De Schiedum
Gemeenschap
r
v
ISOLEMENT EN VERZUILING
Discussie over verzuiling
te Amsterdam
ORGAAN VAN DE STICHTING DE SCHIEDAMSE GEMEENSCHAP JAARGANG 9 - No. 7 - OKTOBER 1957
In de maatschappij zijn de contacten tussen de mensen
te veelvuldig om een verzuiling te aanvaarden
(Prof. Dr. G. Brillenburg Wurth)
Kortgeleden is te Amsterdam op uitnodiging van de Federatieve
Gemeenschap Amsterdam van het Humanistisch Verbond een openbaar
gesprek gevoerd over het begrip „verzuiling" (zie verslag N.R.C. van
26 september 1957), waaraan prominente figuren van zeer verschillende
levensbeschouwing deelnamen. Het lijkt ons goed hieraan in ons orgaan
enige aandacht te wijden, omdat ook binnen onze Schiedamse Gemeen
schap dit begrip vaak een onderwerp van gesprek en uitvoerige discussie
is geweest. Des te meer lijkt ons dit gewenst, omdat de uitspraken op
die bijeenkomst verhelderend kunnen werken. Te dezer plaatse werd
reeds eerder (zie ons blad sept. 1949 „Isolement in een levende gemeen
schap") aangetoond, dat een isolement in onze samenleving niet houd
baar is, tenzij men de nu eenmaal bestaande gemeenschap ontkent en
men geen andere verlangens heeft dan het „geestelijk eigen" alleen
en uitsluitend voor zichzelf te bewaren.
Wij betreuren het in hoge mate, dat in onze plaatselijke samenleving
één bevolkingsgroep, nl. de gereformeerde, zich als eenheid nog
steeds afzijdig houdt van ons gemeenschapswerk en dat wij er in de bijna
tien jaar van ons bestaan nog niet in geslaagd zijn om deze bevolkings
groep volledig in onze arbeid te betrekken. In gesprekken met ver
tegenwoordigers van de Gereformeerde Kerk kon aan de van die zijde
geuite wens om onze Gemeenschap te „verzuilen" niet worden tegemoet
gekomen, waardoor blijkbaar de weg tot samenwerking geblokkeerd
bleef.
Het deed ons daarom goed de uitspraak te lezen van een vooraan
staande figuur in de Gereformeerde Kerk, Prof. Dr. G. Brillenburg
Wurth, die volgens eerder genoemd verslag tijdens dit openbaar gesprek
heeft gezegd
Verzuiling is isolement terwille van het isolement en iedere christen
zal dit moeten afwijzen. Isolement is alleen geoorloofd om het geestelijk
eigen te bewaren en ten dienste te stellen van het gehele volk. In de
maatschappij zijn de contacten tussen de mensen te veelvuldig om een
verzuiling te aanvaarden".
Wij behoeven hieraan niet veel toe te voegen. Wij mogen slechts de
hoop koesteren, dat deze o.i. gezaghebbende uitspraak er toe moge
bijdragen, dat ook de gereformeerde bevolkingsgroep in Schiedam zal
kunnen besluiten om het „con amore" aan onze plaatselijke Gemeen
schap niet langer te onthouden. Mogelijk biedt deze althans de gelegen
heid het gesprek te heropenen. Dat zou een verheugend resultaat zijn
na 10 jaar gemeenschapswerk in Schiedam!
Op uitnodiging van de federatieve
gemeenschap Amsterdam van het Hu
manistisch verbond hebben prof.
dr. G. Brillenburg Wurth
(geref.), prof. dr. J. P. Kruyt
(vrijzinnig hervormd), dr. E. Bron-
ge r s m a (r.k.) en dr. J. P. van
Praag (humanist) gisteravond te
Amsterdam een openbaar gesprek ge
voerd over het begrip .verzuiling".
Prof. Kruyt beschouwde een
„zuil" als een groep mensen, die ge
organiseerd zijn in een vereniging op
levensbeschouwelijke grondslag. De
samenwerking tussen deze verenigin
gen is dikwijls federatief, maar de
meeste activiteiten worden in eigen
kring ontplooid. De hoogleraar kon de
verzuiling in het onderwijs, waarin de
levensbeschouwing sterk op de voor
grond staat, wel aanvaarden, maar
vroeg zich af, of er ook sprake moest
zijn van bijv. technisch onderwijs cp
levensbeschouwelijke grondslag. Ke
gevaar bestaat, dat de afzondering
van de verscheidene bevolkingsgroe
pen steeds groter wordt. Wat blijft er
van de volksgemeenschap over als de
verzuiling zich voortzet? aldus prof
Kruyt.
Dr. Bron gersma nam stelling
tegen het steeds meer voorkomende
verschijnsel om op elk terrein van het
maatschappelijk leven levensbeschou
welijke overtuigingen le laten spreken.
Spreker was tegen verzuiling op eik ter
rein. Het hangt van het doel van de ver
eniging af. of er al of niet op levensbe
schouwelijke grondslag gewerkt moet
worden, zo besloot dr. Brongersma.
Dr. Van Praag meende, dat er
eigenlijk geen grens is tc trekken tus
sen de goede en de afkeurenswaardige
verzuiling. Dit hangt af van de ver
draagzaamheid der bevolkingsgroepen.
Spreker wees met grote nadruk op het
belang van gelijkwaardigheid in groe
pen. waar verschillende richtingen zijn
vertegenwoordigd.
Als laatste spreker voerde prof. Bril
lenburg Wurth het woord. Hij
was de enige, die zich openlijk tegen
iedere vorm van verzuiling verzette.
Verzuiling is isolement ter wille van het
isolement, aldus de hoogleraar, en ieder
christen zal dit moeten afwijzen. Spre
ker zei dat isolement alleen geoorloofd
is om het geestelijk eigen te bewaren
en ten dienste te stellen van het gehele
volk. In de maatschappij zijn de con
tacten tussen de mensen te veelvuldig
om een verzuiling te aanvaarden, aldu3
prof. Brillenburg Wurth.
De gespreksleider was prof. mr.
K i s c h.
