'l
- - b
J"r'
DE SCHIEDAMMER
Wij willen meehelpen, Europa
weer op ie bouwen"
Vriendschap met de
Sovjet-Unie
SOETOMO - een volmaakte
Don Quichotte
Zal men hem in de hand' houden?
Regeeringsvoorlichiing
minstens negen millioen
:i
■lil
vr
BCD.'EN ADM. I.ANGE HAVEN 141 SCHIEDAM
ADMINISTRATIE: TELEFOON BMW
REDACTIE: TELEFOON 68SW r
ABONNEMENTSPRIJS PER WEEK II CENT
pFR KWARTAAL fA- LOSSE NUMMERS *0.09
ADVERTENTIES EN INLICHTINGENDIENST;
SCHIEDAMSCHESINGEL ROTTERDAM
TELEFOON NRS. 23430 EN 6SSW)
POSTGIRO NO. 3S3544
Bankier: AMSTEBD. BANK TE ROTTERDAM
ZESDE JAARGANG NO. 242
ZATERDAG 19 OCTOBER 1946
BYRNES OVER DE VREDESCONFERENTIE
NIEMAND DENKE, DAT HIJ DE DEUGD OF DE WIJSHEID
IN PACHT HEEFT!
In een radiorede van een half uur heeft Bymes. de Amerikaan-
sche minister van buitenlandsche zaken gisteravond een nabeschou
wing gehouden over de Parïjsche vredesconferentie en daarbij voor
namelijk gesproken over de Ameri Russische beschuldigingen, dat A-
rnerika zich aan den Dorlog verrijkt had en antwoordde hierop door- te-
herinneren aan de krachtens de leen- en pachtwet 'voorgeschoten 10
milliard dollar-
de overwegingen der SovjeUTJnle
en haar Slavische buren waren,
de andere staten niet door be
paalde redenen., of blokvorming
gedwongen waren te stemmen,
zooals zij tjjdens de conferentie
deden.
Byrnes verdedigde de V,S. krach-
t. tegen beschuldigingen van
„dollar democratie" en econo
misch imperialisme", welke tijdens
de vredesconferentie enelders wa
ren geuik H|j verklaarde: „wij
wenschen bij te dragen tot den
Europeeschen wederopbouw, aan
gezien wt) gelooven, dat de Euro-
peesche. welvaart bü zal dragen tot
den welvaart en vrede van de ge-
heele wereld. De Y.S. staaugsocialë
en economische democratie in bin
nen- cn buitenland voor".
Tenslotte verwees Byrnes naar
het Oostenrij ksch-Italiaansch ac-
coord over Zuid Tyrol en gaf
Tsjechoslowakye, Hongarije en
Roemenie ln overweging, een der
gelijke overeenstemming te zoeken
met betrekking tot hun onderlin
ge, gecompliceerde nationalltelis-
problemen. Hij hoopte dat ook
Joegoslavië zich zou realiseereu,
dat het eveneens terwille van den
vrede conqessfes zal moeten doen.
Amerika verdedigt slechts do
vrijheid en naar zijn meenlng zijn
...vrijheid en .welvaart overal onaf
scheidelijk- verbonden. Het Ameri-
kaansche volk wenscht vriend-,
schap met de Sovjet-Unie en met
alle andere volken van deze oor
logsmoede wereld. God gev* ons
dc wijsheid, de wegen van den
vrede te vinden".
Zoolang er nog geen volledige
overeenstemming ls bereikt ten
aanzien - van de bevoegdheid ;van
het Internationaal gerechtshof en
de contróle óp de atoomenergie,
moeten internationale problemen,
tusschen souvereine staten bij we-
'derzijdsche overeenkomst worden
geregeld. Daartoe moeten "de be
trokken landen echter te goeder
trouw handelen en moeten zij htm
recht van veto niet gebruiken als'
daarmede het belang van den vre
de of het. economisch herstel in
'gevaar worden gebracht. Geen
enkel land moet denken, dat het
de deugd of de wijsheid ln pacht
heeft. Men mag geen wijzigingen
ia de betrekkingen tusschen be
paalde landen en volken bestrij
den, indien het rechtsgevoel der
menschheld 2ulk een wijziging
eisclit. Men moet kunnen verdra
gen. dat een ander land er een.
ideologie op na houdt, die men
niet kan deelen;
„Wij betreuren de neiging der
Sovjet-Unie pm staten, die
vriendschappelijk jegens ons
zijn gestemd als niet' vriend
schappelijk Jegens de Sovjet-
Unie te beschouwen en onze
pogingen om de volgens traditie
vriendschappelijke betrekkingen
met aan de Sovjet-Unie gren
zende staten .te onderhouden als
onvrlendschappeliJk'.X^:t5.,:.:-be---V
schouwen".' Wijbetreuren' het
gepraat "over'omsingeling der
Sovjet-Unie. Wij hebben van
geen mindere autoriteit dan
generalissimus Stalin zelf, dc
verklaring, dat de Sovjet-Unie
geen gevaar loopt omsingeld te
worden".
Er was geen
,,bloksfemmlng,,
Sprekende over de tegenstelling
tusschen de Sovjet-Unie en de
Slavische staten eenerzijds en de
overige mogendheden anderzijds,
verklaarde Byrnes, dat. wat ook
Bevatte Goerings pijp
het vergif?
Selkirk Panton, dc Daily Express-
correspondent te Neurenberg, oppert
in een telegram aan zijn blad de
.veronderstelling, dat het door Goe-
rmg Ingenomen vergif wellicht in
den groeten kop van zijn Belersche
pijp heeft gèzeten, die hij meerma
len door een Duitsehen ex-kjjjgsge-
vangene liet schoonmaken.
Volgens de gevangenisdoktoren
kan Goermg het buisje met gif on
mogelijk lang bij zich hebben gehad.
Zij vermoeden, dat hij het een paar
uur voor het gebruik heeft ontvan
gen.
Het nieuwe proces
Alfred Krupp en Fritz Thyssen
zullen niet in de beklaagdenbank
verscliijnen bij het proces tegen
Duitsche industrieelen, dat ln Ja
nuari 1947 begint. De eerste ls nog
niet hersteld van zijn ziekte, waar
aan hij reeds een Jaar geleden leed,
terwijl men na de vrijspraak van
Schacht besloten heelt tegen Thys
sen geen vervolging in te stellen.
Wel zullen Alfred Krupp jr. en an
dere vertegenwoordigers van Duit
sche concerns ln dit proces berecht
worden.
In November 1947 zal waarschijn
lijk een proces tegen doktoren van
de SS. beginnen.
Morgen gaat Berlijn
ter stembus
Twee en een half millloen Berlij-
ners zulten morgen hun stem uit
brengen bij de gemeentelijke verkie
zingen. die door de geallieerde mo
gendheden als een maatstaf zuilen
worden beschouwd van de voorliefde,
die door de Duitschers betoond zal
worden voor de democratische op
vattingen van het Oosten of van
het Western
Het zal de eerste verkiezing zijn,
die in Dultschland wordt gehouden
onder het gemeenschappelijke toe-
Zicht en de gemeenschappelijks lei
ding ran de vier bezettende mogend
heden.
WEERBERICHT
Tot Zondagavond.
Geleidelijk wat toene
mende bewolking, voor
namelijk' jnet wolken-'
velden In de hoogere
L' 4 lagen, later ln het Zuld-
l'j f Westen van het land
hier en daar eenlge
lichte regen. Matige
•wind tusschen Oost en
Zuid. iets «achter,
ïfl October
Zon op 7.14 uur onder 17.39 uur.
21 October
Zot» op 7.15 uur onder 17.37 uur.
T urkije wijstMoskou's
7 eischen af
De Turksche regeering heeft een
uota aan Rusland gezonden;-waar-,
in verklaard wordt dat Turkije de
Russische eischen om in de ver
dediging der DardaneUen te dee
len, niet: zal aanvaarden. Hierin,
vindt zij steun by de Vereenigde
Staten en Engeland, die eveneens
tegen het Russische voorstel, d8t
de contróle over de - DardaneUen
uitsluitend aan de Zwarte Zee
landen wil geven, gekant zijn.
v '.Voorgesteld wordteen - internatio
nale commissie- in— te" stellen; 51e
zal hebben uit te maken of Tur
kije tydens den oorlog in alle. op
zichten de verplichtingen van de
conventie van Mantreux is nage
komen.
De Turksche ambassadeur in
Londen.' heeft tydens een inter
view verklaard,., dat ,.hét zeer be
sliste standpunt 'der Turksche re-
geering te dezer zake n'rt berust
op een speculatie op eventueelen
bulteniandschen steun. Turkije
voelt zich krachtig en kan geen
compromis Inzake deze kwestie slui
ten".
WINDSORS GESTOLEN
JUWEELEN
Naar officieel wordt medegedeeld,
3s de waarde van de gestolen juwee-
len van den. hertog en de hertogin
van Windsor niet hooger dan 20.000
pond sterling.
Nederlands wenschen
t.a.Y. annexatie
Dezer dagen zal onze regeering
bil de Britsche regeerlnj een nota
"indienen,teneinde haar. wenschen
ten ahnzien van de annexatie van
Duitscll grondgebied kenbaar te
maken. Hierbij" zAI "echter minder
van annexatie dan wel van grens
correctie sprake zijn.
Deze grenscorrectie zal dus onder
meer tot doel hebben om de grens
te verkorten en de verbindingswe
gen tusschen Z.O. Drente, en Over
ijssel en die tussche ..d- Achter-,
hoek en Z.-Limburg te verbeteren.
Tevens zou de toevoeging van
steenkolenmijnen, Oosteiyk van.
Limburg, van kalmijnen by We
zel en van oliebronnen ten Oosten
van Coevorden onze grondstoffen-
positie ten goede komen.
Ook zal indien Emden bij de
grenscorrectie betrokken wordt
onze scheepvaart in de loekvmst
meer oyer Rotterdam kunnen wor
den geleid.
Ten slotte zal aanhechting van
eenlge landbouwgebieden voor on
ze agrarische bevolking nietvan
b lang zyn ontbloot, omdat het
feit, dat het eventueel toe te voe
gen gebied aanzienlijk minder
dicht bevolkt: ls dan ons land, ook
mogeiykheden voor migratie
openen.
Chaja Goldstein, die da hoofdrol vertolkt de Nederlandscho kleuren'
film „Uet partisanenlicd", uielkein de Paramount studio's te. Pc rijs
is opgenomen, arriveerde, met Paul Schuit erna die de regie van deze
film voerde, per vliegtuig in ons? land. Op pagina 3 drukken 1tij een
onderhoud af, d<$t een onset: redacteuren met hen had.
U'te is Soetomo, die thans pro
beert den Indonesischcn wapen
stilstand te sabotccrcn? Pietcr
'l lloen ontmoette htm op e\jn
reis oier Java. Uier ia c'tjn vcr-
dcg. In het weldra van sijn hand
verschijnende boek over ryn In-
aonestsohe belevenissen sal h'j cr
uitvoeriger op terugkomen.
SOETOMO. wiens naam de laatste
dagen ln alle telegrammen uit In
donesia voorkomt tn verband met
zijn pogingen om den in-, Batavia
tusschen SJahrfr en Schennêrhorn
bereikten wapenstilstandin-de war
te schoppen, is een Jongeman van
een Jaar of zevenentwintig. Eind
Augustus ontmoette lk hem na af
loop van een maaltijd, die ten huize,
van den regent te Proöolinggo ge
geven werd. Een der beambten van
het ministerie van Voorlichting, die<
mij naar hem toe bracht; fluisterde'
mij ln het oor: „U boft. Het schijnt,-.;
dot hij een goede bul heeft!" Toen*
ik tegenover hem zat, had Ik moeite
mijn verbazing te verbergen. Deze-
Soetomo, die bijna dagelijks voor de
radio spreekt en heftige ophitsende
woorden den aeher ingesllngert, l3:
een slank ventje met een smal ge-;
zlchtjc waarin ten paur groote oogen
staan, die-onschuldig;en argeloos do
wereld Inkijken Het engelachtige
ventje heelt intusschen een eed ge
zworen zijn haar niet te knippen:
voordat de laatste Hollander van
Java verjaagd zal zijn. Zijn zwarte
lokken reiken dan ook tot aan zijn
schouders. Een heel klein zwart sikje
geeft aan zijn gelaat een wonderlijk
cn onverwacht accent Op' zijn rech
terheup bungelde een- kolossale re
volver. - 3
Een groot gezelschap was mecge-
loopen, om getuige te zijn van.de
ontmoeting lusschei»den tfbllaodér. j
tui den funatltiken'-;radlo-rer.eraaLV&^JLvocl.ten behoeft, te 'iworCuul',
siJrak Soetomo irj "nêCTIeclerlarfdsch s Soetomt Vindt -dit- een gek Idee.
Soetomo aarzelt even, maar don
valt hij verontwaardigd uit:
„Stop fighting? Waarom zouden
wij het vuren staken? We staan er
prachtig voor. De Kollandsche troe
pen 2ija oververmoeid en uitgeput.
Dikwijls besluipen we ze op hun
vost. waar ze soms staan te slapen.
Soerabaja heeft voedselgebrek en
binnenkort snijden we de water-
leiding ook nog af. We staan er
schitterend voor en de-dag zal ko
men, da: we alle Hollanders in zee
zqllen jegen!"
..Maar in een normalen staat ge
hoorzaamt het leger toch aan de be
velen van de regeering!" merk lk op,
;„Kaa wel zijn!" vir.dt Soetomo.
„Maar wij laten ons niet verkoopen.
We hebben gezworen tot den dond;
voor onze vrijheid te zullen vebten."
„Maar als de republiek haar «r-
ktmrdng nu eens zou kunnen krijger.,
zonder dat tot het. bittere einde, ge-
aan. maar "hij veinsde, dit niet tc
verstaan. Ik probeerde het daarop
mct> En«elsch. hetgeen succes had.
„Hce is de situatie aan het Soera-
baja-front?" was mijn eerste vraag.
Een IJdele glimlach vloog over het
gezicht van den jongen man. -
„Over militaire zaken kan lk geen
mededeelingen doen!" antwoordde hij
op'arroganten toon.
„Worden er aan dat front Wel eens
Nederlandsehesoldaten door U ge
vangen genomen?" vroeg ik verder.
- „Aan een vertegenwoordiger van
de tegenpartij kan lk hierover geen
onthullingen doenj" luidde het hnt-
woord. Maar ik besloot voet bij stuk
te houden en mij niet door den ge-
ëxalteerden Jongeman af te laten
schepen.
„Wat doet U met de Hollandsche
krijgsgevangenen?" dring Ik aan. -
Een satanisch-Jachje i3 het- eenig
antwoord.
De perschef van het departement,
die m't verteld heeft dat de groote
man. een goede bul heeft, vindt dat
de zaak scheef loopt en komt tus-
scbenbelde.
„Er --worden Inderdaad Nederland
sehe soldaten krijgsgevangen ge
maakt. In Madioen hebben we een
interneerlngskamp vo)r hen. Ik kan
u de verzekering geven, dat zU goed
behandeld worden en dat onze ge
regelde troepen zich niet aan mis
daden tegen gevangenen schuldig
maken, zDoals zoo vaak aan den
anderen kant gebeurt!"
De belangstelling van Soetomo leeft
op als hij dit hoort,
:.ret een van woede overslaande
stem sist'hij:
„De blanda's dooden al onze Jon
gens, die zij in handen krijgen,
krijgsgevangenen en. gewonden,
daarom vechten zij tot. het bittere
einde, en zelfs als zij gewond
neerliggen, zullen zij zich nog ver
dedigen, omdat zij weten, dat hen
een onverbiddelijke dood wacht.
Maar wij zullen ons hiervoor ure-
kern"
Iemand stelt de vraag, wit Soetcmo
zou doen indien de minister van
Defensie aan den opperbevelhebber
van de tri „stop fighting" zou be
velen.
De Indrapoera met troepen
naar Jndie
Onder de tonen van het Wilhel
mus maakte, gistermiddag het m.s.
„Indrapoera" van den R'damschen
Lloyd zich los van den kant, om
de reis naar Indië te aanvaarden.
1555 man troepen waren aan boord
E*'en voor het vertrek deed zich
aan boord:- eenongeval voor. Een
der manschappen trok op onvoor
zichtige wijze aan het vieringstouw
van een reddlngvlot, dat zich
daardoor los maakte. Drie perso-.
nen raakten bekneld en een der
soldaten moest, vry ernstig gewond,
van boord gebracht worden en m
een ziekenhuis worden opgenomen:
Hirohito heeft gistermorgen
een. bezoek van twee uurgebracht
aan generaal Mc Arthur; over het
onderwerp: der bespreking is niets
bekend.
Boefstra krijgt drie
jaar
Het byzonder gerechtshof alhier,
veroordeelde gisteren, den gewezen
politicpresident J. J. Boelstra tot
3 jaar gevangenisstraf, 'met aftrek
van de preventieve hechtenis. Als
verzachtende omstandigheid nam
het Hof in aanmerking dat Boel
stra een goed chef was geweest en.
zich humaan had gedragen tegen
over politieke gevangénen. en on
derduikers.
Waar xijn de schepen?
„Indrapoera", 18 nam. 4 uur v.'
Rdam' naar Batavia, was nam.
6.10 uur in zee,
„Kola- Baroe" uitgaand was 18
dezer ter hoogte van Ouessant. al
les good aan boord.
„Tegelberg" uitgaand was 18 de
zer in. den IndLichen Oceaan, alles
wel aan boord.
„Bloemfontein" 18 v. Port Said
vert, uitgaand.
Indrapoera" 18 v,R'dam ver
trokken.
„Slbajak" 18 v. Port Said vert,
thuiskomend.
,.Kota Inten" 18 te Suez thuis
komend.
Volgens den voorzitter van de
Bengaalsche provinciale commissie
der Indische Congresparty zyn sinds
verleden week Donderdag minstens
5,000 personen by strubbelingen .in
het gebied van Noakhali en Tlpperah
(Bengalen) gedood.
Hij meent, dat de Hollanders slechts
bi) wijze van krijgslist tot erken ilng
zullen overgaan. „Ze zullen daarna
toch weer probeeren de baas te
spelen. .Daarom mogen diplomaten"
en politic! van de Republiek zich niet
in den val,-laten lokken."
Hij staat op en maakt een'theatraal
gebaar.
„Tot den dood toe zullen
vechten!" galmt het door de groote
eetzaal.
Als hij:zich op majestueuzewijze-
verwijderd heeft, vraagt mijn metge
zel Bam Kementerian Penerangan:
„Hoe-vindt U hem?"
Ik kan het niet laten openhartig
te zijn.
.„Een. volmaakte. Don Quichotte"
mijn., conclusie.
Het blijkt, dat1 dit oordeel samen
valt met .de opvattingen, die men ih
DJokja over hem heeft. Zijn popu
lariteit is echter te groot om hem
zonder onmiddellijke aanleiding uit
te schakelen. Maar mei. heeft hem
.omringd met een aantal, jonge krach
ten, die op. hem toezien en hem
VDlgens de instructies van ,Pjokja m
het rechte spoor probeeren te hou
den, verzekert men mij.
We houden hem ingeval van nood
wel 1de hand! is de vertrouwen
wekkende slotsom var» den woord
voerder-van DJokja.
De gang van zaken met den wapenr
stilstand op Ja va zal de komende
dagen .moeten bewijzen of de ver
houdingen met .deze uitspraak niet
te optimistisch gekarakteriseerd' wer
den.
PIETER 'T HOEN
Spoedig overeenkomst
op zakelijke punten
Zoowel in Nederlandsehe ais ui
Indonesische kringen werd gisteren
de verwachting, uitgesproken,, dat-,
alvorens de plenaire zitting van de
voltallige delegaties op 21 October
zal plaats vinden, t.a.v. den. wapen
stilstand eenige positieve resultaten
zullen zyn bereikt. Met andere
woorden: beide partyen spannen
zich tot het uiterste in om de maat
regelen te bespoedigen, zoodat een
formeele „staakt, het vuren"-order
kan worden uitgevaardigd. Welis
waar werd reeds op 14 October de
wapenstilstand gesloten, doch men
.verwachtte, dat de uitvoering nog
wel eenigen tjjd in beslag zou
nemen. In dit verband is de com-
missie, die op 14 October werd aan-
gesteld, gistermiddag bijeengekomen".
Welingelichte kringen in Singa
pore hebben voorspeld, dat de Ne
derlanders en de Indonesiërs vóór
30 November, den datum, waarop Ge.
laatste Britsche troepen:zuilen ver
trekken, tenminste een gemeen
schappelijk programma van werk-
zaamheden zullen opstellen voor den
algemeenen gang van" zaken op
Java.
Ka-vee-wee heeft een half
millioen gulden schade
Omtrent den brand bij de Ka-
veewee-sigarenfabrieken te Roo
sendaal wordt nader bekend, dat
de totale schade op een half mil
lioen gulden wordt geraamd. Ruim
een milhoen sigaren is verloren
gegaan.
Verraadster van )oden
C veroordeeld
Het Hor veroordeelde de 39-jarige
Hertha Fiitsche, die in overspan
nen toestand haar Joodsche gasten
had verraden, tot 6 ja&r gevange
nisstraf.
Dat is meer dan twee a drie universiteiten
«SIS
771 personert erbij
betrokken
BIJ de voorlichting .vanwege dè
Nederlandsehe. overheid zUn 77l
personen betrokken. De personeels
uitgaven bedragen 2-700.000, de
materieele uitgaven 6,300,000. In
totaal kost de regeerïngsvoorüch-
ting in binnen- en buitenland dus
9.000.000, Dit Is even veel als wat
van Rijkswege -in. totaal aan twee
a drie Rijksuniversiteiten ten kosce
wordt gelegd.
wy ontleenen, deze gegevens aan
het thans verschenen rapport der'
adviescommissie Overheidsbeleid in
zake Voorlichting, Deze commissie
werd in Maart J.l. Ingesteld, nadat
In'de Tweede Kamer de regee-
ringsvoorlichtingsdienst aan scher
pe aanvallen had. blootgestaan,
In de commissie hadden zitting
mr. G. J. van. Heuven Goedhart
(voorzitter) en de heeren H. AI-
gi mr. A, J. Guépin. J. Jessurun,
H. van Kuilenburg, H. Opdenberg,
mr. M. Rooy, Th. F., M. Schaep-
man, - R. W. Starreveld en Al'. J.
-Zoetmulder, -.
Overheidsvoorlichting wórde, al
dus deze commissie, teruggebracht
tot die.onontbeerlijke maarin be-,
ginsei aanvullende ról, die haar in
een democratisch bestel toevalt.Zij
mag er in geen geval rechtstreeks
of zijdelings op zijn gericht, den
burger af te dwingen van'diens le
vens- en wereldbeschouwing of
zelfs maar. van de door hem aan
gehangen politieke opvatting. De
overheid mag, wanneer' zy voor
licht, de verduidelijking ,van haar
;beleid slechts dan vergezeld laten
gaan van propaganda voor dat be
leid. indien het kwesties geldt, die
redelijkerwijze liggen buiten de be
staande controversies van polllie-
ken, religieuzen, cultureelen, kort
om geestelijken aard.
Geen rnmpagne derhalve van een
politieke opvatting, van sport of
geen sport ojp Zondag*"of van een
bepaalden kunstvorm;- wél een
campagne ten bate van veilig ver
keer. tegen schoolverzuim of gif-
hmdel dan wel voor meer sparen.
Buitenland te weinig
Ten aanzien - van-- de-Ivoorlichitn^
ln het—-.iteniand bepleit .de com
missie dat de politieke aansprake
lijkheid voor alles wat van de zijde
eener 'Overheid In het buitenland'
geschiedt, behoort te blijven berus
ten J.j den ministervan Buiten-
landsche Zaken. Tot., nu toe komt
van bovengenoemde '9 müliben
2 millioen aan de voorlichting
in het buitenland ten goede. Deze
begrootingspostacht de commissie
niet toereikend, de.verhoud'ng in
kosten voor buitenlandsch'1 en bin-
nenlandsche vonrilchting acht zy
niet aanvaardbaar, mede .gelet óp
de activiteit van andere landen.
Aan de voorlichting in Zuid-Ame-
rika dient. bijv. meer ten koste te
worden gelegd dan de 275,000,
die er thans aan worden besteed.
Wat.het binnenland betreft,
„De Telegroof" voor
de perszuivering
7n het gistermorgen voortgezette
onderzoek van „De Telegraaf" voor
de perszuiyeringscotnmissSe kwam
het contact ter sprake, dat heeft
bestaan tusschen den heer H, M. C.
Heldert en den secretaris-gene
ra a 1 van de NSB, Huygen., De
particulier secretaris van wijlen den
heer Holdert,-de heer Boozeboom,
■vertelde, dat Huygen nogal eens
opbelde en meermalen ontbood de
heer Holdert hem. Toen zijn zo on—
de SS-man overwoog, om de
Ioopers van „De Telegraaf" ook
„Het Nationale Dagblad" te laten
bezorgen, slaagde dc heer Holdert er
In, dit door bemiddeling van Huygen
te voorkomen. Ook kreeg Huygen
t Ikens geld van den beerHoldert.
Een bijzonder onsympathieken in
druk maakte de vroegere SS-man
M a r.i n u s, die, onder hét pseudo
niem Ham a, iangen tijd >4jn-
smerlge artikelen ln „De Telegraaf"
heeft kunnen spuien. Hij .verdiende
daarmee zoo'n duo tot duizend gulden
per maand Mot een arrogant
lachje om den mond ontkende Ma-
rinus, dat hij op de een of andere
wijze „De Telegraaf" zou hebben
gechanteerd cf onder dreiging met
den S-D. zijn benoeming er door zou
hebben gedreven.
Daarna werd gehoord de oud-hoofd-
xedacteur, de heer Goedemans,
die in Juni IS42 werd opgevolgd door
den heer Fraenkel „Ik ben niet erg
trotsch op de artikelen, die ik heb
geschreven", verklaarde hij, „maar in
alle ligt toch de tendenz en dewil,
om tegenstand te bieden," De voor
zitter, mr. Vonkenberg, betwij
felde dit en las verscheidene passages
voor uit hoofdartikelen, verschenen
in-" dc eerste oorlogsjaren.
Relatie met de N>S.B.
Donderdagmiddag was nog de
NSB'er. Jan de Haas, die langen tijd
de functie van politiek redacteur
heeft bekleed, gehoord. HIJ vertelde,
dat de directeur, de heer K. M. C.
Holden, van Duitsche zyde het
aanbod had gekregen om de krant te
koopen. De secretaris-generaal, van
de NSB Huygen had dit echter ver
hinderd en den heer Hotdert er van
overtuigd, dat de NSB het orgaan
was, dat het Nederlandsehe volk
weer op de been zou kunnen helpen
Zou de NSB de macht krijgen, dan
zou „De Telegraaf" semt-staatsor-
gaan worden, aldus de toezegging
van' Huygen. Daarom ook kreeg de
krant, geen NSa-hoofüredacteur zoo
lang van deze „mechtsoverneming"
-ggen sprake, was, want tot dat mo-
,ment moest „De Telegraaf' bulten de
p'rtijpolitiek. blijven. De Haas werd
aangesteld om den SS man Marinus
„er uit te werken", wat hem ook ge
lukte. De hoofdredacteur,, de heer
Fraenkel, had tegen De Haas ook
bezwaren gehad,' maar hij maakte
van den nood een deugd, n.rru door
al te" gevaarljjke' artikelen door De
Haas te laten onderteekenen
komt decommissie tot dé conclu
sie, dat de uitvoering der voorlich
ting zoo straf'frio^eiyk. in één'ap-
paraat moet worden"geconcen
treerd en dat dit apparaat dient te
ressorteeren onder- de verantwoor
delijkheid van den minister-pres i- -
dent. Alleen zoo kan eenheid van
stijl, duidelijkheid van vexantwoor-
delijkheld en voorkoming van dub-
bele of meer dan dubbele uitgaven
worden gewaarborgd. -
in het overgangstijdperk;dat
achter ons ligt, bracht de drift tot
herstel én vernieuwing de over
heidsvoorlichting er sorri.wyi.en toe,
zich.niet te beperken tot. het ge
ven van de noódige inlichtingen.
Er werden propaganda-speeches
gehouden, en propagandistische ar
tikelen geschreven.. Het Nederland
sehe volk werd geprezen en. aange
moedigd. tot idealisme en werklust
opgewekt of "het kreeg: vermaningen
en zelfs standjes te incasseeren.
De gevolgen bleven niet uit Er
groeiden weerstanden tegen deze
voorlichting, waaruit blykt. dat men
bezig" was zyn: doel voorbijte
schieten;' 'T-f- r "-v;
Ordening: ribodig.
Het; rapport .geeft een uitvoerig
overzicht van de huidige situatie.
Hieruit biykt A-el" duideiyk, hoezeer
de -chaotische toestand van- thans
om-ordening roept. Tal van depar
tementale voorlichtingsdiensten
'werken zonder instructie;by- vele
ontbreekt het echte inzicht ln da
beperkte zakelijke -taak der over
heidsvoorlichting; vaak wordt dub
bel en overbodig werk verricht; de-
afdeeling Voorlichting van het de
partement van Landbouw enz.
bleek een. bijna volkomen doublure
van de xegeermgsvoorlichtings-
dlenst; door gebrek aan coördina
tie is het geheete voorlichtingsbe
leid in feite zoek geraakt.
De commissie verdedigt een cen
trale regeeringsvoorlichtingsdlensc,
waarmede de afzondèriyke depar
tementen door een „contact-afdee-
ling" contact onderhouden. De be
staande departementale voorlich
tingsdiensten komen te vervallen,.
De commissie wijst de instelling
van een afzonderiyk ministerie van
voorlichting af. In den door haar
gewenschten Tegeeringsadviseur
voor de voorlichting, "tevens hoofd
.•van- den rcg'eertngsvoorlichtlhes-
dienst, ziet zij een niet-politieke
figuur, dieleiding geeft aan het
centrale apparaat en tevens-coör
dinator is van- de departementale
contactafdeeltogeh.
Concludeerend spreekt de 'com
missie uit, dat. de overheidsvoorlich
ting ln .een chaotlschen 'toestand
verkeert, die dringend reorganisatie
behoeft. Zij dringt aan op onder
zoekingen naar den huldigen toe
stand, die zich verder uitstrekken
üan de hare het deden., Z\j ls. er
van overtuigd, dat als gevolg van
het bestaan van allerlei „verbor
gen" posten het door haar gecal
culeerde eindcijfer van rond 9
millioen voor voorlichtingsdoelein
den nog bU de werkelijkheid ten
achterblijft;
Radio-compromis
Mr. L. 'A, Kesper, voorzitter:"vau
de Stichting Radio Nederland,
heeft, naar wij vernemen, aan mi
nister. Gielen voorgesteld, deze
stichting te ontbinden
Daarvoor in.de .plaats zou een
nieuw bestel in overgangstijd moe
ten komen, waarvan de heeren
Speet, thans directeur van den
K.R.O,, en G., Lebon, V.A.R.A., als
directeuren worden genoemd.
Aan dit bestel wordt dan deel
genomen door de vier groote om-
raepvereenlgingen, die er voorts
geen bezwaar tegen zouden hebben
om ook het I.K.O.R., den V.P.R.O.
en de Radio Volksuniversiteit mee
te la a doen.
De heer Kesper zelf wordt als.
regeeringscommissaris van den om
roep genoemd, terwijl mr. P. H. de
Vries, thans secretaris van:, den
heer Kesper, zijn, uitvoerende ver
tegenwoordiger ln Hilversum -zou
zyn.;
Te bevoegder plaatse wordt ons da
verzekering gegeven, dat geen over
rompeling beoogd wordt.
Het hier genoemde voorstel zal de
kern vormen om welke de discussies
zich zullen bewegen, doch het" lijkt'
waarschijnlijk, dat de aanbevalen op
lossing, waarover de partijen, het
eens zullen worden, belangrijk van
dit voorstel afwijken.
Het ligt voorts uitdrukkelijk in de
bedoeling het tot stand te komen
compromisvoorstel ter advies Ir» han
den te stellen van den Radioraad.
Verwacht wordt, dat deze aangele
genheid, .die thans wei in een acuut
stadium is gekomen, binnen 14 "dagen
haar beslag zal hebben gekregen.
Haagsch trampersoneel staakte
Het tram- en buspersoneel te
Den Haag heeftgistermorgen tot
negen uur gedeeltelijk gestaakt, in
verband met het feit, dat het col
lege" van Rijksbem i d del aars gewei
gerd had een door de vakorganisa
ties in overleg met de directie der
h.t.m. ontworpen spaarregeling
goed te keuren, Toen bekend werd
dat de Ryksbemiddelaars de vak
organisatie hadden toegezegd, de
ze kwestie in hun zitting van
Maandag nader tebestudeeren,
zijn de stakers weer aan. het werk
gegaan;
Doodstraf voor vuurpelotonnïst
Mr. J. C. Donker; de advocaat-
fiscaal van. het byzonder gerechts
hof alhier, eischte gisteren.de
doodstraf tegen, den 32-jarjgen D.
J. N.- Slaaf, die als Hd' van "een
Duitsch vuurpeloton, burgers had
neergeschoten.
'it;5
j,.