Indonesisch volksleger in oorlog
met Nederland
VRIJ ONVERVEERD
Op conferentie te Singapore is gebieken, dat
de Britten Nederland willen steunen
op zekere voorwaarden
Lava! neemt vergif in
Wijziging bij de
„Groote Drie"
SSiJiiÊ
Maandag 15 October 1945
WPÜW
ONAFHANKELIJK DAGBLAD VOOR ROTTERDAM EN OMSTREKEN
5e jaargang nummer 167
V-
i||É
gÉÉ^*
WEERBERICHT!
Bron van verraad
V* ul ïTvSffTT TI, TT7T f 77 77TJ77 77T"
"jr7777J7J77T777r7J777T
Redactie en Admlnlstr.;
EENDRACHTSWEG, 12
TeL 25430 (3 UJnea)
AfeonnementsprUs p. -weet
0.33; p. kwartaal 4.—
1 o s a e nummers 0.10
Advarteatfe» en
inlichtingen.
dienst:
SCHIEDAMSCHE.
SINGEt, 42
Telel.nra. 27839 21155
24156 21399
Advertenties uitsE
Inlichtingendienst:
24155
21155
-:-ri
Het hoofdkwartier van het Indonesische volksleger heeft Zater
dag een proclamatie uitgevaardigd# .waarin de oorlog wordt .ver
klaard aan de Nederlanders# Indo-Europeanen en Ambonneczen op
Java. De proclamatie beveelt den Indonesiërs den guerillaooitog te
beginnen, en zegt: „Wanneet de zon ondergaat, zijn wij, het Indo
nesische volk# in oorlog met de Nederlanders. Bij deze verklaring
bevelen wij alle Indonesiërs hun eigen vijand te vinden een Ne
derlander, Indo-Europeaan of Ambonnees. Oorlogswapens zijn alle
soorten vuurwapenen# ook vergil, vergiftigde pijlen# brandstichting
en alle soorten wilde dieren, bijv. slangen. De guerillaoorolg zal ge
lijken tied houden met de economische oorlogvoering. Aan - geen
enkelen vijand mag voedsel verkocht worden. De markten moeten
streng bewaakt worden en zij, die voedsel verkoopea aan onze
vijanden zullen streng worden gestraft".
Be besprekingen te Singapore f
tusschen. Mountbatten, Clmsüsou Q verzoeki ontslag
en Van Mook, hebben, naar uit 1 1
diplomatieke kringen wordt ver- g dN*de?tand«& I
nomen, een veej .„ïmtiqgr, gunstig te voeren beleid verschil
11 jrrr~ C",L van Inzicht bestaat tusschen. de
E Regeering en.r den Gouverneur- 2
f Generaal met betrekking tot het
i standpunt*^ dat tegenover ,natio-
^nalisiech e .stroomingen^iniIk.heT^
'f;kader van ;dlt -beleid valt' In, te
itnemèn. De" - Gouverneur-Generaal '5
f 'meent ten-aanzien van-dit ge-
wichtige punt niet'de drager van f|
de politiek der regeering te kun-
nen zijn en heelt om eervol out- I
T»g.uit zijn ambt verzocht.
resultaat ^ehad, tïari het eerstó
Reutertelegram dienaangaande'
suggereerde. Reuter sprak -vvan;
„een^vylkomeri ovcrEonstenunin»
ln"teite 'ecutèr- Mijkt het, 'dat'-®
Britten eenerzijds wel 'vérder wil
len gaan dan. tot dusver op bet
gebied- van steunverlening aan
het Koninkrijk der Nederlanden,
doch--anderzijds .daaraan zekere
voorwaarden verbinden qp liet
stak onzer toekomstige staatsre
geling. Wat dit betreft,' schijnt
mén dus van de- andere 'zijde
voort te blijven gaan "in de rich
ting, ingeslagen door hetépre-
cédent-Christison." Al maakte- hot
noodzakelijke optreden. <k*r "geal
lieerde strijdmacht in Ihdië dit'
eenerrijds verklaarbaar doch wekt
het in Nederland in breeds la-;
gen "groote ontstemming, dat een
al zij het bevriende 'toch vreem
de ..mogendheid zich .op deze
p-wijzé door het uitoefenen van
Jli- druk' mengt in. staatsrechtelijke,
3 jméinwendige aangelegenheden vain
§5;'een' anderen staat.
Een! lichtpunt vormt. de
|jgToot<3re soepelheid, waaimede
mén van- Britsche zijde het
vraagstuk van do scheopsruimte
heeft behandeld. Do jongste stap
le pen'<Ier Nederlandsche regeering
hébben! ten deze de bestaande be-
§g? lemméringen grootendceh uit den
Kg weg geruimd. Doch onverminderd
'IIblijft de moeilijkheid bestaan van
[de -uitrusting der troepen. Klee-
jding' - en 'materieel zijnzaken,
pwaarvoor het uitgeputte en' uit-
^gemergelde Nederland niet zelf
kan' zorgen. Wanneer het ,,lua
presagitur" ook in deze tot het
pBritsche brein 'zal- zijn 'doorge-
p drongen, za! eerst- de Nederland
sche regeering in "staat zijn het
beleid te- voeren, dat voor de
huidige situatie is geboden.
Dat in Nederland de overheid
allé hens iaan dek heeft geroepen,
s blijkt- .wel overduidelijk uit de
l.'mëdedeelingen,,' die vandaag'over
TiilimiiiiinimmiiiMImtimmitlimitiiiiimiiijmni
de radio werden omgeroepen, be
helzende de versnelde oproeping
,van troepen, die onmiddellijk
■naar Indië zdllhii'tworden gezon
den op.-schepeh;,'dic de ;Ncder-
-landsche overheid-, zoo -juist ter
beschikking hééft gekregen..
Commentaar ter plaatse.
- !ïlel A.N.P. geeft het volgen
de commentaar:
De .figuur van een. oorlogsver
klaring. "door,,.het, 'hoofdkwartier
van een'' 'leger ïs Un eén nor
malen, staat met geregeld bestuur
een onbekende.
Dit wijst dus" nogmaals, op de
verwarde verhoudingen onder de
"ëxtreem-nationalistische /''leringen
in Indië. Dézer dagen trouwens
meldden wij reeds, dat- er! niet
slechts een, schisma ónder de
nationalisten viel te constatec-
ren, maar tevens een' zekere
anarchie. Soekarno schijnt-de
zaak niet meer in - handen te
hebben.
De „oorlogsverklaring" moet
derhalve, worden beschouwd of
wel als een bevestiging van de
ongeregelde, ja anarchistische,
verhoudingen, of wel als een
poging van Soekarno om deze
anarchie via een verklaring van
iet z.g. volkslege» te bemantelen,
en haar een. schijn van doel
bewustheid te geven.
Het eerste alternatieb lijkt overi
gens liet' waarschijnlijkste. Dit
zou n.l. geheel aansluiten bij
de berichten, die ons bereikten
omtrent volkomen teugellooze uit
barstingen van rampok-partijen
ten zuiden van Batavia.
Wat nu betreft de consequen-
verbonden aan deze „oorlogst
verklaring'.', deze zijn ongetwij
feld van ernstïgen aard. Niet
verheeld kan worden, dat de toe
stand thans uiterst zorgelijk is.
In het bijzonder wel voor do
duizenden geïnterneerden en
krijgsgevangenen, die voor het
overgroots deel zich nog in de
kampen bevinden.
In hoeverre deze ontwikkeling
de.-Engelsehea uit hun houding
van „laisser faire" zal wekken,
dient nog te worden afgewacht;
De afgelpopenweken - hebben
:nurmifitv,héga^d,lmt^.vértrouwen.
van. het Nederlandsche''publiek
in deze versterkt. Met volkomen
begrip voor de moeilijkheden aan
de andere zijde, is men van mee
ning, dat door de Britten meer
gedaan kan worden dan er is
gedaan. Dit .is een ernstige grief
van de Nederlandsche bevolking,
die zich ten zeerste teleurgesteld
gevoelt door de houding van
een geallieerdemogendheid, die
van de opofferingen van de Ne
derlandsche vloot en luchtmacht
Eén tijde van den Japanschen
vloedgolf, de grootste baten heeft
gelrokken..
Het" feit, dat dezer dagen ook
Britsche officieren ten. slachtoffer
zijn gevallen aan de ongeregeld
heden op Java, zal wellicht meer
indruk maken op de Britten, dan
overwegingen, van moreelen aard
hebben vermogen te doen.
verklaard wordt, dat hij de con
trole op wet en orde, openbare
bedrijven, gezondheidsdiensten en
voedselvoorziening overneemt. Do
proclamatie noemt onder andere
de volgende overtredingen van
het militaire bestuur: sabotage,
plundering, stakingen in open
bare bedrijven, weigering levens
behoeften te verkoopert en het
dragen van wapenen door per-
sonen, die geen deel uitmaken
van de geallieerde strijdkrachten
of de geüniformeerde politie
macht. Alle openbare bijeenkom
sten, die ophitsen tot onrust of
die zelf onordelijk verloopen, zijn
verboden.
(Ongecorrigeerd).
Pierre Lava! heeft gepoogd aan
executie door het vuurpeleton te
ontkomen door in zijn cel in de
gevangenis van Eresnes vergil in
te nemen,
Reuter meldde verder, dat door
doktoren alles -in het werk werd
gesteld om alsnog zijn leven te,
redden. Laval zweelde echter
tusschen leven en dood.
Het tijdstip van Lavai's execu
tie was vastgesteld op hedenmor
gen negen uur.
Proclamatie van
gen. Hawthorne,
De stad Batavia is met ingang
van. Zondag onder geallieerd mi
litair bestuur geplaatst. Generaal-
majoor Hawthorne, .commandant
van de geallieerde landstrijd
krachten op Java,'heeft een pro
clamatie uitgevaardigd, waarin
£v>Meest zwaar bewolkt met plaatse*
g>lijkj ecnigc>lichte1lret»cn. ïnl her'Z.-
des lands ^zwakke- windin; dc oye-
!*rige'.dcelcnv des; land tnutipe\ aan 'dei
£kust 'tijdelijk'kracht-'!»*jw\nd ui'tfdSf.W
richting-
'-NAAR':. INDONESIc...' Onder-groote
helengsteUing van ^her /publiek' -ver-
ncsic. jlnEngelandrullen nog 200
Niets duidt-er op ,dat do im
passe, ..welko'.is ontstaan .ttisschen.
de Sovjet Unie en dè andere vier
groote mogendheden tijdens de
jongste ministersconferentie te
Londen, zal worden verbroken
aldus schrijft de diplomatieke cor
respondent van de „Observer" en
hij vervolgt: „De uitwerkingen
hiervan doen. zich reeds gevoe
len buiten het kader van. den
raad van ministers van. huiten-
lan'dsche" zaken en hebbenifhët
werk van de geallieerde controle
commissies in Bulgarije, Roeme
nië, Hongarije en Oostenrijk vrij
wel tot stilstand gebracht. In Ber
lijn is de positie nauwelijks beier
en de pogingen om een - grootere
mate van samenwerking tusschen
de verschillende zones tot stand
!e brengen, hebben weinig succes.
Er is ook wrijving ontstaan
in het uitvoerende comité van
de commissie der véreenigdc vol
keren, "welke thans bijeen is in
Church House te Londen, ter
voorbereiding van de eerste bij
eenkomst van de organisatie van
de vereenigde volkeren- Het 'is
reeds een speculatieve aangele
genheid geworden, of het al dan
niet mogelijk zal zijn in ver
band met de verslechtering in
de verhoudingen tusschen do
Westersche mogendheden en Rus
land dat de organisatie van
de vereenigde volkeren begin De
cember a.s. bijeen kan komen,
zooals aanvankelijk was ver
wacht. In Londen geeft men
ronduit to kennen, dat, aangezien
Rusland onwillig bleek om eenige
concessie tedoen tegenover de
zienswijze van alle andere deel
nemers, hetgeen' de mislukking
van de_ bijeenkomst der ministers
van buïtenlandscho zaken veroor
zaakte, een eventueels slap., in
de frichting van. een hervatting
van-de -besprekingen van, den
raad- vari ministers, .van de zijde
van Moskou moét. komen. -Dit
initiatief zalaldus de ^Ob
server" niet "komen vafi"de
zijde van --bondeh. en "ook niét,
voor;zoovér.,ldit--.kah",woiderf:ria-
Wie wet eens de moeite heeft
genomen na te gaan hoeveel Duit-
sche namen er in ons bedrijfsleven
en inzonderheid in de scheepvaart
en havenbedrijven bestaan, komt tot
dc slotsom, dat wij vóór den oorlog
goeddeels vcrdultscht moeten zijn ge
weest Nu zijn gelukkig niet alle
Duitschc namen ook van Duitsche
ondernemingen; ook veel goede Ne
derlanders dragen Duitsche namen.
Het is echter buiten kijf, dat bijv,
het bedrijfsleven in en om dc^ haven
van Rotterdam een sterk Duïtschcn
inslag had. Tal van Duitsche trans
portondernemingen hadden hier hun
vestigingen en wij weten uit dc Mei
dagen van 1940 maar al te goed, welk
een bron van verraad dezo ondcrnc-
inmgcn zijn geweest Het is dus
zaak, dat wij zoo speL mogelijk met
deze ondernemingen en meer nog met
hun verantwoordelijk© bcstuuxdcren
af re kenen.
Kort nadat het Militair Gezag in
Nederland zijn intrede deed, zijn er
kerncommissie» voor dc economische
zuivering in het leven geroepen; voor
de verschillende takken.van bedrijf
werden sub-comcusstcs ingesteld,'die
klachten tegen bepaalde bedrijven
verzamelden. Klachten zijn er echter
zoo goed al» niet bïnnengekome#
het Nederlandsche volk begrijpt nog
altijd niet dat zijn medeweking
noodzakelijk is bij do zuivcri.ig
zoodat do leden van commissies zelf
'bezwaren langs inwendtgen weg
moesten verzamelen» Kort daarop
heeft do regcering z.g. zuiverings
raden ingesteld, die het werk 'van
do kerncommissies ecnigszins hebben
doorkruist.
De kennelijk Duitschc bedreven
werden, voor zoover zij geen direct
economisch belang vertegenwoordig
den, stilgelegd; indien oc outillage
van deze ondernemingen niet kon
worden gemist» werden bewindvoer
ders benoemd, nadat dc „foute"* di
rectie was ontslagen en aan den Po-
litickenOpsporingsdienst was uitgc-^
ieverd. Deze Jaatstc procedure heeft"
men bij vele Rotterdamschc r onder
nemingen toegepast, doch naar onze
mecnïng is men lang niet ver genoeg
gegaan. -
Er is een aantal Ondernemingen,
die in den oorlog in niet geringe
mate met den vijand.hebben geheuld.
Er zijn zelfs bedrijven die bewust
den vijand hebben gezocht om. aan
hem te verdienen en ons rechtsgevoel
eischt, dat hun leider» worden ge
straft,
Toen ons land werd bevrijd, hééft
de Port-Sccurity zeelieden, die heb
ben gecollaboreerd door voor den
vijand te varen, geen stempel van
politieke betrouwbaarheid in hun
monsterboekje gegeven* waardoor 2ij
voorlooplg voor den dienst' op zee
zijn uitgesloten. Dit is een discipli
naire straf die zij verdienen en, die
nog wordt verzacht doordat de wacht
gelden worden doorbetaald. Wij vra
gen ons echter in dit verband' at,
waarom wel de zeelieden, doch niet
de recders worden gestraft- Deze
Jaataten staan Immers zooveel hoo-
ger op de ladder der verantwoorde
lijkheid, dat 2ij in ieder geval zwaar
der moeten werden gestraft dan hun
minder - verantwoordelijke werkne
mers. Wanneer er onvaderlandslie
vende daden door die ondernemers
zijn gepleegd,- dan zal daarvoor
extra moeten worden geboet.
_Dc economische zuivering moet
eigenlijk nog in. vollen omvang be
ginnen. Dc persoonlijke zuivering
heeft reeds voor een goed deel haar
beslag genomen. Wij 2ijn van oor
deel, dat er bij deze economische
zuivering even hard, zoo niet harder
moet worden aangepakt dan bij de
persoonlijke zuivering. - Indien het
voortbestaan van ondernemingen
voor onze ►volkswelvaart van door
slaggevend belang is, dan mogen in
geen geval de betreffende collabo-
reerendc ondernemersworden ont
zien. Er zijn genoeg jonge' en krachti
ge figuren, die een nieuwen geest
over ons bedrijfsleven vaardig kunnen
maken.
Radio Moskou heeft de politie
van dertien landen, waaronder Ne
derland, ervan beschuldigd/- In' ver
binding t© hebben gestaan met. dc
Gestapo,, cn met deze te hebben sa
mengewerkt bij de vervolging; van
anti-fascisten»
De ministerraad van dc"!voor-
loopige regeering van Hongarije'heeft1 V
besloten de -nationale verkiezingen' s
voor de 'Hongaarschc nationale :ver-
gadering.tc doen houden, "op, 4 No-
yember v«n dit jaar, ,;vN
De AjfientJjnsche. regeéring heeft
beBlotcn den' staatvan beleg, voorr1
het' üeheelo lood r af te koudiUcA, j
'Jf..
Jf'i
