fl
Crematiegedacht'e wint meer
en méér veld
Van jeep en tank weer naar de
collegebanken
Hans Erni en Gertr. Bohnert:
H2
Ölf
H&tUtececktec
Petriüo is een machtig man
Eerste propagandisten v Jen met
steenen bekogt j!
Ook kentering bij
orthodoxen
OP J December 187* Van men In
„de Oprcs'e HaarlemEChc Cou
rant" e«n oproep lezen, dlc be
stemd was voor allen. dlc voelden
voor de oprichting van een ver-
eemgjng tot invoering van lijkver
branding. Er meldden zich al direct
500 leden en renige weken later werd
de vercenJging gesticht. Haar voor
naamste doei was om op wijziging
van de begrafeniswet van 1863 ann te
dringen, opdat dc WKVerbranding
een weticlljkcn grondslag kon krijgen.
Dat Vos In 1874. Nu, lp 1HS. is Sic
wijziging nog steeds niet tol stand
gekomen en artikel J vpn de begra
feniswet, waarin staat dat elke over
leden persoon begraven moet
worden, geldt dus nog onverminderd.
Lijkverbranding ls tn deze wet wel
niet met name verboden, mnnr. dan
toch door dit nrttkel uitdrukkelijk
onmogelijk verklaard. Onmogelijk
vcrklifird, niet onmogelijk gemadktl
W.nt daar op het nlot nakomen vari
het voorschrift In artikel 1 «een en
kele straf is gesteld (ook de Hóogc
Haad'heeft dit in 1S1S bevestigd) heb
ben de voorstanders von de crema
tie nadat zij het wachten eri het
-< aandringen op de wetswijziging
mon waren geworden op i April
1SM het Inmiddels gebouwde crema
torium In gebruik genomen. De me
dicus dr, Volllant uit Schiedam was
de eerste die hier op dien datum
vernscht word.
jfoowel er geen ottfcleclè toestem
ming was verleend lot deze crematie,
hebben de vrienden van den overle
dene uit eerbied voor diens laatsten
wil, alle rlslc.."» voor de gevolgen van
deze onwettige daad op zich ge
nomen. de reeds- voorbereide begra
fenis verboden en hei stoffelijk
overschot van dr. ValUant op Wcs-
tervcld gecremeerd. Hoewei dus
niemand strafbaar gesteld kon wor
den, hod men deze crematie, nip ver.
boden handeling, met den »n
arm kunnen verhinderen. M 1 at
ls niet gebeurd: de nleuu
overtuiging had r.lch baan ..ken'
en zich in de prak:Ijk gelding weten
te verschotten 1 Er volgden al spoedig
ettderc crematies, maar desalniette
min bleef deze lijkverbranding en
zij is het nog steeds een wets
overtreding.
In 1918, onder het ministerie .Huys
de Becrcnbrouck. werd een wet ont
worpen die de lijkverbranding wet
tigde. moor iegelijk belemmerde. Dit
ontwerp bleef echter in porter
f cull te, totdat het kort voor den oor.
log weer werd opgediept om In be
gin IWO als leidraad voor een nieuw
ontwerp Ie dienen, dat door minister
van Bocyen btj de Tweede Kamer
werd ingediend. De huidige regccrlng
heeft het echter teruggenomen.
De voorsianders van de crematie
waren met dit laatste ontwerp aller
minst Ingenomen Het maakte de
crematie afhankelijk van een uiterste
wilsbeschikking, het slelde onmoge
lijke voorwaarden voor personen,
onder, de 18 Jeor en het schreef zelfs
voor dot deze minderjarigen, niette
genstaande 'den uitdrukkelijk en wil"
van de ouders, niet gecremeerd kon.
den wnri)»» wSnn>c-. fcSJ kerkgenoot
schap waartoe zij behoorden, tegen
lijkverbranding bezwaar had.
Nederland ten achter
Prof. dr, G, van den Bergh. hoog-
dii ontwerp don ook in een rede
die hU ln 1940 hield, dot het vol van
dlreeten gewetensdwang was en me
de door de rol die aan de kerkge
nootschappen werd toegekend, ge
heel in stdld met de grondslagen van
ons staatsbestel. Tevens wees pror.
v. d Bergh er ln die rede nog eens
Op dat Nederland, wat de crematie
betreft, verre ten achter Is bij alle
vergelijkbare landen ter wereld. Be
halve ln Nederland, Hongarije en
Luxemburg, is de crematie overal ln
Europa wettelijk geregeld. In Zwe
den worden de crematoria door de
Kerk opgericht, In al van andere
langen worden zij von overheidswege
gebouwd en ln stand gehouden. Voor
den oorloi bedroeg het aantal crema
toria In Itallö 38, ln Amerika 130, ln
Engeland 54, In. Dultschland 130, tn
Zwitserland 22.' ln Denemarken 18, ln
Zweden 22, in Noorwegen 12, In
Frankrijk 6, ln Tsjecho-Slowakfje 18,
ln Finland, België tn Hoemenie
leder I. In do 257 crematoria ln
Europa waren in 1838 115.901 lijken
verasch'.
Nederland heeft nog maar éfcn
(clandestien!) crematorium In Wc»-
tcrvcld. Hoewel bij verschillende
gemeenten at plannen zijn gemnakt
voor het bouwen van een eigen cre
matorium, kon de toestemming daar
toe niet gegeven worden zoolang de
wet niet gewijzigd is.
Het beginsel van de lijkverbran
ding heeft Hier w lande langzaam
maar zeker groot terrein gewonnen.
Het ledenannlnl van dc verconiglng
vnar facultatieve lijkverbranding (fa
cultatief wil hier zeggen düt 'men
de crematie niet' verpllchiwil stel
len maar iedereen de vrije keus la
ten) is van 5M aangegroeid tot bo
ven de 23.000. Het aantal crematies
van l April 1914 tol 1 Septcmbrr 1945
bedroeg 18.000. Dc' laatste jaren von
den per Jnar meer dan 1000 crematies
plaats.
De bezwaren die aanvankelijk ln
allerhande kringen, vooral ln kerke
lijke. tegen-de crematie bestonden
(in Middelburg werden in 1875 de
eerste propagandisten met steenen
gegooidi) zijn meer en meer Inse-
schrompem, Dc voorstanders van
de crematie brachten aanvankelijk
als zwaarste argumenten do hy
giënische cn economische tn het
veld. De tegenstanders de religieuze
en Justltieele. Maar de hygiënische
voordeden van do cremnllc, die nóg
Kroot zijn, bleken toch tn de .eer
ste Jnrén von de discussie, te sterk
overdreven Zij z(Jn nu tot hun ware
proporties teruggebracht. De econo
mische voordeelcn («emccren is
goedkoopcr dan begraven, er .Is
minder kostbare grond noodig en'
de vervoerkosten zijn kleiner omdat
do crematoria niet bulten dc steden
behoeven te liggen) zijn in ons land
ten deeie slecht* theoretisch zoo
lang er nog maar één crematorium
Is.
Het justltieele bezwaar, dateen
gerechtelijk onderzoek na vcras-
schlng niet meer mogelijk Is, wordt,
zoo zeggen de voorstanders van cre
matie, vrijwel gehéél opgeheven
wanneer een lijkschouwing door
'wee doctoren en tn geval van twij
fel of plotselingen dood het ver
richten van sectie aan de veras-
schuig vooraf gaat
Tegenstand der katholieken
in Katholieke kringen stuit de cre
matie op den grootsten tegenstand.
Hoewel zij in vele katholieke landen
algemeen ingang heeft gevonden,
MwUucr, uè kuüiuiiekcn iu ons tand
zich aan tiet kerkelijk voorschrift
van 1M6. dat dc lijkverbranding
verbiedt als een werk van' vrij
metselaars cn heldenschc zede.
Maar ln oen handboek van het it.
K. Kerkelijk recht zegt E.Elcti»
mann dat dit kerkelijk verbod meer
hieraan is toe ie schrijven, da' ln
hut oudste christendom du christen-,
held is opgekomen tegen dc zede
ven verbranding, don dat dit uit
de Heilige Schrift oi uit tiet .dogma
kan worden oJgclcld.
Vole katholieke «eestelijken heb
ben vóór en na 1883 echter ook ge
tuigd dat het geloot niets met ue
wijze van lijkbezorging heeft uit te
swan (Dr. l, a. Hademaker haan
la .zijn. boekje ..Crematie" vole
voorbeelden aan). De katholieke
hooglecranr H. Schelt schreef b.v.
in 1898 ..De soort von lijkbezorging
Is geheel onafhunkt-hjk van het ge
loof aan de opstanding. Er bestaat
geen rechtmatige reden om de lijk
verbranding als iets unchrihtc.ljks te
bestrijden".
dc orthodoxe protestanten, met
name dr, A. Kuyper, bobben zich
langen tijd legen de crematie Ver
weerd.
Maar daar noch de BIJbct, noch
ccmg kerkelijk dogma du crematie
verbiedt. moeten de tegenstanders
zich uitsluitend beroepen op de be
doelingen van woorden. Men heelt
elkaar over cn Weer bijbelteksten
naar hei hoofd geworpen en vaak
zijn dc dwaaste argumenten ge
bruikt, maar do kern van hel vraag
stuk was toch, dat du opstanding
Ties vleesehes na Ce "verasaching
niet meer mogelijk zou zijn. Dit ar
gument in echter door de meeste
geloovlgcn wel los gelaten en ook
vele gereformeerde predikanten, die
overigens -op gevoelsgronden tegen
crematie zijn, erkennen (lat de cre
matie het ter opstanding bestemde
lichaam niet kon vernietigen.
pleidooi voor crematie
Prof, dr. L, J. van Hoik betoogde
dat van godsdlensUg standpunt Juist
alles voor crematie pleit. Hij noemt
de sentimemeele. gehechtheid aan
het doooe lichaam onwerkelijk en
ongeestelijk cn beschouwt haar
zelfs als ongehoorzaamheid tegen
over Gad. In het stolfelljk lichaam
huist een onsterfelijke geest en het
Is volgens prof van Kolk Juist een
van de meesi fiere belijdenissen van
de onafhankelijkheid tegenover de slof
en van het geloof in den geest, wanneer
du mensch zijn nordschc lichaam, dat
taL tvicte ïtw-vr rtlent. »«n hïl VUUr
prijs geeft. Het vuur, dat niet al
leen het zinnebeeld van lijden en
andergang. maar ook van de kr ;»t
van den geest Is.
In een brochure komt prof. mr.
F. Gcrbrandy tot de conclusie, dat
lijkverbranding niet verbieden kan.
Zoo Is tenslotte ook ln orthodoxe
kringen een kentering gekomen.
Maar al zijn de religieuze, argumen
ten dus grootcndeels weerlegd, er
blijven nog altijd gevoelsargumen
ten en daarover ls het moeilijker
discussieoren. -
conclnloerende kan men .zeggen,
dat de gedachte der crematie zlcli
ln vrijwel' alle grocpecringcn ln ons
land heeft boon «ebroken. Alleen In
dc Katholieke wereld staat men nog
algemeen afwijzend,, tegenover de
crematie. De wensch van de katho
lieken om hun öooden to begraven
wordt geëerbiedigd. Wat de voor
standers van cremotfe vragen ls al
leen: eerbiedig ook onzen wensch en
ontwerp een regeling, die ledereen
vrij laat en die het begraven, en hel
crcmecrcn volkomen op één lijn
atelL
8011 URMEN, BEN EBFT.E SPORT. De jtefiermfdemren TVw<lrrt'0<Kft
(KnfcvJ «ff /{otterdam en Défosgfi (België) in actie, tüden* internatio
nale wedstrijden, die Zondag in de sportschool „Kralingcn" werden
gehouden.
Gooïsche sportvliegers weer
actief
Opgericht ls de Goolsehe Stleht-
sche Aeroclub. oaor schiphol ten
gevolge van het Intensieve gebruik
voor de commcrcteete Such tv aart
geen gelegenheid meer bicden zat tot
beoefening der sporlviiegcrfj, zullen
de sportvlLcgers met bet vliegveld
Het Gooi zeer zijn gebaat. Het is
mogelijk geworden het laatste uit
hei bombardement van Schiphol in
19-10 overgebleven Koolbovcn-
taxlvllogtulg van de KLM over 'e
nemen Dli toestel, de plI-NAU heeft
een heel bijzondere geschiedenis
achter den rug. De bekende sport
vlieger J. Heijmans vluchtte, hier
mede ln het pikdonker Ut den prillcn
ochtend een dag na dc capitulatie
van het zwaar gehavende Schiphol
naar Engeland. Hier deed het toestel
tijdens den oorlog dienst als verbin
dt ngsvl leg tuig bij de* RAF.
FURTWaNGLER IN HOOGER
BEROEP
De PiiHhhlw- dirigent Wilhelm
Jfartw&ngler znl Woensdag fa hoo-
ger beroep gaan tegen de uitspraak
van het denazificatie hof. Twee
auto's, gezonden door de militaire ad
ministratle der sovjet's. haalden hem
van het station af toen hij-'te Ber-
HJn aankwam. Het denazificatichol
had Furtwfingler het, dlrigecren fa
Dultschland verboden omdat hU vice-
president van dc natlonaal-soclalis-
tlsche muziekkamer was geweest.
De bezwaren tegen on* artikel in
zake de landartsen en de prijsbeheer-
schlng, onlangs gepubliceerd, hebben
vooral stof doen opwaaien, omdat de
schrijver wat slordig over „groente
boeren" en „kruideniers" schreef,
zonder daarmee nochtans de betrok-
ken groepen t® willen kwetsen. Ge
lukkigerwijs trad 'ook een tandarts
daartegen in hei geweer cn schreef
ons ojtu
Na lezing van het artikel met' als
hoofd „WD zij» geen groenteboeren-"
enz. In uiv bind ven Donderdag 28
Nov. JJ„ heb Ik ats tandarts gehoopt
tot weinigen dit zouden Jezon. Want
de goede dingen, die men er wel
licht utt zou kunnen balen, werden
sterk overschaduwd door enkele uil-
latlngen, d.'e een bepaalde groep
middenstanders noodeloos moesten
kwctnen.
Een vergelijking tusschen tand
artsen en groenteboeren of kruide
niers was hior zonder eeniger zin en
in verschillend opzicht beleedlgcnd
voor de laatstep.
Ik kan mij dan ooit levendig
begrijpen, dat hiertegen door
bovengenoemde middenstander» een
ernstig woord van protest is geuit.
Ik kan hen echter verzekeren, datdc
gewraakte uitlatingen Keepszlns de
mentaliteit der tandartsen weer
geven
Als lid van het Hoofdbestuur dur
Ned. MIJ. tot Bevordering der Tand
heelkunde zal ik op de as. vergade
ring verlangen dat d« voor dit arti
kel eventueel verantwoordelijke
collega wordt terechtgewezen
D. A. VAN HOUTE
Na-oorlogsche studenten in Engeland hebben
hun moeilijkheden
„Ik was majoor
„Miiar eigenlijk, professor,
eigenlijk wou ik U toch iets «nciers
vragen". En tlan vindt htf- zijn
woorden niet meer. HU heeft hel
dere blauwe oogen. is 20 jaar en
heeft in de dlscussleklas intelligent
en met zelfbchezrschfag zitten pra
ten. Ik heb hem gevraagd om even
na te blijven cn heb hem een siga
ret aangeboden. Nu is hij ineens
minder op 2lJn gemak.
„Cough It up. old man Slang
en niet van het fijnste om
hem over zUn moeilijkheid te hel
pen. „Hoest het maar op", Ia de let
terlijke vertaling.
„Mogen we van
niet rooken?"
Nu weetik
twee dingen: het
antwoord, dat ik
niet, en het ant
woord. dat ik wél
aal geven.
Niet: „Heb Je nog niet door dat ik
niks, maar dan ODk niks om vor
men geef 7 Dat Je b\j mij appels
kunt zitten kauwen en ln je hemds
mouwen zitten, als Je aan het einde
van.de drie maanden maar voorult-
gang hebt gemaakt, en tevens be
seft. dat een Nederlander, en dan
nog wel een Zeeuw, heel iets Hnders
dan.(nu Ja, mijn Engelsche
collega's kunnen tegenwoordig Nc-
dcrlandsch lezenEn ook niet:
„Maar vergeet niet, dat Je het van
de anderen'niet gedaan krygt; Die
U: Jong zUn zouden bang zön voor
hun prestige; die te oud zijn ge-
looven echt, dat ze familie van Ón
zen Lieven Heer zijn".
Maar wél: „Breng Je sigaretten
gerust mee. Maar wacht iedcren
keer tot ik het sein geef",
Brief
ulf
Londen
Zwitsersehe Kunst
ZWITSERLAND heett oru twee
zijner voornaamste kanstemmr*
gezonden, den tchllder-teeke-
naar Erni en de glas-cUeleerster
Certnid Bohnert. Hun werk heeff
een gastvrij onderdak tevonden in
den Kunstkring en vxn de verheu
genis over dll *lle* gewaagden do
openingsredevoeringen- van den
KunstkrlngvoorzlUer,dr. J. Drost,
en, namen* den ZwlUerschen gezant,
van, den icultureel ^.zaakgelastigde.
Kuch, gewaagden ook de hartelijke
handdrukken, die gewisseld, werden
met het aanwezige kunstenaarsecht
paar,' en gewaagde zaterdagmiddag
ook de groote opkomst van Rotter-
üamschc cultureel» erudleten en
kunstbehoeftlgen.
ÏIct crematorium te Wotterveld
het eeniffc in .Nederland, en dan is
het nog „clandestien".
zuilen worden: deze. en andere,
belangstelling voor techniek en
wetenschap, heelt hij door den gc-
rijpscn kunstenaar in zich niet ge
dood of laicn overwoekeren, in
tegendeel, hij huldigt ze tn teder
werkstuk. Neemt hij echter rood
krDt ter hand, dan wordt hij een
heet ander, een groot, volkomen
vrD kunstenaar. Zoo worden aan
's' Kunstkring» wanden twee Ernl'a
openbaar ln de vljfttg voortreffelij
ke stalen van zijn kunstig kunnen:
de schilder ts «en begaafd, mo
dem peinzer, een anatoom, een bio
loog, een speler met mathemöihlKche
lijnen, een flrchltectonisch-cónstruc-
lieve geest, een surrealist, een ver
binder van het symbolLïch-iegenda-
rische met het bezadigd moderne,
een verhnler ln transposities, maar
dc rood - It rij twerker Erni
werpt alle ingewikkeldheid van zich
en ls alleen maar kloek, groot en
van oen breed-plaailsche vlaie, een
aanbidder en verheerlljker van 'den
weelderigen, natuurlijken menach.
Reeds ln de hall hangt een Minnend
Paar (23j cn bij hej bttlredcn van üe
zaol een Jonge Moeder (l) die dit in
allen eenvoud, doch overtuigend,
bewijzen, eii verderop wordt dat be
wijs herhaald door drie kloeke,
groote rüod-krijtteckenlngcn, midden
aan den rccbier-ziJ wand: zD konden
overal, ter wereld ontstaan zün als
„nco-klnssick". Inmiddels is men
langs schilderijen gekomen, die een
intenser - beschouwing behoeven, wil
men tot hun wezen doordringen. zU
verhalen van een andere lucht dan
de onze. van een andere sfeer, van
„hooger regionen", waar men op
een geheel andere wdjzc dan wy
hier gewend zijn,de trtroomlngen
van allerlei (vonrnl Parijsche) mo
dernismen ondergaat, zonder noch
tans de technische verfijning bij-
ra zouden v?y zeggen: de Weensch-
Saizburgsche bnrok-verfijning
prijs ie geven (de nr*. 4, Jl, e. a.) en
zonder de liefde voor het weten
schappelijke (8, 20), voor het sym
bolische 21, 38), of surreallstisch-
veroverde te verliezen. Daarom, dat
enkele eenvoudiger, kleiner, panee-
len directer bekoren, vooral De
Ontwerper (35), Jongen met Vlieger
(24), Bloedsteen en (JO, 31), Do Glet-
scher (17) die snakt naar eenwor
ding met de .aarde, "waarin hij ver
smelt; Hel -Weefgetouw (IS) met - z'n
ragfijn dradenwerk, Het Aangeboor
de Water (21) (de technicus gaat, de
dorstige vrouw komt), het portret
van Romdin Rolland (43) cn nr. 43:
Architect en Bouwers. Maar ook de
grootero schilderingen nemen den
aandachtigen beschouwer voor zich
dan Wel door de schilderkunstige
behandeling van details (cf. de vleu-
golx der icurjürg in nr, 2), de pure
koelheid, of de groote liefde, die
deze schilder uit het land van dc
bergen de Vrouw toedroagt (4), of
hoe hU het Cezln ais een onver-
breeklljkc eenheid ziet (Ml. cn ook
zaools hij musiceert met het spin
rag van lijnen. (12).
T GLASWERK van Gertrud
Bohnert evenaart Emi's voor
naamheid, De dierfiguren,
bloemen,ally», .-ia.' even -smetteloos
geciseleerd, de grenzen van het ge
bruik* voorwerp ach tl gc verre over
schrijdend. Ieder stuk op zichzelf ln
sierlijk, schoon en duur.... Onwil
lekeurig moesten wij, den Kunst
kring verlatend, denken aan dc da
gen. toen een andere Zwitser, Otto
"Wlrs, het terrein zijner, broodwin
ning verliet hD was Ingenieur
en dien wonderlijken, machtigen
roman Gewalten elnes Tnrcn schiep,
dlle hier dc or zoowat niemand gele
zen is, Thans stuurt Zwitserland
twee nieuwe afgezanten, een ex-
architect. die ons, als schilder, veel
te vertellen heelt' en een gias-eise-
leerster, die de weeldo die bijons
tn de Blgeloopen zes Jaren stlerr,
verder deed leven. En wij, in 1946
zijn onivankeltjker geworden en
dankbaarder dan Jn otto Wirt'
glansperiode, door den oorlog.
Dat te beseffen, slemt tot dank
baarheid Jegens het echtpaar Entt.
j. w, de'boeA
Wordt V-2-uitvinder
Amerikaan?
Volgens de „Daily Mirror" heeft
Werner von Eraun. üe voornaamste
uitvinder van de V-2, de ultnoodl-
gine van het Amertkaanache leger
om Amerikaansch staatsburger te
■ffordcii aangenomen, Von bratrn.
die volgens den correspondent door
Hitler werd onderscheiden voor de
uitvinding van de V-2, komt nu
met 117 andere Duitsche geleerden
naar .Texas, Alle 118 personen wij-
Jen het Amerikaansche burgerschap
verkrijgen. Het Araerlkaansche le
ger ls druk bezig met de voor natu
ralisatie vereiachte formaliteiten.
Het KLM-vIIeglutg PH-TCF
„Friesland" ls Zaterdagmorgen met
A. Vlruly als gezagvoerder voor de
tweede proefvlucht naar Zuld-Afrlka
vnn Schiphol naar Johannesburg
vertrokken.
18 DECEMBER
Indien' de kamerlucht zeer droog 1:
kon het gevolg zijn, dnt kamerplan
ten, die van nature von een voch
tige lucht houden, gaan kwijnen en
tenslotte afsterven.Tot deze planten
behooren palmen, varens, azalea's,
bromelta'*, begonia's en nog Ver
schillende andere. -Ten einde de ka
merlucht voor dergelijke planten
voldoende vochtig te houden. Iaat
men wat water op de kachel or op
den radiator van de centrale ver
warming verdampen. Dat komt de
zen planten ten goede.
3 U
Wser student
HJJ la dankbaar. „Mag" ik het
ut Heggen Ik was majoor. En, niet
een majoor op een kantoorkruk.
Twee dagen na D-dag was lk in
Normandië. En nu vind lk het wel
een beetje moeilijk weer een stu
dentje te TtiJn". En dan vertelt hij
van ztln werk. Overdag fa de bi
bliotheek, want thuis maakt baby
wel wat al te-veel leven. Maar
'g avonds prettig aan de tafel bij
moeder dc vrouw. En het heele be
slaan van zoo'n na-oorlogschen
student, die toch gereed wil komen
om ln het onderwijs te gaan, met al
zün vraagstukken en verantwoorde-
lükheden uit het echte leven, met
zijn herinneringen uit de werkelijk
heid wordt me ln alle bijzonderhe
den uitgelegd. Hij had zin om eens
te praten. En dat heeft hl) nu ook
rekend op een ander slag men
sch en. Of het met onze oud-ge-
dlcnden zal slagen Dit jaar en
volgend Jaar komt SO *1* van on
ze „nieuwen" uit de strijdkrachten.
Dat ls ook waar voor de vrouwen,
die, na jaren overwicht, weer tot
50 zijn geslonken.
Mijn eerste indrukken zijn wel
gunstig. Ook omtrent de vrouwen.
Ze getïulken veel te veel lippen
stift: dat hebben ze ln het leger, de
marine en de luchtmacht geleerd.
Dat een Jong mensch ooit zoo Iets
zou wensch en te zoenen Ja ik,
word zeker oudl Maar onder de
schmink en het rood der lippen ls
er zooveel ernst Wat werken zc al
len; niets laten ze voorbijgaan; ze
weigeren om ook maar iets aan te
nemen 2»nder overtuigd te zijn. Het
werkt, op de Jongeren aanstekelijk.
Ook zij studeeren verbazend hord.
De oudgedienden isoleer en zich,
Bulten de collegezaal hangen ze
samen en dat vinden we Jammer.
Maar hun aanwezigheid onder ons
ls tijdelijk. En dat ze zich b\J die
laat-rjjpe Brltsche Jeugd wat
vreemd voelen, valt zoo te begrij
pen. Hun tijd van spelen ls voorbU,
of, als ze spelen, dan is het een an
der spel.
Toch weten we nog niet zeker,
hoe de toekomst zal zijn. Want
dienstplicht biyit, tenminste voor
mannen. En waarschijnlijk mogen
de Jongelui kiezen. Achttien maan
den tusschen school en universiteit,
of hetzelfde tijdperk na de studie.
Op het oogenbllk geef lk aan het
eerste de voorkeur, want hoe on
rijp zjjn de meesten onzer studen
ten. Zonder ervaring komen ze bij
ons, en na drie of vier jaar verla
ten ze ons, om ln de onbekende we
reld een rolletje te gaan spelen. Is
net niet veel beter dat ze eerst wat
werken en wat zien Dat ze uit de
boeken raken is dat zoo erg Op
hun leeftijd haalt men den achter
stand zoo gauw in.
Nog een vraag. Of militaire
dienstplicht nog lang noodig blijft
weien we niet. Moeien de soldaten
Ieeren met een blaaspijp op atoom
bommen te schieten Zijn er bin
nen tien jaar nog legers Zullen
we niet millloenen ln de Roode
Kruis-dlensten moeten stoppen en
slechts eenige duizenden ln de
technische diensten Wie weet
Straks staan kolonels en majoors
nog In de riJ bulten de arbeidsbeur
zen op hun wekeljjksche ultkeerlng
te wachten. Maar ls de dienstplicht
dan' niet meer noodig Zal met de
steeds groeiende macht van de ar
beidersklasse, met het grooter besef
ook van de menschelijke waar dl g-
-ieid het pijnlijke, het gevaaxbjke,
net vieze werk, niet veronacht-,
zaamd worden, tenzij het door
dienstplichtigen wordt waargeno
men? Dienstplicht voor de mijnen..
We kennen dien reeds in Engeland.
En bi) de visscherfj cti de gezond
heidsdiensten Waarom niet. Door
de studenten, de kamende leiders
Ik gunthet hun van harte.
Ze zullen het voorrecht van de
studie des te meer Ieeren waardee-
ren. Prof. dr. G. J. RENTER.
cUiuUAU
owi
Door ANTHONY BERKELEY
38)
„Zeker", zei Juffrouw Goole; die
tot op dat' oogenbllk nog geen toe
ken vaa herkenning had gegeven.
„U was in het gezelschap van hoofd
inspecteur Moresby op, den dag van
Juffrouw Sinclair's overladen".
.Ja. dat'is 200", zei mijnheer
Chltterwlck.
verkeert in een uiterst ver
antwoordelijke positie, meen
Mynheer Chitterwlck gaf te ken
nen, dat hfl het met Juffrouw Goole
eens waa.
..Het is maar gelukJdg, dat U zoo
ïeker ls van hetgeen U zag".
„Gelükldg?"
„Twijfel zou'zenuwsloopend zjjn",
ffCffcto Juffrouw Goole droogjes op
•Mouse nam het'gesprek over. „Ja,
bel °°S °P mllahcer Chit-
.terwick s positie la-U zonder twijfel
verrast -hem vandaag hier te zien,
juffrouw Goole?"
„Weinig dingen zijn ln staat my
te verrassen, UWe Genade", ant
woordde de jonge vrouw.
„Toch geioor ik, dat het de mees
te mensch en verbazen zou", zei
Mouse ongeduldig, „maar de kwestie
ls. dat mijnheer Chitterwlck zich ln
het geheel niet meer zoo zeker
voelt, en U in verband daarmede
gaarne eenige vragen over majoor
Sinclair zou willen stollen".
„Ik heb alles al aan de politie
verteld en lk zie niet In, hoe het
beantwoorden van eenige particu
liere vragen over den persoon van
majoor Sinclair mynheer Chitter
wlck uit de onzekerheid zou helpen",
Mouse zuchtte en .wierp mijnbeer
Chitterwlck den bal toe. Deze drong,
in puren schrik elgeniyk, metoen
tot de. kern vair de zaak door.
„Ik herinner my, dat U bij het
eerste verhoor en ook tijdens de
openbare lijkschouwing verklaard
hebt, dat tJ er zeker van was, dat
Juffrouw Sinclair haar neef zou ont
erven, indien hjj haar huwelijks
plannen dwarsboomde. He neem aan,
dat V dat nog steedsgelooft, Juf
frouw: Goole?"
„Ik weet heVL v
„Ja. Ja, natuurlijk. Ik bedoel dat
niet tot andere inzichten geko
men is",
„Dat doe lk zelden, mijnheer
Chitterwlck, en zeker niet als lk ze
ker van lets ben 1"
„O beschouwt het dus als een
feit?" hield mijnheer Chitterwlck
aan.
„Zonder twyfel. Tenzij zU tegen
over mij tooneel speelde. Zij ver-
tolde het my zelf'.
„Toch schUnt het, dat dit drei
gen met onterven zoowel door haar
als haar neef sinds Jaren als een
grap werd opgevat", merkte man
heer Chitterwlck op
„Wie vertelde U dat?" rroeg Jur-
frouw Goole scherp.
.JSfevrouw! Sinclair", moest myn
heer Chitterwlck toegeven.
Juffrouw Goole trok haar zware
wenkbrauwen op. .Denkt U als.'t U
belieft -niet.'dat lk wat togen den
majoorof mevrouw Sinclair h^b.
Integendeel, het'spyt me verschrik
kelijk voor mevrouw Stoel air en ik
wil alles, doen om haar: te -helpen,
aangenomen natuurlijk, dat men
niet van mU'elscht, dat lk een mis
daad dek Maar ik ben geen kind.
Mevrouw S'ncl&tr .kan moeilijk an
ders doen don zeggen dat haar man
het dreigement van zijn tante niet
ernstig opvatte".
„Dus.,., dus U ls het daarmede
niet eens?" waagde mijnheer Chit
terwlck nog eens 'te vragen.
„Ik kan natuurlijk onmogelijk we
ten. hoe de majoor er in werkelijk
heid over dacht. Maar van Juffrouw
Sinclair ben ik zeker, dat zij het
dreigement ernstig meende".
„Juist", zei mijnheer Chitterwlck,
er van overtuigd, dat hij met dit
gesprek niets opschoot.
Er volgde een onaangename stilte.
Deze werd onderbroken door ge-
nies van Juffrouw Goole. En het
was een flinke niesbui ook, zoo he
vig, dat haar bril met het hoornen
montuur er door op den grond viel.
Juffrouw Goole keek beschaamd en
mynheer Chitterwlck meende zelfs
te zien. dat zij bloosde. In leder ge
val zette 2^ den bril met groote
haast weer op. Mijnheer Chitter
wlck speet het vagelijk, dat zij dit
noodig vond. In het korte oogen
bllk, dat MJ haar zonder bril aan
schouwde, had mijnheer Chitterwlck
namelijk opgemerkt, dat zij er op
dat moment ln het geheel niet on
aardig uitzag.
Nog een anderen indruk had dew
i episode op mijnheer Chitterwlck ge
maakt. Het scheen, dat Juffrouw
Goole zonder bril hem «enigszins
bekend voorgekomen was. Hij had
by na kunnen zweren, dat hU haar
gezicht al eens eerder gezien had.
Maar dat was natuurlUk onmogelijk.
„Er was nog Iets, dat U Juffrouw
Goole wilde vragen, niet?" vroeg
Mouse, kennelijk om deze dame over
de voor Jiaar ongewone verlegen
heid heen ie helpen".
„Ja",, zei mijnheer Chitterwlck,
„dat is zoo. Ik meen. dat lk U vroe
ger al eens gevraagd heb, of U kon
verklaren, waaromjuffrouw Sin
clair haar afspraak met den ma
joor th het Piccadilly Hotel maakte.
U antwoordde my toen, dat dit
rdet wist. Is dat nog steeds het
geval?"
„Bedoelt U, of fle nu. weet, wai lk
toen niet wist?"..juffrouw Goole
hield van scherpe antwoorden.
„Neen. ncen,.> natuurlijk niet. Dat
zou onmogelijk zijn. Pc bedoel, of
niet een of andere opmerking van
Juffrouw- Sinclair misschien eenlg
licht op deze kweatie kan werpen.
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk.'
dat ze Iets ter verontschuldiging
van deze eigenaardige keuze heeft
aangevoerd!"- -v
(Wordt vervOigdj
Gouddelvers in den
Waterweg
EVENALS naar het goud van de
Lutine, zijn thans onder den
rook van Vlaardingen op tien
Waterweg de gouddelvers opnieuw
ten aanval getrokken. Ditmaal niet
met een machtigen molen, zooals
destijds de Karimala, doch met den
heel gewonen baggermolen „Schel
de" van Volker en zonder cenigen
ophef te maken.
De molen heeft dezer dagen een
aanvang gemaakt met het baggeren
naar de ontbrekende staven goud,
die zich aan boord van de loods
boot nr. 10 bevonden, toen het
schip op weg van Rotterdam naar
Engeland in den nacht van 10 op
11 Mei 1940 ln den Waterweg op
een magnetische mijn liep en zonk.
Zoools bekend, werden tydens de
berging van het vaartuig eenige
staven goud gevonden, terwijl on
langs na de bevrijding -toevallig lö
staven werden opgebaggerd, doch
er zouden nog eenige tientallen sta
ven ontbreken van de toenmalige
lading, die afkomstig was van üe
Nederiandsche Bank en in veilig
heid moest worden gebracht. Men
ls begonnen te baggeren naby den
aanlegsteiger van dc E.N.C.K, te
Vlfiardingun, Juist tegenover de on-
heiisplaatJ. waar de loodsboot ten
onderging en zal nu dat gedeelte
van den Waterweg afzoeken, waar,
volgens schattingen, het goud zich
kan bevinden. Daarom is men 150
meter uit den wal begonnen om ten
slotte 150 meter uit den wal aan de
overzijde van Viaardingen tc eindi
gen, na op deze wijze den bodem
afgesneden tc hebben.
Het werk wordt met den meesten
zorg uitgevoerd cn de noodlge voor
zorgsmaatregelen zijn genomen om
eventueele vondsten nauwkeurig .te
registreeren. Telkenmale wanneer
de groote bakken tot op dc laatste
druppel modder worden geledigd,
staren vele oogen naar..., de gele
brooden. tUe er nog niet zün, maar
misschien komen.
Radioprogramma
UIXSOAG 10 DECEMUF.R
Avondprogramma
nILYtUUtOM-i, 301 i[,: 19.00
Hu «u«r bed; 19.05 iSuch-inopr.
19,45 l'oordïüdit; s0.00 (cuius;
30.05 ireerovenicht30.08 Echt) v.
d. dag; 30-25 Bonte J)\iuidagaivn<l-
trein; £ljS0 Mcitnciuangkoor Apol
lo; St.15 Buiten}, Weekoverzicht;
33.30 Contact; 33.00 Ni*utw: S3-15
Zigt uVermu:.; SS-SQ34.00 The Sky-
monters, -
HILVERSUM 11, 415j M. en
318 3(.: 19.00 Nieuws; 19.15 KNAC-
uite,; 19.30 De Brag; SO.00 Nit uw#;
30.15 Concert; SIM Opentte-Con
cert; 33.00 Nieuwe; £i£0 KRO-
Correspondenten; 33.35 Avondgebed
33.50 Cr. pl,; £3.00 Klaas van
Becck; 33.SO—34.00 Cr. pl.
WOENSDAG 11 DECEMBER
Ochtend, en middagprogramma
HILVERSUM 1, SQlf M.: 7.00
Nieutvs: 7.15 Gytun,; 7A0 Cr. pl.;
8.00 hieuwa; xj.5 Orgelspel; #J10
Voor da huisvrouw; 94)0 Gr. pl.;
OM) Vi-Mii»! Jkny&taseh..£inr.hsrhset
10.00 Jjotycntuft'cftHsr; 102(3 Ónze
keuken10.35 Concert; 11.00 RVU;
11.30 Gr. pL; 11.45 Nam, ber. vit
lndoneni'c; 1SO0 Eddy B'clü; lg.3')
Toespraak; 12.40 Cr. pl.; 13.00
Nieuws;, 13.1$ Platteland; 13 A0
Miller-Sextet: 14.00 Onderwijs in
nood24J5 Omroep-Kamerorkest;
154)0 Voor de jeugd; 15.45 Voor dc
rif ken; 16.15 Voor de jeugd; 17J5
Gr. p17.30 Volksherstel; 1735
Kwartet Jon Co-rduwener 18.00
Nieuws;-18.15 Orgelspel; 18JO Ned.
SpÜdkr.
UILVBRSUM II, 415J M.: 7.00
Nieuws; 7.15 Gymn.; 7JO NCRV-
Orkest; 7.46 Praatje: 8.00 Nieuws;
8J5 Koorzang; 830 Morgenconcert
9.15 Toor de ticken; 930 Watcrst,
en pol. Ier,; 9J0 Pianomuziek; 1030
Zang; 10J0 .Morgendienst11,00
Piano; 11.30 Vragen aan t'óor&v-
gangers; 13.00 Orgelbespeling; 13.40
Adxentsdieimt13.00 Nieuws; 13.15
AU Hound Sextet- 14.00 Éransch
programma; 14.30 Strijkkwartetten v.
Mozart15.00 Gr, pl.; 15.40 Gr. pl.;
16.00 Praatje; 16J.5 Kinderkoor
1645 Voor üe jeugd 1730 Carillon-
bespeling; 17.45 Rijk over Zee; 18-00
The Travellers
Niet in het rose
Het proces contra Antje had een
rustig en onopvallend verloop. Ik
schat den duur op vijf minuten.
Maar Antje's misstap was zoo ty
pisch vrouwelijk, dat - hy waard u
openbaar gemaakt te worden, opdat
haar zustoren zullen kunnen mee
voelen met Antje's stryd tusschen
-eerlijke sjofelheid en frauduleuze
sjiek. -■
Zooals het vrouwtje daar staat,
in een verschoten bruinen mantel en
mei schoenen aan, die door kreuk
jes en plooien hun leeftijd verraden,
als kilncen in een boomstam. ?ou
mën een Ietwat sleetóche, vaalbleeke
onderjurk heel goed kunnen voor
stellen als een. b(J een en ander,
zeer wei passende dracht.
Blijkbaar dacht Antje daar an
ders over.
Werkzaam zijnde in een waasche-
rij. kreeg zy dagelijks de fraaiste
zijden en kanten onderWeedfag in
henden. Directoire als droomen
van vorm en kleur en onderjurken
van kwaliteiten en ttoten a!s waar
Asschepoester over mijmerde na hot
bal. Ook Antje lieten zij niet onbe
roerd. Eén onderjurk was er bij, die
een zeldzame aantrekkingskracht op
haar uitoefende. Als zy dit Juweel
van rose zyde vergeleek met
haar eigen sjofele ouwetje, werd
het haar droef te moede. Op
een dag werd het verlangen
naar de rose luister haar te mach-
tig. Inpakken en meenemen, das
mocht niet, dat was stelen.
Ruilen, dacht Antjê," is een min
der groot vergrijp, de "benadeelde
krygt tenminste iets terug. Welnu,
zij verwisselde eenvoudig de wasch-
nummertjes.
En daar prijkte de rose schat-van-
een-praeht in een ommezien met
Antje's eigen nummer. Zoo moest -
zij volkomen reglementair by haar
thuis bezorgd worden en haar witte
lappendeken zou men wel plechtig
ergens op den Heemraadstogel bin
nen dragen.
Het liep mis, het kwam uit. Antje
werd ontslagen en nu had ze ook
nog den zwaren gang naar den
Noordsfagel moeten ondernemen,
vyitlen gulden boete is een heel
bedrag als Je zonder werk bent. Op
iets van rose ls er nu wel minder
kijk dan ooit.,..
Na Won aliteitsbe wijzen voor
Oostenrijkers
Naar wyvernemen, dienen allo
in Nederland gevestigde Oostenrij
ker» bü dc hun, volgens de Guateu-
rUksche wetgeving-, aangewezen
„Heimatgemelndcn" van hun va
derland verklaringen aan te vra
gen, waaruit blijkt dat zy op 13
Maart 1S38 aldaar ingeschreven,.
ringen, worden door de OostenrHk-
sche legatie te Den Haag welke
tb aar- Bevestigd is aan de Van.
Meerkcrkeatraat 6. natlonalltelte-
bewUzen uitgereikt.
Hierdoor zal het mogelijk wor
den, de ingezetenen van Oosten
rijks chc nationaliteit te schelden
van de Du'.tschers.
Welke kleur de beste
voor een voetbal
Modderige velden eif gr^ze
lucht, de normale omitancüg-
heden van het Engelsche voet
balseizoen, hebben geleid tot een
proefneming met voetballen van
diverse kleur, om 'den b(U beter
zichtbaar te maken.
De leiders van do Cbrfathian
League, Walton and Hersham,
zyn thans bezig daarmede proo
ven te nemen, om uiteindelijk
de kleur van den bal te kunnen
vastleggen. Begonnen wordt met
een grocngeklcurde bal. daarna
met een witte en vervolgens met
een helgele.
Muziek in Amerika II)
Musici aan banden
JOHN L. LEWIS is een machtig
mon. Maar de heer PetrUlo, de
stiel uur cn leider vnn de Ameri
can Federation of Musicians doet.
niet veel voor hem onder en i» Sn
dc kringen die met hem tc dacn
hebben zeker niet minder ge
vreesd. Toen ik Sn New York
kwam, slankten er Juist de mu
sici In het hotel- en restaurant
bedrijf. In een stad als New York
bdeekende dJt, dat vele duizen
den menschen gedoemd waren
conversatie te voeren aan tafel
en de afleiding der muztek, waar
naar men niet behoeft te luiste
ren, misten. Tk zou de staking
■waarschUnUlle niet hebben opge
merkt, tvare het niet, dnt voor de
groote hotels de posters ln gnn-
zenmarsch achter elkaar zwijgend
heen en weer wandelden, of,
zooals het In Amerika heet. een
plcketllne vormden, waarbij do
voorbijgangers op de plakkaten,
die zij'op borst en rug droegen,
konden leren, dat het betreffende
établissement besmet verklaard
Het was een voortreffelijk georga
niseerde slaking. De - hotcldlrcctles»
die erop gerekena ftnddert, de kop
stukken onder de bandleiders, wier
hooge honoraria hun een aparie
plaats verzekerden ln de wereld der
amusementsmuziek, te kunnen over
halen do staking te breken, hadden
bulten den waard, tn cosu de macht
van Mr„ PetrUio, gerekend. Er was
bandleider, dte zich niet solidair
verklaarde met de stakers. Een twee
de paging om de betreffende hotels
cn restaurants vun muziek te voor
zien door middel van distributie mis
lukte eveneens.
Radiodistributie wordt geleverd
door een bedrijf, „Muzak" genaamd,
dat niet bestemd is voor particulier
gebruik men vindt vrüwel ln elk
huls radiotoestellen maar voor
kleinere restaurant* en café'a. voor
fabrieken, kontoren cn dergelijke,
„Muzak" weigerde aan de besmette
bedrijven muziek te leveren en sloot
zelfs een overeenkomst met don vak
bond der musici, waarbij zij zich
verplichtte tot de betaling van een
niet onaanzienlijk Joarlijksch bedrag,
dat haar recht geeft muziek wit te
zenden zonder musici te werk te
stellen.
De staking werd na ongeveer zes
weken, glansrijk gewonnen.
Geen musicus vindt ln de Ver.
Stoten werk zonder ltd te zijn van den
vokbond cn om toegelaten te wor
den moet men **n bepaalde elschen
von vakbekwaamheid voldoen. Dit
geld* niet alleen voor de-mhslcl in
het amusementsbedrijf, maar voor
alle uitvoerende musici, voor de di
rigenten evenzeer ala voor de leden
der symphonlc-orkcstcn. Daaraan
kunnen ook de beroemde buitenlan
ders, die ln Amerika vaste voet ge
vat hebben, mannen, als Koesse-
wltsky, Bruno "Waller of! Toscaninl,
niet ontkomen-
- Vakbendslnvloed
De Invloed van den vakbond gaat
zeer ver. Er wordt voor gewaakt,
dat van het werk der musici geen
misbruik, gemaakt kan worden ten
1 b„to van anderen. Het Ia b.v. ln
Amerika onmogelijk om, zooals el-
ders herhaaldelijk geschiedt, voor
een hoorspel of een andere uitzen
ding bestaande opnnmen op nieuw®
platen over te brengen, ror.des*
schriftelijke toestemming van den
vakbor.d Er wordt voor gewaakt,
dai aan de musici geen overmatig®
elschen worden gesteld. Toen Tos-
cnnlnl ecnlgen KJi geleden toestem
ming Het vragen want ook hier
voor fs toestemming van den bond
noodig - om dc musici van zün
N.B-C.-orkest op een bepaalden dag
te laten spelen voor de gramofoon-
opname van een ucethovensympho-
me. werd hem dit geweigerd op
«rond vnn het feit. dat het orkest
Juist een aantal zeer vermoeiende
dogen achter den rug had. Toscaninl
moest tret een tmdoten dag voor
Z'Jn opnamen genoegen nemen. Toen
een minder bekende dirigent onlangs-
van een theatcrondememlng de op
dracht kreeg een ensemble van 19
musici ie vormen, dat zou moeten
spelen bi) een nieuwe Shakespcare-
opvoorlng. werd hem vanwege den
bond medegedeeld, dot het niet tn
overeenkomst zou zijn met de standing
vnn het New Yoncsche kunstleven
om een stuk van Shakespeare te lo
ten begeleiden door een strijkje. H'J
kon een orkest vormen van »o man.
of zou moeten afzien van de gele
genheid om als dirigent op te treden.
Geen wonder dus" dat Mr. Petrllto
een even bewonderd als gevreesd
vakbondleldet ls. HU kent het leven
vod den musicus. HIJ was zelf Jaren
lang trompettist in een orkest i®
Chicago cn hl) weet utt ervaring, ho®
willekeurig cr met de belangen van'
den musicus wordt omgesprongen,
hoe wankel dien» positie ls zonder
wettelijke bescherming of een hechte
vakorganisatie.
Paul F. Sanders
Ernest Berin, de Brltsche mi
nister van buiten!andsche zaken,
heeft Zondag gedurende een uur
met president Truman geconfereerd.
Van bevoegde zyde tvordt vernomen,
dat nMe belangrijke wereldproble
men zyn besproken.
MANTEL
BLOESJE
Hef wonfelbïo&jje is: toptïtoKgDtt-);
kende rrouto een t(tri'0>nsf;;'.a2
tischt: h'ct veel textielpuntenfjomdnt jjl
het by toorfcdur jvan gbsdeMwólidf»l1.
Stof -wordt gtmeulct^fAhV sportiefl
manteltje <g het met 'allerlei
tof een vlot «>mpïet te oomI
maar als bloesje w het' ook w
kruiken, door het-schootje fond
l":"- rok wegte ':stoppen.%
