'-
a
MILITAIR IN MONTY'S JEUGDJAREN
MEN HAD HET HEELE IMPERIUM OM
SOLDAATJE TE SPELEN
I ug - litS'X'.."'^-'-.-"1
asss
W^M
WM:^
Sport, partijtjes en een lang
verlof belangrijk
pDlttUcetlaUc
rM&®
SSiÊM
lil
s~ "z J
iff
iiSfj-
ijiS?
^I18f
f\0^
(.v:/
tiiËÏÏÏ
HET LEVEN in het legerIn den tijd ran Eduard VII had een heel
bijzonder barakter: Ztfn bekoring en eigen sfeer *Un helaas verylo-
ten. De oude soldaten, die na d' rampen van tw<w oorlogen, probeeren
de herinneringen aandie periode te verzamelen. vinden op den botLim
van hun scheuren nog slechts een paar namen, een parade een orkest
van koperblazers,» ergensIn Indië, en een indruk van ruimte en (yd.
K«t schijnt ons nu toe, dat dit gejieelé tijdperk door een eigen warmte
omsloten was- Men >iet het als op een tooneel.
Vele'Jaren 'waren verloopen sinds Waterloo, en geen van de wapen
feiten, die de Engelsehen In de 19de eeuw haddén geleverd de op-
stand In Indië, de Krimoortog, de Soedan en de Bcvrenoorlog
hadden de natie In haar diepere la sen in beroering gebracht, noch
znlffl het gebruik van bet geheele Ie?er nnodig gemaakt. Dit had-zich
op zfln eigen wijze kunnen, ontwikkelen. Niets was er gebeurd, zooals
h.v. de Amerlkaansche burgeroorlog, om zijn tradities en ceremoniën
omver te'werpen.- - -
TOEN KWAM 1914
DE geheele instelling berustte niet
zoozeer, op de vreeselüke erva
ring van het slagveld,.als wel op de
practfjk van den vrede de prac-
UJk om den - vrede te bewaren; Men
hield zich minder bezig met de
kunst slag te leveren dan met de
kunst soldaat te zijn. En toch be-
stond er een goede 'korpsgeest, de
discipline was uitstekend, het leven
was gezond, en niet zachtzinnig, de
/bestemming en de uniformen ston-
besemming en de uniformen ston
den goed. En-dan had men het
heel imprerium .om soldaatje te
spelen, vooral Indië.
Het eenige wat misschien ontbrak,
was geestdrift. De gegoede families
stuurden hun jongste en minst bev
gaafde kinderen naar het leger. ZiJ
moesten toch een eigen Inkomen
hebben en hun staat van officier
waardig ophouden, Het beroep van
r, officier* was voor „gentlemen". Wei-
bezien, beperkte deze traditie het
aantal menschen, die in staat wan
een belangrijk commando op,zich te
nemen, zeer en leidde het tot de
groote schaarschte aan nieuwe denk-'
beeldefte '/./'"vf,
Men ging in bet leger, omdat
het een leuk leven was;, je droeg
«en roode tuniek en een degen,
Je had ponnles en speelde polo,
er waren reizen en lange verlo
ven Voor allen, die niet in den
handel wilden en die culteur en
politiek vermoeiend voor den
geest vonden, was de militaire
loopbaan aangewezen: het was
een waardig beroep en men^werd
automatisch bevorderd.
.Het zou zeer verkeerd zijn. te zeg
gen., dat er geen dapper of Intelligent
officier In tiet leger van Eduard VII-
te vinden was. Maar het was' éven-
min een verzamelplaats van do groo
te geesten van het; Koninkrijk; Spoe
dig zou de tijd komen, dat het met
zijn eigen bloed en nuttelooze dap
perheid voor dien staat van zaken,
tol zou moeten betalen.
Eerbied voor tradities
INTUSSCHEN-""gingen"dé -"tfégen
vporbjj in" eerbiéd voor de^'tradl-'
ties: middagen op de club, draverijen,
parades, diners in de mess, «port «1
minder kostbaar de geregelde
gang van oefeningen en manoeuvres
en;.., oppassers,. Het was een leven,
vrij van geldzorgen en zelfs .öls men
trouwde, bood hgt leger alle moge
lijke gemakken.' Als Je'.vrouw het
maar goed kon vinden met: de gade
van den kolonel, ging alles goed. Met
een beetje geluk werd de sleur. soms.
.onderbroken door wat grensgevech
ten of éen expeditie tegen dé in
boorlingen.
Men vraagt zich af, of er Iemand
was, die minder voor dat leven: ge
schikt was dan de onder-luitenant
Benaard Montgomery, toen hij op zijn
21*te Jaar van Sandhurst kwam. r
Hij kon niet dansen'en wedden, op
de courses vond hij niet Interessant.
Hij had ln de versteverte niet die
robuste houding ep het statige voor
komen, die men fij dien tijd zoo'be-
wanderde. Hij was niet geestdriftig
voor groote militaire parades en
moestzijn eerste .whisky nog /proe-
ven,. Hij rookte niet en ging niet
met vrouwen uit. Steeds ln strijd
met de erkende autoriteit, had hij de
ongelukkige gewoonte,1 lederen keer
met zijn superieuren te redetwisten,
als hij had moeten, zwijgen. Hij was
/vroom én zijn familie beschikte óver
geen enkele: invloedrijke relatie ln
"militaire kringen.'Erj tenslotte - 'dat
was het ergste van olléa spreidde
hij sinds eenigen tijd "een 'welgemeen
de geestdrift,voor het militaire hand
werk ten toon. Hij liep over van
nieuwe denkbeelden en wilde deze
'Yin practijk brengen, zoodat hij de
ongelooflijke fout beging in de mess
over het vak tepraten. .Zelfs - de
straf, die men hem oplegde door.hem
op een. inspectietocht te zenden, ge
nas hem niet. De officier van Sand
hurst had ongetwijfeld gelijk en het
-oordeel, dat hlJ OVer hem uitgespro
ken had, was dat van een goed
conservatief. Het eenige, dat in ziln
voordeel pleitte,.; waren zijn presta-
'les op sportgebied,
„Met en zonder hersenen"
SEDERT dien'tüd heeft Montgo
meryzijn risen oordeel over
bet legér- uitgesproken; De Jong"
officier ging naar IndtB om ér. gin
te drinken, polo te spelen en zich
te amuseOreu. Werkelijke Inte
resse voor het vak mocht niet ge
toond worden. Een groot aantal
Jonge officieren, evenals vel»
ouderen op hoogc posten," deugde
nergens voor, zijn waren te ver-
deelen in twee groepen:- zij, die
hersens .badden, en z(j, die dat
//.nlct hadden.
De meerderheid zonder her
sens kwam na do chaotische
ervaringen van den -oorlog, tot'
den rang van commandant of lui
tenant-kolonel, zelden hooger. De
minderheid. met hersens was
weer te 'verdeelcn ln twee klas
sen, ty die de kunst van het oor-
'/irvceren wilden begrijpen, en zU..
le aat. biet wilden, zij, -die niet
wilden, - kwamen door bluf tot
den rang van opperbevelhebber,
voordel hun onwil aan den dag
iirAj dle herscns en geestdrift
hadden, werden onmiddellijk Ln
ve eerste rijen geschoven toen de
.oorlog uitbrak, m1939 was er
geen halfdczljn bekwame gene
raals ln "het Brltsche.'leger
Dat wa3 nu precies het soort crl-
.tlek. dal- het leger- en 'vooral de
oudere officieren van. het -staande
leger Irriteerde. Montgomery begon
al met dergelijke critiek toen hij
als. jo/g luitenant bij het Ko
ninklijk regiment van Warwickshire
- Ingedeeld werd.
nam notitie van - zijn aankomst. Het
was de gewoon 'e zich niet te be
moeien mét dé' jonge ondergeschik
ten gedurende de eerste maanden
van hun verblijf. Montgomery richt'e
zich op zijn gemak in en wei in de
kwartieren:' v die hem toegewezen
waren. Hij.bracht zijn uitrusting, zijn
bagage, .rijn tropenultrusting, zijn
roode tuniek, en ïijh degens met zich
mee. Hij had zijn soldij van vijf shil
ling en drie pence por dag; wat ln
de maand" neerkwam óp ongeveer
negen pond. Zijn rekening ih de
mess zou 111 of 18 pond bedragen',
maar Zijn?moeder had hem gewaar
schuwd, dat hij met zijn geld rond
moest komen, want zijn familie kon
hem maar juist- inO pond In het jaar
zenden. Die overwegingen hinderden
hem niet/ erg, maar hij wilde toch
graag een paard hebben, Het was
Kerstmis (4908 en de „Peshawer Vale
Hunt Point te Polnf-rennen zouden
ln Januari plaatsvinden. Montgomery
had besloten-er aan deel te nemen,
hoewel hij een middelmatig ruiter
was. Misschien wilde hij toonen. dat
hij tot Iéts In staat was, maar waar
de weg
Tenslotte opende, rich een kleine
uitwee voor hem In den muur, die
hem omringde: ben. kreeg den post
van adjudant. Dat was een begin
Toen gebeurde ér, nog lets' "beter*: d*
opperwachtmeester «lng een Jaar/met
verlóf.Men aarzelde op een derge-
HJken post een zoo Jeufdifen man als
Montgomery .- te benoemen; er wu
een oudere en iioagere Officier voor
noodlg. Men sloeg Montgomery gade
en ondervroeg hem en tenslotte werd
hij benoemd'- -v
Het. was een belangrijke bevorde
ring. die hém beven zijn kameraden,
die voor bevordering In aanmerking
kwamen, stelde en sommige officie
ren waren ter pijnlijk door verrast.
Men kon onmogelijk doen alsof men
2ijn eigenaardigheden niet zag: hij
mengde zich nooit ln de vrooHJkste
verzamelingen in* de mess, zocht bij
voorkeur' de ouderen" op, óle langer
ln" dienst waren," hij woonde trouw
alle godsdienstige" plechtigheden bij
en bovendien vérdiepte bh zich zoo
ln zijn werk, dat. hij er bijna verve
lend door werd,'Hij was niet onpo
pulair, maar hij had zich ln een po
sitie geplaatst, waarin men op hem
lette, zijn superieuren prezen hem
in hun rapporten-ten zeerste. HIJ was
misschien wat koppig, wat al te ge
neigd zelf beslissingen te nemen,
maar hij deed met zorg zijn plicht.
Het Was wel prettig voor een over
belast kapitein de vervelendste din
gen te kunnen schuiven op éen Jon
gen luitenant én te weten, dat zij
goed gedaan werden. Montgomery
aanvaardde begeerig al die kruimel
tjes auiorlteU. Hij verlangde zijn be
noeming totj kapitein en begon-serieus
-'udeeren In het midden van hel
legenhedcn beperkt, Al zijn latente
en ^ongebruikte krachten begonnen
zich" te richten op de studie van de
militaire techniek. Hij wijdde zich
met volle overgave aan het volvoe-'
ren van de taken»; die hem werden
toevertrouwd: hij leerde de-Hindoe-
taal en het plaatselijk dialect, met
zulk een loewijding, dat hij 'dertig
Jaar later nog bevelen kon geven
aan de Hindoe-troepen in hun eigen
dialect. Hij vormde groepjes verken
ners om iangs de Noordoostelijke
grens te pa'roujtleeren en een sport-
baiaillon. Hij loefde geheel mee met
het kleine groc-pje mannen, dat hij
commandeerde en stelde, nr;ar het
schijnt, veel belang, in de kleinste
bijzonderheden over geweren, schiet
en ai.dere oefeningen. Hij hield zich
met den Ijver van eert padvinder
bezig met hel kleinste onderdeel van
zijn dienst, tot het uitschrijven van
een bon In drievoud voor een tent-
paal. Hij was zorgvuldig, ijverig,
werkzaam en fatsoenlijkhet zou dan
ook wel eigenaardig gewèesl zijn, als
men hem niet opgemerkt had.
Wat de mess betreft, ook daar
maakte hij onverwachte vórderingen.
Tenslotte was deze niet meer dan een
uitgebreide familiekring en boven
dien was er weinig onderscheid met
het 'leven, dal hij ln Sint Paul en
Sandhurst geleld had.
HU was jong genoeg om zich aan
te*passen. Hij dronk een glas port ha
den maal ijd en rookte af en toe.
Zijn successen bij hockey en cricket
openden' weer andere deuren voor
hem. Soms, isoleerden zijn religieuz* j jaar 1911 slaagde hij gemakkelijk voor
IJver, zijn werkelijke eenvoud en zijn
eerzucht hem van de anderen- Des
ondanks werd hjj aanvaard door zijn
geheeie regiment..
Methodisch en geestdriftig
Uit het leven van
maarschalk
MONTGOMERY
(lil)
schljnlijker Is het, dat hij in de ge
beurtenis" een gelegenheid zag een
nieuwe /sportieve avcrwlnnlne te
behalen. De andere, jonge officieren,
die eer gefortuneerd waren, had
den hun eigen paard en Montgomery
besloot; dat hij -er. ook;,eén zou heb
ben.- Tenslotte verschafte een kapi
teineen groot sport-enthousiast
hem eet} paard, dat gebruikt was ais
trekpaard of iets dergelijks) door een
legereenheid, tele 'mén in indiö
,,Probyn's Harse" noemde. Het
groote voordeel-was dé1 lage prijs.
Het kostte 100 rupies,
Montgomery noemde hem próbyn.
Hij trainde ijverig' Voor' den wedren
en vertrok als outsider.'Hjj was zoo
jllcht, dat men hera 'een aanzienlijken
^batlritt'ïntóëst mépfjéven. .Bij ..het ver".»
jtrëlc wërtf jhïj-al1 da!dëlUk»ruu; het -''za
del geworpen.; Maar hij weigerde het
op;, te /geven,; klom'weer op zijn paard
en dreef- het naar/voren, met zoo!n
vuur dat het verbaasde dier den kop
nam. In zijn .heftig enthousiasme
vergat hij alle régelen der rijkunst
verloor- zijn stijgbeugels, stoof; door
dé finish en duikelde over het hoofd
van zijn paard,- terwijl de arbiter
hem tot overwinnaar uitriep. Door j pacte'
deze gebeurtenis verwierf hU zich de
waardeérlng van zijn régiment en nét
Ih, Sint Paul en Sandhurst ging
hij zijn weg ln stijgende'lijn.
Op bekend terrein"; V
/AN -het begin was hij geestdriftig
voorzijn; militaire werk. Mis
schien- critiseerdehij, ln zijn binnen
ste het systeem en de bevelhebbers.
ir .hij voelde zich op bekend cn
st evl g 1 erreln. Zijn 1 ev en was nog
altijd even begrensd, hij stelde geen
belang in literatuur tof muziek, noch
fn politiek 'of de mlllioenen Hindoes,
dié om hem heen krioelden. De ge
noegens en verantwoordelijkheden
van ten gezin waren ér ook niet, en
hij genoot een uitstekende gezond
heid. iToch begon hij ln te zien, dat
het leven zich niet uitsluitend tot
sporten zuiver lichamelijke aangc-
met vrouw cn zoon.
Methodisch en geestdriftig vol
hardde Montgomery ln eèn
I wereld, die voor hem bes'ond uit
stof, muilezels met karren, afmat-
jende hit ie, rust Eb'de heuvëls. mi
litaire spor' en discussies in de mess.
Hij was geheel uitgegroeid en hij zag
er heel wat robuster uit dan een
aantal Jonge officieren tevoren, al
wag h i verre van een zwaargewicht!
Hij was vijfvoet en achi. duim lang
en woog tl stones (ongeveer TO kilo).
Hij was rnsger, had hoekige trekken
en In zijn persoon was reeds een ge
spannenheid. een eigenaardige gril
ligheid, die aan een vogel deed den
ken. Zijn voorkomen was niet dat
wan een lri'ëllectüeel, nocfv.dat"
een zeer gevoelig man. Hij was niet
knap en had/een gelaatsuitdrukking,
die er op wees, üat hij voortdurend
op zijn hoede was en een voorzichiige
reserve toonde Voor éen man, dié
een groot deel van zijn leven aan
Engelsche sportgewijd had. had hij
een typisch gebrek aan gemoedelijk
heid. -
op foto's van het regiment zit hij
temidden van zijn kameraden met
nacr- voren gestoken „kaken en over
de borst_ gekruiste armen, als een
nerveuzen fox terrier tusschen een
verzameling buldoggen Twee jaar
aan.de Noordoostelijke grens bodden.
bentméér soepelheid gegeven, een
beter geestelljk evenwicht ea de gave
de Omstaandighedeh van het leven te
aanvaarden in plaats van er tegen
te strijden.
jtt:y NaacBornbay^'F
IN octobeh 1910 verrulide V zijn
bataillon vde droge; hitte van Pes
hawar voor de drukkende, vochtige
atmosfeer van Bombay. Met dal echt
Engelsche vermogen vréémd te blij-
,ven aan het milieu waarin zij - leven
arriveerden de soldaten ln deze
broeikas.' waar parfums en vieze
luchtjes zich mengden. Als een cóm-
granietblökken op den
bewegenden bodem van inheemschen,
wijdde het f leger zich aan zijn bezig
heden. Op een dag wérd er eén be
roep gedaan op het batallion om een
opstand te onderdrukken; koud en
zonder' hartstocht onderdrukte/ men
deze. voor dé jongeren was-politiek
le's aparts; zij waren er om den ge
wonen toestand - te handhaven. \Vat
Montgomery in vervoering, bracht.,
was de geschiktste manier om dat
te bereiken, hel. berekenen van de
technische mogelijkheden, de verdee-
ling van de 1. beschikhare middelen,
van munitie ea levénsmiddelen. fn
die periode probeerde hij de werken
te lezen, die geen deel ulimaakten
van den gebrulkèlljken catalogus van
het leger. Hij deed een eerste poging
met Clausewifz. doch begreep er
niets van. Niet Ln hét minst van zijn
sluk gebracht, zette hij door, op zoek
naar een onwlkkeling, die hem zou
helpen,, dien langen ladder té be
klimmen, die tot. bevordering moest
Jeiden/ In April 1910 was hij eerste
In Indië
NOC- maar Juist ln Indië aange
komen, voegde Montgomery zich
bij het eerste bataljon van zijn regi
ment, dat. aan de Noordoostelijke
.grens by Petbawar lag. Niemand
Intusschen bleef de sport zijn aan
dacht houden. Hij was belast met de
leiding dér sport, werd lid van.de
..Yacht Club" en had een eigen zeil
boot, de Antiloop. Op zekeren dag
kocht hij "n motorfiets. Iets. dal voor
een officier ln.Indië ln die dagen een
heele onderneming was.
40-^0
Dan was er bet incident met de
„Cnel*enau", die in Bombay kwam
met den Duitschen kroonprins aan
boord Montgomery maak'e deel uit
van de eerewacht,; en als officier, die
mei f "ttiri belast wa*. werd hem
opgedragen een vrlendschappeHjken
voeibalweds'^jd-te organlseeren tegen
en Dultsch elftal Men hechtte veel
belang aan de'goede vormen en er
was Inslructle gegeven de Dultschers
met alle egards te behandelen. Het
voetbalelftal van Warwick lelde eer
ste klas spelers en Montgomery kreeg
het verzoek^ slechts mlddelmat ge
spelers op te stellen
Toch ontstond er al gauw eenige
tenrus' op de tribune, waar de ge-
U "ale staf-den wedstrüd bijwoon
de. Warwick won met 40—0 Mont
gomery werd bU denkolonel ge
roepen, bekende tegen de orders
ln zijn beste r spelers te hebben
opgesteld en voegde er aan boe:
,.Met de Dultechers" wil llr geen
risico nemen."
Zijn eerste periode van drie jaar
eindigde; in November 1911 Met de
„Plassy" voer hij naar Engeland.
In Chlswick was niets bijzonders
voorgevallen,* Zijn moeder was nog
steeds het middelpunt van: hét gezins
leven en; waf den bisschop betreft,
deze bereikte langzaam het hoogte-
êeslbrven, terwijl ^hlj^.op "stnt/ rPaül
was, 'maar de andere" kinderen" Warén
voorspoedig1 opgegroeid.
Terug in Bombay
IN den zomervan 1813 Was Mont
gomery weer bij zijn regiment In
Bombay.. Zes maanden later ging het
botalllon.waarbij hij was 'ingedeeld,
weer naar Engeland 'en sloeg zijn
hoofdkwartier, op bijShomclitf.
De Victoriaanschë dagen en de re
geering van Eduard vn- begonnen al
geschiedenis te;worden, maar in Lon
den merkte men dat nauwelijks en
nog minder ln de provinciale, Engel
sche kazernes. In den beperkten kring
van Montgomery Jn het bijzonder
werkte/alles samen om den indruk
van veiligheid, te geven, er scheen
geen enkele reden voor ongerustheid
'de foekomst te bestaan. Men had
zich 'aan den. vrede gewend.
In 1914' was Montgomery nog geep
Z3 Jaar. ?,yn leven was al lijd omringd
geweest met schUnbaar .onverander
lijke instellingen: de sopprematie van
het Britsche imperium» de kerk, he1
leger, hét gezin, dat alles maakt»
deel uit van een gevestigde orde.
Geen enkele jónge officier zag de
noodzaak in zich bijzonder ijverig te
toonen. Politiek was. -jen weinig
frissche zaak, waarmede men zich
liever niet moést bemoeien. Daar zij
geen enkel rechtstreeksch middel
badden om zich op de hoogte te
3lellenf en omdat de kwestie voor hen
niet interessant was, hadden Mont
gomery "en zijn .vrienden slechts een
vage meening over de ïersche kwestie.'
de vakbonden, en de kolonfale en
de. buitenlandsche politiek van Enge
land. Zij lazen, geeri enkel boek,-dat
tegengestelde meerlingen verkondig
de. De gemiddelde Jongeman hit de
leidende klasse koesterde de denk
beelden, die pasklaar voor hem ge
maakt waren en meestal was hij in
geschakeld in het leger," de bank
wereld of een andere instelling, die
hem belanghebbende «bij den bestaan,
den toestand maakte, voor hij zien
een eigen meenihg had kunnen vor
men- Als je hl het leger was, zorgde
Je er.voor daar 'te blijven zonder Je
met een andermans zaken te be
moeien. Als je officier was/ diende
jo automatisch conservatief te zijn.
Je behoorde tot de AngLIcaansche
kerk, reed paard en stelde Inelk
geval belang In cricket. Schrijven,
schilderen, handed drijven of zich met
politiek bemoeien waren dingen, „die
men niet doet". De opstandigheid
van Montgomery was zuiver van in
ternen flard geweest. Op verschillen
de tijdstippen was (hU ln' conflict, ge
komen met zijn familie, zijn school
of het, leger, niet .naar aanleiding/1
van abstracte Ideeen ;of "me! de be-
AJILJU&AS KJMPlOENSCIlVOXJtlJDSTEJi MISS VJA' UERÈJVU:
traint"\n St. Morits voor den wcrcldkavtpioen.jtitel, die in- Februari te
Stockholm zal vorden .verreden. -
doellng de orde der dingen te ver
anderen, maar als individu, dat
Weigert zich te schikken. Later had
zich aan die, laat ons zeggen, anar
chistische zijde van zijn karakter de
geestdrift voor zijn handwerk ge
hecht: die geestdrift mondde natuur
lijk uit ln. dé begeerte naar hervor
mingen en experimenten, maar het
ging om hervormingen en experi
menten binnëh het kader der be
staande regels.
Het denkbeeld dc autoriteit van
zijn ouders omver te werpen zou
nooit bij hem opgekomen zijn, en IiU
zou iemand, die het leger als een,
barbaarsch Instrument van Imperia,
ilstlsche onderdrukking*' had bestem-
peld.-als een gevaarlijk anarchist be
schouwd hebben
Een stilstand
nu
DE strijd met zijn familie
geëindigd. Hij had zich een\posl-
tle in- het leger weten te teoheppen.
Passief wachtte hij op (de "gebeurte
nissen: het was een stilstand in zijn
opkomst, "ooi" hem lag-het geheeie
gamoia der rangen, die hij moest
doorloopen. Hij had zijn plaats in de
wereld veroverd en de wereld Was
solide.
In de dagen van iSW was hij, mis
schien meer,, dan wié ook. onverschil
lig voor de dingen, die zich op het
Europeesche tooneel afspeelden. Er
was niets verontrustends ln het feit,
dat de Tsaar over mobilisatie sprak,
dat er incidenten tusschen Duitscb-
land en Frankrijk waren, of zelfs,
dat het parlement begon te spreken,
■van de bedreiging *van de Belgische;
neutraliteit.''" Dat wil niet zéggen, dat
Montgomery en" zijn vrienden geen
-idee. hadden van de werkelijkheid,
dc oorlog scheen In 1914 geen
erg vreeswekkend vooruitzicht. Dat
beteekende ongetwijfeld bijzondere
uitgaven en de handel zou belem
merd worden/ maar bet was aan
geen twijfel onderhevig, dat het con
flict niet lang zou'duren. Er ;bestond'
voorts geen enkele reden om te-ver-
ondersteJIen, dgt Groot-Brltlannië in
6en strijd betrakken zou worden
„Eigenlijk", zeiden sommigen, „was
het misschien wel goed als er oorlog
kwa '-/dat' zou den heeren eens' een
lesje geven." Maar oorlog tegen wie?
Er was geen Mlinchen geweest om de
posities nauwkeurig te bepalen. Voor
velen was hel eenvoudig - een oorlog
tegen de-„vreemdelingen" aan dén
overkant van het Kanaal,
Toen men langzamerhand begon te
begrijpen, dat die vreemdelingen de
Dultechers zouden ztJn,' was men te
vreden,/zeggend:
,,W'U ziln er niet bijzonder op ge
steld te vechten, maar wU hebben de
schepen, wij hebben dë mannen. En
we hebben het geld ook"
Ja, .In. 1814 was er een absoluut verL
trouwen; men wist niets van.de tra
gedie, die zich zou voltrekken, Mont
gomery dreef mee met den stroom,
toen de gebeurtenissen elkaar snel
gingen opvolgen. Hij werd naar het
eiland sheppey gezonden/ bij de
monding van de Theems,
De lange Juli-dagen gingen aange
naam voorbll aan den oever van de
2ee. Montgomery had een oude auto
gekocht en begon onder zijn vrien
den den naam te krijgen van een
woest rijder. In de wereld vonden, de
oorlogsvoorbereidingen voortgang.
Op het einde van Juli reed Mont
gomery naar Folkestone om te ten-
nlBsen; plotseling kwamen bevelen,
die alles veranderden. „Iedereen on
middellijk op zijn post," Montgomery
was verpletterd. Waarom die plotse
linge oproepï Zelfs geen gelegenheid
nog naar huls te gaan. De lange
stroom van het leven met zijn rus
tig»! bochten was, .zonder eenlg teé-
ken. dat de verandering aankondigde;
een snelle stroom geworden. Vele
Jaren zouden voorbijgaan, vobrdai
die „goede tijd" terug zou keeren.
Weinige menschén van die generatie
zouden ooit.nog de gelegenheid krij
gen opnieuw de zoetheid té proeven
van de Jaren van Eduard VII, maar
eenige Illusies bleven bestaan. v.
(Gelukkig", dacht Montgomery,
terwijl hij zijn tenniskleeren op
vouwde, „dat alles: ln drie maanden
afgeloopen zal zijn./.."
->;vr:;(Wordt vervolgd)
Radioprogramma
VRIJ DA 0 3 JAH OA EI
Avondprogramma
HILVERSUM I, S01A M.: 19A>0
Nieuws; 19.15 Aron stop progr.}
13.45 Assurantie-problS0-0V
Ni&uws; £0,05 IVeCTOverabckt20Jö
Bijbel' en muziek; 20.40 Lezing;
21.00' Omroeporkest; 22.00 Nieuws,
■22.15 Vragen aan voorbijgangers:
22.45 Avondooerdcnhing25.00
Russische orkestwerken,
HILVERSUM II, 415,5 M. en
218 ÏL: 19.00, Denk om de bocht;
19.15 'Lezing; 19JQ VPRO-curtias:
20.00 Nieuws; 20.05 Rispetti cn
Strambotti20A0 Lesing; 21 DO Men
vraagt......,21.30 Buitenl. week
overzicht;, 21-45iluscite-klanken;
22.15 Jazz-uitz&iding22.40 ^Avond
wijding 23.00 Nieuws; 25.15 Cori
eertr-i-v c- V
ZATERDAG 4 JANUARI
HILVERSUM I, SOU: M.: 7DO
Nieuws; 7.15Gymn.; 7.30 Morgen-
gebod; 7.45 Maria tor 'cerej 8.00
Nieuws8.15 Concert; 8D0 Muziek-
kalender; 9.00 Vrouwenspiegel9.0b
Pluk den dag; 3.45 Gr. pi.;. 10.15
Zangrecital; 10.45 Voordracht11.00
De Zonnebloem'; 11.45 Ber. int
ndanesië;'12.00 A ngelus; 12.03
Rott. Phith. Sextet; 12D0 Metropols
ork.; 12D6- Zonnewijzer15D0 Ned.
Strydhrs^slSDOliMMStU^rlc.}JJLfSt
De^Tooneelkijker14,00:- Klaas- vad
'Beeck; 14.15 Èng. les; 1445, Klaas
van Becch; 15 00 KRO-kiosk;15.15
Mus. 'causerie; 1G.00 ConcertIBJSó
Causerie17.00De. Wigwam; I8.na
Wiener Bohcme ork.; 18.15, Joum.
weekoverzicht; IS DO Ned. Strijdkr.
HILVERSUM II, 415,5 7DÓ
Nieuws; 7.15 Gymn.; 7.30 Gr. pi
8DO Nieuws; 8.15 Gr. pl; 9J0
Wnte'rst. en pol. iber>;i 0D0 Gr. pl-i
lODO Morgenwijding10AO Eadio-
feuilleton; 10.55 Pianorecital; il.pO
ConUnübr.drijveii12.00 O rgelspel;
12J0 Kalender;1BD5„Gr. pl.; 13.0Ü
Nieuws;-15.15 Het 'Ned. lied13Au
Eüviernmz.progr.14.15 Spórtpraat
je; 14.50 Omrocpkainérorkcst; 15DO
Van boek tót bock; 15A5 Hutsin us.
16.10 Esperanto;' ,16.26 The Kam-
blers; 17.00 Artistieke staalkaart;
17Jö Om en nabij de twintigÏ8D0
Nieuws; 18.15 Kwartel Jan Cördu-
wener; 1SA5 Aardstralcn.
Regeeringsopdracht voor 4
Marius Monnikendam
Aan" den 'componist Marius
Monnikendam te 's Gravenhage
is een -belangrijke regeeringsop-
dracht verstrekt om in - samen
werking met de K.R O. een groot
werk/ voor koor en orkest te
schrijven.Bij onze schaarsche-
literatuur aan hedendaagsche
werken, voor koor., én orkest
overweegt de componist de mo--
gelijkheid van éen oratorium.'*01
een "passie in »oorsproiikelljkcn
vorm.-
Het ministerie van O. K. eti
W. heeft voor. eenige wéken een
commissie benoemd,/- ;dle t ter
verrijking- van. de nationale mu-;
ziekschat Nederlandsche com
ponisten uitgenoodlgt hun bijdrage
te leveren.
Als zoodanig moet ook de óp-
dracht aan den heer. Monniken
dam beschouwd worden. Hei
werk zal waarschijnlijk eind 1947
'komen.;1 .'-f'.;.-.
De honderdduizend
overschreden
.In totaal hebben 104.371 perso
nen de tentoonstelling van ,/.',Pran-
scbe wand tap jj ten' in het RUksmu-
Beum te Amsterdam bezocht. De
tentoonstelling Is 1 Januari geslo
ten. v :""-:
k JHrndteilOetecli
«Ai1 ét 4 ckljLcknLi
Door .ANTHONY BERKELEY
54)
„Zeg het wat duidelijker", smeek
te Mouse, „ik schUn vandaag, met-
zoo vlug van begrip te zijn".
,^egrjjp je werkeiyk nog niet.
wat Ik bedoel?" Mijnheer Chitter-
wick was verbaasd. „Nu,-,laat ik bet
dan. op eenandere manier trachten
uit te leggen. Veronderstel eens, dat
het een serveerster was, die naar
juffrouw. Sinclair toe. ging. Dat zou
op die plaats een zoo gewone gé;
beurtenis \rljn, dat- het niemand op
zou vaJIe-jen dat menig getuige
bereid, zou, zUn -te zweren» dat hy
Memand .zag. 'Ik denk, dat dit een
zeer aannemelijke theorie is".
„Het Is-inderdaad zeer schrander
bedachtM,-zel Judith, die;,toch nog
niet geheel/overtuigd was. -
'„Maar:, zoouistbeweerde Je, dat
het:anmogeiykT'een serveerster kon
zijn'/ aiertoe Mouse op,
„Ja, dat ls zoo, maar nu kfim Ik
op mijntweede - Idee. Veronderstel
eens, dat de moordenaar een hand
langster had, vermomd als .kelne
rin!" Mijnheer. /Chltttrwlck keek
trots rond.-
Ditmaal kwam Judith wel onder
den Indruk. Zij ging rechtop zitten
en keekmljnlieer Chitterwick met
groote oogen aan. „Heeft u eenlg
hewlJs, waarop deze veronderstel
ling1 steunt?" vroeg zij.
^Alleen een negatief, vrees Ik"
zuchtte- mljnlieer Chttterwick,
.jnaar,- u zult toch moeten-toege
ven dat vele dingen in hét voordeel
van dezetheorie spreken.Lost zy
niet.talrijke kleine' en groote,raad
sels, verband houdend met den dood
Van juffrouw- Sinclair, op?.- Het
serveeren van de likeur, het ver.
wijderen, van het glas,: nadat het zUd
dienst had gedaan, het gieten/van
de paar. druppels vergif ln den
lee-genkoffiekop/' hetplaatsen van
het-geprepareerde buisje in de hand
van de vermoorde, om nog; maar
te zwijgen van het feit; dat d'- dood
zoo lang na het'-vertrek van .den
man Intrad en zijn klaarblijkelök
vermogen om, Indiendit/-: noodlg
mocht blijken, zich van de misdaad
vrijte pleiten. Al deze. moeilijkhe.
den verdwijnen "-als sneeuw voor
de zon".
.„Maar:.hoe zou zoo iets gebeurd
kunnen zUn?" vroeg -Judith, die vol
spanning had- zitten luisteren. „Ik
zie; natuurlijk wel in, dat het voor
ons de zaken veel gemakkelijker
maakt. Hoe echter kan Iemand zich
als'kellherin vermomd hebben zon
der ontdekt ie:'worden? Het ls een
schitterend Idee, maar,Zij
schudde- spijtig, het hoofd.
„Werkelijk, jk, geloof niet, dat dit
zoo onmogelijk inoet zijn geweest",
argumenteerde mJjnlieei'Cliltter.
wick'met vuur. „U "zult1 wel begrij
pen, dat ik veel over dit -punt heb
nagedacht en.hoe meer Ik dit d.d.;
des te overtuigender geraakte ik,,
aai het plan zeer gemakkelijk uit.
te voeren ls geweest.; De handlang
ster toch behoefd e zich. ln het/ ge
heel niet /onder dé", andere meisjes,
die bedienden, te mengen,-Onge
twijfeld, heeft zij'.zich ergens ver
borgen gehouden,: "lotdai de man
uitde lounge te voorschijn kwam'
óm haar .te vertellen,/ dat: alles ge
reed was/ Daarna had, zij:niets an
ders te; doon dan hét;glas met .11-:
keur ;op een blad binnente bren
gen (wie/ lei daarop?j.'f hetaan
Juffrouw':'.Sinclair te geven, iié
wachtea tot dé laatste dtt had leeg-/
ÉHW
gedronken (dat zou. de eenige ge
vaarlijke periode zijn. geweest), net
weer weg te nemen, en tegelijkertijd
het buisje ir. de hand van Juffrouw.
Sinclair le.drukken. Wat ls een
voudiger? IK geef toe, dat het ge.
vaarlök geweest zou zijn in een
klein café. ln het enorme Piccadil
ly Hotel, waar, naar ik vernomen
heb, bllna lederen dag: nieuwper
soneel verschijnt, is dit beslist niet
het geval. Zij moest, alleen.hel
oogenbllk afwachten dat het meis
je, dat ln de wijk van Juffrouw
Sinclair thuis hoorde, naar "hei-
buffet was om daar. haar bestellin
gen op te geven.-Het' lijkt mij een
plan,' dat schitterend; ls door zyn
eenvoud. IK neem natuurlijk, be
paalds dln|en als vaststaand :aan;
bijvoorbeeld, dat de man. juffrouw
Sinclair (moet hebben:- /voorbereid-
op het brengen van een/glas' likëur
en dat' de hoeveelheid vergif,/ die;
dit glas bevatte, groot genoeg,-.is;
geweest om den dood bijna onmid-/
deliljk te doen, Intreden. .Andere,
moeilijkheden lam ik niet', ontdek-,
ken. Het buisje heeft zij .natuurlijk
bij de ktirk - vastgehouden om vin-/
gerafdrukken/ te voorkomen; IK
voor mij ben èr (van overtuigd,: dat
dit//de. wijze is, /waarop de; moord
geschiedde". Mijnheer Chluerwlck
was rood geworden van opwinding.
„Ik ben het volkomen met je
eens, Chttterwick", zei Mouse
plechtig. „Ik geloof, i; dat jé/ het
bij het rechte eind hebt. Als deze
zaak geheel tot een oploSsing is
gebracht, .zullen wè •jé. heelwat
verschuldigd zijn".
Judith echter bleek moeilijker/ te,
overtuigen. „Maar hoe kan ztf-' de'
kleeren van een kellnerin aange."
trokken hebben, mijnheer Chttter
wick? Het J zóu te. gevaarlek ged
weest Zijn om als kellnerin ver-:
raorad den -hoofdingang, van hei
Piccadilly,/(Hotel binnen te ioopen
Ik', ben bang/ dat (ik'.van vrouwelijk
standpunt// uit imeer moeilijkheden
zie (dan IJ .als mfin. ontdekken kon**.
„Ook met dat pum ;heb^4k.:"/me
beziggehóuden"/5:.:(gaf .rnijnhéér
Chitterwick' te kennen. „Ik heb gei":
tracht(mjj -ln haar plaats;te, den":/"
ken' en :toehwerd. het -ne -.al .spoe't
dig; duidelijk, dat:- héthét gemak/
kelykste moes^- zyr., een/ kar er/hn
het hotel te: neinem/zyh (kon f zich
duar /rus tigverkleedenen wach len
tot. de. man: haar, zeggen, kwam, dat
de KUst/vrU was. Ik..geloof/hiét./'dat
(ik; mijsterk,//vergis,f-IndSeö^tóii^
neem, dat-het-zoo gegaan (ls'T/.^r:
Er was eens een
aha! ('slaagde.-;'voor ''hei exonién.;;
autorijden." Nochtans kwamhëtöbe-/ê
wfls,/ dat hl] -rijvaardig was maax/-/«s
niet. af uit Den Haag. - Hi' wachtte
weken en maanden vol ongeduld 'edïj
toen bleek,'dat er lets was met dat(§
papiertje: het was gestolen.
En daar hebben wij nu den "dief,;/)
hij staat daar te grixmeken. en/';h'wii|i
Jacob. Wat ter/.wereld Voor aardig- 'J/
held had die Jacob er aan 'kunnen
hebben éen rijvaardigheidsbewijs^
van eêri'. ander te gappen? Zou hij//
gedacht hebben, daarop een /rybe--s
wijste kunnen kragen, zoomaar,;"./
zonder zelf examen te doen. Had
hij iéts tegen examens? Een bijzón-
deze vrees ervoor? Het nare was':///
de rechter kon hetniét (dit hem-
krijgen. Bij alle vragen stond Jacob///-
maar een beetje verlegen te grjnni-;
ken. Bij gebrek aan psychologische
achtergrondenzullen we dus dit-
maal .genoegen moeten hemen met
de bloote feiten.
Jacob dan ging in Den Haag
naar het gebouw, waar de rijvaar
digheidsbewijzen worden klaar ge-
maakt en knoopte een praatje aan
met den portier. HU liet zich in
lichten. ui tvoerig en omstandig over
hetgeen men; zooa! te. doen heeft
om een rijvaardigheidsbewüs te ver
krijgen. Het was een gezellig on-,
derhoud mët: steek n^ eens op en.'/
veel diepzinnigs over auto's en hét
besturen daarvan,
Hoe ziet zoo'n rijvaardlghelds- -
bewijs er eigenlijk uit?, vroeg Jacob
opeens den argeloözen, portier.., De:/-;
man nam een diploma van een sta-
peitje,dat ter verzending gereed
lag. en gaf het Jacob in handen.
Enterwijl de portier, zich tot een
nieuwen bezoeker wendde, rende
Jacob als een dief de deur uit, den
zonderlingen bult op zak.,
vond de rechter.
Jacobs gedrag, iben Sn Den Haag/»
zoowel (als thanster zitting/ (Een//
groote vent van 24 jaar moet tóch
weten, wat hij doet en waarom hij
Iets. uitvoert.
De boete van60 vond Jacob/;"
niet bijzonder bezwaarlijk. Onmid-V-
delink trok hij zUn portefeuille en
wilde maar gelijk afrekenen ntet"/;
den deurwaarder, alsof deurwaar-
ders hier staan om de boeten te fc-i/
cBsseeren, Neen, Jacob, datloopt
over andere schijven, net als het'
ordentelijk verkrijgen van een rij-'
vaardigheids be wijs. s-
Voetbalprogramma
EERSTE KLASSE Tl
DISTRICT 1; Feljenoord—VS.Vi
'1 Goal—EDO; Ajax—RFC: SparLs—
Emma. DISTRICT irHaarlem—
Neptunüs; Excelsior—Dé VolewlJ-
ckers; DOS—BlauwWit; Siarmvo-T
gels—Xërxes. DISTRICT r
QuickEnschedesche Boys; Vitess'e—1
AGOVV; NEC—Co Ahead; Enschede®;
Tubahlia; Wagentegen—Heracles.
DISTRICT IV:NOAD—LcmgaBvy-i/
Helmóndla; VUssingen—RXTWjH
De Baronie DND—NAc; VW—WU-:
Iem II. DISTRICT VFrisla-Veexj-/;
dam; \Be /Quick—Velocitas;//HSC—
'AchUlesrSShëek-^VAAp^DIsWTCrf©
;VIMVV—Julian; PSV^Udjéj^d*;/"l
De Spëchlen—Eindhoven*;/: 6pOTtelub!(s|/S
Emma—Maurits; Sittar.dsc,néT''Boyft~'|j'"'*"'!'
BrabantSa. DISTRICT. E TweedeklasT/i
se A 1 ODS—GoudaVUC—Her^Iés;T.
HVV—Unitas;"Coal^V.V//ii'iSi«ejtó^
iclasée -B'i DCV—Quick;" .UVS-t7VV;T:
SVV-VIOS;:;;/, -ElinkwUk-Overmaas*
Derde klasse' C :- VDL—PÓstduiven:N.'M
-Axêelslor --ao—De /Mussriiehi-K.VOC^Lft-F
Léonidas; DerdéV/kiasseTiyïv/bcL^-Zir"
Slikkerveer; Alhlasserdam--HO;y';jRibT
M—Zwijndrecht; Derde -"klasse-j-E*!3
Ixïkkerk rk—EDS; OHS—CKC* M'iril-
lilt—Fluks: Derde kla-„s»j F Arth'pel
~-GSyi Th e Rfsln g n 0 p e—Spnr ta an
'20;/ Vlc.te klasse. D i-' Fuir 'SpeeiJ-r-/ r'-"1
Wlppoider: vVP—dzb Florissant-/-/^''"
TexasSc hi edum—Saturn us; HD.V^é»
Haastrecht; Vierde klasse E -
vaara—Postaiia; 'gds—Stolwjjkj'; ,USC'r^t^
-DJS; krvc—Oliveo; Vlérde-.klflBse/'-:
SOA—WIK; FSV - 'Préotla—VDSfyj
Ursui—Moordrecht; v :;;Spoor-wijk—Het/?;
(Noorden, Vierde' kIasse'-jH/ï;(SChMri^l
hoven—PechvogelsCel erliGS—SIO b;/f!
Bergambacht—DO NK-DDC-^-DRZ
Vierde' klasse 1:/' Hlltegerfiberg—NHS;/;^
.Wit Rood WilSunrise; /Progress—
BelvedèrePFC—DHL; Vleme kUssaT
'J st.' LodewUfc—Oud^r/BetJerlnnd;^
Bloembof-^HION: DEH-RCD; /"Hsr.YL.^
mandad—Triakkee:v Vierde klasse' K
Mërwest'èijn—Steeds Hoóger;
voétsiuis^Sfeeds Voïhardenry Aeoius//)/
—OsaDlndua-OW; vierde ..klasse'/;
L :'s-Gr^verideel—Merwedei: '/Iïubbel«:
<3 am—Pa pe ndr ech t "./S S W—Bolnc:
Strilen—Dlllettant. 1 ,//.-' "N h.
Ook Paterson bokst
Albert Hall
jack Solomons; heeft meegeceeIfi.//,-T
'dat (behalve- hethoofdnumei;/ywi'
het programma in Albert HaÜ if/ip:
20 Januari (/het gevecht/tusschên';
den Britschen. zwaarmlddengewicht/
Freddie Mills en den Nederland-/;/
schen kamp ioen \VIlly Quenieme yér/j
•twee andere kamp Ioen en ;elka ar;
zuilen bevechten, t.w.,/de'(/were;'d-TFsö^
kampioen vlleggewlcht en BritBChe -
bantamgewichtkampioen Jackie
lerson en de kampioen var. Brltsch
Guiana, Cliff Andersom k?\-o
Pep—Tarief on uitgesfe!d.^v||
De Amerikaansche weréldkara-
pioen vedergewicht Willie Pep heeft
den "-.'promotor/''Jack Solomons (telé%|
grafisch verzocht den op 28 Januari/;
in Harringay vastgêstëlden (wedstrijd^
om het wereldkampioenschap Vegen'A
den Brltsch'en kamp.oen Nel >Tarië4^
ton. Uit te /stellen, aangezic: Pep;;
onlangs tijdens het óeféiién/;gëwó'ud;(/:
we.d. Pep verwacht .evenwel in/Fe-://;
bruari in siaat te zyn genoemden'
tltel-wcLstrJd te boksen.
Voetbal in Engeland j/T'Tf/
Eerste divisie: Biacsoum Rovsrs-c
—Brentford' 0—3; Bolton Wande
rers—Preston Norfh End 1—0;
.Everion—Aston Villa2r^0;
brougriGrimsby Town
3 JANUARI»v
Seringen1: kunh/en zich ^itd^aeiBtiEs
zware en höoge':stjrüikètt«oaywJsè^^|
leaen (vragen; d aarpm^hfeei;//ri^rote JSS
dan de', kleinere h e es ters In"1 een:p|£
kiein:;voórtum'lje;;behooreh-zëiYdoor/4!fta:
h un?/j af metin g ^hiel^thuls^R^ds'"
•yroe^r|}'ln'®;bei^óöfJï^;g^Më2
knoppen1: ..der èsëringétf
ulCoopen;/Daaro m :/i?;héirTaadzaam|^
ómT/deïstruikenj;<^k*;^dB?^bö^|iè^s
(plan tenT'Zë';: bioèièn ^aah'S'^J^pen/É
van één Jarige j.twlj gém|Meh'ï bhderl-B
;dienT zich C/aan/- dem/voet|vanfeerÊS
(ëdeU^Aërii^/i^u^illciip^^nei^^
