Geschiedenis der spionnage
in Nederland
SD en afweerdienst
Regering laat conferentie
volledig vrij
HET ROTTERDAMSCH PAROOL
Geraffineerd werk van
Plesman verdedigt zijn plan
ëén centraal, vliegveld
Nederlandse
verraders
r
Koerswijziging van pond niet
raadzaam geacht
DE OORLOG ACHTER
DE SCHERMEN
v
Frans-Brits verschil mag geen hinderpaal
zijn voor West-Europese Unie
DR. BEEL VRAAGT: MAAK ZELF
ONTWERP STAATS-REGELING.
Curacao wil direct
hervormingen
Scheepvaart en
luchtvaart
Schieveen niet geschikt, aldus
KLM-dirècteur
Delegaties ook naar
Rotterdam
Het autö-ongeval te
Zoetermeer
y Weerbericht
Dinsdag 27 Januari 1948
fred. en Adm- Longe-Haven 141, Schiedam
TeL 69Z0L Aüonn,prijsi per week 051
per kwartaal, 4,^, losse nummers 0.09
Opgericht door de Stichting „Het Parool"
Achtste jaargang, No. 22
Uitgave N.V. De Nieuwe Pers Postgiro
393644 Bankier: Amsterdamsche Bank
teRotterdam Directeur* B;de Vries
Hoofdredacteur: Th, Ramaker
De sinistere - Moahit-géyangenis£e
Berlijn, waar de leden der Stijkelgroep
hun laatste levensdagen doorbrachten.
(Speciale berichtgeving)
DU wordt «en stuk geschiedenis van de spionnage gedurende de laat
ste oorlog, de spionnage die even dnd is als het verraad en-die gelijke
tred 'heeft gehouden met detechnische ontwikkeling van de oorlog-
L voering. Nog.steeds is dè spionnage gebaseerd op.de menselijke zwak
heden, de gelddorst en de angst voor de dood. De samensmelting Van
instincten-en moderne middelen heeft een duivels geraffineerdka
rakter gegeven aan de tweede wereldoorlog.
vaste verbinding met de Nederland
se geheime dienst te Londen. In die
tijd vingen de Duitsers, .dank zij
geheime radio-ontvangsten, 5000
parachutezendingen op met -allerlei
spionnage- en "sabotagemateriaal en
gehèime opdrachten.. Alle parachu
tisten, die in Nederland moesten
gaanwerken, vielen inhanden yan
de Duitsers.;- omdat Londen de aan-,
staande landingen. ..argeloos had
doorgegeven over de radio.
De Duitsers gingen zeer geraffi
neerd te werk; wat zeer weinigen
weten is, dat de Duitse afweerdienst
en de SD waarvan de voornaam
ste 'leiders waxen- dr. Harster. Giskes
enSchrelèder met de "Nederland
se-dienst in Londen 'n compleet spel
letje hebben gespeeld. De gevolgen
waren verschrikkelijk! Honderden en
honderden slachtoffers vielen.
Gedurende ruim anderhalf jaar
beschikten deDuitsers over zestien
golflengten en'hadden daarmede "een
Wij ztfn er in geslaagd.belang
rijke, tot dusver onbekende, ge
geven» te verzamelen over de
Duitse spionnage in Nederland
gedurende de jaren van'bezet-'
tlng. óver het verraad, waaraan
zo velen ten offer vielen en over
-de geraffineerde methoden, die
'de S.D. toepaste bij het oprollen
■van Illegale organisaties. Dit
eerste van een aantal artikelen,
waarin men de namen van de In
telligentste spionnen en verra
ders erivan. vele slachtoffers
van hét verzet zal lezen, zullen
veel onthullen-over het lugubere
werk van de spion Anton van
der Waals, die schuldig is aan
de dood Van'honderdén-.geheime
agenten en "illegale werkers.
J
PAROLOSCOOP
- Frankrijk büiicn dè rij
E EN pa'ar dagen, geleden heeft
Bavin de- vórming van-een
West-Euröpèsé Federatie als een
van de doelstellingen van de'Britse
politiek aangekondigd, een mede-
délingr-dia zowel, in de landen van
Europa zelf als in- Amerika over bet
algemeen met grote instemming is
ontvangen. Men had het'gevoel, dat
de Foreign Secretary hiermede .een
grote en resolute stap' voorwaarts
'Daarom doet hei bericht, dat .de
Franse regering overgegaan is tot
de devaluatie van dé franc-en' vo?r-;
al oók; dat .'zij," ondanks de ernstige
bezwaren van de Engelse 'regering
en;vah de directie" van het Interna
tionale Monetaire Fonds, tot een
gedeeltelijk herstel- van. .een vrije
wisselmarkt heeft besloten ons-aan,
alsóf - men in Parijs" bezig is om Be-
vin ielijk 'tussen- de benen te lopen.
Wü wenseh.Jiier - niet de noodzaak
en' de merites van .deze 'Franse
maatregel, te behandelen, Iuervoor
voelen wij ons niet- deskundig ge-
noèg," maar wel moét- het ons van
het hart, .dat het; ogenblik, dat
Frankrijk Eeéft 'uitgezócht, om,r zo
als dei schrijver: van de Toestand in'
de N.H.C.,- hét zó juist heeft uitge
drukt,' üi.t het. gelid, te tre-
d-è ri, ons al bijzonder ongelukkig,
lijkt. Want; het -moge dan waar
zijn,dat Frankrijk niet de bedoe
ling. heeft "óm .van nu .af -een eigen
wég in - heel andere richting inte
slaan', het moge alleen maar -het
voornemen'hébben'om buiten de rij
zoveel mogelijk 'gelijkop' temar-.:
chéréct,. ëen feit is dan toch maar,-
dat -de economische eenvormigheid
is-verbroken. En. dit'betekent, zelfs
nog afgezien van de vraag, in hoe
verre. de valuta's van Engeland, en
de andere Westeuropese .landen
hiervan' de 'nadelige gevolgen zul
len ondervinden, ,/de politieke sa-
menwerking, weike nu eenmaal on
losmakelijk vervlochten, is mét' een
économische, weer idem zoveel
mpéillijker zalzijn geworden.
E N dan, .wat zal de uitwerking
van de Franse maatregel in de
Ver. Staten zijn? "Welkeindruk zal
hü in. hét bijzónder maken op het
Congres, dat bezig is met de behan
deling van het plan-Marshall? i,Be-
vins -ïéÖe- in het Lagerhuis zal een
directe en geweldige uitwerking
hébben om - het plan-Marshall er
gemakkelijker door te halen, naar
de mening van 'de ingewijden in
Washington",: 'schreef de Ameri
kaanse correspondent van dé Ob
server/Peter. Whitney, in ..het jong
ste nummer van dit gezaghebbend
Engelse Zondagsblad.' Laten wy het
hppéh,zeiden' wij, - tóen wij dit la
zen. Maar. huvpagen wij ons met
zónder ongerustheid, af, of dit ver
wachte nuttige effect van Bevms
réde niet Volkomen ongedaan ge
maakt zal .worden - door de-' Franse-
monetaire maatregelen. Een zo groot
mogelijke économische eenheid is
van het -begin, af een - eérstri voor
waarde geweest, die Marshall voor
de hulpverlening aan ons continent
heelt gesteld. Daarom zijn wy
bang, dat vele leden van het Con
gres de Franse maatregel als een
extra grote teleurstelling zullen
zién na de rede van Bevin cn dat
zij hem-heel zwaar zullen laten wc-
gen bij de bepaling van hun stand
punt tegenover de Amerikaanse
hulpverlening aan Europa.
Nogmaals, aan één beoordeling
van deze financiële maatregelen op
zichzelf of van hun noodzaak voor
en uitwerking op het economische"
léven van Frankrijk wagen wij ons
niet, maar van de algemeen poli
tieke gezichtshoek uit-zien wij geen
enkele reden om erover te jubelen.
Het.tegendeel is waar.
'Intelligent verraad
Aan dehand van de radioberich
ten ook werden.de Duitsers alles
gewaar over Het verzet. Zij schoven
intelligente verraders- als Anton van
der Waals. Poos, Slagter, Lindemans
(„King- Kong") in de verzetsgroe-,
pen. De verraders werden ..zwaar"
hetaald voor -het werk, dat bestond
uit het leveren van mensen. Ruim
zestig dappere kerels, die, naar. En
geland uitgeweken,.! terugkeerden
om de zaak der geallieerden te die
nen, zijn in Mauthausen bezweken.
Hun blöed kleeft aan .de handen van
Nederlandse verraders.
De arrestatie- van de verzetsgroep
Vórrink en van het Nationale Co
mité (Joekès, Schouten, Rutgers.
Van Dijk,- Toornstra en vele ande
ren) was het gevolg yan subtiel en
geraffineerd verraad van Anton van
der Waals jen diens Duitse chef -Kri-
tnirial Director Scbreieder. Anton
van der Waals was in d'e ogen Wan
Koos Vórrink - een .verzetsstrijder.
Vórrink stond hem gewichtige me
dedelingen af voor Londen, doch
deze gingen eerst "naar Schreieder
m Den Haag. -
Scherpzinnigheid en raffinement,
brutaliteit en idealisme, gouddorst,
karaktervastheid en zielelaaghéid
v/erden .dooreengestréngeldtijdens
dé worsteling van twee wereld
machten; Het werd oen bloedig dra-
mai'; i-veie /^acfitolfera vieïen'door
-k a pita! e X-f ou fen.;' -1 aa gyerra a d'en-
door de scherpzinnigheid van' Himm-
lers agénteh in Den Haag.
Reeds na zes maanden bezetting,
kwam in Nederland (de". eerste ille-r
gale groep in werking. Twinlle man,
onder wie generaal-majoor Hassel-
man, 'oversteBolten, drs.. Johan
Sfjjkel, Rotterdammer van geboorte.
mr. M. Hes, de Katwijkers A. en W.
v. d. Plas en. Comelis Drupsteen,
die een geheime zender bediende,
vonden elkaar. - .-■
Zij gaven bericht.en door - aan Lon
den; zij gaven het -voorbeeld, .dat
later door honderden 'zou' worden
gevólgd; Zijzelf hebben-hun arbeid
bijna allen mét de dóód -moeten be
kopen. De Stiikelgróep; werd een
symbool van het Nederlandse verzet
In Maart 1941'wisselt Drupsteen
pp ultra korte golf met Londen van
gedachten overde. mogelijkheid,
enkele léden der groep naar Enge
land te" zenden. Spionnagémateriaal
moet; worden overgebracht. Dé ge
broeders v. d,. Plas zullen mét de
logger 'KW 133 in pee gaan. Gude en
Stijkel varen mèê. Londen gaat ac-
coord.- De/schuit zak uit Schevenin-
gen veïtrekken- eP.bij: 52—13 Noord
door een duikboot worden over
genomen, -v-"
Grote spannibg. in de verzetsgroep
Mejuffrouw ;W, S.-.van.Deth van de
kinderpolitie en de' politiemannen
Kuipers en Mulder zullen, helpen bij
de ontsnapping.
Ook dé medewerkers Wan Dam
en Van 'Wesel wordeningelicht-
en rennen naar- hun SD-chef- Lorenz.
Op '2 April1941 slaat de Duitse
vuist toe! ?V:S
Stijkel, Gude en. de broers, v, d.
Plas worden van de.logger gesleurd.
Achter dit viertal sluiten zich direct
de poorten van'het OranjehoteL
Loxenz wenst eóïitér meteen de.
héle groep op te rollen en het,ge
lukt. Lang weet Drupsteen, de'mar
conist, de mazen van het net te'ont
lopen, doch tenslotte sluit het zich
ook om hem. Van Schévehingen
naar Berlijn; een rechtszitting, met
gesloten deuren, doodvonnissen....
Niemandin het vaderland hoort
nog iats-van deze eerste martelaren.
Thans, kennen we de plaats, waar
ze zijn terechtgesteld, we weten in
wélke kampen de andere- veroor
deelden, van ellende, zijn omgekomen
Hun graf is op vaderlandse bodem,
op Westduin bü Den Haag rijen zich
de kruisen van .hen, wier ..hert
standtvastigh is ghebleven in teghen:
spoedt".
In de gevangenis wachten .de. ver
raders Van. Dam én. Van Wesel op
de zitting van het Bijzonder Ge
rechtshof,dat hen oordelen. 2aL
Frans vliegtuig verbrand:
negen doden
Een Frans vliegtuig met twaalf
inzittenden, allen piloten of leer
ling-piloten, is te Romainville, een
voorstad ten noordwesten van Pa
rijs, neergestort op een schrijnwcr-
kersatelier. Negen inzittenden zijn
om het leven gekomen en twee
meubelmakers werden gewond.
Er brak brand uit, waardoor vijf
huizen werden verwoest. Dc ben
zine liep' in de riolen, die ontplof
ten. Hoogspanningskabels werden
door de ontploffingen vernield, zo
dat Romainville zonder stroom 2it.
Maandag za! in Paramaribo een
begin worden gemaakt met het pro
cés tegen Simon Sanchez, din be
schuldigd wordt van een poging tot
'eèn staatsgreep in Suriname.
De Britse minister van financiën. Sir Stafford Gripps, heeft gisteren
in het Lagerhuis bijzonderheden medegedeeld over de-besprekingen, die
hy de afgelopen dagen met de Franse minister van. Financiën, René
Mayer, heeft gevoerd. -„Ikheb er. de nadruk op gelegd," zei Cripps,
:;,dat wij volkomen sympathiseren-met het^oeh dat de Franse regering
nastreeft, tw. het tot stand brengen van een reëlewaardeverhouding
tussen de franc en de dollar.; Voorts hebben wij verklaard, dat wij bereid
zjjn dit streven by het Internationale Monetaire Fonds te Washington te
steunen, doch dat wy'ons niet kunnen verenigen met de methode, die de
Franse regering zich voorstelt te-volgen."
Cripps zei, dat de Britse regering
niet van plan is op grond van de
Franse devaluaticmaatrgel over te
gaan tot "rvtjziging van de koefs van
het pond' in verhouding, tot andere
valuta's, daar :zü niel gelooft, dat
dit noodzakelijk of raadzaam zal
worden..,.-'■ :y
NEDERLAND, SURINAME EN CÜRACAO OM DE TAFEL
Richtlijneix te vormen voor de wenselijk geachte
wijzigingen in de staatkundige verhoudingen van
Nederland, Suriname en Curagao en deze vervolgens
in ontwerp-regelingen uitwerken -^- aldus formuleer-,
de de minister-president de taak van de Rijksconfe
rentie die hij vanmorgen in de vergaderzaal van de
Eerste Kamer opende. Het spreekt daarbij i vanzelf,
aldus dr. Beel, dat de regering er naar zal streven het
resultaat, als dat zo weloverwogen en goed geformu
leerd. en uitgewerkt zal blijken te zijn als zij verwacht,
in wettelijke voorzieningen te regelen.
De regering Heeft de conferentie geen programma voorgelegd;
zij heeft Haar nadrukkelijk de volle vrijheid gelaten om over de
problemen' der sfructuufwijzigingen te beraadslagen en Het resul
taat van de beraadslagingen" in voorstellen neer te leggen.
Wel "zal 'Groot-Brittamiië voor
zorgsmaatregelen rapeten némen.;
De; politiek der. Britse regering zat
tweeledig/zijii: enerzijds .zal al hét
mogelijke worden, gedaan om de
Franse végóring .te helpen haar _doél
van Jeep y^stgesfeldé, upif.Qrme wjs-
selkoers zo spoedig mogelijk tebe-.
•ro|fe^-'-'.i»r^lïandsrjsijd%.'. de, nodige;
Tffa^tregeléuzullch worden", getrof-,
fen om in'dë'tïjd,.die nodig zal zijn
om dit dóel te verwezenhjkén, de
terugslag v^n de Franse maatregel
op het Britse pond en op de andere/
geldeenhedeh, waarmede Engeland
ten nauwste betrokken- is, te be
perkend
Crlpps heeft te Parijs-een techni
sche staf achtergelaten, dié tot taak
heeft: met de Franseregering de
voorzorgsmaatregelen uit-te wer
ken,, die Groót-Brittannië zal -moé
ten némen!
Cripps" gaf de vérzekering, dat
zowel GrootrBrittannïë als Frank
rijk -van mening- zijn, dat him. me
ningsverschil over de devaluatie
van de franc geen, hinderpaal mag
vormen voor de uitvoering van
Bevitfs voorstellen inzake een
Westeuropese Unie, bestaande uit
Groot-Brittannië, Frankrijk, N e-
d er land, België en Luxemburg
en eventueel andere landen in de
toekomst.
Bestaiidsfeesprpkingen
qp Öpst-J ava
Militaire besbrekingen over
uitvoering 'van het bestand
-op Oost-Jaya "hebben een zeer
bevredigend-eyërlóop - gehad.
meldt Aneta, dit Soerabaia.
"De •.besprekihgeD werdengehou
den bij een;kampóöK.ten. zuidwésten,
vanMóöjókéjfcg itiiss^n, de .hoogste
Nederlandse ar ReptiblikfeliiSe - be
velhebbers van Oost-Javavan Ne
derlandse zjjde de commandant van.
de A-divisie genèraai-maioor W. X
K. Baay ea van Republikeinse zijde
del commandanten van. de 5e, 6e en
7e divisie der T.N.I. Militaire assis
tenten van de Commissie van Goe
de Diensten woonden dë besprekin
gen..bij.
Iri de komende dagen zal voort
durend contact* worden onderhou
den. -..
De commandant van de 5e divi
sie der :T. -. N..T., Djatikoesoenio is
met een Amerikaans vliegtuig uit
Djög.ia op hétvliegveld te Soera-
baja aangekonien. Hij., zal, krach
tens de hestandSovereenkomst, een
regeling:treffen .voor de, evapuatie
van de. Republikeinse eenheden uit
de; door de Nederlanders, in Oost-
Java' bezette gebieden.
Als uitgangspunt gaf dr. Beel 'de
Koninklijke réde van 7 December
1942 aan. Hij wees erop 'dat die
rede opzettelijk de liieüwe vormen
van -het rijksverband niet heeft
aangegeven,
De toegezegde zelfstandigheid
der rijksdelen en de van hen ver
langde duurzame samen-werking
zullen hebben te rusten op de drie
zuilen van vrijheid, gelijkwaardig
heid en verbondenheid, zo sprak dr.
Beel de conferentie toe. Dit bete
kent thans in. het bijzonder .voor u,
dat Nederland zelfstandig zal blij
ven en Suriname en de Nederland-
sé Antillen zelfstandig zullen wor
den, alle in., het genot van de
rechten en verplichtingen, die Wet.
kenmerk zijn der 'zelfstandigheid,
en alle zfidanig geordend dat de
toewijding' vaij' het Huis'van Oran
je, 'de onderlinge samenwerking en
de goede internationale betrekkin-
-gen .tot huii recht, zulten komen."
Stellig zult gij bereid"zijn uw ar
beid" roédè te doen; dragen door hét
besef, dat deze.voorgenomen staat
kundige hervormingen de verant
woordelijkheid voor goed bestuur
en algemeen welzijn van de. tegen
woordige grondwettelijke organen
op andere organen zal doen over
gaan ,en dat die „oude" organen,
alvorens terug te treden, zullen
mogen verlangen, dat de nieuwe
rechtsorde 'n democratische rechts
orde zij, financieel en economisch
verantwoord, bevredigend weder
zijdse belangen, en behoeften, lei
dend totculturele verheffing over
èn weer,, en dienende ook de inter
nationale samenleving.
.Daarbij zult u op de bijstand'die
de deelgenoten wederzijds elkander
zullen willen verlenen, mogen re
kenen!
De regering is er .van overtuigd,
dat voorbeelden uit vroeger en' te
genwoordig Nederlands staatsrecht
en uit nieim opgekomen Indonesi
sche staatkundige verhoudingen
leerrijk zullen' kunnen zijn en dat
oplossingen in Noord- en Zuid-
Amerikaanse republieken gevonden
of in Britse en Franse West-ïndi- 1
sche gebieden nagestreefd, zullen
kunnen dienen tot het vinden van
de. weg naar, wat voor -ons aanbe-
veièns- of .begerenswaard is te
achten.-;
"Naar nieuwe vormen
Bij uw arbeid zal de eerste vraag,
naar bet mij voorkomt, deze zijn,
of de vierdelige opzet van Het Ko
ninkrijk, in de grondwet van 1922
aangegeven en waarop de Konink
lijke rede uiteraard steunde, als
zodanig nog te volgen is. In dit
verband moge ik' cr nog eens aan
fcerinneren, dat de overéénkomst
van Linggadjktl één tweeledige
unie aangenomen heeft.
.7;.n?.zierT(ns-/K-opihkr.ij£^. voor 'tX_—
over vier v.'erelddelen uitgestrekt:
Nederland inv Eüropa, Indonesië: in
Azië, de Nederlandse Antillen be
neden de wind in. het Amerikaanse
werelddeel, alle gelegen in centra'
van wereldverkeer; Suriname in
Zuid-Amerika,: de Nlderlandse An
tillen boven 'de', wind1 meer naar
Noord-Amerika' gericht cn- Neder
lands Nieuw-Guinea in het Austra
lische werelddeel, al deze laatste
minder centraal gelegen.
Elk staatsdoel op zichzelfis be
trekkelijk kléin, maar .verenigd "en
samenwerkend zijn wij groot.
Het is thans niet aan mij uit
te, maken of eri; in hoeverre Su-
rinamers,, Cura?aoenaars, Aru
banen en andere bevolkingsgroe
pen der Nederlandse Antillen
ieder op zichzelf of in enig ver-
Wanneer men dr. Plesman hoort
spreken oyer zijn „hobby" dé KLM,
•kah;'menniet..anders;;dan :;!vérbaasd!
zijn hoe het mogelijk is.,:geweest', in
de kórtè spaxme tijdsl die;sinds de
bevrijding verliëp. 'met' bij'ria niéts"
'aan- ménsen eri. materiaal bij'',hfet
begin, eenwereldluchtvaartbédrijf
uit-'de'grond té. stampenA pe-KLM
heeft;nu' hoofdlijriennaar Batavia;
Willemstad, NewYork,.Montevideo,
Johannesburg, Midden' Oosten eri
Perzië mét als ■„aanyoer"riettér!."'het
uitgebreide. Europeséinet,- het Cara-,
ibische net en het net-in de Indische
Archipel 'gezamenlijk' met éen om
zet van 125 a 150 nüllioèn.
Dr. Plèsman achtte het; succes
van een luchtlijnin; hoge. maté af
hankelijk, van de keuze van :;hét
vliegtuigtypé en vond, dat de; KLM
mét haar 17 snélle,comfortabele en-
economische ConsteUaticriis „een
aardig partijtjè kon meemazen iri
het concert van de internationale
luchtvaartwereld". De „Connies"
kreeg de KLM in bezit juist toen
het toestel vrijwel van zijn kinder
ziekten genezen was en de KLM
bofte ten tweede male, nu dit ook
het geval zal zijn met het Douglas-
próauct DC 6, waarvan er in Mei
a.s. zes stuks beschikbaar komen.
Een verdere uitbreiding van het
vliegend'ma^riaal is de aankoop
van 12 Convairs, 450 km per uur
vl legende twecmotorige. toestel len
voor het Europese net.
Een ander belangrijk punt is de
keuze der -luchtlijnen, waarin -men,
drijf overigens/ waarin de staat al
les te zeggen heeft.
Wat liét vliegveldprobleem be
treft kennén we dr. Plesman al voor
de oorlog als een sterk voorstander
van één groot centraal vliegveld jn
West-Nederland met als plaats
Leiderdorp. Een grondonderzoek
kort voor de oorlog verricht, toonde
aan, dat op die plek grote brok
ken veen zaten en het terrein dus
voor vïieghaven ongeschikt was.
Dr. Plesman's keuze is nu gevallen
op een. centraal vliegveld, Burger
veen geheten, gelegen in de Zuid
Baarlemmermcerpoldèr en van
een grondkwaliteit gelijk aan die
van Schiphol. Dr. Plesman ver
klaarde bü deze keuze de instem
ming gekregen te hebben van in
dustrie, PTT en NS.
Met lantaarnplaatjes liét dr.
Plesman zien hóe de KLM dit
vliegveld reeds heeft uitgekiend,
o.rri. met een ondergrondse spoor
baan eri een centraal veld te mid
den van 'de startbanen,een eiland
als het ware, waarop de dienstge
bouwen zijn geprojecteerd. Voor
Rotterdam ligt Burgerveen' 12 mi-
van Rotterdam, Den Haag of Am
sterdammers uiteraard dezelfde tijd
verderaf dan Schiphol. De tijd, die
men nodig zal hebben dit vliegveld
.va 'nRotterdam, Oen Haag of Am
sterdam uit te bereiken zou vol
gens dr. Plesman absoluut, niet
langer zijn dan bij grótè buiten
landse vlieghavens, soms zelfs
korter.
Tegen de beraamde uitbreiding
van Schiphol voerde spr. talrijke
bezwaren aan en wel als voor
naamste, dat de kosten dezer uit
breiding niet slechts groter zouden
zijn dan die van de aanleg van
een nieuw Burgerveen, maar dat
bovendien een minder goede vïieg
haven verkregen wordt. Wanneer
we Schieveen cn dc uitbreiding
van Schiphol achterwege laten en
overgaan tot de bouw van vïieg
haven Burgerveen, besparen we
ons honderdvijftig millioen gulden,
aldus spr.
Een toehoorder uit de zaal had
aandeelhouder worden in een be- j op één van dr. Plesmairs lantaarn-
Dr. A. Plesman heeft.gisteravond in,de Aula \'an de.Economische
Hogeschool ruim vierhonderd toehoorders, voor het merendeel, eco-
nomische studenten een blik gegund in het bedrijf, waarover hij de
scepter zwaait: de K.L.M. Hü sprak ook over het probleem scheep
vaart—luchtvaart dat eigenlijk helemaal geen probleem voor hem
is! en verdedigde wat betreft de nog steeds hangende vliegveld-
kwestie met vuur zijn zienswijze op dit vraagstuk: één centraal
vliegveld! v. A - .V-,
kennélük;'X;tot groteteleurstelling
van dr.- Plesman, in het geheel .niet
vrij is: In de luchtvaart-bestaat een
groot protectiónnismé en tot een
internationaal samenwerken - niet
een volkomen vrij luchtverkeer,
geMjk.de vaart op. de zeeën, wil het
maar niet. komen. De kèuze-en;.op
leiding*-vèn personeel-^eri.'- voorts de
meest, efficiënte organisatie van het
.Sterk"; internationaal georiënteerde
b'edryf zijn mede van het. grootste
'belang. Op dit ogenblik heeft de
KLM in Nederland eri-in Oost en
"West tezamen 11.500 mensen .in
dienst,, eëri- omvangrijk corps,dat
bergen werk verzet als blijkt uit de
volgende cijfers:' in 1946'bedroeg -de
vervoerscapaciteit 58. millioen ton
kilometers', in1947 96 müïioen en
in 1948 volgens raming 170 millioen
tonkilometers.
j Scheepvaart aandeel-
houdér
Desgevraagd gaf dr. Plesman ook
zijn mening omtrent het-.probleem
scheepvaart—luchtvaart té kennen
en deed dat kort en bondig. Er is in
Nederland geen plaats voor een
tweede PTT, noch voor een tweede
NS -en evenmin voor een tweede
KLM. De KLM heeft in Nederland
het monopolie, maar zeker niet er
•buiten. We zullen dat in 1950 of
wat later duchtig merken, aldus
merkte spr. op. Dr. Plesman zag
mede in verband met hel drukken
van de kostprijs en het op een af
stand houden van de critische be
zettingsgraad éen sterke uitbreiding
van liet luchtnet gepaard gaande
aan toenemende kapitaalsinveste
ringen- in-bet-verschiet. De scheep-
vaart kan dus als ieder ander ook
DR.. A. PLESMAN:
een vliegveld Schieveen?nee
.ongeschikt.
plaatjes gezien, dat grafisch voor
gesteld de grootste stroom van
„klanten" voor- de;K.L,M. uit de
Zuidwestelijke hoek van Holland
kwam. Hij vroeg nu dr. Plesman
of dit niet aanleiding zou kunnen
zijn Schieveen tot centraal vlieg
veld te maken.
Dr. Plesman antwoordde
hierop, dat Schieveen om tech
nische redenen niet als vlieg
veld tc gebruiken is. Het is
ongeschikt, omdat het te dicht
bü de bebouwing ligt, de
grond deugt niet - zoals vol
gens dr. Plesman grondborin
gen hebben uitgewezen
terwijl het ongunstig ligt - ten
opzichte van de spoorwegver
bindingen.
Boyendien, aldus voegde dr.
Plesman hieraan toe, heeft de er
varing geleerd, dat havensteden
als Marseille, Antwerpen, Liver
pool, Rotterdam en vroeger Ham
burg relatief weinig passagiers op
leveren voor het luchtverkeer.
Men moet het hebben van centra
met gemengde belangen als van in
dustrie, handel, diplomatie, kunst,
congressen, bijv. Parijs, Londen cf
New York. Wij kunnen ons ook
zo'n centrum maken indien wij
Holland als een „stad" beschou
wen met een inwonertal van vier
millioen. Een centraal vliegveld,
zo'n groot gebied bestrijkend, zal
aan. een belangrijke versterking
betekenen van Nederlands positie
ir. het internationale- luchtvaart-
verkeer
Wij vernemen dat dé. leden der
delegaties aan de. rijksconferen-
tie in Den Haag op 12 Februari
eèn bezoek aan Rotterdam zul
len brengen. Zij zullen, niet al
leen de gast zijn van het ge
meentebestuur maar ook van
een aantal grote bedrijven, zoals
bijv. de b:P.M., waar zij de ter
reinen zullen, bezoeken.
band een. natie zijn of willen
worden.
Voor mij staat echter vast, aat ra
Nederland, Suriname en d_e Neder
landse Antillen, gezamenlijk sterk
het bewustzijn leeft om als georden
de groep tezamen te. behoren, en, dit
spreekt voor ons te sterker, waar.
wij allen opzien naar het Huis van
Oranje, dat onpartijdig tronend
boven de staatsdelen zich 'wijdt
aan het welzijn van ons allen. _en
waar wij allen steeds de toewijding
mogen ervaren van H.M. Koningin
Wilhelmina, wip de algemene en
bijzondere vrijheid en de rechten
van alle harer onderdanen zo zeer
ter harte gaat.
Minister Jonkman
Hierna sprak minister Jonkman,
aan wie. het voorzitterschap der
conferentie is opgedragen. Hij ves
tigde er de aandacht op, dat aan het
voorzitterschap met het .lidmaat
schap van de' conferentie is ver
bonden. Dé voorzitter .heeft' een
raadgevende stem. Aldus wordt de
minister gelegenheid gegeven
enerzijds de conferentie te dienen,
anderzijds dé regering zo innig
mogelijk in het werk der conferen
tie te betrekken.. ;*u
Terecht heeft de minister-presi
dent ons voorgebonden, dat een
zware taak ons wacht."- Niet een
voudig Is het uit de rampspoed yan
een wereldoorlog en uit :de inmid-
dels natuurlijk gegroeide zelfstan
digheid van de vrij gebleven Ne
derlandse Antillen en Suriname,
door de woelige, en ingewikkelde
na-oorlógse omstandigheden heen,
de weg naar de. verlangde nieuwe;
rechtsorde te vinden.
lu dit verband moge ik van
de zijde der Curacaose dele-
gatie, die mij zulks, hééft vér-
zocht, mededelen, dat zü .met
de meeste klem onder de aan-
dacht der Nederlandse rege-
ring heeft gëbractit, dat daar
haar óórdeei; reeds/ vóórde
staatkundige heiyormhigen,
uit, waarmede déze 'eóriferêh'öe '.1"
zich heeft bezig te houden,
ten spoedigste in feite
"hervormingen noodzakelijk
zjjn, welke volgens haar woor
den in de eerste plaats, als In
de Koninklijke rede In. hét:
vooruitgezicht gesteld, de ge-
lijkstandigheld van de Neder
landse Antillen en Nederland
erkennen en welke iri de twee
de plaats Aruba tot een zelf
standig gelijkgerechtigd staats
deel maken;' onafhankelijk van.
de andere Nederlandse Aritil-
len.
Aan het' slot. .yan 2ijri rede sprak
de minister als volgt: -Aan ons. de
taak ertoe 'bij te dragen het
eeuwenoude staatsverband te ver
nieuwen, aangepast aan. de eisen
van deze tijd.
Wij zullen ons werkstuk hebbaia.'
af te: leveren in 1948:— het jaar,
waarin wij ook en vóór alles moe
ten" herdenken, dat vijftig:; 'jaren
geleden Koningin Wilhelmina tot;
de regering geroepen werd. Haar
wijsheid eri toewijding! mogeri ons.
bezielen, en moge het ons worden.
gegeven, datons werk voor. haar
als een geschenk zal' zijn..'
Hierna trok de conferentie zich
terug in haar eerstebesloten ver
ga rlering.
De rijkspolitie te Zoetermeer
heeft het- geheimzinnige auto-onge-
luk bij Zoetermeer, dat aan de:
Haagse dierenarts dr. P. Roodzant
het leven, gekost heef t, tot ophelde
ring weten te brengen.
Dr.-R. had de 19-jarige L G-, die
ten tijde van het ongeval achter
het - stuur zat, als lifter uit Dén
Haag medegenomen.
Onderweg heeft G. de" dierenarts
gedwongen te stoppen eri hem
daarna buiten de wagen beroofd,
Na de stevigeworsteling, die
hieraan voorafging, nam. dr. R.: op
nieuw achter het stuur plaats, waar
G. hem echter wegsloeg. In snelle
vaart ging de dader er toen yan
door. Op een bepaald ogenblik/heeft
dr. R. die naast G. op de voorbank
zat,, weer getracht" het strnir in
handen, te- krijgen. Tijdens dit ge
vecht is de wagen op de scheidings
muur gevlogen.
De dader, die inmiddels een voD
ledige bekentenis heeft :afgelegd,' ia
ter beschikking van de justitie ge
steld en bevindt zich*than^ in ver-
zekérde bewaring.
WEINIG VERANDERING
Weersverwaciitirip, geldig
van Dinsdagavond tot
Woensdagavond:
Meest matige wind .tussen.
Oost en Zuid. F.nkele
overdrijvende wolkenvel
den en overwegend droog
weer. In de nacht plaat
selijk lichte votst en hier
en daar vorming van ne
vel of mist. Overdag on
geveer dezelfde tempera
tuur als vandaag.
Zon op UZ8 uur onder 17.18
Maan op 20 24'uur. onder 10 06,uur.
Jan. Hoogwater te Rotterdam: le
tij 6.04 uur: 2e tij 18.42 uur (Springtij).
Waarnemingen te Rotterdam (heden
morgen 3.40 uur): 745.6 luchtdruk; Z.
3 wind; temp. 2.1: max temp. 10.8
(gistermiddag 2.40 uur): min. temp.
2.1 (hedenmorgen 8.40 uur)
Weersgesteldheid: bewolkt!
i Jan;:
