MINISTER JONKMAN„VRIJHEID IN
HOOGERE EENHEID
DE SCHIEDAMMER
RICHTSNOER VAN KONINKLIJKE REDE
EN VAN REGEERING
Avondzitting
i?K"\V*
GROOTE OOST KRIJGE EEN
EIGEN PERSOONLIJKHEID
vs blijvêntsjang
RED. SN ADM LANCE HAVEN m SCHIEDAM
ADMINISTRATIE: TELEFOON f15300
REDACTIE: TELEFOON 56505
ABONNEMENTSPRIJS PER WEEK 31 CENT
PER KWARTAAL f LOSSE NUMMERS t 0 03
HEI PARGDL
MET KOLEN VAN 4 ^5/n (ma al tenSdijfi
KUNT U 0E WINTER GEZELLIGER MAKEN
MflTMEHESSERPlEINI2RDflM-TEl.3ll48I<?55
ZESDE JAARGANG NO. 297
Regeering beantwoordt linggadjati-critiek der Kamer
(Van onzen parlementairen redacteur)
De belangstelling in de behandeling der Indonesische kwes
tie bleek hedenmorgen ietwat geluwd, toen minister Jonk
man in de Tweede Kamer begon met de beantwoording van
de zeventien sprekers, die over Linggad/ati het woord heb
ben gevoerd. Rustig en duidelijk sprekend van aanfeekenin-
gen, het belangrijk onderwerp volkomen béheerschend,
heeft de minister het standpunt van de Regeering uiteen
gezet.
Hij had zich de verstandige beperking opgelegd om op al de
in .het geding gebrachte juridische punten niet uitvoerig in
te gaan, daarbij uitgaand van de gedachte, dat de ontwerp
overeenkomst, een politiek document is, waarvan de staat
kundige en psychologische elementen belangrijker zijn dan
de juridische, te meer omdat deze bij de nadere uitwerking
nog aan de orde komen, waarvoor vermoedelijk de Com
missie-Generaal zal worden uitgebreid.
Publicatie ontwerp
was noodzakelijk
Minister Jonkman verklaarde, dat
d« Regeering het verlangen naar
een normale behandeling volkomen
begrijpt, doch dat zij heeft te re
kenen met de buitengewone omstan
digheden van het oogenblik. Als men
zou zeggen, dat dr. Von Mook nu tn
Denpasar op de gebeurtenissen in de
Kamer vooruitloopt, kan danrtegen
aangevoerd, da, de Mallno-gebledett
ook de mogelijkheid moeten hebben
zich te constJtueeren De minister
had den Indruk gekregen uit de be-
batten, da» er sprekers zijn tegen
Llngga djati, die zich bij voorbaat
«l«t laten overtuigen.
De. publicatie van "de ontwerp
overeenkomst was noodzakelijk om
een onregelmatige of onvolledige
publicatie te voorkomen. Dat een
nadere Toelichting op de overeen
komst Invloed had kunnen uitoefe
nen, meende de minister te moeten
betwijfelen. De gedachten wisseling
,ln de Kamer hee£t Ir het standpunt
Van de regeering. die van harte aeh-
"ter Linggadjatt] staat, geen versnde-
ring gebracnt. DL vloeit voor; uit
het 't<At dat zij naar de toekomst
tiet.- -Men kan In Linggadjati een
gang naar Canossa zien. gelijk de
heer Zandt, doch ook een verheu
gend beeld van een ontwikkelings
mogelijkheid in de toekomst.
De regeering U van meening. dat
bij' de beoordeeling van de overeen
komst de psychologische en staat
kundige elementen belangrijker rijn
dan de Juridische. Bij de beoordee
nling, van de staatkundige en staals-
lechtelljke. positie van de voorge-
■-stelde Unie-constructie, zat men de
.beteekenls ervan moeten zoeken in
■*de toelichting, -dn - aanmerking - ne
mend, dat een nadere uitwerking
nog moet komen.
Voor een rondetafelconferentie
blijft na de aanvaarding van dit po
litieke accoord nog ruimte over.
PAROLOSCOOP
Een prinses glimlacht
TWEE JONGE MENSCHEN dansen
met elkaar. Zij beloonen elkaar
t met een glimlach; Laat nu te£e1;-
e«n hen begaan, omdat de beschei
denheid dit gebiedt en omdsi be
moeizucht meer bederft dan er na
derhand nog te repareeren is? Neen,
Want Zij 1$ een prinses die, normali
ter gesproken, eenmaal een dubbele
kroon zal dragen, en Hij. wie Is hij,
die naar het hart eener kroonprinses
durft dingen?
Fluistercampagnes, fotograrenacu-
viteit, gossip-wrilers (babbelrubrick-
vullers), iedereen maakt' zich mees
ter van de arme slachtoffers die als
gewone menschenkinderen meenden
even met elkaar te kunnen meewic-
gen op de maat der muziek, en die
meenden te mogen glimlachcm.zooals
ieder vrij menseh glimlacht Als men
echter een kroonprinses is in het
wereldrijk van Groot-Bn«tannie dan
mag men heel weinig. Dat heef' bet
overgrootmoeder Victoria onder
vonden, en oom Edward ook. vooral
deze laatste toen hij tien jaar gele
den den Engelschen troon opofferde
voor mevrouw Simpson. Omdat
Royalty In Engeland boven a
verheven wordt geacht moet
leven van teder lid van Royalty ge
meten worden met een andere maat
dart waarmede het teven vbh lederen
gewonen menseh ln het overigens
aan Ingewikkelde ^raditte zooover-
rijke Engeland word» gemeten
Kroonprinses Elizabeth wordt ln
het' aanstaand voorjaar eenentwintig
dus' meerderjarig. Daarna mag zij
ntet doen en laten wai zij wil. Dat
mag zij nooit Want zelfs als zij, on
gehuwd. de vijfentwintig passeert
moet zij pog e-ventueele huwelijks
plannen een Jaar van te voren ter
kennis brengen van den Privy
council en afwachten of de volks
vertegenwoordiging er haar goed
keuring aan hecht of haar afkeuring
over uitspreekt. En zoolang zij nog
geen vijfentwintig is moet zij ook
haar vader, den koning, tnestemn:
■vragen, en daar deze evenals
voorgangers, er. njt»t aan denkt
grondwet met voeten te ireden. gaat
hij met zijn ministers *e rade en
handelt haar hun advie? Omdat de
landelijke politiek en dc laatste
slroominaen van de mentaliteit des
volks met zoo'n verloving te maken
hebben. Over liefde praat men niet
in zoo'n zitting van koning en mi
nisters; zij hebben met de liefde in
hun land niets van doen wel met
de politiek, de veiligheid het ontzien
van bevriende mogendheden e.d
In verband met kroonprinses Eli
zabeth is de naam van prins Philip
van Griekenland genoemd, die donr
z:n jarenlanger» dienst tn» de Brttsehe
vloot al zoo goed als ver-Engelschl
is. Maar zijn familie, waartóe de
reeds volkomen ingeburgerde' prin
ses Marina van Kent behoori dus
dat is in orde maar waartoe ook
de voor de derde maal naar Grie
kenland teruggekeerde'koning George
H behoort Deze terugkeer Is niet
glad verleppen en JGriekentand Is
een haard van onrust geworden Dus
zijn er nu parlementaire groepjes die
bezwaar maken tegen een al te nau
we relatie van het Huls Windsor met
het Grieksche. En andere groepen
winden zich op en zeggen dat prins
Philip spoedig voorgoed Engelschman
.zai. zUn.cn dat hij alle. relaties met
de' Grieksche politiek verbroken
heeft, nlei nu. doch ai zeer Jang ge
leden.
Of hltl nu prins-gemaal wordt of
niet: nog steeds is een Engelsehe
kroon-pr'nses geen vrij menseh en-
kind. Verleent dat geen aparte, me
lancholische. charme aan haar gllm-
I«ch?
WEERBERICHT
WEERBERICHT
Helder weer met lichte vorst ln het
olterstn we»ien van het land en ma
tige vorst fn het overige gedeelte-
Wind, matig uit oostelijke richtingen.
"21 Dec Zon op ia.48 uur onder 16.22
uur.:.1
Dat de overeenkomst op zich zelve
een „fantoom" was, ontkende de mi
nister doch hei kon niet anders of
2Ü moest, .onder Öe omstandigheden
waaronder zij tot stand kwam, on
duidelijkheden. bgvatten. Inlusschen
moeten Reaeenngsver klaring, toe
lichting en overéénkomst ais één
geheel worden beschouwd met pri
oriteit voor de Reseeringsverklarlng.
Ook de andere partij za! de Begee-
rings verklaring >in de toelichting
moeten kennen, én bij de ondertee-
kening zal de samenhang der drie
'Stukken moeten blijken
De arbitrage is in de overeen
komst op het taaiste oogenblik op
genomen op verzoek van de Indone
sische delegatie, 'die daarin een uit
drukking zag van gelijkwaardigheid-
Het betreffende partikel zal echter in
een reglement nader moeten worden
uitgewerkt om-'de Juiste procedure
te omschrijven. De bindende notulen
zijn in de toelichting volledig ver
werkt en ntet tgezlen kan worden,
hoe be» niet-overleggen der notulen
eenige schade zou kunnen toebren
gen jian het begrip van de overeen
komst.
Spr. zette uitéén, dat de Grondwet
zich maar zeer' terloops met Indié
bezig houdt en-daar bovendienniet
van toepassing Vs. Een Grondwets
herziening zou dus eenvoudiger van
karakter zijn dan men' misschien
verwacht, overigens dient -mpn te
beseffen, dat codificatie logischer
wijze altijd achter de feiten aan
komt. zonder da+ men deze feiten
ais Grondwetsschennis beschouwt, in
1B30 bij de afscheiding van Betgti?
heeft eendergelijke toestand be
staan. De Grondwetswijziging kwam
eerst ln 1820 'ot stand.
De regeering zoekt naar een op
lossing van de koloniale verhouding
in de richting, van, ,;vrljheld in hoo-
gere -eenheid", gelijk-- prof,Mo res eo-
het uitdrukte. De Koninklijke rede
van Dec, 1942 ging In deze richting:
zij wilde ..ëelifkwaardigheld, vrijheid
en eenheid". Is he» wel redelijk, om,
me» he. oog op den geest van die
rede, de Regeering van ontrouw te
beschuldigen? lil het requisitoir van
den. heer Vpnk zijn de leden der
C.-G, en de Luitenant-Generaal „ge
wone ambtenaren" genoemd, terwijl
zij in feite alleen aan de Kroon ver
antwoording schuldig zijn.
Het was tc begrijpen, aldus de mi
nister. dat de heer Palar in de stem
van den heer Vonk de klank van het
oude koloniale behoud herkende
Wat hei aandoen van geweld aan de
We, door de C.-G bel reft waarin
gespreken werd van een nieuwen,
vorm binnen het Koninkrijk, verwees
de minister naar zijn toelichting bij
dit weisontwerp. waarin uitdrukke
lijk is gezegd, da» onder Koninkrijk
niet behoefde te worden verstaan,
den ouden vorm Rijkseenheid, doch
dai dit ook een federatief verband
zou kunnen zijn Ook ln de KonfnJc-
tjke rede zijn de kiemen voor een
federatie In feite aanwezig.
Kroon geen ornament
De verruiming van de tnstructie
kan men niet als verwiJi aanvoeren,,
omdat van den aanvang af vast
stond dat he, resultaat aan de
Kamer zou" worden voorgelegd. Ui'-
drukkelijk verklaarde spr. dat. de
Unie eer) eigen souverelntielt zal
hebben, en dat de Kroon geen leeg
ornament Ls. In staatsbeeld der
Unie ir.oet men het Oranjehuis zien.
dai zich onpartijdig wijdt aan de be-
hartfclng van de gemeenzame be
langen Van beide partners.
Tegenover de erkenning van de re-
publick staa, haar verplichting om
de faeto hei gezag uit le oefenen op
Java en Sumatra hetgeen haar nog
zwaar genoeg kan vallen welk eti
ket men ook op dc erkenning 'wil
zetten., zij is de erkenning van een
staat, die straks deel uit 2a] maken
van de Vereenlgde Staten van Indo
nesië
De uitwerking van het bes'and ls
Inderdaad' beneden de verwachtingen
gebleven at heeft zil belangrijke be-
teokenls gehad bit de vervanging'van
Brltsche door Nederlandsche troe
pen. Op den grondslag van het po
litieke aceoord wil ten wij de repu-
blfek gaarne de gelegenheid geven
om te bewijzen, dat zij. Inderdaad op
democratische wljze het gezag kan
uitoefenen. Geen vojkeren behoeven
tn het republiKeinsche verband le
worden opgenomen, die dit zelf niet
wenschen
Zij die vreezen voor een misluk
king en die .vragen: wat dan?, kun
nen verzekerd zijn. dat gedurende
den overgangstijd, waarin dan die
mislukking zou plaats vinden, de Ne
derlandsche Regeertng verantwoor
delijk blijft, gelijk de overeenkomst
ook uitarukKcliJk vermeldt Dat
„aanstonds" tot troepenvermindering
zou moeten worden overgegaan,
dient te worden verstaan als „zoodra
mogelijk", dus niet zoolang zij nog
een taak hebben te verrichten.
Mocht het accoord niet worden na
gekomen, of pracflsch nie. uitvoer
baar blijken, dan zullen partijen op
nieuw moeten s'reven naar een vorm
van samenwerking.
M1NISTEB JONKMAN
„Grondwet houdt zich maar terloops
met Indië bezig."
.Indien er geen uitspraak van de
Kamer zou komen, verklaarde de mi
nister, meent de Reeeerint te mogen
aannemen, dat de Kamer haar toe
vertrouwd om te doen datgene, waar
toe z|j tn de Regceringsverklarlne
haar voornemen te kennen heen ge
geven.
Het plan van de heer en 'Weiter c.g
laai Nederland te weinig vrijheid en
eeeft Indonesië te weinig vrijheid,
terwijl wat de. heer Schouten wil:
herstel van het .Nederlandsche gezag
en daarna het geven van zelfstandig
heid aan de-Indonesische inspiraties
niet kan voldoen. Dit hadden wU
moeten dóen vóór de occupatie in
1942; ihans zouhet den Indonesiërs
den'indruk geven van een eenzijdige
Nederlandsche oplossing-
De minister eindigde met te rele-
eerén. dai een mlnlsler *"b|) zijn
ambtsaanvaarding belooft trouw aan
de Koningin. gehoonaamhpJd aan de
Grondwet en trouwe vervulling van
zijn plichten. Deze eerien meende de
minister In alle opzichten te zUn na
gekomen'-
BIJ de replieken die om 8 uur be
gonnen, was de eerste spreker de
heer Roolvink (KVP). die in eerste
Instantie niet het woord had ge
voerd. HU was van meening,' dat
door een uitbreiding van de Cora-*
missie-Generaalveel spanningen.
..zouden opgeheven -.worden^ -ën.de
valsche scheidingslijn zou vervlak-
ken.
De heer Bruins Slot tAR) achtte
het onjuist, dat de minister de ju
ridische critiek op het accoord heeft
op zij geschoven, omdat het psy
chologische element het voornaam
ste ls. Dit primaat der psychologie
in staatszaken wees spr. uitdrukke
lijk af. Uitvoerig bestreed bij het
betoog vanden heer Logemaan In
zake de jure-erkenning, welke vul
garis spr. opgesloten ligt in het feit.
dat de Regeerinv de politieke pre-
te* republiek honoreert en
haar in het zadel helpt. Tegenover
den heer van Walsum. die opge
merkt had. dat het verzet van de
anti-revolvtionnalren en christeüjk-
historischen 'n christelijken grond
slag miste, voerde spr. aan, dat net
verzet tegen het vermoorden van 't
Koninkrijk gebaseerd was op de
Heiljge Schrift. -
De heer Logemaan (P. v. d. A.)
gaf toe. dat het accoord een vreemd
element is ln de oude rechtsorde,
doch dat dit onvermijdelijk is voor
het scheppen van 'n, nieuwe rechts
orde. Het besef van de gebrekkig
heid .en zondigheid der menschen.
meende spr. te moeten uitbreiden
tot menschelijke instellingen en ge
zagsdragers, waardoor men ontkomt
aan de gevangenschap van een ver
stard legltimisme. Dat wij 'zouden
moeten uitmaken, hoe de vernieu
wing moet geschieden. Is. een toe
stand, die historisch niet meer be
staat. Elk bele4d. dat geen Don
is..To' de realiteit
rekening moeten houden.
Het lspose, ais de heer Schouien
zegt. dat wjj onstegen het bulten-
Kamercommissie
naar West-lndië
De parlementaire commissie
welke naar West-lndië zal worden
afgevaardigd, zal bestaan uit de
Tweede Kamerleden: Dr. S. E. B
Biérema (P. v.d. A.)» H. J. W. A
Mejjerink (A.R.), G. Wagenaar (C
P.N.J, Prof. J, H. A. Logemann (P
v.d. A-) nit de Eerste Kamerleden
Mr. G. C. J. D. Kropman (K-V.P.)
en Prof. J. de Zwaan; (€,H.)
Tot voorzitter ls benoemd mr
Kropman, en tot., secretaris mr
M. P. F. A. de Maree tot, Babbe-
rlch, commies-griffier van de
Tweede Kamer.
De commissie heeft* het plan m
de tweede week van januari te
vertrekken.
land hadden moeten 'schrap zetten.
Wat '♦'zou het voor. waarde gehad
hebben, om, als dit op 'een conflict
was uitgeloopen, te kunnen zeegen:
,.Het Ls Uw schuld," Dat zou ons
eeen stap verder hebben gebracht.
Na den heer Bruins'.Slot wederom
.te hebben bestreden kwam spr. tot
de conclusie. dat de Regeering
marschroute en tempo dient "aan té
geven. Daarbij zal zij de meerder
heid van het. Ned. volk dchter zich
hebben.
Heefi de minister, vroeg de heer
Vonk (P.v.d.A.). werkelijk het recht
van afscheiding van ïndië erkent?
Dit zou toch een ongrondwettig
prijsgeven van het* Nederlandsche
gezag zijn! Denkt de minister, dat
hij van rijn verantwoordelijkheid
ar is door aanvaardinB der overeen
komst. die toch niet zal worden na
gekomen?
De heer De Groot lOP.N.j
was door het betoog van den mi
nister grootendeels bevredigd en
schaarde zich, met een woord van
erkentelijkheid aan het adres der
Commissie-Gen er aal, achter de
overeenkomst.
De heer Roiame (K.V.P.) ver
heugde zich, dat de minister in zijn
rede gezocht had naar wa; bind'
en niet naar wat verdeelt. Er is in
het parlement óp vier punten over
eenstemming. In -de eerste plaats
moeien de geïnterneerden uit hun
toestand van ellende worden ver:
lost; spreker diende namens alle
fracties, uitgezonderd de communis,
tische, een motie ln, waarin word*
uitgesproken, dat de vrijheid en dr
veiligheid van de' slachtoffers der
oorlogsomstandigheden en van de
geïnterneerden behooren te worden
verzekerd.
Naar zijn meening'. was de Kamer
het ln betglgemeen. ook eens over
het^'-gemwmschappeHjk'-.uitgflngs-"1
punt: de Koninklijke rede, over
het feit, dat aan de Rijks conferen
tie een belangrijk aandeel noe'
worden gegeven, en over het groote
verschil tusschen het werkelijke
Linsgadjati en de misvormde voor.
stelling. Op alle vragen van. der
heer Romme bleek de Regeering-
De defensie-drevippl <je Scheveningsch? huren vormt voor de sfiherjt
vaart An ijrooU hindernis. Dit bh'k, toen Itcce binnenkomende hortny
'oo'jrn H'ovr.süug vastliepen en zeer »«ef moeite over d>-n drempel
konden komen. De minister van Oorlog heeft toestemming verleend tot
verwijdering v(tn dit obstakel en de visschers hopendat
t sal gebeuren.
hopen, dat dit spucdig
eengekomen, met onverkorte in
achtneming van de Regeerings-er.
klaring van 10 December IS46 en
van de aanvullende Regeeringsver-
ktnrtne van 19 December J946;
van oordeel, bij deze wederzijö-
een bevredigend antwoord heb'- de mJS"
ben ontvangen, Conclodeerendc. dar MaewSSt. nLSX
ben ontvangen. Concludeerende, da:
nóch de revolutionnalre weg moet
worden gevolgd, nóch de anti-revo-
lutionnatre, doch de niet-revolution-
naire, d.w.z. dat de oplossing nie'
gericht ls tegen de revoiutionnalrer
en niet tegen de gezaghandhavers
stemde hij in met het streven der
Regeering naar een nieuw, duur
zaam samengaan op de basis van
de Koninklijke rede.
Dit verklarende namens de
grootst mogelijke meerderheid zijner
fractie, diende hij de volgende motie
in. mede geteekend door den heer
Van der Goes van Naters:
Do kamer, overwegende, dat de
Regeering terecht haar beleid erop
richt, om, met overwinning van de
zoowel hier te lande als in Indone
sië bestaande vertrouwenscrisis, een
duurzaam samengaan van Indone
sië en Nederland Top den grondslag
van de beginselen der Koninklijke
rede van 7 December 1942 te ver
wezenlijken, overwegende, dat de
Regeering hiertoe dienstig acht ha*
aangaan, met vertegenwoordigers
van de Regeering der Republiek
Indonesië, van een wederzljdsche
verbintenis, met inachtneming der
geldende Grondwet, tot niets meer
of anders dan wat volgens de door
de Commissie-Generaal opgestelde
toelichting te Linggadjati is over-
RADIOPERIKELEN
IN DE KAMER
Compromis in P.v.d.A.
CVan' onzen parlementairen
redacteur)
De tegenstellingen in ons volk
inzake de oplossing van het radio-
probleem mogen niet zoo scherp
zijn als die ten opzichte van Llng-
gadjati, zij zijn toch eveneens een
benauwend symptoom van - onze
innerlijke verdeeldheid. Aan den
eenen kant staan de groepen, die
ook vóór den oorlog-een. uitings
mogelijkheid voor hun cultureele
en politieke desiderata vonden door
de oude omroepvereenigingen, aan
den anderen kant de buitengesloten
.eroepeeringen. Het streven naar
een Nationalen Omroep gaat echter
boven die tegenstelling uit, getuige
o.a. het feit,., dat men in de Partij
van den Arbeid voorstanders vindt
van radicale vernieuwing van het
radio-bestel en van de oude radio-
De iTrÈinrfinfl ftmcAen' het eiland
Marken en het vasteland wordt per
slede onderhouden. De poitslcde
onderweg.
bedeeling ln een aan den- tijd aan-
gepagten verm.
Dat de heer Van Sleen giste
ren' te de Tweede Kamer voer
beide stroomuigen in die Partl' op
trad was het levend bewijs, dat mer
bezig is naar elkaar toe te groeien
Men is bereid de-tijdelijke regelin?
van den minister te aanvaarden
Als aannemelijke oplossing be
schouwt de Kamerfractie van de
P. v.d. A. een top-organisatie met
coördineerende bevoegdheden bo
ven de omroep-vereenigingen.
De redevoeringen van de heeren
Van d. Zaal (A.R.) en Teulings
(K.V.P.) bewezen, dat..men ln die
kringen nog niet zoo ver is, al
aanvaardt men de tijdelijke oplos
sing van den minister.
Van de zijde der P. v.d. A. en de
C.P.N. werd aangedrongen op een
radicale vernieuwing.
ncfl besprekingen wsrden ge
voerd bil'de afdeeling Pers en Ra
dio van de begrooting van Onder-
wijs, Kunsten en "Wetenschappen.
Van den heer Van Walsum (P-
v.d. A.) teekenden wij de volgendr
opmerking aan, die ons voor geer
betwisting vatbaar schijnt:
De regeering stelt terecht op
het oogenblik geen deviezen be
schikbaar voor den aankoop var
apparaturen voor nieuwe dag
bladdrukkerijen. Doch dan heef'
zi) ook de plicht om het moge
lijk te maken, dat de oud-illegale
bladen behoorlijk worden gedrukt
en dit nog te meer, omdat de
Londensche regeering herhaalde-
lfjk heeft toegezegd, dat' zij geer
moe illj kbede n zouden onder vin -
den van de oude kranten.
Omtrent de, Ned. Onderwijs Fihr
en de „Werkplaats" van Kees
Eoeke te Bllthoven deed minister
G1 e l en toezeggingen, die de hoor
op een bevredigende oplossing de
den stijgen. De debatten over dr
afdeeling Kunst, waarover bij de
interpellatie-Joekes op 2 Aug, J.l
zooveel .te„doen ls geweest, brach
ten. tegen de verwachting in, wei
nig belangrijks.
Vandaag hoopt de Kamer zich
door de rest der begrootIng heer
te worstelen.
HET is begrijpelijk, dai de hier verzamelde vertegenwoordigers van de
Groote.Oost. of zal ik nu maar zeggen Oost-Indonesië, het gevoel
moeten hebben, dat de aandacht sterk is geconcentreerd geweest op
Java en Sumatra en dat het gebied, dat zij vertegenwoordigen, ver van
Batavia ligt. aldus dr. Van Mook Woensdagmorgen in de rede waar
mee hij de conferentie van Denpssar opende, die een begin maakt
met de organisatie-van da zelfstandige staat, „de Groote Oost''.
gen van alle deelen, want de ge
schiedenis der verschillende deelen
van Indonesië ls de laatste 14
maanden verschillend geweest.
Maar het beteekent wel. dat er ge
lijkwaardigheid zal moeten zijn en
dat de Oost-Indonesische vertegen
woordigers aan de conferentie van
dezen grondslag zullen kunnen uit
gaan bij de besprekingen met ande
ren en dat Oost-Indoneslë in iedere
centrale organisatie op passende
wijze zUn stem zal moeten hebben
en zal behooren vertegenwoordigd te
zyn.
„Hoewel de omstandigheden",
zoo ging de It, G.G. verder, ons *ot
tijdelijke voorzieningen noodza .1.
willen wij den wettigen wet niet ver
laten, daar juist de ontwikkeling
volgens den wettigen weg dit gedeel
te van den archipel onderscheid'
van hei geen zich elders heeft voor
gedaanWij willen niet stilstaan
totdat elders de moeilijkheden zijn
opgelost. De ontworpen regelingen
kunnen ln voorlooptgen vorm on
middellijk na de overeenstemming
in werking worden gebracht ln af
wachting van de nadere sanctie van
het hoogste gezag van het land en
het koninkrijk.
Het is onjuist te zeggen aldus
dr. Van Mook dat Oost-Indone-
slë reeds bij voorbaat afstand doei
van* de in artikel 3 genoemde be-
voegdheden. terwijl de Republiek
deze nog bezit en zich nog nie'
heeft uitgesproken over het gezag
dat mogelijkerwijze aan de federa-
tie-organen zal kunnen toekomen
Wij formuleeren als het ware -dr
een eerste voorstel voor den opbouw
van een federatief gezag in de toe
komstige Vereenigde Staten, welk
voorstel een. levendige zakelijke..en
principiële bijdrage vormt tot-ver
deren staatkundigen opbouw„even-
als de voorstellen van Mallno.
„Wanneer in een gedeelte van
dezen archipel, zoo besloot dr. Van
Mook zijn rede, de politieke vrede
geheel kan worden hersteld, het
vertrouwen hisschén Indoncslëir
en Nederlanders kan worden ge-
grondvest en het reconstructlewerk
met volle toewijding en inspanning
var» alle kachten kan worden aan.
gevangen, dan zal dit zonder twij.
fel door de kracht van het voor
beeld ook de anderen meesleèpen
Ik ben overtuigd, dat Oost-Indone-
sië zoodanige mogelijkheden te
zich bergt; dat het waard is me-
vollen inzet van rijn persoonlijkheid
er voor te strijden.".
Ontwikkeling langs
wettigen weg
Toch geloof Ik, aldus dr. Van
Mook, dat een andere, snellere
werkwijze onmogelijk zou zijn
weest of onvruchtbaar zou zijn ge
bleven. Uiteindelijk ls het streven
der regeering steeds gericht op sa-
menbrengtag van al die deelen
van Indonesië, die onder waar
borgen voor het behoud van hun
eigen karakter de eenheid van het
land nastreven en welker deelne
ming aan het geheel een onmisbare
eisch ls, willen wij hier een krach
tige natie vormen. Het streven naar
bijeenbrenging Van hetgeen door
feiten en sentimenten verdeeld is
geraakt, maakte noodzakelijk om te
Maiino rekening te houden met
•Java en Sumatra, evenals te Llng-
gadjatl rekening ts gehouden met
Borneo en de Groote Oost.
Het is noodïg dat dit gebied een
persoonlijkheid krijgt en als per
soonlijkheid r.ieh zal kunnen voegen
bij de andere deelen van den archu
pel. om tezamen met Nederland een
nieuwen opbouw te overleggen en
tot stand te brengen.
Wanneer de regeering stelt, dat
Ooist-fndonesië niet aan de Ver-
e'enlgde Staten van Indonesië zal
deelnemen op een lager niveau dan
welke andere sfaat ook dan betee
kent djt dat de regeering ln de al
lerlaatste plaats streeft naar het in
het leven roepen en bandhaven van
een Innerlijk sterke en eensgezinde
organisatie ln iedere negara, dus
ook in Oost-Indoneslë.
Dit beteekent niet, dat men
reeds .als bij. tooverslag. volstrekte
gelijkvormigheid kah tot stand breri-
Ijke duurzaam samengaan
schen Nederland en Indonesië op
den grondslag van de beginselen
der Koninklijke rede te verwezen
lijken;
vereenlgt zich met het ten dezr
door de Regeering voorgenomen be
leid; en gaat over tot de orde van
den dag.
Van de verdere replieken ver-
melden wij alleen nog die van den
heer Schouten A.R->. Hij ont
kende, dat er een noodtoestand
aanwezig was, die afwijken van de
wet rechtvaardigde. Als het histo
rische gebeuren om principieels
redenen, moet worden afgekeurd,
dient men daarin niet lijdzaam ur
berusten doch te trachten den oor.
spronkelljken toestand te hersteller
Menschelijke instellingen zijn niet
onvergankelijk, doch het gaat erom
of de middelen waarmee men ze wil
veranderen al of niet geoarlc-ad
zijn. Hij eindigde met, de indienin?
van een motie, mede namens P
v.d. V., C.H. en St, Ger., waarin-
werd uitgesproken, dat allereerst
een Rtjksconfereritle dient te wor
den bijeengeroepen; en waarin de
Regeering wordt uitgenoodigd deze
ten spoedigste bijeen te roepen.
Het was bijna één uur toen mi
nister Jonkman aan het woord
kwam. Het theoretisch recht van
afscheiding, waarover de heer Vonk
zich.zoo ongerust maakte, is reeds
door de Regeering erkend ln haar
verklarina van 10 Februari. Ook do
federatieve oplossing is ln lelte
geen novitiet. De Indonesische
delegatie is van meening, dat
vermindering van troepen nier
„aanstonds" zal moeten gf
schieden, doch „zooöra mogelijk".
Als de Regeering in een dwangposi
tie zou zijn geraakt ls dat niet door
'omdoen van de OomGene
raal doch door den drang der fei
ten. De invloed van Nederland in
„ouderwetschen" zin zal Inderdaad
verloren gaan, doch daarvoor komt
een andere invloed, die ook zeker
van groote beteekenis kan zijn.
Stemming over de motie heden
na de pauze.
Verdenking bleek
ongegrond
De procureur-fiscaal bij het
bijzonder gerechtshof te 's-Gra-
venhase deelt mede, dat majoor
Breunese, de commandant van
den voormallgen Ópbouwdienst'
Arbeidsdienst. om'Oorwaardelijk
buiten vervolging is gesteld, om
dat de tegen hem gerezen ver
denking ongegrond Is gebleken
Kerstgroet Paus aan Duitsche
krijgsgevangenen
In een Kerstgroet, gericht tot
de Duitsche krijesge vaneenen.
heeft de Paus hun toeuewenschi
dat zii in het komende jaar naar
hun gezinnen moeen terugkee-
ren. De Paus zal ook geschenken
ter beschikking stellen voor de
kinderen van buitenlandsche
vluchtelingen in Italtaanscho
kampen.
Een voorstel van de „Catholic
Herald" om een al genre ene am
nestie. uit te vaardigen voor
krijgsgevangenen en politieke
delincmenten, met uitzondering
van misdadigers. Is ondersteund
door G.' Bernard Shaw. Victor
Goliancz en de bisschoppen van
Oxford en Chichester.
Antwerpsche staking
nog niet bijgelegd
Overleg tusschen arbeiders
en regeering
Kreten van afkeuring en gefluit
onderbraken gistermorgen den lei
der van de katholieke vakbond en
dien van de socialistische vakver-
eeniglng toen deze de stakende
Amwerpsche havenarbeiders toe
spraken en op onmiddellijke her
vatting van het werk aandrongen
De arbeiders keurden in een motte
de houding der vakbondleiders af
deze hadden eraan herinnerd
dat de regeering tot 31 Januari
1947 volmacht heeft, de loon- en
prijspolitiek tot een goed einde te
brengen en zonden des middagr
delegaties naar den burgemeester
den gouverneur der provincie en
naar den eersten minister.
Spion veroordeeld
De Arrondissementsrechtbank al
hier veroordeelde vanmorgen den
4 4-jarig en A. Helmer, die teeke-
ningen van. Rotterdamsch afweer
geschut aan de D uitschers trachtte
te verstrekken, ot twee Jaar en zes
maanden gevangenisstraf, waarvan
drie maanden voorwaardelijk.
Kinderbijslag in Eerste Kamer
aangekomen
De Eerste Kamer heeft Donder-
ig na een kort debat zonder hoof
delijke stemming het wetsontwerp
tot wijziging dej kinderbijslag goed
gekeurd.
.CISKE DE RAT"
ui/w herinneren onze lezers
V* aan den kaartverkoop
voor de derde en. beslist laatste
voorstelling speciaal voor Pa
roollezers van het veelbespro
ken tooneelstuk „Ciske de Rat"
Deze kaartverkoop begint mor
gen, Zaterdag, van 's morgens
10 uur af aan ons kantoor
Schiedamsehesingel 42 (ook te
lefonisch onder No, 25430). Zoo
als men weet wordt het stuk
voor het voetlicht gebracht door
„Het Nederlandsen Volkstoo-
neel". Medewerkenden zijn o.a
Mieke van Oorschot (Ciske dc
Rat), Tine Medema (Ma Vrij-'
moeth) Guus Verstraete (Eruysi
Madeion Waldorp (Dorus Keu-
lemans) Daan van ilefen
(Kapelaan de Goet) Marian v
Waveren (Betje van Ge inert) er
vele. ander en; regie Ru Mulder
Zij, die het bekende boek van.
Piet Bakker hebben gelezen,
zullen ongetwijfeld ook het
tooneelstuk, dat zeer groot, be
langstelling geniet, willen, zien
De laatste gelegenheid voor onze
lezers wordt thans geboden.
Dé sterk verlaagde entreeprij
zen bedragen 3,2.—en
l.— (plaatsbesprëken inbe
grepen). \-
VRIJDAG 20 DECEMBER 1946
U. N.O.-COMM ISSIE
NAAR BALKAN
Veiligheidsraad unaniem
vóór voorstel
De Veiligheidsraad heeft in
zijn zitting van gisteravond be
sloten, dat er een HNO-commis-
naar den Balkan 7.al ver
trekken, die een onderzoek zal
instellen naar het geschil tus
schen Griekenland eenerzijds en
Joegoslavië. Albanië en BuJga-
riie anderzijds.
De commissie van onderzoek
zul r.a 1 Januari worden samen-
cesteid uit elf vertegenwoordi
gers van elf landen in den Vei-
lieheldsraad. Vertegenwoordigers
van de vier twistende landen
zuilen de commissie 00 haar
tocht, hegelefden.
Gromyko. de Russische ver-
teeenwoordieer. wilde het onder
zoek ook uitgebreid zien tot Grie
kenland zelf. doch toen de Brit
Cado«jan hieron opmerkte, dat
dit een inmenging in binnen-
Uir.dcche aanFelecenh°den zou
ziln. trok hij ziin amendement ln
en met alcemeene stemmen
werd daarna de resolutie, cle te
het zenden var» cv~dp com
missie voorziet, aangenomen.
Geen enkele maal dreinde het
recht van veto.
StrMd gaat voort
Intusschen duurt de strijd te
Noord-Griekenland voort. Zes
honderd verzetslieden hebben
een reseerlngssteunuunt aange
vallen maar moesten, voigens
legerbPrichlpn. na zeven uur te
rugtrekken met acherlatine van
veertig dooden. De laatste twee
weken ziin in Noord-Griekenland
300 guerillastriiders gedood. 250
gewond en 500 gevangengeno
men.
STEUNEN
PreslOunï Truman heeft gisteren
opnieuw verklaard, dai de regee-.
ring der Vereenigde Staten da
regeering van generalissimus
Ts; Z Kat sjek in China steunt.
In een lange verklaring over de
Am.r.kaarsche politiek Jegens
China bracht Truinau ln herinne
ring. dat vorig Jaar de erkenning
der Ch:neesche nationale regee-
rin" herhaald en hij voegde er
aan toe: „het standpunt dat de
Amcrtkaansche regeering toen
heeft uiteengezet, bujft ook heden
van kracht".
De Amertkaansche export- en lm-
portbank houdt nog 530 mllllOen dol
lar voor China beschikbaar en rte
V S. ztjn bereid, hulp aan den econo-
mtschen wederopbjuw te verleenen,
wanneer de toestar.aen ln China ver
beteren. Tcrwyl Amer:ka vermijdt
zich met Internen strijd ln China te
bemoeien., zal het volgens Truman
het Chinccsche volk blijven helpen om
vrede en economisch herstel :e ver
krijgen. Trurr.an verklaart, dat dé
Amerikaansche strijdkrachten ia
China van 113.008 tot J2.0M» zijn terug-
geloopen. Hij stelt nog verdere troe-
penvermindering ln het vooruitzicht.
De Amerikaansche senatoren Jamt4
Murray (democraat) en Ralph Flaneri^
(repuKUkeln) hebben tezamen met déö
vroegeren politieke» adviseur va^
generaal Tsang Kal Tsjek, Owoe Lat.
timore, een verklaring gepubliceerd
waarin zij voorstellen tn het kade*
van de vercenlgde volken 'n lnterna-Ti
tionaie conferentie te organlseeren en
te komen tot een oplossing van da v.-.'
moeilijkheden ln China- ZU zullen
een desbetreffende resolutie bij den
Senaat Indienen.
Verder wordt voorgesteld den spe-
claien Atnerlkaanschen gezant ln
China, George Marshall, tot voorzit-
ter der conferentie te benoemen.
Tenslotte wordt ln dc verklaring gei
zegd. dat alle Chlneesche partijen ln
üe regeering dienen te zijn vertegen
woordigd, terwijl Amerika, Engeland
en de Sowjet-Unie zich uit de Chl
neesche politiek moeten terugtrekken.
Geen voetbal
Officieel wordt medegedeeld, dat
alle door den Koninklijken Neder-
tandschcn Voebalbond voor Zater
dag en Zondag as. vastgestelde
wedstrfiden z»jn afgelast met het
oog op de gesteldheid der terreinen.
Dil geldt dus ook voor de afd. Rot
terdam van den K.N.V.B.
Rotterdamsch elftal
op Nieuwjaarsdag
Het Rotterdamsch elftal, dat
op Nieuwjaarsdag teeen de Zwa-
luwen zal spelen, is als volgt
samengesteld;- Landman (Neptu-
nus); v, d. Lely (Sparta) en H00-. -
gendoorn (Neptunus): Bversa
(Neptunus), Vermeer (Excelsior)
en De Vroet (Feijenoord)Bats-
leer (Neptunus). Wilkes (Xer-
xes), Heyster (Hermes D.V.S.),
d. Tuyn (Hermes D.V.S.), en
Van Kilsdonk (Feflenoord), Re- V
ser-'"*- v. d. Peppel (Xerxesn
Verboom (Excelcior). Terlouw
(D.V.C.), Van Lent (V.O.C.) en
Van Munster (Feijenoord).
Elfmerentocht uitge
steld tot Maandag
De elfmerentocht, die zaterdag
aereden zou worden, is ln ver-
band met den toestand van" het
ijs uitgesteld en zal .nu, tis en
weder dienende. Maandag 23 De->
cember verreden worden.
Tïendorpentocht ïn het
Westland
De Maaslandsehe IJsvereenlging to
te Maasland organiseert Zaterdag .21
December een tiendorpentocht. De
route voert langs tien dorpen in het
Westland en ls ongeveer 60 km lang,-.
De tocht is zoowel een wedstrijd als
tourtocht.
Biljartkantpioensehap eerste
klasse 45-2
Voor het kampioenschap'van Ne-'-
derland ie klasse groot-blljart 45-2
hebben tien spelers ingeschreven,
zoodat vóórwedstrijden noodlg zijn.
Deze worden gehouden te Ro'terdiam,' T
en Den Haag. aan de wedstrijden1 ie
Den Haag, welke worden georgahl--V
seerd door. de 's Gravenhaagscué
biljartclub, nemen de volgende
spelers deel: H. Hoogland (Alkmaar)
Z E K Z,T. A. Kobus. Haarlem (B'.-C
Haarlem) A. p. v/d Veen, Amsterdam W.
(Amsterdam J93l), A. J. J. Lub ach, H?!
Den Haag, ('s Grav- B cj G, J, Tege.: X:
laar. Leiden Cs Grav. B C] aan de-,^
wedstrijden te Rotterdam georganl--
seerd door de H C de Maasstad nemer» -Sil
deel: P. Kruithof (Barendrecht. Ons'.X:
Genoegen), A. Goderle;-.--Bergens-opts?
zoom. (BKVl A. van Loon, Bergen XT:
op zoom, (BKV), L. Gehrels,
terdam (Stadion Rotterdam), J. Al|9
Eichelshelm, .Rotterdam (Het;vNóoi>T:3
den).
1 Professor/Paul Lahgevin, direcS--
teur van - het Instituut1 voor Indus-Trf
trieel e .natuurkundeen chemie^:,
Parijs,, is Donderdagmorgen:s-vróeg>?
overleden.;'