Seniorenconvent vroeg nooit
uitspraak over geweld
HET ROTTERDAMSCH PARCDL
Modjokerto, Singorsari
door T.R.L heroverd
Prof. Vorenkamp Boymans'
nieuwe directeur
Bereiden de Republikeinen
guerilla voor?
Nog hevige gevechten in straten
van Cheribon, meldt Djogja
PAROLOSCOOP
T-brigade 20 km
teruggeworpen?
China biedt aan
te bemiddelen
Ex-SS-er, doodt zijn
meisje
Van Kleffens sprak met
Marshall
Guerilla duurt voort op
Madagascar
Bevin naar USA?
Kamer achter de
Weerbericht
„Bestudeer eerst
beste metbode..."
USA op zoek naar
zekere activiteit
Dat huwelijk ging
niet door
Joodse refugé's
naar Frankrijk
Twee negerjongens
gevonnist
Buitenlandse spionnen
in Zweden gearresteerd
Uitspraak van derden in strijd met Grondwet
en Linggadjati
Regering wil vrede
regering
Overleg NW-EVC
inzake Indonesië
Red. en A dra. Lange Haven 141, Schiedam
tel 69300
Abonnementsprijs per week 31 cent p#r
kwartaal V-j losse nummers 0.09
SCHIEDAMMER
Uitgave Stichting „Hel Parool" Postgiro
644 Bankier» Amsterdamsche Bank
te Rotterdam PL Directeuri B de Vries
PL Hoofdredacteur» Th. Ramaker
Vrijdag 25 Juli 1947
Vrij. onverveerd
Zevende Jaargang, No. 171
Naar A. F. P. meldt is te Batavia officieel het Republikeinse
legerbericht bevestigd, waarin wordt meegedeeld, dat de T.R.L
Modjokerto en Singorsari heeft heroverd. De Nederlanders heb
ben Malang en Poerwakarta (West-Java) |?ezet. Volgens Repu
blikeinse berichten wordt in de straten van Cheribon, waarheen
de Nederlanders met vijftig tanks zouden zijn opgerukt, nog
hevig gevochten. De T.R.I. zou snelle vorderingen in de richting
van Semarang maken.
Gedachten - zijn vrij -
ALS men Bevin, de Engelse mi
nister van buitenlandse zaken,
hoort, interpellaties over Indonesië
beantwoordend, dan moet men glim
lachen. Hij ziet er geen nut m
Sjahrir te ontvangen en met Sjahnr
te praten, als deze naar Londen
komt: „Waarom zou ik hem ont
moeten?", vraagt Bevin, „Sjahrir is
een particulier"; Sjahrir zal het te
Londen dus moeten hebben van een
beetje communistisch ge protesteer
tegen het oorlogsgevaar, dat er ach
ter het Nederlandse politie-optreden
blijft schuilen en hij zal zich niet
kunnen beroepen op begrip van ho
gerhand.
„Waarom wordt de zaak niet voor
de UNO gebracht?", vroeg men ook
in het Lagerhuis, evenals dat hier
gevraagd is. „Tja", antwoordde Be
vin, „ik ken die UNO daar is
geen land mee te bezeilen; ten eer
ste werkt de UNO traag, ten tweede
heerst daar obstructie en veto-ge-
doe Neen: wij werken aan een
veel afdoender en vlugger methode,
en die zal wel succes opleveren".
Wij helpen het Bevin hopen, maar
er zit toch iets „raars" in, dat En-
gelands minister van buitenlandse
zaken zo'n ernstige kwestie als de
Indonesische met voor de UNO wil
brengen. En daarmee feitelijk het
Nederlandse gewapende optreden
dekt, vooral als dit door z'n vlug
verloop die wereld voor een voldon
gen feit stelt. Wij hebben in de laat
ste twintig jaar een lelijke smaak
behouden uit voldongen feiten, on
verschillig of het nu de dichter Ga-
briele d'Annunzio was, die Fiume
kaapte, dan wel Mussolini die de
Abessyniers beschaving ging bren
gen, om van al de Hitleriaanse vol
dongen feiten maar te zwijgen. Vol
dongen feiterïlhébben dikwijls maar
een kort succes.
Ook Amerika brengt de Indonesi
sche aangelegenheid niet voor de
UNO; Marshall denkt er met over.
Bevin. en Marshall' zijn grote vrien
den, m allerlei opzicht; zou veron
derstelling te stout zijn, dat Den
Haag en Batavia geweten hebben,
dat hun van de zijde van Washing
ton en Londen geen moeilijkheden
in de weg zcudsn worden gelegd,
als er eindelijk werd „doorgezet"?
Zou het afspraak zyn geweest olii-
cieel en koel plichtplegingen te ver
vullen van „bekend-maken en arbi
trage-aanbieden", de pers te laten
uitwoeden, en te negéren, om daar
na de zaak te laten voor wat zij
was-en-werd?
En dat b.v. Van Kleffens in het
buitenland nog spreekt over de vele
„Nederlanders" die in de binnen
landen van Indonesië worden vast
gehouden, terwijl minister Jonkman
daarover niet rept en de republiek
dit feit tegenspreekt, geeft een won
derlijk gevoel van onzekerheid. Of
zijn kleurlingen van Nederlandse na
tionaliteit bedoeld? Zoiets had geen
vraagteken mogen opleveren.
Hooghartig en zelfbewust kan men
dit alles noemen; zeker, dat is het,
en het mist zelfs z'n genoeglijke
kant niet, want Palar mag hier vry
zijn hart Uitstorten en van enige in
ternering van" Indonesiërs hier te
lande verneemt men geen woord;
„kalm laten afblazen", denkt men
zeker, „en vooral geen martelaren
maken, dan bloedt de zaak vanzelf
dood". Och ja: voor een dergelijk
systeem is wel wat te zeggen, maar
dan moet men toch wel een zwak
hebben voor het imperialistische en
voor al de gedaanten waaronder het
zich vertoont.
Zich vertoont en zich verraadt.
Of is het soms geen „zich verra
den", als een - legerbericht uit de
Oost eerder spreekt van de tonnen
rubber die men onbeschadigd heeft
aangetroffen en van de olievelden,
die zich' ,nu weer in Nederlandse
handen bevinden dan van het aantal
jongens, dat zijn bloed heeft moeten
geven voor deze successen?
Eén ding wilden wy wel aantref
fen in ieder bericht (net als in het
verhaaltje dat er uit Soekaboemi
kwam), nl. dat niet één weg, doch
alle wegen in Java en Sumatra bryin
zagen" van de schoenen, die de in
landse gewapénden uittrekken en
wegwerpen, omdat zij liever hebben,
dat men zegt „Daar loopt Kromo"
a dan „Daar leit Kromo".
Als de blootvoetige Kromo's dan
ook nog afzien, van een guerrilla!
Dat de Nederlanders het verlies
van Modjokerto en Singorsai heb
ben toegegeven wordt alleen nog
door het Franse persbureau A.F.P.
gemeld. Eerder werd de herovering
gemeld in het door Reuter doorge
geven Republikeinse legerbericht
In dit zelfde bericht wordt meege
deeld, dat de Republikeinse troepen
snelle vorderingen maken in de
richting van Semarang.
Een Aneta-ielegram meldde reeds
dat „oproerige elementen" van
nacht in Modjokerto hebben ge
tracht de rust te verstoren. De op
zet was, volgens dit bericht, volko
men mislukt.
„De stad is thans zeer rustig. Als
voorzorgsmaatregel is de burgerij
verzocht binnenshuis te blijven. In
de stad wordt gepatrouilleerd."
Antara bericht dat de Neder
landse aanvaïsspits naar Djok
jakarta (T.-brigade) twintig ki
lometer teruggeworpen is. Sa-
latiga en Toenjang zyn volgens
Antara door de T.R.L heroverd.
Volgens een bericht van Radio-
Batavia hebben de Indonesiërs de
vorming van „zelfmoord-corpsen"
aangekondigd. De corpsen staan on
der opperbevel van een bekend Re
publikeins militaire leider, die de
rang van generaal-majoor m het
Republikeinse leger bekleedt.
Sjahrir bij Nehroe
Sjarifoeddin heeft zich door mid
del van de radio tot de Australische
consul-generaal te Batavia gewend
met het officiële verzoek de verte
genwoordiging van de Republiek op
zich te nemen te Batavia, teneinde
het diplomatiek contact met neu
trale naties te vergemakkelijken.-
nu tengevolge van de militaire ope
raties het contact met Batavia en
de buitenwereld onmogelijk is ge
worden.
Soekarno deed per radio een be
roep op Truman en op het Ameri
kaanse volk om al het mogelijke te
doen om de oorlog m Hftdonesie te
doen beëindigen. Soekarno zeide.
dat, hoewel Engeland bemiddeling
m het Indonesische conflict heeft
aangeboden, andere grote mogend
heden nodig zijn, zoals de Verenig
de Staten, om het Britse aanbod
door de Nederlanders te doen aan
nemen.
Pandit Nehroe heeft kort na
Sjahnr's aankomst in New Delhi
een onderhoud met hem gehad.
Na dit onderhoud zei Nehroe:
„De onverwachte aanval van de
De Chinese minister van bui
tenlandse zaken heeft officieel
bekend gemaakt, dat hjj de Chi
nese consul-generaal te Batavia
instructie heeft gegeven om een
bemiddeling te beproeven in
het Indonesische conflict, meldt
A.F.P.
Het communiqué, dat deze be
kendmaking bevat, meldt voorts,
dat de Chinese consul-generaal te
Batavia gepoogd heeft de hervatting
van de vijandelijkheden te voorko
men en' dat hem, toen de strijd een
maal was uitgebroken, instructie is
gegeven om pogingen te onderne
men ter voorkoming van het ver
ergeren der situatie,
Sjahrir, die thans in Calcutta is,
heeft gezegd dat, als Engeland wil
bemiddelen, het ogenblik daarvoor
gekomen is.
Als de Veiligheidsraad der UNO
snel zou interveniëren, zou de op
lossing van het probleem niet zo
moeilijk zijn.
Nederlanders m Indonesia is een
verbluffende gebeurtenis, die de
nieuwe geest van Azië niet zal
tolereren."
Tegenover correspondenten ver
klaarde Nehroe: „Geen Europese
natie heeft, onder welke omstandig
heden ook, haar leger m Azië te
gebruiken."
Bij een godsdienstige bijeenkomst,
die gisteren te New Delhi werd ge
houden, het Gandhi zich ais volgt
uit: „Alle Aziatische naties nouden
het oog op India gericht voor hulp
m haar ontwikkeling naar onaf
hankelijkheid."
Voor zyn vertrek naar New Delhi
heeft Sjahnr te^Caicutta de hulp
verzocht van een*internationale bri
gade naar het model van. de brigade,
die in 1934 pan je heeft geholpen.
Do 23-jarige gewezen S.S.-'er G.
Knopf uit Amersfoort, die na een
jaar internering op vrye voeten was
gesteld, heeft gisteravond om
streeks 7 uur de 19-jarige serveer
ster, mej. P. H. van der B., even
eens uit Amersfoort, met wie hij in
onmin leefde, met een schot uit een
cylinder-revolver van het leven be
roofd.
Mej, v. d. B. had hem al herhaal
delijk te kennen gegeven, dat zij
de vertrouwelijke verhouding wilde
beëindigen, K, bleef haar echter
lastig vallen, zocht haar herhaalde
lijk in haar dienstbetrekking op,
totdat gisteravond tijdens een wan
deling op de Dorréstijnseweg een
twistgesprek ontstond, waarbij K.
dreigde met een revolver. Het meis
je liep weg, het eerste schot ketste,
doch "bij het tweede schot drong de
kogel in haar achterhoofd. Zy moet
vriiwel onmiddellijk rijn overleden.
K., die na zyn daad vluchtte,
keerde later naar het slachtoffer
terug en bleef daar volkomen over
stuur zitten. Hij werd door de in
middels gealarmeerde politie gear
resteerd. Bij het verhoor bleek, dat
hy de cylinder-revolver had ge
leend van de Amersfoortse korpo
raal R. Deze is eveneens in arrest
gesteld voor een onderzoek naar
eventuele medeplichtigheid.
Mr. Van Kleffens, de nieuwe Ne
derlandse ambassadeur in de Ver
enigde Staten, heeft gisteren een
onderhoud van drie kwartier gehad
met Marshall, de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken. Het
•onderhoud heeft gelopen over de
situatie in Indonesië en over het
plan-Marshall, welke punten zeer
m het algemeen aangeroerd zyn,
aldus verklaarde mr. Van Kleffens,
volgens A.F.P.
In de raad der Franse republiek
heeft de minister van Overzeese
Gebiedsdelen, Moutet, desgevraagd
verklaard, dat de „geleide" gueril
la op Madagaskar nog voortduurt
en de Franse troepen zullen blijven
trachten haar te bedwmgen tot zy
over de middelen, zullen beschikaen
om het opstandige gebied te bezet
ten.
ZOALS het Dagboek van een Rot
terdammer reeds veertien dagen
geleden aankondigde, heeft de Ge
meenteraad gisteravond prof. dr. A.
P. A. Vor^ukamp uit Northampton.
Massachusetts. USA, benoemd tot
directeur van het Museum Boy
mans, alhier.
De nieuwbenoemde is 49 jaar
oud; hij werd de 3de April 1898
geboren te Wcsteriee. werd gymna
siast te Leeuwarden en studeerde
Kunstgeschiedenis te Leiden onder
leiding van prof. dr. Martin, bij wie
hij later ook promoveerde op een
onderwerp over de Oud-Nederland
se Schilderkunst.
Van 1926 af is prof. dr. Voren-
kamt» verbonden geweest aan het
Smith-College in de klejne Noord-
Amerikaanse stad Northampton,
een universiteit die hoofdzakelijk
door meisjes wordt bezocht. Onder
heren Vorenkamps leiding breid
de het universiteitsmuseum zich
aanmerkelijk uit en verwierf menig
waardevol stuk'Nederlandse kunst.
Tijdens de oorlog maakte hij zich
verdienstelijk door het merendeel
der Nederlandse kunstwerken, door
de Duitsers gekaapt en weggevoerd,
te achterhalen; tijdens zijn opont
houd te München gelukte het hem
ook de Fransen weer in het bezit te
stellen van verlóren-gewaande pre-
ciosa, o.m. de Madame de Pompa
dour van Boucher; hem werd voor
dit alles de Nederlandse Leeuw ver
leend.
Vermoedelijk dient prof. Voren-
kamp zijn ontslag aan het Smith-
College in tegen 1 Augustus, zodat
hij 1 September a.s., of in een der
weken d.a.v.. zijn nieuwe ambt aan
Boymans kan aanvaarden.
En hiermede is het drama van
het directeurschap van ons mooie
Museum, een drama van ruim twee
jaren, waarin menig onverkwikke
lijk détail uit de weg moest worden
.geruimd, op een gelukkige wijze
voorbij en vergetelheidsgeschiede-
nis geworden. Men moet prof. Vo
renkamp de tijd gunnen, om zich in
te werken, maar over enige jaren
zal de ongeluivsperiode '35 tot *45
uit net geheugen zijn gewist. Zeer
verdienstelijk heeft de waarnemend
directeur, drs. Ebbtnghe Wubben.
van Mei '45 tot op deze dag de
grondslag gelegd, waarop prof. Yo-
renkamp thans kan voortbouwen.
Volgens aanhoudende geruchten,
die echter niet bevestigd zijn, zou
Bevin zich in September aanstaan
de naar de Verenigde Staten willen
begeven. Hij zou Lewis Douglas, de
Amerikaanse ambassadeur, van dit
plan op de hoogte gesteld hebben.
Weinig' wapens buit
Stand Swlnton, A.P.-correspon-
dent te Batavia, seinde vannacht:
Het modern uitgeruste Neder
landse leger had de strijd op Java
vanavond op de kaart gewonnen,
maar in de bergen en kampongs
waren er steeds meer tekenen die
erop wezen, dat er een guerilla, zou
kunnen beginnen, waarin sluip
schutters en bamboe-speren even
belangrijk zouden kunnen zyn als
tanks en vliegtuigen dat in de af
gelopen weken bleken te zyn.
Een goedmgelichte Republikein
heeft vanavond m een clandestien
onderhoud gezegd, dat de Indo
nesische troepen opdracht hadden
niet hun krachten te verspillen
in. een vruchteloze poging om
de Nederlandse pantser troepen
en infanterie tegen te houden.
Zij hebben instructies gekregen
zoveel mogelijk bezittingen te ver
nielen om zich daarna voor het voe
ren van een guerilla terug te trek
ken, zei hij.
Hoewel er in Batavia door de Ne
derlanders scherp werd gesurveil
leerd. begonnen talrijke Republikei
nen in het helm samen te komen
om de stryd tegen de Nederlanders
voor te bereiden. Uw correspondent
heeft tijdens de afgelopen drie avon
den drie van dergelijke bijeenkom
sten bijgewoond»
Uit frontberichten blykt, dat de
Nederlanders, behalve in hun tref
fen met de felle Atjehers op Noord -
Sumatra weinig tegenstand ontmoet
hebben. Uit deze berichten blykt.
ook dat de troepen uit Nederland
de inheemsen goed behandeld heb
ben en in de meeste dorpen niet
slecht ontvangen werden. Of het
Nederlands-Oost-Indisehe leger, dat
vele Eur ariërs en inheemse huur
lingen omvat, zich even goed gedra
gen heeft is nog niet bekend.
Weinig contact
Volgens betrouwbare woorvoer-
ders die uit de frontgebieden terug
komen werd slechts zelden contact
met het Republikeinse leger ge
maakt ondanks de grootspraak van
Djogjakarta over felle botsingen.
Dikwijls vinden de Nederlandse
troepen tientallen weggeworpen
paren schoenen aan de kant van de
weg een teken dat de Indonesiërs
hun uniform hadden afgelegd om
zich in de kampongs en op rystvel-
den schuil te houden.
Generaal Spoor heeft verklaard
dat er niet veel wapens buit ge
maakt werden waarmee hij te
kennen gaf dat de mogelijkheid van
een guerilla blijft bestaan.
Er was goede reden om te gelo
ven, dat de Nederlandse militaire
doelen vrijwel bereikt waren en dat
offensieve actie misschien spoedig
zou eindigen. Indonesische zegslie
den geloofden, dat de kans bestaat
dat DiogJakarta niet ingenomen zal
worden maar dat de Nederlanders
door politieke middelen Java zullen
willen verdelen in \V«_st-Javaanse
Soendanese) en Oost-Javaanse sta
ten. Na de beëindiging der vijande
lijkheden zouden de Nederlanders
misschien trachten dit langs vreed
zame weg te bereiken, zo redeneer
den de Indonesiërs.
Republikeinen zeggen echter, dat
de Indonesische leiders, afgezien
van een paar collaborateurs of op
portunisten, de strijd niet zullen op
geven. Zij zijn er van overtuigd,
dat de guerilla vooral op Sumatra
zal voortduren.
De Nederlanders geloven hierin
niet. De snelle opmars heeft hun de
overtuiging geschonken dat slechts
een minderheid de Republiek steun
de. De eerstkomende dagen zullen
het leren.
Minister Jonkman stelde vast:
Prof. dr. A. P. A. Vorenkamp
WARM
Weersverwachting,
geldig "tot Zaterdag
avond.
windstille nacht
met plaatselijk ne
ver of mist. Morgen
overdag over het al
gemeen zonnig warm
weer, maar met ge
leidelijk Iets toene
mende onweersacti-
- vltelt. Weinig wind,
a^n de kust echter tijdelijk zeewind.
26 Jvli: Zon op 5.31 uur, onder 21.21
uur. Maan onder 00.38 u„ op 16 01 u.
Waterstanden Rotterdam: Ie tlt 11.02
uur, 2e tij 23 08 uur.
Waarnemingen te R'dam hedenmor
gen 8.4o uur.
Luchtdruk 764.fi; wind Z.O. 2; temp.
max- temp. 25.5 (gistermorgen
,,rt?in- temp- 16A (hedenmorgen
4.40); licht bewolkt.
Nederlandse delegatie
geeft haar mening
De Nederlandse delegatie te Fa-
rijs is van opvatting, dat de con
ferentie van 16 landen eerst de bes
te methode moet bestuderen voor
een maximaal gebruik van de hui
dige capaciteit van de industriële
en agrarische productie van Euro
pa en later pas over moet gaan tot
een bespreking van de geschikte
middelen om deze productie te ont-
vvikkelen. De Nederlandse delega
tie, aldus A.F.P., is van mening,
dat een overeenkomst tussen de
verschillende delegaties gemakke
lijker is te bereiken, indien de twee
vraagstukken op deze wijze ge
scheiden gehouden worden, terwijl
Frankrijk en Groot-Brittannïë ze
tegelijkertijd zouden willen bespre
ken.
Wat het vraagstuk Duitsland be
treft, dit wil de Nederlandse dele
gatie slechts behandelen in het al
gemeen Europese kader. Opge
merkt wordt, dat de Duitse indu
striële productie nog niet het peil
bereikt heeft, dat door het verdrag
van Potsdam werd toegestaan. De
Duitse industrie zou zo spoedig mo
gelijk dit peil moeten bereiken ten
einde het economisch herstel van
Europa te stimuleren. Tenslotte is
de Nederlandse delegatie van oor
deel, dat het verdrag van Potsdam
herzien moet worden met inachtne
ming van veiligheidsmaatregelen
tegen het Duitse gevaar, aldus
A.F.P.
Naar aanleiding van verklarin
gen, die de naar de U.S.A. gevluch
te Joegoslavische diplomaat Zorkin
in een besloten vergadering van de
congrescommissie voor on-Amerl-
kaanse activiteit heeft afgelegd,
heeft de voorzitter medegedeeld,
dat de commissie een uitvoerig on
derzoek zal Instellen naar de acti
viteit, die door de communistische
staten van Oost-Europa in de USA
wordt ontplooid.
Te Herford in Duitsland is een
brandbom in het hoofdkwartier van
de Britse voorlichtingsdienst ge
plaatst
De Duitse juffrouw EUse Wer
ner had kans gezien ongemerkt
de grens over te slippen om een
huwelijk aan te gaan met haar
aangebedene uit Amsterdam met
wie zij waarschijnlijk tijdens de
bezetting had kennis gemaakt.
En passant bracht zij een 'bezoek
-aan een familielid te Ede, waar
ze ébhier het slachtoffer werd
van de speurzin der politie. Daar
de juffrouw bekende dat ze
te Winterswijk 1over de grens
was 'egaan werd zij op transport
naar deze plaats gesteld en inge-
sloten, „Es war so schön gewe-
sen". Maar nu zal de juffrouw
de gebruikelijke weg terug moe
ien gaan naar de Heimat, in af
wachting van betere tijden.
Voorstel van Ramadier
Paul Ramadier, de Franse pre
mier, heeft te kennen gegeven, dat
Frankrijk wel geneigd is bm de
4500 landverhuizers, die Groot-
Brittannië terug zal brengen, blij
vend op te nemen.
«Ue landverhuizers mogen zich,
mdien zij djt wensen, voorlopig in
Frankrijk vestigen. Wij weten niet
of de landverhuizers van boord wil
len gaan en welke maatregelen
getroffen moeten worden, dit hangt
hoofdzakelijk van de wens der refu-
gié's zelf af."
Ramadier voegde er aan toe, dat
er geen enkele formele overeen
komst inzake het landverhuizers-
probleem tussen Engeland en
Frankrijk bestond, doch dat hier
alleen de internationale overeenkom
sten geldend waren. Op de vraag of
de kwestie van de Joodse refugié's
niet eigenlijk voor de UNO gebracht
zou moeten worden, antwoordde hij,
dat hier het gehele probleem van
de verplaatste personen, niet alleen
besproken doch ook beslist zou
moeten worden.
„Het is werkelijk beklagenswaar
dig, dat deze verplaatste personen,
waarvan het grootste gedeelte 7
jaar in nazi-kampen geïnterneerd is
geweest, nog steeds op zoek zijn
naar een toevluchtsoord".
Twee negerjongens, James Lewis
(vijftien jaar oud) en Charles Tru-
dell (zestien jaar oud) hebben
Woensdag 23 Juli te Woodville, Mis
sissippi (U.S.A.), de doodstraf door
middel van de electrïsche stoel on
dergaan.
De jongens hadden hun werkge
ver, een blanke, met vuurwapens
gedood. Dit geschiedde achttien
maanden geleden, toen beiden veer
tien jaar oud waren.
Id Januari 1947 werd het dood
vonnis over hen uitgesproken. Het
hooggerechtshof wilde geen beroep
toelaten, en Dinsdagavond heeft de
gouverneur alle verzoeken om het
doodvonnis te wijzigen verworpen.
Nader wordt nog gemeld, dat Tru-
dell het eerst geëxecuteerd is, „om
dat hij het dodelijke schot met ge
lost heeft". Vijftig blanken wachtten
buiten de gevangenis, negers was
uit de buurt te blijven.
In Zweden zijn vier „vreemdelin
gen" wegens apionnage „van deli
cate aard" gearresteerd. De recht
zaak tegen deze vreemdelingen,
wier spionnage-activiteit niet tegen
Zweden gericht was, zal met geslo
ten deuren behandeld worden, al
dus het politiecommuniqué.
Het Zweedse avondblad „Ex
pressen" verklaarde naar aanlei
ding van deze arrestaties, dat de
vier vreemdelingen Estlanders zijn,
die reeds eoige tyd in Zweden ver
bleven. Zij zouden daar een Esfc-
landse regering-in-baliingschap heb
ben gesticht, die in contact zou
staan met een anti-Russische on
dergrondse beweging in Estland.
Tevens zou deze regering-in-bal-
lingschap een blad „Oma Maa", ge
naamd, hebben uitgegeven.
In de kolenmijn „Old Ben" te
West-Frankfort (Illinois, U.S.A.)
is na een ontploffing brand uitge
broken. Van de meer dan vijfhon
derd mijnwerkers die onder, de
grond waren rijn er 28 in het vuur
omgekomen. Vijf gewonde mijnwer
kers rijn. er slecht aan toe.
De laatste woorden van de inge
sloten mijnwerkers werden gister
avond naar 1 oven getelefoneerd,
zy meldden, dat rij door het vuur
waren ingesloten.
Gistermiddag heeft minister Jonkman de Kamerleden beantwoord,
gisteravond het woord voerden over de InÖonsische kwestie. Hy wensis
de zaak uit zes oogpunten te bezien: I. De actie als zodanig; 2. de aaid
der actie; 3. de redenen welke tot de actie moesten leiden; 4. de omvang
der actie; 6. de mogeltJke gevolgen; 6. hoe hieraan een einde moet ka
men.
Allereerst richtte hy zich tot hen, die van oordeel zjjn, dat de actie
nooit had moeten worden ondernomen. Reeds weken geleden was het uit
communiqué's verstaanbaar dat men stond voor het uiterste middel. In
het seniorenconvent is dat eveneens duidelijk verklaard. Er is nooit ge
poogd een uitspraak te krijgen over'het niet toelaatbare van toepassing
van het uiterste middel.
Vervolgens kwam de minister te
rug op de redenen, die tot de actie
hebben geleid. De eisen, welke aan.
de republiek werden gesteld, als
terugtrekking tot 10 km van de de
marcatielijn, waren volstrekt rede
lijk.
Er werd niet meer gevraagd dan
een bevel tot stopzetting der vij
andelijkheden, omdat de Nederland
se regering wel inzag, dat niet ver
langd kon worden, dat het laatste
schot gevallen zou zyn.
De minister merkte op, dat, toen
de termijn reeds verstreken was,
Sjarifoeddin door een radiorede ge
tracht heeft invloed op de gang van
zaken uit e oefenen. Daarop kon
de regering niet meer in gaan, om
dat zy dan afstand gedaan zou heb
ben van haar verantwoordelijkheid.
Goede diensten
„Goede diensten zyn ons door de
Amerikaanse en Britse regering
herhaaldelijk ten deel gevallen. Dat
is zeer gewaardeerd, omdat we niet
tot het uiterste middel wilden over
gaan, als er nog een ander middel
bestond," aldus getuigde de minis
ter. De consul-generaal van China
en Frankrijk hebben de republiek
nog geadviseerd de Nederlandse
voorstellen te aanvaarden.
Het laatste aanbod van goede
diensten had niet meer de bedoeling
een actie te voorkomen.
Spreker lichtte verder toe,
dat de bezetting van Krlan en
Modjokerto ondeugdelyk zyn
om te bewyzen, dat van Neder
landse zijde het bestand ge-
schonden zou zyn.
De kwestie-KruIs-Helfrieb is naar
sprekers oordeel in de Tweede Ka
mer al afgedaan, op de actie van
het comité Handhaving-Rykseen-
heid meende hij niet verder te be
hoeven in te gaan.
Ten aanzien van de omvang der
actie merkte hij op, dat deze be
perkt is in middelen, territoir e»
duur. Verder kon htj er niet op in
gaan.
Gevolgen der actie
Enige afgevaardigden hebben het
odium op zich geladen dat zy het
feit rich hebben laten voltrekken
om thans er op los te branden. De
heer De Groot en de zijnen hebben
verzuimd tijdig een uitspraak uit té
lokken. In de Republiek is daardoor
de indruk gewekt, dat het nog niet
zo ernstig was als het was.
De regering deelt de afschuw der
afgevaardigden voor de oorlog,
waaraan de actie doet denken.
Een tweed b groep afgevaardig
den stelt zich op het standpunt, dat
de actie al eerder had moeten wor
den ingezet. De regering kan te
recht betogen, dat zy tot het uiter
ste ogenblik heeft gewacht met
het toepassen van het uiterste mid
del.
Drs. Nederhorst heeft bezwaar
gemaakt tegen het ultimatief pro
cederen der regering, de vele con
cessies en z.i. had door een onpar
tijdige derde een uitspraak gedaan
kunnen worden. Het ultimatief op
treden was volgens de minister
noodzakelijk, omdat men niet ein
deloos bezig kon blijven. Bij het
bezoek van de minister-president en
spr. aan Indonesië heeft men niet
verzuimd de regering der Republiek
mededeling te doen van de moge
lijkheid van toepassing van het
uiterste middel. De concessies be
oogden tenslotte niet meer dan te
rugkeer tot Linggadjati.
In strijd met de grondwet
De door drs. Nederhorst be
doelde uitspraak van een on
partijdige derde zou overigens
In strijd met de Grondwet en
met Linggadjati zelf geweest
zyn.
Minister Jonkman erkende onze
morele nederlaag, da oud „S.tuw"-
mensen, waartoe hij behoort, hebben
aan die morele nederlaag bygedra-
gen.
De aard der actie besprekend
merkte hjj op, dat men niet politiek
iets wenst op te leggen, slechts wil
men de voorwaarden scheppen voor
het economisch herstel en de econo
mische wederopbouw.
Spr, wyst erop, dat botsingen van
enige betekenis zich niet hebben
voorgedaan en dat er niets is ge
beurd dat wijst op een volksoorlog.
Ten aanzien van het optreden der
luchtmacht tegen dé luchtmacht
der Indonesiërs merkt minister
Jonkman op, dat het ging tegen Ja
panse vliegtuigen, door Japanse
piloten bemand,-o£ door Indonesiërs,
welke door Japanners zyn opgeleid.
Het gaat hier niet om oor-
Iogswil, maar om vredeswil.
AUb afgevaardigden zjjn over
tuigd van de vredeswil der re
gering, allen verwerpen de>ge
dachte aan oorlog, behalve de
heer De Groot en de zjjnen.
De minister betoogt vervolgens,
dat dit geen oorlog is, Bjj herhaling
is er bij de 1L gouv.-gen. op gewe
zen, dat de actie zo beperkt moge-
tijk moet biyven.
Als het waar Is, dat republikeinse
ministers bewaakt riJn door een
officier, die in opspraak zou zyn
gekomen, dan betreurt spr. dit.
Wat de gevolgen der actie be
treft: de regering tilt die zwaarder
dan wat er gebeurd zou zyn zonder
actie. De regering doet een beroep
OP haar volgelingen en op de oppo
sitie te linker en t. rechter zijde
opdat niet het wantrouwen der Re
publiek wordt gehandhaafd en ver
sterkt, ook naar de bedoeling der
actie.
Do actie zal zo spoedig mo
gelijk moeten worden gevolgd
door overleg met de repubïi-
keinse regering en die van an
dere deelstaten. Het zal ook
nodig zijn zo spoedig mogelijk
met andere bevolkingsgroepen
te overleggen. De regering is
bereid opnieuw naar overeen
stemming te streven en zij is
ook gaarne bereid in het ver
volg, indien nodig, van goede
diensten gebruik te maken.
Tenslotte verklaarde hy, dat de
regering nog steeds van vredeswil
bezield is en dat zy meent, dat de
actie zo beperkt mogelijk moet blij
ven. zy hoopt, dat het leed dat de
actie brengt, met Gods hulp zo be
perkt lnogelyk moge zyn.
Communistische motie
verworpen
De Tweede Kamer heeft zich
gisteren in grote meerderheid
(79 tegen 9 stemmen) achter de
regering geschaard.
Na de rede van minister Jonkman,
diende '*e heer De Groot (CPN) do
volgende motie in:
De Kamer, overwegende, dat
's lands belang onveranderd de
oplossing van het conflict in In
donesië langs vreedzame weg vor
dert, verklaart zich niet te kun
nen verenigen met het besluit der.
regering tot het gebruikmaken
van de militaire macht in Indone
sië, verzoekt de regering zonder
verwijl opdracht te geven tot het
staken der vijandelijkheden en
het hervatten van de onderhande
lingen met de Republiek Indone
sië, en gaat over tot de orde van
de dag.
Eén voor één verklaarden spre^
kers vc.u de andere fracties zich'
legen deze motie. Drs. Nederhorst
(P.v.d.A.). de enige spreker van deze
partij, die Woensdag zich tegen de
politionele actie in Indonesië had
verklaard, gaf toch zijn stem niet
aan de communistische motie, om
dat hij, ondanks wat er nu in Indo
nesië gebeurt, in de vredeswil der
regering blijft geloven.
Overigens kan niet worden ont
kend, dat in het debat de regering
en haar medestanders het sterkst
voor de dag kwamen. De commu
nisten bicken zich niet tot een op
positie in grote stijl te kunnen op
werken.
Tegelijk met de resolutie die het
N.V.V. aannam met betrekking tot
de toestand in Indonesië, zond het
N.V.V.-boofdbestuur een brief aan.
de E.V.C. als antwoord op het ver
zoek. dat laatstgenoemde vakorga
nisatie tot het N.V.V. had gericht
om gezamenlijk een actie te voe
ren. In deze brief van het N.V.V.
werd speciaal de aandacht van de
E.V.C. gevestigd op het gedeelte
der resolutie dat de politieke
dwangstalcing afwyst.
„Indien het bestuur van oor
deel is, dat deze resolutie daar
toe een grondslag biedt, dan
zijn wij bereid tot een bespre
king met U op een nader vast
te stellen datum". 1
De E.V.C. heeft inmiddels geant
woord, dat zy deze uitnodiging aan
vaardt
Overleg bij „De Schelde"
Inzake de b\j de werf der Kon.
Mij. de Schelde ingevoerde over-
werkregeling is besloten dat de di
rectie en het bestuur van arbeiders
organisaties in de loop van de ko
mende week overleg zullen plegen.
In afwachting van deze byeenkomst
is de overwerkregeling met ingang
van Donderdag opgeschort
