Rudolf Diesel en
„warmtemotor
zijn eerste
ammm
Duitsers vermomd als
spoorwegarbeiders
2322021
BALLET DES ARTS
Axel Mimtfoe negentig jaar
9?
Een halve eeuw geleden:
Zuinige betrouwbare krachtbron
veroverde de wereld
Van 20 tot'20.000
paardekraehten
Brieven van Roosevelt
worden uitgegeven
R0TTERDAM5CHE SCHOUWBURG
Rad io-program m a
heöen
Officiële gegevens over Mei 1940
Valschermnonnen
overdreven?
San Michele's auteur
leeft bij Gustav VII
Donderdag 9 October 1947
3
In October van het jaar 1879 trad een 20-jarig Duits student
au de Technische Hogeschool te München als volontair in dienst bij
.ie toenmaals nog bescheiden Zwitserse machinefabriek van de gebroe
ders Sulzer te Wintcrthur. Hg heette Rudolf Diesel, had vele mooie ge
tuigschriften op zak, waarvan één zeer waarderend van zijn leermeester
Cart von Linde, destijds een autoriteit op het gebied van hete lucht-
motoren en koelmachines. Rudolf Diesel deed bij Sulzer practisehe erva
ring in de machinebouw op en ontwikkelde, uitstekend technicus en
groot denker als hij was, een geheel nieuw type motor, waaraan hij in
1893 bekendheid gaf in zijn geschrift „Theorie en constructie van een
rationele warmtemotor". Reeds' vier jaar later kwam de eerste volgens
het principe van Rudolf Diesel gebouwde motor in de Sulzerfabriek ge
reed.
Die eerste „warmtemotor" of wel
„Diesel' zoals de ruwoliemotoren
zonder electrische ontsteking later
haar de uitvinder werden genoemd,
vertoonde nog alle kinderziekten,
waaraan een nieuwe technische vin
ding onderhevig pleegt te zijn. Die
sels motor had één cylinder met een
boring van 260 m.m. en ontwikkelde
ondanks haar grote omvang en ge
wicht slechts 20 P.k. Het principe
echter was goed. Rudolf Diesel had
bereikt wat hij bereiken wide, een
motor met ziiiniger brandstofver
bruik, eenvoudiger bouw en bedie
ning, en voortdurend klaar staand
voor het gebruik, In slechts acht
jaren, die na het gereed komen van
de eerste Diesel volgden, had men
reeds zoveel verbeteringen weten
aan te brengen, als lager gewicht,
kleinere omvang, eenvoudiger be
diening. groter vermogen en hogere
bedrijfszekerheid, dat uit alle delen
van de wereld de orders binnen
stroomden voor de nieuwe Sulzer-
Dieselmotor. De zegetocht van de
Dieselmotor was begonnen 1
Door de jaren heen
Jacob Sulzer Imhoof. de leider
van de inmiddels opgerichte specia
le Dieselafdeling van de Suikerfa
briek zag in tegenstelling met zijn
vriend Rudolf Diesel, in de Diesel
motor de idealvoortstuwingsma
chine voor het schip. Sulzer Imhoof
nam de ontwikkeling van veel gro
ter motoren ter hand en zo ont
stond in 1905 de eerste direct om
keerbare twee-tact scheepscliesel,
die nog slechts het bescheiden ver
mogen van 90 p.k. had. In 1910
werd de Italiaanse postboot „Ro-
magna" als eerste schip ter wereld
niet twee 380 p.k. Dieselmotoren
uitgerust en twee jaar later werd
de „Monte Fencdo". het eerste gro
te- zeesehip, door motoren voortbe
wogen, in dienst gesteld. Hoewel
oolc in andere landen de fabricatie
van Dieselmotoren krachtig ter
hand werd genomen en dikwijls ver
beterd (Stork in Nederland, Dox-
fqrd in Engeland, Burmeister en
Wain in Denemarken om enkele
voorbeelden te noemen) bleef toch
de Sulzerfabriek, de bakermat van
de Dieselmotor, de jaren door een
vooraanstaande plaats in de wereld
innemen. Uit de Sulzerfabriek zijn
ook de grootste schcepsdieselmoto-
ren gekomen, die ooit werden ge
bouwd.
Het waren de in 1938 voltooi
de reusachtige motoren van hei
passagiersschip „Oranje" van
de Stoomvaart Mg. Nederland
te Amsterdam, in totaal drie
- stuks direct omkeerbare enkel-
werkende twee tact machines
van 12.500 p.k. elk gekoppeld
aan een schroef. Merkwaardig
is, dat men in de "„Willem Ruys"
de Rotterdamse tegenhanger
van de Amsterdamse „Oranje"
dié grote en daardoor zeer hoge
Dieselmotoren niet heeft wil
len plaatsen, doch de voorkeur
gegeven heeft aan acht kleine
re motoren op ingenieuze wijze
gekoppeld aan twee schroef
assen. De machinekamer kon
daardoor zeer laag blijven, wat
een grote besparing aan ruimte
op de erboven gelegen dekken
met zich bracht.
Merkwaardig is ook, dat in de
laatste jaren de scheepsdiesel enig
terrein begint te verliezen en op
meer schepen een turbine- of turbo-
el ectrische installatie wordt ge
plaatst, hetgeen noodzakelijk het
gevolg is van de grote vooruitgang,
die men bij het bouwen van hoge
drukketels heeft weten te bereiken.
Ook locomotieven
Behalve Diesels voor zeeschepen
en binnenvaartuigen en stationn «.ire
machines van allerlei soort voor het
gebruik te land, kwam de Sulzer
fabriek ook het eerst tot de bouw
van snellopende Dieselmotoren voor
locomotieven. Dit type motor lever
de in het begin met het oog op de
ruimte, het gewicht en de bijzonde
re bedieningselsen heel wat moei-
lijkhede^rop. Men speelde het niet
temin luaar en in 1912 kwam de
eerste Diesellocomotief gereed. In
1913 deed zij een proeftocht van
Zwitserland naar Berlijn, waar zij
door de Pruisische Staatsspoorwe
gen werd overgenomen en in dienst
gesteld. Deze 85 ton wegende loco
motief had een motor van 1600 p.k,
en bercilcte met trein, een maxi
mumsnelheid van 100 k.m. per uur.
Vijftig jaren zijn verstreken sinds
Rudolf Diesel zijn eerste „warmte
motor" voltooid zag. In die halve
eeuw groeiden uit die eerste primi
tieve machine van 20 p.k. de mo
derne Diesels tot een vermogen van
20.000 p.k. van thans. Nu dreunen
zij in de machinehal der machtige
electrische centrales, drijven dc
pompen aan in de watergemalen,
stuwen zeekastelen over oceanen en
ronken in locomotieven en treinen.
Dat in vijftig jaren de Dieselmo
tor de zuinige en hoogst betrouw
bare krachtbron werd en daardoor
niet te ontberen voor een mens
heid, die steeds verder gaat met de
wereld te mechaniseren, is de grote
verdienste geweest van Rudolf Die
sel en allen, die zijn -drieling door
jarenlange inspanning en volhar
ding technisch op zo'n hoog peil
hebben weten te brengen.
Nederlands Sanatorium
te Davos 50 jaar
Het Nederlands Sanatorium te
Davos bestaat deze maand 50 jaar.
Duizenden t.b.c.-patiënten van alle
gezindten hebben reeds genezing
gevonden in deze instelling.
De propaganda-afdeling Rotter
dam van het sanatorium stelt zich
ten doel gelden te verzamelen ten
einde het sanatorium in staat te
stellen zoveel mogelijk on- en min
vermogende t.b.c.-patiënten op te
nemen.
Op 11 October zal een door B. en
W. goedgekeurde straatcollecte
worden gehouden.
Wij twijfelen er niet aan of zeer
velen zullen het sympathieke doel
van deze collecte door een bijdrage
willen steunen.
TUINKALENDER
VRIJDAG 10 OCTOBER. In
plaats van bloeiende planten, die
tijdens de zomer Uw bloembakken
hebben gevuldkunnen daarin thans
als winter vulling zeer; goed groen-
blijvende gewassen worden aange
bracht. Dit wordt hier te lande
eigenlijk nog veel te weinig toege
pastVoor deze wintervidling komen'
zowel Bos palm {Buxus} als Aiicubg,
Mahonia, Skimnva, Vinca, Evony-
mus radicans, Kleine Cotoneasters,
Klimop, Dwergconiferen en nog vele
andere altijdgroene, gewassen in aan.
mi rking. Het bekende Knickerboc
ker Hotel aan deJ2$te straat in Keur
York was zelfs vermaard door de
prachtige gevulde bloembakken voor
zijn honderden ramen in zomer en
winter. Doch zover zijn we hier nog
niet. S. L.
moeder bewaarde
alles
Zijn i
Er wordt een nieuwe verzameling
brieven van Franklin Delano Roose
velt in het "licht gegeven. Het zijn
brieven, die hy in zijn kindertijd en
jeugd heeft geschréven aan zijn
moeder en de onderwerpen variëren
van kinderlijke liefdebetuigingen
tot de uitspraak van dc universi
teitsstudent, dat president Treodore
Roosevelt een fout had gemaakt
door zich te mengen in een mijn-
we rkc rsstaking.
Het eerste deel dezer brieven zal
de volgende maand verschijnen bij
DueSl, Sloan and Pearce, onder dé
titel: „Franklin Delano Roosevelt:
Zijn particuliere brieven.'
Volgens het tijdschrift Life, dat
een bloemlezing uit de brieven pu
bliceert, heeft Roosevelt's moeder
elk briefje, dat haar door haar zoon
is geschreven, bewaard. Enige
voorbeelden volgen hier: lv
Op 6-jarige leeftijd schreef hij
van Hyde Park: „Ilc heb grote
haast. Ik heb twéé vogelnestjes
gevonden ik heb een ci gegeten,
we maken het allen gopd. Ik ga
naar het feestje van Milli Ro
gers en naar napa. Daag. Uw
liefhebbende Franklin."
Van de Harvard-univcrsitéit
schreef hij op 20-jarige leeftijd:
„Ondanks zijn succes met het op
lossen van de moeilijkheid (sta
king) meen ik, dat de president
politiek althans een ernstige fout
b(1 ziin tussenkomst moet herstcl-
Zijn streven, de uitvoerende
wacht sterker te maken dan het
Congres kan niet anders dan slecht
te gevolgen hebben, vooral, indien
minder krachtige persoonlijk
heid hem in zijn ambt opvolgt."
Op 22-jarige leeftijd schreef hij
^a.n.Harvard: „Ik vreet welk ver
driet ik u moet hebben veroorzaakt
en u weet, dftt ik dat niet gedaan
zou hebben, als ik er werkelijk iets
aan had kunnen doen, maar ik ben
thans do gelukkigste man ter we
reld en ook dc fortüinlfókste. En
ZONDAGMIDDAG 12 OCTOBER 2 UUR
Grote kunstmanifestatie onder auspiciën van
„HET ROTTERDAMSCH PAROOL".
OPTREDEN" V.« DE BEROEMDE PARIJSE DANSGROEP
onder artistieke leiding van JEAN WEIDT,
ilanw; PSI ff/UKPI'P'ttPn Eerste ruis cn .gouden medaille
^UdllbBlbB.1 WübCICbbBII internationaal Ballet-concours 1947
Décors en maskérs: Haby. Jiuz. leiding: Guy Hubert.
„Weidi; is een voorbeeld van wil. zijn troep een
van geloof, hun dansen de uitdrukking van
zuiverheid en schoonheid". Jean Louis Barrault.
£t/"1rï'se Perf vo1 'of het optreden van „BALLET
DEb ARTS" o.l.v. JEAX WEIDT:
Parisien Libéré: de troep heeft, oon jeugdig, enthousiasme en een
bewonderenswaardige kracht.
Lettres Fran^aises: deze jonge groep bezield cnet een onweer
staanbaar geloof.de jonge troep van Jean Weidt legt""
getuigenis af van een bewonderenswaardig meesterschap.
Gavroche: Jooss heeft rijn weg gevonden. Weidt die het zeker
waard is, zal ook de zijne vinden.
La Nef: een jonge troep-, .bcziel.l niet levend vuur, onderwerpt
van1 zVfii chef *eIukkis'° 0VertuiSinS aan de aanwijzingen
La danse: Laten wij .Tean Weidt dus dankbaar zijn voor wat bij
ons ucet to geven.
DSsCHkp°AROrif"ikB ril het '5anft",r van "HET ROTTER-
Md" No. 2SJ3?) Scl,!eda™5e Sln«cl ™n 9-5 (telefonisch
dS'S'SeilSt'T0?"' T° f 2'S tot 4"50 (al,es M»SrepwO,
Deioe cn tweede balcon geheel uitverkocht.
MEER DAN VROEGER. Radio!ympia, de bekende Londense radio-
tentoonstelling, waar Britse radiofabrikanten hun nieuwste producten
plachten te tonen, heeft voor hef eersf sinds hef uifbreken i-an de oor
log haar deuren weer geopend. Van bovenstaande ontvanger, die veel
belangstelling trok, is de bolvormig e ombouw gefabriceerd uit... plastic!
DONDERDAG 9 OCTOBER
HILVERSUM Ir 19.00 En nu naar bed.
19.05 Bernard Person. 19.15 Doif v, d.
Linden. 19.45 R.V.D. antwoordt. 20.00
Nws. 20.15 Radio Philh. ork. 21.00
Luisterspel: De familie Barrett. 22.30 In
de schijnwerper. 2300 Nws. 23.15 Ray
Ventura.
HILVERSUM II: 19.00 Nws.. weer.
19.15 Hoe staat het in Indië. 19.30 Ac
tueel geluid. 19.45 Gr.muz. 19.55 Bacii-
koraal. 20.00 Nws. 20.15 Studio-steravond.
21.30 Dr. L. W, C. Scholten, lezing. 21.50
Gr.pl. 22.30 Nws. 22.45 Overdenk. 23.00
Progr. van Vrij en Blij 23.30 Lor.d.
Philh. ork.
VRIJDAG 10 OCTOBER
HILVERSUM 1: 8.00 Nws. 8.50 Voor
de huisvr. 10.00 Wijding. 10.20 Gr.pl.
10.30 Voor de vrouw. 10 45 Duetten v,
Brahms en Schumann. 11.05 Voordracht.
11.20 Bek. marsen en walsen. 12.00
Skymasters. 12.30 Weer. sport. Victor
Silvester. 13.00 Nws. 13.15 Papavers.
14.00 Kookkunst. 14.20 Kam. ork. 15.40
Sibelius-cone. 16 00 Jan Vogel. 16.30 Voor
de jeugd. 17.00 Orgel. 17.20 Piet Tiggers.
18.00 Nws. 18.20 Kil. Ha watlans. 18.30
Strijdkrachten.
HILVERSUM II: 8.00 Nws. 9.15 Voor
jonge zieken. 9.30 Waterstanden. 9.35
Opgewekte klanken. 10.30 Morgendienst.
11.00 Quatre-mains recital. 11.30 Werken
J. Jongen. 11.45 Ancora. 1230 Weer.
negTo-spirituals. 13.00 Nws. 13,15 Dolf
v. d. Linden. 14.00 Orgel. 14.20 Voordr.
14.40 Continental kwintet. 15.30 Conc.
geb. Koperkwartet. 16.00 Declamatie.
16.20 Viola da gamba, sopraan en alt
blokfluit, elavesimbel. 16.50 Smetana.
17.15 Sans Sgjici. 18.15 Fluit, 18,30 Geestel.
lied. 18.45 Lezing K. Hoeve. secr. N.J.V.
Kaar het communistische blad
„Le Drapeau Rouge" bericht, is de
Sow;et-Russische ambassadeur tc
Brussel, Pavlov, vergezeld van zijn
vrouw, per vliegtuig naar Moskou
vertrokken. 1
ALS rijp fruit viel in Mei 1940 een. deel van het Duitse leger op Ne
derlandse bodem neer. Parachutisten, vermomd als zo vertelde
men elkaar vol afschuw boerenarbeiders, postbodes, nonnen zelfs.
Waar? Onwaar? Officieel bevestigd of ontkend werd het nimmer. Nu
komt een officiële publicatie gegevens verschaffen over die bewogen
Meidagen. Binnenkort ral verschijnen een „Beknopt overzicht der
Krijgsverrichtingen der Koninklijke Landmacht 1019 Mei 1940"een
boek in opdjaoïit van de minister van Oorlog samengesteld door de
Sectie Krijgsgeschiedenis van de Generale Staf en uitgegeven voor de
Kon. Ned. Ver. „Ons Leger". Aan de inhoud liggen dagboeken, ge-
vechtsberichten, rapporten, enz. ten grondslag. Doel van dit overzicht
is het Nederlandse volk, na zeven en een half jaar, in te lichten over
de gebeurtenissen van tóen.
1.45 nl. was in de Kapellerlaan te
Roermond een schermutseling ont
staan tussen een troep, die blik
baar de opdracht had de voetbrug
over de Maas te Roermond onbe
schadigd in handen te krijgen en
de vernielingsploeg van de verhak-
king in de Kappellerlaan. Deze
troep^was in bedrieglijke, op Ne
derlandse uniformen gelijkende,
kleding gestoken.
De verraderlijke overval misluk
te. De voetbrug werd te pl.m. 3.30
vernield, terwijl bovendien de door-
laatbrug, welke op de Westelijke
oever in de paar de voetbrug voe
rende dijk is gelegen, om pl.m. 4.00
tot springen werd gebracht. De be
knoptheid dezer publicatie laat niet
toe alle overvallen op de bruggen
in het Oosten des lands uitvoerig
te bespreken. Aangezien echter van
de overval op de spoorbrug te Bug-
genum nog een drietal documenten
zijn bewaard gebleven, zal op deze
overrompeling iets nader worden
Ingegaan.
Geen versperringen
Op de spoorlijn VlodorpRoer
mondBuggenuhi waren geen noe
menswaardige versperringen aan
gebracht, zodat Duitse treinen over
het station Roermond konden door
rijden tot dc spoorbrug over de
Maas bij Buggenum. Er moest der
halve de Duitsers veel aan gelegen
zjjn deze spoorbrug onbeschadigd in
handen te krijgen.
Bij het aanbreken van de dag,
omstreeks 3.00 uur, bevonden zich
bg het Oostelijke uiteinde dezer
brug een wacht van drie korporaals
van het detachement poli tiet roepen,
hetwelk mede met de bewaking de
zer brug was belast, zomede een
sergeant van dit onderdeel, die al
daar in verband met de veiligheid,
nog enige maatregelen moest tref
fen. Na overleg met de comman
dant op de Westoever, werd beslo
ten een kolentrein, welke nog uit
Roermond moest arriveren, niet
meer te laten passeren en de
spoorwegheltken te sluiten.
Nauwelijks was men hiermede
gereed of er naderden uit Ooste
lijke richting langs de spoorbaan
een aantal burgers, gekleed in
overalls, met pet op, voorzien van
pikhouwelen en schoppen. De ser
geant gelastte hun vóór de spoor
weghekken halt te houden en liet
een hunner, met inachtneming van
de nodige veiligheidsmaatregelen,
ter controle naar voren komen.
Deze deelde mede „spoorwegarbei
der" te zijn, toonde een legitimatie-
kaart der N.S., voorzien van foto,
handtekening en doordrukstempel,
ten name van „Cox" en beweerde
Hebben er Duitsers als postbodes
of nonnen gevochten? Neen, zegt
deze publicatie met zoveel woor
den. De geruchten en berichten zijn
nimmer door commandanten van
onderdelen bevestigd en mededelin
gen, na de bevrijding ontvangen,
hebben geen nieuwe gezichtspunten
opgeleverd.
Vermoedelijk heeft de ongewone
kleding van de parachutisten tot
het ontstaan van deze geruchten
aanleiding gegeven, Hetgeen niet
uil zeggen, dat de Duitsers geen
middelen zouden hebben gebruikt
strydig met het „oorlogsrecht",
maar daarover straks.
Van verraad, gepleegd door offi
cieren, onderofficieren en soldaten
van het Nederlandse leger, z ij n
geen feitelijke gegevens bekend
geworden, helaas moet echter wel
■orden geconstateerd dat verschei-
denen hunner hun krijgsplichten heb
ben geschonden, onder meer door
de onder hun bevelen staande plaat
sen of posten buiten noodzaak,
eigendunkelijk te ontruimen of te
verlaten,'dan wel door zich aar, het
gevecht te ontrekken.
Naast deze. plichtsverzakingen
treft men gelukkig ook tal van ge
vallen aan van moed, onverschrok
kenheid, beleid, zelfopoffering
trouw, plichtsbetrachting en andere
hoedanigheden, welke de grondsla
gen vormen voor een weerbare
geest. Soms vrij gedetailleerd wordt
melding gemaakt van krijgsbedrij
ven, waarvan, er sommige al wel
algemeen bekend mogen heten, o.in.
de gevechten bij Mill, de operaties
op de Grebbeberg en in de Betuwe,
de aanval op de Bath-stelling.
Zonder twijfel is dc verraderlijke
overval op de Buggenumsebrug een
brokje strgd, dat èn om de door de
Duitsers gebezigde methoden èn
om de aan Nederlandse zijde be
toonde waakzaamheid, waard is
aan de vergetelheid te worden ont
trokken. Met het oog op de drei
gende toestand was voor de troe
pen aan de Maas en in de Peel—
Raam-stelling reeds op 7 Mei de
zgn. verhoogde graad van strijd
vaardigheid bevolen. Bij het aan
breken van de morgen van de 10de
Mei bevonden zich al deze troepen
in de gevechtsopstellingen.
Te 3.55 (Ned. tijd), leest men,
vond de grensoverschrijding plaats.
De eerste schoten in de oorlog tus
sen Nederland en Duitsland waren
toen reeds lang gevallen. Te pl.m.
„naar 413" te móeten. Een bij deze
contróle aanwezige spoorwegarbei
der der N.S. wist echter niet waar
„413" was en bleek deze „collega"
niet te kennen.
Do beweringen, zomede accent en
vorm der pikhouwelen, wekten arg
waan, zodat de sergeant het perso
neel op de Westoever telefonisch
met een en ander in kennis stelde
en versterking verzocht. Twee an-
-dere controles leverden hetzelfde
resultaat op. Andermaal stelde de
sergeant zich telefonisch met de
Westoever in verbinding.
Tijden» dit gesprek overvielen
de „spoorwegarbeiders", die onder
tussen tot een dertigtal waren aan
gegroeid, het Nederlandse perso
neel, waarbij een korporaal sneuvel
de en de sergeant zwaar werd ge
wond.
Alles de lucht in
Deze laatste zag nog, hoe een
„spoorwegarbeider" zijn overal uit
trok, waarna een Duits uniform
met zilveren epauletten, te voor
schijn kwam. De Duitse troep snel
de de brug op, waar zij van de
Westzijde af onder vuur werd ge
nomen, doch juist toen zij op het
midden der brug was aangekomen,
vloog deze in de lucht, waarbij alle
Duitsers omkwamen (pl.m. 3.45).
Zo was, dank zjj de plichtsbetrach
ting en koelbloedigheid van het
met de bewaking belaste personeel
der poli tietroepen, de overval mis
lukt en konden de enige tijd daarna
oprijdende tremen (een pantser- en
een goederentrein) de Maas niet
meer passéren, terwijl de pantser-
trein, voornamelijk door de rivier*
kazemat Noord, met succes onder
vuur kon worden genomen.
De drie vervalste legitimatie-
kaarten der N.S., die de sergeant
van de door hem gecontroleerde
„spoorwegarbeiders" had afgeno
men, bleven in diens bezit en wer
den- gedurende de bezettingsjaren
door hem bewaard. Zij bevinden
zich nu in het archief van Sectie 8
van de Generale Staf.
Brj het Bureau Nieuwe Geschie
denis van de Sectie Krijgsgeschiede
nis van de Generale Staf zal men
nog jaren bezig zijn oorlogsdaden,
bezettingstijd en bevrijdingstgd tot
in details te beschrijven. Om de ge
gevens daarvoor te bemachtigen
moeten soms hemel en aarde wor
den bewogen. Generaal-majoor D.
A. van Hilten en luit.-kolonel S.
van der Kloet vertoefden enige tijd
in het krijgsgevangenkamp van
Duitse generaals te Neustadt, waar
zij met von Küchler, Blaskowitz,
Blumentrltt e.a. spraken.
Langzaam vordert deze arbeid,
die alles heeft x*an een legpuzzle,
die nooit helemaal valt op te lossen.
In het ziekenhuis van de vereni
ging voor ziekenverpleging te Am- l
sterdam heeft dr. E. H. la Crapelle,
de dichteres Henriëtte Ronald Holst,
die bij een val in haar woning te
Zundert haar heupbeen brak. ge-
opergerd, Naar men ons mededeelde
heeft de patiënte de operatie zeer
goed doorstaan.
Gecombineerd feest
..Wel, hoe ben je gevaren op
vaderdag?
Om van dat hatelijke geïnformeer,
nu al drie dagen lang, af te wezen,
antwoord ik de eventueel verdere
belangstellenden dan maar bij deze.
Wel, wij houden bij ons thuis best
van feestelijk herdenken, maar niet
te kort op elkaar. Als er bw in één
week twee jarig zijn. vieren we dat
gecombineerd beter, één flink
feest, dan twee kleintjes, vlak na el
kander, vinden wij. En dat is heel
wijs van ons gezien, want een feest
is te feestelijk om er lichtvaardig
mee om te springen en niets maakt
zo melig dan een reeks van feesten.
Nu was er Zaterdag Dierendag, zo
u weet. en de Zondag daarop Vader
dag. Volgens de regel van het huis
moesten de feesten dus gecombi
neerd worden. Er waren twee mo
gelijkheden de dieren bij vader te
doen of vader bij de dieren.
Kijk, we zijn bij ons allemaal dol
op dieren. Zonder hond en kat. vo
geltjes en vissen vinden wij het een
dooie boel in huis en daarom zei
mijn vrouw op de kleine huiselijke
vergadering: ik geloof dat we vader
het best Zaterdag gelijk met de die
ren kunnen doen, tenslotte zijn er
heel wat beesten in huis cn maar
één vader.
Dat vond mijn oudste dochter, die
erg op mij trekt, nu weer niet zo fijn
gezegd van mams en zij stemde fel
legen. Eer. stuk of wat jongeren
daarentegen waren woest enthou
siast en brulden: ja! Paps bij de
beesten, veel leuker. Ook mijn me
ning werd gevraagd. Wat kan ik als
braaf democraat anders doen dan
mij bij de meerderheid der stemmen
neerleggen? Maar het stak me wel
een beetje.
Nou, die Zaterdag is voor onze
dieren een onvergetelijke dag ge
worden. Ik zie de vissen nóg zwem
men, lekker ruim in het bad, ge
woon een zee voor die dieren uit het
kommetje. Ik hoor de vogels nóg ze
nuwachtig door dc kamer fladderen,
gewoon een heelal, vergeleken bij
zo'n kleine volière. Ik zie de kat
nóg kokhalzen van het overmatig
vis verslinden en ik zie me nog de
ganse avond zoeken .naar de hond.
die oor deze keer vrij en onbeperkt
de hort op mocht grootste feest
voor zo'n beest - straat in. straat
uit en maar roepen en fluiten en
beestachtig moe worden van het ge
zoek.
En toen ik, na uren. dan tóch mei
hem thuis kwam. dat gezicht van
mijn vrouw, vol twijfel en stil ver
wijt.
En dat op vaderdag, zei ze.
Iedereen is al naar bed. De kinderen
hadden je vanavond willen huldi
gen, maar ze vielen om van de
slaap
En zo ging dat, vrienden, ja zo ben
ik gevaren op vaderdag.
DESIDERIUS
Vergeleken met de wijde, tientallen
meters stcf opslorpende avondtoi
letten, die op de tegenwoordige
buitenlandse modeshows worden
getoond, zelfs de crinolines onf-
breken niet! is dit een tamelijk
eenvoudig model. Hef is van gele
taf zijde en er behoort een tot aan
het middel reikend jakje bij van
dezelfde stof, met lange mouwen.
^AAf S/VSi- d e/3G
het „laboratorium" binnen. die zo mooi redobles kon maken met zijn hakken.
Hier deed graaf Paul hun een \*oorstel. „Kijk „U bedoelt José", zei de oude. „Zal ik hem. roe-
eens", zei hij, „wij kunnen elkaar helpen. Jullie pen? Een verstandig knaap",
hebt geld nodig voor costuums en voor een goede José, die ongeveer van mijn grootte was, werd
muzikale opleiding voor Xavier. Goed; dat kan. nu ook in het complot betrokken. Hij was al even
Alles wgt ik als tegenprestatie verlang is eenvou- enthousiast als zijn vader en Xavier. Dat was nog
dig dit: mij en mijn jonge vriend Jonska te hel- eens iets! Te mogen helpen om een goed man,
pen uit dit hotel te komen. Want eigenlijk zitten, zoals de graaf, gelukkig te maken, en om snood-
wij hier als twee gevangenen". aards, die alléén aan hun geldbuidel dachten, zo-
„Als gevangenen!" als die familie oen poets te kunnen bakken. Wa-
„Ah, de senor heeft wel de beste uitgezocht! «.Ik zal het je uitleggen", zei graaf Paul. En nu rempel, voor niets en niemendal zouden zc het
Neen, dat is helaas niet mijn zoon. Hij heet Xaj fantaseerde hij een vreemd verhaal; ten eerste ook gedaan hebben. Daar kon de graaf zeker van
vier, hij is éen Tamahumara Indiaan; hij ziet er kreeg IK. een zuster. Die zuster van mij, senorita zijn niet dat ze niet dankbaar waren.... Zo
naar uit ook, nietwaar. Ze zgn als tijgers. Hpor Rubia (de blonde) wachtte op ons in Chilpan- overtuigend klonken hun stemmen dat ik het zelf
hoe hij speelt, één en al vuur. Hij is de verloof- cinco. geloofde.
de van m(jn nicht, ja. dus 20.te zeggen ook één Het was een oude geschiedenis. „Mi Rubia", zei „zu]I{n m het nu doen? Ahore misno?"
van de familie nietwaar? Heeft 11 zun tremolo al paal Paul, „is arm Ik ben rijk. Als men elkaar Kog zei Paui. „jui£t ais ae IOn
BPii^nrn? TTftmhrr1' hu He» TVTi«a rie, nf»1\nr»t Vxscfoav» ■n,1lrn .1,. 9, f j:
Jr Au Z V. "W., mm „LXOE Tllel ZBi ETaai JTdlUi. ,,J Ulüi. cUO ue Z.LUJ
- a e Als '"1 de. M'sa oe Sevilla bemint, bestaan zulke verschillen met. Maar de onderede kiE^ gaa£ Maar dar. moeten we klaar
speelt, dan barsten do vrouwen in tranen uit. 't Is familie denkt er anders over". staan"
gehoord? Hombrc!
speelt, dan barsten
ook om het hart van een koe in. haar lichaam om
te laten draaien". er in 'als koek1 bij Ie t^êê'Mexit^iien^de1 olide ,E^ctam®I}!eX^1e£l?rtep^donfeer Sook
Dit laatste vond de oude wel het allergrootste was zelfs zichtbaar ontroerd door graaf Paul's veel licht, niet goed. Te veel donker, ook
compliment, dat hij de begaafde Xavier geven onthulling. 2e begrepen reeds met een half n Maakt achterdochtig
kon; en hij herhaalde het: „Om het hart van een woord: de familie van de vijand; die moest ver- We gingen de „feestzaal" weer binnen, waar in
koe te vermurwen.... ja, dat is pas guitaar- schalkt, worden. Ze hadden het hotel omsingeld, °hze afwezigheid de hele tafel tot de laatste krui-
spelen!" zodat dc graaf en de jonge broeder niet konden mel toe was leeggegeten. Senor Pacheco fluister-
Graaf Paul knikte: Als hij grondig muziek kon ontsnappen, zodat hij de senorita Rubia niet zou de: „Graaf, U heeft een geliefde die wacht in dc
studeren; lessen bij de beste meesters kon nemen kunnen trouwen? Nu, de graaf kon. op hen re- -bergen, bij de canyon van de Tixtla. Ik zal U er
dan zou Xavier het héél ver kunnen brengen, kenen. Had hij een plan? oen mooi lied van zingen..
denk je niet. Don Alfaro?" Graaf Paul had een plan. Hij begon en allen stemden in:
„Exaclamente". De andere greep graaf Paul's Wij zouden van kleren verwisselen; wij zouden Hoge, hoge bergrots,
hand cn drukte die alsof hij hemzelf het grootste ons gezicht een beetje bruin maken dan met
compliment had bezorgd. „Xavier, scnor. heeft de grote sombreros op, liet hotel verlaten, tege-
goud in elk van zijn vingertoppen, ach dat hij zijn lijk met dc rest van de troep. Wie zou ons her-
wat u betreft, lieve' mania'"trii w^t S^r.moet VGlrsi",t?ri.!u d,ifc. bol.,., maar wat kennen tussen de anderen? De boze familie? Dat
dat niets kan veranderen' wat S £'l!t u>.er moet,geld zijn, al is het nog zo wemig. waren die heren die beneden in de hotel-foyer
altijd voor ettadef^taïev«eet en 5Lb»m«S," <K Sitarspelers zien binnenko-
julïen blïjveTïïlïenru ztmnï wlë Im°et banmen
kindoren hebben om van te llouden
en die van u zullen Houden,
y r:,i-T'V' er weer weggingen, na de fiësta. Graaf Paul zou
urraat Paul krukte lachend, wenkt Xavier. Te- wisselen met Xavier; en Jonskg met één van de
zamca met hem en de oude Mexicaan gingen we zonen van Senor Pachcco ja met die magere,
Mooie rots
Zeg mij: waar is mijn geliefde,
Wat heb je gedaan met mijn geliefde?
Als ik slaap.
Als ik droom,
Zij loopt voor mij uit o rots,
rots van de woeste bergen
van Guerrero
Waarom ontnam je mij mijn geliefde?
(Wordt vervolgd).
Voor velen die indertijd zijn San Michele genoten hebben en het niet
kunnen nalaten, om het nop eens tc herlezen, is het misschien een grote
verrassing te vernemen, dat de schrijver-dokter Axel Munthe nog
steeds in leven is. Weliswaar vertoeft Hij niet meer op Capri, dat tg-
dens en door de oorlog zo goed als ontoegankelijk werd voor hem
wie thans nog tot hem wil doordringen, moet naar Stockholm, naar hcé
koninklijk paleis, waar Axel Munthe een gastvrg onderdak heeft ge
vonden in de -vleugel, waar hij het minst last heeft van het schelle dag
licht.
Hij wordt deze maand negentig
jaar.
Hij werkt nog aan een paar boe
ken, maar hij denkt niet, dat hij
hun voltooiing ooit nog zal beleven.
Het ene manuscript, dal hij onder
handen heeft, heet „De Lasten van
de Oude Dag" e:i het andere is 'n le
vensbeschrijving van wijlen konin
gin Victoria van Zweden.
De koning van Zweden, de bejaar
de Gustaaf VII. is Axel Munt he's
persoonlijke vriend: beiden lopen
zonder formaliteiten bij elkander in
en uit, en dat betekent heel wat,
want het hofprotocol le Stockholm
is zeer ingewikkeld en streng.
Zij, die Axel Munthe vroeger ge
kend hebben, hebben veel aan hem
verloren, want de zanger van het
zonnige, gelukkige Capri is een
mismoedig pessimist geworden; hij
is blind aan één oog, hij droomt nog
steeds van de mooie jaren van vroe
ger, en zijn gedachten zien de toe
komst van dc wereld somber in.
Zijn boeken leveren hem nog altijd
een zeer behoorlijk jaarinkomen op.
dat hjj grotendeels besteedt aan het
verzenden van pakketten naar de
streken, waar hij in de beste jaren
van zijn lang en r vontuurlijk le
ven mocht vertoeven en waar zijn
eigenlijke vrienden wonen: Lapland.
Italië, c.d. Slapen doet hij weinig;
dat is te merkwaardiger, daar hij in
zijn praktijk als dokter beroemd
heid verwierf als iemand, die dc
meest rusteloze patiënten tot rust
cn slaap wist te brengen.
Anecdote
Vittorio Massimino is nog steeds
zijn oppas; deze leest hem voor,
régelt zijn maaltijden, behandelt zijn
post. cn tobt over z'n eigen, per
soonlijk verdriet, dat hij het nl. in
de wereld niet heeft kunnen bren
gen tot wat hij altijd hoopte te
kunnen word en:*'geneesheer, net als
zijn oude patroon.-
Maar, als hij anecdoten over Axel
Munthe vertelt, komt er toch iets
olijks o\'er zijn strak gezicht: dit is
de laatste: Axel Munthe voelde on
langs zijn einde naderen, on hij
liet zijn beide zoons Malcolm en
Peter, die beiden in Engelse militai
re dienst zijti. telegrafisch waar
schuwen. dat zij. als zij hun vader
nog levend wensten aan te treffen,
zich naar Stockholm hadden te rep
pen. Beide zoons vlogen naar Zwe
den s eilandenstad. namen 'een taxi
naar het Paleis, lieten zich aandie
nen zoals zoons in zo'n geval doen,
en kregen ten antwoord, .,of de he
ren maar wilden antichambreren,
tot dr. Munthe klaar was met z'n
werk, want hij zat nu net druk in
zijn schrijverijen verdiept!", waarop
de jongste zoon verzuchtte; „Dat
komt er van. als je vader in 40 ta
len vertaald is!"
Maar zij bleven netjes wachten,
tot de D0-jarige hen eindelijk kon
ontvangen
(Om nauwkeurig te zjjn: de be«
roemde Zweed wordt 31 Oct, «ut, 00
Jaar).
