ONDERWIIS IN SCHIEDAM
Willem de Zwijger-u.I.o. I. Een gesprek met
het Hoofd:
A. de Jong
J. F. de Z.
52
Zijn dood maakte grote indruk, zowel in als buiten
Schiedam. De Schiedamsche Courant van 27 januari
1894 vertelt in een uitvoerig verslag, hoe de baar,
met bloemen overdekt, tussen dichte rijen stad
genoten door Schiedamse predikanten naar het graf
gedragen werd, dat door leerlingen en oud-leerlingen
met bloemen bestrooid was. Op uitdrukkelijke wens
van HaverSchmidt werd er aan zijn graf niet ge
sproken, maar gezongen.
W. van der Kaay, een oude vriend van HaverSchmidt,
schrijft in een brief van 25 januari 1894 aan het
studentenweekblad „Minerva" 3): „Ik ging naar zijn
begrafenis met een gevoel alsof over een goed deel
van mijn leven voor altijd een sombere schaduw was
geworpen. Bij het graf heb ik de afgevaardig
den van het Leidsch Studentencorps gezien. Dat deed
me goed. Hij heeft die laatste hulde van het
Leidsch Studentencorps verdiend; hij had het lief,
omdat hij er voor een goed deel de hoop des Vader
lands in zag voor een toekomst die beter zou zijn dan
dit heden. Moge dat Corps hem die liefde vergelden
door vele mannen voort te brengen zoals hij is ge
weest. Now cracks a noble heart.
Piet Paaltjens' dwaasheden waren een wanhopige
poging tot vluchten uit een gemoedsgesteldheid die
tot de ondergang moest leiden. Zij moesten een ge
neesmiddel zijn voor HaverSchmidts melancholie,
maar zij hebben niet meer dan een tijdelijke verlich
ting kunnen brengen. Piet Paaltjens heeft zich op
HaverSchmidt gewroken door hem zijn gehele leven
in de ban van zijn zwaarmoedigheid gevangen te
houden.
Nagelaten Snikken van Piet Paaltjens, poëzie en proza,
tekeningen en curiosa uit de nalatenschap van Francois Haver
Schmidt. N.V. De Arbeiderspers, Amsterdam 1961.
2) Ibidem, pag. 105.
3) Herdrukt in „Ter Gedachtenis aan Francois HaverSchmidt"
Schiedam z.j. (1894).
Zou het gebouw een beslissende rol spelen bij de keuze
van een school, dan zou zeker de Willem de Zwijgerschool
aan de Sint Liduinastraat bol staan van de leerlingen.
Gelukkig maar dat dat niet gebeurt, want zo is de toe
loop al groot genoeg.
Wij hadden een gesprek met het nieuwe hoofd, de
heer A. de Jong, in zijn werkkamer. Een kamer
spiegelend de sfeer van het hele gebouw. Daar is
niets meer te vinden van de op-het-matje-mentaliteit,
die het 'hol van de leeuw' uit onze eigen schooljaren
zo angstaanjagend maakte.
Er zetelt dan ook een man die een veel ruimer terrein
dan het pedagogische overziet en bearbeidt. Als
voorzitter van de S.B.L.O. kent en activeert hij het
Schiedamse sportleven als weinig anderen. De Schie
damse Onderwijzers Toneelvereniging zou niet tot
nieuw leven zijn gewekt zonder hem. Zijn lidmaat
schap van de bestuursraad der Schiedamse Gemeen
schap vraagt zijn voortdurende aandacht voor alle
facetten van het culturele en verenigingsleven.
Temidden van deze veelsoortige en vaak 'vrijwillige'
plichten blijft hij merkwaardig kalm en evenwichtig.
Het symbool van zijn rust Een gezellig dampende pijp.
Ja, wat schort er nog aan het u.l.o. Daar is ten
eerste de wet, die dit onderwijs nog altijd gelijkstelt
met lager onderwijs. Daardoor heeft bijvoorbeeld een
technische school, met vrijwel gelijk aantal leerlin
gen, een veel grotere personeelsstaf, naast de docen
ten, voor administratie en dergelijke. Misschien dat
in de nieuwe „mammoet"-wet her u.l.o. van status
verandert. Het zal middelbaar onderwijs (m.a.v.o.)
worden. De meester wordt leraar, het hoofd wordt
directeur. De opleiding zou dan 3- of 4-jarig worden.
Het enige bezwaar hiertegen is, dat deze opleiding
geen aansluiting geeft (zoals thans met m.u.l.o.-B)
bij de hogere technische school. De ervaringen met
leerlingen die deze richting kiezen zijn bijzonder goed.
Een ander bezwaar: dat hijzelf nog een gedeelte van
de week moet lesgeven, acht hij gering. Het voorkomt,
dat je in de school werkend toch het contact met
het levende onderwijs verliest. Bovendien, zegt hij,
ik doe het nog graag ook. Een derde bezwaar dat
alleen voor deze school geldt namelijk het gemis
van een goed gymnastieklokaal wordt nu heel vlug
opgeheven. Het geratel van de pneumatische boren,
die de fundering van het nieuwe gymlokaal te lijf
gaan, is door het hele gebouw te horen.
