m
Geen grond voor illusies
Duitsche kinderen bedelen in Limburg
Prof. Logemann en ir. Vos
voerden het woord
DE MAN-
(Vrijdag 25 April 1947
Hongertochten in ,1947
Op klaarlichten dag over de grens
In periode van opbouw aangewezen
op kapitaal-import
TUÏNKALZNDER
Deviezen-nood
Rotterdam krijgt
wijkraden
Op linker Maasoever
een middelbare school
Marienuna danste
PdUtUcuhttz
Congres P. v.d;A.
Gasten uit elf landen
en vijf ministers
-< aanwezig
3
(Van een eigen verslaggever)
Deutsche, kinderen stroopen de
dorpen in de Llmburguhe grens
streek af en bedelen daar bfr el
kaar, wat van bun gading is. Ais
sprinkhanen zwermen meisjes en
Jochies tusschen zes en tien jaar de
dorpen in. Velen van beo hebben
ai hun vaste „klanten", die de
driestheid of de aanvalligheid van
het bedelvolkje niet kunnen weer
staan, of wel eenvoudig geen tegen
stand kunnen bieden aan den im
puls van hun medelijdend hart.
Ifoor wien dit laatste vreemd
klinkt, doordat bij hem of haar de
haat tegen de resten van het „Her
renvolk" nog tc diep geworteld is,
zij gezegd, dat deze medelijdende
rnenschen hcusch ook goede Neder
landers zijn. Men dient in het ocg
te houden, dat de etbnische grens
van b.v. de Limburgsche mijnstreek
doorloopt tot in Keulen.
In dit gchcclc gebied wordt vrij
wel eenzelfde dialect gesproker., dat
de Rotterdammer zoomin als de Ber-
lijner verstaat, maar waarin de rnen
schen daar wier familieverhou
dingen zich bovendien in geen tien
tallen «Jaren aan administratieve
grenzen hebben gestoordelkander
volkomen, begrijpen.v
Y t' Vaals een centrum
Een van dc voornaamste centra
van kinderbedelarij vindt men in
Vaals, aan dc uiterste Zuid-Oost
punt van ons land. Wij hebben daar
de „operaties in niemandsland", om
over de grens te komen ,van deze
zes- tot tienjarigen gezien, en heb
ben in enkele gevallen de opbrengst
van zulk een „kinderkruistocht"
kunnen vaststellen.
En wU zijn teruggekeerd, ernstig
geschot door don omvang, dien
dit kwaad heelt aangenomen, maar
vervuld tevens van diepe deernis
over den toestand, die van deze ge
organiseerde bedelarijen de oorzaak
is. waarbij wij herhalen het
kind er en en kleuters het ri
sico nemen van grensoverschrijding
in streng bewaakt gebied, op klaar
lichten dog.
Dc;'mccst begeerde buit zijn erw
ten. aardappelen, -lucifers en....
geld. Herhaaldelijk kwamen kinde
ren óns op straat aanklampen om
laatstgenoemd artikeL
Op onze vraag aan een klein meis
je van een Jaar of acht, dat er ha
veloos maar, op het oog, zeker niet
ondervoed uitzag, of zU al die din
gen nu weer ging verkoopen, hoe
veel dat nu opbracht en wat zij met
het gekregen geld ging doen, ant
woordde zij: „TVJr verkaufen es
nicht, wir haben selbst Hunger." Het
klonk als een uit het hoofd geleerd
lesje
Een joch van zeven. Hollands
(pardon Duitschlands) welvaren om
zoo te zien, werd door onze nadc-.
ring opgeschrikt, toen hij bijna de
strook „niemandsland" W3S gepas
seerd. Hij holde terug en toen wij
hem een eindweegs verderop beduid
hadden, dat. wy geen kwaad in den
zin hadden, gebaarde hij schichtig
een bepaalden kant op en was plot
seling verdwenen.
Eerst een poes later zagen wij in
de richting, die hij had aangegeven,
een verdekt opgestelden post van de
velddouane, waar inderdaad een be
ambte op wacht stond.
In groepen
Meestal trekken de kinderen in
groepjes de grens over, waarbij er
één als verkenner fungeert. Zijn 20
eenmaal door het prikkeldraad, dan
hébben zij niet veel meer te duch
ten. want in Vaals neemt men geen
notitie van ze: zij hooren eenvoudig
bij het stadsbeeld. Jn een boorischap-
pentasch of broodzak werdt alles
verzameld, wat zij aan giften en ga
ven binnenhalen. Soms ook blijkt na
een kindervisite de portenonnaie
van de gulle of medelijdende huis
vrouw verdwenen te zijn.
Er valt natuurlijk eindeloos over
te theoretiseeren of de op deze ma
nier naar Duitschland gesmokkelde
goederen dienen cm don honger van
de kinderen te stillen, o£ dat er in
Aken. waar de meeste kinderen, die
Vaals als operatieterrein hebben,
vandaan komen, zwarte handel mee
wordt bedreven.
Voor bet grootste gedeelte der ge
vallen is dit laatste, naar onze per
soonlijke meening, buiten kijf.
Dit neemt echter niet weg. dat
Beladen met „Uebesgaben'3 wordt de terugtochtaanvaard
deze gecombineerde honger- en
smokkeltochtcn beslist niet uit weel
de worden georganiseerd.: Evenmin,
verandert dit veel aan het feit, dat
hier de,grondslagen worden gelegd,
voor. een vorm van. jeugdcriminali
teit, waarvoor het toekomstige
Duitschland hoe dan'ook zeker
eens de rekening zal hebben te be
talen. "-.vi> -.-v
Grensbewaking kan niet overal en
alziend zyn en zoolang er gebrek is
in Duitschland en er goedgecfschc
menschcn zijrr in Nederland, zal dit
euvel niet gemakkelijk zijn uit te
roeien.
Als wij uit Vaals terugrijden, zien
wij rechts in het landschap de over?
blijfselen der tankwal icn van de
Siegfried-lime. De - terrasvorm van
liet heuvelland duidt nog aan, dat
hier ééns, meer dan duizend jaar ge
leden, wijn werd verbouwd- Thans
'is,er honger. Enafgezien van wie
daarvan de schuld is; Honger is een
scberp zwaard!
Dat blijkt ook hier!
de oogsf van een dag
fVe.rvolfr van nae. !V
Onze betalingsbalans zou reed»
uit haar voegen zijn gelicht, indien
Nederland er mede liad kunnen vol
staan, den jaariykschen import te
hóuden op het vooroorlogsehe peil.
Onder deze omstandigheden moest
de wederopbouw beginnen, d.w.z.
dat de grootste behoefte aan devie
zen juist optrad ophet .oogenblik,
waarop wU niet in staat waren, uit
eigen kracht ons de zoo noodige. de-
vlezen te verschaffen. .Ditbetee-
kent dus, dat vvU In de herstelperio
de zijn, aangewezen op kapitaal-
Import.. •'-
Op het oogenblik zijn de'vooruit
zichten van onze beleggingen in
Indonesië onzeker, en de baten nihil,
terwijl men zich ook weinig illusies
kan maken over onze beleggingen
in Duitschland. Volgenseen-ruwe
schatting" brachten de inkomsten
uit scheepvaart, renteinkomstén én
de bedrijfswinsten in 1946 30U
millioen op terwijl-het tekort moest
worden, gedekt uit "monetaire ere-
dieten, ontstaan door accoorden
met Europeesche"landen en credic-
t.en van de Vereenigde Staten en
Canada.
Uit Amerika
getreden, is de toestand thans ech
ter ongunstiger dan aan het begin
van het jaaT kon worden voorzien.
Het is moeilijk te bepalen, hoe
groot het tekort van dé diverse
soorten deviezen zal zijn. Het dol
lar-probleem is verreweg het nij-
penast, temeer omdat tal van,goe
deren, die in 1946 zijn besteld, pas
in 1047 kunnen worden, geleverd en
dus ook moeten worden betaald.
Aan het begin t van 1946 beschik;
ten wij over kas- en banksaldi
ten bedrage van 150 inillioen dollar,
terwijl credieten; ten, bedrage van
165 millioen dollar tér beschikking
stonden. Daar de overloopende pos- H h ft verheugd
ton uit 1946 circa HO rniillocn bo- te 7Jcn
l« de herziening van de deyie-
DE- met toenemende spanning
verwachte deviezennota is
verschenen en het meest sensatio-
neele er van is, naar een opmerking
van den minister, dat zij zoo weinig
sensationeel is. Want de belangrijke
regeeringsmaa.trege.len die iéder
verwacht ter vermindering van on
zen deviezennoöd, zijn achterwege
gebleven, daar de commissie, die
ons import-programma moet her
zien, nog.niet met haar werkzaam
heden gereed is. De nota bevat dan
ook uilsluitend een overzicht van
de deviezensituatie sedert de bevrij
ding en een prognose van on2e bui
tenland sche betaalmiddelen,voor
1947. Hieruit blijkt, dat het tekort
op de goederen- en dienstenbalans,
dat door het Centraal Planbureau
in het Globale Plan 1947 nog op JL4
milliard guldén werd geraamd, nu
op 2.2 milliard wordt geschat.
Al 'zalieder, die de 27 pagina's
tellende- nota heeft doorgeworsteld
bewondering moeten hebben- voor
het doorwrochte overzicht, dat hier
geboden wordt, toch zal men zich
geenszins voldaan, voelen. Debe
doeling van deze nota was blykbaar
tweeledig: het Nederlandsche volk
op heldere wijze de huidigesituatie
uiteen zetten en het er aldus op
voorbereiden, dat ingrijpende maat
regelen zullen, moeten worden ge
troffen om de eind jes - eenigszins
aan elkaar <tc knoopers, anderzijds
tegenover -het buitenland duidelijk
maken, dat. Nederland, ha een ze
kere overgangsperiode,- zijn oude
plaats als credietwaardig land weer
zal hernemen. '-ijT
'"'Dit tweeslachtig karakter.'moést
er onverm^delijk toe leiden,, dat uit
de nota veel is weggelaten dat ons
volk den ernst van den toestand had
kunnen duidelijk maken, omdat het
op het buitenlandeen ongunstigen
indruk zou maken, terwijl ander
zijds veel is opgenomen, dat tot een
zeker optimisme stemt. Toch is de
nota in-dat optimisme naar;onzen
smaak wel iets te. ver gegaan mét
de stelling, dat het uiteindelijk te
kort aan buitenlandsche betaalmid
delen 609 millioen bedraagt, zonder
de toevoeging, dat hierbij veronder
steld is, dat. dit jaar inderdaad een
bedrag van 100 inillioen dollar aan
Amenkaansche fondsen wordt ge
liquideerd, terwijl wij er niet zeker
van zijn of ook niet is aangenomen,
dat het Amerikaansche crediet van
100 milliben dollar reeds een feit is.
Doch zelfs indien wij er van uit
gaan, dat het tekort inderdaad op
circ3 600 inillioen gulden dus op
ongeveer 200 millioen dollar
moet worden gesteld, dan nog is de
situatie uiterst precair.
Uitdrukkelijk wordt in de nota
verklaard, dat de instabiele, politie
ke toestand in Europa den Ameri-.
kaanschen credietzevcrs tol
houdendheid aanleiding geeft, en dat
Nederland door zijn relatief gezonde,
positie niet voor politieke leeningen
m aanmerking komt, zoodat .een
credietvoorstel' Voor Nederland zui
ver op zyn commercieels mérites
wordt bezien.Wij meenen, dat de
Nederlandsche onderhandelaars in
Amerika er goed aan zouden héb
ben gedaanen er alsnog goed
aan. zullen doen er. op te wijzen,
dat i e Q e r e -credietverleerüng aan
Europa onder de huidige omstan
digheden mede een politiek karak-.
ter draagt,- cn dat de* Amerlkaan-
schc credietpolitiek wel uiterst
kortzichtig Is, Indien zij. dit niet in
ziet
de
Rotterdamzal binnenhafzienbaren
tyd de eerste stad zyn in Nederland
met behalve de gemeenteraad ook
dépendances- hiervan in de-^ver
scheidene stadsdeelcn, ;die dóór' jB.
enW. wijkraden worden genoemd.
Hierdoor hoopt men de,.Rotterdain-
sche, ingezetenen tot een intenser
medeleven met het wel en wee-van
de stad te inspireeren. ,;V
Zooals reeds uit het oordeel van
de raadscommissie viel,te beluiste
ren. staan allé "fracties;achter dl*
voorstel van B. en "Wh En hét debat,
dat zich gistermiddag hééft'ontwik
keld, ging dan -ook oyer, details, over
de redactie van de verordening. Zoo
werd een amendement van mr. v. <L
Grin.tén (R.KA om in den. wijk
raad van Hoek van Holland. dat
-dc primeur zal krijgen géén Rot-
terdamsche „pottenkijkers" toe te la
ten. weggestemd door de andere par
tijen, die van meening zyn, dat Rot
terdam vanwege zijn strandbelangeri.
wel degelijk een stem in het kapittel
moet hebben. -T,
De benoeming van'een voorzitter
en een secretaris —.of deze-door B,
en W. of wel door de" leden onder
ling zal dienen te geschieden, heelt-
.nogal''Stof. tot discussies gegeven.
Ten slotte werd men het er over
eens, ..hét'Voorstel in principe, goed
te keuren, doch over de redactie van
de verordening mitsgaders de amen
dementen nog eens een nachtje te
slapen en hierover in de eerstvol
gende raadsvergadering de beslis
sing te némen. Voorts heeft de raod
zich accoord Verklaard met het voor
stel van B. en W. dat'.er zoo spoedig
-mogelijk een middelbare school aan
denXinker Maasoever dient te-ko-
metiuj Öp voorstel van mr. van Don
gen zal door 'eén commissie worden
onderzocht, waaraan de meeste be
hoefte bestaat: een H.B.S. A of B,
of een Gymnasïtmu
Deviezen voor emigranten
In de staatscourant van 18 April
is een deviezenbeschikking emi
gratie afgekondigd, waarin wordt
bepaald dat het aan ingezetenen
slechts is- geoorloofd bun woon
plaats naar liet buitenland to ver
legden indien de Nederlandsche
bank uit een oogpunt van devie-
zcncontrolc daar geen bezwaar te
gen. heeft. Hij die wil emicreeren
is verplicht aan de Ned. Bank vol
ledige opgave te "doen van alle
hein toebehoorende vcrmogensbe-
standdeelcn in binnen -en buiten
land. Dc. verklaring van geen be
zwaar is afhankelijk van bepaalde
voorwaarden:
Indien de Nederlandsche devie-
zenpositic in ernstige mate zou;
worden geschaad, *kan de. verkla
ring worden geweigerd.
Neptunus verandert weer
zijn opsxeuing
Zoóals wel te verwachten was
heeft Neptunus, na bet falen tegen
Volcwijckers, zijn elftal weer her
zien.. Voor Jen wedstrijd tegen
Blauw Wit is de voorhoede thans
weer van rechts naar links: Sjerp,
Vente. v, d. Horst. Kok cn Ravcn-
schot
Mariemma, de kleine tempera
mentvolle -Spaansche danseres,
heeft bfj chaar. wederoptreden (in
December danste zQ hier ook) ..weer,;
groote geestdrift gewekt en met
haar perfecte technisch en can all-
leuze vitaliteit een goed; bezette
Schouwburgzaal tot uitbundigheden
gebracht. Zij bevestigde geheel den
goeden indruk van haar eerste op-^
treden. Ook nu waren het weer ae
Volksdansen, die' voortreffelük van
stijl, en met een nimmer falende
techniek gedanst werden. Prachtig
licht en vol veerkracht waren i de
Baskischc dansen, eigenlijk voor
mannen bedoeld. Hooge sprongen
en wervelwind bewegingen wisselen
af in" deze heftige dansen, waarvam
sommige krggsgevechteh ultbcel-
•den.;', U
Op muziek van Turin'a, Granados
en Al benig danste Mariemma-too-
neéldansen.. Ook hierin is haar tech
niek verbluffend en bet castagnct»
tenspel bewonderenswaardig," maar
men voelt toch terstond, dat de;
kracht van deze danseres niet ligt
in den tooneeldans. .De mimiek lijkt
In deze dansen minder"; natuurlijk,
zij is veel minder gevarieerd en ook
de choreografie vertoont te welrilg
afwisseling. Niettemin ontlokten
ook deze dansen stormen van bijval,
vooral de Bolero, de Mazurka en de
Tanguillo. Vele dansenmoesten
worden herhaald doordat de ovaties
niet bedaren wilden. De pianist En
rique Lüzuriaga, die haar goed be
geleidde, toonde jzich in soli van o.a.
Granados- Turina, Albenïg en de"
FaJla een voortreffelijk technicus.
D. Roodenburg Vermaal
Wachtkamer^
Als voor een zedenzaak de denree
gesloten worden, kan de ,krantenr|
man gauw even een kop koffie gaan;|
drinken, maar in de Tvachlfca^r.
het ook wel eens aardig, paar-zité^f
tea de beklaagden sn groepjes - op
dé lange banken en daar praten zq;f
waf.1 met elkaar en met de aanstaan-;;
de getuigen en wat zij vertellen
lang niet hetzelfde als wat-er-stwtogj
voor bet bekje gezegd zal worden;
Dat scheelt nog at wat; 3faar erzyn^
er ook die hem knijpen én maarv^
stilletjes voor zich uit. zitten kij-7
ken en nu en dan het voorhoofd en;;-
do handpalmen roet bun zakdoek
afvegen: dat zijn de somberen, de|
beduchten. Maar de meesten zyaSj
nog al babbelachtig. Hoor die da-V;:
mes en heeren daar in den hoec|
eens. Even een sigaretje xooken eo;;
er bijgaan zitten. Een groote loggtó
vrouw heeft liet hoogste woord: „ïkj?
'zeg tegen me dochter, als die meid
weer moffeagriet an je roept, sla je'
ze maar op d'r kale: gezicht -r .mol^
fcngriétl- - je mot weten die •LienjS
van mijn is nooit met een mof nit^|J
geweest, ja één' keer,, is zé èensll
thuisgebrach tv door zóo'nven t;
zag bet net - en; Ik zeg: as je dat nógj|
'eens flikt breek ik je becnen. Nqui{
bij mijn weten is het.nooit meer gé-;|
beurd.moffengriet.mot die -filoe-;|
rïe noodig zeggen, iedere*; dagwasj
er eenandere Canadees bij d'r agé,
de deur. Nou,- mot je hoorenv daar,|
roept.die meid het toch weer: eeat^
keer tégen me dochter
ïk hoorde het zelf ,want ik zette
net den aachemmer buiten, en daari|
had je 't. Lien,"vliegt up d raf, maar#-
voor zeld'r beet kon pakken trekt^;
die meid d'r schoen, uit eu slaat er ',4,
me kind mee boven op, d'r .-.testes
Bloeien, juffrouw, bloeien,1 ik zal;'
wel eeng precies vertellen zoo- met-,.;-
een,;,want .ik wiLgetuigen. Enuwés,'4
meneer;- ook bij meneertje komen,
zégt1- de; spreeksters-plats, ;ziéh":'S;tot0'
my wendend wat 1b ^er;' looa?§<
Ik heb er een koud gemaakt zeg
i k onbe wo gen.vEven^kykt deVmoév®
der ..van Lien me een béétje jaebteé-t
dochtlg aan, maar dan begiat izéjjn}
eens, luid en bcIi u d den d te lachen:
hoor-die Tmk'"aichel, nee vadertjéj
dan zou je'; bi er niQt'--zitten,;;dap^
kwam jo straks het .trappie. op'.uit"-''
de bajes; Je hoef:het niet te zeggèn;'|
Koor,: 'k zio je daluk wrok -wan^ikr'
ga 1 uisteren '.op de tribuneY-as^méji'
dochter'voor"";geweeBt is,
Na; afloop van de->-7.ittjin9t''!.l£wam^
ze., buiten naar me tóé;-gewaggeld
Zeg .vader, zei. ze,-; jijbéhSjfe^Dj
"zekér geenyerloener.j^-XkK^niè'tjj
zei ik, hoogstensvoor'dé krant.^^
VMJUAC, "5.APRIL. - Eén
zwaarste, en grootste zaaibloemen
ongetwijfeld de Rnizumonneblotm
of helianlhns maciophgtlus g><jan-
teus, die op ecu gunstige stand-
plaats:wcl een hoogte van twee en
(ecu halvcn meter of zelfs vu-.cr kan
bereiken. Jn Augustus en September
prijkt, ze met haar kolossale bloe
men. Ondanks ko.ar groote bekend-
held is deze plan., no), steeds iels
bijzonders Ze niet te veel fn
den wind daan. In het laatst van
April of begin AJei zaai> men op een
beschutte, zonnige plek rcat zorinc-
pitten uit. Et bestaan ooS verschik
lénde lagere s >01 ten. zoowel dubbe
le als enkele'. Voorts' verdient :'e
vaste pinnt-zonnebloèiri (Hélianthus
sparsifdius) hier ook vermelding
Deze levert uitstekende snijbloemen.
- S. L.
Men weet, dat ons land voor den
oorlog reeds belangrijk meer uit
Aracrika importeerde,- dan het naar
ddt land uitvoerde, en dat wij het
daaruit ontstane tekort aan dollars
konden aanvullen door dc baten
van het dienstenverkeer met Azië.
Nu zijn echter de Importen uit de
Vereenigde Staten aanzienlijk ge
stegen en de*baten uit het diensten
verkeer zjjn belangrijk verminderd.
Hierdoor wordt duidelijk, dat de
handelsbalans met het dollargebied
voorloopig met ernstige tekorten
zal hebben te kampen cn dat daar
om een overhaaste liquideering van
ons Amerlkaansche fondsenbezit.
zelfs al zou dat mogelijk zijnon
raadzaam moet worden geacht
Aan de hand van ^gegevens van
het Centraal Planbureau en de Ne
derlandsche Bank «heeft minister
Lieftinck een prognose gemaakt
van de betalingsbalans voor 1947
en het is geen opwekkend beeld ge
worden. Hij schat, dat de goederen
en dienstenbalans een tekort van
2.234.000.000 zal aamvyzen.
Uit het deviezenhuishoudboekje
voor 1947 blykt hoe minister Lief
tinck zich voorstelt, dit tekort
grootendeels te dekken, al bl\jft er
nog een passief saldo van 609 mil
lioen over.
Ten gevolge van dc internationa
le prijsstijging, die sedertdien Is In-
ren en dfensten verre van voldoende
zijn om het evenwicht, op de beta
lingsbalans te herstellen, ztillen w|j
ons extra dollars moeten verschaf
fen door nieuwe credieten en liqui
datie van vermogensbestanddeelen.
Over de financiering van de rnül-
taire aankoopen zullen onderhande
lingen' :met; de Britsche schatkist
worden aangeknoopt Deze situatie
vloeit voort uit het feit, dat.de uit-
voennogclijkheden naar het ster-
linggebied p*rooter ziin dan die naar
de dollar-area. Besprekingen te
Londen hebben de-.mogelijkheid
voor eén normal ontplooiing van
hethandelsverkeer .tusschen ster-
ling- en guldengebied geopend.
Het handelsverkeer met cenïge
andere landen' zal hoogstwaar
schijnlijk-oen surplus in* aoud ople
veren, waarvoor op de dollar-balans
een post is gereserveerd.
Politieke credieten?
Nederland heeft tot dusver een
fcer .tg van 1847 millioen aan cre
dieten verkregen, waarvan, .per 31
Maart 1017 1389 mil'—7. was op
genomen. Onze crediteurenpositie is
dus zwak;waarbij men dient te
bédenken, dat voor de eerste jaren
geen evenwicht in de betalingsba
lans is te verwachten. vRéserves
moeten dan ook worden aangespro
ken, zooals het Amerikaansche ef-
fectenbezit. Het totaal der te liqui
deeren Amerikaansché effecten
wordt geschat sp 571 millioen dol
lar.;:,'*'.
Aan de overzijde van den- Oceaan
is men terughoudend naar aanlei
ding van den instabielen póliüeken
toestand in Europa. Hierby dient
men te'bedenken, - dat Nederland
door dé relatief gezonde positie niet
voor politieke leeningen in aanmer
king komt, doch dat een crediet
voorstel van ons land zuiver op'zljn
commcrcieele merites wordt bezien.
Uiteraard zal de regéering'steeds
herziening
zenoegrootlng der departementen
ook die van Marine en Oorlog zul
len worden betrokken, doch wij
vragen ons af, of by de prognose
van de betalingsbalans over 1947
het deviczenbedrag, dat deze de
partementen opeischen, wel geheel
tot zijn recht komt. Ey de prognose
blijkt immers niet duidelyk of de
373 millioen gulden, voor den aan-,
koop van militaire goederen uitge
trokken, het totale bedrag aan,
deviezen, dat deze departementen
opeischen, omvat. Zijn hierin ook
begrepen de deviezen voor aankoo
pen, welke' indirect door deze
departementen worden aangewend 7
Minister Lieftinck heeft, met zqjn
nota'een loffelijke poging gedaan
de feitelijke situatie op zakelijke,
wijze tq. schetsen; .a ;v,'.
Het wachten is nu op het bezie
lende woord der regeering. A/.*
Nederlandsche ondernemers stimu-
leercn tot het nemen van buiten
landsche credieten, indien deze ten
minste passen in het geheel der
opbouwpolitiek. -
Het aantrekken van buitenland
sche beleggingen zal, hoopt minis
ter Lieftinck, worden bevorderd
door verlagingen van debelastin
gen op het bedrijfsleven.
Concludeercnd stelt de nota vast:
De mogelijkheden tot credietop-;
neming zijn klein, waardoor'het';
tempo, van ^den wederopbouw wordt
vertraagd. - Daardoor is terugkeer
tot; de vooroorlogsehe goederen-,
voorziening voorloopig onmogelijk.
Versobering zal ndodig zijn.
ADe' deviezen moetqn zoo nuttig"
mogelijk worden besteed. Daarom
zullende "prioriteiten-Avan het in?;
voorprogramma opnieuw - worden
bezien. DaarbÜ komenjde 'deviézen-
begrootingen van de departementen
inclusief Oorlog en Marine weder
om' ter tafel...h
In hei eerste congres van de'PartU
van den Arbeid, dat dezer dagen in
„Tivoli" te Utrecht wordt gehouden,
zeide de voorzitter, de heer-K. Voc-
rink, gisteren bij dé>- opening:' „Een;
voorloopige - balanP. toont "aan. dat
vele punten van hetj rcKeeringBpro-
gram verwezcnlyht jzjjn en de uit
voering van andcréj punten. 5wordt
voorbereid;: Vooral voor een goede
verstandhouding met Indonesië heeft
de party' haar krachten ingezet en
zal'zij al haar kracht .WUven geven.".
•j'-De heer' Vorrink schetste vervol
gens de vaoroorlogBché politieke
verhoudingen in Nederland,'waarbij;
van eon diep contact met de ver
schillende groepen zooals dit nu
in de PvdA het geval is geer. spra
ke was. De PvdA. zoo zclde hij, tcit
nu 115.000 leden, zij kreeg "bij de ver
kiezingen bijna 1.300.000 stemmen.
Voldaan was spr. niet. omdat mede
door |fet wantrouwen, dat een aan
tal oud-SDAP-ers in-de PvdA had.
vele kiezers naar het communisme
werden "gedreven. Sprekende over
dén politieken strijd, zcide de heer
Vorrink, dat de Party van den Ar
beid de staatsgreep-politiek der CPN-
zal blijven bestrijden.-Tn dit verband
memoreerde hij dé-" distaiicieëring
van het NVV van déCEVC.";v
De voorzitter, van de PvdA bracht
in zijn rede hulde aan de socialisti-
,sche ministers en wijdde daarbij bij-'
zondere aandacht aan het .werk van
minister Jonkman,-die op het stand-
punt "van" zijn voorganger stond „niet
schietenma ar praten". Dozeihül-
digingvontlokte aan' de congresgan
gers een langdurig applaus* 'Spre
kende over Indonesië, '.veroordeelde
hü de actie Weiter en uitte'zijn
waaïöeeririgvoor het opbouwende
werk van Soetan Sjahrir. (Applaus)
Aan het slot var* ,zyn rede'verwel-
komde Vorrink achttien vertegen
woordigers uit elf -andere Europee-
sche landen, O.a. mevrouw Gould- uit
Engeland, Krespt uit Italië,- Ansuie
(België), Grumbach (Frankrijk),.
Enrique dc Francisco (Spanje) :en
H. C. Hansen (Denemarken)
Daarna spraken verscheidene van
deze vertegenwoordigers 'het con
gres toe. Voordat Vorrink zijn ope-
ningsrede uitsprakzong „De Stem
des Volks"' uit Utrecht o.l.v. Hen
drik Altink enkeleliederen.
De.ministers Droes. Jonkman/Vos,
Lieftinck, Mansholt en'de oud-mini s-
ters Van den Tempel. AlbardaTen
Legemann warén aanwezig.
Indoncsic-Lmggadjati
- In de middag vergadering .hield
proLf J.„H.' A. Logemann een in
leiding over het vraagstuk Indone
sië—Linggadjati. Hij.beklemtoonde,
dat Linggadjati een werkschema is.
De republiek Indonesia is hierin
niet- erkend als een sauvereine staat,
hoewel'zij de facto het-gezag, heeft'
over haar gebieden. Zoodra de; Ne-
derlandsch—Indohésis'cho Unie tot
stand is gekomen zal ze wcsouve-
rein zijn;Men. .tracht, von s bepaalde
zijde in Nederland nü' reeds op een
ofandere; wijze deVrepubliek At?
„overtrekken" TPie do Unie ..stérk
wil maken die sture aan op samen
werking, wie zich zelf sterker wil
maken dan den partner,,'stuurt aan
op conflict. Linggadjati is de acte
van vrijheid van Indonesia, van; pa
cificatie en samenwerking, i Daartoe
moeten beide .partijen stipt vasthou
den aan uitwerking van hét accoord.'
Leiders van beide partijen moeten
zich schrap „zetten tegen ontwrich-
die niet
mocht teruflkeeren
DOOR WILLY CORSAR1
43)
„Wat bedoel je?" bracht Felix dn-,
delijk uit cn bevochtigde zijn droge
lippen. „Weet Jij. wie Fclix verra
den heeft?"
..Ja. dat Weet ik!"
Lilian keerde'zich af. ging lang
zaam naar een lagen leunstoel en liet
2ich er in-vallen., Zs zat daar ineen
gedoken, de armenom de knieën,
haar oogen staarden ver weg. terwijl
ze sprak. Ze zei: „Ik heb hem ver
raden".
Sigurd kwam snel naar. naar toe
cn zei zacht: „Dat kan niet waar
zijn. Lil".'
Ze keek niet op, ze bleef voor zich
staren, terwijl ze verder sprak met
een wonderlijke, klanklooze stem en
een uitdrukkingsloos gezicht; - alsof
zij te doodelyk moe Tvas, om nog
eenigc aandoening tc kunnen toonen
in houding en stem. Ze zéi: „Het is
waar. ik heb hem verraden. Tk heb
het niet met opzet gedaan. Ik pho-
beerde hem te helpen en te redden,
maar wat maakt het voor.verschil?
Ik heb hem toch'even zeker verra
den alsof ik naar de politic was ge
gaan en had gezegd: daar en daar is
hij, jullie kunt hem pakken".
„Maar hoe is dat mogelijk? Ik be
grijp, het niet", stamelde Erik. Hy
zag er plotseling uit als een.ongeluk
kige schooljongen.
Ze zei dof: „Ik probeerde hem te
redden en heb hem. overgeleverd
aan .zyn vijanden.Haar mond
vertrok even in een dcerniswekken-
dt?n glimlach. „Ik was zoo'n geweldi
ge tooneelspcelster. niet waar? Be
speelde al tooneel als kind cn kon
heclc rollen opzeggen en dacht dat
ik 'een groote actrice zou worden,
maar toen het er op aankwam, toen
het ging om leven en dood. was ik
maar een 3tutnpcrige dilettante, die
uit haar rol viel".
S;gurd schoof een stoel naast den
hare. en legde zijn rechterhand op do
ijskoude, smalle handen, die ze in
elkaar geklemd hield. Hij; zei zacht
jes: ..Vertel het mc, Lil. Misschien
kan ik jc helpen".
Ze schudde zachtjes het - hoofd.
..Niemand kan mij meer helpen. Het
is niet meer goed te maken. Maar
.ik zal het vertellen. Het kan me nu
nict>,meer schelen wat er met me
gebeurt. Ik wil niet dat iemand jou
zal verdenken.
Hy zei kalm: „Om mij hoef je het
niet te vertellen, dat komt wel in
orde". -. 'I
..Neen", zei ze, „dat komt niet meer
in orde. Van zulke dingen blijft al
tijd iets hangen, dat is het vreeselij-
ke. Als menschen iemand wantrou
wen, is dat als gifgas. Je ademt bet
ih zonder het te merken en je gaat
er langzaam aan dood. Ik heb dat ge
voeld met Erik en met anderen.-Dok
ter Van Hettem wantrouwde mijn
.vader. Ik wist dat en wist ook waar-
"om. Mijn vader was woedend, dat
Felix 20 lang hier..; ondergedoken
bleef. Hij werd steeds banger, en
wilde hem. weg hebben. Hij werd
heelemaal razend, toen: hij be
merkte, dat ik voor Felix zorg
de en hem «eten en. - zijn -post
bracht in het tuinhuisje. Hij maakte
mij daar altijd scènes;over. Ik heb
het niemand verteld, maar. toen Felix
hier weg zou gaan,.heeft hij mij!ge
dreigd, als ik me nog ooit met; die
zaak bemoeide, dat hij .maatregelen
zou nefrien.'Hij zei -toen,dat hy er,
ook met dokter Van Hettem 0ver zou
spreken en is ook naar.hcm. toege
gaan. Ik weet niet'wat hij gezegd
heeft, maar als het hetzelfde was wat
hij legén mij zei, heeft dokter Van
Hettem misschien- al dien tijd ge
loofd, dat mijn vader, werkelijk....
maatregelen had genomen. Uit laf
heid. Ik heb hot dokter Van Hettem
nooit durven vragen, maar nu zal hij
weten, dat vader volkomen onschul
dig was aan het heclen geval. Ik ben
de eenige schuldige. Ik heb Felix jn
«een val laten loopen. toen hij mij het
meest noodig had. toen hij nlemaDd
anders meer had om hem te helpen".
Erik steunde zich met beide han
den op een stoelleuning en staarde
haar aan.
„Maar Lilian, je praat nonsens", zei
hij. „Je wilt met alle geweld Sigurd
vrijpleiten. Je kimt er niets mee te
maken hebben gehad. Hij was er nog
nauwelijks, toen ze ah zyn gekomen
om hem te arresteeren. We.weten
toch door zijn vader, hoe vlug daarop
het gebeurd is".
„Hij werd toen niet gearresteerd",
zei Lilian, dof. „Hij ontkwam". -J
„Hij ontkwam?" herhaalde Erik.
Lilian knikte, Ja, hij ontvluchtte.
Hij speelde het klaar in het donker,
ïoen: ze hem mee wilden nemen.tiaar
de auto, maar hij wist niet' waar hij
heen moest gaan. Overal was het
even gevaarlijk voor hem. Toen was
ik zijn eenige hoop. Bij mij zouden ze
hem niet dadelijk zockon. Hijkwam
hier naar toe en gooide steentjes te
gen mijn raam cn ik liet hem binnen.
Maar ik was niet alleen. Dat was het
ongeluk".
„Niet alleen?" vroeg Erik. „Midden
in den:nacht?";
„Neen", zei Lilian, „e'r was iemand
bij me in mijn kamer. „Iemand, dien
ik toen in vertrouwen heb genomen.
Jk hoopte dat hij Felix zou kunnen
redden. Hij beloofde het mij, Fclix
ging met hem meeen liep in een
val".
Het bleef even stil. "Toer. bracht
Erik moeizaam uit: „Hoe kon je zoo
onbedachtzaam zijnol was het
één van ons?" -
Lilian antwoordde mot een wrang
glimlachje: ,Ja onbedachtzaam,'-'dat
is het woord er voor. Maar bp dat
oogenblik meende ik goed tc hande
len. Ik hield het zelfs voor een ge
lukkig toeval, dat hier Juist dien dag
iemand was., die Felix beter kon hei
pon dan ik". - kv
Eindelijk gleed haar starren: blik
weg van het punt, .waarop die steeds
gericht was geweest en richtteIzich
langzaam.op Sigurd. Ze zei eenvou
dig: Het-was een Duifscher.een
Duitsche officier". r^*
Erik kwam plotseling fnaar. Jhaar
toe, greep haar bij den arm en Bchud-
de haar'door-elkaar,-
sDatrisrolet waarl'V riép hij. ",,Dat
Heg jé om Sigurd te helpen, dat kan
niet waar zijn! Zeg dat het; niet waar
is. Lilian!" Zijn stem brak plotseling
,>;:TT
Ze keek hem even aan,schudde
zachtjes het hoofd en zei: „Het is wel
waar, maar het is niet wat je denkt
Hij was mijn broer".
Hij liet haar los cn vroeg, volko
men in de war: „Je broer? Je hebt
me nooit-iets van.cen broer verteld?"
„Neen," zei ze mat. „Ik-heb er nooit
over gesproken, behalve onlangs met
Sigurd.'. Ik kón er niet over spreken.
Ik heb. het opgekropt in mezelf. Ik
wist dat alles pas sinds moeder zoo
ziek werd en stierf. Dat maakte me
destijds zoó„overspannon, nog meer
dan haar dood. Sindsdien heb Ik-va
der .gehaat. Hot wa.s allemaal een
•beetje te veel voor liet kind, dat ik
toen nog was? Zij keek Sigurd aan.
„Ik heb je de waarheid gezegd, maar
je had gelijk, dat het iets anders was
dat mc nu z.00 ellendig maakte. Die
vijandige, herinnering weet: Je:...
"Maar ik durfde het 'nooit vertellen.
Ik was niet bang voor straf of zoo-
Aete.'maar ik was bang dat ik.mün
vrienden zou verliezen én dat ik El
len nog ongelukkiger zou maken
-door de gedachte, dat Ik de/oorzaak
was .van Felixs' dood. Ik was bang,
■maar.nu zal ik het vertellen, wat er
dien nacht werkelijk gebeurd is. Ik
ben de. eenige, 'dit dat nu-vertellen
kan,*' want Felix is; dood 'en Kurt,
mijn'broer, zou het zeker nooit aan
iemand vertellen".
- v -<WorJt -vervolgd).
ting van dc groepen die opdenV
"achtergrond staan.' - 0-'-1.---
Het kapitaalsverlies is, door T bc-;
zetting en na-oorlogsphe moeiiykr'
held. enorm. Crediet is dan ook drin^.
gend noodig, maar^het is;niet te,
krijgen .zoolang het vertrouwen ;in'T
rust en orde niet us hersteld. Neder*,*
land zal het meeste 'profijt trekken^
indien ons land zich niet de sterke
concentreert op eigen belangen,'het-;
zelfde kan .gezegd worden van jde
Indonesische regeering.
Van het militaire en *-ambtelJjke;AK
apparaat moet strikte disdpltee'.wor-:'|r
den gevergd. "V^j zullen daarop "goedg
In de hterop voIgende .^debatJeh||
oefende ae afgevaardIgde'5-S;'rTa'B,^
uit- Amsterdam, scherpecrltiekAop,^
het beleid van regeering'en *kamex^"
fractie. In een vurige rede wees hijï
c^op dat: de P.v.dA 'In de Indone-}"
sische kwestie steeds te weifelachtig^
is geweest. Hij waarschuwde tegen'
het grootste deel van het Nederland-^
sche ambtelijke en militaire appaTgg
raat, tegenstanders van-.de^Tegee^'
r ingspoli ti ek; dl ez.i. sta an te wach-*
ten op het oogenblik,' dat de: Ling-jp
gadjatie-polltiek vast loopt
hun rslag"kunnen"slaan.; Daar 'moeVfj
aldus Tas,' radicaal cn snel schoon?'-
schip worden gemaakt AUe brpnnené;
van wantrouwen moeten totaal;wor?V
den opgeruimd.
Belangrijk herstel
-1 „Hoe. staan wij' crvo'or,:T'wasidé^
vraag, die minister jr.' Vos Dondergi,
dagavond stelde .over de ecpnomi-^
sche situatie, waarin ons land verf
keert.
In twee jaar tijd heeft een .belang
rijk herster plaatsgevonden. Wij
moeten echter constateeren, aldus ,!r^
Vos, dat in 1946 voor een bedrag van.
1500 miUioen 'gulden meer fslinger;
voérd dan geëxporteerd.Ongeveer-,,
■een-i* even groot bedrag hebben wij;
belegd in het bmnenland.Hieriiit|-
blijkt dat deze invoer; volkomen|!
verantwoord was. omdat wij daar Al
door onze.: nationale productieom-,;5:
hoog 'hébbengebracht.' t,);Uh'
Aan het óind van 1045 was onze'T
productie 56% van 1938, eind' eerste^'
kwartaal 1S4G..615», einde tweed^'-
kwartaal 68%.- einde derde kwartaalk
76% cn cinii 19« 89%
Deze cijfers geven een gunstiger*;
beeld dan gedorloofd is, omdat: adj^
steunen op den grooten invoer:. De-^
ze hebben voor een deel betaaldmetk
de >eoten en aflossingen, die.tijdens;;'
den oorlog in het buitenland ge-T
blokkeerd werden, doch daarna vtU;
kwamen. *$$2,
Dat oorlogspDtje is leeg. Deïrés£$tr
verkregen\vijdoor lecningen in ;het|ï|'
buitenland. Het - centrale Planbureau jif-
-'begroot,- dat .het nogongeveer-.vïerlè
jaar. zal ..duren voor onze handclsba-'l
lans in evenwicht is.
"iVier wegen
Hetantwoord op de vraag of^Sf
deze politiek, die minister Vos vol-?
ledig voor zijn. rekening nam, "kun-''-
nen voortzetten hangt niet alleen afj.
van onzen wil. Wij moeten niet
leen wagen: „Hoe .staan wij er
voor", maar: j „Hoe komen wij "erx
uit". Ir, Vos zag hiervoor vier w'e->
gen:
1. Nieuwe lecmingen; deze han
gen in dc eerste plaats af van poli-i-
ticke motieven.«Linggadjati zal ops'k
waarschijnlijk internationaal meer;-:
opleveren dan de politiek, welke de
tegenstanders'van het accoord willen-
voeren;
2. Liquidatie van ons bezit in-het
buitenland.Zij Isingeleid, maar -bet"'
tempo hébben wij niet ia'eigent
hand; -
3. Wij kunnen minder uitgeven;
dus het tempo van den wederop-"
bouw en- industralisatie vertragen
en vermindering van, onze consump?
tie.
4. Opvoering vande 'productie,
met de middelen "waarover wij 'thans
beschikken. Dit laatste.c;middel'«?is
het meest *aaabeveleiisWMXd* A'T-öj;
