m
I
li
ii
'ALPHEN
an
DE SCHIEDAMMER
Regeering dient Gerbrandy
van repliek
Dr. Van Mook had onderhoud
met Sjahrir
Verzoenende redevoering van
Soekamo
Rotterdamsche Lloyd begint
het nieuwe jaar goed
'-W
"Am
M
i I
MHWHS
BED. EN ADM. LANGE HAVEN K1 SCITIEDAM
ADMINISTRATIE: TELEFOON 89300
REDACTIE: TELEFOON 66505
ABONNEMENTSPRIJS PER WEEK 31 CENT
PER KWARTAAL f 4. LOSSE NUMMERS I 0 08
GHIHIJJH REINIGEN
P. T l Li I.
2 8 0 2 6
ZEVENDE JAARGANG NO. 3
vjaa\ kfedinql.
smett&loos 1
rem woodfj
ZATERDAG 4 JANUARI .19.47
Ernstig protest tegen diens aanvallen
op dr. Van Mook
Voorgeschiedenis der
Koninklijke rede
Prof. Gerbrandy beschuldigt
dr". Van Mook
Naar aanleiding van de radiorede,
Donderdagavond pltgesproken door
prof dr P s Gerbrandy, In zijn
kwaliteit van voorzitter van het
nationaal comité „handhaving der
rljkseenheld", wórdt van offtcieete
zijde het voigende opgemerkt:
,,Het 15 een vanzelfsprekend en
grondwet'elljlc gewaarborgd goed
rechi; van lederen Nederlander, ook
van Prof. Gerbrandy, om in het
openbaar vrij zijn- meening uU te
spreken over het beleid der regeering.
.Het .Is van den anderen karn een
even goed recht derregeering om
haar beleid niet tegenover leder, die
zich alsvoorvechter van een andere
beschouwingswijze opwerpt, doch
Slechts In de daartoe grondwettelijk
aangewezen, door het volk gekozen
colleges te verdedigen.Zij heeft dit
gedaan. Zij Heeft haar beleid in Je
-volksvertegenwoordiging toegelicht
en ongevraagd heeft deze zich in
groote meerderheid achter haar
voornemens geschaard De regeerlng
'gaat nu voort met den arbeid aan de
uitwerking der overeenkomst op de
thans gelegde basis, cn o.nv aan de
voorbereiding van de Rande Tafel
conferentie. 'terwijJ uiteindelijk de
Koninklijke belofte van 7 December
1942 ook in een voorstel tot grond
wetswijziging zal worden gegoten.
T egenstri jdi ge* houding
De regiering meent echter wel
erostlE protest te moeten aanteekenen
tegen de denigreerende wüze. waarop
prof. Gerbrandy heert gemeend den
met zooveel vothardine aan zijn zware
taak arbeidenden luitenant-generaal,
dr. Van Mook te moeten aanvallen,
Wanneer, het vaar Is, wat prof
Gerbrandy meedeelt óver de voor
geschiedenis der Koninklijke rede
van 7: December 1942, wanneer hij das
reeds ln-dien tijd/wist, wat hij thans
.meent over dr .Van MooV te moeten
zeggen, dan mag de vraag worden
gesteld, waarom Juist hijdestijds
minister-president, dletizelfden i
Van Mook,. dien hij achtereenvolg»)
tot minister van koloniën, tot luite
nant gouverneur-generaal én v-'cder-
om tot minister van koloniën voor
benoeming voordroeg nog verschei
dene Jaren nadat de gebeurtenissen
plaats! hadden, waarmee hij.' thans
zijn oordeel tracht te staven, als
- minister handhaalde.
Sterker nog: waarom hU hem ln
October. 1M« behalve minister .van
koloniën tegelijkertijd lot luitenant
gouverneur-generaal voordroeg, .dr
--Van-., M°ok dus mèer volmachtsvol
komenheid schonk dan ooit een tnl-
;nl»tef >an koloniën of '®en:: gouver-
^,;flear-gehe.r^a5.rb eza u.e n; rich/ ..tei*; be-,
'ft.hoeve van. dr vanTttóok*.een figuur
veroorloofde, die hU zelf naderhand
- als een staatkundig monstrum" kwa
lificeerde. ij:'.
"Bovendien vraagt de regeering zich
af waarom prof Gerbrandy de toe-
lichting ln zijn radiorede gegeven op
de Koninklijke-rede van 7 December
1942 en' die hijzelf blijkbaarvan.
groote béteekenls acht voor een Juist
begrip varf ".deze-rede, aan de Staten-
Generaal heeft onthouden toen- hij
deze ln. een, nota op de hoogte stelde
van de hoofdpunten van het regee-
rlngsbeleid in Londen.
Tenslotte zij meegedeeld, dat de
regeering ln de nadere toelichting
van prof. öerbra'ndy geen aanleiding
vindt, om haar .overtuiging, dat zij
niets ongrondwettelijk voorstelde noch
ln strijd handelde met de bedoeling
der koninklijke rede, te herzien".
PAROLOSCOOP
A Gandhi op 't vredespad
MAHATMA- GANDHI Is 'eindelijk
weer een boete- en vredestocht
begonnen Dit is een gebeurtenis van-'
meer 'dan. alledaagsch belang, vooral
voor de Voor-rndiërs. want, "als de
mahatma boete doet. voor de" Mn" 1
den van al zijn landgenooten, dan
hebben zij heel wat op hun geweten
en is inkeer geboden. Op het oogen-
blik bestaat de belasting van dat
geweten In een weer tot uitbarsting
'gekomen veete met moord en dood-
slag, op het randje van een gemee-
nenburgeroorlog af, tusschen de
mohammeda arische- Voor-Indiërs en
de Hindoesche Voor-Indiërs, aan den
vooravond van het plechtige en
grootsche óogenblik dat Voor-lndlS
driekwart, van den weg naarvde vol
ledige vrijheid ach Ier zich heeft, Bij
:;V belde groepen de- Moslem en de
■ft: Hindoes, resp. 90 en een paar hon
derd millloen en hij alle andere
groepen (de Parsen. de Jaina's,de
paria's, enz.) Is de kleine brandma-
gere 77-Jarige Gandhl. een zoo diep
vereerde figuur, dat men hem. zon
der eenls» overdrijving een leven
den heilige ken noemen. Trouwens
zijn ln een lang leven van toewij-
'ding verworven'by-naam. mahatma.
wijst daar al op; die betcckent ..de
groote adem", hij die dieper leven
Inblaast aan bc: leven. dus. om Jn
westersche iermen :e blijven „de
sterveling .met hemelsere gaven".
Reeds eerder heeft de groote leider
van de lijdelljk-verzetbeweglne en
van de nlet-samenwerking, de grond
legger van de oorloglooze bevrijding
van Voor-Indië. de verzoener var.
alle oude scherpe tegenstellingen.
de figuur die alle Engelschen van
hoog tot laag imponeerde, de asceet
Gandhi (hij leeft van wat geiten
melk en een paar vruchten), goede
gevolgen gezien van een persoonlijk
op zich nemen van de wan- en mis
deden van tijdgenooien. die „het
goede" verwaarloosden urr.der wille
van „het niet-goede". Daarom gaat
hij thans ook weer, te voet. van
dorp tot dorp ln Bengalen, door 'de
rijstvelden, de betelnootboschjes,
overal waar de vyandigste moham-
-medanen wonen. Waar men hem on
derdak weigert, of waar" geen hut
meer over is. iaat hij een lent op
slaan. en lederen dag spreekt hij tot
de bevolking over den plicht voor
allen om als broeders te leven en te
werken op aarde-
De regcerlng van Bengalen stuurt
„op een afstand, in de verte" mili
tairen mee. om over Gandhl ie wa
ken, want die regeering Is minder
zeker van haar verbitterde onder
danen dan de volkomen ongewapen
de en ontwapenende mahatma die
zijn leven ln dienst stelt van de bcj-
sUjging van „het nauwe pad" der
hoogste menschelljke plichten waarin
Hindoeisme. •- Boeddhisme en. Chris
tendom elkaar roken.
ïn- de in nevenstaande offlcieele
verklaring gewraakte radio-rede heeft
prof Gerbrandy. o.m.het volgende
gezegd:
,.Aan de Koninklijke rede van 7
December 1942 is voorafgegaan een
voorstel van dr. Van Mook. hetwelk
neerkwam op het presenteren van
een groote verandering van de struc
tuur des Konlnkrijks in vrij concrete
vorr;én. ..Nochtans handhaafde dat
O twerp de eenheid des Rijks.
Maar het kabinet stelde dit voor-
slel-Van Mook terzijde. Het kabinet
overwoog ;nl„ dat wij niet het recht
hadden, tn een tijd. dat bijna alle
Rijksorganen waren verlamd, op ons
gezag een nieuw statuut van-he' Ko
ninkrijk als plan van ons uitgaande,
ook al had het misschien goede kwa
liteiten, aan de openbaarheid over te
geven. Daarom beperkten wij ons
opzettelijk tot de radiorede van' 7
December 1942. die ln gereserveerden
vorm perspedieveh opende, maar, .Je
concrete staatsvormen volledig ter
beslissing llei.aan de beslaande Rijks
organen, tri de Koninklijke rede ts
dat uitdrukkelijk uitgesproken.
Misleidend
Thans wil men >shet Rijk verdeelen
door een contract met een pseudo-
republiek aan te gaan. Men ver
dedigt die verdeeling met een beroep
op de Koninklijke radiorede, die n.b.
doelbewuster- die eenheid stelde dan
een ter zijde gesteld plan van dr. Van
Mook van 1942, dat de Rijkseenhetd
ook principieel handhaafde. Dit Is
wel zeldzaam misleidend.
Dr Van Mooklegde, tegen een
uitgegeven consigne in. bij een toe
lichting. welke M} ln Washington op
de radiorede zou bieden,, vooraf aan
vertegenwoordigers der pers zijn «er
zilde gesteld plan voor als een soort
proeve, hoe ;de Koninklijke rede kon
worden vertolkt. Ik kon en kan daar
in niets anders" zien dan een poging
om zijn - ter zijde gesteld plan toch
van een stempel van regeeringsgezsg
te voorzien®
DK voorval, vervolgde prof; Ger
brandy, toont-duidelijk aan, hoe dr.
Van Mookv de neiging vertoont, een
schrede te' doen buiten de grenzen
van het gemeenschappelijk besluit en.
van de Koninklijke rede. welke wij
allen als uitgangspunt wenschen.
Dr. Vanf Mook heeft op bepaatde
gebieden .'groote vérdiensten, ik denk
b.a. aan'de onderhandelingen met de
Japanners In 1941. Maar hij heeft, met
name/ln' de laatste twee jaren, ge
mond/niet te ódjn een Nederlander.
In wien van nature werkt dat zintuig,
hetwelk grondwèt en wet aanvoelt
als barrière tegen 1 machtteverschrij-
fdin.g.-éo, willekeur^,", - -..
o nze-gp*ndw'elhad prof.-Gerb randy
reeds eerder7tn^-zJJn rede-: gezégd,
wordt nu,-:op dit'oogenblik,''gewijzigd,
niet door vijf millloen, ook niet door
150. ook niet door 67 of 51 Neder
landers. maar In werkelijkheid door
één Nederlander, Die eene Neder
lander is Kubertus Johannes van
Mook,, dleJ misschien meent, dat het
zoo moet. maar ln wiens hart zeker
onze^constltr.tle, die ons rog dierbaar
is. niet leeft."
MA .VA" EL1JKE KHA A MVEK1' f.K fiGSTIiRS zuHc$ binnenkort in Enge
land niet meer tot de onmogelijkheden behooren!.\r.... In terband m-~t
het tekort aan verpleegsters ivoidt- eeri opleidingscursus iaor oud-
militairen gegeven, uie ecnigsiin* met de verpleging bekend cyn. (Jol
vrouuelijkf ond-mdiUi\ren hunnen hieraan decln'v\én. Sag een J>eety
angstig kijken de nieuwelingen van de hoofdzuster de juiste manier van
aankleedfn vaneen pasgeboren baby'af.
Lt, G.-G. verwacht opklaring in den toestand
.7, V op Sumatra ft
Sjarifoedin naar
Soedirman
Dr. van Mook heeft gisteren ver
klaart!, het waarschlJnHik te achten,
dat de gevaarlijk gespannen, mili
taire atmosfeer op. Snmatra spoedig
weer zal opklaren. Donderdag heefl
hjf een bezoek gebracht aan Sjah-
rir, waarbij zij'-den huldigen toe
stand volledig bespraken.
Naar dr. Van Mook mededeelde,
had hun onderhoud op vele punten
opheldering gebracht. Belden -ver
zekerden',: dat zij niet 't voornemen
hadden,- de bestandsovereenkomst te
laten, varen,, en spraken ook den
wensch uit, dat de huidige spanning
zoo spoedig mogelijk zou worden
weggenomen. Dr. Van Mook was
verder van meening, dat' dit een
gunstigen Invloed zou hebben op de
méenlng ln hetbinnenland tegen
den tijd, dat het ontwerp-accoord
van Linggadjatlin het KNIP (voor-
looplg repuhlikemsch parlement) zal
worden behandeld: zoowel dr. Van
Mook als Sjahrir verwachtten, dat
het KNIP het' accoord zal aan
vaarden.!- '77 :'"v-' -■
Dr. Van Mook verklaarde verder,
dat de wederopbouw niet eerder kon
aanvangen, voordat de van conflic
ten veryulde .atmosfeer geheel was
opgehelderd. Aan den anderen kant
sprak hy echter'de meening uit, dat'
de huidige gevechten werden ver
oorzaakt door ongeregelde Indone
sische elementen, die door Soedïr-.
mans onlangs gehouden radiorede
in' aanzienlijke mate waren opge
hitst.
Geijssendorffer en
Van Dijk afgékeurd
Leeftijdsgrens overschreden
Twee van dc bekendste vliegers
der Ki.M., Evert van Dijk en
Geyssendorier,: zullen het: vliegen
vaarwel moeten zeggen, da$r zij
door den militairen medischen
dienst, die ook contrble uitoefent op
alle piloten van de burgerluchtvaart,
wegens het overschrijden van de
leeftijdsgrens zijn afgekeurd. Deze
leeftijdsgrens bedraagt voor Neder-
landsche piloten vijftig Jaar. Evêrt
van Dijk is reeds 54 jaar.
..Dit bericht zal ln luchtvaartkrin
gen en Liy de. taliooze- lucfilvaart-
enthouslasten.'met groot leedwezen
worden ontvangen, niet? het - mins*'
Republiketnsche leringen hebben
ln verband met het onderhoud tus
schen dr. Van Mook en Sjahrir
verklaard, dat als gevolg van dit
onderhoud: de republlkeinsche mi
nister van defensie, mr. J\mlr Sja
rifoedin, gisterochtend uit Batavia
naar D jok Ja vertrokken is, om mei
den opperbevelhebber van de TRI,
lult-gen. Soedirman, diens radio
rede van 26 December te bespreken.
Men verwacht, dat de republl
keinsche xegeerlng bbmen enkele
dagen een verklaring zal uitgeven.
om\ de uitwerking van Socdirmans
rede te verzachten.
Deze kringen hebben voorts mee-
deeld," dat Van Mook er Donderdag
avond in heeft toegestemd, de ge
bouwen in Buitenzorg, welke op 23
December door Nederlandsche mili
tairen waren overgenomen, weer
aan de repub like inen 1 o ver te dra
gen. Ook zullen de republikeinen
worden hersteld ln' het: burgerlijke
bestuur van Buitenzorg, hoewel de
functies zullen worden vervuld door
andere personen, dan die. tén tyde
van het- plaats grijpen van de inci
denten ln functie waren.
Soedirmans Kerstrede zal' „verduidelijkt"
worden
In een radiorede, die als een der meest ve'rwenende redevoe
ringen wordt beschouwd welke hij sedert het begin van de
revolutie heeft gehouden, heeft Soekarno verklaard, dat de be
krachtiging van de overeenkomst van Chèrihon.den weg zal banen
voor een vreed7.ame regeling, indien de Nederlanders geen wijzi
ging vragen van de oorspronkelijke voorwaaVden. Hij deed een
beroep op de Nederlanders, die zich verzetten, tegen de overeen
komst, in te zien, dat het thans geen 1941 meer is. Om wiUc
van de democratie moet de wereld een vroegere kolonie niet be
letten een nieuwe democratische staat te worden.
Strijd bij Medan'
In tusschen wordt de militaire
situatie in de verschillende
overige deelen van Sumatra ern
stiger en nemen de botsingen m
Medan toe, Nederlandsche vlieg
tuigen en artillerie verspreid
den de Indonesische v troepen
concentraties, die naar den
westelijken sector van Medan op
trokken. Later werd dp groote
schaaleen. infanterie-actie in
gezet en de' geheele stad Medan.
gezuiverd van Indonesische troe
pen., Ir. Palembang zijnthans
.J^-7'aphieiui^l^gei^géldhedeix.
uitgebrokeni,'Op Java kwam tij
dens 'een botsing .bij Semarang
zoowel de Nederlandsche. als de
Indonesisepe artillerie in actie-
bulten Batavia hadden botsin
gen plaats tusschen patrouilles.
De rede van Soedirman.
Amir Sjarifoedin, derepubll
keinsche minister, van defensie.
De Modjokerto maokt haar eerste reis
naar Indië
LAATSTE OVERLEC
met C.-C.
Gisteravond heeft de mi-
nisterraad'i voor het vertrek
van de Commissie-Generaal
naar Indonesië nog bespre
kingen gevoerd met de leden
dier commissie. De bijeen
komst duurde van acht uur
tot half elf:.-.v
Bezichtiging door
de "fcers
Gisteren hebben twee schepen van
den R'damschen Lloyd, waaronder
de gloednieuwe Modjokerto. de Rot
terdamsche'heven verlaten. Don
derdag stelde de directie van de-
maatschappij de pers to de gele
genheid de jongste aanwinst te be
zichtigen. BU het m de vaart ko
men. van dit schip, gedenkt :en eert
de reederij in de eerste plaats de
bemanning van het eerste schip met
dSen naam, dat op 1 Maart 1942
in den Indischen Oceaan is ten on
der gegaan..bij welke ramp de ge
heele bemanning het leven verloor.
Een gedenkplaat, vermeldende de
namen van wijlen den gezagvoerder
J. Verhagen'en de leden van zfjn
bemanning, is aan boord aange
bracht.
Daar wij reeds enkele dagen ge
leden bijzonderheden over de Mod
jokerto' hebben gepubliceerd, zullen
wy hu volstaan met het vermelden
van enkele gegevens.
Het is een enkelscbroef motor
vrachtschip. met .een accomodate
voor 36 passagiers,- die to 18 twee
persoonshutten zijn ondergebracht.
De" hutten zjjn ingericht met twee
couchettes boven elkaar, waschtafei.
schrijf-toilettafel en 2 kasten.
De eetsalon en de rooksalon bie
den voldoende ruimte om gezellig
samen te zijn, dan wel to een rus
tig hoekje van een mooi boek te
genieten.
Het twaaifduizend ton draagver
mogen metende schip wordt .voort
bewogen door een 8-cylinder- Bur-
meister en Wahmfor, met een to-,
laai ven" en van 6800 P.K., waar
mede epn snelheid van 15 ndjl per
uyr kan woeden behouden. V
Kapitein. W. v. Leeuwen, die met
een gerechtvaa--.i;gde trots'4}n;
schip aan de pers toonde, vertelde
ons dat de Modjokerto m Denemar
ken een lading cement had inge
nomen en dat het schip ln Rotter
dam nog verschillende goederen,
o.a...enkele lichterschepen trpor het
'h. u - uiteraard by de, vliegers zeil.
Luchtvaart-avond van
;,Het Parool"
Dinsdag-avond a-s. om half acht
organiseert „H«t parool" tn „Ons
Huls",aan de Gouvernestraat een
groolen luchtvaartavond, welks
programma voornamelijk zal z|Jn
gewild aan de verloonlng van In
teressante films op luchtvaartge
bied. Dc grootste film z|J duurt
ongeveer een uur! is een ge
luidsfilm In kleuren van de U.S-
Navy, die de geschiedenis van
een vllegdekschlp gedurende den
5tr|]d In de Pacific op AmerL
kaansch openhartige wijze In
beeld brengt Een andere film
geeft bijzonderheden over het be
kende vliegtuig De HavtUand
Vampire Dove, terw||I ook enkele
mms' over ons nanotiaie luent»
vaarthedrljf, de KLM op het. pro
gramma staan.
Voorts bestaat op dien avond de
unieke gelegenheid een radlogra-
rlsch te besturen modelvliegtuig,
het eerste, dat' En NederlandIs
getouwd, te bezichtigen.
WU hebben voor dezen avond,
die voor allen, die .belangstelling
hebben voor de lnchlvaart, h||-
zonder interessant zal z|Jn, nog
een zeer beperkt aantal kaarten
5 f 0.75 per stuk: beschikbaar. Men
kan ze afhalen op Maandag en
Dinsdag! a.s. van - 9—5: uur In on-
ren winkel -' schledamsche Sfagel
loket inllchtlngém
.ft.:
hfieft verklaard, dat hij cie rede
van luit.-generaal Soedirman.
van 26 December zal verduidelij
lmR.- cn.^kdj■tóidé-'daL deze-toe
spraak in^geèn geval -beschouwd
moer, worden ais een bevel of
ookzelfs "maar als het .kenbaar
maken' van de bedoelingen een
eind te maken aan het' bestand
en de maatregelen waartoe iii
verband j met het bestand, is be
sloten. ;'!--"■ !-"■•
Een officieele verklaring der
regeering heeft dezelfde strek-
'king,:;y-ft
Strijdorganisaties bijeen.
Volgens liet Fransche persbu:
reaü AFP.-'zouden 12 strijdorga
nisaties; die alle gueriilastrij-"
ders van Java en Sumatra om
vatten, de; volgende, .resolutie
hebben aangencmen: Laten wij
de Instructies van generaal Soe
dirman'met al onze, krachten
uitvoeren".Luit.-generaal Soe
dirman heeft gisteren een on
derhoud met ir. Soekarno ge
had. Voorts'zou. nog steeds'vol
gens AFP,! öp 7 Januari te Djok
jakarta een monstervergaderin:
van alle Indonesische strijdorga
nisaties gehouden worden. Hier
bij zou Ir. Soekamo aanwezig
zijn.
K.N.LP. komt 27 Jan. bijeen
Naar hetrepubllkeinsche persbu
reau Antara méldt, zal het K.N.I.P.
/voorloopig republikelnsch departe
ment) waarschUniyk op 27 dezer te
Soerakarta in plenaire zitting by-
eenkomen. -.
Kinderen speelden
mei een granaat-...
Vrijdagmiddag werden de bewo
ners van de. nood woningen op den
Kopselen Hof, nabij den Berg-en-
Dalscheweg te Nijmegen, opge
schrikt doorheen harden klap. Drie
kinderen waren daar aan het spelen
geweest met granaten. De 12jarige
Gerard Ru Ken had met een schok-
btiis van een granaattegen een
steen geslagen, waardoor het pro
jectiel ontplofte.Den Jongen werd
eene hand afgeslagen en hy kreeg
zulke zware verwondingen; dat vóór
zijn leven wordt gevreesd?' Zijn 7-
Jarig broertje Jan Rutten en zijn
.li-jarige vriend Leo?Jansen werden
min of meer zwaar gewond. Allen
zijn naar het CanisLusziekenhuis
overgebracht.-
Op de plaats, waar de ontploffing
gebeurde, hadden de geallieerden
in den oorlog twee- gróote munitie
depots. Deze; zijn "opgeruimd, maar
hier en daarv.biyken nog" granaten
verstrooid te liggen. Een van deze
projectielen is,: den kinderen nood
lottig geworden.;.
Bespreking met België van
Duitschevraagstuk
Minister - Van Baeizelaer ta naar
Brussel - vertrokken om öéspreklngen
met zijn Belgischen ambtgenoot- te
voeren o.m.in verband metde
houding van beide landen ten' aan
zien van Hei bultsche vraagstuk
De minister: wordt Zondag In Den
Haag terugverwacht.
Het voormalige communisti
sche Tweede; Kamerlid Roestam
Effendi. is aan boord van de ;)Wel-
tevTeden"' te; Batavia aangekomen
en vandaar naar1 Soerakarta door
gereisd.
Generaal Dwïght Elsenhower,
chefvan den staf van het; Améri-
kaansche leger, hééftgeruchten,
volgen? welke hl] zich candidaat zou
stellen voor het pre= deirtschap der.
V^„ tegengesproken.
tinbedrijf op Billiton aan boord zou
nemen.
Gedurende .1945 zijn behalve de
„Modjokerto' in de vaart gebracht
s.s. .„Limburg", „Overijsel"
„Zeeland" en „Utrecht", vier nieuw
Amerika gebouwde turb'nésche-
pen met-';-een draagvermogen van
12200 ton én een. dienstsnelheid van
16 mijlDeze „vier „provtocle"-sche-
pen waren,.momenteel in de Java-
New-Yorklfjn en to-de Java-Pacific*
Lijn en zijn nog geen van allen in
de thuishaven; geweest.
Eveneens,, werden to 1946 aan de
vloot toegevoegd het s.s. „Temate"
(ex Govert; Flinck) met een draae-
vérmogen-i van .10.000 ton en een
dienstsnelheld van .11 mijl en bet
m s. ..Kèrtosonn" (ex Noesanlwi, ex
Wu pperthai) met een draagvermo
gen van lü.OOO ton en een dienst-
snelheid .van-.-l3f mijl.
In bouw bevinden zich behaive
het passagiersschip Willem Ruys"
te Vlissingen, het ms. „Mata-
ram" en met "m^. „Slamat te Rot
terdam," het ms. ..Garoet" te Schie
dam, alle; drie vrachtschepen met
een draagvermogen van 12000 ton
en een passaglersaccomodatie voor
35 personen. De directie: hoopt de
Willem Rpys nog dezen zomer to
dienst te kunnenstellen.
RUCBY-TEAM VAN OXFORD
NAAR ROTTERDAM
Op lutuóodiging van de üelftsche
Studen'en Rugbyclub ;zaihet rug-
byteam van de Oxford-universiteit
enkele wedstrijden in Nederland 7
spelen. De eerste wedstrijd wordt -
gespeeld tegen het bonds vijftiental-
en we) vandaag (Zaterdag) te .Delft
op het B.E.C.-teirein. De Engelsche
ploeg komt daarop Zondag uit, óp
het terrein aan den Gordelweg,
tegen de Rotterdamsche Rugbyclub
en Woensdag tegen de Deutsche
Studenten Rugbyclub. De Engel
sche ploeg; die. onder, den naam van
Brasenose-voliégespeelt, is op .en
kele uitzonderingen na geiyk. aan.
het feeam. dat; eenigen tijd geleden
een wedstrijd tegen, Cambridge met
15—5 won. V
Het- 15-ta! van de Rotterdamsche
Rugbyclub is als volgt samenge
steld: achter: Molendijk (captain);
driekwart: Detlaan, Van Riel, De
Róód en Landegem; half: Van
Brug en Roelofsvoor: Walthaus,
De Crane, Penierman. Kooien,
Schipper, Krömjong, Sprayt en
Salverda.
Sportwedstrijden afgelast
De KJ4.VJB. te Den Haag deelt
ons mede, dat de voetbal wed-::
strijden in alle districten, die dè
K.N.V.B. voor Zaterdag en Zon
dag had vastgesteld ,zïjn afge-
last
De Kon, -Nederlandsche Korfbal-;:
bond deelt mede, dat de competitie
wedstrijden. die voor dit - week-etod
waren vastgesteld, niet zuilen door-
gaan. -
OUDEJAARSAVOND IN DE POOLZEE
Bemanning der Willem Barendsz
onderbrak het werk en vulde
de glazen
Temperatuur boven
.W-V.
ft-V-
Moutet naar Hanoi
Onderhoud met Vietnams
presldérit i;?'
De Fransche minister van
óverzeesche .gebieden, Marius
Moutet, is per vliegtuig üit Sai;
,gon-- naar-- Hanoi yertroklaoai
tvaar de prèsiderit' van Vietnam;'
Ho Tsji Minh, een /bijeenkomst
met hem: hoopt te hebben om
een einde te maken aan den
strijd in.-.'Noord Indo-China-
aldus een bericht van AFP.
Het bekend worden van rij tl
vertrek, dat om veiligheidsrede
nen inhét geheim plaats vond.
heeft volgens berichten uit Sai
gon opschudding veroorzaakt
President Ho Tsji Minh heeft
om een ontmoetingmet Moutet
verzocht,
In Fransche militaire krin
gen te Saigon wordt beves
tigd, dat Moutet Saigon ver
laten heeft en op weg Is
naar Hanoi.
Volgens de laatste berichten
hebben Vietnameesche troepen
sporadische aanvallen onder
nomen, die door de Franschen
te Hanoi en Haiphong 'werden
afgeslagen.
AFP meldt uit Nanking, dat
het rechts georiënteerde Chi-
néesche regeeringsblad „Ta-
kang Pao" van de Chtoeesehe
regeering geëischt heeft, diplo
matieke stappen te ondernemen
ter beëindiging ,van het conflict
ln Icdo-Chïna. Het blad opper»,
dat een beroep moet worden ge
daan op de organisatie der V.N.
„Aan Frankrijk moet verzocht
worden, het Atlantisch hand
vest en dat der V.N. te eerbiedi
gen", aldus de „Takang Pao".
betalingsmoeilijkheden
MET BELCIE
Naar wil vernemen zijn ln ons
betalingsverkeer met België ernstige
moeilijkheden gerezen. Bepaald was.
dat ons land voor. de periode 1 Juni
194S tot 1-Junl 1947 een crediei van
1 milliard francs van België zou
omvangen.
Dit bedrag moest in den vorm van
Nederlandsch schajklstpapier op de
Belgfsche markt worden onderge
bracht. doch ioen dit onder de huidige
omstandigheden in België niet moge
lijk bleek en Nederland een bedrag
van circa 25 millloen schuidle werd.,
volgde ln feite een eenzildtge stop-
zetiing van ons betalingsverkeer met
België ft-
Het spreekt echler vanzelf, dat
deze toestand slechts zeer korten tijd
kan duren, niet alleen ln verband
met het feit. dat ona land de Bel
gische producten voor den wederop
bouw dringend, noodlg heeft doch
zeker wel In de eerste plaats, omdat
de politiek der'belde landen Is ge
richt op een sleeds nauwer wordende
economische flnancleele samenwer
king.
Vermoedelijk zal dan ook minister
Lloftlnck binnen zeer korten tijd
naar Brussel vertrekken om ons be
talingsverkeer met België wederom
op gang te brengen.
Amerikaansche fabrikanten
- protesteeren -
Het nationale verbond van fabri
kanten in de V. 8. heeft bij het
Amerikaansche departement van
buitenlandsche zaken geprotesteerd
tegen - de Britsche plannen tot na
tionalisatie van de industrie in de
Britsche zone van Dultschland,al
dus meldt de „Washington Post".
zy hebben er op aangedrongen,'
een „vliegendebrigade", van Zwif-
sersche en Amerikaansche" profésso-
ren naar DuitscJÏfend te zenden om
zoo „den sinisterën tovloéd van'den
kwaden genius Bevin". tegen'ft te
Kaan. -
het vriespunt
De speciale verslaggever aan
boord van de „Willem Barendsz"
seint ons:' Wij bevinden ons nu
sinds enkele weken in het eigenlijke
vangstgebied en hebben alle soorten
weer al meegemaakt. Kon ik korte
lings «slechts schrijven, over ruw.
weer, storm en sneeuw,ditmaal ls
het een ongekend hooge tempera
tuur voor den tijd van het"Jaar en
de streek, waar wy ons bevinden.
Het kwik is tótbovenhet vries-
punt gestegen, het is prachtig weer,
de zee ls spiegelglad en om het
schouwspel, dat ziclx voor onze
oogen ontrolt zee, lucht, water,
■ijs te vergrooten, varen wij langs
'een kathedraal-ijsberg. Er is niets
grootscher zou ik haast zeggen.
Oudejaarsavondwas al even
feest,nmar/nü/;w^
tuur'zelfs meei;Zoo even boven het
vriespunt kup>je je.toch altyd ge
makkelijker „bewegen dan wanneer
de snerpende wind, die van de ijs
vlakten' afkomt om- je ooren giert.
Ook nu onderbraken wij den arbeid
van 17 tot 24 uur .en genoten wU
weer weliswaar ln twee ploegen
van het gezellig samenzijn, waar-
by vroolijke muziek ten gehoore
werd gebracht en wederom de /wijn
glazen werden gevuld 'om op het
middernachtelijk;uur inhet bijzon
der een dronk te wijden op het
nieuwe jaar./
Er werden tal van telegrammen
ontvangèn, die we allemaal hebben
beantwoord. Een heel bijzonder
telegram hebben we gezonden aan
de vrouw van. een der opvarenden,
die bericht had ontvangen, dat hy
vader was geworden. Het is ónze
vriend Ringelink, wiens zoon ge
doopt werd ;met den tocpasseiyken
naam: Willem Barend. Voor zijn
leven is d<rinaam van ons petekind
verbonden aan de reis van de
Willem? Etarcndsz".
En nu/nog even een kleine bij
zonderheid: Maandag heb ik geluis
terd nsar een uitzending van. den
PCJ-zender.iden 'wereldomroep. Nu,
met recht/een wereldomroep, want
al. moest ik mijn oor op den luid
spreker !ln de radiohut drukken,
gehoord heb:Uc.hem. De uitzending
was zelfs góéd te volgen.
Intusschèn gaat de arbeid onver
moeid en ononderbroken voort. De
grootste walvisch, die we tot nog
toe gevangen hebben, was 93 voet
lang, dat ls ongeveer 31 meter.
- Vettige boel
Ik heb met den „fabriekschet/',
den heer.Brariik, een wandeling ge
maakt door, dë fabriek, waar 16
kookketels en 16 afscheidingstanks
onverpoosd to. bedrijf zijn/ Het is er
een vettige boel geworden, die nau-
weiyks herinnert aan de betrekke
lijk schoons ruimten, zooals ik die
kende, teen lk hét schip in Amster
dam voor. den eersten keer, nadat
het met recht "een walvlschvaardér
genoemd;mocht worden, betrad. Op
den gxond/ aan de buizen, overal
vet, vet/;vet.;Eh hier wordt gezweet
en gesjodwd." Andere woorden druk
ken niet; uit .wat er aan boord ge
presteerd 'wordri dag in dag: uil,
nacht Ihi nachthit,.
Juist als ive de.'ronde maken, ls
een aantal ketels voi en begint het
verwerkingsproces ónder vierat
mosferen druk.- De trommel van den
horizontaal roteerenden kookketel
gaat draalen. De kvexner-apparaten
bestaan Uit een horizontaal rotee
renden kookketel en een separator,
In den roteerenden. ketel wordt, het
spek gekookt,ónder stoomdruk: de
zachte-massa kómt vervolgens in
den separator, (afscheidingstank).
Als het proces Hier afgeloopen Is,
worden de looze" resten gespuid en
wordt de olie naar de z.g. settling-
tanks":gêdréyen; waar zich /het
eigenlijke bezlnktogsproces afspeelt.
Natweemaal •./•'te - zijn gefiltreerd,.
wordt rde olle. geleid naar. de. op-,
vangingstanksjier-afkoeling - om
vandaar'naar.- het- „purlfierbouse"
(zuivertogshuls) --(te worden ge-'
pompt. De laatste resten vuil,die,
er. nog. mochten- zyn,./worden daarJ
verwijderd. Dé bile is nu klaar;óm
in de schoohe olietanks te worden
opgeslagen, die/baar/weer- óverdoen:
aan de
•We
en zullen dan moeten overladen ln
den tanker, dien we wachtende zijn
uil Amsterdam, en die op weg naar
ons toe Is.
Ik heb ook mijn licht eens opge-
stoken bij onzen wetenschappelijker!
staf. De heer. Veltmann neemt op ft
zijn laboratorium proeven op kleur
en zuurgraad. Hij stelt het op-..:?!'!
brengstpercentage vast,zoowel wafc'//
betreft het spek, de beenderen ..'als
het vleesch; en pas wanneer:-.de
best mogeiykë kwaliteit is bereikt,
de traan geheel gezuiverd;naar:
de laad tanks. De heeren ti.l.Ll de
Waal, die o.a. belast ls met de.
productie, en. Brunik, waren zeer
tevreden over „de ~fabriek".Ookf/
de buitenlandsche leden van de be-'
manning spraken er hun tevredea»»
heid over uit.
Veilingomzetten in
'i Wésfland stégèrT
tof 60 millloen
Abnormale prijsstandaard is
de voornaamste oorzaak v
De ómzetien van de twaalf vef-
llngverccnlglngen In; het Westland
bedroegen In het laatsie vredesjaar
1939 totaal 13 millloen gulden. De
zelfde veilingen hebben over het
afgrloopen jaar een omzetcijfer be-
reikt van bijna 69 mülioen gld.ï
Het te wel een zeer abnormaal
bedrag, dat bereikt te. Gedurende
de oorlogsjaren steeg de omzet
reeds .sterk; ln ,1943 was deze ..tot
30.316.9G4 geklommen.
Z'Veilingen,/zooals die te Poeldijk'
en HonselersdUk, die ouder, normale
omstandigheden, nog geen twee mil-. -
Hoen. omzethadden," bereiktenthans/5/
een cijfer van resp, rond 9: en-T§
millloen gulden.
De aanvoeren ter veiling zijn - dit -
jaar /wel zeer groot geweest, doch.
de abnormale prijsstandaard is 'toch' x
wel de voornaamste oorzaak van
het enorme .omzelbedrag. Dat sinds
1945 het omzetcijfermet-'^nog pl.ntVïi
15 raillioen gulden :ls gestegen,'-'vindti/B
mede oorzaak to de omstandigheid,;
.dat. nu';alle producten ter1 .veiling,1!!//
komen. -
Zuiveringsbesluiten
Bij beschikking van den minister
van BSnnenlandsc'he'Zaken is. op
grond van' het Zuiveringsbesluit '45, ft
ontslag uit/ hun' functie verleend,
gerekend-, metIngang van 5 Mei'///
1945 aan: ir. A;-P. Bakhoven./chef
bij den Gem." Dienst voor Volks
huisvesting HZ- van Bekkum, hoofd
commiRs bij de 'technische diensten;
T. C. .Spruit,.'arts-diréeteür bij;"dep/:/?
G.G.D., allen ln. dienst van de ge--"/
meenjeRotterdam. ■- 1
Dit jaar uitbreiding der
z èlectrificatie
Óp Óe' voor. den:..oorlóg cleeLrisch
bediende baanvakken, van de Nedery/1'
landscUe Spoorwegen zullen de trein-?',':././
reizigers dit Jaar weer met electri-;/;/
sche traciie. vervoerd wórden, ten-/te
minste als niet een al- ié sirenge
ter de werkzaamheden belemmert';/-.:
In Mei 1947 zal het baanvak va'n!/■/:-'
notleLdam ën'.Den Haag over Utrech't'/ïte
naar.Eindhoven geopend worden-'.in/itej
September - wordt- de./IIJni Den ■HaigteZ
over. LeltJschendam naar .Rotterdam— ftH"
Hofplein electrlsch. ftUt'reeht—Nljme-
gen vólgt: dan In Oclober. En- als '-"-"-'
hekkensluiter volgtdan ei'ndelijk'/ini:^/
December van/ dit jaar Amsterdam—/te/
Nleuwersluls—Utrecht.
Oc late -datum, van de. her-etcctrJ-
ficatie van deze,-Ujn 'vindl,zijn oor-ft/
zaak In het feit. dat dezeop ver-
schillende, plaatsen."'hersteld enSvik&g-
een dubbel.spoor voorzien' móét wór-/:/|
den.-
Imusschen ksn men wel van Am-
sterdam over Hilversum electrlson-"-,'"
naar Utrecht; reizen.
IJsdam in de Lek
Teneinde de :scheepvaartïRÖfe&i
terdaai-Amsterdam via'/Leió 'é£t&&
Merwëdekanaal' te1 -v'jiérstèilêa^,
zij n op;Ni euwjaaredag|/én]j^B'/i^
sch epen van ü/Ro fcterdam ade? Ilcks^
opgevaren. Bij de brug te/.Vreetetete
wijk stuitten ze^op/?ëert^d^i*
ontstanen -Z,Usdamj/"dléteyén^ón!^^
.döordrln§barefhted'éh^:%g?radc^^
Het van bovenftkomende/ys/heeit
z ich/ d a ar/b ver:/cfë|^étiè,öe./Sre
te.,., derVterlrier. .^■róp'%1'èèn^trdolë^^
/hebben_teÖenï:teriigtoitot^^é',é^riè'"'-i
vaard of ln'ïde-VnabUfttdï
M A
