V.
181
Handel's „geheiligde zangspel" werd geschreven in het jaar 1741. Hij,
de Duitser, woonde in Londen. Aan de overkant van het Kanaal werkte
een eenvoudig organist, zijn landsman. Dat was Johann Sebastian
Bach, niet gewend aan de glorie der wereld. Zo niet Handel; hij was
een omstreden mens. In het Engelse muziekleven nam hij onbetwistbaar
de hoogste plaats in. Dat bezorgde hem de gunst van het Hof, een
stroom van vleiers, maar ook felle tegenstanders, benijders, lasteraars.
In enkele weken tijds schreef hij het oratorium THE MESSIAH en hield
het ten doop in de Ierse stad Dublin, waar het een diepe indruk maakte.
Voor velen is Handel eigenlijk uitsluitend de componist van dit werk.
Maar niets is minder waar. Hij was een gezonde man met een grote
werkkracht en heeft een bijna eindeloze rij opera's, oratoria en instru
mentale werken nagelaten.
Niet zonder reden echter is De Messias een uitzonderlijke plaats
gaan innemen. Het is de belijdenis van een innig gelovige, die met de
melodie van de Goede Herder spreekt tot alle eenvoudigen. „His yoke
is easy" en „His burden is light" zingen de koren en het is een zacht-
lichtende kaars, ontstoken in het hart van het duister. Zwevend van
toon de melodie, een verende gang in het thema. Het „Hallelujah"
daarentegen is een bovenmenselijke juichkreet; massaal en met een
uiterste aan accent bespringt het geluid de uiterste hoeken en baadt
alles in een stralend licht. Meesterlijk is de opbouw, de oneindige ver
scheidenheid van ariosi, aria en koren, toch verbonden tot een hecht
organisme. Handel had internationale allures. Hem was niet één stijl
beschoren en één tijd. Hij vatte samen in een machtig gebaar en bun
delde ogenblikken tot eeuwigheid.
Het woordgedeelte van De Messias bestaat uit een bijzonder knappe
bloemlezing van bijbelteksten. Afwisselend worden de stemmen van de
profeten en de psalmist gehoord. In het eerste deel daarbij nog woorden
van de evangelisten Lucas en Mattheus. Deel twee en drie bevatten
citaten uit de brieven aan de Romeinen, Hebreeën en Korinthiërs.
Getuigenissen van Job leiden het derde deel in, terwijl woorden uit de
Openbaringen het afsluiten.
Verre dus van een verhaal, een geschiedenis te zijn, vertelt het werk
ons toch van de komst van de Verlosser en de blijdschap die ze wekt.
Het vertelt dat verhaal zingend, ontheven aan het tijdelijke in de
boven-zinnelijke taal der muziek. En dat is wellicht de ware oorzaak
voor de erkenning die Handel's schepping tot op de dag van vandaag
ondervindt. A. PFEIFER.
DE ZIN DER GEMEENSCHAP
De uitvoering van Handel's Messias
opTweede Kerstdag in de Grote Kerk
door de koren Orpheus en Excelsior
heeft aanleiding gegeven tot een
bijzonder plezierig staaltje van samen
werking in de culturele sector.
Het N.I.V.O.N. geeft namelijk aan
al zijn leden één gulden reductie op de
toegangsprijzen voor dit concert.
Duidelijk toont het bestuur van deze
vereniging hiermede, de zin van het
gemeenschapswerk te verstaan. En
wij kunnen niet anders dan verheugd
zijn over de kostbare band die hierdoor
is gelegd tussen verenigingen die pas
sief deelnemen aan het culturele leven
en hen die actief bezig zijn.
Het N.I.V.O.N. slaat trouwens twee
vliegen in één klap, want niet alleen
bevordert het de gemeenschapsge
dachte, ook weet het door dit gebaar
in feite zijn programma van het
seizoen 1960-'61 met een uitermate aan
trekkelijk programmapunt uit te brei
den.
26 december 1960
19.30 uur Grote Kerk
DE MESSIAS - oratorium
o.l.v. Gijsbert Nieuwland
solisten:
sopraan
alt
tenor
bas
orgel
clavecimbel
Jennifer Vyvyan
Sybille Raaphorst
Cornelis Kalkman
Léon Combé
Meindert Boekei
Adrie Slootmaker
r -
Foto omslag: Deze fotomontage,
van Joh. Betzema, tracht de asso
ciaties te vérbeelden, die Handei's
oratorium wekt. In enige symbolen
is het leven van Christus aangeduid.
JENNIFER VYVYAN IN SCHIEDAM
Aanvankelijk studeerde het Engelse meisje Jennifer Vyvyan
piano aan de Royal Academy of Music. Zij won een schoolprijs
voor zang, studeerde bij Roy Henderson als contra-alt, maar
ontdekte spoedig dat haar stem een echte sopraan was en
sopraan werd ze!
In 1951 begint ze historie te maken, als ze een eerste prijs wint
bij een internationaal concours in Genève. Het was de eerste
maal dat aan een Britse zangeres een prijs werd toegekend.
Na dit jaar gaan de gebeurtenissen snel. Londen, Berlijn,
Amsterdam, München, Florence, Brussel, Moskou zien en horen
haar zingen. Haar naam krijgt een gulden klank bij de lief
hebbers. Ze zingt concerten en recitals en tal van grammofoon
platen dragen haar stem.
Het is een gebeurtenis deze veelbelovende sopraan in Schiedam
te kunnen horen. Niet in het minst, omdat zij door haar aan
geboren oratorische gave zich juist in het weergeven van
Handei's muziek bijzonder onderscheidt. Toonaangevende
critici noemen haar vertolking van ,,De Messias" volkomen
nieuw en verrassend. Haar voordracht is veel meer gepassioneerd
dan men gewend was te horen.
Alle reden dus, om haar optreden op Tweede Kerstdag met
spanning tegemoet te zien.
