i
tys maakt dat!
DE SCHIEDAMMER
VOORAL O P E E N E L F S TE DEN TO G H T
REGEERING ROEPT OP TOT ILLEGALE
ACTIE, ZEGT A.R FRACTIELEIDER.
De heer Schouten steekt groot
vuurwerk of
Als voor het eerst het doek
opgaat...
Avondzitting 1
RED. EN ADM LANGE HAVEN *H1 SCHIEDAM
ADMENISTRAT1F.; TELETOON C3204
REDACTIETELEFOON 66505
ABONNEMENTSPRIJS PER WEEK 31 CENT
PER KWARTAAL f 4. LOSSE NUMMERS t O.TO
HET PARGDl
SCHOENMAGAZIJNEN
ZESDE .JAARGANG NO. 295
tt
PAROLOSCOOP
Regeer ingsmoed
DE VERANTWOORDELIJKHEID
voor alle geregeer Iri Frankrijk
voor de eerstkomende ander'
halve maand Is den socialisten op de
schouders gedrukt Hoe dat ging-
.hebben wij al een paar malen uiteen
gezet, en nu dan treedt de 74-jarige
Léon Blum, die zichzelf al min of
meer politiek gèpensionneerd achtte,
met eetl iltt partygenooten samenge
steld pvergangskabinet voor een over
gangskamer om de overgangsvegee-
ringswerkzaamhedcr» mogetijk te ma
ken Een hondenbaan van ..ais dan
niemand wil. zuilen wij het maar op
knappen, al wordt het een stank-
vaor-dankgeschiedenls." -
Enkele dingen vallen op,'als men
Blum's noodkablnet bestudeert Pri
mo dat hij Andrê Le Troquer, een
politiekcn oud-gcdlende bereid heeft
gevonden de nationale; verdediging
op zich te nemen, een post dleri de
communisten telkens voor. zich op-
elschten. omdat by zoo belangrijk Is.
daar alle strijdkrachten in. Frankrijk,
in de koloniën en In do-.'bezeltings-
zóne er onder ressorteeren; Le
Troquer nu is een bekend antl-com-
munlst Het dorde sleutel-ministerie
(want doordat Blum zelf bulieriland-
sche zaken heeftmoeten nemen, be-
Hchouweh wij dit als sleutelpositie
nr. IJ Is d3t van" binnenlandsche za
ken. waaronder, politie en nationale
veiligheid ressortecren- de gematigde
socialist EdouardDepreux zal er
vóór zorgen
rn Köiet Matignon kwamen de
mannen van Blum bijeen; men was
blij Andró Philippe Gouin, Lacoste
en andere stuurlui terug te zien, die
het vak kennen, Zij waren het allen
eens met Blum, dat de nationale
vergadering ervan overtuigd kon
worden, dat er.- zelfs voor een ka
binet van 50 dagen\truttig werk viel
Ié verrichten. Want alle lede» zijn
republikein, democraat en bezorgd
om de nationale eendracht. Hoewel
er nauwelijks 100 socialisten zijn op
de meer dan '600 afgevaardigden,
kunnen die 100 zich het vertrouwen
verwerven dat de 575 kamerleden
toonden-toen zij Blum als kabinets
formateur aanwezen Onontbeerlijke
iveiten kan iedereen maken, maar
moeten zij. maken die er zich voor
gesteld zien. In dit'geval de'socia
listen Waar dezen nu beseffen dat
liet om vertrouwen gaat,' herstel en
vestiging van vertrouwen en geen
afbrokkeling van het laatste waar
aan Frankrijk hécht.. kan het haast
niet anders of de nationale vergade
ring berust in haar, eigen zonde, nl
van de socialisten met deze tusschen-
regeeringsperlodc te hebben opge-
scheept, en voorlooplg opgescheept
te - laten.
De kamer heeft met 580 tegen 13
slemmen blijk gegeven van .graag te
willen berusten in Blum'ssocialis
tische herstelbewind
WEERBERICHT,V
AANHOUDENDE VORST
Matigetot lichte vorst mét éen
linken wind tussthen oost en noord
oost- Slechts enkele overdrijvende
Wolkenvelden.
19 Dec. Zon op 8.45 'uur onder 16;31
uur; Maan onder 14.28 uur op 4.27 u.
Waterstanden Rotterdam le tij. 1.39
uur, 2o tij 13.49 uur.
ELFSTEDEN-
KAMPIOENEN
n Dec. 1890; W. J. U. Mn-
liei',12 uur 55 min..
2 Jan. 1909: 'KL Hoekstra
(Wat-ga)',.13 uur 50 min.
7 Febr. 1912: C. C. J. de Ko
ning (Arnhem), 11 uur'40 min.
27 Jan, 1917: C. C. J. de Ko
ning (Leur), 9 uur 53 min.
12 Febr, 1923; K. Leemburg.
(Leeuwarden)11 uur 9 min.
C Dec, 1933: A. de Vries,
(Dronrijp) en S. Castelcin (War-
gaj, 9 uur 5 min.
30 Jan. 1940; P. Keizer (De
Lier), A. Adéma (Franeker), D.
v. d. Duiin (Waiga)C.Jóngert
(Alkmaar), S, Wcstra (Warmen -
huizen), alle vyf in 11'. uur
30 min,
6 Febr. 1911: A. Adema (Fra-
netcer) 9 uur 19 min.
22 Jan. 1942 S. de Groot (Wei-
dum) 8 uur 44 min.
1946
ZOODRA DIT' WOORD WEERKLINKT,
GAAT ER IETS WONDERLIJKS
IN ONS OREN.' /-/.'-'TT
HET PAROOL had er de lucht van. gekregen, dat 'er een HIJ in 2'n
omgeving zat, die welëens een Elfstedentocht had meegereden èi
daarom "riepen we hem voor de balie met de volgende, verleidelijke bóod-
schap: „Vanavond, Woensdag dén 18-den. vergaderen ze in Leeuwar
den hoe. wanneer, en of, er binnen een paar dagen een Elfstedentocht
te verrijden is gaat er nu niets u» u om?": Even bleef het stil aan het
andere einde van de draad, ën toen kwam er een zacht (hoe nou, had-ie
eexi traan in z'n stem?)„Is het heusch waar?! Dan is het leven
weer de moeite waard'\-,^ .;T
T'\''
Jubelverrijding in
1946?
„Ha!dachten wij,"' „dit Ishet
goeie moment om.hem „uit te wrin
gen", en wij moedigden op een echte
uitbuitersraanier aan: -„Toe, vertel
er/eens van"; meteen vuurde hij af.
Het. moet ons van het hartterwijj
hij kriskras door elkaar herinnerin
gen ophaalde en al vertellende naai
den nokvan zijn ouë schaafcsenrij-
dersenthousiasme klom, dachten wij
eerst:„Nou. non, het oude spreek
woord, dat üs: dol maakt, gaat nog
altijd op", maar toen onze verteller
Waar..was voelden we ons verplicht
V eraan' toe te voegen, dat het'een
benijdenswaardige, een heerlijke dol-,
hëid is die je meekrijgt van het ijs,
als je een échte ryder bent geweest
Voor de vuist weg
HÖ vertelde, ineens, voor de vuist,
weg: „Jullie .weten niet wat het
beteekent: Elfstedentocht! Da'snog
iets raachtigers dan alarm of mobi
lisatie. Uit het heele land stroomen
ze samen, weer of geen weer. Trei
nen vol; richting-Noord, muziek aan
boord. Deelnemers aan den tocht,
uitverkorenen voor den wedstrijd
troepen genoeglijkhei dsrijders en
verbeten athleten. Lui met een bol
hoed, op en d'r ouwetje bij zich om
de melk te warmen, en Olympische
athleten in een hardloopersfcrico'tje.
Moekes met krutechaatsjes zoo bot.
als een botermes en valbijlspecialis
ten met hooge noren waarmee je
*n krant in vierenzestig stukkies kan
snijden. Je jweet wel, net van het
goede mïxleL Nou, en al die lui
kletsen, eten. en slapen., ófwel;.ze.'
kaarten, gokken en doen d'r laatste
Wijsheid op. Zooals 'n elfstedentocht-
trein gonst, gonst er geen. En dan
kom je-aan in Leeuwarden en daar
Is iedereen even gejaagd en vriende-
Ifjk-kortafwant. aan den eenen kant
vinden, ze het'wel leuk,, dat de heele
wereld zich, dik maakt om hun -Elf
stedentocht, ;maax éaq den anderen
kant zijn ze doodsbang, dat-ie door
eentüet-Fries 'gewonnen zou kun-:
nen worden en dan zijn' die; lui in.
staat - een heel. Jaar- langin dén.
~'rouw- Ee"vghan: T.'heTTshüniëér~eri
hun chauvinisme te na, weet-je!
En nergens een kamer te krijgen
en overal; vlaggen, en overalmu
ziek, en geen mensch of-ie ruikt
naar fladderuk of slemp, afyn, da'
doen ze lp. de gewonewereld ook
als je maar, goed Je snufferd open
zet. Ze jagen je heen'en weer van
de Klanderij, waar de generale'ataf
van'tie Elfsteden-armee onder den
onverwoestharen Kepkema ln laat
ste zitting bijeen zit te zweeteri
naar de Harmonie, waar ook een
génerale staf zit met minsten?
evenveel' noten "op z'n zang, ,e on-,
derdehand is het nacht en van
slapen komt er niets, want daar
waar je zou kunnen slapen word'
ge-oempa't. gefladderakt en gehak-
ke-toone-een-twee-drie'd; en daar
waar je niet kan slapen, word-je
volgestopt met een laatste bord
snert, een laatsten goeden raad, of
met voorspellingen, die je "n buik
pijn bezorgen van je welste. of rae;
bargoensch, waar je niet ui. wy:
kan, maar waarvan ze zeggen dat
het stads-FrJesch is.
DollemanS' t>egin
En dan ineens,, om. een uur of
half vier midden in den nacht,
laten ze den beer los: dan; holt de
heele sjoermoer (Turksche kermis
red.) 'naar den start, en daar sta
je als een troep clowns te trappe
len achter een touw, Vó6r je .'t
weet, -valt dat touw en meteen
springen 'de eerste, rijders weg, als
het slechten. nat weer isrichting
Dokktun, en' als het lekker, sner
pend koud is: richting Dronrijp. De
lui die op'hun schaatsen naar de
start zijn komen hollen zijn de-an
deren, die in de', duisternis zichzelf
en hun; schaatsénbandjes voeken
kilometers voor.; -T-;
Dat eerste eind beslist, reeds. Denk-
jé; pikdonkere nachtv en een wildé
jacht- ...van -,-.nog - niet-ingereden
"SchiasiSSfWÖlk/ 'WKdë' "scheuren" In'de
baan'en het gevoel, dat wie u
Dokfcum het eerst by de controle
post en het keerpunt is, den gehee-
len verderen tocht een voorsprong
heeft, die zichzelf voortdurend ver
groot. 'k Heb het meegemaakt,dat
men dwars 'over lui, die vielen,
heenreed, maar de verhalen," dat
men elkaar handen en voeten af
rijdt,' moet je niet gelooven hoor
't zijn wel allemaal geen Christenen
die den - Elfstedentocht inzetten
maar regelrechte, beesten zün he'
ook niet...'. ',T
Bij den terugrit Dokkum—
Leeuwarden ;s het- uitkijken, want
je komt de verlate wedstrijdrijder?,
tegen,.en die kennen geen pardon
als je een verkeersfoutje maakt en
nog erger, dé drommen Deventer-
koekrijders, de lui. die met 'r na
kroost den plelziertocht doen.; ko
men ook aan gezelligd door der
nacht, Maar je scharrelt er tus
schen door en je bent in *eeuwar
den terug; voor het dag is. Je krijg'
een mee-oprijder, die je naar Dron
rijp begeleidt en die 'je aanraad*
niets dan suiker te eten afgewisseld
met komijnekaas en vooraf niet te
drinken. Daar krijg je zoo'n dorsi
van. dat je. In Franeker de ^erstr
de beste koek-en-zoopSe binnen-
valt om een glas punch naar binner
te slaan. En als ze je dan maar
met rust. lieten, maar overal jagen
ze je op: hier is het een alitor-er
die je toebrult, dat je concurren
ten je langzaam maar zeker in
halen, daar is het een radioluid
spreker, die het uftloeir, dat je eer
inzinking vertoont, en verderop is
bei een baanveger, die een beden,
keiyk zezicht trekt. En aan.de con-
tröteposten weten ze je ook al mer
beter te bemoedigen dan je mee
warig toe te brommen, dat je nog
een dikke acht of negen uur voor
de boeg hebt en dat de wind draalt
en dat je zorgen moet dat je voor
donker de meren Achter Je hebt en
dat de laatste loodjes hei zwaars'
wegen en dan maak-Je je nijdig
en je gaat je eenzaam voelen er>
je zou weieens van schaatsen wil
len wisselen, maar in Harlinger
raden ze je door te rijden op schoat
sen. waar naar je voeten zich geze*
hebben. Endan komt de rit nauv
het Zuiden, oh!....
Eenzaam om je heen
Dan begint'het. Het wordt zoo
verschrikkelijk eenzaam om je heen.
Je. herkent niet direct Iedere wisch,
en; je klimt de strooplanken naar
de contröleraeneer bijzijn ver-
vloekt-warme kacheltje en met dien
eeuwigen, pijp in z'n mond al nlet
zoo kwiek meer op en dan zeit. zoo'n
ellendeling, dat nummer een je al
een kwartier vóór-leit. Zoo dom als
je dan kdjkt, heb je nog nooit ge
keken. want je hebt met je suffen
kop niet eens gemerkt dat tusschen.
Bolsward en Workum zoo'n kleine
stevige scliipper in z'n blauwe on
derbroek en in sokken op z'n lage
houters je voorbij klauwde met een
pruim achter z'n kiezen en zonder
suikertjes, zonder blokkies komijn?
kaas. En je krijgt de neiging, om
achter dat weggewaaide Workum
daar ergens in het dichtgeplakte
land van. het Hindeloopensche maar
4e gaan zitten grienen.
Mangroöter moedeloosheid dan
daar op de Friesche meren kan er
nergens ter Wereld over je schape-
wollen trui komen zakken, zoodra
je beseft, dat je d'r al uitgereden
bent en dat kilometers in den om
trek geen god-of-goed-mensch zich-
nog dik maakt om je. .Daar is de
eenzaamheid van de Sahara niets
bij. En daar ze meestal een Elfste
dentocht laten' verrijden,als het
weer omslaat, krijg je daar dan bo
vendien ook nóg een zwiependen
sneeuwstorm tegen, nou ga dan
maar liggen.. En je herinnert je ver
halen van lui, wier kloffie nu nog
in de. K lander ij hangt te wachten,
want terugkeeren doen ze niet
meer, maar adres achtergelaten
hebben ze ook niet. En je ziet, ach
ter de Galamadammen een wak,
waar. eeri heel schip in. kan ver
gaan. schuim op de koppen.
De man, die zichzelf
onthoofde
En je herinnert'je, dat ellendige
verhaal van dien eenzamen Elf
stedentocht-rijder, die zoo hard al
leen vooropging, dat-ie niet 'in; de
gaten had, dat-ie met een snel
treinvaart een klein wakinschoot,
tegen den rand zichzelf onthoofde,
en dat zijn kop zoover doorrolde,
dat toen ze 'm eindelijk vonden,
'onder het ijs zijn lijf dreef en vlak
daarboven zijn losse.kop vastgevro
ren lag met den nèus riaarboven.
Heusch dan óenk-je bij TJé zelf:
„wat ben ik begonnen I": Je' ziet
geen yldggen meer, *t is net óf je
spitsroe loopt tusschen de hooge
wallekantjes van Balk, en je be
sluit op het achter Je aan schar
relende ploeg ie te wachten: gedeel
de smart' is allicht halve smart. Als
ze je aan uitlachen en je een wed-
strijdryder van niks noemen,
schuif je het ijs maar weer op. Och,
"je bent dan ver over de helft ,'t is
overal middageten, en het ruikt;
naar vryheid-ria-gevangenschap uit
iederen schoorsteen, en wat kan het
j e schelen je sukkelt door naar
Sloten,of Sleet zooals ze het daar
noemen. Joh, daar is-het z-oo mooi,
■lite, -bij i
straatjes benne zoo nauw, dat als
de bus er door-rijdt, dan moeten
de Sleefcers d'r luiken van binnen
uit vasthouden, anders neemt de
bus ze mee. En als. je daar aankomt;
dan vind-je een loeiend, uitgelezen
gezelschap toerrijders, dat al eer
half uur aan. het uitrusten, snert-
eten, slemp drinken en fladderak-
kies-wippen was en dat nu, in één
rek terug wil naar die stad met die
onuitsprekelijken naam van
Lljjüwwert (Ljouwert, Leeuwarden,
red.), maar goed, ze hebben- een
goedlgen siempdronk over zich en
roepen mekaar toe, dat ze niet
eerder weggaan, vóór ze jou in hun
midden hebben genomen, om je
aan te moedigen.
Je ruikt -dén stal
HM dan. zonder dat je weet of je
rijdt, ga je als oen uitgehijgcle
schaatsmachtoe tusschen ze in, en
de geest wordt over je vaardig, je
ruikt den stal, en je komt ze voor,
hun geroep verstomt achter je,
het waren Hollanders, Brabanders
en meer van die provincialen je
vliegt door Ijlst, en je vloekt dat er
juist nu-geen fijne meren meer
komen, maar dat je de narigheid
van het drukke schipperskanaal
van Snits naar Lljjüwwert als klap
op den vuurpijl, krijgt, maar voor
uit: schotsen, geen schotsen, scheu.
ren, vuil, lastigvallers, je beent/je
klauwt, je maait met je armen, je
valt, je loopt, je springt, je boort
niets meer, je ziet bijna niets meer,
en of het nu sneeuwt of dat het
dalende winterzonnetje je lange,
schaduw over de tjalken doet vlie
gen, je rijdt en je rijdt naar de fi
nish In Leeuwarden. Maar daar
krast de duvel zelf je op je hielen:
een Fries betwist je de eer, de eerste
plaats, je leven...... Je kiest de
wyste partij en je struikelt te zij
nen gerieve!-
En wees dan zoo verstandig om
als'strompelende tweede aan te ko
men, want anders komt je kloffie
in de Klanderlj te hangen bij die
andere spookachtige costuums, die
nimmermeer afgehaald zullen wor
den
Tcrwyl in de tjokvolle Klande-
rü nog gedanst moet worden tot
de laatste man of vrouw binnen
Is. En, al kom je als dooie an. je
danst toch. want ijs maakt dol,
vooral het Friesche ys, maar liet
Elfsteden-ijs op die route van 200
kilometer bovenal". -
-60 Jaar 7doi-ke3i!?«ider. De Vt-jarige Frans van Zutfen hoopt op.
1 Jamiari den ;'duff te herdenken, waarop h'j voor eestig jaar door. d*-:
parochiemn Veffh[ uerd aangesteld als Malekenluider- van de kerk. De
aanstaande jubilant leest de niridèchriftên op de nieuwe klokken, dit
de: indertijd dóór de Duitschersgestolen klokken van eyh kerk sullen
vervangen.
Staking in haven van
Antwerpen
Koude 'tast 'ladingen aar»
In dé haven van Antwerpen heb-
lien 13.000 dokarbeiders bet werk
neergelegd uitontevredenheid over
de naar haar meening te lage iilt-
kecring bij'"werkloosl>eld.
De scheper. b'.IJven met hun ladin
gen ligger, en de reet'ers hebben öf
'bedreiging geuit ze naar Rotterdam
te zenden. Drie ladingen fruit looper
reeds gevaar: döor de vorst te worden
aangetast, hetgeen zou'; neerkomen'
op een schade van fr. 100,000. Ook
verscheidene tonnen (boter 'loopen
gevaar door de koude te worden
aai "Tast.
T De: stoomschepen „Tamara" ér
„Atlantic wind" zetten in plaats van,
naar. Antwerpen koers naar Rotter
dam. en Marseille. Verscheidene an
dere schepen liggen 'in Anwerpen in
dé havpn voor anker doch zijn nog
niet aah dej.kadé gemeerd
Regeeringsverkjaring
V.S. over Cheribon
HetAiherikaansche ministerie van
buiteulanris.che zaken hééft Dinsdag-
middagSdp.:- volgende verklaring uifc-
aegevencJDe .regeering van de Ver.
Staten ^;ceft' me.t voldoening' het be
richt ontvangen, dat de Nederland-,
sche rëgéóring de commissie-generaal-
heeft./ iJémachfcigd 'de ontwerpover-
eenkohïst.-. te onderteekenen, welke
door de; Ncderlandsche en Indonesi
sche vertegenwoordigers is besproken
en welkè:op'T5 November te Cheri
bon is/geparafeerd," De Anverikaan-
sche regiering hoopt, dat thans, voor
de welvaart en; de stabiliteit van
7uid-Obst 'Azië. samengewerkt kan
v orden..: jJTT;.
„Het' groote staatsmanschap", zoo
,vei volgt' de/. npta. ,T,door beid? dele -
Katie ï/vïcond hy de ondc-hardelin-
gen over het vergelijk, geven de be-
;otte. dat de overeenkomst ?a! worden
nagekomen met voortdurende zore
voor het welzijn vnn de betrokken
volken.
De regrering dev Ver. Stalen net
met de grootste be'.anrstelling de
maalrcgèlcn legemoet. welke '/uilen
worden - genomen tenelndr de over
eenkomst ten uitvoer te leggen: tol
de ontwikkeling hi de richting var.
politieke stablhsf.t.e er» tol de econo
mische- wederopbouw van Indonesië,
welke hét resultaat tnoge zijr. van d"
overeenkomst".
Burgemeester van Buitenzorg
gearresteerd
De burgemeester van Buitenzorg
zyn secrersris en twee assistenten
zijn op last van Nederlandsche mi.
'.Irairé autoriteiten gearresteerd
Een gecombineerde Nederlandsch
Indonesische commissie, waarm
o m. dr. Koets en minister Roem
zitting V hebben, is ter onderzoek
naar Buitenzorg vertrokken Oos
hoogo officieren van beidé zijden
zullen aan liet onderzoek deel
nemen^'
„Ciske de Rat" voor
Parool-lezers
óp 30 December
Om aan de vele verzoeken uit
de kringen van onze abonne's te
roldocn, geven wij nog één spe-
dale voorstetllrig voor Parool-
Lezers ran het veel besproken
tooncelstuk ,*,Ciske de Ka t"-
Deze derde en beslist laatsle
voorstelling wordt gegeven Maandag
30 December 's avonds acht uur in
hei Luxor Theater.
Zooals men weet wordt het stuk
voor het voetlicht gebracht door het
„Nederiandsch Volkstooneel". Mede
werkende zijn ö.a.Mleke van Oor
schot (Clske de Rat), Tine Medema
(Ma Vrymoeth), Guus Verstraete
LBruys), Madeion Waldorp (Dcrus.
Keulemans), Kapelaan De Goei
(Daan van OUefen), Marian van
Waveren (Betje van Gemert) en
vele anderen. Regie Ru Mulder.
Zij. die het/bekende boek van Piet
Bakker hebben gelezen, zullen onge
twijfeld ook het tooneelstuk, dat te
recht zeer gróote; belangstelling ge
niet. willen zien. Een laatste ge
legenheid voor onze lezers, wordt
thans geboden. T
Ce sterk verlaagdeentreeprijzen
bedragen 3.-, 2,en .1,—
(plaatsbespreken inbegrepen). De
kaarten zijn verkrijgbaar \un Zater
dag a-s. 's morgens tien uur af, aan
ons kantoor Schiedamschesingel 42
(Tel. 25430).
T Namens de Nederiitadsclu.tyï/eermg. heeft de willijster vun Oortou,
luit.-kól. A. E, J. L. Fieves, aan er» aantal Nederlandsche militairen
die zich bij de' bevrijding van one land seer verdienstelijk hebben 0°'
vmakt, onderscheidingen uitgereikt. De plechtigheid vond plaats in de
Ridderzaalte, Den Tlaag.
WOENSDAG 18 DECEMBER 1946
VERTROUWEN IN
BLUM
De Fransche nationale vergade
ring heeft me: 580 tegen 16 stem
men een motie van vertrouwen in
de regeering-Blum aangenomen.
De tegenstemmers waren „onaflian-
ke'.tjke rech.Lschen". Vóór stemden
i socialisten, communisten, de MRP
en de recht?che parüj van de vrij-
heid.
De Pr an sche zwarthandelaren
nebben meer vertrouwen m de
nieuwe regeering getoond dan de
veurs. Terwijl op de 2warte markt
de prijs van den Amenkaansehen
dollar, die op 380 frar.es stond,
heiderde :oi 320 :rancs, daalden op
de beur? ach: leidende fondsen ge
middeld 75 punten.
TURKIJE VERSTERKT ZIJN
GRENS
Turkfje heeft langs de -cheeic
Gneksch-'furksche grer.s zijn
osten versterkt. a!dus een
bericht dat Reuter uit betrouw
bare bron zegt te hebben vernomen.
Oppositie in het geweer
Van onzen parlementairen redacteur)
Het „gioote stuk" vande debatten ov«*r Llnggadjati was gisteren in de
Tweede Kamer de twee en een half uur durende rede van den aanvoer
der dei oppositie, den heer. Schouten. Men kan üem welsprekendheid,
overtuiging cn handigheid in het pa roeren van interrupties niet ontzeg
gen, doch wa| positieve inhoud betreft bieef zijn rede toch beneden de
mai'l. welke men aan dén aanvoerder- van „Her Majesty'sloyal oppo-
sttton' dient. te. stellen-Hij zeif meende een positieve bijdrage lot het de
bat te leveren door zijn. betuiging, dat ook hij een zeLfstandig Indonesië
wil, dócli men kan dc waarde van die betuiging niet hoog aanslaan, om
dat; zijonverbrekelijk verbonden is'aar» een aan dó vrijmaking vooral-
gaand herstel vaii L.etNederiandsch gezag En men kan van 's héeren
Schouten legaliteit toch yeori hoogen indruk verkrijgen, als hij met de
afkeuring, van de; oekende ophitsende uitlating van generaal Roëll in één
adem üitsyrcek:, dai. de Tiegeering zelve illegaal handelt en het Neder-
landsche volk opvoedt tot illegaliteit, En dat wórdt in het JVcderlandsche
parlemëm gezegd door een parlementariër van formaat, na: ge paal nog
perken kennende hetze tegen LinggadjoU'.
bel' 'I van Lt.-G.-G, en C.-G. .Met
mternatlonate aspecten is veel te veel
rekening gehouden; .eigen verant
woordelijkheid alleen had hier moe
ten beslissen.
Zijn beschouwingen samenvattende,
concludeerde., hij op principieels
gronden tot de noodzakelijkheid het
accoord af te wijzen, gelijk hij ook
het Indonesisch nationalisme .afwees,
fly verzette zich daarbij tegen de
opvatting,dat de bestrijders van de
o ver eer. komst reactionairen zijn Cn
dat zij- geen ander 'alternatief hobbun
dan oorlog. Het bestand kun niet
«orden gehandhaafd; de pas ver
schenen.. verlieslost Is een spot en
een, aanfltuting van dat bestand.
HEEFT REPUBLIEK
GEZAG?
De heer S c h o u t en (A.K.J stel
de allereerst de vr?ag. hoe de Re-
geeilng haar voornomen om de-over
eenkomst te teekenen kan verant
woorden in verband met haar
gebondenheid aan de Grondwet. De
overeenkomst bevat richtlijnen,, die
onherroepelijk leiden, toi veranderin
gen op'het terrein van de. staatsleer.
Heeft de:. Commissie-Generaal wel
beseft aan .welke, procesgang zij bier
is begonnen? Evenals de. heer TLLanus'
drong spr. aan óp overlegging der
notulen,staaf voor. beide partijen
hun bindend,k jrak.tóiL^y eL,.vöHt. ...en, in.
hoeverïe? liet was - spr"*" duister,
waarom bepaalde punten uit de no
tulen niet in de overeenkomst zelf
zijn opgenomen, en hij stelde verder
de vraag of. in de ■Regeeringsverkla-
rlng en In de toelichting alles wat
afgesproken is vermeld wétd-
Ook ,de heer Schouten bleek, gelijk
Maandag enkele andere sprekers, vat»,
meening. dat de -OG. haar bevoegd
heid te buiten is gegaan Ook hel
beleid der regéerinp op dit punt
verdient onverbloemde afkeuring,
omdat zij de wet op de uUzenJing
der C.-G. heefL ovértreden Hei isTie
reecering geweest, die hierbij de
argumentatie, van het ,;maximum
bereikbare" heeft geïntroduceerd,
welke prof. fiomme zooverfoeilijk
heeft gevonden Is het juist, dat de
Itegeerlug Heeft gebogen voor pressie
vaji Luitenmt-Gouverneur-Generaal
en C.-G., gelijk „HeiBinnenhof"
wist'te vertellen?
Door tvat hier gebeurd Is, worden
de grondslagen -van het Staatsgezag
aangetast Regeering. en C.-G- hebben
zich Ulegaal gedragen en daardoor
diepen zij illegale actie op,
tVïe. gelijk, spr., de uitlating van
gen. .-Roëll afkeurt, zal objectief
moeten zijn en ook de illegale hou
ding der Regeering moeten afkeitreh,
omdat anders gevaarlijke weerstan
den zullen ontstaan Denkt de Re-
gc -ing zóö de democratie te dienen?
riep spr met stemverheffing uit. Wat
de Regeering doei Is het volk opvoe
den tot illegaliteit!
<n het vervolg' van zijn rede be
twistte spr,. dat de repubiikeinsche
regeering voldoende macht en gezag
heeft, om 'als representatief te wor
den erkend: In dit verband wijdde
spr uit over de begrippen v r ij e
staat en souvcrelne staat. De
C.-G. had Indonesië niet als een
souverefne staat mogen erkennen,
was zijn condusie, waarop hij deed.
volgen een scherpe afkeuring van het
Driekoningenavond in den nieuwen
s schouwburg
Van Dalsum over regie
en ensceneering
WANNEER op den avond van den
löóen Januari In den Nieuwen
Rotierdamschen schouwburg
voor de eerste maal het doek splijt,
zal op het' tooneel de inleidende mu
ziek van Humperdinek direct dooi
de woorden van den Hertog uit den
Driekoningenavond worden onder
streept. „In dien muziek der liefde
voedsel, is. speel op dan. Geef mij
muziek, altijd meer.". De muzikale
sfeer van één der rijpste 'blijspelen
van Shakespeare overheerscht in
deze vijf bedrijven vol van poëtische
kracht en zuivere menscheiykheid.
Albert van Dalsum, de regisseur van
den Driekoningenavond,, legt hier in
het gesprek over de mlse en 'scène
de nadruk op. Deze fantasie, aldus
verklaart hij ln een scherpe en
boeiende analyse van -het stuk, ver
draagt geennaturalisme. Deze op
eenvolging van verwarringen, die ïn
compositie een waar meesterschap
vérroden, is vol van sterk komische
effecten. De verdwazing door de
liefde is het hoofdthema van dit
blijspel. Daar doorheen klinkt steeds
vraag:'Wat beteekent het leven
vroclijkheid wordt getemperd
door de bezinning op ons bessaan:
Er klinkt meermalen door de tekst
een glimlach ora de dwaasheid van
de wereld, die grenst aan de me
lancholie. „De regen, de regeh, het
regent lederen dag", zingt de nar.
Blübcrwang wordt m deze omgeving
een komlsch-tragisehe figuur. Mal
vollo bijt zich vast Sn ij delheid. De
Hertog leeft- in een verdwazing voort
En dan rijst de vraag, hoe de rea
lisatie van deze visie op het blijspel
bij de opvoering mogelijk wordt.
Mijn streven is', zegt van Dalsum,
d#. intimiteit van het stuk nader; tot
den oeschouwcr le" brengen, Het
komt. er op' aan dc-.- dialoog puntig
te zeggen: en vooral ..het beeld niet
statisch te laten worden. Het. verloop
van dc handeling, de beweging, moet
steeds voortgang- vinden. Het tooneel
zal een vasten bouw krijgan —Tin
Shakespeare's tijd waren er ook al
leen de planken waarop gespeeld
werd tn een elipsvorm De aan
duiding van de plaats vnn handeling,
alleen door een bordje met de ver
melding van de plek waar het ge
beuren zich afspeelt, zou te veel van
onze verbeeldingskracht vergen.
Daarom maak ik gebruikvan ach
ter een zuilenreeks- opgehangen be
schilderde achterdoeken, gobelins,
die bij Iedere scène gemakkelijk te
vissolen zijn. De changementen van!
deze achterdoeken' zijn zichtbaar.
Het plaatsen vat» üe requlsietcn. van
tafels en stoelen, gebeurt eveneens
bij open doek De tafereelen wórden
door muziek het Rotterdamse!»
TbïiharmoiUsCh Orkest, vermoedelijk
alleen uit strijkers bestaande, onder
leiding van Maurice' van Yzer zal
hiervoor zorgen aan elkaar ver
bonden, Bij deze aaneenschakeling
van taterecien tijdens de verande
ring van achterdoek, heeft niet al
leen de muziek een functie, maar
bovendien zal een dansende narren
figuur er toe bijdragen, dat het ge
heet n»ct wordt ipnderbroken. Alleen
de tndeellng in budrjjvcn blijft dui
delijk gehandhaafd- De bezoeker
moet gelegenheid hebber» om even
tot rust te komen Het blijspel zaï
opgevoerd worden in den, trant, van
een vertelling Als openingsstuk ts
het bijzonder geschikt en de bezet
ting van de verschillende rollen
maakt een verwezen lijk Ing van deze
opvatting zeker -mogelijk Johan
Sehmiiz speelt de Hertog. Mary
Musch—Smltshuysen heeft de rol van
Olivia op zich Benomen.' de jonge
'ictrlce Annlc dc Lange Is Viola, Paul
Huf zullere we zien als Malvolio- Ben
roertier qls Bibberwang. Johan Fio-
let als Jonker Tobias, Frits van Dijk
als de Nar. Verder werken mee Ma
rio Hamel (Mariay. Edwin Thomas
(Fablo). Koos van lersol cAntonio).
Cas Baas (Sebastaanv
Albert van Dalsumhééft zijn toe
lichting beëindigd. Over eenige. .we
ken zuilen we de entree van de
Start bij de inwijding von den
•.houwbure met Driekoningenavond,
waarvoor dc regisseur zelf de décors
en MarieSternhelm de costumes
omwierp, kunnen meemaken.
Toen tl»? heet Schouten in dit ver
hjUidequ4'ergt'iij.kin^piap kte^juiet
ïajli, tóén" Tvde driften, ën krachten
var» liet.. natioaaal-soelaUsme bestre-
tlen, irrvvljl: wij nu die driften en
krachten'in de repübl ek moeten ont
zien, interrumpeerde de heer V o t-
rink (P.v.tLA.):/ „De brochure van
CoHJn!"-
Dc hen Schouten Als u
dit debat óy een waardig pelt wilt
tóvren, had u deze opmerking niet
gemaakt, want U weet zoo goed als
ik,; dat CoUjn in het verzet vooraan
heeft gestaan: Het extremisme staat
de republiek- in den weg:
he. r 'i' h oma s.» e n (P.v.d.A.}
Daarom moeten wij het Sjahrir -mo
gelijk maken dit tc overwinnen door
goedkeuring der overeenkomst:
De beer Schouten üleei echter
van meening, dat het ex'remisme op
een andere manier cuoct worden be
streden cn* maande de Regeering lelt
bewust te zjin van haar verantwoor-
delykheid ten opzichte van het'Ne-
derlandsclje volk en de Imlouesischc
volkeren.
Groote prestatie der C-G
De beet G.asüh ar. t (P.vd-A.)
erkenende, dat hei Nederiandsch ko
loniaal beleid in Indonesië verselij-
'kenderwijze goed. werk heeft gedaan,
wees erop, da» ei veel conflictstof is
opgehoopt, dat na de capitulatie tot
uiting kwam. 2ij, die de volle ver
antwoordelijkheid dragen voor bet
vroeger gevierde koloniale beleid,
hebben thans- her grootste woord bij
de bestrijding van de ontwérp-over-
eenkomst. Wij staan hier voor een
historische onvèrbiddeüjkheid, die
nie; weggenomen kan worden met
een beroep op Nederiandsch vroegere
prestaties,
i)c Coinmissie-Gciteraal heeft een
grvotv prestatie verricht door in zóó
korten tüd vél) accoord tot stand te
brengciij dat dv verwachtingen over
treft, die men, gezien dtr verhoudin
gen ln «et uinnenland van Java, kon
bebbLInderdaad beteekent tüi ac-
coorü machtsver.schuivius, doch er
komt een samenwerking tusschen
beide volkeren tot stuud, die het bes
te belooft voor de toekomst cn voor
beide uitermate belangrijk is Op
deze wijze kannen wij medewerken
tot het in goede banen leiden vat»
het Indonesisch nationalisme.
Krachtig kwam spr. op tegen de
wijze, waarop via de radio de ont-
vverp-Qvereenkomst is bestreden. De
z-g. geheime zender ln Indonesië
toont zooveel verwantschap inei de
propaganda van „Indiê in nood", dat
de regeering krachtigdiént in te
grijpen om de saboteurs der regee-
ringspolitiek tot de orde te roepen
En wat zat er met generaal. Roëll ge.
beuren? Er ts ook alle reden om. de
LegervoovUchtingsdienst in Batavia
op de vingers te tikken De parallel
die de heer Schouten trek, tusschen
den bezettingstijd in Nederland en
de situatie in Indonesië, achtte spr.
onjuist en hei deed hem leed,, dat
er oucl-iilegaien zijn, die ue Indone
sische vrij neidss icy ders inei wapen
geweld wille»» onderdrukken, hoewel
zij neizelfde dóen als destijds de Né-
detlandsche verzetsstrijders.
De heer De Gi'pu i (C-P.N.) be
streed de uitlating van prol. Romme,
dat Nederland mi ook anders kan.
Ais dat werkelijk zoo was, zou hét
wei gebeurd zyn ook, meende hij
Dat de goedkeuring van dc Statcn-
Generaal ia de Hegeeiuigsverklanng
woidi uitgeschakeld"» deed spr,
vreezen, dat men dat in Indonesië
als een manoeuvre zou kunnen be-
- Tióuv-en. Ook deze. spr. achtte het
een bezwaar, dat'do bindende notu
len niet zijn overgelegd. Van /hei
standpunt,- dat de regeering inneemt
ten opzichte van de positie der re
publiek (vegionaal Of staatsbewindI
zal de siem van de C.P.N afhangen,
verklaarde spr. Achter de agitatie
legen Linggadjati, aldus spr., zitte;
de parasieten,; de bloedzuigers .van
net Nederlaudsche volk, die in- ledig
heid do brutaalste winsten uit Indo
nesië hebben gezogen-
Een voortzetting van den oorlogs
toestand in. Indonesië zoo Nederland
ruïnéerei». Zij.die daarheen drijven
behoorden in rusthuizen te ver blij-
ven,, en dat zou allang het geval zijn,
wanneer de' P.v-d A; met de C P N
een gemeenschappelijk Iront zou
vormen .Doch ln plaals daarvan staa;
één - der voorzitters van de P.v d-A-,
de heer "Oud, naast: de bestrijders der
ontwerp-overeenkomst.
De heer B i e r e m a (P.v>d.v j
achtte aanneming van de omwerp-
overeenkomst verwerpelijk, omdat
niet vast staat,dat de andere partij
er zich aar» zal houden.
Nada» de heer Hoog car spel
(C.P.N-], overigeris de bekwaamste
man van zün fractie, een uur .liad;
volgepraat met ean rede, die geen
enkel nieuw gezichtspunt opende,
werd om half zeven uw® uur ge-
p.iuzeerd.
Deze uitschakeling is logisch, om
dat een o u t w e r p-cvereenkomot
ci or.dwettelijk niet aan de goedkeu
ring der Kamer kan worden onder
worpen. T
tn de vergadering va/» gisteravond
gepresideerd "door den heer
Str.eén.-; a ln de Tweede Kamer
de beraadslaging over de regerings
verklaring inzake de on:wcrp-over-
eenkotnst van Linfrgadjati voort-
ezet.
De heer Zandt (s.e.) ontwik
kelt bezwaren tcger» het revolution-
naire senv.mem in Iudlë. Revolutie
breng: nooit welvaart, doch ste-
vernij.
De republiek is onmiddemjk
overgegaan to: he: invoeren van
een "i'elle terreur. Duizenden Ne-
derlanders. Indonesiërs en Chlnee-
zen zijn als slachtoffer van die
•erreur gevallen.
Spr. betoogt, dat de principes van
de koninklijke reüe zyu (Xijs gege
ven heeft. Bei huidige kabinet
heeïi 'z.L een Lweesiacht:ge Touding
aangenomen. De regeenrtg heeft
het pad geetfer.d. opdat de repu
bliek van Soekamo erkend kon
worden. Spr. betwijfelt of de leden
der commissie-generaal wel de aan- Tl
gewezen tvaren voor de door dezeT#
commissie te vervullen taak..
Vervolgens keert spr. zich tegen
Soekarco, tri; Nederland worden-/.f.
collsborBteurs''- gesincft, i-soms^-. aaetT^
den dood, in Indië wordt iemand
d:e ons land heeft verraden, erkend
nis hoofd der Republiek.
Het kan door niemand ontkend
worden, meent de heer Zandt, dat
door de aanvaarding en doorvoering
der zeventien artikelen het met de
veilheid van liet Koninkrijk F
De heer JoeSccs (P.v.cLA'.} ":T
merkt op,- dat- drie feiten voor
oogen moeten worden gehouden om ;'j
te komen tot een juiste, beoordeeT|ffe
llng van de gedragslijni welkevge-'-
volgd is door 'de c—g. en de .regee-T^;
ring en. om te komen tot een coBT''%T
clusie op vraag wat de kamer;,:.?'
moet doen. Ais hec eerste van -die /T-
fèiten noemt spr. hét in TgeheeLT»
Aziè opircdende algeheele natlona- ;_V
hstische "reveil, dat sterk is aange-' é.-
zet door üe omstandigheden in en
na den oorlog.
De tweede omstandigheid, welke
.n he: oog cüent te worden gehou
den is de rol, in het verre Oosten
gespeeld door Japan, een ck-ma-
tische rol. naar het hem voorkom:.
Japan heeft ïn Indonesië ongefcwij-.T-
feid 'een grooten invloed gehad.
De derde omstandigheia, waarop
jpr. wijst, is de toestand zooals die
jn Indonesië werd aangetroffen na
den oorlog. Nederland was niet" bij
machte de- leiding" uit teO enen
na de capitulatie van Japan. Voor T.
de hulp van de geallieerden past; T l
dank. T'
Spr. wijst erop, dat de Kamer ge- T:?/
kéiid ts tn wat er ten aanzlen- van TT.
Indonesië-gebeurde. Op/7' Mei 1348-i/X
is tenslotte aangenomen de tweede
motie Van Poll. waarin werd vastge-^c
steld dat de Kamer wensebte, dat ■-*
besprekingen werden gevoerd met de,Tf(
leiding der Republiek. Dan moet men'
na zes maanden niet. zeggen, dat men Jé
niei met haar moei tróeteeren,- -v/i
Het staatvast. dat er. omstandig-
heden zijn, die de: regeering en Sta-
tcn-Genersal kunnen dwingen een
anderen weg te voiga» dan ln d®
Gronthvet Is voorgeschreven. In dit-';'.-.'
verband verwijst spr. naar de ver- T
plaatsing van den zetel van de 're,:/
geer ing naar Londen gedurende den -
oorlog.
Met de uitzending der C.-G.18 eeh%?'
nieuwe fase Ingetreden, welke twea
belangrijke resultaten heelt opgele- T
verd. Op de eerste plaats het be-Tv;...
stand. Hot gemis aan ten ultvoer-.Ty
legging van het bestand Is or.bevTe- vT.
dtgend. Als het komt tot; ondertee-'j
kenine eter overeenkomst, dan moet Ti-
een tóepasslug van het bestand on-TT:
middellijk tn de besprekingen wqr-,;;-:
den betrokken. 'T TT-TT
Het tweede heugelijke feit noemt -/
spr. de basis-overeenkomst, welke'T/
thans aan de Kamer wordt voorge-
'ecd-
Terecht is dat geschied niet tri den
vorm van een Wetsontwerp. Voordat
dv rrgoe.irsR vereer gaar wil zo er
Oiededéelins van doen aan de Kataer
en dat. acht spr. volkomen Juist. Het
betreft nier een politiek aceoord en
zooals de heer Loyemann he; zeide:
men moet het zien als een acte van
p.ic;l.catie. Door de ontwevp-over-
eenkoinst is naar sprekers meening
eer. bogïn var» uitvoering gegeven
aan de beginselen aeergeicgd in de
Koniaklijke rede van 7 December
1942.
Hel betoog van den heer Vonk
aanroerend merkt spr. op. dat alle
«rond aan diens icquisltoir ontvalt. 'i-
omdat dc opzet orr» tc benadeelen
by dc regccrSttR nooit kan hebben j
voorgezeten.
De overeenkomst moet gezien wor-éT"
den als één en ondeelbaar. Er Js'- zd. TT
geen enkeleaanleiding om te spre-
ken van LlnsgaOjati 1. 2 en:3T
Dc overeenkomst zal naar feoede
trouw moeten worden uitgelegd.'LW1J,';'j.%.
zegt spr., 'willen het verhouweri/Vge-TT
ven. cn het winnen. Als vrij de./oves^f-L
eenkomst aanvaarden; met.den;
rechten vvensch tot somenwerking/;?/',
met allé - g«»epen -inTlndonesiöT:dan;T|T>
ts hij ervan overtuigd, dat"we/oen-,
"faze - ingaan,die stellig, moellljkh&:
den 'en teleurstellingen zal brengeriïTcf.-
maardat we een toekomst ln, gaan!.;'/
met een", góed -. perspectief Tri-1--f
Daarna komt de minister van OvétvTL-
zèesche gébiedsdeeien, dé'.Tiriheër»/
J o n k m a n aan het TrioorATMèt#:
hét oog op de vraag naar een-gTófiról-.
dlge beaniwoording verzoekt hljs'óJJÖTi.:
rede op - een later /tijdstip /tri^naógeri^
vervolgen. T.T-TXT;-. ('T "T
De V o o r z i.t t r zal den minister;
daartdë/gelegejïheldgeven/ln/de |y€
i gaderlng-" ;van?" a(3i!l.t"D0'naèraae'iEf
l voormiddaga te 11, uur^.,
