ïvóÏNI
[3
Türtifo.
41b
Van trekpiano tof orkest
Schaakrubriek
MftTSKKM
Zoet Roggebrood
li
Sneeuwvlok - de Eskimo'
De harmonica berust
op Chinees principe
Narwa, op de grens
van twee werelden
DRUKJ^Élr
Gebr. Ten Hoeve
Jongste Nederlandse gemeente
groeit gestadig
Zijn letterraadsels
moeilijk?
Geldige bonnen
Steriliseer geen pap
of melk
Radioprogramma
Naar H. Th. V.d.Vlor
inkoop goud- en zilverwer
/jfiotn VMt k&Uiftl
WJ
cl
„Duif en cbtlef"
ZATERDAG 39 FEBRUARI 19441
IJLT lat.a, dat de harmonica eigenlijk
P*" haar bakermat vindt in China?
^Het ls ver gezocht, maar het eerste
instrument van die aard was de
i tsjeng of tsjiang, een soort „Chinees
orgel", met het utterlyk van een
V;: theepot met bamboepijpjes, waarin de
Ifejucht door tongspie ten tot trilling
werd gebracht en waarvan de toon-
.hoogte naar gelang van de lengte
ir dsr pijp'es afwisselde. Op een der-
gelijk denkbeeld cjnstrueerdc de
Duitser christian Buschmann zyn
eerste „Ziehharmonica", die later
vooral bij de Duitse varensgezellen als
0 „Schifferklavier" grote ingang vond.
In 1S29 verkreeg de Wener Damian
'/.een brevet voor de vervaardiging van
een instrument, dat het meest op
fkonze huidige harmonica lykt, al is die
veel ingewikkelder geworden, dank zij
uitvinding van den beroemden
- Engelsen, natuurkundige Sir Charles
I^CWheatstone aan wten de telegraf ie
zoveel te danken heeft die het
mechaniek bedacht, hetwelk het spe-
Zilen. van accoorden door middel van
Bïéén knop mogelijk maakte. Tenslotte
4 werkten vooral Italianen, maar ook
Amerikanen en Duitsers het instra-
ment uit tot zijn huidige gedaante,
ï^i' Loopt de waardering voor de ver
ediensten van het'accordeon, zoals het
fjtn zijn moderne benaming heet, nogal
^.Uiteen volgens een. encyclopaedic
|;3shet accordeon „voor de fcunst-
Sbeoefening van geen waarde" en vol-
•rgens een andere zijn „de beste in-
stmmenien in handen van geoefende
"■bespelers niet zonder artistieke ver-
/.dienste"onder het volk bestaat
Kaam een algemene waardering geen
:ftwijfel. De „trekpiano" is vrijwel
overal in trek en zo zon het accordeon
•gjdeze bijnaam dus ln. dubbele zin kun-
tiien verdienen. Maar de moderne
if|;':£jrrekpiano" is heel wat anders dan
l'Jlfit vrij primitieve „Schifferklavier";
i" met zijn soms aardig naar de vijf-
K honderd lopend aantal tongen, gaat
fhet accordeon al aardig op een orkest
fljjjfcen, mede omdat men ln het geluid
sommige orkestinsirumenten imiteert.
NieÈ minder naitwkettrigheid wordt
vereist bij het vervaardigen en stem
men der tongen, hetgeen stuk voor
stuk gebeurt met behulp ixtn een
speciaal stemapparaat*
(■Foto CJtftF.-Noskg.J
zond om het vak te leren. Ko de
Vreng werkte bij accordeonbouwers
te Cam era no en te Parijs. In 1938
kwam hij naar zfcjn vaderland terug
en nu staat hij aan het hoofd van de
enige Nederlandse accordeonfabriek,
al is die een betrekkelijk bescheiden
werkplaats. Op onze vraag vertelt hij,
hoe hij tob het zelfstandig bouwen
van accordeons is gekomen.
In Italië, Duitsland, en. Amerika
worden de accordeons „aan dë lopen
de band" gemaakt. Hierdoor waren
de vervaardigingskosten zo laag mo-
D© enige accovdeonbouwer
in Nederland
De ontdekking, dat Nederland een
werkplaats heeft, waar men zich ook
bouw van accordeons toelegt,
deeü ons daar óns licht eens opste-
jjjfcjcen. Tot dusver was ons land geheel
J%|?óp de Invoer uit Italië, Frankrijk en
Duitsland aangewezen en beperkte
/men zich hier tot repareren, waar-
voor men het instrument aanvanke-
nog naar het buitenland opzond.
/■".Een der importeurs van Italiaanse
!- „flsarmoniche" ls de heer A. J. de
/."Vreng. die zijn zoon Ko naar Italië
SS-PK. Ttaa« stroomt de rivier de
Narwa met slingerend.© bochten door hH
besneeuwde landschap. D© winter t» dit
maal mild voor deze streken en het
WA tor voert ternauwernood IJsschotsen
met saloh mede, BIJ Hungerburg mondt
zy la de zoo uit, doch voordien atroomt
zij nog door d« oude vesting, die haar
naam draagt, door het plaatsje Narwa.
Een wondrlljk stadje la hot. dat de
sporen v»n een bewogen verteden ln zich
draagt, Invalspoort en. uitvstspoort tege.
UJk van twee culturen, twee wereldoa-
schouwingen, die leder op Narwa bun
eigen stempel hebben gedrukt.
Oude Zweedse huizon «taan, als »t©un
zoekend, om de Lut&erae kerëc geschaard-
Daarboven uu stUtft* als een symbool, de
torenspit© ten hemel. Doch ln de buurt
staat, geheel vrij. de Russische kerk, met
zijn lc®e vensters, breeduit al» ©en moe-
sief bouwwerk, met zijn. lage, door ui
vormige koepels bekroonde torens,, dl©
alle slankheid en sierlijkheid mlwen.
Zo ook de huizenbouw. Naast de sier
lijke hulzen, dl© onmiskenbaar Zweeds©
invloed verradon, treft men de Russische
kleurloosheid^ Aan de Ingang der etad,
aan da oevers va,\ de rivier, staan twee
machtige wachters van het verleden. Op
de ©ne zijde de Hermansveste uit de
tijd Duits© ridderorden, Groobs etaat
daar de burcht, waaruit een vierkante
toren omhoog groeit. Smal lijkt de'basl»,
maar wijd reikt de blik tn de verte.
Hardheid en. fierheid stralen van haar
uit,
Recht daartegenover, op de andere
oever, staat de Iwangorod. de burcht der
Russen. De naam alleen reeds klinkt
dreigend, Het ls een massaal bolwerk,
dat zich over een wijde oppervlakte uit
strekt ©n vele maten groter ls dan de
Hermaiiffveste. Aan zijn zware muien
kloven uitstulpende uitkijktorens, die
slechts een. begrensd gezichtsveld bieden.
De koepels van zijn kapellen steken ter
nauwernood boven de beschermende wal-
len uit. ala «chaamdcn zij zich roor de
wolken daarboven., Bedompt en dreigend
staat fcU daar. Een terneerdrukkende en
grimmige macht.
Doch aan zijn voet ronken de motoren
der ravltfttllerlngscoloisnw. die hun
vastberaden gezang paren aan het*stenen
heldenlied der Hermansveete.
BS-Oorlogsverslaggever
Mr- Bh J. Denijs
Een buitenland© maandblad „Het Bei.
gUoh schaakbord" geeft een serie arti
kelen over grot© oude meeat©™, waarbij
o.a, enkele karakteristiek© miniatuurtjes
besproken worden.
Hieronder een tweetal van deze par-
WJfiJw. die nog geen algemene bekend
heid genieten.
Wit: Mackenzie. Zwart: Amateur,
(Gespeeld omstreek» 1885), Loporspel;
i. e2—04. ©7—e5; 2. L£l—c-4, 1^3—f6;
3. dï—d4, Cl—cfl,
In, ©uUd met de gecondo beginselen
van d« ontwikkeling en slechts berekend
op verwikkelingen. Ais wltspelerken. men
deze tactiek vaak «onder al te groot
risico toepessen, maar als rwar tapeier
mag men zich. deae weelde niet veroor
loven.
4. d4x«S, PfflX©4; 3. Pgl—e3. Pe4X£2,
Dit was blijkbaar zwarts bedoeling: op
6. Kt2: volgt 6..., Dhif benevens
Dc4:, waarmee awart ©en pion aou
w tonen,
fl, 0—01
Praal gespeeld,
6PflXdl?
zwart loop er ln, Betsr Db4,
waarop wtt met 7, Lf7:t voortzet.
7. Lc-txm, K©8©7; 8. Lel—gi mat.
Een ongewoon mat.
Wit; Rosenthal, zwart: Amateur. Fran
se party.
I. e2—«4, e7—efl; 2. <12—<14, d7—dSi 3,
Pblc3, Lf8b4; 4, ttiXOS.
Een onschuldig© variant, wauwan men
werkelijk niet zou verwachten, dat daar
uit zo'n vlugjge beslissing kou kunnen
voortvloeien.
4. e«xd5j 5, Pgï—f3, Pg6—f«;
Lfl—d3. LcS—e6; 7, 0—0, Lb4—c3.
Op zichzelf nog niet slecht, maar ln
combinatie met de volgende zet een ern
stige mlavatcing.
8. b2Xc3, h7bfl?
Een. elementair© fout. Juist wa» 3.. -
0-0.
9. Lela3I
Belet de korts rochaderzo«lat de zwarte
koning voorlopig ln het midden wordt
vastgehouden.
9. c7—c6; 10. Tfl—el, PbS—d7??
Zwart ziet een eenvoudige afwikkeling
over het hoofd.
H. Teixeöt, *7X06: 12. Ld3—g6 mat.
Een aardig mat, dat echter na deae
party nog attelljke malen la voorgekomen.
Dr. M. Euwe
Set opzetten der foefsfcnop/es. Voor
de kleine toetsen aan de baskant ge
bruikt Ko de Vreng thans.*., boorde
knoopjes! (Foto CJfTjr.'NoskeJ
mJEtèt vervaardigen van de balg is een
secuur werk. toani de toindvoorsie-
(ttiitg moet ifzersterk en luchtdicht
•zijn. Er wordt dus alle aandacht aan
besteed. (Foto CJ&JF.Soske.)
tIngezonden mededeliogenj
wl q-utrti
risH dun
Q/jÈf/r.
tminttT
Veriuwa vrijt
GROOtÊ visschesustraat
BÜ DE MATH&iBSÊRflRUC- "UAM
HOOGSTRAAT 28 - TEL. 68197
\m
DEN HAAQ
TEL. 333298
BOTTERDAM
TEL. 38427
geiyk. al kcetten de grootste instru
menten nog altijd een kleine vijf
honderd gulden. Een dergelijke fa
briek in Nederland te stichten was
niet de moeite waard. Maar rui is
enerzijds de vraag naar accordeons
veel groter geworden, anderzijds de
invoermogel Ijteheid practtsch opge
heven en is de fabricage lonend, al
is zij allerminst op moderne leest
geschoeid. Het aantal harmonica's is
thans tot 40.OOP gestegen' De Neder
landse Kultuurkamer heeft echter
het nut van dit werk erkend en vrij
stelling van arbeidsinzet ln Duitsland
voor mö verworven, maar zodoende
werk ik,eigenlijk, alleen....v
-Aan reparatiewerk zult u dus
eigenlijk uw handen wel vol hebben0
Natuurlijk, maar toch bouw ik
ook, zoals u ziet. al doe ik soms een
paar maanden over een instrument.
Ais men de mogelijkheden van
het moderne accordeon kent, ver
moedt men van binnen een ingewik
keld mechaniek als van een orgel,
maar als je het zo uit elkaar ziet
liggen, valt het nogal mee.
Inderdaad, dat is voor een groot
deel aan de uitvinding van Wheat-
stone te danken. Toch valt het nog
niet mee, zeker niet voor een leek.
IJ ziet bijvoorheeld aan dit ernstig
beschadigde instrument, wat een
muzikant ervoer, die zelf zijn har
monica wilde repareren.
Hoe is het met materiaal? Kunt
u zich redden?
Dat is dan ook alles. Ik heb een
geringe toewijzing voor wat ik nodig
heb en verder behelp ik mij. Kijk,
het accordeonmechaniek maak Ik van
rijwielspaken en voor deze basknopjes
gebruik ik boordenknoopjes. De soli
diteit van het product hjdfc er niet
onder.
Ook niet onder het gebruik van
karton voor de balgen?
Weineen, hiervoor werd nooit
anders dan karton gebruikt, want dat
is het stevigst. De vouwen worden
overtrokken met kunstleer en het
geheel met stof, waarna de hoeken
met metaal worden afgewerkt.
Is er nog verschil in klankkleur
te maken by verschillende instru
menten?
Niet alleen bij verschillend»-,
zelfs bij hetzelfde. Daarvoor hebben
we registers, zoals by een harmo
nium. De klankkleur hangt af van de
metaalsoort en de zwaarte der tongen.
Zo komen we zelfs tot nabootsing
van viool, fluit, klarinet, saxofoon en
bandoneon, een broertje van het
accordeon. Ook maken we een zwe
vende toon door de lucht tegelijker
tijd de tongen met een miniem ver
schil in toonhoogte te laten passeren.
Dat gaat allemaal met een schuif-
mechaniek.
Hoe krijgt u de tongen op de
juiste toonhoogte?
Door ze te stemmen naar het
octaaf van standaardtonen op dit
speciaal stemapparaat. Terwijl ik zo'n
it andaar dtoon laat klinken, vyi ik
de nieuwe tong bij tot hij precies zo
klinki als het voorbeeld.
Een pianoklavier heeft zeker
minder mogelijkheden dan een knop-
penkiavier?
Precies, maar een planoklavier
heeft weer het voordeel, dat het be
spelen gemakkelijker en vlugger te
leren ls. Voor de linkerhand is een
pianoklavier natuurlijk niet bruik
baar, wil men van de constructie van
het accordeonmechaniek profiteren.
De baskant heeft dan ook zes, soms
wel zeven rfjen toetsen: de eerste drie
rijen bestaande uit de kleine-tertsrlj,
de terstsrij en de grondtoon, vormen
tezamen de grondhassen; de vierde
rij is voor majeur, de vijfde voor
mineur, de zesde voor de septimen.
Er kan dan nog een zevende rjj bij
komen voor de verminderde septLmen.
Maakt u nog andere balginstru
menten zoals concertino's en bando
neons?
Neen, die heruiten weer op
licenties, waarover ik niet de beschik
king heb. Overigens heb ik aan
accordeons de handen vol en kan ik
geen aanvragen om werk meer ge
bruiken, want ik heb bestelde arbeid
tot 1946.
De eerste en enige accordeonbouwer
in Nederland kan dus voorlopig
Nieuw stukje Nederland'
in de Noord-Oostpolder
Het AJN-P. klopte dezer dagen aan
bij. den secretaris van het „Openbaar
lichaam de Noord-Oostpolder", den
heer Blaauwboer, om Iets te ver
nemen over het leven van de jongste
Nederlandse gemeente. Een eigen
lijke gemeente is het nog niet, zo
vertelde ons de heer Blaauwboer, al
noemt men mij by verkorting wel
gemeente-secretaris. Er zijn een aan
tal verschillen, al is de grote opzet
wel dezelfde. Zo heet dib gebied een
openbaar lichaam i.p.v. gemeente en
de burgemeesters! unctie wordt ver
vuld door ir. Smeding, wiens titel
landdrost is. Wethouders kent men
eo- nog niet en bij het ontbreken
daarvan is de heer Blaavwboer dan
ook waarnemend landdrost De land
drost staat niet onder het toezicht
van den commissaris van een pro
vincie, doch rechtstreeks onder
secretaris-generaal wan Binnenlandse
Zaken. Voor het overige is het een
echte gemeente al gaat het er door
de bijzondere- ..omstandigheden nog
weleènA wat anders toe dan in
andere gemeenten. De zetel van het
bestuur is ver buiten de polder, n.1.
in Zwolle in het gebouw „Ëlevo", het
gebouw van de Wieringermeer-
directie.
De distributiebescheiden worden
op de verschillende plekken, waar de
mensen wonen, uitgereüct, waarvoor
men bepaalde zitdagen, houdt. De
arbeiders in de kampen krijgen van
het openbaar lichaam alleen maar
hun rokers- en texüelkaart, terwijl
voor hun voeding centraal wordt ge
zorgd.
De vaste bevolking begint zich ai
aardig uit te breiden. In 1943 is haar
aantal meer dan verdubbeld, en dit
bedraagt thans circa 800. Opmerke
lijk ls het hoge geboortecijfer, dat
zich eveneens in de Wieringenneer-
polder voordeed. Op 1 September
1942 werd, een maand na de instel
ling van het openbaar lichaam, de
eerste geboorte aangegeven. In 1943
werden er echter al niet minder dan
31 kinderen geboren. Het aantal.
r sterfgevallen kan hier moeilijk mee
worden vergeleken, omdat dit zich
uitstrekt over alle mensen ln de
polder, dus inclusief de vele malen
grotere groep arbeiders. Het aantal
sterfgevallen bedroeg 8, waarvan de
oorzaak meestal een ongeval was.
Voor de in de polder wonende
kinderen bestaan thans reeds drl#
scholen. De scholen te Ens en te
Emmeloord werden het vorige jaar
geopend, waarna op I Februari van
dit Jaar Marknesse een school kreeg.
Het zfjn nog echte eenmans-
schooltjes en de onderwijzers, die alle
7 of 8 klassen alleen moeten bijhou
den, hebben een zware taak. De
grootste school, nl die te Ens, heeft
echter maar 30 leerlingen, terwijl
Marknesse het nog maar tot 12 leer
lingen heeft gebracht.
Voor de geestelijke verzorging hen-
ben verschillende kerken reeds vaste
predikanten resp. geestelijken aan
gesteld. Voor de medische verzorging
van kampbewoners en vaste bevol
king zijn vijf artsen in dienst, ter
wijl nabij Voilenhove in de polder
een barak als ziekenhui^ is ingericht,
die aan 90 patiënténKplaa&s biedt.
In verband met de verwachte toe
neming van het aantal arbeiders
wordt dit ziekenhuis met nog een in
richting uitgebreid, welke waar
schijnlijk in Maart gereed komt.
In 1943 werden ook de laatste kam
pen. aangesloten aan het electrici-
teits. en waterleidingnet, terwijl nu
ook in elk kamp een postkantoortje
ls, dat beheerd wordt door den kamp
leider. De politiedienst wordt in de
polder verzorgd door de mare
chaussee.
Zó begint zich. hier in dit nieuwe
stukje Nederland langzamerhand het
burgerlijke leven te ontwikkelen. De
nog kleine vaste bevolking, die het
uiteraard moeilijker heeft dan elders,
bestaat uit echte pioniers, die er de
extra moeilijkheden, welke zij nu
onlemnden, graag voor. over heb
ben ooi hier in de toekomst een goed
bestaan te vinden. Verschillende van
hen, wien het pionieren ia het bloed
zit, zijn vroeger ook al ia de
Wieringenneerpolder geweest.
Voor de kinderen
Beste meisjes en jongens,
Heel wat vriendjes ©n vriendinnetjes
schrijven my, dat zij loUomiad-
■ei» zo moeilijk vinden. Dat zal dan
komen, omdat zU rij het oplossen de
juiste manier niet volgen en daarom
zal lie mi bij een makkelijk letter
raadsel even uitleggen, hoe Jullie de
zaak het best kunnen aanpakken.
Het spreekwoord, dat wij opzoeken
moeten, bestaat uit vier woorden en
zestien letter». Begin du» nu met de
cijfer» van l tot IQ naast elkaar te
zetten en schrijf zo strak» bij de or
lossing de antwoorden op de verschl
londe vragen letter voor letter onder
do aangegeven cijfers; dan wordt
langzaam maar zekor het spreekwoord
Opgebouwd. Daar gaan we.
Een 14, 16, 9, 4, fl, 10 1» een eapplge
vrucht.
Een 14, 10, 13, 11, 13 1» een maat.
Een 1, 12, 8, 6. 7 ts een bekende
roofvogel.
Een a, 8, 9, 13, 1 l» een riviermond.
Een 2, 4, 8, 3, 10, 16 i» de hoofd
stad van een groot land.
Ik geloof, dat allen dlis raadsel
zeker met een. klein beetje moeite
kunnen vinden. Wat zal ik weer een
briefjes ontvangen, Of ik ze allemaal
beantwoorden kan, weet Ik nog niet.
De vorige week. heb lk niet minder
dan 200 kind Bran een antwoordbrief-
kaart gestuurd. Denk jullie erom, dat
ln da brief duidelijk je eigen, adres
ataat, anders kan van meeloten en
beantwoorden der briefje» niets ko
men. Stuurt allen Je oplossingen aan
Oom Jan, p.a. Redactie Het Volk,
Hekelveld 15, Amaterdam-C. Er wor
den onder do goede oplosser» deze
week weer 5 boeken en 6 spelen ver
loot. Niet later dan Dinsdag Inzenden!
IJlt het raadsel van Rlkl kwam na
tuurlijk Sneeuwvlok, of la die soms
geen oude vriend van ons allemaal?
Dc woorden, die in. de taartpunten
geplaatst moesten worden waren: 1.
Steel. 2. Non ja, 3. Elf el, 4. Ernst of
Ettert, 6. Ulver, fi. Worst, t. Vroeg, 8,
Laren, 9. Onder en 10. Korst.
De prijswinnaars wezsfen na loting:
Jan Wlllems, Wllgenattaat 3, Zaan
dam; Coba Bijlama, Elankenstraat,
Amsterdam; Lilly Schreuder, Eooden-
burgerstraat 6, Lelden; Bertha Jansen,
Parallelweg 5, Rheden: Marletje Oon-
derwlnkel, Casper Pagelstraat 12.
Vein; Nellie van Straten, Oranjestraat
5, Maassluis: Dora Braak, Van Swin-
denstraat 53 B. Schiedam; Theo Du-
eaneaux. Van Speykstraat 38. Rotter
dam; Wlna Halmlngh, Pekelderweg
F 31, Stadskanaal (W,); Jantje Kui
per», Hoofdstraat West 56, Wolvega.
Als die hun prijsjes ontvangen, heb
lk ln de 8 weken, dat lk jullie brie
ven ontvang al 100 prijzen verzonden.
Honderd raadselvriendjes en vrien
dinnetjes hebben dus al een beurt ge
had. De anderen blijven natuurlijk
ook meedoen, want ook zij komen
vast eens aan de beurt.
Nu kinderen, de redactie van de
krant zal wel 2eggen: „Oom Jan
schrijft veel te lange briefjes aan
zijn vriendjeB en vriendinnetje»". Ik
Bchel er dus uit met d& hartelijke
groeten aan. allen van
OOM JAN.
Tot en met 4 Maart:
Bonnen 09 en 10 voor brood,
beschuit, aardappelen (09 en 09
toeslag eerste week en 10 en 10
toeslag tweede week), melk,
taptemelk, (1W. liter plus 50 gr,
taptemelkpoeder)vlees en tabak
(uitsluitend kerftabak op beide
bonnen),
Voorts: bloem: 056 eri 057;
peulvruchten: 055 (250 gT-l;
gort: Reserve D20 (250 ..gr.);
ryst of gort: Reserve E20 (230
gr.); vermicelli of maïzena: 034
(100 gr.); kaas: 053 (100 gr, 20
plusï; suiker: 032 (500 gr.);
jam: 051 (250 gi\); versnape
ringen: 03 (150 gr.); boter.of
margarine; „Boter 09A (125 gr,
margarine), „Boter 09B" (100 gr.
bak- en braadvet), Reserve B17,
C17, D17 en E 17 (125 gr. boter)
voorts oude bonnen „Boter 06A"
(100 gr. bak- en braadvet) en
„Boter 08A" (125 gr. margarine).
Tot en met 18 Maart:
Zeep: 050 een rantsoen een-
heidszeep, 049, Reserve CIS, D18
en Eia één rantsoen waspoeder,
Reserve E19 één rantsoen toilet
zeep.
7.50 Progr.-oven. 8.0ö Nieuws. 8.15 Mu
ziek van de bergen, 8.43 Voor de huls-
vrouw. 3.50 Volkezangkcor. 9.00 Klassiek
orkesteoncert. 9.45 Godsd. uit®. 10.00
Ork. Wtiiy Kok. u.oo Voor de kleuters.
11.30 Zang en plano. 12.00 Almanak.
12.15 Theo üden Masman. 12.45 Nieuws
13,00 Land eu volk brengt.... 13.05
Salonorkest en guitaarduo „Klanken
spel". 14.00 Omroepkwkorgel, zang en
plano. 15.00 Godsd. ulta. 15.15 Elck wat
wüb. 18.45 Nieuws. 17.00 Voor d© Jeugd.
17.20 -AmuBoinBnitsorkeet18.00 ïhlea
praatje. 18,05 Viool, altviool en o©Uo.
Circa 13.23 Liederen van, Schumann en
Wolf. 18.45 Politiek weekpraatje. 18.00
Nieuws, Van 19.15 »f Radio-Central es.
19.15 CaraavalpTogTamimft mei beroemde
compositie©. 20.00 Een programma, ge
wijd aan het Concertgebouworkest naar
aanleiding van de sterfdag «r Willem
Kes, 30 Jaar geleden. 22.00 Nieuw». 22.15
dangaoliaten la de kleins K 22.35 De
zelfde solisten, to de grcrte K, 23.00
24.00 Orkesteoncert.
HILVERSUM H: 17.00 .Dl© Fleder-
aus". 18,13 Gerard van Krevelen. 19.00
Nieuws. 19.15 Voor de Jeugd. 1920 Dick
WlUebrandt». 19.50 Orgel en zang. 20.15
Toen er nog geen S.OB.'over zee klonk.
20.30 Boyd Baefcman. 21,10 Baadt Balogh.
31.45 AvondwJJdln*. 22.00 Nieuw».
Voor de vrouw
Met de ln de hulshouding ter be-
Kchlkking staande middelen ls
net zeer lastig melk en pap te sterili
seren, voornamelijk omdat voor het
steriel maken van melk een zéér.
hoge temperatuur (110 gr. C.) en. een
hoge druk nodig ls. Ook het sterili
seren van pap en ln water gekookte
gortmout, havermout e,d. geeft onzeke
re resultaten. Het beat kan men ge
kookt water IS minuten bil 100 gr. C.
steriliseren en hiervan bit eventueel
gebrek aan melk, met taptemelkpoeder
pap koken en zelf» melk voor de kof
fie maken, mits men deze direct op
drinkt. Wl© water steriliseert, beware
dus zijn ra elk poeder cn wel op een
droge, koele plaat». Heeft men geen
torna akgln zen. dan kan men water ln
flessen bewaren. De flessen worden
seer goed schoongemaakt, nagespoeld
met kokend water, gevuld met kokend
water en afgesloten, met een uitge
kookt© kurk. Eenvoudiger is hei, on
gekookt leidingwater in schoonge
maakte flessen t© bewaren en. dit
water geregeld, b.v. om de week. door
vers water te vervangen.
Gemakshalv© kan men leder© dag
enkele flessen van vera water voor
zien, zodat men nooit alle Hessen tege
lijk "behoeft te verversen.
Voor zuigelingen en Kleine kinderen
beware men de bij den melkboer ver
krijgbaar gesteriliseerde flessen melk.
- - P flessen van deze melk zijn. met een
Amuse mentsorkwt. 14.00 Voor de jeugd. I beugel sluiting afgesloten, terwijl er cp
14.30 Orkestenrevue. 16.00 Orgelconcert, j het etiket staat vermeld, dat de Jn-
17.00 Planovoordracht. 17f» De toe- houd gesterllfseerd ls. Dergelijke fles
sen moeten op een koel© plaat» be
waard worden.
Gesteriliseerde pap of melk, welke
rerkeerd ruikt of andere tekenen van
oederf vertoont, mag ingeengeval
gebruikt of op de een of andere
manier eetbaar gemaakt worden, doch
moefe worden weggegooid.
Tegen het steriliseren van groenten,
aardappelen, erwten of bonen bestaat
geen bezwaar, indien men zeer zorg
vuldig te tverk gaat.
ZONDAG 20 FEBRUARI
HILVERSUM I, 414.4 nu: 7.30 Bomaho»
von Geczijr. 8.00 De zdn van het boer-
aljn. 815 Progr.-overz. 8.30 Gram. B.45
Godsd. uttz, 9.00 Nieuw». 8.15 Zondag
morgen zonder zorgen. 10.00 De kruis
tocht om d© ziel. 11.00 Solonorfcest.
11.30 De stem der SS. 11.40 Marsmuziek.
11.45 voorwaart» kameraden. 12.00
Nieuws. 12.15 Kamerorkest „Ars nova
et antlqua". 12.45 Als lk 't voor t zeggen
had. 13,00 Viool eo plano. 1330 D©
schijnwerper. 14.00 Fragmenten mt de
Missa Solemn!» van Beethoven.' 15,00
Wekelijks luisterspel. 15.45 Orgel
Omroepvolkssangkoor. 16.15 Staf muziek
corps der Haagse politie. 16.55 Sport
uitslagen. 17.00 Recht door zee. 17.30
Wereadaohloger*. 15-15 Nederlandse voLks-
klarken. 19.00 Nieuws. 19.10 Spiegel van
de dag. Van 18.13 af Radio-Centrales.
1915 Sport van de dog. 191» Operette
concert. 21.30 Hongaar» orkest Bond!
Balogh. 22.00 Nieuws. 22.15 De kompas
naald trilt. 23.15—24.00 Avondconcert.
HILVERSUM H: 10.00 Godad. ultz. 11.00
Omroep aymphonle Orkest. 12.00Nleu.ws.
12.15 Lichte zang. 13.00 Toespraak. 1355
(Ingezonden mededelingen}
voor 1
ROTTERDAMSEDIJK 268
TELEFOON 67593 SCIUed^
^■dS
In ééa opiicht lijkt Floritg
niet op thee: er zitten
thee-blaadje» inl Moor overs
gen» tg'a k I ear ge ar, smaak ©a
aroma bijoa soo fijn al» echts
tbee.U raoeiUw winkelier©ok\.
een» Florita vmgeul Ora dèn
vetr een» „ZondagsehcT thee
te zetten. 10 wbletlen 12'Jet,
THEETABLETTEN
met dn» echte a thcewwak
XV tOffl! HAXDRmo, .MAU&AtPA" AtMM
f
Wat garandeert
het succes
van een recept?
De zuiverheid van de in/
grediënten garandeert h«
Jukken van een recept Zui
vere ingrediënten bevinden
zich in teder pak, dat denï
naam W. A. Scholten draagt
Daarom js er zooveel voor
keur voor W. A. Schollen'»
Butaroma.Albumona.Trans»
paranta. sago. verpakt aard-
appelraeel, etc.
WA^CHÓM»
Aardappelmeelfabrieken
Slavige, prima afgewerkte
handen- of nagelborstel* r*A
tjes. Een onontbeerlijk jlljjl
artikel fn teder huishou^pn.
1 VuunH®««r*s,
b«(>«rkt
dia. P«r4 v'S.'"*
•.Arv.ctr',s
komst der wetenschap. 1750 Prima
Ballerina. 13.00 Georg Freuiudorfer speelt
eigen werkjes. 18.15 Zie programma
Hilv. I. 19.00 Nieuws. 19.10 Danecoliege.
20.00 Zoeklicht. 20.15 Rhapsodle
«uite. 31.00 Sympbonisch avondconcert.
21.45 AvocdWlJdlng. 22.00 NleUWt.
MAANDAG 21 FEBRUARI
HILVERSUM I, 414.4 m: 645 Kinder
koor. 7,CO Nieuw», 7.10 Ochtendgym
nastiek. 74,5 Gram. 7.40 Sportnieuws.
met de mondfmrmonïca
Roman door Manfred Sausmann
42)
„Daar kan je op rekenen!" zelde
Hurry. En toen sleepte hy mij op
het dek en wierp mij overboard. „Die
zijn we kwijt. Niets aan verloren!"
Ditmaal was ik heit. Hoe ik hem ook
smeekte, hij wierp my overboo1
„Voor den duivel", zelde hy, „we
kunnen jou hier niet gebruiken! Dat
zie je toch. Maak, dat je weg komt
en stel je niet zo aan!" Hij smeet
me weg. Hij heeft me letterlijk weg
gesmeten. Dat was zijn liefde. Dit
maal mocht Ehiers bij hem blijven
en moest ik eraan geloven. De ene
keer deze, de andere die, precies zo
als het hem ln zijn zin kwam. De
een betekende in de grond der zaak
even weinig voor hem als de andere.
Ik dacht, dat ik wat meer voor hem
was, maar...."
Zy kon van ontroering niet verder
spreken. Nadat zy haar neus gesno
ten had. Dracht zij er met moeite
uit: „Als bü me nu maar nooit meer,
nooit meer onder de ogen komt.
Nooit meer.... nooit....!" Zij wierp
zich plotseling naar het beschot om
en snikte.
Peter richtte zich op en keek naar
haar over de tafel heen. „Kalm nou
wat! „Nooit" Ls zo'n groot woord. Is
aat nu de hele zaak, waarover u
ons raadik bedoel, is dat alles?"
Corinna snikte door.
„Wanneer er dan verder niets ls,
weet ik niet waarom u het u zo aan
trekt. Die twee dingen kan Je toen
onmogelijk met elkaar vergelijken,
dat van een ballon en dat van van
nacht. Heel iets anders 1"
„Het is wel hetzelfde!** huilde
Corinna.
„Neen! Hij wilde u toch redden.
Jandorie
„HJJ heeft me weggesmeten!
»Hy heeft u gered, verduiveld nog
toe!"
,Btiir zelde Abel.
„Neen, heus, daar behoeft u wer-
keiyk niet om te huilen", ging Peter
voort. I>aar ls geen enkele reden
voor. integendeel", voegde hij er
aarzelend aan toe. „En als er een
taar harde woorden gevallen zijn,
[eve hemel, wanneer de nood aan
vooruit!
a;
don man. komt, dan les je Je woorden
Tekentnaen efi
tekst van
WIM MEULDIJK.
Kronlefc van de
Volkstuin
Zaai- en pootgoed
Ofschoon, het nog te vroeg: ln het
Jaar 1» voor veel zaal- en poot*
goed to de vuile grond, laat de recht
geaards volistutoder zijn gedachten
reeds over dez© zaken gaan.
Een vraag, welke W] onmiddellijk
te beantwoorden krijgt, ls: hoeveel
heb 5k nodig voor mijn lapje grond?
Deze vraag is niet zo zeer van helang
om te voorkomen, dat er teveel van
iets gekocht zou worden, doch aller
eerst om later niet to de verleiding
te komen het eenmaal gekochte dan
ook maar goed- of kwaadschiks ln de
grond te stoppen. Vooral de beginne
ling zou hiertoe misschien, neiging
gevoelen, en het gevolg zou zijn, dat
gewassen elkaar verstikken, en de
it zeker voor een deel mislukt,
m dit te voorkomen, houden we
dus van meet af aan rekening met
ons teeltplan en garanderen das-door
zelf al voor een belangrijk deel een
gelukken van ons werk.
Wat lsnu voor verschillende ge
wassen per vierkante meter nodtg?
Pmïï „n. I I
«Aihe4£ss«iAAN lomOJCHn
KUNST ïi
21. Nu, Pen Kwen en Piet rollen niet, hoor. „Kunnen we niet op de-
haast omver van schrik, als ze horen, zelfde manier terug?" snatert Pen
dat ze in de Zuidpool terecht ge- Kwen, „Ga je gang", zegt Sneeuw-
komen 4jn_ „Hoe is dat mogelijk?" vlok, „als je zir. hebt in dat meertje
vraagt Piet Punthoofd. „Kyt", zegt te duiken en in de-modder naar het j Pronkbonen npr"^rïtmT/r%™*£*uJ?«
Sneeuwvlok, „die kml. waar we alle- gat te zoeken.» Nee, Pen Kwen ziet gram: stokin&bojm eraS? ati^d
maal in gevaLen zajn, was geen kuil. wel in, dat zoiets onmogelijk is. „Wat «labonen 7,5 gram; bruine bónen 30
Het Tras een gat, dwars door de aard- gaan we dan doen?" vraagt hij, I fram: tuinbonen 20 gram; stamerw-
boL Het begon in de Noordpool en „Wel", zegt Sneeuwvlok, „we moeten I 10 Bram. Voor
het eindigt in dit meertje in de Zuid- een reis om de halve wereld maken
pool. Het is doodeenvoudig." om weer in Bibberdorp te komen.
Kom mee, jongens, dat wordt won-
22. Nu, dat vinden Pen en Piet turen beleven!"
niet op een goudschaaltjel Vraagt „Neen?" Nu begreep Peter er hele-
hem maar eens wat voor woorden ik maai niets van.
vannacht bij de storm gebruikt heb! I „Wat hadt u dan met my gedaan?'
Wat, Abel?"
„Zeker, maar niet de woorden
hebben Pr&ulein Storm zo'n pyn ge
daan."
„Wat dan wel? De man heeft toch
precies gedaan wat hy doen moest.
Ik zou net eender gedaan hebben. By
de eerste de beste gelegenheid: van
boord met de dame! Dat is toch het
eerste wat Je doet. Van die woorden
moet u u niet zoveel aantrekken.
Wanneer het hard tegen hard gaat,
vloek ik ook alle hel en duivels. bU
elkaar. Nou, Abel?"
Abel bleef zwijgen.
„De man heeft gedaan wat hy
doen moest. Of zou jU haar niet in
veiligheid gebracht hebben?"
Abel bleef zwygen,
Corinna hield op met snikken,
draaide zich half om een luisterde.
Maar Abel antwoordde niet. Na een
poosje zelde zU met een behuilde
stem: „Zou u het ook gedaan heb
ben?"
„Neen", fluisterde AbeL
„U bij my gehouden", fluisterde
AbeL „Wanneer u het gewild hadt,
zou ik u by my gehouden hebben."
„Weet je wel", zeide Peter, „dat
jullie dan belden naar de kelder wa
ren gegaan?"
Corinna luisterde in spanning naar
wat Abel zeggen zou.
Abel zelde: „Juist daarom."
Neen, dat begfeep Peter niet. Eén
zou hy zeker gered hebben, wanneer
dat mogelijk geweest was. Vrouwen
en kinderen eerst! Anders ging het
toch nietl Hy zou precies zo gehan
deld hebben als die man
„Maar ik wilde niet gered wor
den", zeide Corinna.
„O, Fr&uletn, zeg dat toch niet!"
Ik wilde niet gered wordenl"
„Dat zeg je zo gemakkeiyk. Maar
wanneer Je weer tot kalmte gekomen
bent, dan weet Je toch wat je aan
het leven hebt. Er komen ook weer
andere uren. Het leven is het aller
mooiste op aarde."
Wordt verrolgd
Kllraerwten rekenen we per vlerkante
meter 7 gram. Waar de bonen en
voorst de bruine banen ook dit Jaar
wet weer een belangrijk beBtanddeel
zullen vormen van. het voedsel, dat
we uit de tuin halen, is er veel aan
se legen, dat we met deze opgave reke
ning houden.
,9°^ TOor andere gewassen volgt
ï^%^der nt5 £jn ^g-ave van het be
nodigde zaad. Bleten vragen per vler-
kante meter slechts 2 gram zaad. Zo-
merwortelen zelfs slechts 15 gram
?v, rwr°rte'en gram. Voor radijs
gebruiken we 5 gram per vierkante
meter ramenas ftrtSEFhï
lïïS, e"u,!' Enw®> 2.5 Bram, raap-
RVcS™" 6n«6let 5 sram, kroo-
POBtelela strooien we oer eierkante
Sm i s JSS1' Sj!^;K* 7 8"®. »««-
men 1.5 gram. st. Jansulen 0,5 gram,
gram ffam en BU,kermals 3.5
M,^L*enoeg Stolen we de amateur-
nVi? w°sen houden, dat het
riet1 de zuinigheid ls. die dè wUsheir*
redrlegt. doch dat jxilst een te royale
L,esent. D© practljk heeft geleerd dn.r
steed* over het hoofd zien.
DUWCt«uj a J R®r«uu«r»tw om»
ril hoofdredacteur Ketuink Uödt
Amsterdam, pl* hoofdredacteur b A
K d» Haas van Donwer Haartrm
mor am raaactl. s «n d» Vejd*
SïïlïïSKi "jaojmwraelul roor d.
tavertentiMi JL Q, Laaasnti* A'dom
KV4
Deze week Is het gezelschap;
in Arena weer in zijn element:^^
en Doffer", Johan Elsensohrt's
uit het volksleven, biedt de leden vm
het ensemble een aantal uitsteïendfr
rollen, waarin ze werk kunnen döót;
dat hun ligt. Men kan bezwaren heb;
ben tegen het feit, dat de fcwesüt
van het duivenhouden en al wat
daarmee samenhangt een misschien,
te grote plaats in dit scuk kmeemV
maar dat neemt niet weg, dat'.™/
mensen op de planken staan, in w®
men geloven kan, ln wier problemen
men eveneens gelooft, mensen, dieeea
taai spreken, welke „uit het levec g**
grepen" is, zoals men dat pleegt te
noemen. De sentimenten zijn bier
echt en de lach de echte gulle
kreeg zyn plaats naast de uaan,j»ri
geen vals sentiment werd. Het begin
is al direct zo goed: in een volks-
cafétje op Zaterdagavond, waar Han
nes van den. Berg, iichtelljk in
lorem, komt zwetsen. Dat w «a.
goede rol voor Herman Bouber eb
van die van Hannes* vrouw maaU
Lena Kemper een treffende crestto;
waarom de lach telkens door de sa*
davert. Ferdinand Erfmann over tros
ln de hoofdrol, als de duivenhefh»-;
ber. die zyn gezin wat verwaarloos*
terwille van zyn duiven; Netty Bju>
secundeert hem waardig als.'ZjP-'.
vrouw. André van Dijk heeft de ba*
eUtlonele rol van den beroerling,;.^,
hier gelukkig ook weer niet; al
proertig is (maar kunnen hij en Fer
dinand Erfmann in de ruzie-®®»
op het dak, niet wat minder
[end de rand zoeken, waarover era
van hen moet vallen) en Aaf Bouw*
is soms ontroerend als mh
grootmoeder. Ans Koppen, Crt»
GerJach, Heddy Bouber en Jo Vl®Wj
passen zich in de overige rollen goea
bij het enscmblespcl aan.
Er is een aardig décor wat UP»
het Arena-toneet diep in IH! _®a
terecht toonde het publiek zich g»~
teren enthousiast.
Jan
Op 12 Maart aj*. zat het ecft*prafv
Van der HorstHor ijs, wonende
Mariastraat T-fr fs Rotterdam, j
getrouwd #f(FamiiieptM^
