Het oude Gasthuis aan de Goeije Straat....
163
"I«t Owtlf S 'jAeob- CJasUv
vertoond hrft jM'
AL op de kaart van Jacob de Gheyn uit 1598, de
oudste kaart die ons museum van de stad
bezit (er is nog één oudere, die de successieve
conservators tot dusver nog niet konden veroveren),
staat aan de zogenaamde Goeije Straat, de tegen
woordige Hoogstraat, het gasthuis van Sint Jacob
aangegeven, en wel ongeveer op de plaats waar het
tegenwoordige ook nog te vinden is. Het huidige ge
bouw, dat in 1789 voor de somma van f100.000,
werd gebouwd naar aanwijzingen van de Italiaanse
architect Giudici, kwam in de plaats van het vriende
lijke en heel wat knussere bouwsel, waarvan u hier
boven een afbeelding ziet. Dit is een schilderijtje op
papier, misschien naar de werkelijkheid maar waar
schijnlijker naar een andere afbeelding vervaardigd,
in dat geval in de eerste jaren van de 19e eeuw.
Het Sint Jacobs Gasthuis in deze staat werd in 1785
afgebroken, hetgeen, zo leren ons de documenten,
nog f6.867,opbracht aan verkochte sloop. Het was
dermate bouwvallig, dat het echt niet meer mee kon,
zelfs niet in Schiedam, toen (al) bekend om zijn
zuinigheid, getuige o.a. de uitdrukking „Schiedam-
metje droog brood" en, een eeuw eerder, de opmer
king van Johan van Oldenbarnevelt, dat ,,de deunig-
heid van die van Schiedam die van Rotterdam hebben
groot gemaakt", wat overigens, kunnen we zonder
partijdigheid zeggen, allerminst de enige mogelijke
verklaring was voor het feit, dat Rotterdam zijn
nabuur zo heeft overvleugeld. Daar speelden heel
andere factoren ook in mee. En men kan niet zeggen,
dat men met het nieuwe gasthuis zo verschrikkelijk
op de penning is geweest, integendeel, met zette een
gebouw van allure neer.
Het schilderijtje komt in de aula (toen: kapel) te
hangen, met andere, historisch merkwaardige stuk
ken van de stad. Zoals men weet is de aula de officiële
ontvangruimte van het gemeentebestuur en zij is
dat niet toevallig. Ook de moderne mens komt onder
de indruk van de statige zwier, waarmee deze ruimte
is opgetrokken.
Onder de omgangen is nu een nieuwe verlichting
aangebracht, waardoor zowel overdag als 's avonds
nog veel aan sfeer gewonnen is en bovendien de oude
schilderijen, meest portretten van burgervaders en
hun echtgenoten, beter tot hun recht komen.
De twee oudste portretten, uit de zestiende eeuw,
zijn thans in restauratie, en het alleroudste, van bur
gemeester Veenland, is.naar Amerika verkocht.
Schrik niet: het gebeurde lang geleden in een tijd,
toen, niet alleen in Schiedam maar ookop vele plaatsen
elders, nog weinig of geen begrip bestond voor histori
sche waarden. De voorbeeldige zorg, die ons gemeen
tebestuur nu juist ook aan het oudste museumbezit
wil besteden, bewijst de verandering der opvattingen
en met Kerstmis zal de nieuw ingerichte aula dat
nog eens onderstrepen.
Aan weerszijden van de magnifieke preekstoel
hangen dan grote, gavefragmenten van een achttiende-
eeuwse kamerbeschildering, in de twintiger jaren
gered uit een herenhuis aan de Hoofdstraat; op de
wanden daartegenover twee enorme kaarten, fraai
verlucht met wapens en andere voorstellingen: de
kaarten van Delfland en Schieland. Voorts zal men
mooi met wapens versierde lijsten vinden van de
Schiedamse burgemeesters en de,,heren van deWeth".
Zo gaat ook voor de museumbezoeker de aula meer
meespelen in het geheel der zalen en zo komen de
gasten van onze vroede vaderen meteen oog in oog
met het verleden, dat wel voorbij maar hier allerminst
vergeten is.
