Geweld of overleg in Indonesië
Zeven sprekers leggen een getuigenis af
in gevaar
VRIJ ONVERVEERD
Probleem van meerdere
kanten belicht
Vrijdag 26 October (945
ONAFHANKELIJK DAGBLAD VOOR ROTTERDAM EN OMSTREKEN
5e jaargang nummer 177
Géén geweld, doch inlossing van beloften;
Vóór vrijheid, en gelijkgerechtigdheid
WEERBERICHT
Conflict in de staalindustrie
Nobelprijs voor medicijnen
Koninklijk voorbeeld
Niet achterom kijken
Nieuwe gasten in de
Diergaarde
Praatje „Op de brug"
ONZE NAAM
V *r "ïli
Een humaan vonnis
De politie bekogeld
Redactie en Adminlstr.:
EENDRACHTSWEG 42
TeL 25430 (3 lijnen)
Abonnementsprijs p. week
0,31, p. kwartaal 4.—
losse nummers ƒ0,10
Bankier: Amsterd- Bank
te Rotterdam, giro 1153.
Advertenties en
Inlichtingen
dienst:
SCHIEDAMSCHE-
SINGEL 42
Teïefmrs. 27839 24155
24156 24399
Advertenties uitai. 24155
Inlichtingendienst: 24156
Zeven sprekers uit verschillend milten en van verschillende schakee
ring, hebben gisteravond in een niet-overvolle Rlvièra-Hal getuigenis af
gelegd inzake het onderwerp: „Geweld of overleg in Indonesië". Uien-
lang hebben vele honderden Rotterdammers daarbij tevens getuigenis
afgelegd, door staande, vol aandacht, tenCij! de Nederlandsche storm de
ramen en deuren van het gebouw geeselde, dit historisch probleem te
beluisteren. Het was, zooals onze ^Hoofdredacteur, mr, G. J, van Heu-
ven Goedhardt, verklaarde, een bew Ijs, dat ook de Rotterdammers inzien
en vurig wenschen, dat het volk van Indonesië eindelijk recht zal worden
gedaan, dat beloften zullen worden ingelost en dat onze regeering uit
ons volk den steun zal ontvangen om In dit uur de maatregelen te ne
men, die voor onze toekomst, èn voor die van het volk van Indo
nesië beslissend zullen zijn.
De bijeenkonist werd geopend door
den lieer S. AL Dalikoedin, die be
toogde, dat du Nationale beweging
in Indonesië niet van vandaag as,
doch dat 2ijt sedert 1922 reed» a.s
eenheid optreedt. Do Japanners heb
ben bij hun komst handig gebruik
gemaakt van do vmslandigüeden, en
talrijk© Indonesiërs voos zich ge-
wonnon.
Als le spreker werd daarop aange
kondigd Mr. CL H, Sioteinakec do
Bruine, hoofdbestuurslid der S.DA.P.
Spreker maakte een vergelijking met
onzo bevrijding en dio van Indonesië.
Men kan het den Indonesiër niet
kwalijk nemen, dat hij kansen kreeg,
bij afwezigheid van bot oude gezag.
Wij nu, aldus Spreker, moeten bereid
raan L de Indonesische verlangens
tegemoet 'te treden. Daarbij zakkeen
samenvatting op cultureel gebied en
deelneming in elkanders welvaart mo
gelijk zijn-
Dr. W.- Storm, Hoofdredacteur van
„De Vlam", hekelde de reactie, die
de vrijheidsstrijd vun de Indonesiërs
als oorlog wenschte op te vatten. Op
onze regeering heeft ze gelukkig geen
vat meer. Deze vergadering, aldus
spreker zal goen protest zijn, integen
deel, zij zal do regeering steunen.
Ongeacht het ras, zullen Indonesië en
Nederland strijden voor de vrijheid.
Om de gerechtigheid.
Dr. J. A. Verdoorn, zendingsarts en
vice-voorzitter van de verceniging Ne
derland—Indonesië, bozag bet probleem
„als christen. Evenals in onzen strijd
tegen Duitschland, gaat hot in Indo
nesië om do gerechtigheid. De kolo.
niate staten moeien worden opgeheven,
omdat zij" zedelijk niet meer aan
vaardbaar zijn. De Indonesische, ver
niouwingswil, zooals deze zieh mani
festeert in de Nat beweging, moei
worden erkend Spreker noemde dan
onze koloniale oerzonde: het niet
nakomen van gedane beloften en de
onjuiste voorlichting omtrent de draag
wijdte van de Indischo Nat. beweging
Do zending weet waar zij In dezen
strijd behoort te staan.
De hoor A. J. Koejemans, hoofd-
redacteur van De Waarheid, crili-
secrde liet koloniale systeem, dat
ook nu nog do Indonesiërs tot kocliee
degradeert- De groote trusts en het
koloniaal kapitaal vormen wederom
de reactie. Wanneer echter Nederland
geen jreweM gebruikt ,en bereid i<-
ran de koloniale methoden af tf
stappen, kan er een geniecnebc*-
wQrden gevormd en /al de door nn
toeges loken hand niet worden terug
gewezen.
Soekarno
Mr G J. v. Ilctv en Goed!m
vergeleek on/en vrijheidsstrijd cvoj
eens met dien van Indië. Sockarn
zeiile hij. is geen gelukkige figir
Aamt.nkcÜjk stormachtige, ]n(ei
leidelijk afnemende westelijke w
Wisselende bewolking en regen! ii
(vooral aan do ku«t met kan
hagel of on wee*) Vrij koud
Wcrdt vmvnc* l* Storm uit ii
Zuid-West kwadrant.
doch achter hem slaat een groot©
-beweging en men rp"g zich
niet bi] den ncu3 laten nemen,
denkende dat die hoela beweging
bestaat uit rebellen en landverraders.
Wij zijn zei f5 jaar lang onyrij
geweest, maar in deze zaak zal
niemand do vrijheid van vóór 1940
terngwenschen. Onze vrijheid moet
zoodanig zijn, dat ~wij ook aan anderen
geven, wat wij zelf verlangen, en
Indonesië heeft evcnvcpl recht op
vrijheid als wij'. Wij moeten komen
tot een Nederiandsch rijk, nit vier
gelijkberechtigde deelcn opgebouwd.
Dra. M. Daroesman, voorzitter van
do organiseerendo vereenigirg Perhim-
poenan Indonesia, achtte overleg nood
zakelijk cn ook mogolijk met de re-
Door êen ernstige wenHfng in
het arbeidsconflict der Ameri-
kaansche staalindustrie, dreigen
Dijna een millïoen man het -werk
neer te leggen. Het is bijna zeker
dat deze mannen zich voor een
staking uit zullen spreken, nu de
US Steel Corporation de eisch
van de vakvereeniging der arbei
ders in de staalindustrie om
loonsverhooging van 2 dollar per
dag heelt verworpen. Bij deze
maatschappij zijn 200.000 arbei
ders in dienst. De werkgevers
verklaren dat de prijzen van het
staat welke door de regeering
zijn vastgesteld een loonsver
hooging niet toelaten.
gecrin- Soekarno, waarin allo groepen
zijn vertegenwoordigd. Soekarno, zei tl.?,
spreker, maakfe inderdaad do font,
met de Japanners samen le werken,
doeh bij is zeker geen Mnssert et
Quisling. Mr. Daroesroan rag de ont
wikkeling van de situatie gunstig.
Binnenkort zal een ontmoeting lus-
schen vertegenwoordigers van de Ned.
peering en Soekarno plaats hebben.
Dal ia goed, want wapengeweld zal
alles bederven. Moedig, besloot do
spreker, is, een goede voorlichting over
Indie, want van do Nederlandscho
onwetendheid, maken de reacüonnai-
rea eea knap gebruik.
liet instituut Karolinska te Stock
holm heeft den nobelprijs voor medi
cijnen voor het jaar 1945 gezamenlijk
toegekend aan sir Alexander Fleming
van do Londcnsch© universiteit en dr.
Ernst Boris Ciiaim en sir Howard
Walter Florey, beiden van de uni
versiteit te Oxford, wegens het ont
dekken van hot penicillin en do ge
nezend© werking hiervan bij besmette
lijke ziekten. Het instituut erkent door
dezo toekenning Fleming als do ont
dekker van het penicillin doch looft
Chaim en Florey als dogenen dia
zijn ontdekking verde^ hebben ont
wikkeld,
„Hel penicillin heeft do mensch-
heid een der grootste diensten bewe.
zen", zegt het instituut.
Met het oog-op-die zuinigheid,
die bedraagt moet worden ten
aanzien van warmte en licht,
hooft H.M. do Koningin besloten
gedurende de wintermaanden ai
to zien van, ontvangsten, die het
gebruik hiervan* noodzakelijk zou
den maken. De Koningin heeft
haar omgeving verzocht evenzoo
le handelen.
ACHTEQ HET NIEUWS
^"OOALS wij al hadden uitgespro-
ken. ligt het laatste woord niet
bij Hattn met zijn vijt punten, noch
bij de Nederlanders, die prestige-
politick willen voeren: dc Engelsche
regeerine oefent thans op belde par
tijen sterken druk uit om tot een
compromis te komen, en die druk
heeft resultaten. Socbardja steekt
voelhorens uit en Van Mook stuurt
een delegatie.
Wanneer men, zooa!s"bIj Logcmann
en Van Mook het geval Is, de na
tionalistische beweging als ëén kracht
erkent, die bestaans-recht heeft, dan
kan men haar ook concessies doen
in -ruil voor concessies van haar kant
Alleen wanneer men den nationalis
ten iedcren bestaansgrond ontzegt,
mtneemt men <aan concessies van hun
Kant iedere waarde en dan wordt
een concessie van onzen kant als-
nedc een compromis onmogelijk.
De redering staat er gelukkig 200
et voor. Voor haar ligt er tn een
impromis niets vernederends Waar
in zou dc rcgccnng achterom kijken
mar' uitgangspunten,^ die inmiddels
!oor de werkelijkheid zijn weerlegd?
ïlijft 7.ij aan een star neen vasthou
den dan komt zij alleen tc staan,
overgeleverd aan iederen politicken
A'indstoot. Betreedt zij echter vast-
rioten den weg naar het progressie-
compromis, dan heeft zij onmitl-
rijk dc Engelsche regeering achter
4 plus de gezonde en steeds In
icht tocr.cmcnde-vleugels der na-
vnnltsten. plus de gchccle progres
sieve volksgroep in eigen land. Er is I
jjecn andere uitleg. Door die politiek
zelt tc willen, ontneemt men haar
lederen pijnlijken kant.
Do toestand is 200, dat onze bond-
;enocten orde scheppen en ons ge.
cchfraardigtf belang veilig stellen.
)e uitingen der nationalistische lei-
Iers bewijzen, dat ook zij deze situatie
irefcrecren bovon de anarchie, die
tien voorbij hun doel dreigt te drijven.
Het ijzer is hoct: door daden kannen
wij een band smeden, die de beroc-
ing van de/o crisisperiode overlecfi-
De belangrijkste daad is onze hou
ding; alleen mencchen, die wij als
volwaardige tegenstanders erkennen,
kunnen onze volwaardige medeslan-
Iers worden Minder dan ooit is er
in Indonesië behoefte aan lieden, die
elijkw aardigheid insschcn blank cn
bruin reeds als oen vernedering voc-
en en de beleedigingen, hen door
Inpanncrs aangedaan, op do rugge»
Ier Indonesiërs willen wreken
In armee slecht» verradend, hoeveel
hpFche mentaliteit in hen zelf ge
lopen is -r- want dan krijgen wij
n rndonerif- toestanden a1s Uun* in
"nfosiina fieer«chcn, maar waarhij' de
Vederlanicrs veel meer in de minder-
eïd zouden' zijn. en dus tot veel
meer geweld gedwongen, met alle el-
nmle van dien
Onze kans fïgt in de vriendschap
van do Indonesische democraten, die
welen, dat voor den opbouw van een
temoc-nfi«cli Indonesië de bijstand
,ran Neder'andsehe democraten nnont-
eerlijk is Noo't nog kreten demo-
enten zulk een kans, overtuiging om
ie zeilen in «laden.
DE KAPPER VAN SLUIS in West
Zecuwsch Vlaanderen is^ ecn+ opti
mist, De resten van zijn woning
heeft hij bcengeveegd en op den
„gevel" zijn ambt vermeld. Dc Zeeu
wen' moet hun baren weer laten
knippen, want een slordige man voelt
zich niet fit cn fit moet men zich
voelen bij den wederopbouw.
De laatste (lieren, uit den Haag-
selnn tlier.n'uïn zijn door Dier
gaarde Blijdorp geadopteerd.
Dezer dagen kwamen zij hier
met een grooten trailer aan.
Moeder, vader en kind kameel
stapten uit, tl.iv.z. zij gingen
over een geïmproviseerde loop
plank „van boord"; papa kameel
moet geen prettigen eersten in
druk van zijn nieuwe tehuis go-
kregen hebben toen de loopplank
onder zijn argelooze pooien al
direct „krak" zei. De lama's op
hun beurt schepten er een kwaad
aardig genoegen in, op den grond
in „lig dwon-staking" to
gaan cn verachtelijk naar allo
kanten to spuwen, hetgeen overi
gens een bewijs van hun waar-
dcoring geweest kan zijn. De
zebu en de nandocs kwamen
daarna en de stoet werd ge
sloten door een,... kist op
wieltjes, waarin oen bison kla
gelijk zat te builen. Ze hadden
hom do on-eer van een lasso
worp aangedaan, om hem er in
le krijgen. Nu, oenige dagen
later, zijn de klanten echter al
aardig „thuis" geraakt.
lil het radiopraatje „Op de
brug", za! de nfmister-president,
prof. ir. \V. Schermerhorn, heden
avond spreken over „De liquida
tie van het Militair Gezag",
VOOR 1940 was ©cn Neiteriandseh
paspoort j,bet bosto introductte-
kaarlj© ter, woreld", zooals een land
genoot jaren geleden het zeide* En
nu? Kom in België men spreekt
er over de Nederlanders met allesbe
halve waardeerende termen; kom in
Frankrijk men wijst do Nederlan
ders na als zich vorrijkendo knoeiors,
zwarte handelaren onbetrouwbare
lieden. Dat is heel erg zelf3. Dat
is de aanloop tot het teloor gaan van
een goeden naam, dio voor ons in do
vcreto hoeken van do wereld zooveel
deuren en zooveel werkmogelijkheden,
goopend heeft. Heel veel er legen doen
kunnen wij helaa3 niet. Op het cindo
van den oorlog hingon ©C in België
on Frankrijk nu eenmaal allerlei on-
guro Nederlandscho elementen, deo]3
kers ver sch govlucht uit Nederland,
waar hun de grond to heet ondei; do
voeten werd, anderdeels allang idaar
werkzaam" ten bate van. den vijaoid
en vooral van eigen zak. Het is on3
bekend, dat energieke pogingen wor
den gedaan om doze bekladtlors^ var»
onzen naam in, de kragen to krijgen,
maar wij weten ook, dat daarbij van
hoogerhand onvoldoendo steun ver
leend wordt: do bevoegdheden zijn
niet duidelijk afgebakend, do hulp
middelen zijn to karig toegemeten, en
zelte vindt men onder do ergste
knoeiers elementen, die om duistere
redenen nog altijd op een minimum
aan „bescherming" schijnan Iq knumen
rekenen- -
T_T ET, HquiJalïeproQe3 vart al d©/e
paspoort-Ncderlandera zal nog ge
ruimen tijd In beslag nemen. Moeten
■wij al die maanden lang maar 'ileU
doen tegen het verval van onzo repu-
tatie als eerlijk, voor knoeien weinig
of niet toegankelijk, hard werkend
volk? Wij vragen ons af, of niet ««en
doeïs goedwerkend tegengif wonderen
zou verrichten. Waarom zoodon wij
niet v^an het hos to dat wij aan cultu
reel goed hebben, gaan oxporteeren?
Laat ©nkcle ran onze beste verzets-
menscbitn een ton mé o door België en
Frankrijk maken om ©r te vertellen
van het goéde Nederland 1 Laat van
do beste producten van proza
en poëzie der oorlogsjaren goedkoop©
uilgaven op grooto schaal verspreid
worden. Laat Nederlandsche ingenieurs
met feilen, cijfera en lichtbeelden
spreken van onze wederopbouwplan-
nen. Laat Nederlandscho orkesten
en solisten ginds gehoord worden.
Maar doe, hoe dan ook. iets tegen
het verre van denkbeeldig gevaar,
dat door een paar handenvol knoeiers
en profiteurs Nederlands naam in de
Zuidelijk© buurlanden een door.
gaans onhcrstelbaren knauw krijgt
De Rotterdamsche rechtbank
wees gisteren een humaan von
nis legen de moeder van Keesje
Roggeveen, die per ongeluk haar
zoontje met een. aardappelmesje
verwondde, daf hij aan de
gevolgen overleed. De recht
bank achtte de moeder door
het voorarrest reeds voldoend
gestraft en veroordeelde haar tol
•i maanden gevangenisstraf, met
aftrek van het voorarrest, dal
eveneens 4 maanden gel uur
heeft.
In de 2do Laurierdwarssfraa'
bij het optreden van de poli
tegen zwarthandelaren, door o
wonenden met steenen, eb
kolen, en aardappelen naar
poiilio gegooid. Deze wasgero
zaakt van de vuurwapens e
brutk te maken. Hierbij is r
49-jarige man, wonende in Nooi
door een schot in do recht
borst getroffen. In ernstige foi
stand is de man naar tiet W't
helminagaslhuis vervoerd.