Maandag 6 Juli 1942
Duitsche en verbonden troepen
bereiken den Don
MOEDER NATUUR HOUDT
VAN WARMTE
No. 23I29
Laatste verzet op Ghersonesus gebroken
Britsche tegenaanvailen
bij El Amein afgeslagen
Ordening vari het
sociale leven
Zij poogt immer een groot deel van de
gebruikte energie in warmte om te zetten
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) - TEL. 69300 (3 LIJNEN)
95ste Jaargang
POSTREKENING S311
Ook in gebied van /Rzjef
duurt aanval voort';
De bolsjewistische verliezen
voor Sebastopol
H^og^/spyjet- russ isch e officieren
::-'^':ii|liS^«gevangen -
Uitspattingen tegen Duttschers
Telegramwisseling tusschen
Tojo en Duce
De oorlog ter zee.
Mijnen aan boord. Ze zijn scherp
Weltbild-Polyaoon-P.k. Kusslrt-Pax Holland m
Luchtmacht der spil blijft
ingrijpen
Talrijkearrestaties in Cairo
Een aanslag op Greenwood
Vijf jaar conflict tusschen
Japan en China
„De Cannënbürgh als voorbeeld"
Een belangrijke wet op komst
De*e oqoront.vanebijnt da-el (jfc* met uitzondering
uti Zoo- ro Fceetdn^eu.
Prijv per kwartaal f 2.10; franco par poal 2.60.-
Pfija |<r weeks 16 ctL Afzonderlijke nomoien
S eta. Abonnementen worden klagelijks alngenonca
1 AdverionüPn voor bet ecret vol good nummer moeten
vdör elf uur nan het Oureau betergd zijn. 'a ZtLer*
«f»p vildr 9 oor. Eeö bepaalde plants v»o
fldvertentiPo ^ordt niet gewaarborgd
TIJD OM TE VERDUISTEREN
Vandaag 22.02 'u. - Morgen 22.02 u-
Zonsopnsne marnen 5.2? uur
Maan óp 2.09 uur orwler 16.14 uur
DIRECTIE; Mr. H. fl. M.fiOEf.AHTS. HOOFQREQ'ACTeyR: M.STAVEMGA.
Ptfji der Ad verten titn t y*D I—l$:m» f2.25 j iodflte
tam'm«x f .O.IA^ 'in het Zatcrdagtjummor. 1—15 aam
^f2,55, fecferie tam meeT fÓ.16. ftecl&ineJ ffl.èS
per mm. laeassokostèn S ets; post kwitanties 15 cU,
Tnxlevea van ndverteotiCri b:j aboDGcmcut'iljo 'tan
het Dureou verkrijgbaar. Dagelijks wurdan legen
vêomitbotaliog Klein© AdvertentiCn opgoüoujcn
f 0.62' t/m 15 wonrdeo, f 0.92 t/a>25' wood I ecu Elk
Woord «eer 6 eeot tot eeo naaxIrimroTwo 30woorden,
-Voor brieven onder letter nf adres, te bevragen Du-
reau blad,; wordt 10 cent extra Jn rekenfog gebj-ncbi.
'a'Wocasdagij Kleloa'AdvcrleniHo tot 15 woorden
f 0.31, tnitü piiLedajavond 6 our san bet Darren
bezorgd. Zaterdag* r KWce Arfverten'ti& f 1.2%
Indien oiot ivftf* i'ri/daga&ond 0 tjotberorgiL
Het ftjiporbevcl vantic Dtiilsclio
woH'jnacht maakte Zaterdag bekend:
Ten zuidwesten van Scbastojiel werd
luit versiet van laatste resten bolsjewis
tische troepen op het schiereiland Clier-
soncsus gebroken. Dc vernietiging van
afzonderlijke verstrooide eu in kazemat
ten opgesloten kleine afdelingen kan
binnenkort tegemoet worden gezien. lu
■de wateren-ten zuiden van de Krim
brachten gevechtsvliegtuigen een vijan
delijk bewakingsvaarluig tot zinken.
In do secforen Charkof en Koersk
hebben de Duitsche en verbonden troe
pen den vijand aan het geheefe aanvals
front verslagen. Vrij sterke strijdkrach
ten van den tegenstander zijn door een
uitgebreider! aanval ingesloten. Snelle
f onna lies rukken op naar de rivier
don Don.
Formaties gevechtsvliegtuigen, lorpodo-
vlicgluigen en jagers ondersteunden on
ophoudelijk de aan va Iso p era ti es en brach
ten don vijand gevoelige verliezen lo© aan
mensclion en materiaal. Eca regiment lucht
doelgeschut, vernietigde ia den strijd te
laad47vijandelijkopantserwagens en
school n ogen So vj c t-vl i eg to i g n omlaag.
Aan bet front van do Noordelijke IJs
zee bombardeerde de luchtmacht stellin
gen luchtdoelgeschut in stad en haven van
Moermansk, alsmede een1 belangrijke lucht
basis ten oosten van de baai van Kola. In
den nacht van 3op 4 Juli werd in
9o Noordelijke IJszee ©en vijandelijke koop
vaarder van 10.000 brt. door luchtaanval
len tot zinken gebracht.
Y In Egypte duurt de verbitterde strijd
óm <le zwaar 'versterkte stelling van El
Alaméin' nog voort. Tegenaanvallen, die de
vijand met aangevoerde versterkingen on-
dernain, werden in telle gevechten afgésla-
gen. Andere nesten van. verzot werden ovor-
wonnen. In luchtgevechten scholcn-Buitscbe
en Itidiannscho jagers: 28 hritsdjj'e*;ylit<gy'-
i. tuigen- omlaag. - i;V-:yV-:-.
Het opperbevel van de Duitsche weer-,
macht maakte Zondag bekend
Ten zuidwesten van Sobaslopol zijn de
laatste., vijandelijke groepen, na. hardnekkig
vörzct vernietigd of gevangen genomen.
Hiermede, is do slag om Sebaslopnl ge
ëindigd. Do definitieve cijfers van de ge
vangenen en de buit worden nog gepu
bliceerd,
In hetzeegebied van Rostof hebben
jachtvliegtuigen van do - Kroatische lucht
macht oon vijandelijke motortorpedoboot lot:
zinkeii geteacht en een. andere boot zwaar,
beschadigd! 'Y./-:
./Na de doorbraak door debolsjewistische
stellingen, tusschen ClKïrkof en Koersk
Iiebbcn de voorste, atdeclmgen van de Duit
sche en verbonden troepen den. Don be
reikt. Wanhopige tegenaanvallen van bols
jewistische panlscrfonnalies werden met
zoor zware verliezen voor. don' vijand afge-
alagen. Stérke formaties g êvé chfsvliegtuigen.
on torpcdovlieglnigen steundendoor onop-
Iioudelijko aanvallen dc 'oprukkende, divisies
on brachten don vijand nieuwe zware, bloe
dige verliezen, aan. mensclien. en materiaal
toe. In luchtgevechtenwerden .51- bóisjowis-
Üsche vliegtuigen neèrgcschbton.
Ook in .het gebied, van Rzjcfwerd de
'aanval; ondanks hardnokkigen vijandelijken
tegenstand in sterke; veld versterkingen en
-hot' pndcirmijndo' moeilijk begaanbare terrein
voortgezet. ■- Yv
Overdag ivcrdon luchtaanvallen gedaan op
yyjanitelijko kwaïlierruinitórï" vóór (roepen
en opravitailleeringskolonnes in het ge
bied van het Ilmenmoer en *s nachts op
hot spoorwegverkeer - en rnvitailleerings-
iStêunpunlwi ten westen van Moskou.
Artillerie van-, hot, legér bosloöklo ivoor
den oorlog belangrijke induslrieelc inslal-
latiesfln henlngTad,
Het tusschen de h'oordkoap on Spits
bergen in oostelijke richting varende kon
vooi wekd ook gisteren door du-kb'ootcu en
vliegtuigen .Aangevallen/' hierbij vernietig-
den gevechtsvliegtuigen vior koopvaar-
dijscbepeii met oon gezamcnlijken inhoud
;van 24.000 b'.r.t. en bcscliadigden all sche
pen. Duikhoolen blfaehlen van (leze hesclii-
digdeschepen een met 'panlsotwagens ge-'-
Iaden Amerikaahsciv transportsc-liip van
-7000 hJr.t. en eed aiider schip van' 5000
b.r.t. lot zinken.., In Egypte werden Brit-
sobo tegenaanvallen in het verdedigings-
stclsol hij do El AJamein-3leÜing afgeslagen.
Dc vijand verloor in luchtgevechten 19
'vliegtuigen.
Aan lich'Suez-kanaal werd het Britscho
slonnpunt vodr vliegtuigen Canlara met
bommen ixislookl.
li ij .luchtaanval Ion pp Malta werden over-
dag 14 Britscho vlicglmgen neergeschoton.
In de fotsstellingen en' kazematten .van Se
hastópol jvordon hodpeui dodde, bólsjowistischo
soldaten gevonden. Door de uiigebreidheid van
het terrein vordert het opruimingswerk slechts
laiigmiii,, zoo dal het vooreerst niet- mogelijk
is de gayallen_ê/n nauwkeurig te tellen, Intus-
schpn kan thans reeds wórden vasFgosteld, "rla't
do vegljczen zóó groot zijn, dat zij alle bekend
geworden ramingen ovcrtiéflen.
Do successen, die bij aanvalsopöratiesaan
liet overige front zijn behaald, werden bevoch
ten op <lio plaatsen waar de bolsjewistische
oorlogsleiding.- een doorbraak van haar linies
voor onmogelijk had verklaard,.
Do omsingeling van sterke strijdkrachten yah
den vijand noemt men-van Duitsche-zijde eon
gevolg van' het karakter der operaties,, die
niet gerieiit zijnop een terugdringen, doch op
vernietiging van de betrokken Sovjet-Russische
strijdkrachten. -
Düilsöliósaiiolorlorpedobctoten hebben op den
dag 'van/.deu' ral vari Sóbaslopol twee Sovjot-
Riissischo" duikbóotjagors, die mot groote snel
heid trachtten ie ontkomen; tot den strijd ge
dwongen en lot zinken gebracht. Aaii boord
v-an de vijandelijke vaartuigen bevonden ziclr
h ehatve de bemaiining; een he vel voerend gc-
neraal; 'een conunandant van eon kruiser en
êeh "commissaris, die hun hoepen in den steek
hadden gelaten.
Vfltt Cosl.'i 111 ca. wordt gemeld, dat daar ern-
sligo excessen legen de burgers dor, spilmo-
gondheden plaats vinden, In de. ho aids,tail, San
Jose, hebben do ongeregeldheden een dreigend
karakter aangenomen.Zaken van burgers der
spibnogendbeden zijn vernield en geplunderd
en meer dan GO personen gewond. ïcnsloilo
besloot/de politie in te grijpen.
ï'ojo, de Japanscfie minister-president, heeft
den'DncO'.het volgenrlu telegram gezonden:
„Ifc heb do eer U mijn opréchte gelukvven-
schcn uit te spreken voordo schitterende suc
cessen door de strijdkrachten van do' spil -in
de Middellandscho Zeo en Noord-Afrika be-
haald. Ik ben vastbesloten, steeds voort te
gaan om de Anglo-Amerikanen te onderirorpén
door middel van oen nauwe'samenwerking, tus-
sclien Oost en West".
Do Duce antwoordde met het volgende1 tele
gram: „lk bon U buitengewoon dankbaar voor
do woorden, die gij persoonlijk tot, mij hebt
willen richten ter gelegonlioid van hotsucces
van, önüo wapens in dè iMiddeliandsche. Zee
on, in Afrika.;, Dozer dagen is'.ongetwijfeld ooii
gróóte stap gcdaaiiih do richting van een
zekere overwinning. Uw bestuit'tó -strijden tot
deAngol-Sokaisctio. hc'ge'moniól dn: dc wereld
definitief verdwenen "is, is ook bet mijne,
Steeds/nauwere'cii zegevierende^ samenwerking
tussch'on, de Tanden van tiet, 'dviouiogendliedeïi-
venhag -tusschón West oii;Oost is oen
zekc.ro "garantie voor do overwinning".
-
Het Italiaansche hoofdkwartier inaaktc Za
terdag bekoml: "/'d/i/-
In hot gebied ten Oosten én..ten Zuiden van
El Alamcin probeerde do jvijand, dio op het
slagveld aanzienlijke versterkingen aan men-
scheu en matoriaad/hoof t*'gocbncontrcerd, onzen
opmarsch door tegenaan.vallgri/tegen to hou
den.. Deze Icgcnaanvall'en werden echter in
felle gevechten door onzo Troepen terstond dp
beslissende wijze algoslaBonyDo.geleidelijke zui
vering der nesten van vcrzet,',vaii_ den vijand
duurt voort: De Luchtmacht der asmogeudiie-
den, dió het optreden, van onze groote for-
rriaties ondersleundo, behaaldgisteren nieuwe
siieccsscn. In een groote reeks van botsingen
niet vaak numeriek, sterk' .superieure forma
ties schoten Italiaonscho óri/ Dultscho jagers
28 Britsche vliegtuigen omlaag.'
Formaties van oi)zo'-/vh'egtuigcn vielen bij
het Sücz-Kanaal het -vliegveld- lsmailia aan,
waartalrijke branden en ontploffingen werden
waargenomen. Ook het bombardement van Malla
■werd bijdag -en bij /nacht voortgezet. Twee
Spitfires werden ridaar in luchtgevechten en nog
andere, 'óp den heganert grorii} y vernietigd. Bij
do operaties van" giateród verloren wij vier
vliegtuigen. Ter hoogto von "Port Said plaatste
een formatie ltaliaanschc: forpedovliogtiiigenvol
treffers óp twee vijandelijke koopvaardijschepen
van middelbare tonnage. V
Het opperbevel van do. Ilalhtansclie weermacht
mnakto Zondag bekendBis téren namen de
gevechten in het gebied .Yan El Atamein een
bizpnder'. lievig karakter aan' 'in denZuidoosle-
lijken sector waar zijgelocalisccrd;. werden;
Herhaalde vijandelijke tegenaanvallen /werden
afgeslagen. Verscheidene Amerikaahsche'.pantser
wagens werden1 vernietigdD<s;t luchtmacht der
spil mogendheden heelt bij'haar; ónvérmiieid. in
grijpen in do gevechlon 19 Britschei vliegtuigen
neergeschoten.
Het vliegveld van El,,Cantara (Suez'Kanaal)
worddoor 'een., vaii 'onze forrmilies aangeval
len. Ilot gebied, :waar /dó./ vliegtuigen waren
ondergébraclit en - het statióri/ wérden -mol dui
delijk zichtbaar succes gebómhardeerd.
Bóven het eiland Malta verloor do Britsche
luchtmacht: in een.' bizonder hsyig luchtgevecht
overdag met onzu/formatics/iyliegtnigen 14
vliegtuigen, waarvan tvveo1 door/ ónze bommen
werpersen- do:/Óvërig'e ■doof '/do,, vergezellende
jagers werden, heergeschofen;///Dc ook bij ver
scheidene acties des nachts, .aangevallen doelen
kregen "veKthcidene -nialen v'óKccIters,. Drie van
onze vliegtuigen .zijti niet. tejiiggckecrii. Enkele
ïedext der boinanhingen aija,;"gered. Y
In het Oasldijkc. deel vun "vlco Middellandsche
Zee w.erd veen y.vijandelijk.1 koópyaarilijs'cliip .van
5000 ton door een/ ltaliaanschc. v torpedo vlieg
tuig getróffoh'i'eh ':zw'aar;'b'egc!iadigd.
Naar van militaire - zijde 1 verluidt, heeft ile
vijand in dc door"hem bezette stDunpuntEii.;vaii
de stelling van El -Alamain ook den tweeden
Juli nog. laaien tegenstand gebóden.Tijdens
het opruimen van steunpunten in dit gcvcchls
gebied werden soldaten van een Indische ..di
visie infanlorie gevangen genomen. t-
In Tegenaanvallen, die gesteund werden door
pantserwagens, leed de vijand groote verliezen.
Nadat zij deze tegenaanvallen hadden -afgesla
gen, gingen de Duitsch-Ilnliaansche Troepen weer
tot aanvallen over.
Het blad „Ya" verneemt, uit Londen,, dat dc
Britsche autoriteiten alleenin Cairo meer dan
2000 Egyplenaren hebben gearresteerd, dio be-
Bchouwd worden als Tedeu van de „vijlde ko-
Jonno" en dus gevaarlijk voor, de; veiligheid
van den staat.
'-Volgens berichten uit .Londen-/ is do voor
zitter van' de Britsche Labour-partij, Green
wood, toen'hij' van. een zeer late zitting van
hét Lagerhuis naar huis terugkeerde,- het. slacht
offer go wurden ..van ecu aanslag,
Een man stortte-zich plotseling, gewapend
met ben mes, op Greenwood, "Deze kon zich
echter zoodanig verweren, dat hij er met eon
paar-snijwonden aan de luind vtan aikwaui.
'ié rgelegenheid van 3 den; vijfdenverjaardag
van het uitbreken-van het conflict.-met: .China
7'Juli 1937 heelt kapitein Ogawa, do
dief der [iersatdéeling van do Japanscho marine,
óch verklaring .afgelegd, waarin hij o.a, aeide,
dat' de sleutel voor de regeling vaii "Tiet con
flict met China gezien moe!aworden, in d»:
volledige uitroeiing van den' Brilsch'cn „en Ame-
rika.macheu invloed uit Oost-Azié. Yo/;v
Het Taaie /.verzet/van; fiet.: bewind' van .Tsjang-
Kai-Sjek, nldns kapitein Oghwa, móet' wor-'-
den geweten- aan- den invloed,van Engeland
on de Ver. Staten, dio altijd achter de; scher
men' China tegen Japan hebben opgezet.
Japan staat thans gereed om Tsjöongkirig zoo
wel 'van'-het noorden als van Tiet zuiden
aan te vallen, nu 'de/ Ëagelsch-Aiherikanuscbo
hulpwegén zijn algesneden ."en nlle vijandelijko
steunpunlcn in Tsjekïaug en-Kinngsi, vanwaar
Tsjang-Kai/Sjck 'Japan wilde'-bedreigen, -vernie
tigd zijn. Y-'": --"~YY
Nog slechts een half'jaar geleden ,was Japan
omsingeld door de landen van het A.B.C.D.-
blofc. Thans bchoerscht Japan, alle Azialiscjie
zceöri, Do Japanscho vlootactie, in don., lodi-
sehén Oceaan is bostemd om do vcrliiodingcn
tusschen Indiüen het Brtlsche - rijk te ver-
iirekén en Australiü teisoleéren.
Ten slotto woesOgawa op don gróolen. in
vloed- die uitgaat op den toestand in Europa
van de schitterende, successen der 'Japansche
slrijdkractilon te land en lor zee.
Japan i aan den cenen -kant,//-Duitscliland on
Italië tezamen' aan 'den:''andéren kant/ behalen
'ovenviiining na overwinning in/:hct Oosten en
lietWeslen. 1
Hedenavond spreekt Max Blokzijl van: 21—
21.15 uur, via don zenderHilversum II, in
Zijn politiek weekpraaljó"; over het onderwerp
„Do CatmeiiburgU als voorbeeld".
De Centrale Persdienst van liet N.A.F.schrijtt
ons: -
Ofsclmon ook thans nog niet- voor ieder
duidelijk zichtbaar, begint zich voor degenen,
dio scherp welen 'op to merken, legen den
achtergrond van de Icrijgsgcbcurlcnissen een
nieuw'Europa af te Icckcnen. Een ruimte,
welko gegrondvest is pp een noodzakélijkeii
samengang van allen, die door sociale, economi
sche, en niet in de laatste plaats gemeen
schappelijke raskenmerken tezamen boliooren,
begint onder den naam „Grool-Europoeschc le-
vpnsrimnie" 'dagelijks nicer lot wérkelijkheid.
Ie worden..
.Tn deze Europeescho ruimte zal Nederland
cèu i belangrijke taak ^te vervuilen hebben. Jn
velÓ'gj!'a'(|i£^^dl/dil eclitèr een he'roriën lee
ring en nieuwe instelling verlangen, welko in
scherpe tegenstelling staat met ónze orientee
ring in liet verleden. Met. name het bedrijfs
leven, en alles wat daarmede samengaat, zal
een. radicale verandering hebben le ondergaan,
en wel-omdat; dit bedrijfsleven niet meer kan
worden gezien als een "afzonderlijk organis
me, onderworpen aan uitsluitend eigen souve-
reine wellen, doch als ondergeschikt element
ia het,gelieeSe samenstel van.onderdeden, v;aar-
uit de volksgemeenschap-' is opgebouwd.
liét bedrij&ioven zal'dus ondergeschil, doch
desiiietteinir) ih. hoogo male belangrijk 'zijn. Van
daar dat; van stonde af aan allen, die him
plaats binnen dat bedrijfsleven hebben, volko-mea
zullen'moeten broken met de heerschappij, die
zij uitoefenden door 'middel van do inlernatio-
riale grpolmaohlen en klassedogma's, die hun
nadceligcn Invloed in hot verleden deden gelden.
Kapitalisme cnklassenstrijd, roeds in feite
gebróken/ zullen ook de gódachlenwereld van-
den' Ncderlandschen mensch niol moer mogea
hchccsrsclicn; doch vervangen moéten wordea
dooi nieuwe inzichten. Dit alles zal geen
theorie kunnen blijven, doch daadwerkelijk tot
uiting moeien komen. In do plaats van verou
derde wetten en inzichten zal binnenkort een
niéuwe wet gesteld worden, die de belangen
van den arbeidendenmensch zeker zal stellen
on eenrichtsnoer zal 'zijn bij de leiding-en
verzorging van alle werkende Nederlanders.
Dezo wet ter ordeningvan liet sociale leven
heeft niet ten doel arbeid on bedrijfsleven bin
nen ec-n nauw keurslijf te dringen, doch zat do
grooto lijnen aangeven. Do vragen van do da-
geiijksclio praktijk zullen met do soepelheid;
diovevoischl wordt, door nailero ui'voerings-
besluilen en do' medoworking van hen, die als
vakman midden in het bedrijfsleven slaan en
bovendien 'het vertrouwen der werkers genie
ten; in allo .onderdeden beantwoord worden.
Zeer vele vormen van energie, spelen .-.een .ról -. in de huishouding der natuur,
Reeds- op 'der- school leerden' wij, dat er./tivec grondvormen te onderscheiden zijn,
met' name/ hét arbeidsvermogen vair beweging ren,, het arbeidsvermogen \an./,/Y.
plaats. /Een Tangs de rails vbórtsnoiicBdeireiii.- bezit, een'; groot arbeidsvermogen.
van beweging, c-n oen steen, die 'juist op bet randje van- een steile helling ligt,
en elk. oogenblik naar beneden kan vallen, bezit arbeidsvermogen vari plaats,
dai eclifor, bijvoorbeeld door cr een schopje tegenaan te govou, zich omnid-
dellijl: kan oaizoltcn/in arbeidsvermogen van beweging: do steen valt van groote
hoogte naar beneden. Maar in zijn val sleurt bij nog moer stconon mee/en op
tiet laatst bereikt een alles vernielende eu verwoestende lawine, van losgeraakte
steen en het dal.
Zoo maken wij ai direct kennis mot ac
mógelijkheid tot omzetting van de/eéne soort
energie c: arbeidsvermogen: in do andere. Met
'die omzetting'hebben ivij dagelijks. Te: maken,
op allerlei terreinen des levens, immers c!k
oogoiihlia van den dag geven ivij, zij. hel on
bewust, aanleiding tót/omzetting vai; energie,
Zells wanneer wij dóódsimpel hol knopjevan
het .eleclrisclie .licht omdraaien, zoodal- de. lamp
gaatóccnderj/ zet zicli eiectrisclie energie pin
ja,waarin f De lezer, die niet verder door
denkt,.. beantwoordt deze vraag ...natuurlijkmet
het woordlicht. Onjuist is dat „niet, want
dat resultaat :is het eerste/ivat onze. zintuigen
waarnemen. De kweslie is echter alleen, dat
hel antwoordverre van volledig is. De'-.eiectri-
sche; energie namelijk,/ die door. ons omscha
kelen van dé knop, .aan den gloeidraad van
dc; elecirisoke; Tampwordt toegevoegd, brengt,
door den- hoogen weerstand van dezen draad,
dien tot gloeien, waardoor, lichtstralen- worden
uitgezonden. Maar ...ivie, nadat ,de Tamp- een
kwartierije.,-,heelt" góbrand, eens probeert'de
glazen peer/.vast te houden, zal snel zijn han
den terug trekken, omdat hijzo anders brandt
en gevoelig ook.- -. -Y ,-.'/
Daaruit volgt, dnt dc aan: de Tamp Toegevoer
de olectrisdie energie zich ook in warmte heeft
omgezet. Ja, tietis zelfs zoo,' dat dc elcctri-
sche gloeilamp voor. haar doel eigenlijk een
zéér inefficient .voorwerp is. Zij moot immers
licht uitzenden, doch wat doet zij? Het groot
ste ."percentage van de energie,, welke zij ge
bruikt, zei zij om. in' warmte on slechtseen
zeer klein percentage in licht. Vandaar, ook de
talrijke 'en gedeeltelijk ooka! ./niet /succes be
kroonde onderzoekingen op hel gchiel van do
verlichtingstechniek om. het. ■rendement va» do.
elektrische lamp te vergrootcn'. Inderdïiadzijn
er 'al. .verschillende, .procédés gevonden,rdie men
zon kunnen sarncnvatlen onder den titel:, licht
zónderWarmte, of wei koud. licht. Men heeft
de oplossing vooralsnog gezocht in het doen
gloeien van gassen,waaraan de reeds -,'veel
gohruikte natrium- en kwiktampen hun ont
staan te- clanken -hebben.- Y v
.'Dit my.ié weer/een, van. die terreinen, waar-,
óp de wetenschap MóéderNatuur dinar, hand
probeert te zetten. /Vnni ons aller Moeder
houdt nu '.eenmaal, graag vari wyannto ..en. pro
beert op alle mogelijke manieren/ haar on;
mctelijkcn energióvoorraad in warriitè oiii te
zetten. Ja. nien heeft, wel eens- de-, veforder-
siólttiig geuit/ dat wellicht óp den dahgeiiV.d.uuf
allo arbeidsvermogen in de natimr don. /w.-irm-
têdpod" zou-'sterven, in dier' voege dus; dat
alles in warmte zou zijn ■orngezeh-' Zoover-'.is
het gelukkig nog. hij lange- na' nief,-„hc't/ i»' zei Is
do vraag, ot deze veronderstelling inderdaad'
)wel juist is, maar zóoveèi is tóch ook zekér,
dat do mensch, zoo hier èn daar - oen slokjc
moét steken voor clo 'neiging 'vimMpodof' Na1
1Üiir,Yoni alles-,'innrir tó gann-veranderon-- iii-
warmte.' -■/'''-; /Y-y-/-Y//'yY' '^Y/Y-.;-'/'••-///'"/;'Y/'
Zie bijvoorbeeld, een trein- yoorlsncllen'langs
dó I rails.- De- in-. - debrandstof der .-ioc'ohi'otiéf
opgehoopte lalcnté zon noen orgie zet- zich -in.
do .machine om in spankracht vaii de stoom;
dio - dc/zuigers.; aandrijft én" daardoor dón /trein
in bewoging-, brengt. De aldus opgewekte 'ener-
ijio heeft, tal van weerstanden,te,overwinnen,
voor. do- trein goed.- en wol op g:ing is. Straks
loopt de trein, na bon lange reis, in: een sta
tion, binnen en. aanstonds slaat cr een man
meteen. namer klaar, om daarmee, tegen da
wicllcii van do wagens te gaan tikken. Waar
om doet - die. man. dat? Oindut .dc kans be-
staat/ dat een of meer wielen warm zijn gè-
loopen; - door. den klank van den hainorUk
legeii het staal van dó wielen kanbij hoeren
of dat inderdaad het geva! ia. Want Moedor
Natuur heeft ook - hier al weer kans gezien
om, via dc wrijving van de Jviolen over dc
rails een dec-1 van haar ontfutselde.: energie
in warmfó om le; zetten.
.Een ander voorbeeld. We zullen: 's morgens
op de fiets- stappen om 'naar ons werk te'
rijden, maar dc achterband slaat leeg. Uverig
gaan we aan 'i pompen, iot de band weer
hard Is. Als we klaar zijn, pakken ivo do fiets
pomp beet en tieti tegen een, dat we ons aan
het.ruetaal even branden. De iuensclielijke spier
kracht, "noodig om/do laclst rn den: binnenband
te pompen, waardoor de tucht wordt samenge
perst'tot een bepaalden druk, is alweer door
Moeder Naiuur steetsgewijs voor een deel in
warmte omgezet. Dr. H.Sclnvarz vertelt in
zijn pas uiigökomen boek „De Wereld in'Tien.,
Regols",- dat. do Amerikaansche officier eoiphyd'
sicus: Benjamin Thompson het omstreeks 180Ö
klaar speelde óm 27 /.oTó. water in 'den loop'
van een kanon tot koken te brengen, :doordat.
•hij bet metaal 21/2. uur, hang met een stompen
beitel Hot bewerken, ■/-; -'/-/.'
Hóe het zij, er niogen nog zooveel ener-
dicvórmen in elkaar over gaan in het
groote rijV: der naimtr, een van de meest
"belangrijke grondregels is anderzijds, ook
deze, dat ondanks alles - de; sony/yan';alle /-
energieën steeds gelijk bUjlt.' Er gaat op'
dit ondermaanschc dus geen energie ver-
toren.
Maar .üit deze grpndste!lirig: vati,de.::phy3ica
volgt tegelijkertijd, dat een/: perpetuum /.niobile
tot de onmogelijk héden behoort. Zooalï" men.
vroeger naarslig .hóeft gezocht naar/-den': sleen
dor wijzen,.- die Tiet mogelijk' zoo maken liet
'eeno'clemenl inhetandere om' te.- zetten, zoo
hebben.; anderen steeds weer. opnieuw gepro
beerd een machine te." consirueeren'/ dic; eeu.wig
zou' ku.'inon oiijvcif, drauierf.- Tietis nu- wel
duidelijk, dot',/zulk;/een -machine niet hosfaan-
baar is. Inimerf,, rle arbeid, welke deze ma
chine zóu
óVeriv'inii'enY'vah1 allerlei.wcfcrslaridén,mbel,' „dat
■kanniet' "anders', -.zijn 'basis vinden Tn ónergié,
■.welke" a;m dé machine ivordt toegevoerd;.
'Maar. als- ér riiet.'sloeds./nióniv' :arheïdsyevnip.//
gèn-'./wördtY foégovoérd,/ zal, cr vroeg ét laat
'e'éii /moment- kómen",: waarop het' arbeidsyer-
mogori v'a'o- de innchine door hei; óyérwii;;ien,
van dc weerstanden isliitgéput: /met/andere/
vyoprdpn-y/de: mfichï'n'qgaai stiistaan; Wijkun/-;
dien dat/ poklyécr overal wnn'rnbi'ncnals/dé:
plóker- op /dc/Tócpmolièf 'niÓt sieeds zijn .vuur
pridoïhoódt/'dóor, er nieuwe keden optc.: gopién,
'zal op deiy dunr/hét vuiir/.iiilgaan en de lecin
lep ^gevolge', daarvan - stóppen.
Hét' porpctuiiin mobile, jarenlangdc/wensch-
dróóm' vari vélen;Vooral :"yari .charlatans, kan
dus "niet, bestaan" op /"grond van do natuurwet
ten. Maar do totale hoeveelheid energie blijft
ónvéranderdlY,,''i:''/:Y'Y,:/Y:/;':-;;,--T'YY/:Y,Y::/Y;:.//'::;;;'Y
