I
In zijn cel tot inkeer
n
Tienduizenden N.S.B.-ers
straks ter stembus?
Wij moeten menschelijk blijven
Jan Musch zeventig jaar
VRIJ, ONVERVEERD
■v
Bij wagonladingen worden
zij de kampen uitgestuurd
Mutaties in Trumans
kabinet?
Dr.Vau Mook in ons land
Rotterdam verloor
838 burgers
Bekassi en- Liditze
H evi g t u me 11 bij pvoerin g
van „Tosca" te Amsterdam
-» -|
fes/®»
AchJtec het nieuws
Onbeperkte (oodsebe
immigratie
Alleen de verdwijning van
de leidende N.S.B.-ers kan
verzoening brengen
Van Genechtens
laatste woord
Ms i*i 't* sfwookfe
Zijn ideaal: een levend
tooneel van dezen tijd
Cabaret als overgang
Werkiooze arbeiders ea
spaargeld
De Zwarte Zee in actie
I
I
POSTZEGELS
Mmm
REDACTIE ENAUiL EFlNDRACHTSWEG 42
ROTTERDAM. TELEFOON 2S4S0 O LIJNEN»
ABONNEMENTSPRIJS PER WEEK 31 CENT
PER KWARTAAL J 4.— LOSSE NUMMERS i 0.10
Bankier: AMSTERD. BANK TE ROTTERDAM
Giro 1153 ten name van Amsterdomsche Bank
EösSr»
1
ADVERTENTIES EN XNUCHT1NGENDIENST:
SCHIEDAMSCHESINOEL.NO 42. ROTTERDAM
TELEFOON NOS.27839 24155 2415G 24339
ADVERTENTIES UTTSLIJITENDTIXEF. -24I5S
INLICHTINGENDIENST UITSL. TELEF. 34I5C
VIJFDE JAARGANG No. 223
Onafhankelijk Dagblad voor Rotterdam en Omstreken"
WOENSDAG 19 DECEMBER 1945 -
,/Vu mag zij wachten"
(Van onzen parlementairen
redacteur.)':'-
In de provincie Zuid-Holland heb-
ben. 45 officieren-fiscaal, werkende
onder.de auspiciën van .een advo
caat-fiscaal,. mr. Hollander, zich ge
worpen op de. vrijlating van 20.000
tot 25,000 politieke gevangenen. Zij
zijn nu een paar weken bezig, heb
ben een. 1000-tal gevallen onderzocht
en hopen het huidige tempo van 800
dossiers per week geleidelijk op te
voeren en met 6 a 8 maanden met
hun taak gereed te zijn. Het opmer
kelijke is, aai. In deze provincie een
systeem wordt gevolgd, afwijkend
van dat in de andere ressorten. Ter-
'wijl vooral in het zuiden des lands
de simpele N.S.B.-ers thans bi) wa
gonladingen de kampen worden uit
gestuurd. nadat gebleken is, dat ?U
niet voor het bijzonder gerechtshof
zullen worden gedaagd ol' een zware
correctie van het tribunaal hoeven
te ondergaan, gaat het in Zuid-floi-
land iets kalmer aan. Zoo eenigszins
mogelijk wordt hier n.l. de invrij
heidstelling gecombineerd met de
buitenrechtelijke afdoening, door de
verdachten al dan nice voorwaarde
lijk buiten vervolging te stellen, in
het zuiden des lands zitten de poli
tieke delinquenten acht maanden
langer achter prikelcroad dan in het.
later bevrijde westen. Dit maakt het
begrijpelijk, dat de procureur-fiscaal
té 's-Hertogenbosch de allersnelste
methode heeft geprefereerd. Daar
aan is evenwei een geweldig bezwaar
verbonden. Zoolang zij .niet zijri ver
oordeeld, behouden de vrijgelatenen
alle rechten, aan'het Neder!ancterr
schap verbonden, hetgeen beteekent.
dat de groote meerderheid 'bunner
bij de komende verkiezingen-haar
stem zal mogen uitbrengen. In het
overige deel des lands, waarvoor de
op het zuiden van toepassing zijnde
argumenten niet gelden, wordt öve-
Toen vorige week vijf Kalwjjk-
sche vrouwen, die in de. Doelen -
kazerne te Leiden 'geïnterneerd
waren, In vrijheid werden gesteld,
hief een har er bij den uitgang
den arm in Nazi-groet omhoog
en zei: „En toch blijf ik wachten
op de nieuwe orde! Heil Hitler!"
De man is al eenigen tijd over
leden en 'kan zich van dc heii-
wensch uit Katwijk dus moei
lijk meer wat aantrekken. De
kampleiding echter deed zulks
wel. Zij nam de vrouw opnieuw
onder haar. bescherming, ten
einde haar in de gelegenheid te
.stellen haar wensch voor een
Tribunaal nader te verklaren.
Op net Witte Huis heelt men
.geweigerd een bericht in de
„Baltimore Sun" te bevestigen
of te ontkennen, volgens het
welk vier vooraanstaande leden
van president Trumans kabinet
tw. Wallace, Ickes, Forrestal en
Schwellenbach zouden aftreden.
In bevoegde kringen acht
men hetbericht zeer waar
schijnlijk en zegt men, dat-Tru-
man groote moeite zal hebben
om deze vier belangrijke figu
ren te vervangen.
Zwervende weerwolven
Een groep individuen uitge
dost in ex S.S. uniformen,
raakte bij Trento (Italië)
slaags mei de Italiaansche par-
tisanen-politie. Na een schiet
partij van een kwartier namen
de S.S.-ers de beenen. Vermoe
delijk betrof het hier een ben
de zwervende „weerwolven".
rigéns precies hetzelfde systeem ge
volgd. Als de schatting, dat in elk
geval meer dan 20 procent van de
geïnterneerden tót de zware geval
len gerekend moeten worden, juist
is', wil dat zeggen, dat ettelijke tien
duizenden N.S.B.-ers dit voorjaar
haar de stembus zullen trekken. Er
is slechts één mogelijkheid om dit te
voorkomen: In alle ressorten dient-
de' «Zuid-Hollandsche methode te
worden, gevolgd. Een collectieve
maatregel om allen, tegen wie bij
een tribunaal een vervolging is Inge
steld, hangende, de uitspraak.het
kiesrecht te ontnemen,, blijft immers
grondwettelijk niet verdedigbaar.
Dr. Van Mook, die gistermiddag
om 3.10 uur mefc.het Indië-.vllegfnig
op Schiphol is aangekomen, is on
middellijk na. zijn aankomst, in ge
zelschop van den minister van over-
zeesche gebiedsdeelen prof. Loge-
mann, diens, eehtgenoote eri.zijn'se
cretaresse, naar Den Haag doorge
reden, alwaar de "minister, én, dr.
Van Mook een eerste bespreking
hielden in *t hotel de Vieux Doelen.
Bij bombardement op
14 Het 1940
Met ontzetting en verbijstering
vernam NKlerland in de bange
Meidagen van 1940 hefc bericlit van
het bombardement van Botterdam.
Op 14 Mei wierpen de bommen
werpers van de.. Duitsche barbaren
de Maasstad in brand. Wie onzer
zaj dien dag ooit vergeten? Welke
Nederlander zal dit den nazi's ooit
vergeven? Het bombardement kost
te het leven aan bijna 900 Rotter
dammers. Negenhonderd? Is hier
geen nul vergeten?
Maandenlang sprak men overal In
Nederland over de enorme verwoes
tingen, de-jbarbaarschc nooaeloosheid
en vooral over het aantal slachtof
fers. De ramingen liepen, meestal om
de 20.000 en een hécl voorzichtige, die
10.000 opperde,- werd; verontwaardigd
uitgelachen. De Duitsehers bemoeiden
zich er mee en maakten als officieel
icijfer bekend: 2on. „Twee nullen, ver
geten". zei iedereen.
Dat het Juiste cijfer niet direct be-
kend werd is begrijpelijk. Door de
onbeschrijfelijke verwarring, die er
heerschte in'den eersten tijd, werden
alle vermisten niet direct' opgegeven.
Veten werden derhalve pas later in
het kaartsysteem der gemeente afge-
schréven met den omicuzen datum
14-5. Maar. 'als. men nu een uittreksel
uit: het register vergelijkt met het
aantal geborgen lijken, komt men tot
hetzelfde cijfer 838. Een aantal later
gestorven gewonden.is hierin niet
begrepen. Zij brengen het getal niet
boven de 90D, verzekerde ons de chef
van de pfd. Bevolking, de heer Gores.
Njj'. was er van overtuigd, dat nie
mand onze publicatie zou gelooven.
„Schrijf, maar 17.000, Dan roepen de
ménschen uit: Heb ik het niet altijd
gezegd.. Maar 838. dat maakt u hun
niet duidelijk".
I foe is dat geweldige verschil tus-
schen onze raming,'van '-n» en «Ie
kelljltheld ontsta:m? Er werden 25.583
woningen totaal vernield; en slechts
570 gedeeltelijk. rial is eer» verhouding
van 5U:i. Bij een bombardementniet
explpsielbommeu is dat ongeveer 1:1H.
Waaruit duidelijk blijkt, dat de brand
veel tneer schade heeft aangericht/
dan liet eigenlijke bom hard em ent.
jUaar voor een brand kan men vluch
ten. En dat verklaart waarom 't aan
tal slachtoffers betrekkelijk zoo laag
bleef. •!-
Op 17 November werd te Batavia een conferentie gehouden tvsschen
Nederlanders, Indonesiërs en Britten. De eerste vier hoeren van links
naar. rechts sijn: Baron van Aabcck, v. d. Blos, Idenburg en Fan
Mooi;. Aan -het 7u)$ftl van de tafel glimlacht generaal Christison; £e,
Se en 4e van rechts -zitten Abdocl Karim, Sjarifoedin en Sjahrir.
Sjahrirs opinie:
Meer dan 85.000 mensehen echter
werden dakloos, van. wie er 35.000
bulten de gemeente werden onder
gebrachtende. rest in de et ad zelf
onderdak vond.Deze enorme getal
len, die een kléine 'volksverhuizing
Inhouden, de paniek en de groote
gaten 'in het ons. allen bekende stads
beeld. spraken dermate tot de ver
beelding, .,- dat wij%- het 'cijfer dei
slachtoffers daarmee in overeenstem
ming wil den bréngen.
Alvorens in gezelschap van Soe-
karno en Sjariföedin voor een
onderzoek naar Djokjakarta te
vertrekken, heeft Sjahrir zich voor
de radio speciaal tjot de Indonesi
sche' jèugd gericht. „Onze strijd",
zoo zciöe hij, „ontwikkelt zicli op
het oogenbllk in -een atmosfeer,
die den geest ervan in een ver
keerd daglicht stélt. "Wij moeten
het. vertrouwen winnen en behou
den en wy moeten vooral men
schelijk blijven." 1
Politie mnest er met..sabel
en gummistok aan
te pas komen
Dezer dagen, arresteerden leden 'van.
den Britschen geheimen dienst in
Japan Toshihisa Kuzuu, den beruch-
icn leider van het geheime JapanacJtc
genootschap „De zwarte draak". Tij-
deus den oorlog was Jip. een van dc
voornaamste mannen achter de scher-
/men- en aal zich daarom als;, oorloge-
nmündigcr. tc verantwoorden- hébben
Gisteravond heeft een groot
aantal kunstenaars en studenten
krachtig geprotesteerd tegen de
opvoering die de afd. Opera van het
Gem. Theaterbedrijf tc Amsterdam
in de Arnsterdamsche stadsschouw
burg gaf van Tosca, met mede
werking van Ruth Horna, Chris
Reumer, Mar ja Silvester, Otto Cou
perus, Sternen Jongsma, Henk Aii-
genent, Jan Voogt en Fred Bosch
Artisien, die gedurende de bezetting
naar Duitschland en naar Salzburg
reisden, terwijl sommigen van licn
optraden voor Frontzorg-, Vreugde
en Arbeid, Frontbühne en de N.S.B.-
radio Hilversum
De Bereraad voor de muziek heeft
in het gedrag, van deze menschen
geen aanleiding gevonden hun.
langer een vergunning om op te
treden te onthouden, een uitspraak
die de gemeente Amsterdam deed
besluiten de-voorstelling in weerwil
van de «dreigende protest-demon
straties té laten doorgaan.
Voor den aanvang hadden zich
eenlge honderden kunstenaars en
studenten bij den ingang van den
schouwburg opgesteld. Zij riepen in
spreekkoor: „Weg. met de frontzorg
opera", en deelden een pamflet uit,
waarin werd .medegedeeld, «Jat de
collectieve vrijspraak van den Eere;
raad van de muziek hun rechts
gevoel allerminst heeftbevredigd.
Het manifest was onderteekend
door een groot aantal bekende
kunstenaars.
De bezoekers van den schouw
burg reageerden verschillend op dit
protest. Sommigen antwoordden met
den merkwaardigen slagzin: liever
een N.S.B-opera, dan een Joden-
opera, blijkbaar om te bewijzen, dat
Göbbels niet voor niets geleefd had,
terwijl anderen zich door hetgeen
zij daar lazen lieten overtuigen,
rechtsomkeert maakten en hun
toegangsbewijzen ter: beschikking
van de manifestanten steldep.
Tumult in de zaal
Toen op het
begonnen was
tooneel de opera
en Chris Reumer
panton óf Richelieu, maar tea hoog
ste met Jeanne d'Arc,
-Het. te altijd! gevaarlijk ais symbool
c aan politiek te.doen, niets drukt zoo
rransche böoqmoed ':waar als-eên imponderabilium.De
- politiekvan De Gaulle, de politiek
Een reiziger, zoojuist: bit - Frankrijk van het bei-wlrmsn van 'Fraakxijks;
teruggekeerd, verten, dat hij overal-, grootheid, heeft het land al het. een
te; winkels en restaurants de foto tc- en ander gekost. De herbewapening
genkwam van.De Gaulle;, het was zijn. van het .land la de .eerste .zorg- der
meest verrassende ontdekking. Een regeering, maar heeft ztj het land
dergelijke heldenvereerlng is on- voordeel gébracht?' In de. éérste
fransch, tenminste voer: het. Frankrijk plaats heeft zJJ den wederopbouw van
dat wij kennen, het sceptische, licii- Frankrijk belemmerd; want een schip
lelijk vernu'C'lde en daardoor schijn- kan-maar een lading tegelijk torsen-
baar'wereldwijze Frankrijk van voor In de tweede plaats heeft zü de ge-
den tweeden wereldoorlog. Er is in '-, alüeerden van Frankrijk vervreemd.
Fransche geschiedenis wel. de ge- De Amerikanen ergerden, zich. aan de
- een traditie, van persoons- en „onzakelijke"?''houding vair óe Fcan-
;J'.>'zelfs van genéraaisverecring, te- be- sche regeering, terwijl de Engelschen
r'.ry ginnen bij Napoleojy en elndlg«iml. bij geprikkelii .(verden door wat men on-
Houlanger. Het was dé uitwerking', uitgèsprokén'ervaart^^als.Fransche.ar-
hêrors'ch' verlangen van' het. rogantie. Dit mag onrechtvaardig zijn,,
^honderd--Jaari; geleden'zijn: maar wat schiet .Frankrijk 'daarmee
beleefde. /opT-Hfet-larwl kan het vertrouwen van
■a ^^fvan^ Jis altijd blijven be- de wcreld: niet meer heroveren door:
staan. :De ..parJjscilc Cui^uur had. in vlagvertoon, dochslechts door éco-
J meaSt -,ultg€latehJ roggénblibkén nomlschen wederopbouwen herscho-,
i':v - „5n "iarna*er-klank dan ;cte "Wecnsche. ling, door opvoering van het arbcids-
hetlorganteatlevërmogeri,'kort-,
van, dnl - door onopvaDehdc maar- gestage
De Gau.ie is kenneUJIe'het. antwoord inwendige'.' reconstructie.'Misschien
opi-een gn»7tc kan FrankrUk dan later op gróndvan
h^t-'Franta-ijK, een stérkere positie op: .-de •-Europee-,
8°n.?!; nederlaag - :oht^pt,!j;';is,-;-rsche ■- markt een goól '.doen., naar .het
te vereenzebrlgehr Europeesche.Aeiderschap,Wü het ,öle
?C£* 'Z ^-n: 5° ve.Tede-^.Vxuchi 'voorbarig Jplukkeny dan": moet
een. staata^^Kctr^bovén zijn ..krachten 'Clevendan
m-cer dan dat. - moet het kanonnen kiezen voor boa-
y Is eenvoud'g Iets an- .jen, maar dan kan "het :«sultaat al-
/:- W' Meu een catastrophe zijn, ingehrid
^me.nceöte door eén' inflatie.
lr
zong, begon op het zjjbalcon de
eerstoprotesfcmanifestatie>—-Een:
aantal bezoekers stond op en. riep:
„Weg met de? D-ontzorg- opera".
Aangezien er een groote politie
macht in de zaal aanwezig was,
waren de manifestanten spoedig
verwijderd. Toen eenigen tijd later
Ruth Horna het tooneel betrad en
een lied aanhief stond op de eerste
rij van het fronlbalcon. een 'vrouw
op, die riep: „Dat heeft ze voor
Mussert ook gezongen". Terwijl
men op het tooneel probeerde de
voorstelling voort te zetten; ging het
licht aan en brak een oorverdoo-
vend tumult los.
De politie bijgestaan door een
burger in smoking sleurde de ar-
tistenvrouwen, die op de eerste rij
van het. frontbalcon zaten, met
groote ruwheid de zaal uit; de bur
ger gaf een der .wouwen een harde
slag op het hoofd.
Inmiddels ging voor de deur van
den schouwburg de onrust onver
minderd voort. Verontwaardigde
burgers maakten zich meester van
de bloemen, welke den artlsten aan
geboden zouden worden en vertrap
ten deze.
De politie te paard rende over-de
trottoirs, en veegde met behulp van
de blanke sabel het LeidschePlein
schoon. Er werden rake klappen
met den gummistok uitgedeeld en
verscheidene manifestanten, zag
men opbrengen naar het bureau
Leidscheplein, waar in den loop
van den avond ook twaalf uit de
zaal verwijderde personen werden
binnengevoerd.
Zich beroepend óp het nationale
belang, bracht hij in het bijzonder
de noodzaak van liet economische
herstel - onder ée aandacht van zijn
luisteraars; „Onnoorifge géweldrla-
den", zoo verklaarde, hij. „dienen
achterwege'te blijven.
Wij weten, dat gewelddaden
de rqactae kunnen zijn van een na
tie, die onderdrukt is geworden. Wij
weten- ook,, dat geweld de'natuurlijke
taal kan worden vah'geheele volks
klassen. Maar de buitenwereld staat
daar anders tegenover dan wij en
begrijpt dit slecht. En wij willen
nïet, dat .een van de schoonste deu;
den 'van ons, volk: zijn zin voor
menschelljkhèld. verloren gaai."
besloot, met de jeugd nogmaals op
te roepen zich vol vertrouwen achter
de .regeering .te plaatsen, „Deze re
geering", zoo vervolgde hij, „wil
géén krachten onbenut laten of ver
loren.: zien gaan in' onjuiste richtin
gen. Integendeel, dé regeering wil
alle aanwezige krachten-op de juiste
wijze organiseeren eii gebruiken".
Bekassi eu Udilze
De „strafmaatregel" tegen Bekas
si, waarbij alle Indonesische, van
hout opgetrokken .huizen in asch
werden gelegd;'breidt nog altfjd de
tongen en de pennen in toeweging.
De Amprikaansche pers heeft ook
een scherpe critiek tegen deze onder
neming dben. hooren: Zü vergelijkt
Bekassi met LIditze, het Tsjechische
dorp, dat na den moordaanslag op
den SS-beul'Heydrich -met den
grond gelijk werti gemaakt. Ook
keert de Amerikaansche pers zich
tegen, de Britsche censuur/dle „een
nieuw, toppunt bereikte", toen Brit-
sche legercouranten werden achter
gehouden, omdat men den soldaten
niet de critiek.in het Lagerhuis bi]
monde van 't Lagerhuislld Driberg,
idtgeoefend op de gebeurtenissen in
BekassL wilde laten lezen.
Te Buitenzorg is het rustig, of
schoon de zuiveringascties voort
duurden. Een mobiele colonne pa
trouilleerde buiten de stad en ont
moette - eerst gering^n tegenstand,
die later zwaarder werd, toen 300
Indonesiërs aanvielen met messen,
geweren en machinegeweren.Een
Britsch-Indische soldaat werd ge
dood. Op den terugweg ontmoetten
zij weer tegenstand, tengevolge waar
van één gedood en twee gewond,
werden. De Britsch-Indiërs bezetten
het gehied ten noorden, van Ban
doeng en ontmoetten lichten tegen
stand, Tweehonderdvijf tig Europea
nen en Indo-Europeanen werden
leëvacueerd, 32 anderen worden nog
vermist. "Van het zuiden van de stad
naar het noorden is een georgani
seerd binnendringen van de Indone
siërs merkbaar.
In Semarang is het rustig, maar
er is een voelseltckort. Er is een
voedselcomité gevormd, dat fj
werkt. Een groep Britsch-Indiërs be
vrijdde den Zwitsersehen consul en
zijn vróuw, die gevangen werden ge
houden. De stad Ambarawa wordt
bezet door Indonesiërs.
2000 Europeanen
verdwenen
Een groep van twee duizend
Europeanen, die na de ontruipilng
van Soefabaja door de exetremlsten
met onbekende bestemming is weg
gevoerd, is ondanks de onderzoe
kingen der Britten-nog niet terug
gevonden,
De Amerikaansehfe Senaat heeft
met overweldigende meerderheid van
stemmen een resolutie aangenomen,
yelke de; onbeperkte Jopdsche:immi
gratie in Palestina als- een toekom
stig Joodsch tehuis voorstaai. De re
solutie werd aangenomen, nadat een
aantal leden van. beide partijen. En
geland er van,, beschuldigd., had
te kort te scliieten in zijn verplich
tingen ten aanzien van het mandaat,
dat Engeland na tien eersten wereld
oorlog door den Volkenbond was toe
vertrouwd, en in de beloften, ge
geven in de verklaring van Balfour.
Dit is de 'geschiedenis van
Dora Camusso van het dorpje
Fara Sabina by Nome en van
haar misêr«t
Zaterdagavond verkocht ze
een paar etuis vee. voor. 180.QQ0;
lire. Daar er in. Italië, tegenwoor
dig veel bandieten .rondzwerven,
maakte cc cicb bezorgd over liet
feit, dat ze, dit geld veilig naar
huis moest brengen. Dqaram liep
ze bij haar broer aan en vroeg
hem met haar mee te gaan. Hy
zei, dat hij het te drulc had, maar
gaf haar een pistool. Zij be-
danlctc Tieiri en begaf eich op
weg.
Onderweg ontmoette \-ee twee
dorpelingen, die vroegen waarom
ze cm pistool bij zich ha& en ce
legde vit waarom. Nieuwsgierig
geworden, belcékcn aij het wapen
en ontdeleten dat het niet geiadén
was, waarna ze haar twee patro
nen gaven. -
Den einde verder ontmoette se
twee .gemaskerde mannendie
haar om geld vroegen. Zij vuurde
tweemaal, tvaarbij beide gedood
werden. Daarop ging zij naar de
lijken en tilde de maskers op.
Net waren haar broer en haar
neef.
Het gouden, tooneeljubileum van
Jan Musch.-viel in een tijd van ma-
terieele ellende en beknotting,van
het culfcureele leven; zijn zeventig-
sten verjaardag,22 December, zal
hij herdenken op een moment,
waarop? Nederland zich tracht te
herstellen van de toegebrachte: sla-
gen.
Feest?-v>' 'V' "v';;'.-
Jan Musch rast .een avoad uit .in
zijn woning van de vermoeienissen
van eéri tooneeispelersbéstaan. Hij
houdt er niet van voor het voetlicht
gebracht teworden en in hét mid-;
delpunt van de belangstelling te
staan. Officieel zal deze bijzondere
dag niet herdacht worden. In intie-
men kring.^jnaar daar hoéft niet
over uitgeweid te worden.
Hefc tooneel?
J an Musch causëer t over het ver
leden, het heden} eri. .-v de? toe
komst. Belangrijke perioden van liet;
tooneel in. ons land- heeft- hij mee
gemaakt en meegeleefd.
Ieder gezelschap heeft.' zijn
eigen publiek. BijRovaardsviel er
wat 'te zien. De aankleëding, naar
het. voorbeeld van qver-'de-grenzen,
bekoorde en vormde een' belangrijk
element ibU iedere uitvoéring. Bij'
Heyertnans .enhét Schoutvtooneèf
richtten- weons tot een nbréedere
massa. De strekldns van de, stukken
'van onzengrooten. tooneelschrijver
vond 'weerklank in bepaalde krïn-
gén;bij het gezel schap,wa bx t ik mefc
Van'der Horst de directie vórmde,
was'-;een- variatie'^van repertoire.
waardoor ieder op zijn tijd bevredigd
werd.
- En nu?
Met het cabaret hebben we ge
tracht een tusschenvormte vindep,
dien we moesten kiezen om te ko
men tot een soort tooneel, waarvoor
op het oogenbllk het voornaamste
bestanddeel, het geschreven stuk,
cog niet aanwezig is, Hefc tooneel
dient de vraagstukken van onzen
tijd aan de orde te steilere ;Nieb in
direct door terug te grijpen naar een
gebeuren, dat achter ons ligt-,, waar
dan gewezen wórdt; op de overeen
komsten en verschillen met de tegen
woordige wereldconstellatie, maar
direct door wat ons bezig houdE,
•in' een fel licht te..plaatsen. Het ls
al moeilijk, schrijvers te vinden, die
in korte scènes actueele gebeurte
nissen op een frappante manier' on
der de aandacht van. het publiek
weten te brengén,
Hefc' tooneelvan detoekomst zal
een volks tooneel in den besten zin
van het woord moeten, zyn. Heyer-
inans heeft difc. kunnen bereiken. In
Nederland ontbreken nu nóg de
auteui-S' en het; buitenland is nog
vóór ons' gesloten. Er zal een nieuw
tooneel moeten ontstaan en èen pu
bliek, dathiervoor, ontvankelijk is.
We zullen dit kunnen bei'eiken door
om ons heen groepen te verzamelen,
die zich: gebonden'weten door een
zelfde gedachte. én eenbewuste
levensliouding. Voor dié groepen,
en dat is moeilijk, omdat hét .amita!
zalen beperkt is; .zullen we in, eigen
omgeving moeten: optrèden, We zou
den onze stukkenmoeten spelen in
v.Tik-;n, waai' de belonjsleUeudon'
■dieons.: tooneel. het;haastligt,: wo-
JJN 2WSCN.
nen. -En we aciuden J den tSiöf de
mogelijkheden en de middelen moe
ten hebben om te experimenfceeren
en te kunnen volharden in onzen
opzet., Het expresslorüstische too-
neelspel „vrijheid" van Herbert
Kranz vond geen ingang; tegenover,
het als marionettenspel opgevoerde
,De opgeknoopte, die .werd:, afge-
ktioopt": van Gheon stond; de schouw
burgbezoeker vreemd. Het 'gewone,
het direct begrijpelijke, doet het
meestal het best. Voor hefc nieuwe
en oorspronkelijke is t\jd noodig om
het aanvaardbaar te maien.
Planhen en perspectieven voor een
toekomstig tooneel houden den kun
stenaar bezig, aan wiens naam se
ries groote rollen ieder blijft zich
zijn Puck. zijn Van Keulen, zijn
Destournelles, v zijn Jerolimo; zijn
Nickelmann enzijn Knock herin
neren verbondenrijn.Op zijn
zevenstigsten .verjaardag -en na;een
tooneelloopbatui van ruim eers halve
eeuw streeft hij. naar een tooneel,
dat jong is van. inhoud'en:
Dc volledige tekst van den brief,
welke mr. R. van Genechtcn den
griffier van het Bijzonder Gerechts
hof te 's-Gravenhage, voor hij zich
van het leven beroofde, schreef in
zijn cel in de gevangenis te Sche-
venlngen, is door den president van
dit hof aan het A.N.P. ter publica
tie overhandigd.
De tekst luidt:
Naarmate ik in de eenzaamheid
der cel dc gebeurtenissen der laat
ste jaren overwogen heb, ben ik mij
mijn schuld hoe langer hoe meer
bewust geworden. Het is alsof Ik
uit een droom ontwaakt ben. De
houding, die de leidende Nederland-
sche natïonaal-sociallsten tydens
den oorlog hebben ingenomen, werd
ingegeven door de gedachte, dat zij
heter jan de overgroote meerder
heid der bevolking inzagen, ivaar
het belang en de toekomst van het
Nedcrlandsche volk lag. Zy werd
bepaald door drie overwegingen:
1) Dat hefc nationaal socialisme
bij de volkeren, waarin heb
doordrong, eigenschappen zou
ontwikkelen, die hen sterker
zouden maken' en in staat
stellen een krachtige en rijke
cultuur te scheppen;
2) dat Duitschland, dat door dien
geest gedragen werd, Europa
zou leiden en dat het daarom
een Nederlandsch Jjelang tvas
zich een vriend van Duitsch
land te toonen en
3} dat, wanneer Duitschland ten
onder ging in dezen strijd om
de toekomst van Europa, dit
onmiddellijk den óndergang
ook van hst westen zou bette
kenen, omdat zich dan een
- vernietigend bolsjewisme hier
van zou meester maken.
Deze overwegingen wogen zoo
zwaar, dat zy zich zelfs van de
regeering en van de overgroote
meerderheid van het volk afscheid
den, toen Duitschland Nederland
binnenviel.
Geen van deze dris overwegingen
is echter door de feiten bevestigd.
Hefc nationaal socialisme heeft
tijdens den oorlog tot consequenties
geleid en sommige vooraanstaande
Duitsche en ook Nederlandsche
persoonlijkheden tot het volgen van
een politiek genoopt, die juist dat
gene brachten, wat wij van hefc
bolsjewisme duchtten -en die huive
ringwekkende gevolgen hadden.
Duitschland heeft 'den oorlog nlefc
gewonnen en het westen is. niet in
bolsjewisme ten onder gegaan.
FDNDAMENTJEEIiE
V r VERGISSINGEN
De vergissingen, die wü begaan
hebben, zijn dan ook te fundamen
teel om door een beroep op goede
trouw gedekt te worden. Wanneer
men zich'in een zoo crltischen tijd
als hetNederlandsche volk heeft
meegemaakt, afscheidt van de over
groote meerderheid en van de poli
tiek der wettige regeering, kan dit
alleen verontschuldigd worden door
dat men blijkt juist te hebben
gezien. -f,"-
Daarbij komt ln mijn persoonlijk
geval, dat lk er mij bewust van ben
geworden, dat ik door mijn op
treden het Nederlandsche volk tdn
diepste heb gegriefd, zulks alhoewel
ik mij er steeds ten zeerste mede
verbonden heb gevoeld en zeer ge
lukkig was temidden er van te
kunnen leven. De oorzaak van difc
optreden ligt' ln een verbitterden
verstandelijken hoogmoed.
Dit alles is voor mij aanleiding
mij bij de sententie van het Bij
zonder Gerechtshof neer te leggen
en ik trek dan ook bij dezen de
aanteekening van het beroep in
cassatie tegen de sententie op 17
October 1945 tegen mij uitgespro
ken, in.
Ik zal ook geen gratieverzoek aan
H. M. de Koningin richten, omdat
een schuldbekentenis van zoo prin-
cipiéelen aard, als die, welke ik
hierboven doe, haar beteekenis
verliest, wanneer zy met een gratie
verzoek gepaard gaat en omdat
overigens mij de dood liever is dan
het leven, dat mij by verleening
van gratie zou wachten en waarin
ikjvel nooit meer hefc beser zou
kwfjfc raken, dat ik my, gedreven
door een rampzaligen gedachten-
gang, heb laten leiden tot een hou
ding, die ik nu. ten zeerste ver-
oordeelen moet. Begenadiging zou
alleen voor. my beteekenis hebben,
wanneer de mogelijkheid bestond
op een of andere wyze aan land
en volk goed te maken, wat ik heb
misdaan en ik zie niet, hoe dit zou
kunnen geschieden.
115 heb gewacht op het. arrest van
den Raad van Cassatie in de zaak
Blokzijl, omdat de mogeiykheid be-
stond, dat deze Raad van meening
zou zijn, dat Inderdaad door de
capitulatië de oorlógstoestand had
opgehouden te bestaan immers
is de oorlog met Duitschland eri
met Japan oók met een dergelijke
capitulatie geëindigd of, dat het
besluit bijzondere strafpleging. on
wettig: zou zyn.-Nu. deze punten zyn
beslist, is er ook juridisch geen
reden meer; om langer met da ver
klaring te wachten.
Het is my echter tevens gebleken,
dat, - waar door mfjgeen gratie
verzoek wordt ingediend, dit door
het Byzonder Gerechtshof ambts
halve zou dienen, te geschieden. Om
een dergeiyke .mogelijkheid ;te
ondervangen, heb ik besloten zelf
hefc vonnis van hét Bijzonder Ge
rechtshof to executeer en.
Ik doe dit, omdat de gevolgen by
een langer in; leven biy ven voor
ntijn gezin nog rampzaliger zouden
rijn dan reeds het; geval is eri om
dat ik van meening ben, dat alleen
werkelijke „.zoenóffers de: heillooze
verwyderingtusschen onze duizen
den" volgelingen- en het Nederland
sche volk i kunnendoen verdwynen.
N.S JX-LElDERSMOETEN
'J VERDWIJNEN.
Het is mü duidelijk geworden, dat
alleen de verdwyning vande.?lei
dende nafcionaal-socialisten een
werkelijke verzoening; metj dé:.dui-
zénden ongelukkigen, yoor^wier; ge-
dach térigang f :,wy "3in./hooge' '^matè'
verantwoordelijk zUn. kan mogelijk
maken.
De pogingen on> deze diepge
wortelde behoefte aan. vergeldhig
in een strafrechteiyken vorm te
gieten, heeit, geloof ik. alleen een
aanzieniyke verergering van het
leed voor alle betrokkenen tenge
volge: van de volgelingen, van de
leidende persoonlykhedeu en van
hen, die deze straffen moeten
hanteeren. Op deze wijze zal men
deze tegenstelling als een etterende
wonde in het volkslichaam blijven
dragen, terwyi zy, door de bevre
diging van de behoefte aan ver
gelding, zal genezen.
ik dank God, dat er tengevolge
van mijn optreden niemand den
dood heeft gevonden en dat ik
niemand heb aangezet in hefc
Duitsche leger te dienen, maar
meerderen daarvan heb weerhou
den. ik betuig in liet bijzonder mijn
spijt over de bitsige en haatdra
gende woorden, die ik tegenover de
.loden heb gebruikt op een tijd,
dat zfj reeds zoo getroffen waren,
al draag ik niet «le minste schUid
aan hun afslachting en heb ik die
altyd huiveringwekkend gevonden.
Waar ik er een verzoenende wer
king van verwacht, hoop ik, dat u
m;jne schulderkenning zult wiUeh
pubkeceren en ik roep het mede-
doogen van hel Nederlandsche volk
ln voor mijn gezin.
Hoogachtend. J'v
UW
(w.g.) r. van Genechten."
Bij den brief van mr. R. van
Genechten aan den griffier van het
Bijzonder Gerechtshof te 's-Graven-
hage maakt de president van difc
Hof, mr. A. L. M. van Berckel de
volgendekantteekening-o
Hetgeen Van Genechten in. da
negende alinea van zijn brief zegt,
is niet jufst. Geen enkei rechts- 1
college dus ook niet hefc Bijzonder v
Gerechtshof dient ambtshalve;:
gratie-verzoeken in. Het adviseert
alleen op ingekomen gratieverzoeken.;;^
De Rotterdamsche Bestuurdert-'
bond heeft zich tot den minister.-:#
van Sociale Zaken gewend in ver-V#
band met een maatregel, die biykt-M
te 2yn getroffen door een hoofd--#
ambtenaar van hefc ministerie. Vol-1?'#
gens dezen maatrgel zou aan werk-;,
looze arbeiders, die op bonafide wy-i^
ze ■verkregen spaargeld bezitten', één*®
overbruggingsuitkeering worden orifc-".#!
houden, tot hun spaargeld tot eeri#l
minimum van f 500 is ingeteerd.'
Verwacht wordt, dat de minister zijn^l
sanctie aan den maatregel van; den,
hoofdambtenaar zal onthouden. Vf y'
De schouwburg onder de kap
Onder luid gejuich en hoera
geroep Is gistermiddag de; vlag!;.fï
geplant op het hoogste punt/#
van den in aanbouw zanden-#
sct.ouwburg aan de Aert vanV'1^'
Nesstraat. Ter eere van.'diti'heü-S-f
gelijk feit heeft, de' wethouder,#!
van Publieke Werken, ir. E.
Kraayvanger, nadat de/tocht#/
naar boven langs de steile trap-
pen van de steigersvolbracht/#
waö, de aanwezigen toegespro-//
ken.- De gelukwenschen van 'het:
gemeen lebesfcuur aan dearchi-
tecten H. Sutterland Sr. en Jrv
gingen vergezeld van woorden
van dank voor de werklieden,
die eendrachtig samen .hadden/#
gewerkt,om den bouw zoo goed
en zoo snel mogelijk te doen
slagen- De voorman A. Gouds-
waard vertolkte de gevoelens
van de arbeiders jegens hun/#
patroons. De heer H. Sutterland///
Sr. roemde van zyn kant -de/£
werkkracht van zijn onderge-
schikten
Dr. J. Ph. Backx, voorzitter'
van de Kunstcommissie van' de
Stzchtin6 1939 had bericht van
verhindering gezonden.
De werkplaats van Kees Boeke
In een byeenkomsfc te Amsterdam# #5
die werd bijgewoond door prinses'/?
Juliana en den oud-minister dr. G..
Bolkestein, is het plan van Kees/p
Boeke, den leider van de werkplaats
fdndergemeenscbap te Bilfchoven, om"
over te gaan tot de stichting van een
internationale kindergemeenschap,:
besproken. Het plan beoogt de stich-
ting van.een groep scholen, gelegen:.
in verschillende landen, maar ver-
eeri.gd tot een; instituut, dat over de
gehcele wereld werkt op dezelf déK#|
wijze en volgens de beginselen van de!- if
Werkplaats, zoodat de kinderen ge-;
makkelijk van de school in het eenë/ -'p
land naar die in. het andere kunnen M
overgaan.
Het Engelschc m^. „Emptrc Wye'' -
(cx „Esmeraltia") -— gebouwd hï 1944,"
groot fi4ée b.r.t. op. weg'- vaa;Anf^/^
weipoa naar Hamburg, ondervóndi/fi
ter hoogte vaxt Terschelltng zulk
slecht weer, «iat het stuurgerel brak,
Daar de ankerB niet hielden," ver-'/'/
zocht hetschip zoo snel mogelijk
hup. De Nederlandsche
sleepboot „XwarteZeé", «Mé rnet l
ni.s. „Drechtdijk" op weg was
Kiel naar Rotterdam, dochte Brri
buttel beter, weer afwachtte,,;,vërtralc
vandaar;;'naars:de„Empire .Wye" .én
heeft het vaartuig op sleeptouwRe
noir, cn; zij sleept het thans. geas^
.Blsteerd '-door' - de sleeplwot/'.Tèxël/^C^
welke- "vanitiir Terëchelling -
pen was, naar Hamburg, l'
/VERZAMELINGEN ÉN
LOSSEPOSTZEGELS
tegen boogenprijste kóóp' gevraagd/
B. J. DE HEER
Coolblngel B 5 Tcltf.'
