IEDAM DE COÖPERATIE
door Nic van Loopik
103
stuurslid J. L. Hilkhuijsen in 1904 sigaren gaan ver
vaardigen. Het werd echter geen blijvertje. Zo
stimuleerde MCM ook de uitgave van een gemeen
schappelijk maandblad voor de werkers van drukkerij
De Eendracht, van DES e.a. Hij steunde ook de
„coöperatieve mandenmakerij".
Op 22 december 1907 werd de eerste winkel (in de
Kethelstraat) geopend. De consument ging via DES
meespelen. Het werd dan ook op 26 oktober 1908 de
coöperatieve bakkerij en verbruikersvereniging „D.E.S.".
Periodiek volgden nu de uitbreidingen, zoals een
boom zijn wortels en vertakkingen krijgt. 1910:
winkel in Dwarsstraat, 1912 winkel in Groenelaan,
1916 winkel aan Singel, 1918 winkel in Westfran-
kelandsestraat, 1919 banketwinkel aan de Hoogstraat.
Naast deze vestigingen was er de aandacht voor het
ideaal. In de eerste wereldoorlog krijgt het bestuur
onbeperkt krediet voor het verstrekken van vrij
brood en kruidenierswaren. Hulp aan zieke leden en
huisgenoten, verbetering van sociaal-maatschappe
lijke toestanden kregen steeds de aandacht. Januari
1920 bracht de oprichting van de Coöperatieve
Vrouwenbond. De DES verzette zich tegen de wil
van het gemeentebestuur in oktober 1923, dat de
broodprijs verhogen wilde. In 1925 volgde een struc
tuurwijziging. De leden kozen het bestuur niet meer
direct maar zij kozen een ledenraad die de zaken ging
behartigen. Deze raad kiest het bestuur.
De activiteiten werden steeds omvangrijker. DES
kwam de klap van de Tweede Wereldoorlog prompt
te boven, want in 1946 kwam de jaaromzet voor het
eerst boven een miljoen gulden. Nu worden vrijwel
jaarlijks de winkels vernieuwd en gemoderniseerd.
Het streven is te komen tot meer supermarkets.
Er zijn nu drie toonbankwinkels, vier zelfbedienings
zaken, twee banketwinkels, een textiel- en huis
houdelijke artikelen-verkoop, en de trots: een super
market. Excursies worden georganiseerd, mode
shows en demonstraties worden gehouden, de Schie-
damse coöperatie is een bedrijf van betekenis ge
worden. De stad met 22.340 woningen, met circa
23.400 gezinnen heeft een DES met meer dan zes
duizend leden. Meer dan een kwart van de Schie-
damse bevolking is aangesloten bij deze organisatie:
daarbij komt dat ook vele niet-leden hun inkopen doen
in de DES-filialen. De laatste tien jaar worden geken
merkt door een grootse expansie, louter hoogte
punten als: het afleveren van de miljoenste baal
meel aan DES op 3 december 1958, het openen van
een nieuw broodmagazijn op 17 november 1960, het
vervangen van de vaste korting door het verbruikers
dividend op 1 september 1961, het openen van de
Supermarkt in de Mgr. Nolenslaan op 11 oktober
1961. Het vreemde is dat dit bedrijf voor de gezinnen
altijd door mannen is geregeerd. Op 20 februari van
dit jaar kwam de eerste vrouw, mevrouw L. H. Okker-
Stoel, als commissaresse in het bestuur.
Ook na het zestigjarig bestaan zal DES voor en door
de leden werken. De winst is bestemd voor het be
drijf en voor de leden. Het publiek is anders geworden
en daarom zal ook DES zich aanpassen aan de ver
anderde omstandigheden. Met meer supermarkets
wordt meer moderne service geboden. De belang
stelling voor duurzame verbruiksgoederen stijgt, ook
hier zal DES meer acte de présence gaan geven.
Eerst gaat men met gerechtvaardigde voldoening op
zaterdagmiddag 1 september in restaurant Euro
poort de receptie houden.
Er komt een feestprogramma, Pipo de Clown zal
de kinderen vermaken, er komt „een teenersbal"
in de Koopmansbeurs en voor de volwassenen zijn
er shows.
Links: D.E.S.-bakkerij rond 1925... een 'sociaal paradijs'.
Onder: Boodschappen doen anno 1962 in de hypermoderne
supermarket aan de Mgr. Nolenslaan.
