Toekomstmuziek voor het
grote arbeidersgezin
Landing in de mist, terwijl
de zon schijnt
Autoraces in miniatuur
Kamer heeft bezwaar tegen
macht der burgemeesters
Van Pasionaria t/m Franco
Duplexwoningbouw, sociaal experiment
Ook in Nederland
Een KLM-lestoestel wordt Schiphol
binnengeloodst
Via de radio
Tegen kolonisatie van
Joden in Suriname
JpiLtat'iL 2eKs tWel«ke
B. en W. krijgen nu bevoegdheid tot
vorderen en inkwartieren
V andaag stemming
over de wet
Tiotiimecktec
FRANCO-SPANJE IIf
Fascisme bewezen
Dinsdag 8 Juli 1947,
JiAjL.--i_vL-.i_'1
het woning-
vast: dat
WELKE twijfel» en onzekerheden de bestudering van het
vraaestuk ook mogo opleveren, één ding staat tenminste
het voorlopig onoplosbaar Is. Wie meent in de leniging van de wooüigen-
nortd het grote bevrijdende woord to kunnen spreken, is óf een nationale
held óf lCdt aan mateloze zelfoverschatting.
Dat wil niet zeggen, dat tie vele pogingen, die van alle zijden onder
nomen worden, onk de bittere wouingpü wat te vergulden, a privri schip
breuk moeten lijden.
Eén zo'n poging is de „duplex"woning „twee in één".
zelfs hebben de verdiepingbewo
ners hun eigen tuin en loods. Het
enige gemeenschappelijke is du
voordeur. Naast twee blokken van
twee van deze grote woningen
worden aan de Nassauetraat drie
blokken neergezet van vier wo
ningen, twee von het genoemae
type, die twee kleinere flankoren.
De laatste bestaan uit een tooveri-
huis voor vier personen (woon
keuken) en een benedenhuis vooj
twee personen, als ééngezinswo
ning later voor acht personen.
Met opzet heeft men deze com
binatie doorgevoerd, om destraat-
bewoning een gemêleerd aanzien
te geven; de onaangename tegen
stelling van een rommelige huurt
met kindergekrioel. grenzend aan
een straat, waar de kerkhofsfeer
hoogtij viert, kan hiermee ver
meden worden.
Op een Londense tentoonstel
ling zijn plannen te zien voor dc
bouw van „duplex" woningen, la
zen we in Bouw. Een „dplex"-
huis bevat twee flats voor kleine
gezinnen, snaar kan later, wan
neer de woningnood niet meer zo
nijpend is, door een eenvoudige
inwendige verbouwing worden
veranderd in één waning voor een
groter gezin.
Dit bericht zou do schijn kun
nen wekken dat alleen Engeland
een dergelijke nouveauté zou ken
nen. Ons kwam echter ter ore,
dat ook in ons land en wel onder
de rook van R'clam tc Slikker
veer (gero- Ridderkerk) deze
nieuwe bouwwijze toegepast
wordt op 20 arbeiderswoningen.
liet inwonertal van Ridderkerk 1$
in de laatste jaren door nieuwe
industrievestigingen en opname
van Rotterdamse evacué's, sterk
gestegen en de woningnood daar
is misschien wel even nijpend
als in Rotterdam; 500 gezinnen
de gemeente telt 18.000 zielen
hebben direct een woning nodig,
om maarniet te spreken van de
vele eeuwig-verloofden, die de
bruiloft steeds weer uit moeten
stellen, omdat ze geen dak boven
hun jong geluk kunnen vinden.
Die mogen al blij zijn. als ze
een deel van een huisje, een ka
mer of twee met gebruik van keu
ken toegewezen krijgen.
Gescheiden bewoning
Slikkerveer, groot industriecen
trum, heeft dus een bevolking
van hoofdzakelijk arbeiders, ar
beiders in de scheepsbouw, in de
sloperij, de macbinefabreken, ar
beiders met grote gezinnen in
kleine huizen. Het is buiten kijf,
dat hier in ons land enorm veel
gedaan ia voor de huisvesting
Vin de arbeidende stand. Om
dicht bij huis te blijven. Tuindorp
Vreewijk en Heyplaat gelden in
d»» internationale bouwwereld nog
steeds als klassieke voorbeelden
van wat een arbeiderswoning zijn
kan.
Maar als men aan een arbei
derswoning denkt, dan is 't toch
doorgaans aan een klein huisje
en hier treffen we de voor-oorlog-
se arbeiderswoningbouw in haar
zwakke punt; het grote gezin
bleef meestal 'stiefmoederlijk be-
di-eid mej woonruimte, aan 't bou
wen van grote arbeiderswoningen
voor één gezin werd te weinig
aandacht besteed.
Het „duplex"-woningplan
voor Slikkerveer van de Hil-
legersbergse architect C. Slob,
dat voorlopig oo bescheiden
schaal zal worden uitgevoerd,
wij in de toekomst een oplos
sing .zijn van het woonpro
bleem' voor de grote arbei-
dersfamilie.
Niet direct, want de woningen
van deze grootte, die nu gebouwd
worden, moeten onvermijdelijk
aan twee gezinnen worden toege
wezen.
Over tien jaar, wanneer de as
pecten van de volkshuisvesting
wellicht bemoedigender zijn hoopt
men de „dupIex"-woning aan. één
groot gezin .£10 pers.) te kunnen
geven.
*t Aantrekkelijke van het
„duplex" systeem nu is, dat
het huÏ3, waarvan het ont
werp geheel is gebadeerd op
één gezin, door enige speciale
constructies voorlopig door
twee gezinnen van 4 perao-
nen geheel geschei
den kan worden bewoond;
d.w.z. beide .verdiepingen be
zitten een' geheel zelfstandige
inrichting, dié de autonomie
van 't gezin volkomen waar
borgt.
Geen samenwoning dus, geen
afmattende ruzies over gebruik
van keuken of w.c., geen interne
oorlogjes, geen zenuwcrisis. Een
normaal huis, dat door twee nop-
male gezinnen normaal kan wor
den bewoond.
De indeling
In het kort komt de indeling
hier op neer'; heneden één woon
kamer, twee slaapkamers, keu
ken, vestiaire met afsluitbare
tiapdeur, w.c. De glazen wand
tussen - woonkamer en slaapka
mer, die uit standaarddeuren be
staat, kan voor één-gezinsbewo-
mng worden verwijderd, zodat
één grote woonkamer ontstaat
van 6^)0 x 3.75 m. Op de verdie
ping kan de woonkamer door
enige voorzieningen zonder be
zwaar later in een slaapkamer
worden veranderd, evenals de
Keuken, waarvoor losse Simplex-
bruS elementen zijn ge-
i uüÜ' veIder *s de indeling als
beneden. Er is een halcon en
Voorlopig nog twee-in-één
Behalve woon technisch
spreekt ook financieel uit dit
nieuwe bouwen een grote
mate van sociaal gevoel; de
zes kleine huizen van de com
binatie, die dus door relatief
ïets beter gesitueerde arbei
ders worden bewoond, komen
op voor dc huur van de 12
grote, waarvan de bewoners
weinig meer zullen verdiep, -
nen dan de eerstgenoemden,
hoewel ze de zorgen hebben
van een veel grotere familie.,
In de bouwprijs is f 1100 begre
pen, de kosten. di& de toepassing
van het „duplex"-sy6teem in to
taal met zich meebrengt. Ma?r
In de 10 jaar van dubbel© bewo
ning kan het huis door z'n effi
ciënte indeling een extra-huur
opbrengen, die vermeerderd met
de annuïteiten zelfs een batig sal
do boven die f- 1100 kan opbren
gen. Zo zal de grote woning, als
zij in d© toekomst door één gezin
wordt bewoond, niet meer dan
f 6—f 6-50 per week hoeven te
doen. In de toekomst! Voorlopig
is het n°£ „duplex"-twee-in-één.
maar als men bedenkt, dat Od 't
ogenblik zeer veel buizen voor
dubbels bewoning worden aange
wezen, die daar helemaal niet
voor geschikt zijn. betekent dat
„twee-in-één" een hele epron*
vooruit. In Slikkerveer wordt de
proef genomen, maar ook aan de
rand van grote steden voor
laagbouw tenminste heeft
„duplex" mogelijk goede kansen
om van de huidige woningnood
een toekomstige deugd te maken.
Het eerste contingent Nieuw-Zeelandse padvinders, dat gaaf deelne
men aan de wereldjamboree te Molsson aan de Seine nabij Parijs, is in
Engeland gearriveerd en heeft er voorlopig zijn tenten opgeslagen.
Zoals men weef, wordt de jamboree gehouden van 918 Augustus,
42.000 padvinders uit alle (anden doen er aan meeUit Rotterdam zijn
er 30 deelnemers, uit geheel Neder/and 600jv
(Van onze speciale? verslaggever)
„Hello Charlie, Charlie, two, two, nine, distance 8 kilometerJ"
Haast eentonig klinkt de stem van <ïe radiotelegrafist in het binnenpeil-
station, dat zich op Scliiphol bevindt, 800 meter voor het begin en in het
verlengde van dc mist landingsbaan. Het is hier dat de „lucbtverkeerspo-
litie" yan ons land zich - vooral by slecht zicht laat gelden.
grafist, die de gehele procedure
leidt, deze
Zij, die een dag bij dj Afdeling
luchtverkeersbeveiliging van de
Rijksluchtvaartdienst achter de
schermen, weten wat er op deze
2onnige dag het is prachtig zo
merweer en Schiphol telt daarom
honderden en honderden, bezoekers
te gebeuren staat: een ,;bllnd-
landing" van de Ph.rT.C.C., net IC
L.M.-lestoestel, bestuurd door een
jonge piloot (stel U gerust, een er
varen man zit naast hem!), wie het
zicht onmof;elijk gemaakt is. BQ
dit toestel is er n.l. voor dat deel
van de cockpitt, waaruit de piloot
kan kijken, eert* raam varf ondoor
zichtig glas geschoven.
Het begin van de oefenvlucht is
gewoon: starten, een grote bocht
vliegen en dan dicht gaat het
raam, de koptelefoon komt er bij en
het contact met de grond begint In
dien er geen order komt om naar
het „wachtbaken" Buiksloot
vliegen, kan de „blind"-landing
aanvangen.
Nu bewijst het pellstation zjjn
waarde door de toepassing van een
systeem, dat enig is in de wereld,
van. hieruit ontvangt de piloot niet
alleen de koers, die hjj moet sturen,
neen, hy hoort ook precies hoe
groot de afstand is, die hem nog
van het landingsterrein scheidt.
Op ongeveer 9 K.m. afstand
hiertoe een zogenaamde dwarspei-
ler opgesteld, waarvan de peilingen
doorgegeven worden aan net bin-
nenpeilstation, waar de radio-tele-
Het Nederlands Israëlitisch
wïg ta Amsterdam
heeft zich uitgesproken
Joodse kolonisatie in Suriname. Bet
is van oordeel dat dergelijke terri-
l£m,!en nimmer tot een uit-
emdekike oplossing van het Joodse
vraagstuk kunnen leiden. Dit nro-
MANNEK zijn nèt eenden modelbouwers-
-i -* kinderen! Moet je +En van welke landaard
ze zien staan met die ze ook zijn, allemaal
speelgoedautootjes! zijn ze even trots en
Wedden dat Uw vrouw kinderlijk blij mei ^lUH
dat zegtals zij boven- miniatuur-producten
staand plaatje bpkijkt? van vernuftig teckr
Beer der scheppingnisch kunnenZie maar
mocht ge behept zijn eens op de foto hoe de
met een of andere mo-
delboutckobby in. spo
ren, auto's, vliegtuigen
of schepen, wees moe
dig en geneer U niet,
wdnt ge staat niet al-
leden van een Austra
lische moddracecar-
club in bewondering
zijn voor eikaars bouw-
seis, geen doodgewone
speelgoedautootjes,
leen! Over de gehele maar echte min'iatuur-
wereld vindt ge dui- racewagens voortge
dreven door echte ben
zinemotor!jes. Deze mo
delbouwers hebben een
wedstrijd gehouden op
de vloer van een dans
zaal, maar met dit be
helpen is het binnen
kort afgelopen, want
ze krijgen de beschik
king over een eigen
echte miniatuur-race
baan vail beton! Daar
op zullen dan hun race-
modellen rondsnorren
meteen gangetje van
niet minder dan 100
km P' uur! Speelgoed? vervult
combineert met zijn
eigen peilingen. Aan de hand van
deze gegevens ontvangt de piloot
radio-telefonisch koers en afstand.
In de practyk gaat dit zo snel, dat
de koersen zonder onderbreking
worden gegeven, terwijl iedere k.m.
de afstand tot aan de landingsbaan
hieraan toegevoegd wordt
De piloten die er de nodige erva
ring mee hebben opgedaan per
dag worden er als het zicht slecht
Is al een kleine 3000 koersen ver
strekt zijn er enthousiast over.
De piloot, die er thans les in krijgt,
zal dat stellig niet onderschrijven.
Tpt tweemaal toe zit hij naast zijn
koers en moet hij via de ver
keerstoren op Schiphol, waarmede
het binnenpeilstation voortdurend
contact heeft uiteindelijk „uit de
droom" geholpen worden.
De verkeerstoren
De algemene verkeersleiding van
Schiphol bevindt zich in de ver
keerstoren. Van hieruit wordt het
luchtverkeer boven het Nederland
se verkeersgebied, dat het Neder
landse territorium en een gedeelte
van de Noordzee omvat, geregeld,
d.w.z. er worden aan de vliegers
aanwijzingen verstrekt hoe moet
worden gevlogen om botsingsgevaar
te vermijden. Om dit goed te kun
nen doen moet de algemene ver
keersleiders steeds beschikken over
de laatste gegevens omtrent posi
tie, hoogte en koers der vliegtuigen
in zjjn verkeersgebied.
De door de algemene ver
keersleiders ontvangen gegevens
worden verwerkt m een tijd-weg
diagram, waarop alle vliegtuigen
in het verkeersgebied staan opge
tekend. Wanneer de lijnen in de
grafiek elkaar kruisen, geeft dit
aan. de tijd wanneer en de plaats
waar twee vliegtuigen elkander ont-
moeten (waar dus botsingsgevaar
bestaat
Op de eerste étage van de ver
keerstoren. wordt de plaatselijke
verkeersregeling uitgeoefend. De
plaatselijke verkeersleiders regelt
het luchtverkeer op en in de nabij
heid van het luchtvaartterrein.
De aanwijzingen aan de vlieger
voor het starten en landen worden
radio-telefonisch gegeven. Moet een
vliegtuig landen op Schiphol, dan
wordt het, wanneer het zich op plm.
15 km. afstand van het terrein be
vindt, „overgegeven" door de alge
mene verkeersleider aan de plaat
selijke verkeersleider. Deze geeft
dan de vlieger de laatste aanwijzin
gen als landingsbaan in gebruik,
windrichting en - kracht, wolken
hoogte enz. Per dag worden om
streeks 800 telegrammen met vlieg
tuigen in de lucht gewisseld.
Ook de meteorologische dienst
op Schiphol vervult een voorname
taak in de Luchtverkeersbeveili-
ging, die begonnen is in 1920 toen
de eerste Luchtverbinding. Schip
hol-Londen werd geopend. Toen was
er alleen maar een radiodienst voor
de uitwisseling van verkeers- en
weerberichten, verzorgd door het
militaire radiostation, op Soester-
berg. De havenmeesters van Schip
hol en Waalhaven stelden toen twee
maal per dag een weerbericht sa
men. In de 27 jaar die nu voorbij
zijn, is de Luchtvaartsbeveiliging
met de K.L.M. en de samenwer
king is uitstekend uitgegroeid
tot de huidige omvang, die een leek
op dit gebied met verbazing, de
expert met volledige bewondering
Verdeling woonruimte
(Van onze parlementaire redacteur)
Het wetsontwerp ter bevordering van een doelmatige verdeling van
woongelegenheid, waarvan de behandeling gisteren in de Tweede Kamer
is begonnen, stelt het In gebruik nemen of geven van woongelegenheid
afhankelijk van een schriftelijke vergunning van de burgemeester, die
tevens do bevoegdheid verkrijgt om woningruimte op te eisen, ter be
vordering van een doelmatige verdeling van de woongelegenheid. Daarbij
Is Inbegrepen de bevoegdheid tot het opleggen van samenwoning.
dr. Beel niet afwijzend, doch hij
wil afwachten wat het streven
der Vereniging van Nederland
se gemeenten tot resultaat zal
hebben.
Wel heeft h{j bezwaar om de be
voegdheden. van de burgemeester
over te dragen op de colleges van
B. eft W., omdat de toestand toch
hetzelfde zou blijven. Veel immers
zal aan een ambtenaar moeten
worden overgelaten.
Na de algemene beraadslaging
werd 't amendement-Algera z.h.st,
aangenomen.
De heer Algera (A.R.) diende
nog een amendement in beogend
ook bij vordering de burgemeester
te vervangen door het college van
B. en W.
De Minister nam de amendemen-
ten-A!gera over.
De heren Maenen (K.V.P.) en
Romme (K.V.P.)/ verdedigden een
amendement waardoor het mogelijk
wordt, bij onoehoorlijk gebruik "öin
gebouw of woonruimte of bij efli-
stige overlast voortzetting van het
gebruik of van de inkwartiering
niet te vergen.
De stemming over het wetsont
werp werd aangehouden tot heden.
Binnen drie maanden na het in
werking treden dezer wet moet de
gemeenteraad regelen hebben vast
gelegd betreffende deze materie.
De burgemeester is verplicht het
advies in te winnen van een vaste
commissie, door de gemeenteraad
te benoemen. Indien de burgemees
ter handelt in overeenstemming
met het verstrekte advies, is van
zijn beslissing géén beroep moge
lijk. Behalve de burgemeester heb
ben ook de directeuren der P.B.
V.O.'s en de directeur van de Rijks
gebouwendienst vorderingsbevoegd
heid.
Evenals tegen de aanvulling van
het Verorderingsbesluit woning-
ruimte. dat nu in dit wetsontwerp
is opgenomen, is er tegen dit wets
ontwerp in de Kamer nogal wat be
zwaar, vooral tegen het toekennen
van de vorderingsbevoegdheid aan
de burgemeester. Verschillende Ka
merleden wensen deze bevoegdheid
in handen van B. en W. te zien ge-
legd.
Amendementen
Deeerste spreker, die aan deze
gedachte uiting gaf, was de heer
Algera (A.R.) die trouwens
amendementen in deze geest heeft
ingediend. Evenals alle, sprekers na
hem drong hij aan op sterke bevor
dering van de woningbouw, het
enige middel, dat kan helpen.
De heer Schoonenberg (C.
P.N.) keurde het af, dat er bank
paleizen worden gebouwd gelijk in
Rotterdam in plaats van woningen.
Waar zoveel geld wordt gebruikt
voor militaire doeleinden, dient 'de
regering voor de woningbouw even
rovaal te zijn.
De heer Maenen (K.V.P.) vond
in het bijzonder de samenwoning
bedenkelijk terwijl mr. Ten Ha
gen (Arb.) meende, dat de macht
van de burgemeester, ook op an
dere wijze kan worden tegen ge
gaan dan door inschakeling van
B. en W., b.v. door het geven van
meer bevoegdheden aan de vaste
commissie. Met nadruk wees bö er
op, dat de geestelijke terugslag van
de woningnood, en in het bijzonder
van de samenwoning, een ongunsti
ge invloed heeft op de arbeidspro
ductiviteit.
De 'heer Beernink (C.H.)
waarschuwde tegen te sterke cen
traliserende tendenzen bfl de ten
uitvoerlegging der wet. Intussen
voelde spreker wel voor rijks be
moeiing met woningruil in de vorm
van een landelijke woningruilcen-
traie.
Hiermede waren, in feite de be
langrijkste bezwaren tegen het
wetsontwerp behandeld.
Onpopulair
Minister Beel erkende, dat het
wetsontwerp onpopulair Is, maar er
was niet aan te ontkomen. Het kan
de woningnood niet oplossen, het
beoogt alleen te komen tot een doel
matiger verdeling der beschikbare
woongelegenheid. Spreker is niet
voornemens richtlijnen te geven
■voor gemeenten, waar zich speciale
gevallen voordoen. De bevoegdhe
den der P.B.V.O.'s lopen uiterlijk 1
Januari 1949 af.
Tegenover woningruil stond
De Engelse paardrijdster ziet men
méér dan de Hollandse in het da
meszadel ert de kleding is navenant.
Prinses Elisabeth overhandigt hier
een prijs aan zo'n dameszadel-
rijdster voor haar prestaties op een
amazonenconcours.
Speelgoed
De Prins Willem van Oranje was
geladen uit Antwerpen hier binnen
gevaren, uiterlijk een en al statig
heid, maar m zrjn ruimen was het
nog nooit zo'n gemoedelijke boel
geweest, want de vracht bestond
bijna geheel uit speelgoed, allemaal
lieve, grappige en knusse dingen,
voor kinderen in Zwitserland eu
Canada.
Voor de heel kleine Zwitserse en
Canadese hummels waren er krat
ten vol schattige witte pluche ko
nijntjes. Liever goedje bestaat er
niet voor kleuters, van die zachte
witte pluche konijntjes.over de
heie wereld zijn alle dreumesen er
dol op.
Toen Cornells daar aan boord
van de Prins Willem van Oranje
bezig was het dek op te klaren,
kreeg hij zo'n krat met van die
zachte witte pluche konijntjes in
de gaten, en zo groot on volwassen
als hij was, kon "hij er niet van af
blijven. Hij móest er eens even aan
komen en voelen hoe zacht ze wel
waien, hg drukte er eens op of ze
piepen konden en toen vielen er in
eens oen paar uit het krat.
Nu kon hij pr even op z'n gemak
mee spelen en hij dacht er aan hoe
blij z'n kinderen (vier had-ie er)
wel zouden zijn met zo'n wit pluche
konijntje en hjj ging ze hoe langer
hoe aardiger vinden, gewoon om te
stelen
Dat deed-ie dan ook maar met
een. en als hij het nu maar bij die
paar beestjes gelaten had laten
we niet kienteng wezen, laten we
zeggen vier stuks, (voor ieder kind
één), dan geloof ik nooit dat de
rechter het hem zó kwalijk geno
men zou hebben. Maar ja. die Cor
nells maakte het wel wat al te
bont, want niet minder dan dertig
van die lieve witte beestjes nam hij
mee, on niet voor alle kinderen van
alle vrienden en bekenden, maar
gewoon om ze voor geld van. de
hand te doen.
Tachtig gulden maakte hij er
voor en zo werd het in plaats van
een vaderlijk vrijpostigheidje een
regelmatige havendiefstal en daar
hebben ze hier weinig pardon, voor,
daar wordt altjj'd nor voor gegeven,
of het nu een ordinair stuk spek is
of van die lieve witte pluche ko
nijntjes.
En de rechter liet er geen gras
over groeien ook; Cornells kreeg>
drie weken en hij moest gelijk mee
met de parketwachter naar berie
den, de cel in.
DINSDAG 8 JULI. Er zijn niet
alleen schadelijke, doch ook zeer
nuttige insecten. De grote, glanzen
de loopkevers, die in de tuinen
worden aangetroffen, zijn zeer nut
tig, omdat zij voortdurend jacht
maken op rupsen, larvenpoppen
enzD,e bekende lieveheersbeestjes
voeden zich evenals hun larven
met bladluizen en planienmijletu
De libellen of glazenmakers, die tot
de familie der waternymphen beho
ren, achtervolgen op hun wilde
vluchten vlinders en allerlei ande
re insecten, Graafwespen, sluipwes
pen en sluipvliegers maken Hele
rupsen onschadelijkDe larven ifan
de gaasvliegen voeden ziek met on
telbare bladluizen; schorpioenvlie-
gen doden een groot aantal vlin
ders. Voor arize land- en tuinbouw
zijn deze insecten dan ook van zeer
groot nut, S. L>
pROF. DR. IR. J. GOUDR1AAN
toont in zijn in 1933 verschenen
brochure ^Socialisme zonder dog
ma's" aan, boe de normale sprei
dingscurve der politieke overtuigin
gen in haar tegendeel kan omslaan
wanneer een volk tot uitersten ge
neigd is. In Spanje bracht een volks
telling in 1936 een overtuigde meer
derheid ten gunste van het „Frente
popular", een voiksfrontregering be
staande uit communisten en linkse
socialisten, hetgeen de rechtse kemp
hanen tot een vernieuwde actie aan
spoorde.
Dan wordt de moord op de bij
velen populaire rechtse gouverneur'
Calvo Sotelo voor Franco het sein
tot zijn ,,pronimciamienjo". Zelden
is een burgerstrijd met zo veel fel-
Jieid gevoerd. Dezer dagen Jas ik er
nog eens een aantal strijdgedichten
over; typische Spaanse poëzie waar
in de droge hardheid en onverzette
lijkheid U tegemoet slaan. Is bet een
wonder dat in Spanje figuren op
stonden als „La'Pasionaria", de een
voudige vrouw Dolores Ybarru,, die
de ziel is geworden van Spanje's
slopende strijd tegen het fascisme.
De leuze „No pasaran" (zij komen
37)
hoor Craig Rice
Vertaald door Ada Campers.
Dmah en April keken elkaar aan en Dinah zei: „Dat zal
dan met lang meer duren. April, ga 's vlug naar boven dat
scheermes en zo halen. Dan zal ik.nog een paar pannekoeken
bakken.
„Luister 's Dinah", zei April. „We moeten die briefjes nog
lezen, die we in het huis van Sanford gevonden hebben.
Gisteravond na de party konden we ze niet lezen, omdat het
te laat was. Misschien kunnen we het nu het beste doen
Gunst, ben je niet nieuwsgierig?"
Natuurlijk", zei Dinah, „maar dat moet wachten. Ver
draaid nog toe, we moeten in een paar uur negen millioen
dingen doen en dat zou het negen millioen en eerste zyn.
Vooruit nou April, schiet, nou 's op".
April boog diep. „Ja heer",' zei ze en liep vlug de trap op.
zonder geluid te maken voor het geval dat Moeder al sliep!
„Wat bedoel je met negen miiiioen dingen?" vroeg Archie!
„Wat negen millioen dingen, heb je ze geteld?"
„Ik zal negen millioen haren tegelijk uit je hoofd trekken,
als je je gezicht niet houdt," zei Dinah. „Haal de afwasteil
nou maar en doe hem vol met heet water".
„Ja heer", spotte Archie. Hij liep naar de deur. „Hoe weet
je, dat ik negen millioen haren op m'n hoofd heb?"
„Tel ze zelf maar na", zei Dinah, „en vertel het me maar
als het niet goed is". Ze pakte een stukje zeep en een schone
handdoek! April kwam de trap af met het overhemd, de sok
ken en het scheermes, juist toen Archie de teil vol had laten
lopen, Dinah drappeerde de handdoek om Archie's hals,
stopte het stukje zeep in zijn ene zak en het scheermes en
de sokken in twee andere. Ze duwde het keurig opgevouwen
overhemd onder zijn arm en gaf hem de teil in zijn handen.
„Breng die aan Mr. Sandford in het speelhuisje".
„Bah!" zei Archie,- net of hij kwaad was- „Ik moet ook al
tijd alles doen". Hij pakte de teil stevig vast en ging naar
buiten. Dinah bakte, nog wat spek en een stapel pannekoe
ken. April warmde de koffie op en deed die in een thermos
fles. Het zou te veel de aandacht trekken, als ze met een
blad over het grasveld liepen en dus werden de schaal met
pannekoeken, het spek, een flink stuk boter en het stroop
kannetje in een oude, kartonnen doos gepakt. Een nies, vork,
lepsl, kopje en een servet waren al in het speelhuisje.
„Haal nog een pakje sigaretten uil Moeder's doos", beval
Dinah.
„Upin upordepu", zei April. ..Maar vroeg of laat zal ze zich
toch afvragen, waar al die sigaretten blijven. Je wilt toch
niet, dat ze denkt dat we aan tabak verslaafd zijn, hè?"
„Ik zei: .Haal ze'," zei Dmah. Haar stem klonk nijdig en
ze. voelde zich ook nijdig.
„Ja heer", zei April gedwee en haalde de sigaretten.
„En neem de krant meé", zei Dmah, terwijl ze de doos op-
„En als Moeder 'm nou es wil inkijken, als ze wakker
wordt?"
„We kepen in de stad wel een andere", zei Dinah, „voor
uit nou!"
„Jawel, juffrouw Flut", zei April en frommelde de krant
onder haar arm. „Heb je wel eens gehoord van die juffrouw,
die écht Fl. heette?"
„Heb je wel eens gelezen van. de grote zuster, die een klein
zusje had, dat te veel praatjes had?" zei Dinah. „Nee? Nou.
als je kans krijgt om het levend te lezen, dan heb je geluk".
Ze liep voorzichtig het pad af en zei: „Het valt niet mee
om die doos in evenwicht te houden".
„Mijn zuster", mompelde April, alsof ze in zichzelf praatte,
„het toonbeeld van onevenwichtigheid".
Ze vonden Wallie Sanford geschoren en gewassen, met
zijn schone overhemd aan. Hij zat op de rand van. de bank
zijn schoenen vast te maken. Hij had ook de schone sokken
aan. Toen ze het,speelhuisje binnenkwamen, glimlachte hij
flauwtjes tegen hen. Zijn gezicht was heel bleek, maar hij
leek in niets meer op de verschrikte, uitgeputte en bijnh
hysterische man, die zich in de struiken verborgen had ge
houden en van gegapte flesjes melk geleefd had.
„Trek in ontbijt, vrind?" vroeg Dinah, terwijl ze de doos
neerzette en de inhoud eruit begon te halen.
„Compleet met koffie", voegde April er aan toe en zette de
thermosfles neer. „De bediening in dit hotel is prima. Kijk
's, de kellner brengt II zelfs het ochtendblad en sigaretten".
„Als U net zo hongerig bent, als U eruit ziet", zei Dinah,
„dan zullen we ons wel omdraaien als U eet".
„Ik heb zó'n honger", zei Wallie Sanford, terwijl hij de
bovenste pannekoek met boter besmeerde, „dat ik het niet
eens erg vind als jullie kijken terwijl ik eet".
„Toen"hij aan de laatste pannekoek kwam, greep April de
thermosfles en zei: „Zullen we U met koffie volgieten?"
„Giet me vol met koffie en begraaf me onder de rozen",
zei Wallie Sanford en begon wild te lachen.
„Als U daar niet direct mee ophoudt, 2uilen we U met
plezier begraven", zei Dinah scherp.
Wallace Sanford begroef zijn gezicht in zijn handen. „Ik
ga naar de politie. Ze zoeken me. Ik ga mezelf aangeven. Ik
Kan dit niet langer uithouden".
„Waar hebt U nu precies klachten over", vroeg April,
„over het eten of over de bediening?"
„Over.hij keek op „over het wachten. Het ver
stoppertje spelen. Als een misdadiger. Gesteld, dat ze me in
de gevangenis stoppen. Ze kunnen mc daar niet houden, om
dat ik onschuldig ben. Ze zullen er achter komen, dat ik on
schuldig ben. Ze zullen er achter komen wie haar werke
lijk heeft vermoord en dan zullen ze mc laten gaan".
„En dan kunt U schadevergoeding eisen voor onrechtmati
ge vrijheidsberoving", zei April. „Geen kwaad idee". Ze
hield op en zei peinzend tegen Dinah: „Weet je, ik geloof,
dat het nog zo gek niet is. waf hïj daar zegt Misschien was
het ma^r het beste, als bij zichzelf aangaf'.
„Hè?" zei Dinah. „Na ai die moeite, die we hebben gehad
om hem hier te verbergen?"
„Waarom laat hij zijn baard-niet staart en gaat hij niet
naar „Zuid-Amerika?" zei Archie.
„Stil", zei April, ik denk". Ze fronste haar voorhoofd.
„Moet je horen. Stél. dat hij zichzelf aangeeft De politie
denkt, dat hij de moord gepleegd heeft. Als zë hem eenmaal
hebben, dan zijn ze tevreden. En dan kunnen, wij onge
stoord verder gaan om de echte moordenaar te zoeken.
Zonder dat iemand zich ermee bemoeit".
Dinah zei langzaam: „Ja, maar stel nou 's dat we de echte
moordenaar niet vinden. Wat gebeurt er .dan met hèm?"
(Wordt vervolgd).
er niet door)" heeft gedurende "de
drie jaren lange burgerkrijg een bij
zondere-betekenis bij.de republikei-,
nen gehad.
Toen het Franco tenslotte met be
hulp van Duitse en Italiaanse strijd
krachten gelukte een wig in het re
publikeinse front te drijven en de'
Middellandse Téekust Te bereiken,
was de tegenstand der republikeinen
zonder zin geworden en duizenden
verkozen vrijwillig de ballingschap
in Frankrijk en elders. Onder hen
bevonden zich ook velen honderden»
meest lagere geestelijken. Dit laatste
moge een bewijs zijn dat de kerk
zeker niet onverdeeld op Franco's
hand was.
Nu de oorlog voorbij is vrageri
velen zich in Nederland af of Spanje
eigenlijk wel een fascistisch bewind
heeft. Het is niet moeilijk een aantal
factoren op te sommen waaruit dit
fascisme blijkt. Ik za! er hier enige
laten volgen, zij kunnen naar belie
ven met andere worden aangevuld.
Ie. De wettig gekozen republikein'*
se regering is door middel van een
pronunciamiento en met steun van*
de fascistische As-mogendheden op
zij gezet.
2e. Het Spaanse regime vertoont
alle uiterlijke ientekenen van het
fascisme, zoals: de Romeinse groet,,
het dragen van zwarte hemden en:
partij-insignes, de hiërarchie van de
Phalange, enz.
3e. Franco heeft in oorlogstijd
openlijk met dé As-mogendheden ge
collaboreerd, o.m. door deeinarme
aan de strijd aan hel Oostfront door
een tienduizenden mannen omvatten
de Blauwe Divisie, in het midden ge>-
laten of deze divisie uit vrijwilligers
dan wel uit dienstplichtigen was
samengesteld.
4e. Alle fundamentele democrati
sche reenten, zoals de vrijheid van
vergaderingen, van vereniging" en
van drukpers, alsmede de vrije ver
kiezingen zijn afgeschaft. Vrijheid
van geloof bestaat er evenmin.
5e. Politieke tegenstanders wor
den vervolgd, in (oncenPatiekampen
opgesloten, gemarteld en ter door
gebracht, precies zoals dat in
Duitsland, Italië en Japan gebeurde.
6e. De Spaanse regering heeft
asylrecht verleend aan duizenden in
ternationale fascisten (in hoofdzaak
Duitsers), die van Spanje uit onder
grondse activiteit elders in Europa
organiseren, niet het doel, zo de fac
toren daartoe gunstig zijn, te zijner
tijd een nieuwe greep.naar dc macht
tc doen.
7e. Door miadel van pers. radio
en kunst worden de overweldigde
factistische landen openlijk verheer
lijkt, verdedigd £n, in de jongste tijd
vooral, beklaagd. (Slot volgt).
P. v. Z,
