Maandag 1 Jupi ,1942 Slag bij 'harkof geëindigd Cultuur en gemeen schap Inwijding Ned, Kultuurkamer 95ste Jaargang No. 23099 Drie bolsjewistische legers vernietigd Groote massa krijgsgevangenen en oorlogstuig De slag met het modernste wapen De geallieerde propaganda Reichskarte für Urlauber Twee en twintig schepen tot zinken gebracht Aanvallen op konvooi Succesrijke gevechten bij Leningrad en in middênsector Terreuraanvai op Keulen Groote verliezen der Brïtsche luchtmacht r 44 Engeische vliegtuigen neergeschoten Taak en roeping' geschetst door prof. dr. T. Goedewaagen Een nieuwe grondslag voor de Nederlandsche cultuur Rede prof. dr. Goedewaagen De zo co u ram verschijnt dadelijk», met uitsondering Van Zon- cn Fee»tda»eUr Prijs per kwartaal f2.10; franco pex post 2.60. Prijs per weckt 16 cü. Afzondorhjkc nummert 5 cW. «=- Abonnementen morden dn gelijks aangenomen AdvextcntiPn voor het eerstvolgend nummer moeten^ vi56r eïf uur aan het Bureau bezorgd zijn, 'sZ^tet dag» vóór oor. Een bepaalde plants van ndvertentiën wordt niet gewaarborgd TIJD OM T£ VERDUISTEREN Vandaag 21.50 u Morgen 21 52 u Zonsopgang morgen 5.24 uur Maan op 0.05 uur onder 9 04 uur BUREAU! LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. 69300 <3 LIJNEN) POSTREKENING 5311 DIRECTIE: Mr. H. A. M. ROEIANTS, HOOFDREDACTEUR: M. STAVENQA i y l J Pryardcr AdvcrtcutiCn: vuu 1—15 rniu f2.25; .edcro min mèer f 0.14; in bet Za ter dagnummer 1—IS mm f2.55, iedere mm meer f0.16. Reclame» f0.35 per mm. Zncasipkoitcn 5 ct«S postkwitanUefl 15 et». Tarieven van ad verten tien b'j abonnement zijn aan r bet t Bureau verkrijgbaar. L/agcJijk» ^worden tegen vooruitbetaling Kleine Advertentïen opgenomen4 f0.62 t/m 15 woorden, t'0.92 t/m 25 woorden. Elk woord meer 6 cent tot een maximum van 30woorden, Voor brieven onder letter of adre» to bevragen Bu reau blad, wordt 10 cent extra in rekening gebracht. 'j Woensdag»; Kleine AdvcrtentiCn tot 15 woorden f0.31, mits v66r Dititdagaiond 6 uur nnn het Bureau bezorgd. Zaterdags; Kleine AdvertcntiEn f 1.2\ Indien niet v66> Vrijdagavond 6 our berorpd 'iu^wMiwim«rwr.*ji4iaratt l J|Ir Het opperbevel der Duitsche weermacht maakte Zaterdag het volgende extra-be- richt bekend; De groote slag om Charkol is ten einde. In den sector van generaal-veldmaarschalk Von Bock hebben de legers van den kol,' generaal Von Kicist en van den generaal der pantsertroepen Paulus den afweer van zeer zware vijandelijke groote aanvallen omgezet in een frotschc vcmietigingsoverwinnlng. Een Roemcensch legercorps onder leiding "van generaal Corneiio Dragalina en een Hongaarschc, een Italiaansel:c en een SiO' waaksche formatie hebben zijde aan zijde met de Duitsche troepen gestreden en nieU' we roem aan hun vlaggen gehecht. De for maties van het luchtwapen van kol.-gcne- raal Loehnen van den generaal der vlie gers Pflugbcii hebben in meedoogenloozen strijd de gevechten van het leger gesteund in den afweer zoowel als bij den aanval en hebben het vijandelijke luchtwapen uit het veld geslagen. Het bolsjewistische zesde, negende cn 57s£c leger, tezamen met rond 20 divisies infanterie, 7 divisies cavallerie en 14 tankbrigades zijn vernietigd. Het'aan tal gevangenen is gestegen tot 240,000. De bloedige verliezen van den tegenstander zijn buitengewoon groot. Het aantal van het buitgemaakte of in den strijd vernietigde oorlogstuig bedraagt 1249 tanks, 2026 ka nonnen, 538 vliegtuigen en 'talioozc hoe veelheden andere wapens en oorlogstuig. De slag in het gobUyl van Charkof, wordt door welingelichte Duitsche militairen don tot nu too grootsion slag van gemotoriseordo for ma ties genoemd. Het groote aantal gevangenen bewijst hier volgens het oordeel van militaire deskundigen minder dan het aantal van 1249 buitgemaakte of vornioldo vijandelijke pantser- jvagens. Daaruit blijkt, dat door beide, partijen do beslissing van den slag met dit modernste .wapen gezocht werd cn dat deze beslissing ten gunste van het Duitsche pantserwapen is uitgevallen, waarvan do verliezen niet alleen tegenover de bevochten beslissing en het aantal op het slagveld achtergebleven vijandelijke pant serwagens, doch. ook absoluut van weinig ge wicht zijn. Do pnntserlegors van 'Gonoralobérst ,Von Kleist en van den generaal der pantser- troepen Paulus hebben tezamen met do lucht macht een overwinning bevochten, waarvan do omvang eorst zichtbaar wordt, wanneer men ziclx het verloop van den strijd aan de hand van het operaüeplan voorstelt. Dit is thans mogelijk daar de Duilsche generaliteit haar zwij gen verbroken hoeft. De slag is ie verdoelen in vier fazen. Voorbereiding en opmarsch Uit Duitsche verkenningen bleken zeer vroeg tijdig de vijandelijke voornemens. De opmarsch van den vijand voltrok zich in hot gobied van het schiereiland Kertsj en ten Oosten, van do Donets, waarbij vooral ongeveer 200 k.m. ten Zuidoosten van Charkof tot 100 k.m. ten Noord oosten van dezo stad do opmarsch zeer mas saal was. Op grond van dezo aanduidingen was het de opperste Duitsche leiding duidelijk geworden, dat dezo opmarschgobioden, volge stuwd met steeds grootero Vijandelijke troepen, uitgangspunten moesten zijn voor groote tang operaties met het doel het industriegebied in hot Donetsbekken cn do vruchtbare Oekraino 4 to heroveren. Wegens de moeilijke en gebrek- kigo productie van voldoende oorlogsmateriaal en wegens do steeds moor in gevaar gebrachto malenaal- cn grondstoffontransporten van do Ver. Staten naar de Sovjet Unie, had Staiin aan do legergroep van Timosjenko de beste troojjen en liet beste materiaal waarover hij beschikte, toegewezen met do opdracht om doze zorgen van het bolsjewistische rcgienf met een grooten militairen slag tegen do Oekraino uit den weg te ruimen. Nog voordat dc luchtver- konning de concrete militaire voornemens bad onthuld, was deze gedachtengang aan de op perste Duitsche leiding bekend. De groot-Duit- sche generale staf nam zijn maatregelen. Om den vijand in do uitvoering van zijn voorne mens to sterken, werden de waarschijnlijk ge achte doorbraakplaatson in liet Duitsche front verzwakt. Een uitzondering hierop vormden slechts zekere stellingen, dio het vermoedelijke gebied van den vijandcTijken aanval flankeerden Dezo flankpuntcn werden echter zoo ver van elkaar verwijderd, dat de Duitsche leiding oen )W(SSk Es de warenhuizen te Zwang en omgeving wor den reeds de eerste perzikken geplukt, terwijl de hoornen buiten pas in bloei staan. De plukstcr kan de verleiding bijna niet weerstaan cm van deze heerlijke vruchten te" snoepen. (foto V.P.B.-Polvgoon-Kuiper-m) /.oer groote spoiing had gelaten voor de uit voering van do vijandelijke plannen. Ilier, in de voorbereiding en den opmarsch lag reeds de vernietiging besloten van do vijandelijke actie met operatief doel. De s!ag van Kertsj Van dit gebied uit wilde de vijand de eene helft van do tang in bewoging brengen. Zo werd hem uit dó hand geslagen op een tijdstip, waar op do vijand zich nog in opmarsch bevond. Drie legers gingen voor hom verloion. Zijn plan was overhoop gegooid Hij moest thans in liet gobied van Charkof met de andere langbe- woging beginnen op oen (ijdsiip, dat hem door Kerlsj door de Duilsche loidmg was vooige- schreven. De slag rondom Charkof De groot Duitsche generale stat was van een groote zorg vorvuld. Zou Timosjenko zich een tijdstip laten voorschrijven? Zou Timosjenko er toch nog van afzien, zijn, naar men had vastgesteld, keurtroepen naar de Duilscho linie in de gewenschte gebieden Ie la- ten optrekken, van de eigen ravitailleermgs- basis verwijderd met de Donets dan in den rug? Nog voordat op 12 Mei die dageraad gloorde,- was do groot-Duitscho gcnoiaie staf van dezo zorg bevrijd. Ongeveer in den sector, die in het noorden door hot plaalsje Balakleaj, in hot zuiden door hot plaatsje Aleksandrowka begrensd wordt; werd overeenkomstig do hevelen in het Euro- peescho front een sluis geopend voor de aan stormende bolsjewistische d.visies, waarbij he vig gevochten' werd, opdat do vijand niet op liet idee zou komen, dat dit oen doorgestoken kaart was. 'Een machtige bolsjewisiisclie wig drong in het gebied van Isjoem over de Donets tot oostelijk van Krasnograd. Hier stiet hij op het einde van de ongeveer 100 K.M. lange sluis, op een granieten muur. Ten noorden van Charkof in het gebied van Woltsjansk tot ongeveer bij Petsjenegi was eveneens een sluisdeur geopend. Hier bleek bij de omsingeling, d:e hierop volgde, dat de vijand voornemens was zijn groo to offensief ten zuiden van Charkof slechts een noordelijke afscherming to geven met het dool den voorgenomen ring om Charkof in het noorden le sluiten. Bij Saltof werd dezo groep door het noodlot achterhaald. Het noodlot, dat zich in het zuiden baan biak voor do drio legers .van-Timosjenko in.- het nauwe gebied van.i 'Aleksejowskojc. De overwinning Aanvallend van hot gebied ten zuiden van de eerste bolsjewistische doorbraak bij Isjoem. had het pantscrloger van Von Kleist met liet uit liet gebied ten zuidoosten van Charkof op rukkende pantserleger vin Paulus, beide onge veer 80 tot 100 K.M. achter do groote bols jewistische wig opercerend, een verbinding tot stand gebracht, toen ongeveer omstreeks 24 Mei liet gros van de vijandelijke troepen als omsingeld kan worden beschouwd. Traag kwam do bij Krasnograd staandevijand lot hot in zicht, dat, wilde hij nog iets redden, llij tot icderen prijs terug moest, docli hij kwam slechts m het gebied rond Aloksejowskoje. Achter hem was do sluisdeur dteunend dicht geslagen. De vliegtuigformaties van Gcnetal- oberst Loehr en van den generaal der vliegers Pflugbeil verduisterden den hemel. Een half miihoen keuriroopen van Timosjenko waren op 29 Mei in dit gebied gesnouveld, gewond of gevangen genomen. Van 14 pantserbrigades ont kwam niet een pantser. i Het terrein, wegens zijn bodemgesteldheid gepredestineerd voor panlserformaties, had de grooisto panlserlegers ter wereld zien bolsen; do veelgeprezen modellen uit Engeland en de Veroenigdo SLaten stonden stukgeschoten en rooiend, getroffen door do bommen van do Duilscho luchtmacht. Dit gebied is een massa graf met aan den horizon de oneindige colon nes krijgsgevangenen. Dit alles in een gebied van 3500 vierk. KM,Als he'angwekkend novum noemt men in deskundige militaire kringen liet feit, dat liier voor de eerste maal oen reus achtige afweersiag werd omgezet in oen vemic- tigingsovcrwinning, d:o zonder weerga is m do krijgsannalen Do afweer is, volgens het,oordeel van Duilscho militairen, geworden tot eoti over winning der Europeescho wapenen, welke liet uitvoeren van offensieve plannen van grooten omvang door Timosjenko voor langen tijd on mogelijk maakt Wat deze overwinning voor het geheele oostelijke front betcekent, dat zal de naaste toekomst loeren. In verhand met liet Zaterdag door hel opper bevel der Duilscho weermacht gepubliceerde slotbericht over den grooten omsingeiingsslag in liet gebied vim Charkof herinneren politieke kringen to Berlijn er aan, dat door de gealli eerde propaganda sedert ongeveer een week ten aanzien van dezen slag do meening de wctfold was ingezonden, dat daarmede zich een groote Sovjet-Russische overwinningen zou haanl reken, terwijl thans door de publicatie der,vernietigen de slotcijfers deze beweringen der Angelsaksi sche berichtgevers zijn icrandoid in een groote nederlaag. In de Wilhclmstrosso twijfelt men er niet aan, of het voortdurende zwijgen van Engeland en do Werecnigde Staten over den toestand aan hot oostelijk front vindt zijn oor zaak vooial in de verlegenheid der geallieerden als gevolg van hot mislukte pro'paganda-offcnsief. De secretaris-generaal van het departement van landbouw en visscherlj maakt het volgende bekend met betrekking tot het gebruik van de „Reichskarte fur Urlauber". Kot bhjkt voor te komen, dat handelaren wei geren op de bonnen van genoemde kaart de daarop vermeide goederen af te leveren. In verband hiermede'' wordt er met nadruk de aan dacht op gevestigd, dat de met „U"~ gemerkte bonnen van de ïiriaubskarte, 'onverschillig of dezen van een rooden dan wel van een blauwen opdruk voorzien zijn, zoowel in winkels als in café's, restaurants, enz. geldig zijn, en dat af levering van dc daarop vermelde hoeveelheid en soort van goederen dus niet mag worden ,ge- weigerd, t Hoofdkwartier van den Fiihrer, 31 Mei. (D.N.B.) Het opperbevel, der Duitsche weermacht deelt mede: Op den dag der herdenking van den slag in het Skagerrak kan de Duitsche marine nieuwe successen melden, Bij de onvermoei de voortzetting van den strijd tegen de vijandelijke ravitailieeringsschcepvaart heb ben duikboofen in het Wespen van' den At- lantischcn Oceaan wederom 22 schepen met een gezamenlijkcn inhoud yan 106,800 ton tot zinken gebracht. "Daarmede heeft alleen al .-de duikbootvloot in Mei van dit jaar 140, schepen met een gezamenlijkcn inhoud van 767.400 ton tot zinken gebracht. Behalvo hot extra 'bericht?, betreffende den slag bij Charkof; vermeldt het Zater dag 4fior het opperbovol vallade Duitsche weermacht uitgegeven bericht^het volgende: In den centra!en frontsector js de vernie tiging van ingesloten vijandelijke gevechts groepen aan dm gang. s In den noordelijken sector weid een eigen plaatselijke aanval mot succes voortgezet. Aan het omsingelingsfront van. Leningrad ondernam do luchtmacht hevige aanvallen op het ravitailleeruigsverkeer .tier bolsje wisten over liet Ladoga-mcer, 'Bij nachte lijke aanvallen van Duilsche gèycchtsviieg- tuigen op wapenfabrieken der stad Gorki; werden bomtreffers mot daarop volgende branden in fabrieksinstallatics waargeno men. In do wateren van liet hoogo noorden zotten marine en luchtmacht ondanks het slechte weer de aanvallen op het voor de Sovjet-Unie bestemde konvooi voort Een duikboot bracht een schip van '6000 b r.t. tot zinken en beschadigde tiyéo schepen door torpedojagers Gevechtsvliegtuigen wierpen twee groote vrachtschepen in brand In Nooid-Afrika duurt de slag voort. In Oost-Engeland bombardeerde de lucht macht in den nacht van 23 en -80 Mei de 1 andhaven Grimsby aan de monding van de Ilumbor alsmede het havengebied van Great Yarmouth 1 Brilsche bommenwerpers ondernamen in den afgeloopen nacht opnieuw oen aanval op Groot-Pairrjs, die slachtoffers onder do burgerbevolking, vooral in do voorsteden, eischte. Zes der a invallende vdieglu'gen werden neergeschoten. Boven do Duilscho bocht weiden oven- eens (wee Britscho bommenwerpers neer,;, gehaald." - Patrouillevaartuigen en begeloMingsvaar- luigen van den bevelhebber der beveiliging van de Noordzee, hebben ïn 21 uur tijds 10 Britscho bommenwerpers noergcschoten; w aarvan 8 bij succesvolien afweer van vij- andehjke_ luchtaanvallen op de bun toever trouwde 'kpnvooieu. Hot jacliteskader üdet bchaa'do den\28en Mei zijn 2000e overwinning in de lucht. I Het weermachlsbencht van gisteren luidt: In do centrale, en de noordelijke 'zone van het oostelijke front brachten eigen plaatselijke aanvalsoperaties succes- Achter 'de hme zijn vrij sterke bolsjewistische ben den in gevechten welke twee weken duur den, door Hongaarsche afdeelingen vernie tigd. De vijand verloor daarbij behalve een 'aantal gevangenen, meer dan 4300 dooden, 21 stukken geschut, 97 granaatwcxpcis cn machinegeweren, alsmede oen hoeveelheid liandvuurwapeus en munitie. Bij don slag om Charkof heeft een Kroatisch regiment zich bizondor onderséheklcn. Van de rest van liet vijandelijke konvooi in do Noordelijke IJszee, dat de laatste da gen reeds herhaaldelijk zwaar was getrof fen door de aanvallen van luchtmacht eb vlootstrijdkrachten, zijn wederom vier groote koopvaardijschepen door bommen zwaar be schadigd. Bij deze aanvallen kwam het tot luchtgevechten; waaibij zes vijandelijke ja gers van de typen Tomahawk en Hurri- cans werden neergeschoten. -* In Noord-Afrika duurt de strijd voort. Duilsche en Italiaansche jacht- en gevechts vliegtuigen scholen 23 Brilsche vliegtuigen neer. Aan do Kanaalkust hoeft do Brïtsche luchtmacht bij aanvallen van jagers giste ren overdag twee vliegtuigen vcrio.en. Voor de Nederlandsche kust werden hij eea aan val op een Duilsch konvooi acht vijande lijke vliegtuigen door beschermende strijl- krachten der marine neergeschoten. Britscho bommenwerpers hebben in den afgeloopen nacht een terreur-aanvai op dc binnenstad van Keulen ondernamen, waarbij door ontploffing en brand, vooral in woon wijken, grooie schade werd aangericht aan verscheidene openbare gebouwen, waaron der drie kerken en twee ziekenhuizen Bij dezen uitsluitend op de burgerbevolking ge- richten aanval, leed de Brilsche luchtmacht buitengewoon /ware verliezen. Nachtjagers en luchtdoelgeschut schoten 36 dot aan vallende bommenwerpers neer. Aan de kust werd boiendien een bommenwerper door marine ariillorie neergeschoten. Een afdoö- ling nachtjagers onder hevel van luitenant- generaal Kammhuber behaalde hier haar GOOsfo overwinning Kapiten S'reib behaal- de zijn 25ste nachtelijke overwinning in de lucht, do eerste luitenant Knacko zijn 20slc. AAn het oo3lelijke front heeft - Fekhvobel Sleinbafz zijn-SSslo overwinning m dc lucht behaald. '-S, De Engeische luchtmacht heeft gisternacht bij aanvallen op het vasteland 44 vliegtuigen verloren, naar de Engeische nieuwsdienst erkent. Zalerdagmiddag vond in den Stads- schouwburg te 'sGravenhage de plechtige inwijdingsbijeenkomst plaats van de Neder landsche Kultuurkamer In don voormiddag was daaraan voorifgogaan een bijeenkomst in do werkkamer van den Rijhscoinmissaj.s, waax prof.' Goedewaagen, do, president der. Kultuurkamer, de gildelo.ders aan dezen voorstelde, n.l. de lieeren Jan Bakker, lei der van het gilde beeldende kunsten, Max Blokzijl, leider van liet persgilde, II. Rijn bergen, leider van het ftlmgilde, Jan C. Tennissen, leider van het filmgildc, Jan C. de Vos; leider van het gilde voor theater en dans en prof. dr. Jan de Vries, vice- president en leider van het letterengilde. De Rijkscommissaris ivces in een korte toe spraak op do hooge eischen, w elke ïn do/en zwaren tijd aan de culia- reele leiders -van ons volk gesteld worden. ,,'Iij sprak zijn bcslo wenschen uit voor het welslagen van huil arbeid. Daarna onder hield dc Rijkscommissaris z.ch nog eeni- gon tijd met de gildeleiders afzonderlijk. In do bijeenkomst van den namiddag hebben tal van oflicieole persoonlijkheden van him be langstelling blijk gegeven. Prof. Goedewaagen heeft een uitvoerige rede gehouden. Namens zichzelf en al zijn medewerkers, aan wie de Rijkscommissaris d,rect of indirecet den opbouw van do Kultuurkamer heeft (ocver trouwd, legde spr. oen getuigenis af van de gevoelens,- waarmede zij dezo niet dichte laak hebben aanvaard. Wij zijn het niet oons, aldus spr, met die genen onder onze' volksgenooton, die mcenen, dat u als vertegenwoordiger der bezettende overheid mot dit initiatief ten onrechte hebt ingegrepen in do zelfstandigheid onzer vader- landsche cultuur. Integendeel. Do hesten uit ons volk waren reeds lang vóór 1940 ovei lu.igd, dat onze cultuur, ondanks haar groote verleden, vooral sinds do laatst egeneraiie verstrikt was in onoplosbare problemen; zoowel ten aanzien der kunstwerken en der kunstenaars, als ten aanzien van do pers,- de film en van do journalisten en fiimwerkers. Wij zagen dit met leede oogen. Wij zagen met ontsteltenis, hoe ook bij ons liet spook van het cultuumihilisme, zij het ook in mindere mate dan in het Duitsche rijk vóór 4933, aan den horizon opdoemde en zochten naar uitwegen uit het intellectualisme der pro gramma's en polemieken, waaronder veel echlo scheppingsmacht verloren dreigde to gaan Wij 'leefden onder den doom van ondergang der Kiiropecsche cultuur, van een langzaam uitdoo- ,ven der vitale krachten onzer kunst en haakten naar beirijdmg mt die fatale slommng en richt ten reeds jaren lang onze oogen naar wat ui hot Dorde Rijk langzaam word opgebouwd. Wij waren lot de overtuiging gekomen, dat het iu Nederland op de basis onzer eigen volksche tradities, in dezelfde r.chting zou moeten gaan, wilden wij niet ook geestelijk verhongeren, liet humanisme heeft m zijn verval, waar in hot humanitair, abstract en steriel en vervreemd van de oorkrachten des volks geworden is, zooveel in onze kuituur ver nield, dat wij slechte vaderlanders zouden zijn, indien wij niet met beide handen de door u geboden gelegenheid zouden aan- gujpen, onze kuituur te dienen Nu zoovele vormen onzer kunst veioudcrs zijn cn iucg zijn geworden door gebrek aan een wer kelijk bezielende mythe, nu zien wij in het zelfstandig verwerken op eigen grond van do grootsche kultuuridee van het Derde Rijk, een roeping, waaraan wij zullen ge hoor geven. Zich vervolgens tot de aanwezigen wen dend, merkte dr. Goedewaagen op, dat er een her-ijkmg der waarden ook in ons land moest komen zooals zij dan ook gekomen i s - Daartoe kon de gemiddelde Nederlander en allerminst de kultuurscheppende Nederlander zich moeilijk verheffen. Do lijfspreuk van den nieuwen mensch, den nieuwen staat en de nieuwe kuituur is: dat de mensch er niet is om gediend te worde n, doch om zelf te dienen. Dit is de mythe van den voikschen staat. Deze richt zïcli niet, zooals vroeger of tot dusver, naar den wil van kc-ik, voxst, adel, of burgerij, maar naar den volkswil, waaivan do staat niet moer dan een orgaan is. Ilier ligt de zorg voor de kuituur in de handen van het volk, dat zijn bemoeiingen op dit gebied aan den staat delegeert. Hier dient de staat in dc- kuituur heel het volk. (Vervolg pagina 2). In tijden van groote spanning is de kunste naar het meest productief. Dat geldt voor den litterator, den schilder, den tooneelspeler, kort om voor eiken scheppenden kunstenaar. De spanning van den tijd manifesteert zich ook in den kunstenaar; tenminste ais deze zijn tijd be grijpt! Dat deze tijd rijk is aan bewogenheid, wie zal het ontkennen? Hij brengt voort nieuwe gei dachten en waarden, welke in de juiste bed dingen moeten worden geleid en dienen te' worden getaxeerd. Daarom is het te verklaren, dat tijdens de worsteling, waarbij nu welhaast de geheele we reld betrokken is, een organisatie wordt tot stand gebracht als de Nederlandsche Kultuur kamer, wier officieeie in functiestelling Zater dag in den Haagschen Stadsschouwburg is ge schied. De Nederlandsche Kultuurkamer bestaat uit 6 afzonderlijke groepen, aangeduid ais gilden, n.i, het gilde voor beeldende* kunsten, het persgilde, het gilde theater en dans, het muziekgilde, het filmgilde en het letterengilde. Allen, die werk zaam zijn op het gebied van een dezer afdee lingen, zijn verplicht zich bij de Nederlandsche Kultuurkamer aan te sluiten. In een weldoorwrochte rede zooals wc die van hem gewend zijn heeft prof. dr. T. Goedewaagen, secretaris-generaal van het de partement van volksvoorlichting en kunsten, die tevens leider is van de Nederlandsche Kul tuurkamer, de taak van de nieuwe organisatie uiteengezet. Dat geschiedde in een omgeving, die zich daartoe leende, 'Do Stadsschouwburg aan het Korte Voor hout in Den Haag was feestelijk versierd met bloemen bloeiende rhodondendrons langs den voorkant van het podium; vóór do logo's tak ken bloeiende gouden en paarse regen: Op het tooneel had het Concertgebouw Orkest plaats genomen, dat onder leiding van Toon Verhey de plechtigheid hocT ingeleid met liet spelen van dc Symphonischo Proloog van Henk Badings. 1 Wegens gebrek aan vertrouwen en vrees voor het nieuwe, staan velen nog afwijzend tegen- Qver de Nederlandsche Kultuurkamer. Men ziet daarin iets van den nieuwen tijd met tea - onrechte tiouwens en omdat ia üuitsch- Jaiid iets dergelijks bestaat in den. vorm van do fleichskuituurkammer, heeft do Nedorland- scho- instelling van het begin af op tegenkan ting te rekenen van bepaalde zijde. Dat ucht do president van de Ned. Kultuur kamer met erg! Ongetwijfeld zou liet Neder landsche volk er wel bij varen, als het meor zin voor do werkelijkheid had en het goede wildo erkennen, dat uit de handen van de Duitschers ons wordt geboden, maar pio niers, zooals de leiders van de Nederlandsche Kultuurkamer zijn, zijn bezield met een harts tocht en zonder hartstocht is nooit iets grootsch in de wereldgeschiedenis tot stand gebracht, heeft Hegcl gezegd. Do voorwaarde om via do Nederlandsche Kultuurkamer tot iets te komen, dat voor ons Nederiandsche volk van groote beleckems zal blijken te zijn, is dus aanwezig. De juiste weg moet echter volgens den presi dent nog gezocht worden, al is in do afge loopen maanilen roods heel wat gedaan en staat binnenkort nog het een en. ander to gebeuren, dat in het reclitstreeksch belang' is van de Nederlandsche cultuur en van hen, die lid zijn van de Nederlandsche Kultuur kamer. Het is niet de bedoeling om van den kunste naar een welgedanon burger te maken, bij wien de schcppings of bemiddeimgsdrang tengevolge van liet „goede leven" afneemt. Maar anderzijds zullen er toch wel maatregelen worden genomen, waardoor hij bevrijd wordt van de neerdruk kende zorgen om hot naakte bestaan te kunnen voortzetten. De „alelier-romantiok" moge interessant zijn, zij is zoker geen waar- boig voor het leveren van topprestaties. En om (oppreslaiio's gaat het steeds in de Kunst;" ieder kunstenaar streeft er naar; doet hij dit niet, dan zal zijn product daaronder lijden, ömerscluUig of dit een boek,' een schilderij, een beeld, een compositie, een karakter uitbeel ding op de planken of een andere kunstuiting is Do mensch, die voorlichting geeft of schoon heid lot stand brengt, heeft liet in den regel voor zich zelf niet al te gemakkelijk en daarom is liet redelijk, dat van zijn zorgen iets wordt weggenomen, door de gemeenschap, die hij dient l)e vrees,' dat" dit zal geschieden door een overdreven staatsbemoeiing met de kunst en don kunstenaar heeft prof. Goedewaagen trachten wog te nemen, door een woord van den Fuliror te citeeren, waarin doze heeft gezegd, dat de stoat geen doel op zich zelf, doch slechts ceri middel is Do staat is wel nood.g om te komen tot een lioogere mcnschelijko cultuur, maar niet de oorzaak daarvan. Do mensch is er niet om te worden gediend; doch om zelf le dienen. Dat geldt ook voor elk lid van de Noderlandsche Kultuurkamer. De gedachte, die aan de nieuwe organisatie ten grondslag ligt, is dus liyper-revolutionar; geble ken woidt met elk particularisme en alleen zij, die in den waren zin des woords socialis ten zijn, dus menschen die erkennen, dut do gomeenscliap gaat boven het giöepsbelang en het groepsbelang weer Boven hot individucel belang, zullen in de Nederlandsche Kultuur kamer op hun plaats zijn en nuttig werk zaam kunnen zijnv6or ons volk Rijkscommissaris, Rijksminister dr Sevss In- quart, die na piot. Goedewaagen^ het woord voerde, drukte de honderden aanwezige en do duizenden niet aanwezige leden van de Neder- landscho Kultuurkamer op hot hart: Wecsi u steeds bewust van uw v'eiantwoordehjkhoid eu •handelt naar het beginsel, dat met het volk er is voor onze organisatie, maar dat ivij met onze organisatie het volk moeten dienen. Dat behoort ook te geschieden in oorlogs tijd. J v Wio daar anders over denkt, hoeft den die- peien zin van dezen oorlóg nog niet begrepen. .Want daarin 'gaat hot in de eerste en voor naamste plaats om hoogcre waarden, die ook liggen op het gebied, dat de Nederlandscho Kultuurkamer bestrijkt: om de cultuurwaarden van het Avondland.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1942 | | pagina 1