pacot&suwft
Franco moet Duitschers
uitleveren
zullen de einden weer aan
elkaar moeten knoopen"
V
DE SCHIEDAMMER
J
Hoe zal Nederland Vrijdag
zijn stern uitbrengen
Rotterdam eert de strijders
jen
Dezen zomer minder
brood
Verlies en winst in
Frankrijk
De man, die de sleutels der schatkist hanteert:
HUD EN ADM, LANGE HAVEN Ml SCHIEDAM
TELEFOON 69300
ABONNEMENTSPRIJS PER WEEK 31 CENT
PEH KWARTAAL f 4.— LOS SS NUMMERS fO.O»
"ZESDE JAARGANG NO. 112
ADVERTENTIES EN INLICHTINGENDIENST:
5CIUED AMSCHESINGEL42 ROTTERDAM
TELEFOON NRS. 25430 EN 68300
POSTGIRO No. 398644
Bankier:- AMSTERD. BANK TE ROTTERDAM
WOENSDAG; 15 MEI 1946
Rechts wint 4 pet.
Op 1 Mei begonnen üe enquêteurs
en enquet rices van het Nederlawdsch
instituut voor de Publieke Opinie
hun vraaggesprekken over de exclu
sief voor „Het Parool" gehouden
proefverkiezing, die onderstaande 'cij
fers hebber, opgeleverd.
Op de vraag: „Op welke party
denkt u straks te zuilen stemmen?"
waren dit dc antwoorden:
Partu van den Arbeid. 334)V»
Katholieke Volkspartij 29.5 Vt
Antl-Revolutlonnair 10,3
rartU van de Vrijheid 9,5
Communistische Party Ned... 74>
Christelijk Historisch 6,6 V.
Staatkundig Gereformeerd 0,9
Bellamy-party 0,8 V.
'rrotestantschc Unie 04»
Groep Lopez 0,1 V»
De uitkomsten van deze vijf achter
eenvolgens gehouden enquêtes zien
er als volgt uit:
Partij van den Arbeid 10.V»
S.D.A.P. 50
Ned. Volksbeweging H
Vrijz. Democr3
Katholieke volksparty 27
Antl-Revolutlonair 9 -
Partij van de Vrijheid 2 V»
C.P.N6
Christ. Historisch cv»
Andere partijen 6*/.
De cijfers toonen aan, dat cr voort
durend verschuivingen zijn geweest
en aangezien lusschen deze proefver
kiezing-. die begin Meigehouden
werd, en de werkelijke verkiezingen,
die 17 Mei plaatsvinden, plusminus
twee weken verioopen,kunnen nog
wijzigingen optrede», in de plannen
der kiezers, op grond van gebeurte
nissen. die Inmiddels plaats vinden.
Waarschijnlijk' is thans het hoogte
punt, en voor sommigen dus bet
dieptepunt van de ontwikkeling bé-
-.. reikt. _De afweer .van. de -Partij van
den Arbeid kwam eerst los na deze
proefslemralng en zal iri de komen
de weken zijn uitwerking nog wel
vinden.
Er Is weer een achteruitgang In het
stemmenaantal van de Party van den
Arbeid, die in al onze proefverkie
zingen daalt. Het behoeft overigens
niet te verbazen, als men bedenkt,
dat men 'uiting van het totaal van
alle partijen die nominaal tot de
Parllj van den Arbeid zijn toegetre
den, maar waarvan men te véren
wel wist, dat ze onmogelijk'hun ge
bed electoraat meebrachten. Wij
hebben dus In deze proefverkiezin
gen mede in de eerste plaats 'te zien
een correctie, op dit onvermijdelijke
uitgangspunt ei: tevens een .correctie
op de fluctuecrcnde-verhoudingen'en
onzekerheden, 2000IS ze op bet
oogenblik van de oprichting van de
.Partij va» den Arbeid in ae hoofden
der kiezers heerschten. Sinds de
laatste proefverkiezingen is de Par
tij van den Arbeid 3,6*/f achteruitge-
loopen, want bet halve procent ach
teruitgang der Katholieke Volkspar
ty zal waarschijnlijk de Partij van
den Arbeid' ten goede gekomen zijn.
Overigens zal de brief der bisschop
pen dit halve procent voor een deel
weer naar de, K.V.P. terugdrijven.
De losgeslagen stemmen zijn slechts
voor het kleinste deel de C.P.N. ten
goede, gekomen. ZIJ won slechts l
Het ree eren dé el ging naar rechts. De
Partij., -van.".de.{Vrijheid .-boekte'» hét
leeuwendeel van de winst; ook de.
Anti-Revolutionairen gihgen achter
uit/Dat een partij als de C.H. er nog
betrekkelijk gunstig afkomt, na al de
wrijving, waaraan ze, zoowel naar
llnksch als naar rechts bloot stond,
ls wel te danken aan de traditioneelfi
krachten die En dat milieu werken.
De Party van de Vrijheid, 'die als'
hamerkop,van de" reactie heelt gefun
geerd, heeft met haar agitatie een
aantal splinters van het blok dér
soclaalgezlmie middengroepen losge
slagen, die in Jiet geval van de, C.H.
weer hun traditioneel milieu opzoch
ten, overigens moet men bij de Party
van de Vrijheid wel bedenken, dat
deze party niet alleen dc stemmen
der vroegere liberalen op zich ver»
eenigt, maar ook die van al dc bur
gerlijke belang eng roepen, die by vo
rige verkiezingen zoo veelvuldig op-
gln Begin Begin Begin Begin
in. Febr. Maart April Mei
:37V,.. 3? 33,9 V
3*/»
,7Vi
1
WEERBERICHT
Vanavond nog een enkele bul, daar
na snel oplossende bewolking. Hel-
dercrmacJjt met kans.bp lichte nacht-
vorstT?klorsen toenemende bewolking
met "-tgerlngere bulenactlvUeit, Jets
mindcr.koud.fs Nachts zwakke, over-,
dag matige wind tusschen N.W. en W.
16 Mei. Zon Op 4.48, onder 20,30.
Maan onder 5.11, op 20.59 (volle maan).
Koning na 2 Juni?
Men weet, dat Victor EmmanueMII
verleden week definitief een einde
heeft 'gemaakt aan zijn ruim-40-jarlg
koningschap, waarvan hij 20'Jaar had
besteed aaridemopbouw van een nor
maal Italië cn 20 aan de afbraak van
datzelfde Italië", met allerlei;, abnor
maal-! mperlallstischc bevliegingen
die met bet planten van de vaan te
Addi3 Abeba en te Tirana nég niet
tevreden waren. Sinds eenigc jaren
was zijn eenigè zoon reeds zijn stad
houder. maar of deze,'Umberto, wer
kelijk nog eris: als .Umberto II,In de
geschiedenis van Italië zal fungeèren.
daarover moet een datum beslissen,
'al. de 2de Juni a.s., want dan, zal er
een uitspraakrvan het volk worden
gevraagd'of het een republiek wil
hebbenof dat het liever' ziet dat
Italië een monarchie blijft. Tot zoo-
lang beschouwt de ex-stadhouder zich"
koning, en hij:heeft als. zoodanig ook
een proclamatie tot .de .-Italianen ge
richt, waarbij hij wijselijk de offleieele
termen „bij de gratke Gods en door
den Wil des .volks"->wegllet, rom geen
gevoeligheden te prikkelen: En gevoe-
ligheden zijn er te over; zooveel, dat
ex-konlng Victor Emmanuel ze maar
liever intijds uit den weg ging dan ze
gedwee af te wachten; of nu echter de
gemoederen den zoon gunstiger ge
stemd zullen zijn dan zij den vader,
beloofden te worden? Dat hangt van
de louwen, van de blanco-minnaars
ï.1 net ü'.a bij het grondwet-releren-
Jum van 5 Mei inFrankrijk; zij kun
nen door partij te kiezen de schaal
doen doorslaan. Bij de Italiaonsche
christendemocraten was bij een voor
proef de verhouding lo voor de repu
bliek, i onverschillig, 3 voor de mo-
narchle; en bij de liberalen 10 voor
de republiek, a blanco, 7 voor de mo
narchie. De communisten ginds zijn
anti-monarchaal en de socialisten
meer endeels ook. Vermoedelijk luidt
dus do uitstag van het referendum op
2 Juni. dat Italië een republiek wordt.
Voorultloopend daarop heeft Umberto
even het koningschap aan zich getrok
ken. hoewel veel Italianen vinden dat
de koninklijke macht moest toevallen
aan het 'hoofd van de regeering, Dé
Gaspari; ook vonden ze dat Victor
Emmanuel.niet uit zichzelf had mogen
abdlccsren. Bijna was er een;breuk in
hot kabinet; ontstaan, maar een lichte
vrees houdt de chr. democraten, socia
listen en communisten bijeen, want er
zyn sterke geruchten dot zoowel de
anarchisten als de felle monarchisten
een staatsgreepje van pion zijn. Bo
vendien waakt op den achtergrond
admiraal Stone namens de gefiLIieer-
den en zU gedoogen niet- nog meer
onrust In d« 1TlrtrlcUnnd«ehn 7.<>f
6,0
3 2,3
traden, cn die thans verdwenen z(Jn.
In zooverre weerspiegelt dit slechts
een verschuiving in den rechtervleu
gel, :;nict een groei van rechts ten
koste van links.
Wanneer men alle stemmen die
door haar nlel-confessioneel, met-
progressief karakter bij de Partij van
de Vrijheid behooren, bij elkaar telt,
komt men boven de tien proeent
{verkiezing 1922), een cijfer, dat in
de na-ooriogsche verhoudingen blijk
baar niet meer wordt gehaald.
Wanneer straks de uitslag van de
laatste enquête met dien van de wer
kelijke verkiezingen vergeleken
wordt, dient'men :er rekening mede
te houden, dat de enquête-percenta
ges weergeeft en geen zetelaantal :en.
Door de eigenaardigheid van de.kies
wet pleegt de zëtelverdeellng van de
- stemmenpercentages eenigermate. af
;te .wijken. ...vr,,..-. -
Volgens dit percentage' zal de Par
tij van den Arbeid zeker 36 zetels
krijgen:, een voor'Nederlahd dan toch
ongekende sterkte voor een partij
van deze progressieve Instelling.
(Nadruk, alleen toegestaan met
votiodige bronvermelding)...
- .^Gpe^e.'l;airi bten aren?.:
worden schadeloos gesneld
De ontslagen én andere mold regelen,
welke ten aanzien van personen 'fn
overheidsdienst, tijdens de bezetting
zijn geschied, zullen worden herzien.
By de Tweede Kamer is een wets
ontwerp ingediend, dat bedoeld ls de
betrokken personen schadeloos te
stellen.
Alle ontslagen en disciplinaire straf
fen. verleend resp. opgelegd tijdens
de bezetting aan personen op of na 15
Mc) 1840, werkzaam in. openbaren
dienst hier te lande krachtens aan
stelling of arbeidsovereenkomst zullen
worden herzien.
Behalve wanneer de betrokkene na
de bezetting dc betrekking, waaruit
by is ontslagen, wederom vervult, ls
op practische gronden het initiatief
tot herziening van het ontslag aan den
belanghebbende overgelaten; met
'betrekking tot disciplinaire straffen
ls dit steeds het geval.
Het resultaat der herziening zal. in
dien het ontslag ln feite op een bui
ten de bezetting gelegen grond Is
verleend, echter geen ander zijn dan
een bevestiging door het bevoegde
gezag.
De regeering ls van mcenlng, dat
van een schadeloosstelling van ge
derfde inkomsten van 100 pet dient
te worden uitgegaan, doch z(J acht het
redelyk daarbij een maximum van*
f9000.— per jaar voor het gederfde in
komen aan te houden.
De na ontslag genoten inkomsten
moeten natuurlijk worden verrekend,
voorts bevat het ontwerp een voor
ziening met betrekking tot de aan
spraken, die ondergedoken, niet ont
slagen overheidspersoneel kan doen
gelden, Indien de uit betaling, van sala
ris tijdens de bezetting achterwege is
gebleven.
PROF. VAN LOON WORDT
BERECHT
Prof. mr. J. van Loon,, die ln den
bezettingstijd president van den
Hoogen Raad is geweest en zich
in die functie door den bezetter
heeft laten benoemen nadat rfu
wijlen mr. Visser was afgezet, zal
op Dinsdag 4 Juni terechtstaan
voor het bijzonder gerechtshof te
's Gravenhage.
AA liDAElEN NAAR. ENGELAND.
Dezer dagen arriveerde de eerste zen
dt» aardbeien «ie- ons Tand op een
Engcisch vliegveld. Do kostbare
vruchten tcordcn behoedzaam uitgc-
laden. DitJcvcnt ons weer deviezen op.
UBBDKSKItlG rjs DE IX HEI 1010 GESXEUVELDEX. In dam cc-
zighrid van ialrijko autoriteiten rcijctc holoncl J. 71. Droste gisteren a«;i
dc FarHadc posthumc ouderscheidingen vit. Hicr cvcrhandigt hij dc mi-
litdirc Willemsorde 4c Idime oon dc nabestaanden tast dc wachtmeesters
IV. J. ICcnHtnc/i cn J. J: Terstccgcn.;
Posthame onderscheidingen
uitgereikt C
'f - Roticrdavi/Diiiddag
Gisteren vond op de Parkkade
een eenvoudige' "doch tréffende'her-
den king plaat3 van den weerstand
die leger en vloot in de Meidagen
van 1940 tegen een- overmachtlgen
vijand hebben geboden. Ter hoogte
van de Bult is een eenvoudig ge?
denkteeken geplaatst, waarom heen
zich vele autoriteiten en belang
stellenden hadden verzameld. Ver
scheidende troepenohderdeelen
vormden een carré op de b'reede.
kade en de vlaggen woelen half
stok.
Het woord werd gevoerd door
kol. J. H. Droste, die een uitvoerige
beschrijving van de oorlogshande
lingen in Mei 1940 gaf en goéd
deed uitkomen welk,een belang
rijke rol Rotterdam J-in.:'de vijf
actieve oorlogsdagen heeft ge
speeld. In herinnering .werd ge-,
bracht de Duitsche eischtot ca-"
putilatie en het bombardement van;
de stad tijdens de-onderhandelin
gen daarover. Het Nederlandsche
leger en de vloot hebben hun
plicht gedaan en de soldateneer.
-gered. 10 Mei 1940 moet een waar
schuwing zijn om paraaf te blij-
■,ven;"n6oif..mas een"-.vijand-de^kahs
krijgen ons weer te overweldigen.
Naméns de regeering sprak mi
nister W. Dreeg die Rotterdam een
symbool van diep Ieqd, maar ook
'van heldhaftig verweer noemde.
Schijnbaarwas de strijd in 1940
tevergeefsch, doch in werkelijklield
.droeg hij ertoe bij dat de strijd
werd voortgezet en dat tenslotte
de overwinning, werd behaald. Het
leed om de verloren menschenle-
vens blijft. Voor een groote recht
vaardige zaak is gevochten, daar
om blijve de nagedachtenis der
dooden in hooge eere.
Postburoe onderschcitUngen
Na declamatie van.' treurmuziek
werden kransen gelegd op het mo
nument door de vertegenwoordi
gers van regeering, leger, marine en
jeugd. Kol. Droste reikte posthume
onderscheidingen uit aan de nabe
staanden. van de volgende ln de
Meidagen in 1940 gesneuvelde mi
litairen:
De Militaire Willemsorde 4e ki.
aan de wachtmeesters W. J. Ken-
ninck en J. j. Versteegen; de
Bronzen Leeuw, aan den tweeden
luitenant B. de Zeeuws sergeant J.
H. van der Zwan, soldaat' N. W.
Boontjes en de dienstplichtige iv-
zaren E. P. Boeters en J. D. Heezen;
het Bronzen Kruis aan luitenant
kolonel F. H. Wanninkhof, eerste
luitenant H. Th. M. Koenders,
tweede iuitenant W. L. M. Theu-
nissen, korporaal L. J. Beerscho
ten, korporaal W. Schol; korporaal
Reinier Rjjke, soldaat C. B, J. Ba-
rendregt, soldaat Fr, de Roode, sol
daat L. W. de Winter, huzaar G, L.
van Essen en de soldaten C. J. de
Jong en'J.. Stoopmah. Aan soldaat
J. B. A. Witkamp werd het Kruis
van Verdienste verleend
De plechtigheid werd besloten
door een parade van de aanwezige
soldaten; aan deze parade namen
ook een aantal lichte strijdwagens
deel. De ministers van Oorlog en
Marine waren tegenwoordig.
Op Crooswijk
Zeer velen - hebben ln de afge-
loopen herdenkingsdagen een be
zoek gebracht aan het kleine plek
je op het kerkhof Crooswijk, waar
de keurig verzorgde graven liggen
,van Nederlandsche militairen, die
'bij de verdediging van Rotterdam,
zijn gesneuveld.. Verschillende or
ganisaties, zoowel militaire ais bur
gerlijke.oud-illegalen en ook par
ticulieren hebben bloemen of kran
sen gelegd by het eenvoudige ge-
denkteeken,dat kort na de capi
tulatie door Nederlandsche krijgs
gevangenen uit bakeliet werd ver
vaardigd.
Gistermorgen om 10 uur heeft
hoofdcommissaris Staal ln bUrijn
van talrijke leden van het politie
corps deputaties van diverse bu
reaux een krans gelegd bij het
gedenkteeken. Daarna begaf de
stoet zich naar cenige "graven van
in den oorlog omgekomen Rotter-
damsclie politiemannen, waarop
Oud enkele bijzonderheden vertelde
over het bombardement. Hét door
den - Duitschen parlementair over
handigde ultimatum was in slecht
Nederlahdsch gesteld. In dit ulti-
--matum werd gezegd dat de weer-
.stand.dié de open.stad Rotterdam
'tegen het offensief der Dultschers
:bood, de Duitsche legerleiding
noodzaakte tot maatregelen die
noodlottig zouden zijn voor de stad.
Indien binnen twee uren geen Ne-
derlandsche parlementair met
.groote volmacht naar de Duit-
.schers zou wórden gezonden,zou
den de scherpste maatregelen vol-
„gen. De bedreiging werd echter in
daden omgezet - tijdens de onder-'
-handelingen. Het bombardement
van Rotterdam is een schande voor
de DuitscHers en een eer. voor de
Nederlandsche soldaten.
Kapitein, ter Zee J. v. Leeuwen
—7 thanshavenmeester van Rotter
damsprak over onze schuld aan
allen die vielen. De landsverdedi
ging werd schromelijk verwaar
loosd, en in de erkenning van onze
Houten ligt de grondslag voor een
verbetering ln de toekomst. Met
l enkele voorbeelden toonde spr. aan
ld at de Nederlandsche' soldaat ln
jvele gevallen zeer goed hadge
streden.- V J - v-
Gesproken werd .verder .nog door
JVfajoor-Aaimoezenler Jri-B:- F. -van
der Vegt, veldprediker ds. D. Ring-
nalda en Pater C. F. van der Ven.
De'- voor treffelijke koorzang werd
uitgevoerd door het Ned. Herv.
kerkkoor o.l:v. Paul Pul en door
het Rott. RIK. Mannenkoor o.l.v.'
Jan Lucas, 'terwyi de heer J, H.
Besselaar Jr. en Paul v. d- Putten
het orgel' bespeelden. Een krachtig"
door allen meegezongen Wilhelmus
sloot öe samenkomst.
Naar aanleiding van het bericht
.dat voorBelgiëgeen internationale
rij- en wégénbeo^Jien meer noodig
zijn, deelt-:'A: N. .V C. mede, dat
deze. bepahng reeds s,"dert 193S vön
kracht,}',» Men houdé e," echter reke
ning fuede, -dat dit alle ïn voor per-
sonenautqjs geldt, eil-dur n t.e t voor
vrachtautomobielen én tturtrigcars.
Engeland oefent groote
pressie uit
Groot.Enttarmië oelent groote
pressie uit op de regeering van
Franco, om het uitleveren van na
zi's en ongewenschte Duitsche agen
ten aan de geallieerde autoriteiten
te bespoedigen. Volgens de inlich
tingen, die de Britsche regeering
heeft ontvangen, zijn er tusschen.de
2200 en 2500 Dultschers in Spanje,
maar verdere onderzoekingen zullen
wellicht nog toonen, dat. deze cijfers
te; laag zijn geschat. Van dit getal
zijn, voor zoover te Londen bekend
is, slechts - ongeveer 400- bijeenge
bracht, die thans klaar staan om
naar Dultsc'nlanö te worden ver
scheept.
De kwestie wordt zoowel te Lon
den als te Madrid in behandeling
genomen. Te Londen heeft sir Orme
Sargeant, permanent hoofd van het
departement van buitenlandsche za
ken, een onderhoud gehad met den
Spaanschen ambassadeur en te Ma
drid heeft sir Victor. Mallet, de Brlt-
sche ambassadeur, tezamen met den
Amerlkaanschen zaakgelastigde, uit
drukking gegeven aan de Britsche
en Amerikaansche ontevredenheid.
De herdenking op den
Grebbeberg
Ook op andere plaatsen in ons
land zijn gisteren herdenkingen
gehouden van onze gevallenen uit
de Meidagen van 1940. Een der
treffendste was wel de plechtigheid
op den Grebbeberg, een ware ma
nifestatie van dankbaarheid - en
eerbied jegens de mannen, die iö
dezen korten tijd van heldhaftigen
weerstand hun leven voor het va
derland hebben gegeven. Voor het
groote kruis op het midden van
het kerkhof 'stond een vaandel-
wacht opgesteld, bestaande uit
voormalige leden, van bet achtste
regiment infanterie met het vaan
del van dit regiment, dat geduren
de den oorlog door. eenige soldaten
in veiligheid was gebracht. De
plechtigheid werd ook bijgewoond
door het Prinselijk Paar.
De minister-president prof.
Schermerhom sprak een indruk
wekkende herdenkingsrede uit
waarin hij meedeelde, dat de Konin
gin den 'gep. generaal H. G. Win
kelman, oud-opperbevelhebber - van;
»Iand—eii;'zeemacht; lief'groöiJöaris
in de orde van den Nedcrlandschen
Leeuw heeft verleend, ztfnde de
hoogste Nederlandsche onderschel-
ding. Nrj" .,A\i .-- „-J:- -..
Vervolgens sprak, de comman
dant van het vroegere veldleger,
baron van Voorst tot Voorst, die
den slag om den Grebbeberg her
dacht.
Na deze rede decoreerde Prins
Bemhard het vaandel van het
achtste regiment en legden de
Prinses en de Prins een krans voor
het groote kruis, welk voorbeeld
namens de regeering door prof.
Bchermerhorn werd gevolgd.
Verscheidene, deputaties brachten
eveneens een bloemenhulde waar
na de plechtigheid werd besloten
mefc het uitreiken van onderschei
dingen aan de nabestaanden van
gevallenen.
Zij beschouwen de hulp, welke tot
dusverre' door de autoriteiten van
Franco ten aanzien, van het uit
leveren van deze - Duitsdiers en de
kwestie van de Duitscheactiva in
Spanje verleend is, niet bevredigend.
Aanouliing met üteesch
Tijdens een le Alkmaar gehouden
verkiezingsredevoering heeft minister
Manshalt verklaard, dat het vrij zeker
is, dat hot broodrantsoen ln Jtüi en -
Augustus met 30a gram per week zal
moeten worden verlaagd. Ten einde
het aantal calorieën van het levens
middelenpakket gelijk tc houden, al
dus de minister, zal ten koste van onze
deviezen, het vleeschrantsoen ver
hoogd worden. Een verlaging van het
vetrantsocn per 26 Mei zat hopelijk
niet noodig zijn.
In totaal zijn 800.000 Fransche
levens verloren gegaan; 300.000 door
fusüiage of in den ondergromïschen
strjjd en 300.000 op bet slagveld;
ruim 200.000 Franschen zj)n door de
Dultschers naar concentratiekam
pen gevoerd. Hiervan zyn 50.000 te
ruggekeerd en van deze 50.000 is de
helft later nog overleden. Deze
mens chen maakten een belangrijk
percentage uit van de kracht van
Frankrjjk. Daarnaast komen de ge
weldige materieele verwoestingen
welke de Dultschers hebben aange
richt. Typcerend is dat ondanks een
zeer strenge zuivering in Frankrijk
slechts 3000 van 40 mllllocn in
woners zijn gefusilleerd wegens ver
raad.
Belangrijk is het, dat vele voor
aanstaande menschen uit de ver
zetsbeweging thans een vooraan
staande plaats in de industrie, het
leger of het economische leveii van
Frankrijk innemen.
Frankrijk krabbelt langzaam om
hoog en het is van belang te mel
den dat met name de steenkolen-
productie op het oogenblik dertig
procent hooger ls rian die van. 1938.
Ned. vliegtuig industrie
1 wordt geconcentreerd
jNaar wy vernemen heeft do regee-
riiig, na icennjs genomen to hebben,
van het rapport der vliogiuigindu-
striccoTTumssie^ besloten, dat de Ne
derlandsche vliegt ui ginuustri' dient
te worden geconcentreerd in een on
derneming, welko den vorm van een
N.V.' zal krijgen. Do regeering heeft
zich bereid verklaard liaar medewer
king aan den opbouw van deze In-
duatrio te verleenen, door do kapi-
taaldeelneming en de' z.g. fmar-cic-
ring van dc ontwikkelingskosten van
nicuwo vliegtuigtypen onder daarbij
Sissende voorwaarden te bevorderen,
ij do nadere uitwerking van-deze
beslissing zal do regeering worden
bijgestaan door een vertrouwensman.
eveneem bloemen werden gelegd.
Ook op de Zuiderbegraafplaats en
op Chattels heeft men. met bloe
men de nagedachtenis van. gevallen
politiemannen geëerd.
In de Konlnginnekerk
Het comité „Eereschuld en
Dankbaarheid" heeft -gisteravond
in de KoningInnekerk een herden
kingssamenkomst belegd, waarop
verschillende sprekers het woord,
hebben gevoerd. Het openingswoord
werd gesproken door ds. A. C. G.
den Hertog, waarna burgemeester
{Van onzen speciale» verslaggever)
„Waörora ik ild van de Partij van
den Arbeid geworden ben? Dat is mij
al vaker gevraagd en meestal wordt
er dan aan loegvoegd: Hoe kunt u
dat doen in weerwil van uw protes
tantse!)-christelijke geloofsbelijdenis?
Gaarne wil Ik het ook nog eens te
genover U onderstrepen, dat het niet
desniettemin doch juist daarom is."
Wanneer hij zoo spreekt, doet minis
ter Llefttnck, gezeten in de groote
ministerkamer van het ministerie van
Financiën, ons steeds weer denken
aan. den hoogleeraar.
Het was volmaakt logisch, zoo gaat
hy voort, dat In ons land, waar se
dert het begin van zijn staatkundig
bestaan, steeds een nauw contact
tusschen geloofsovertuiging en poli
tiek ls geweest, ook bij de scheids
lijnen tusschen de politieke groepee
ringen geloofsovertuigingen een be
langrijke rol hebben gespeeld. Ver-
standeiyk inzicht en zedelijke over
tuiging hebben mij er echter toe ge
bracht te erkennen, datdeze poli
tieke scheidslijnen niet onder alle
omstandigheden dienen te worden
bestendigd. Reeds vóór den oorlog
was er tn deze richting een ontwik
kelingsproces gaande, doch de ge-
meenschappclUke strijd om de hoog
ste zedelijke waarden, welke belang
rijke groepen onzer bevolking geheel
onafhankelijk van haar confessionee-
le overtuiging gezamenlijk hebben
gestreden ln de achter ons liggende
bezettingsjaren, hebben mij er van
overtuigd, dat op basis van het voor-
toopig program van de Party van den
Arbeid menschen van verschillende
godsdienstige opvattingen volledig
kunnen samenwerken. Te meer ben
ik hiervan overtuigd, daar alle voor»
bereidende besprekingen blijk gaven
vai den vasten wil bij alle betrokke
nen om elkanders diepste inzichten
te respecteeren. ik begrijp, dat er In
de pracüjk hier en daar nog wel eens
het een den ander aan zal haperen,
doch Indien men overtuigd blijft van
elkanders goede trouw, zie tk hierin
op den duur. geen moeilijkheden! - -
En zoo gaat het door!
Vroeger, toen nien meende, dat
da vrije economische krochten tori
eéh harmonische» opbouw en ont
wikkeling van da maatschappij zou
den lelden, huldigde men stelling,
dat de belastingheffing geen ander
doe) bad dan do overheid van geld-
middelen te voorzien. Hieruit vloeide
het aanvaarden' van het beginsel
voort, dat het budgetaire evenwicht
jaar. voor jaar gehandhaafd moest
worden. In depressietijden, wanneer
de overheidsinkomsten daalden,
moesten de overheidsuitgaven worden
ingekrompen. Vroeger bracht dit niet
zoo veel gevaren met zich, omdat de
depressieve Invloeden gemakkelijk
gecompenseerd werden door de heil
zame werking van het vertrouwen ln
dc staatsfinanciën. Toen echter In de
tien jaren vóór den laatsten oorlog
ten gevolge van de toenemende
werkloo2enondersteuning en mede
door het zich algemeen verbreide ln*
zicht in de bcteekenls van de over
heidsuitgaven voor het conjunctuur
verloop deze gedachten werden los
gelaten, won de opvatting veld, dat
de overheid tijdens de depressie te-
konen moet aanvaarden en'geduren
de de periode van opgaande conjune-
tuut overschotten heeft te kwecken
om deze tekorten In de crisis te
dekken.
Het deficit en Uc nieuwe theorieën
Moet het tekort' op de huidige
bcgiootïng ook'in dit licht worden
bezien?.
Neen, zeker, niet! Het huidige
deficit heeft inct al deze nieuwe the-
crieën niets, maar dan ook niets uit
te staan; het huidige tekort ls een
gevolg van de oorlogsomstandigheden
en van de Duitsche vemietlglngs- en
ultplundcrlngspolitiek (dat weet de
Partij van de Vrijheid trouwens ook
heel goed!) en ons heele streven moet
er op gericht z|jn de einden weer aan
elkander te knoopen. Eerst dan kun
nen de z-g. moderne theorieën 'Jn
practyk worden gebrachte Hiernaast
zullen de overheidsfinanciën ook
dienstbaar gemaakt moeten worden
hy het Ingrijpen ln de structuur van
de maatschappij, waar het gaat om
óc richting der voortbrenging en de
Inkomens- en yermogensverdeeilng
te wijzigen en de sociale zekerheid te
bevorderen.
Kunt u nog iets mededeel en om-
trent dc verhouding'tusschen de over
heid en het .particuliere bedrijfsleven?
Met alle genoegen: De lasten öp
het bedrijfsleven mogen niet zoodanig'
zijn, dat zij den ondernemingslust
dooden en het maken van winst ver
hinderen. Ook moeten zij niet Lelden
tot kapitoalslntering noch het aanleg»,
gen van verantwoorde reservcerlogen
in. den" weg staan. Anderzijds meen;
ik, dat van de besteding der over
heidsuitgaven een leidende Invloed op
de ontwikkeling van het ebdrijfsleven
moet uitgaan, langs den weg van
aanvullende financiering of via het
verstrekken van stlmuleerende op
drachten.
Sedert de opheffing van den gouden,
standaard is de reguleerlng van de
geldmarkt reeds grootendeels in han
den van dc overheid komen ie liggen,
doch ik geloof, dat ouk fn de toe
komst de beteekenia van de regeering
op de kapitaalmarkt tpoot zal zyn.
Zij zal er ech'cr ter dege voor heb
ben te waken, dat de kapitaalmarkt-
niet door de overheid wordt .gedrai
neerd, hetzij doordat haar beleid rem
mend werkt op de besparingen, hetzlf
doordat zy onvoldoende ruimte laat
aan de vrijheid van investcering. An
derzijds zal een zeker toezicht op dc
particuliere tnvesteeringen niet ge
mistkunnen worden.
op dit oogenblik moest ons -interri
view, darmeer weg had van een col-
lege dan van een vraaggesprek,- Jam
mer genoeg worden onderbroken.
Doch het gesprek heeft lang genoeg
geduurd om ons.de zekerheid te ge
ven, dal deze „nieuwe socialist" met
hetzelfde vuur-als de „oude", de so-.
ciaUstische principes ten aanzien van
de beteekenis der overheidsfinnnciÖn
voor dc maatschappelijke welvaart
huldigt. v
