82
In een huis aan de Van Ostadelaan in Schiedam, een zeer
Hollands ingericht huis, woont Valter Luigi Borrani.
Hij is 44 jaar oud, heeft de Zwitserse nationaliteit, is in
Schiedam geboren, maar als hij moest kiezen bleef hij
Zwitser.
,,In de oorlog lieten de Duitsers ons als staatsburgers
van een neutraal land met rust en het Zwitserse Pro
Juventute heeft ons de hele oorlog door voedselpakketten
gestuurd. Toen ik in 1946 opgeroepen werd voor de mili
taire dienst ben ik dan ook onmiddellijk gegaan."
Zo leerde hij, op 26-jarige leeftijd, het land van zijn voor
ouders kennen. Sinds die tijd komt hij er bijna ieder jaar.
En het is dat zijn vrouw, een Nederlandse, het er niet
uithield, anders zat hij er nu nog. Dan bestond de firma
V. L. Borrani, schoorsteenvegers en metselaars sedert
1891 aan de Lange Achterweg, nu niet meer.
97 jaar geleden kwam grootvader Valter Luigi Borrani
naar ons land, 9 jaar oud. Thuis was het armoede en of hij
met z'n drie broers in Ollanda maar wilde zien de kost te
verdienen. Waarschijnlijk niet de allereerste gastarbeider,
maar wel een van de eersten.
Op zijn negende dus het dak op. Zes jaar lang leerling
was normaal, dan enige tijd knecht en ondernemende
lieden konden dan een eigen bedrijf beginnen.
Grootvader had drie zoons, die er geen van allen voor
voelden om hem op te volgen. Ze werden metselaar, een
beroep dat vakbekwame schoorsteenvegers ook onder de
knie hebben, want schoorstenen moeten ook vaak gerepa
reerd worden.
Een schoonzoon nam het over, maar diens zoons
voelden er ook weinig voor. Zo kwam Valter Luigi jr.
in het bedrijf.
Na het vervullen van zijn diensttijd was hij in Zwitser
land gebleven. Het beviel hem daar best, maar mevrouw
Borrani kon niet wennen, vooral niet aan het Duitse ge
deelte van het land. Toen uit Schiedam het verzoek kwam
de zaak over te nemen, gebeurde dat.
Schoorsteenveger is een onbeschermd beroep en dat
werkt beunhazerij in de hand. Bonafide vegers kunnen
zelfs niet iets als B.N.S. (Bond van Nederlandse Schoor
steenvegers) achter hun naam zetten. Vooral zo'n zes jaar
geleden was er een hausse in ondeskundig gescharrel.
'f r-'
Luisteren naar het knechtje beneden
Een foto uit het familie-album van de Borrani's
Huis-aan-huis belden ze aan en boden hun diensten aan.
„Ze boden, "zegt Borrani,,, zelfs aan het stofvrij (hij
zegt het met een bijna minachtend lachje) te doen. Dan
kwamen ze met een gewoon stofzuigertje, zetten dat op de
schoorsteen en schakelden de stroom in. Moet je net ge
loven dat je daarmee een schoorsteen schoon krijgt.
Ik werk niet met kettingen. Gewoon een lijn van 25 m
voor de gewone huizen en een kogel, met daarom heen een
bezem van berkentakken, die we in de buurt van Drie
bergen halen. Berketakken omdat die het langst veer
krachtig en taai blijven."
Hoe schoorsteenvegers dat dan doen heeft iedereen
wel eens gezien en gehoord.
De baas staat op het dak, het hulpje beneden. Als de baas
boven is geeft hij een brul door de schoorsteen, die door
het hulpje beantwoord wordt. Zo weet hij of hij de goeie
schoorsteen heeft. Dan de kogel met bezem beheerst laten
zakken en dan, met de bekende melk-beweging weer op
halen.
„Drie keer beneden geweest zijn, is voldoende," zeggen
de schoorsteenvegers.
De grootste narigheden leveren die schoorstenen op,
waar vogels een nest in hebben gebouwd.
„Vooral in die oude huizen aan de Lange Nieuwstraat",
zegt Borrani. „In die bomen daar tegenover zitten veel
kraaien, en tegen kraaien doe je helemaal niets. Die halen
zelfs zo'n roostertje weg en bouwen dan een nest."
In het voorjaar, als er niet meer gestookt wordt. Dat is
dan een mooi stevig nest, van takjes, stro, zand, klei.
In de herfst een paar fikse regenbuien erover en je hebt
een brok gewapend beton in je schoorsteen. Niet in schoor-
