C\
ARIZONA, h$t land van toeristen
koper en Indianen
couzy
„De held en de
rovers
Zijn Joodse vrouw de dood
ingedreven
heöen
Elf jaar een fascistisch bewind
Zaterdag 5 Juli 1947
Architect Fledderus in Ametfka XIII
Grootste zorg: speelbankwetten
soepeler en schëidingswetten
eenvoudiger te maken
Eis: acht jaar met aftrek
Zij moet steun uit
de oorlog terug
betalen
Zeemansvrouw is
teleurgesteld
Parool-puzzle
Vul aan en vind het
spreekwoord
FRANCO - SPANJE (I)
Overwegingen bij
moment-opname
Mannion bevestigt
de geruchten
Enkele, weken -geleden, toen de
Tweede Kamer haar persdebatten
hield, zond „Vrij Nederland", te
Arasterdam een boekje de wereld
in, dat de titel draagt ,/Deheld en
de rovers"., een Zwartboek over „De
Telegraaf", geschreven door H. M
van Randwijk,
In de inleiding, welke het „waar
om van dit boekje" bevat, zegt dé
schrijver, dat hij -zijn. brochure
schreef, nadat De Telegraaf een dik,
op fraai kunstdrukpapier gedrukt,
boekwerk 'had uitgegeven, waarin
aan de hand van allerlei documen
ten, verklaringen en uitspraken
werd betoogd, dat De Telegraaf ge
durende de bezetting een „cen
trum van illegale actie"
was, en, door voortdurend „tussen
de regels door", critiek op de Duit
sers te leveren, verzet had gepleegd
en een geestelijke steun, was ge-
•wéest voor het volk. Daarnaast werd
betoogd, datde eigenaar van het
blad, H. M. C. Holdert, een voor
treffelijkvaderlander was.
Vap Randwijk frist in zijn boekje
„De Held en de Rovers" de herin
nering op van de millioenen lezers
der illegale pers en laat zien wat de
ware 'rol'was van Holderts blad. Jn
een hartstochtelijk betoog, gestaafd
«iet feiten en cijfers, o.a. over de
steun, die de ondernemers aan Duit
sers en aan de N.S.B, verleenden,
zet hij het principiële verschil uit
een tussen de houding en het stand
punt der Telègraaf-redactie, die bo
vengenoemd Witboek de wereld in
zond—waarbij opgemerkt dient te
worden, dat deze redactie slechts een
heel klein deel vormt van de oor
spronkelijke 'totale redactiestaf,
(verscheiden Telegraaf-redacteuren
waren hoogst verbaasd zich door
hün.coHogae plotseling tot helden
gebombardeerd- te zien!) en dat
van. de illegale pers, van de Ver
zetsbeweging.
Het deel der, Telegraaf-redactie,
dat het „Witboek" samenstelde,
laat zich aanleunen „Holland óp z'n
best" genoemd ;te worden, Dat noemt
van Randwijk in zijn Zwartboek
„hét gevaarlijkste vfin alles". Want
als dat waar is, dan is hgt offer, van
onze gevallenen dwaasheid geweest;
dan heeft cbze. Koningin voor de
radio nutteloze verhaaltjes verteld;
dan is de vrijheid bedrog; het lot
van de Joocbonzeker, onze democra
tie. een zaakje van het redden der
machines, het. onverbiddelijk neen
van. het christelijk geloof, dat in de
zwarte tijden zoveel mannen en
vrouwen de kracht gaf .óm pal te
staan een dwaze, onverstandige eis,
en dan zijn Tilüs Brandsma en do
minee Kaptein voor een illusie.dood
gemarteld. Ze hadden immers slim-
mer, „genialer" moeten, zijn."
Het gaat, zo zegt van Randwijk
verder, niet óm het lot van een
krant, het'gaat zelfs niet om de. be
straffing van collaborateurs, het gaat
om de waarheid en de waardigheid,
het gaat om de zin; van vijf jaar
lijden en strijden,, het gaat niet om
een verleden tijd, maar om het. Hu
en orn:.de„,To.e^_omst^V: ,.V.
Wij wijden aan'dit boekje zóveel
aandacht en wij bevelen- onfe le-
zens .de lezing van „De Held en de
Rovers'! hartelijk aan, omdat de re
cente debatten. in Tweede en Eerste
Kamér beheerst werden door' de
zelfde tegenstelling, als in. Witboek-
Zwartboek tot "uiting.komt, In we
zen stond het parlement voor de be
slissing; - -'
wat was Holland op z'n best, in
de bezettingstijd, het streven om
er door heen te komen, om te
redden wat er te redden viel, te
gen te houden wat tegengehou
den kon worden, critiek tus
sen de regels door te geven,
enz. of;'
radicaal'neen-,te zeggen, alles te
durven offeren, lijf en goed, te
gen een totalitaire vijand tota
litair neen te zeggen.
Anders gesteld, met de titel
van v. Randwijks boekje:' zijn
zij de. helden,-die er tussendoor
-^wisten, te scharrelen, die conces
sies deden, met tegenzin en
weerzin natuurlijk,.
of zyh het degenen, die voor.het
'vuurpeloton'en in de concentra-
tiekampen vielen?
Erkent men de enen als hel
den, dan zijn de ex-illegale bla-7
den de rovers, die tegen'hoge
prijzen op' andermans persen
drukken.
Heldendom 'is geen' marktwaar;
mén kon niet van allé Nederlanders
in het bezette gebied verlangen, dat
zij helden zoudenzijn; maar dan
geve men dit epitheton ook niet aan
Jan en Alleman. Talrijke Nederlan
ders, die meenden op hun post te
moeten blijven, deden;wat zij kon
den, met vallen eh opstaan, met
concessies en compromissen. Maar
men noeme.dit niet „Holland op
z'n best" doch „Holtand dp z'n
gewoonst". Tot radicaal verzet
waren velen niet bij machte, goed,
maarftien schroeve zich niet pp tot
eenheldendom, - dat anderen siert,
die er overigens geen boekjes over
schrijven.
DE WEG van Calexlco naar Yuma is haast
aan die van Putten naar Apelddorn. Een Gelders
landschap, onderbroken door een equivalent van ons
Kootwijks zand, maar dah oneindlg veel gróter,-de
„rolling sand dunes"; een gebied waar ge U in het
hart van de Sahara waant. De Amerikanen noemen
het de Amerikaanse Sahara en terecht, want oneindig,
benauwend cn triést ligt daar dit ontzaggelijke gebied;,
geen boom, geen spriet, gras, geen vogels en geen men
selijke wezens leven er.
Zand, niets dan heuvels van windgenmpeld zand, de
vroegere zoom van een geweldige binnenzee, nu ver
droogd tot woestijn. Een laatste rest- its het Saltan-
meer, dat maar liefst 90 meter onder de zeespiegel
ligt. Daar kunnen wij niet tegenop met onze aan het
water ontworstelde polders.
Vreemd land. aat een mens een onrustig gevoel
'geeft en hem naar de sappige weiden van eigen land
doet verlangen.
Yuma is Mexicaans, door en door. Vijf-en-dertig
jaar geleden behoorde het evenals Arizona en New-
Mexico nog tot Mexico. De mensen, de gebouwen, alles
draagt er nóg de .sporen van. In plaats van. Ladies"
Staat er op de deur „Mujeres". De taal van dit volkje is
een wonderlijke mengeling van Engels, Spaans en
Yurria-Indiaans, dikwijls onverstaanbaar, zelfs voor de
Amerikaan.
Zo trekken we dan Arizona binnen, een land vijf
keer zo groot als Nederland, met een bevolking van
slechts 412.000 mensen én centra, geen steden, 'die de
onafzienbare woestijnalthans in berijdbare parten de
len.'
Koper, toeristen en Indianen, dat is alles wat je er
vindt. En zon, een kokend hete zon, die de woestijn
van April tot November verbrandt. De enige, plan
tengroei in' die fcokeifde hel ïs de gigantische cactus;
en. vreemde tegenstelling, plotseling houdt die woestijn-
dan wee? op én maakt plaats, voor een geïrrïgeerd ge- N
bied, veelalih een of andere voi*v ih het landschap,
Overdadig en met voor enkele soorten meer oogsten -
per jaar, groeit daar in klline oases, sla, sinaasappe
len eh citroenen en elké andere vrucht .of groente die
U wenst,
- Steeds nieuwe attracties
PER JAAR komt er .daar. zeven-en-zeventig mil-
lioen dollar aan koper uit de grónd, maar een
gemakkelijker bron van inkomsten is de toerist, die
er vijftig millioen 'dollar per jaar kómt verteren.
Daarom overbieden de .Centra" Phoenix, Albequerqué
en Santé Fé elkaar dan ook metnieuwe' attracties.
Van het jagen op bergleeuwen, die er nog voorkomen,
af tot een makkelijke echtscheiding toe. Ik had een
gesprek met een plaatselijke magistraat, die verklap
te, dat zijn. grootste zorg was om de scheidingswetten
eenvoudiger en de speelbankwetten soepeler te ma
ken. Dan zouden Me vijf duizend mensen, die nu-de
enige voorwaarde van Reno, in Nevada vervullen, er
zes weken logeren en dan de verlangde.'scheiding ver
krijgen, jaarlijkse klanten van zijn stad kunnen wor
den en zo meer welvaart brengén. Waar een mens al
geen zorg over hebben kan.
Het is middernacht als we Phoenix binnenkomen
en de stad is afgeladen met toeristen. Hotels, cabin-
camps, motels, alles is (tot berstens-toe gevttld. Daarom
NaOajo-echtpaar langs de weg.
Dc enige plantengroei in. die gloeiende hel is de
gigantische cactusHier en daar langs de high-way
woont dan een Navajo- of Chimayo-indiaan die in
een donkere blokhut tapijtjes en.dekens weeft, welke
zijn vrouw aan de voorbijtrekkende toerist verkoopt.
moeten we ver
der. Maar er is
geen bestemd
verder, als we
ook in de vol
gende plaats, die
Yerma heet,
geen onderdak
kunnen vinden.
Achter Yeraa
zijn alleen
woestijn^en ber
gen. Dan parke
ren we de auto
en er staat een
mooie 'omme
"palm langs de
weg, waartegen
ik wat tracht
te dutten Mr.
Zomer slaapt
achterin en zijn vrouw knapt een uiltje voorin. Maar
dat houd je niet lang vol. Om twee uur in de nacht
zitten Moeke en ik achter een kopjekoffie in een
road-side-café en we beramen het plan.om Mr. Zomer
te laten slapen en door te; rijden.
De rit van mijn leven
DAN BEGINT de rit van mijn léven, want met het
stijgen verlaat ons de sub-tropische temperatuur,
om op eën hoger rotsplateau plaats te maken voor
felle koude winden. Roetzwarte wolkflarden drijven
langs en op .de-spaarzame momenten dat een vuil
gele maan er door schijnt, verschrikken ons de drei
gende armen van de reuzen-cactus, dié nu, in donker,
nog veel groter $phijnt dan vijf tot acht meter. - Na
enkele uren neemt de .wind toe en gaat vergezeld van
plensbuien. We klimmen nog steeds en de weg be
gint te kronkelen. Dan barst de sneeuw los..., we
\hebben "de uitlopers van de Rocky Mountains bereikt.
Zo gaat het maar door. Urén lang lh geen 200 m.
recht. Kloven, canyons, steilten en haarspeldbochten,
waar de autó in de sneeuw wegglijdt.
Mr. Zomer slaapt als een roos én ikzelf heb een
warme kop van angst en een diepe vreugde in mijn
hart bij de beleving van dit gevaar, dat voelbaar,
maar niet te zien is. Mrs. Zomer zit naast mij, rookt
onbewogen de ene sigaret na de andere en zegt, als
we met te grote snelheid in de sneeuw te veel naar
de afgrond glijden: „be careful, boy". Een pracht
vrouw, zenuwen van staal, spijts haar 70 jaar. De
enige anderen op de weg zijn de onverstoorbare trück-
drivers. Om de 50 of 60 km op de passen en in de
arroyos verwelkomen hem bij' de cafetaria's van de
service-stations de May's en Marys, die zijn koffie de
hele nacht door warm houden, zodat hij wakker blijft
op de weg. Vrouwen, die hem bij het „Thanks" van
zijn vertrek antwoorden met dat prettige wederwoord
hierop; „You are welcome".
Om zeven uur in de morgen breekt plotseling het
licht door en met een schok stop ik de wagen. Dan
realiseer je je pas, waar je doorgereden bent en durft
niet verder gaan, want wé zijn nu in het hart van
de Rocky Mountains; peilloos zijn dé diepten en slecht
is de weg..Een paar minuten later liggen we óp onze rug
om de sneeuwkettingen aan te doeu-eh 's avonds, zijn
we in Albequerque. Dan hebben we .36 uur aan één
stuk gereden en toch maar 1200 km. afgelegd.
REIN H. BLiEDDERUS.
Voor de Rotterdamse Kamer van
P.e<7 Bijzonder Gerechtshof - stond
vrijdagmiddag terecht de 50-jarige
grondwerker A.J.S; te Rotterdam.
Deze was gehuwd met een vol-
Joodse vrouw. Het huwelijksleven
was slecht en -de vTöuw verliet het
buis met medeneming van de meu
belen. Dit laatste kon S. niet ver
kroppen. "Hij nam de politie ln de
érm en waarschuwde zijn vrouw
enige riialen. zonder"resultaat. Daarop
is hij naar de S.D. op de Heemraad's»
singel gegaan, waar hij gemeld heeft,
dat zijn<;.yrouwalsJpdin geen ster
Dwars door het struikgewas heen
van juridische problemen, grondwet
perikelen en noodvoorzieningen,
kwam de vraag in de Kamers aan
de orde: „Is liet véraet zinledig ge
weest of niet?,"y
Op. die vraag is het ondubbelzin
nig antwoord gekomen en het. ant
woord kwam van leden van alle
partijen. Alsof de bezettingstijd her
leefde, stonden A.R. en Communis
ten zijde aan zijde met Socialisten
en Chr. Historischen en Liberalen.
Er was wéér even dié door allé
verscheidenheid heen
gaande een'hëTd, 'tóen hét 'op
deze levensvraag voor ons volk- aan
kwam.
Van deze vraag was ook de inhoud:
.willen we vernieuwing of niet?
De drang naar. vernieuwing is ge
meengoed Van alle partijen, koe-men
dit begrip ook wil differentiëren.
Dat ih alle partijen mannen en vrou-*
wen waren, die. het- vernieuwings
ideaal uit. dé bezettingstijdwilden
ho oghouden ié. 'èèh- van de weinige
verblijdende verschijnselen van (ónze
tijd, j \J'"'
De vernieuwingsdrang is niet maar
toevallig gekoppeld aan hét verlan
gen naar een ander, nieuw dagblad
wezen. Als de journalisten in Neder-
(Zie verder. 7e kolomy
droeg. Teyens_gaf .hR haar adres op
1 dé vrouw pp een
met het gevolg, dat c
ochtend in Mei '44 is weggevoerd
naar Auschwitz, vanwaar zij niet ie'
teruggekeerd. De- advocaat-fiscaal
mr. Donker, van mening, dat ook de
vrouw voor een deel schuld hail aan
de echtelijke moeilijkheden, voerde
als verzachtend feit verminderde toe
rekeningsvatbaarheid aan, waardoor
deze moordenaar dichter bij het dier
staat dan de normale mens. Eis: acht
jaar met aftrek van detentie en ont
zetting uit dé beide kiesrechten voor
het leven.
De 31-jarige Rotterdamse politie
agent H. O,, werden drie feiten ten
laste gelegd. Zoals uit een. gevonden
notitieboekje blykt, heeft verdachte
zich. in '41 gedurende een maand
maakt bfj de inpchtingendienst van
de politie, ondèr inspecteur van
Groningen, welke dienst toen reeds
samenwerkte.met de S.D. en waaruit
later de beruchte groep tien groeide.
In Augustus '41 trad verdachte toe
tot het vrijwilligerslegioen Neder
land. waarmee hij aan-het Oostfront
heeft gevochten. In '43 raakte hij
gewond en werd op de politieke af
deling van het kamp Vught admini
stratief tewerkgesteld.' Volgens'ge
tuigenverklaringen maakte hij het
hier bonter dan de Duitsers zelf. Zo
heeft hij eeix gevangene, die. ernstig
lijdende was aan longontsteking,
urenlang verhoord, zonder daartoe
opdracht gekregen te hebben. Eis: 10
jaar met aftrek en ontketting-'uit de
kiesrechten voor het leven.
Vervolgens stond terecht de 42-
jarige G. J. D.. leraar aan een Rot
terdamse ambachtsschool. sedert
Januari 1941 lid van de N.S.B.. -wie
ten laste wordt gelegd, als hulpland-
wachter deelgenomen te hébben aan
razzia's. De directeur der ambachts
school. als getuige gehoord, verklaar
de, dat er vóór de oorlog op verdach
te niets was aan- te merken. In de
oorlog onthield hij zich op schoot
niet van propaganda. Rekemng hou
dend met de gezondheidstoestand
van verdachte, die lijdende is aan
T.B.C., opgedaan tijdens zijn trans
port naai' Duitsland hij was
slachtoffer van de Duitse rasfeia's in
November '44 luidde de eis 4
jaar met aftrek cn ontzetting uit de
beide kiesrechten voor het leven.
De 46-jarige vertegenwoordiger G.
W.P.B.y die zijn twee superieuren by
de S. D. aanbracht om:het beheer
over hutf firma Ie krijgen, hoorde 4
jaar met aftrek- tegen zich: eisen,
waarbij rekening werd gehouden met
het feit, dat de daad geen ernstiger
gevolgen heeft gehad' dan een ,vrij-
buitengewoon „verdienstelijk" ge- heidsfaeroving van 17 dagen.
Ontstemming heerst onder de
vrouwen van "zeevarenden, wier
echtgenoten gedurende de oorlog
voor de geallieerden hebben, geva
ren en die thans verplicht worden
de steun, die z$ via verzetsorgani
saties hebben ontvangen, terug te
betalen. Zij hebben zich nu via dé
Algemene Nederlandse bond van.
Zeevarenden met. een request ge
wend tot de Koningin met het ver
zoek van deze verplichting te wor
den ontslagen.
De heer J. Booms, secretaris van
de A.N.B.Z. vertelde onze Amster
damse redacteur, dat dé vrouwen
na Mei 1940"normaalhaar uitkerin
gen kregen. In 1941 bepaalden de
Duitsers echter dat slechts zeventig
gulden per maand mocht worden
uitgekeerd, een bedrag, dat natuur
lek lang niet toereikend was voor
het levensonderhoud. Daarom aan
vaardden de meeste vrouwen dan
ook graag de extra-steun, die zij
langs ondergrondse weg ontvingen
uit de „Zeemanspot".
In de loop der jaren waren echter
-■zulke grote bedragen nodig, dat de
zeemanspot aan vrijwillige giften
alleen niet genoeg had en leningen
moest «luiten. „Maar dan had men
de vrouwen duidelijk, moeten 'zeg-
en, dat ze-het geld moesten terug-
etalen", meent dé heer Booms.
„Er is haar echter altijd meege
deeld, dat dit niet-zou gebeuren én
dat daarover nu V ontstemming
heerst, is begrijpelijk; Te meer, om
dat de meeste zeemansvrouwen het
heus zo breed niet hebben."
„Maar de meeste zeelieden heb
ben in de oorlog toch behoorlijk
verdiend?"
„Ongetwijfeld. Maar van sparen
kwam niet veel. Het leven in Lon
den, in Amerika of waar ook, was
duur. Daar kwam het voortdurende
levensgevaar bij, dat de zeeman
afstompte voor de materiëlezor-
gen-voor-de-dag-van-morgen. Bo
vendien was erna de oorlog zo ont
zettend veel nodig. Als zoveel huis
vrouwen zaten ook de meeste
vrouwen van zeelieden met een lege
linnenkast... En dan opeens de te
leurstelling, dat de uitkering uit de
stichting Week- en Maandbrieven
wordt verminderd met het onder
gronds gekregen geld... d£t is een
Strop!" -. 7
Uit een kleinè enqufite, die dé bond
heeft ingesteld, ia gebleken, dat de
meeste ondersteunden nadrukkelijk-
hebben gevraagd, of zij het geld
mopsten terugbetalen. En/ in de
meeste gevallen was het antwoord
ronduit: „Het spreekt vanzelf, dat
ddt niet nodig is."
BIJ elk woord van de eerste
kolom moét onder tussenvoe
ging van één letter h'et passende
woord uit dè tweede kolom wor
den gezocht. De tussengevoegde
letters vormen Van bóven naar be
neden gelezen, een spreekwoord.
De woorden in de eerste kótom
staan reeds in de góede volgorde.
AVie lost deze puzzle .>vén" op?
M E DE GA AN
VEST
MARS
WEER
ROES
STUK
GREB
SNEL
LOOD
REIN
B .E U K
SCHA
PERS
KOST
N O 0 Pv
FORM
VOOR
BEET
0 V ER
KAN O
TAND
HUIL
II C H
HUIS
PERK
VER
LEER.
TOEN
BAAR
BALK
DIER
DOOR
EDEN
ETEN
GING
GING
INGE
KIST
I L L E
L 0 OS
L ING
MI SS
MENT
N I SR
N CteO
O VE N
N E EL
F 0 0 'L
REIN
HO UW
T A N D
T E U R
V L E K
VOOR
W A A R
Onder de inzenders van de juiste
bpjossinp worden twee boekenlion-
nen verloot. Inzendingen vóór
Vrije]ae 11 Juli aan de redactie
van Het Rotterdainsch Parool; op
de enveloppe vernielden: Puzzle.
De oplossinp van onze puzzle
van 21 Juni is als volpt: liet
spreekwoord, dat in het kruis
woordraadsel was verborgen fiiidl:
nieuwe bezems vegen schoon.
Na loting werd een boeke'nljon
gewonnen door: J. F, Visser.
Vlaggeujanstraat Rotterdam
en N. van RooyenTriisclaar. Van
Beverénstraat 10a, Schiedam.
De bopkenbcmiir.il zul leo .door
onze administratie worden toege-
I zonden.
OP ia Juli zat hét elf Jaar 9e-
Ipdan zijn. dat Óen kleina mi]i-
taire kliek onder 'aanvoering van
kolonel Franco'ln -Spanje een 'op
stand ontketende Jeeen het wet
tige republikeinse/gezag. De daar
op volgende hnrflutiórlog. die aan
belde zijdenmet grote hardnek
kigheid cn heroïsmewerd ge
voerd, heeft Jiameloos leed over
het reeds zo vele malen beproelde
land uitgestórt.
D e wel haast .drie/jaren- durende
strijd ware zeker ten voordele van
de jonge Spaanse republïbk be
slecht. .wanneer Franco' nie^, ge
steund was door manschappen en.
•materieel uit naz.-DuItaland en
fascistisch Italië. De. militaire
steun die Sowjet-Rusiand aan de
republikeinen kori geven, bleef
zeer beperkt en de andere landen
besloten, door een overigens ge-
.brekkig werkend non-interventie-
sysleem, Spanje in* zijn sop te
laten gaarkoken. Het was immers
een binnenlandse aangelegen
heid!.,. Wanneer wij de oorzaken
van dezo droevige strijd, die een
preludium van de tweede wereld
oorlog vormde willen opsporen,
moeten wij wat, diepe» gravcn in
Spanje's geestelijke en ;malerSëIe
toestanden na de eerste wereld
oorlog. De toen heersende monar
chie was in fefte geen constitutio:
hele monarchie, maar een dicta
tuur onder leiding van Primo de
Rivera die lieel democratisch mi-
ftister-president werd genoemd.
•Deze. dictatuur snoerde de Span
jaarden dé, monden on magen.
doch langzaamaan is de Spaanse
massa toch ontwaakt, een toe
stand die door de cultuurfilosoof
Ortega y Gasset in zijn „Refaeliën
de las Masas" (Opstand der Hor
den) óp treffende wijze werd voor-
„voeld.L
In feite heéi-stën ïn Spanje ecó'
nomische en sociale toestanden
zoals wij die in,-NederIand nau
welijks hebben gekend. Een feo
daal stelsel, dat de boeren verpau
perde, in ellende levende indu-
stnëarbeicfors on tegenover déze
talrijken een kleine groep van
„Ricoles" cn „Grandes" die een
geestelijk gederailleerd leven
sloten ïn de Spaanse badplaatsen
of in het buitenland.. Daarbij
kwam nog, dat- de Spaanse, kerk
iii vele. opzichten deze ten hemel
schreiende sociale toestanden
sanctiomieerde. Indien de toen
malige Paus. na het schrijven van
zijn encyclieken Rerum Novarum
en Quadragesimo Anno Spanje
zou hebben bezocht, zou hij heb
ben gehuiverd van de toestanden
die liij zou licbben aangetroffen.
Zo ergens de marxistische theorie
van de „Verelendung" op juiste
wijze werd geïllustreerd, dan was
dat wel in Spanje. Een midden
stand. het zo .zegenrijke stootkus
sen tussen de klassen, ontbrak in
Spanje nagenoeg geheel.
Een revolutie bracht Koning
Alfonso XIII en zijn gehate minis
ter-president ten val en een repu
blikeins régime begon. Laten wij
échter niet denken dat-de Spaa11.se
republiek een toonbeeld zou zijn
van parlementaire democratie. Do
arbeiders kregen het beter, doch
de tegenstellingen tussen ultra-
links en ultra-rechts bleven in al
htm felheid bestaan. P. v. Z.
(Wordt vervolgd)
Kemanüscb huwelijk
Oef, zei de boibleke grote paf
ferige heer met de hangwangen leeti
'dikke vijftiger. 20 op "t oog), tot
twee aantrekkehjke -dames aan het
tafeltje naast hem" op het terrasje.
Oef,, wat Kan een .man zweten!, en
hij veegde zich de parels onder de
stompe neus-weg.
Een heer, die zo simpel en eerhjK
de conversatie opent, moet-een goed
mens zijn, dacht ik terstond. Zo n
man wi! niét aanpappen cn behaag-,
ziek flirten gaan. die wil alleen maar
z'n gemoed eens iuchten .en jk iuis-
tei de geipannch;
De aantrekkelijke dames staken
een sigaret, pp.
Geef mij. ook ecu sigaretje,
sprak dé, dikkerd openhartig, ik zit
op 't ogenblik helemaal zonder, rn a.
vrouw doet boodschappen", straks
komt zê hier en dan breng ze- ui ga
reuen mee. Daarnet zat ze nog bij me,
heb u ze niet gezien, een lieve
vrouw. Ober bi eng eens drie bor
reltjes tegelijk voor mp en die sor
bets van ue dames Zijn voor mijn
rekening ja. een lieve vrouw heb
ik. jé zai het 2ieh ais ze straks komt.
Makkelijk heb ik ze niet gekregen,
ik héb 17 jaar gewacht op 'r en zij
op mij.
We hadden mekaar eens op een
avondje ontmoet, één avondje maar
nou proost, dames en nog wei
bedankt voor het piraatje (de heer
goot de drie glaasjes achter elkaar
leeg in zijn wijde mond, als in een.
emmer) Ober, laat ik dit vast
maar betalen hoeft m'n vromy
niet'te weten zie je, van die sorbets,
en dan zegt ze wcr: Harry, drink
niet zo, zatlap, je kan d'r niet te
gen nou. één .avondje hadden we
mekaar maar gez%en en toen ver
loren we mekaar li jaar uit/t. oog.
En. toen. zat tk 's middags in de
Conliance on wie komt daar naar
me toe„Als - je me -nou, ben j
Harry niet van toen zegt zè. .en'k
zeg. nee maar kijk nóu es: daat heb
je Lien en toen heb ik ze een dxyn
gegeven en 'r hooit meer losgeld*-
ten. Da's al weer een hele tijd ge-
ieje, maar ik ben nog net zo gek
op t'er als die dag, al die 17 jaar
was die meid niet uit jn'n. gedach
ten geweest en zij kon .mij maar niet
vergeten, dat heb-ie tegenwoordig
met veel, dat maak je niet meer
mee, zulke romantische huwelijken.
Heb U misschien nog één sigaretje
voor me, mevrouw, ze komt heus di
rect, je zai het zien, maar dan moet
U maar net doeri of U me niet ken,
want'ze is nogal jaloers, zie je.
Daar was ze dan."De kittige
matrone Lien zette zich, naast haar
echtgenoot. Dag vrouwtje, be
groette de. neer teder en hij wendde
zijn kolossalebody geheel naar haar
om en liet de aantrekkelijke da
mes achten- zijn brede rug verdwij
nen,
Hoe kom je aan. die sigaret,
vroeg Lien snibbig. O. van de
ober geleend1* zolang, biet waar
ober?--De heer legde zijn vlezige,
hand voorzichtig', op Lien's schou
der. Harry doe niet zo rot, en
je heb weer gedronken ook, ik ruik
het, zatlap! Eentje maar, niet
waar, ober? Laten we. nóg iets ne
men, vrouwtje, smeekte de bolle
heer en hij keek weer net zo als
toen ih de Confiance. Maar Lien'
stond op. Kom mee, gebood ze
en ze duwde de lobbes voor zich uit.
Wat kunnen romantische gehuwde
dames toch streng zijn voor zo'n
openhartige goedzak van een, man,
dacht
DE5IDEHIUS.
Mannion heeft gisteren bevestigd,
,naar A.P. meldt, eeii aanbieding uit
"Nederland ontvangen te hebben. Hij
heeft geweigerd hét contract met zijn
eigen club te tekenen en hij,verklaar--'
de, dat hjj Middlesborough verzocht
heeft hem voorlopig vrij te laten. Hij
zeide, dat hij misschien naar Ierland
.zou-gaan.
RECTIFICATIE
Het bericht dat ds: B, van Gelder
te Winterswijk beroepen zou zyn te'
RotterdamCharlois, moet als voor
barig worden beschouwd. Het be
roep zal binnenkort worden uitge-
bracht, maar de stukken zijn nog met
alle gereed. 7
BELT OP BIJ STORING
In Uw Llehl-, Krocht- of Rodio-InrUllaU*
VaVkundige, zeer
snelle bediening,
te Middellandstraat 72 - Telef. 30340-31293-
door Craig Rice
Vertaald door Ada Campers.
j-35)'-.:.,.'.'7;'r ,.'Vtvv- ^7: -
Dedeur -van de slaapkamer ging zachtjes open-en een,
klem. figuurtje in pyama kwam op zijn tenen binnen. „Hé,
jonges! fluisterde Ajchie,. „ik heb een sirene gehoord".
Dinah zuchtte en ging rechtop, in bed zitten. „Ik ook", zei
ze, „enfAptil ook. Maar hoor êb, we zyn vanavond al naar
een brand /gewéest, en dat is genoeg".
„Maar dit was geen sirene van' een brandweerwagen", zei
April, haar stem half gesmoord in haar kussen. „Het was
een politie-sirene,
„Waarschijnlijk, een van de motorpolitie, die,achter iemand
aanzit die te hard rijdt", zei Dinah. Maar ze zei het niet
met overtuiging.
„Het was tamelijk dichtbij", zei ApriL
,,Ik wil 'niet naar de moord", zei Archie.
„Hè jakkes'V zeiDinah uit haar: humeur. Ze zweeg even
en voegde er toen peinzend aan toé: „Ja, misschien zou het
toch het besté zijn, als we ons aankleedden en 'B gingen-
kijken wat er aan de hand. is".
Er klonken vlugge, vastberaden stappen op de overloop en
ineens stond Moeder in de deur. Ze had nog Bteèds naar
werkkleren aan.,
„Slapen jullie, nog niet?" zei Móéder.
„We hebben geslapen",: zei' Dinah.
„En we rijn wakker geworden", voegde April .er aan toe.
„We hebben een sirene geboord",zei Archie. „Er is ergens
eenmoordgepleegd". f -
„Zuiver, verbeelding", zei Moeder beslist en opgewekt.
„Jullie hebben teveel films van een verkeerd soort ge
zien. Eu ga nu weer liggen". Ze gaf Archie een speelse klap
en zei „Ifbar bed. Met een vaartje!"
Archie liep op een drafje de overloop over.
„En jullie twee indianen", zei Moeder, „ga slapen". Toen
deed ze met een klap de deur dicht.
„Nou", zei -Dinah even later. „da*s dat".
Ze bleef ongeveer twee minuten wakker, nog steeds luis
terend. Ja, het wès een sir-ene geweest. Wat zou er gebeurd
zijn? Als de politie Mr. Sanford had gevonden, zou dc sirene
veel dichter bij geklonken'hebben. Zou het soms nog een
moord geweest kunnen zyn? Nadat ze getuige: geweest was
van de gebeurtenissen ln de villa van Sanford, was Dinah
bereid te geloven,» dat ailGS.kön gebeuren. Ze luisterde nog
een paar seconden en. fluisterde: „April!"
Maar April sliep. Dinah mompelde:. „Vooruit er mee'Ven
ging 2élf ook slapen. :TJ4
Het was de geur van gebakken spek, die haar voor de
tweede keer wekte. Op hetzelfde ogenblik werd ook: April
"wakker. Ze gingen rechtop in' bed zitten en knipperden met
hun ogen naar elkaar. Dinah keek naar de klok. Half elf!
„Oh April!" zei Dinah verschrikt. „Moeder heeft gisteravond
gewerkt. We hadden op moeten staan om koffie voor haar te
zétten!"
Ze kropen haastig uit liun bed, wasten hun gezicht, trok
ken badjassen aan en vlogen naar de trap. Archie rende hen
voorbij, eender gekleed, gewassen, maar met tamelijk ver
warde haren. „Hé!" gilde hy, terwijl hij met^ één sprong de
laatste paar treden „nam", „wat ruik ik daar?"
In de keuken liep Moeder vrolijk „Het schuurtje van'mijn
tante" te fluiten. Het spek lag in de koeképan proquant
bruin te bakken en op de bakplaat lagen pannekoeken. De
koffiefilter deed „bup-bup-bup-bup" en er stond een steel
pan met chocolade-melk op de kookplaat. De tafel.was ge
dekt Henderson was vastgebonden aan een paaltjein de
-achtertuin en zat tevreden dahliaknoppen op te peuzelen,
terwijl Jenkins by een'leeg schaaltje-haar bek zat af te lik-
ken, ,- '7
„Oh Moeder,'7 nep Dinah uit- ,;We wouën
„Hallo", zei Moeder,„ik wou jullie net wakker komen ma-
Mi. Ze had haar
moeid.
ken. Ze had haar werkbroek aan en haar gezicht stond ver-
,„Hoe komt U zo. yroeg op?" vroeg April.
„Ben* nog niet naar bed geweest",, zei Moeder, terwijl - ze
de pannekoeken op een verwarmde schotel legde. En ze
voegde er nuchter aan toe: „Het boek is af".
„Móéder!" zei Dinah.;,.Goeie Genade!"
„Oh geweidigi" zetApril,'. -- 7 ,v 7
Én:Archie zei:-,„Reuze!" 7
„Hou op met dat gezoen", zei Moeder, alsof ze kwaad was.
Straks gooien jullie de chocolade nog om. En haal de krant,
de boter, de sUoop cn. een asbakje. Vooruit, vlug!"
Precies Zestig seconden later-stond het ontbijt op tafel.
Halverwege haar vierde pannekoek keek April critisch op.
..Kn nu zult U toch hoop ik Uw haar eens laten doen. Eer
lijk Moeder, het lijkt wei of er een orkaan door Uw haar ge
blazen heeft, zó'n ragebol is het".
„Maandag", zei Moeder, „ik heb al besproken",
„En ook een manicure", zei Dinah beslist.
Absoluut", zei Moeder. „Misschien zal ik me zelfs de weel
de van een gezichtbehanöellng veroorloven".
„Op en top een dame!" zei Archie. Hij gooide stlekum een
stukje spek naar Jenkcns en pakte zijn vijfde pannekoek.
Tenslotte begon Moeder aan haar gebruikelijke handeling
na het ontbijt. Een laatste kopje koffie, een sigaret en de,
krant. Ze begon de krant open te vouwen en. geeuwde toen.
„Slaap", kondigde ze aan. Ze stond op en ging naar de trap.
De drie kleine Carstairs volgden. Ze wees naar een groot
pak ln bruin papier, dat op de ontbijttafel lag en zei: „Als de
loopjongen soma komt, dat. is hel Welterusten". Halverwege
de trap bleef ze staan. „Jammer, dat Jullie partijtje gister
avond geen succes was".
Dinah knipperde met haar-ogen en April zek ..Hè?" -
„Nou," zei Moeder, „alles was zó stil, dat ik bang waj, dat
jullie niet zo'n schik hadden".
„Het was een reuzefijbe partij", zei Dinah.
„Gelukkig", zei Moeder. Ze ging verder oe trap op. „Tot-
straka".
De drie kleine Carstairs stond ëlkaar met open mond aan
te kijken.
„Een van de twee", zei Dinah plechtig, „Moeder wordt
doof. of ze had het gisteravond werkelijk heel druk". Ze
zuchtte; en schudde haar hoofd. „Laten we gaan. We moeten
Mr. Sanford zijn eten brengen en vaat wassen en de stad in
om een cadeau voor Moederdag te kopen".
„Eetat wil ik zien, wat de krant van onze brand zegt", zei
April. Zc spreidde de krant op tafel uit, keek hem in en on
derdrukte eem kreet. „Hé. Dinah!"
Op de voorpagina stond niets over de brand. (Later von-
den ze een klein berichtje, in een hoekje op pagina 17). Maar
er was iets, dat. veel interessanter was.
„H ij is .het!" zei -Dinah. (Wordt ^vervolgd).
Vervolg van le kolom)
land, de. Blijvers en de anderen, - in
de bezettingstijd één ding hebben
geleerd, dan is het wel, dat de band
tussen „apparaat" én geest-biff de
meeste krantenbedrijven zo nauw
was, dat de g eest, onhc rró e -
pelijk' in dek nel kwam. De
wens van. de bedrijfsbezitters ntn
hun materiële onderneming in Btand
te houden was zo sterk, dat de re
dacties vaak werden ingeschakeld
om aan dat 'doel mede te werken,
ten koste van hun geestelijke vrij
heid. Wat dc mensen van de nieuwe
pers bezielt is, een structuur te
scheppen, die de verstrengeling van
geestelijke vrijheid en bczitsbehoud
onmogelijk maakt. Het gaat niet, zo
als enkele Telegraai-redacteuren
het stellen om het „begeren yan
uws naasten huis", het gaat om de
vernieuwing van het perswezen,
omdat de oude toestand' krachtens
zijn wezen tot afglijdlngcn leiden
moest, vaak ondanks de gcede Wil
van de journalisten.
Ook de „vrijheid van drukpers"
die door de enkele Telegraaf-redac
teuren in het geding wordt ge
bracht, snijdt geen hout.
De werkelijkheid is immers,; dat
juist de ex-illegale bladen noch. over
een drukpers, noch over de vrijheid
die te gebruiken beschikken. 7W«
zouden b.v>uit het Oosten des lands
ettelijke voorbeelden kunnen noe
men van drukpers-eigenaars, die
ïnaar al te gretig dd spreuk
'„Logees en vis,
Blijven maar één dag fris"..'/ /-/;
toepassen. Hun zwaarbetalendé gas
ten-maken zij het leven zo zuurV.dat
het. woord „vïljhëid" vaiy'drukpers
een aanfluiting is geworden. 7
Daarom is.het een verheugend en
opmerkelijk verschijnsel geweest,
dat'het parlement nogeensondub
belzinnig heeft té kennen gegeven,
dat het toclï vasthoudt aan het
ideaal der vernieuwing,
ook van het perswezen, dat
het daarbij niet gaat on# een - belan-i
genatrijd of om concurrentie-kwes-
ties, maar zoals Van Randwijk het
stelt „Om de zin van vijf jaar lijden
en strijden,- niet om een verleden
tyd, maar om het,-Hu-, en-om de
Toekomst". -
