m.
i
JPiiitsche duikbooten in den
Indischen Oceaan
Woensdag 4 November 1942
De roep om y2?ijheid
95ste Jaargang
No. 23233
Onder-waterstrijdkrachten omspannen
thans alle wereldzeeën
Uw plaats is mog vrij
BUREAU LANGE HAVEN
141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL, .09300
(3 LIJNEN)
POSTREKENING 5311
Geallieerden bezetten Kokoda
De strijd In Egypte ber;eikt.
zijn hoogtepunt
Britsohe aanvallen in Egypte
zonder resultaat
;^vyoedsen^^rant7.e^
Oekraïne aan 'Duitschlarid
japansche versterkingen op
Guadalcanar
New-York krijgt republikeiiische
gouverneur
.Repatrieering van vrouwen
en kinderen uit Dakar
Bomaanslag in Noord-Ierland
Cycloonramp in Bengalen
Met c-tereu en tomaten.
Doodvonnis voltrokken
Beleeningsfaciliteiten der
nieuwe staatsleening
Het N A.F.
Dm eonruit vtnoUjol At^dylbr, metülteomktinf
«anZon- en Foeitdegeii, -.. -■:?■, - •*- y'-\ -
Prijj per kwartaal f 2.1Ö; franco pér post JT2»6fl. -
Frijt per weekt' J& eta, Aizo&dcxlijke Donmen
5 eta.—Abonnementen worden dagelijks aaogepoiueii»
- Advertenties voer het eerstvolgend nummer moeten4
*0ftr elf uur aan het Bureau bezorgd zijn, V Zaterv
dag» vóór 9 uur. Een bepaaldeplaat» van
adverteutifo wordt niet. gewiiuborgtL
TIJD OM TE .VERDUISTEREN
Vandaag 17.07 ti. - Morgan 17.05 u.
Zentopganp mown 7.41 uur
Maan op 3.17 uuronder '16.06 uur
URANT
DIRECTIE; Mr .H. A, M HQEUnTS, HOOFDREDACTEUR:
M. STAVEN6A
Prijs der AdvertentiPot van 1—25 mm f 2.25{ Iedere
mm meer f 0,14; Ifi het Zaterdagoummer 1—15 turn
f2.55, fed ere mm meer f0,16. IledanittIÜ-35
per mm. Ineassokotltn 5 ets f poatkwilasticslScu, -
.'Tarieven van advertentiCn bij Abonnement fcijn aan
Ibbt Bureau - verkrijgbaar. Dagetijkt worden egen
Toorui lbotaling Kltine Advcrtentiün opgenomen 4
f0r02 t/zn 15 woorden, fÖ,92 t/m 25 woorden Elk
Woord meer 6 cent tot een maximum van 30 woorden,
Voor brieven on der lelt, of «dros te bevragen Ba-
rcau blad, wordt 10 cent extra io rekening gebracht,
Woensdag*: Kleïna AdvcrtentiCn tót' 15 woorden
£0.31, mits t-óór DinsdagamtuL 6 uur aan bet Bureau
bezorgd. 's Zaterdags: Kleine Ad verte mi Es I 1,20.
'I&ditu niet róór Vrijdag*wvuf 6 uur bezorgd.
i i v ts.-'C
Deze oorlog," die de gohecle wereld omspant,
Is niet slechte een landoorlog, Mj is iri niet
tóijidere mate oen oorlog ter zee. Ds krijgsver-
richtingen, zij hot* in Europa, in AfrikA of in
hot Zuidzeegubied, moeten als één gehéél wor
den gorien, Zij aijn. niet moer van elkander 1©
scheiden «n dit brengt'méde, dat do. strijd niet
in do laatste plants or eon is om de verbindingen
tar see. In aosen. stnjd slaan do vijt groólslo
zeemogendheden ter wereld tegenover elkaar
Dijitschland, Italië «a Japan. iMstwistonGroot;
BrittómiiP on^dovVoioonigdo .Staten;?-dohoor}
schappjj' tor söo. V-;'
ho oorlóg'jtek -izcoi is or niot loon van snelle
- T^oslissingcj^ jdoeh d» uilslag ervan is or ;duar.
can niot miridcr bélingrijk. orn. Met grooto bé.
.zorgdheid ziol 'men dan ook in hot kamp dor.
geallieerden taoe.solfe do herfst met rijn voof
don duikbootoorlog zoo ongunstige weersgesteld
heid dit jaar goon vermindering van hot aantal
tot lintei .gebrachte schcjpon hooft moegobrach/t:
Tot nu too is c-Og nooit, zooaJs dit jaar, in
do maand Octeter 700.000 brt tot'zinken ge
bracht on nauwelijks ia de maand November
begonnen, of reeds wordt weer' hot' lot zinken
brengen. van -94.000 brt. gemeld. -
Eon nio'uwe factor in don. strijd ont do ver-
hlndingswogén voimt hot doordringen van Duit
sche duikbooten tot do wateren van don Indi
schen Oceaan, waar do Duitschors tot dusver
nlloori en met eucoos methulpkniiacrs
Opereerden.
Hiermede is do Laatste schakel ingevoegd in
Oen keten, waarmoda 'Duitscho, Italiaanse!» en
Japanacho onder.waterstrijdkrachlen allo wereld
weeën onuspannen, en nergens blijft Engeland en
oen Vereonigdo Staten, een zeegebied, waar bun
schepen niot voortdurend door duikbooten wor
den bedreigd, Ditfoit, waarvan d» botookwiis
door vrind noch vijand wordt onderschat, vormt
do afsluiting van ooa socstratogisch ontwikke
lingsproces: Engeland on de Voroonigdo Slateii
staan thans l^ompVCT oen gesloten'front.
Do gevolgen van het verschijnen van Duit
scho duikbooten in don Indischen Oceaan, die
wegens zön geringe aantal hoofdyorkeeralijnen
ook gemakkelijker te controleereni% zijn van
tweeërlei aard. 'In do eerste plaatsbcteekent
het :,een niet te onderschatten vergrooting van'
<Jo gevaren; waaraan de Anglo-An»rikaanscbe
Jmr.sporten bloot staan, niet' .alloon en dit
m natuurlijk op het Óógoeblik zóer -belangrijk.--:'
de transporten naar. hot Afrikaansche' strodloo}
neel;;r-<loch:;oolc diq^.naax ..Iran, Yóor-IndLü en
AusLraJiS-
i j c V
In de tweede plaats wordondo Engél-
schcn on Amerikanen gedwongen, bot, toch
al reeds vrij sclinarsche bewakingsmatov..;.ri'.
als torpodojagors, corvetlon en duikboot,
jagers nog moer dun tot ddsver te vers nip.
peron. Deze versnippering doet het 'effect
vsui do ongetwijfeld sterke zoomacht,
waarover Engcl&chcn en Amorikanon teza
roon nog beschikken, voor oon groot deel
verloren gaan. Uit een artikel in do Lon-
donsche „Observer" blijkt, dat do Engel-
echen kortgeleden nog een slagsehip.divisie,
imstoan.de uit do oude eenheden „AVlarspito",
„Resolution"' on „Uoyal Sovereign", Imb.
bon ingezet om van Madagascar uit de ver
binding mot het Midden-Oosten te dokken.
Daar de uit de „'Valiant'", Ramillies" en
„Rovonge" bestaande divisie reeds is ingo-
zel voor de bescherming van Voordndië,
hebben do Engelsdien in totaal zoa slag-
Bchepen, bijna do helft van do voor opo-
nvlics In aamnerking komende oigen vloot,
voogjde boschenriiug van do verbindingen
H»et hel Midden-Ooslem, Voor-IndiÖ en Oost-
'Afriktt 'aan ander o opieratiegobiéden moeten
onttrekken.
Allo- afweermaatrcgelcn, die do goallioerden.
•tot duover togen den „oorlog dor „Kapitanlout-
jiante"', zooals do 'Duilschers den voor een
groot <5oeJ door jon go duilcbootconiiTiaiixdcuitcn.
|evoerdon duikbooloorlog noemen, bobben geno-
inen, zipi evenwel .niet' voldoende gebleken om
te verhinderen, dat .het aantal tot - zinken ge-
bxachte schepen voortdurend toeneemt.
Naar de Engelsclie borichlondionst be
)eod maakte, roe lazen wij in het „Vader-
land", hebben de geallieerde troepen Kokoda
óp Niouw-Guinea bezet.i
Tevens werd vermeld, dat een naar dit
jrontgebiod tepstóomend.. JapariSch konvooi .tót
têrngkeeron is gedwongen. -
Da A.N.P.-corró3pondent _moldt uitBerlijn
De twoodo faze Yan'"don';.tórijd.'^in - Egypte",;is
van nog' gropter hevigheid dan'; |do* gevechten
der vorige'.week. Do Engolscben vallem-met.büi-
tongewone yèrbetenheid aan,-"overeenkomstig het
groot», belang, dat voordien''op:;,liet. sppljglaat;
doch even hardnekkig. is'deijDuilscli-Italïaajiscli(a
verdodigingi'. Holyis T een'j striji óp buigen of
barelen^ Belde; pmtljén ijjh ej. zacji' van: bewusij
dht-.van de JAslissihg ^zóer yèelilafhamgt,,-!;;
l.Do strijd-heeft ;teans|^ri::;hioógtepun.t bereik^
doch :dmtrent he&, verloop - is in dit stadiiim
nóg niéts* te Vzeggen..: Nadat da Enge'.schen,- die
troepen noch materiaal sparen, erin gestaagd
ivaron, de Duitsch-Lfaliaanselie linies binnen
Ie dringón is het effect hiervan door oen tè;
genaanval teniet gedaan, Het is waarschijiilijk
te achten, dat de mijaenvelden'voor de Duilsch-
Jlatiaanscho stellingen door do 'voortdurendó ïnt
slagen van granaten aan dooltreffcndlieid heb
ben -ingeboet,, zoddat rij niet moer dezelfde
boscberming bieden als bij het begin van bot
offensief, en de lostvan den aanval meer op
do' - hoofdverdedigingslinie drukt, i
De Engelschen ondernemen hun aanvallen met
vrij voel zware kanonnen en zware pantser
wagens. Volgens -hun' eigen verklaringen hebben
zij in Egypte de meerderheid in iks lucht, ter-
wijl boven do Middollandsche Zee de luchtstrijd
krachten van de spU in -de meerderheid zijn,
Dit laatste is met het oog op de bescherming
van.de verbindingswegen wellicht, .van meer
belang dan -, de luchthecrscliappij' boven liet
eigenlijke gevechtsterrein, aangezien deze op de
gevechten; die thans aan den gang 'zijn, nauwe*
lijfcs vytn bosüsseiiden invloed zal kuimón zijni
Het ,892ste communiqué'van hot Italiaan;
sche hoofdkwartier luidt;'
„Aan het front van El Alamein verhinderden
do hardnekkige tegenstand on de ontembare
moed' van de troepen der spil ook gisteren
den vijand, eonig resultaat te behalen bij zijn
hevigó,;.:herhaalde- aanvallen,'ondcrnpmendoor
sterkegepantserdcstrijdkiacbtcneniuchtrnacht,
Do. vliegvelden op Malta werden door. Duit-
stheboruinenwérjrijrs gètroffen. Een SpUtfiro
iverd 'dóór dó Bególeidcndo jagers nëergeschp;
U-vY,-'-'"-"-V"-1"1'"'' ««74
De: verhooging der Duitsche brood- en vJopsch»
rantsoenen is voornamelijk mogetijk geweest
uóür dó - levering- uit dó Oefcrainó. Dit 'werd
medegedeeld door'dón leider der aldèelmg' voe
ding en landbouw vari het rijkscommissariaat
Oekraïne, Körncr, op ©on hgeénkoinsl van land-;
bouwleiders te Kiëw. Door de medewerking
van' da Duitsche landbouwleiders konden.de,
werkzaamheden voor de voorjaarscampagne, het
dorschen en de heristeampagne volgens de
plannen 'plaats vinden. Hierdoor konden niet
alleen do troepen van. het zuidelijk- en midden-
front-worden verzorgd, doch ook kon de aan
sluiting van het rijk aan den nieuwen oogst
verzekerd worden. Do tank van hel volgond
jaar zal zijn de stijging der opbrengsten.
Naar Reuter uit Wtasliington verneèmt, zfjn
de Jnpanriers óp Guadalcaiïar erin* geslaagd,
nieuwe versterkingen o.an land lo brongen.*
Naar do Drilscbe berichtendienst meldt, maakt
de New-York Herald Tribune bekend, dat de
ropublikeinsche candidaat Dewoy met 500.000
stctm-inon is gokozon lot gouverneur .imn New-
York. Naar uit oon. -speciale editie van do
Now.York Daily Minor gotezen - kan. wordon,
zijn allo staatsfuncties in den staat New-York
bozot mot republikeiiische candid aten. -
Geesclstral In het Sovjctlogcr.
Mén vérneemt uit Moskou: Het o-uicieuze or
gaan-van do Sovjot-Russisctio'. weormacht ;,De
Roódo' Ster'", meldt 'dat het tuchtreglcmeht
van hot roodo leger thans ook. geeselstraf
kent-/, -.- -'
Britechc partónentnire missie in
New Delhi.
- Op .haar reis, naar 'Tsjoongking, rijn de leden
vando' Dritsêhó" *p(»lementairo missiein New,
Delhi aangekomen, zoo meldt 'do Britscho bc-
richtondienst -
Do stad -brandt,"Stuka's -grijpen golf ha-golf
aan, -pantserwagens dringen-ih do stad, intanlo-
riómarcheert. ,'Straat I- voor,.'straat wórdt ver
overd. Overal uit dnhuizon'wordt geschoten,
op. iodoren hoek van oon "straat-ligt een nieuwe
barricade.Van' straat naar straatwijken de
Sovjets.' Uren verstrijken, do nacht komt. Vlam
men belichten den stofwolk op en om de stad.
Een slag. die de geheole stad idool tril!™, metót,
dat' de Sovjets op hun* terugtocht.- eon brug.
hebben doen springen, maar nan do andere zijde
xiulca zij niet ontsnappen;} dó .arlilterile is weer
aati het woord on do SLuklC's. j'
Do morgen grauwt cn fret wórdt middag. -Do
laatste versperringen wordenyópgoruiind en do
trocpènbrengen de. rosten van <te gevangenen
bijeen;, Do; stadis - govalto-ri.' Pioniors bouwen
ohdCT .boschèrmmg-'vmi-^arliltene, en - het lucht-
wapen een- nieuwë brug;l:.lc.n dan...... - gaat
liet', verder. t.
Onovenviruielijke legersÓniarchoeren, miilioe-
nen onverschrokkón mannen uit allo doelen
van Europa, broedmljjk--,(ózamen tot de'.over-
winning hun is. "- ^rfï-'" 'rl.-'''. v
Ook voor u - is - <xplaüs om die eer van
liet !vodérSand te verdedigénlyóm'meo ló strijden
zijde aan rijde, niét dskSegehrijkó Duitsche'
lcger3, tezamen met Noorschi},'. Doenscho, Zweed
sciw, Zwitsersche en; Yiaanischovrijwilligers
in pen eigen diviste van GoÊmaMischo soldateni
Wlacht niet langer tot 'de overwinning huii is,
maar helpt daadwerkolijkt mee aan den* bouw
van het nieuweEuropa: Zonder eenige ver
plichting geven alle gèwónsohlo inlichtingen over
do gunstige voorwaarden*: van' dienstneming in
do \Yaffen.S.S. of het :Vrijwii!igcrslcgioen- „Ne
derland"': uw. 0. H. Sap, .'Rotterdam,Staten-
laan - 131 on L. A, :van'Doek, Rotterdam;
Bergweg 338. -'.V'-"
Pit was cons con r>oncti. Na don kuccosvoHcu oniHlngge*
UnUHBlagr aan hot T^üiJoftamocr, ïvuurby zovon dlvEitfoft
dor Sovjets vcrnlotlgd worden. KoouIb oen» het troni"
molvimr In den oorklon wereldoorlog do landucliuppen
vorwooattOf blor hot bouch toii^ovolfo dor artillerie*
gevochten vernield
S.S. P.E. lïHUoiilii»eh-IMi.Z.*It..B.Ï|t m.
Soil ei» no'ótigiii ntii dexo iimuiiiitivii.. i*. --iiüyivioren
weer govïacht" worden mot Levend aas* Do tovcruncler
vnn Hnookvltiobjefl trokt er mot il|n krulsnet.op uit,
om aan do Krooto vraag naar dit aas to voldoen
V-N^V.-Zoljlomftker-Pflx lIoUand m.
2>e niulldtor-transportcolonno
naw dd hnttcrUcn, door modder cn moeras
von con vCHbold «lor B.Webo boii-artlllorlo zorfft Toor hrt.muntecWaiwort
Ier on mooros voa WoloUow S.S. l'.K. Zormw-n.H.-i .u. m.
Naar Havas-Ofi uit*Dakar meldt, is hot eerste
konvopi waarmede Europecsclio vrnuwon en
kinderen uit Dakar haar hel vaderland - terug-:
keerèn naar -Frankrijk vertrokken,.. Talrijke ge-
zinnor, zijn volgens;.een voonangssysloem ge-,
ovacuocrd, Met deze'' eerstegroep gingen, met
slechts enkeió uitzónderiiigen, bijna allo Euro.
peesche gezinnen .van Dakar mot. drie .cn meet
kinderen, weg, .zoodot ongeveer 1000 personen
op 2 schepen -vervoerd worden, Thans is de
evacuatie der gezinnea met twos kinderen en
een kind en van de kinderlooze vrouwen aan,
de beurt.
Nadat do lersche nationalisten Engeland den
oorlog hebbb-emi verklaard, is Maandag .de 'eersjó
aanslag van l.R.A. op oen Britsche kazorno. in
Noord-Ierland gepleegd, naar' blijkt uit een
bericht van United Press uit Belfast, gepubli
ceerd door Nya Dagligt'Atlehanda,
Enkele hsreche natiomüiston -wierpen oen.
bom naar oen fabrieksgebouw,- dat als ka
zerne voor Britsche troepen dient. De bom
ontplofte evenwel buiten belgebouw on*1 ver-
brijzeld|<! .stecbls du ruiten, zonder iemand te
verwondeft. Militairen en politie rijn nu op
zódk! tiaar do'leren.
In hol gebiedvan Midriapoer on Paganas
(Bri-IndiS)-. zijn tengevolge van een cycloon
11.000 menschoa pm.vhet leven gekomen. Deze
cycloon hoéft op 16 October Bengalen getoisterd
ïn de; Golf van Bengalen veroorzaakte de cy
cloon óon springvloed,' die ver landinwaarts:
spoektó en ecm uitge-sfrekt gebied verwoestte,
Bij hot maanddijksclie dejeiuicr van. de En
gelsciie Kamer van Koophandel te Buenos Aires,
de hoofdstad van Argonüniö, is het lot -een
incident gekomen. Toen ex-presidentJusto,die:
als ecreg.'ist bet dcjoimor liadbijgewoond, .cn
oen. toespraak had golioudon, de club verliet,
.werd zijn auto.door ongeveer 70 personen be
kogeld met eieren on., tomaten.
.loséphino 'Bakerf
Een ..bericht nit Casablanca méldt, dat da
3G-jarigo „hogerdahsores JoséphinégBaker, -• die;
óoiis laiiiv eren oogsttein geheet Europa, '..in'
een 'ziekenhuis to Casablanca - in'; Fransch,'- Ma-
f.ókkois - overleden; Zg wasi.'eonig'en tijddaar-.
1hJ"ópgohotaesi 'wegéns' een: érnstig geval' van'
tuberculose."Het laatsttrad zij, aldus,-meldt
bet Vad,, in Lissabon bix -Opórtb' in hot open
haar ,'op. Sedert' dién bad' zij in de grootste
armoedó in. Portugal oh in Fransch Marokko
'geleefd.
Officieel wordt medegedeeld:
Het vonnis, op 3 October 1942 door het
Deutsche^ Obergericht in het bezette Nederland-
seho. gebied tegen den Nederlander Voitus van
lamme uitgesproken, waarbij deze wegens .ver
boden wapehbezit ter dood werd veroordeeld,
is vandaag voltrokkon,
Ïiï verband mot- het bizondero karakter van
de uit tegeven 1-oening is de Ncderlandsclie
Bank baroid voor hen, dio bij de te verrichten
stortingen liquiditoitsmocilijkhcden ondervinden,
liet vorkrijgen van de Hoodigo middelenmo
gelijk to maken. -■ - v
Do Nodcrlandsché Bank is bereid de obliga.
ties dézer; staatsleening als -onderpand voor
heteening te aanvaarden met eon surplus van
slechts 10 procent, mits -de beleoningsaanvraag
tiaar tijdig yóór den stortingsdatum vboreïkt.
Do* beleening zal op deze bizondero belocnin;
■gen iedereni dag kunnen ..aflossen "door..:geh-cele
óf gedeeltelijke terugbetaling, evenwel sióchts
in rondo sommen vnti honderd gulden of veel;
voudmi daarvan; '.Vorhooging dézer belóoningen
of liet ewdorom opiicmen van afgeloste bédragon
kond.- Tliaiis ibedraagt. de rente voor boloeriingeil'
IM/j 'procent. Eventueel© wijziging van het ta
rief gaat dadelijk óp den dag der wijziging, inj
1 Do renteop deze beléoningen verschuldigd,
zal zooveel mogelijk worden verrekend met de
opbrengst van do coupons der beleende stukken.
Mei bet oog daarop zal de bank de beleenings-
rente in rekening brengen per dezelfde dagen,*,
waarop de coupons dor obligaties vervallen.
Bij den'aanvang dei' beleening dient het on
derpand voor de hoofdsom uitsluitend té be
staan uit obligaties van deze leening.
liet surplus kan eventueel ook uit andere
effecten bestaan, voor zoover do bonk bereid
is dio etfecteh als suppletoir ondorpand aan
te nemen.
Naar aanleiding van daaromtrent gestelde
vragen, doelt tiet departement van financiën
mede, dat naamloozo vennootschappen eu com
manditaire vennootschappen op aandoelen, wel
ker bedrijfsuitvocring zich beperkt tol hét hou
den van aandeden in andere binncnlandscho
uanmloczo vennootschappen on commanditaire
vennootschappen op aandcolon, en die zijn
opgoriebt teneinde hel nationaal karakter van
laatst bedoelde vennootschappen te handha
ven, niet zullen worden aangeslagen in een
eventueel gedwongen leening. -
Het departement van financiën deelt mede,
dat do limiet van f 10.000 waarvoor bij-de-toe
wijzing preferentie zal worden Verleend, „zooals
gisteren uit een officieel prospectus was ge
mold, is vervallen.
Bij de huidige groei zal het Ncderiandscho Ar
beidsfront, naar (lo lieer Alofs, leider van de
hooldafdooting geldzaken van bot N.A.F. mm de
Arbeiders Pers mododccld, over enkele maanden
oen ledental hebben, dat liet dubbcto is van dat
van het vroegere N.V.V.
Dat wil dus zeggon, dat or dan in hot N.A.F.
reeds evenveel werkers georganiseerd zullen
zijn als er ooit in Nederland in de ontelbare
organisaties vereonigd waren.
Do enorme, groei, van het N.A.F. in de laatste
maandenr-wipl' op oen terugkocrcnd vertrouwen.
Natuurlijk beeft het generaal pardon op dezen
groei invloed gehad,-maar veelzeggend is, dat na
boëmdiging van dit goneraid pardon de groei
onverminderd voortgaat
Do boer Alofs troeft om. deze ledenmassa
op to kunnen vangen een geweldig apparaat
moeten opbouwen. Tot op 1 Mei van dit jaar
waren er een-dertig bonden, die ieder een eigen
financieel aparaut hadden, die ieder op hun
eigen/manier incasseerden,' ,die ieder vcrscbil-
lendo formulieren, luidden; enz., onz.
Er zijn echter nog: personen, dio zich reeds
in Mol oa Junij.l. bobben.aangemeld, maar die
nog steeds geen contributie hebbben betaald,
omdat er Uüloóze. formulieren onvolledig, on-
leesbaar of. niet.'juist werden.ingevuld en Uct
zoor veel 'moeite kost dé puzzles op te lossen,
dio meermalen zelfs onoplosbaar bljikcn. Daarom
moet mmiu -als ..'men niet spoedig, iets hoort
na zijn .aanmelding als lid zich wenden tot
het bureau van hel N.A.F.
Evacuatie.
Officieelwórdt- mëdegedèeid:
Do benaming van' de" (geivestclijko;bureaux
vhicbtelihgenzorg*' is mot'. ingm"ïg;v?uj 'hëdCji; ge
wijzigd in V,evacuatie bureau".,V
Evacuatiebureau 'Ziud-lioüdnd, gevestigd te
's.-Gruvenhagc, Jun vaJi -Nassaiisüra.iL S0.-\;
Met ingang van van(t:mg' js"!iet biireau.af-
voerhurgèrhévolkirig (het centrale evaéuatie-
bureauj in 'Den' Haag, verplaatst'van Jail van
Nassaustraat 80 naar Oranjestraat 10 cn Park
straat 13, telefoonnummer 117580,
Vrijheid is' con wondofwoord I Hot heelt een
magische kracht!
Duizenden *:zijn voor wat zij de vrijheid
achtten, in den dood gegaan. Bepaalde oorlogen
hebben .zelfs het pracdicaat: vrijheidsoorlog ge
kregen cn werdon daardoor bóOger geclassifi
ceerd!
Door een stelselmatige propaganda is het Nc
deriandscho volk -angst aangejaagd met Je
raakt je vrijheid kwijt; de nieuwe orde be*
toekent.-een geestelijke knechting. 'y
Het humamsliscb tijdperk, waarin West Euro
pa zoo lang heèft geleefd, predikte, dat do
mensch in wezen gelijk, en vrij zou zijn en
met zijn verstand in staat is zijn loven ie
behcerschen. Van positief Ghristelïjka zijdo is
wel verzet aangetcokend tegen dozo these, maar
do Christelijke politieke partijen hebben haar
in wezen; aanvaard; zoo duidelijk zolfs, dat .y
in verkiezingstijd eons de leu'zo opgeld .kóu
doenZet meer liberalen naast Colijn. Do
liberalen, die do dragers van het humanis;
me zijn, meenden, dat er geen gevaar to
duchten was van een man al3 Colijn en
samenwerking op politiek gebied mogelijk was.
Tegenover de humanistische opvatting over
do vrijheid staat do - nationaal socialistische,
(lia zegt: De mensch is niet vrij, doch ge
bonden; alleen de wil kan richting geven. Ilij
kan niet vrij donken, maar is gebonden in zijn
denken o.a. door ras, volkon godsdienstige
Opvatting,.
Het nationaal socialisme stelt tegenover het
individu hot volk, dus do gemeenschap.
Omdat_ het volk opgebouwd is uit cellen, is
er geen gelijkheid, die doodt, maar wel ont
leent'het aan zijn opvatting omtrent do struc
tuur het recht om individuen de cellen
op te roepen om zich voor het geheel 1
do gemeenschap in te zetten. Dit verklaart
ook do offerbereidheidvan hot Duitsche volk
in dozen harden, wreoden oorlog.
Ia Nederland denkt het meerendee! der bur
gers nog humanistisch en' daarom kan mén
ook niet met een zekere blijmoedigheid aan-
vaarden, dat Nederlanders' worden opgeroepen
om in Duilschland te werken.
Naast plichten stolthot nationaal socialisme
echter ook rechten; dat met die. rechten onder
allo omstandigheden volledig rekening wórdt
gehouden, zouden we, voor wat do uitgezon-
jdoiion naar Duilschtand betreft, niet willen
bewerem We leven echter in oorlogstijdcn
dat maakt do' uitvoering -van rogolingen, dio
voor- 'een groóté massa géiden, niét gemak- ■-
kelijk. Dit tast echter het principe van liet
naltonaalgocialisme, dat het volk de go-
Inqividu, niét aah',"...V-."'tel,.v'.:,".,
J Boven'', dei'individucéle "vrijheid gttat de ver-.
antwoord elijkheid.
Dat is voor - wie in do- humanistische sfeer
van do Individuccle vrijheid is opgevoed, moei-
lijk to aanvaarden. -Daarvoor moet mén zich
geestelijk: geheel .los! maken van een erfenis,
die mén heeft, meegekregen. Hel Duitsche volk
heeft dat gedaan, waarbij de omstandigheden
hél beeft geholpen., Het heeft geloerd, dat do
gespletenheid een volk krachteloos maakt - on
vatbaar voor allerlei geestelijke infecties. Ons
volk hoeft do harde loerschool, die liet Duit
sche volk na 1918 'heeft doorgemaakt, niet
gekund. En bovendien werkt als remmende
factor nog altijd: 10 Mei 1940. Men ziet niet
in, dat de strijd in de wereld gaat tusschea
een stelsel: dat do individueele vrijheid in
theorie! 'huldigt e'n hot nieuwe, 'dat do
gemeenschap primair verklaart. Er is bij het
Ncderiandscho volk een verlangen naar vrij
heid, maar men was niet vrij; men had alleen
een vrijheidsgevoel, omdat men geen begrip
had van do problematiek.
De bchcerschonde vraag voor velon is bij
het bepalen van hun standpunt ten aanzien
van do groolo vraagstukken van dezen tijd:
Behoud of verlies van: do vrijheid. Zelfs de
vrang of do zelfstandigheid van Nederland
na dezen oorlog zal worden hersteld, is voor
hen niet primair, omdat zij in de eerste
plaals het oog hebben op de individueele vrij
heid en'do vrijheid van de kerk, do school
cn het gezin.
Do kracht van den' geest wordt echter door
het nationaal socialisme erkend en een-eerlijk
beginsel krijgt de beste kans; liet wil niet
do leiding van den staat, zooals de óude
politieke partijen, maar dé leiding van het
volk. De leider van de Ncdcriandsche natio
naal socialisten heeft uitdrukkelijk in Septem
ber van hel vorig jaar in een vergadering
van .kernleden der. Beweging verklaard: „Ik
ben uw-"dictator niét en ik wonsch dat nooit
te worden."
Het individu zoekt de vrijheid, hij schept
een heelal, dat hij geheel met zich zelf tracht
te vervullen, waardoor een menigvuldigheid
van hcelallon ontstaal, wat. zich niet rijmt
mot een ideale samenleving. Wie echter, ver
antwoordelijkheid tegenover de samenleving aan
vaardt, geniet, ook vrijheid. Verantwoordetijk-
Iieid tegenover het geheel cischt van den
mensch meer dan in een maatschappij, opge
bouwd op het humanistisch beginsel,, van hem
gevraagd wordt. Een karaktcrlooze voélt' zich
in een „vrije" wereld gemakkelijk lliuis; hij
schuwt- echter de verantwoordelijkheid.,
[n een gemeenschap, die niet doorwantrou
wen wordt/bcticorscht, isverantwoordelijkheid
en daardoor" vrijheid, maar een vrijheid van
ccri andere, hóogere' órde dan Waar nu door
vélen om geroepen, wordt.
Het- roepenom liiecr vrijheid' is meermalen
een": gevolg vanvrees vóór.verantwoordelijk-..
bc-id. j V--.V-*-- ',y V;-}-*
■ii Als hét Nederiandscbe vdlk zich onder (la
tucht" stelt, de vcrautwóordêlijkbeid aanvaardt,"
winttiet daardoor de -y.rijbeid- en schépt :-do}.
mogeiijkheidvoórteëniiieuwlcvcninóénnieuw:
Európa. *,*'- v,*.;f:.-.'; 'ijtv*::-/-