Amerika zoekt een president F 30.000.000 V hebt de wereld aan een lijntje m farine4 (TIET EEfll IR EEfl HOEKJE Democraten: gebrek aan leiders Republikeinen: gebrek aan geduld S „Slaven"-klasse steunt Democraten t- SEÏÏS&Tïï SSS&SïS ^5tóÏÏ?k *°u dl-sp;,t Ratten kosten Nederland jaarlijks Onze defensie zete lt in Wageningen Qrijze jeugd treedt aan.... rjE tad is met «a zo Mobilofoon, uitkomst voor wie zich langs de weg eenzaam welt Zaterdag 10 ïpril 1948 I V S' ,in de roUHeke nieuwskolom herhaaldelijk -v..fiïï£? r? Lr 0 Kr<K>,st« P»nVen: de Republikeinse sn <3e Demo- x?ze ep trrmen /-a' e'k woordenboek als bijna synoniem vemveidem Wanneer ffe republikeins gezind bint, ztft ge dan niet tevens aemoe ra risen Legt men een Amerikaan deze vraag', zonder hoofdletters te gebruiken, voor. dan xal het onduhhelzinnig antwoord „ja*" zt]n; maar sprekend oyer tie partben met oen hoofdletter, dan bestaan er fundamen tele verschillen, die geanalyseerd dienen te worden. De .Attachet", gevechtsvliegtuig met str&nl&andrijving van de Vicktts Armstrongfabricken, verbeterde met een snelheid van 900 km per uur het record op dc 100 km gesloten circit. Heden ten dage;slaat de balans! politieke macht van beide groep" in de partij met Truman te breken en een nieuwe „derde party'* op te nchten. want er heerst grote ontevredenheid in de boezem van de partij over de kwestie van de rech ten der arbeiders. Alleen wanneer lart-kvTn 'iT' w"w Truman zich alsnog rou verbinder. feuÖffie «ch£u?Pr^S£t TanSS; SeSS§ Democraat Maar het Congres heeft na de verkiezingen van 1946 een Republikeinse meerderheid, zowel in de Senaat als m het Huis van Afgevaardigden. Wat zijn nu d< Repubhketnen en de Democra- wh .de laatsten het smg n-Usschien nbg kunnen worden voorkomen. De positie van de Democraten wordt heden ten dage bepaald door tradities, door wat Amerika's nieu we positie klaarblijkelijk vergt, door de onbezweken wil om aan de macht te bltfven en door gebrek, aan Wat zijn nu de verschillen tussen de Repuohkc' ten? Laten ae ia&tsten het "i-JU: u;Jü%'f>P ^miblikeinen. - - - - -- ->kson ben kans m 1948, voor 't eerst sinds 1933, met een president weer aan mas Jefferson en Andrew Jackson zijn, dat hun politieke denkbeelden wortelen in de oudste geschiedenis van es V.S. als onafhankelijke na tie. De politieks ideeën van Jeffer- «eon werden in die eerste ontwikke lingsjaren van het nieuwe land „li beraal", zelf3 „radicaal" gevonden Er bestond een duidelijk te onder scheiden kloof tussen hetgeen Jtef- ferson als helar.g voor het gehele volk beschouwde en de speciale be langen van de bezittende klassen. Andrew Jackson, de frontsoldaat uit Tennessee, de held van de Oor log van 1S12 tegen Engeland, was het ideale voorbeeld van „de ïnan uit het volk". Gedurende de beide perioden var. zijn presidentschap van 1829—1837, heeft de Democra tische party haar blijvend karakter gekregen- Sindsdien heeft rij zich. meer dan haar tegenwoordige tegenstander, steeds liberaler en meer toegewijd aan de massa dan aan speciale be langen betoond. Toch kreeg de De mocratische party in de jaren na Jackson, andere belangen en steun van andere zijde. In het roerige tijd vak vóór de oorlog tussen ce Sta ten (2S61'651 werden de Demo craten de party van het Zuiden, ge steund door de „slaven"~klassen. Het was dan ook onvermijdelijk, dat de Democraten na de overwinning van het „Noorden" de macht verlo- ren. Alleen m 18S4 kwamen zy weer aan de regering, toen Grover Cleve land uit de staat New York de na tionale verkiezing Won, met steun van de maasa's in de zich steeds uitbreidende steden, en Industriële centra van het la110 en dank zjj de steeds betrouwbare steun van alle Zuidelijke Staten. De „betrouwbaar heid van het Zuiden" is tot op de huidige dag een vaststaand feit; d. w. z. alle. Zuiderlingen zullen een Democraat stemmen, onverschillig wie de candidaat is. Het politieke geheugen is van lange duur zelfs in Amerika! Jn de twintigste eeuw hebben twee -Eminente figuren Sn de Demo cratische party de ogen van de hele wereld op zich zien gericht. Het waren Woodrow Wilson en Franklin D. Roosevelt Wilson werd in 1912 tot president gekozen, zuiver ora redenen van binnenlandse politiek. Een van zijn eerste daden was net in de wet opnemen van verscheide ne sociale en economische maatre gelen. Zgn optreden na 1917 als 'a werelds kampioen voor de vry- held en een in de Volkenbond ver ankerde vrede is overbekend, lBKR3a^-rï-"^a door Dr. William O. Fletcher pfa 1920 brak er voor de Demo craten weer een donkere tijd aan, toen zich by de meerderheid der de macht te komen. Zij kunnen hun ongeduld ternauwernood verbergen. Men kan slechts hopen, dat zaj in de opwinding van de jacht andere pro blemen met uit het oog zullen ver liezen, die, wanneer er geen oplos sing voor gevonden wordt, de ge hele jacht vruchteloos zouden kun nen maken. Alle wedstrijden van beroeps boksers in Tsjechoalowakhe zijn verboden door het comité van actie van de Sokols dat nu de gehele sportbe weging in het land be stuurt. Vandaag wordt door de minis ters van justitie van Nederland, België en Luxemburg tn. Brussel een protocol getekend betreffende de instelling van een Beneluxcom- missie tot eenmaking van. het recht in de drie landen. Merkwaardig, hoe snel een mens, ook al is hij de vier kruisjes gepasseerd, zich schikken kan in een nieuwe situatie. Vier weken zijn we nu in Harderwijk, maar het lijkt, of een burgerbe staan reeds maanden en maanden achter ons ligt. De strozak is ons vertrouwder dan de lits-jumeaux thuis, met behulp van een scherpe patroon peuteren we een lichte mitrailleur tot in onderdelen uit elkaar, we weten wanneer de wacht in 't geweer komt en hoever een mortier van 5 schiet, en we grinniken niet meer wanneer de sergeant-majoor Spierenburg des morgens bij het appèl over de bin- Gezeten burgers reserve-officieren weer in het bronsgroen werkpak, worden als soldaten getraind en gedrildZij passen zich snel aan, kankeren soms, waarderen de strozak en de caniine en slapen onder theorie alles „als vroeger". gen" in. Europa, begon te openbaren. Alleen de dreigende economische chaos bracht de Democraten, met de verkiezing van Roosevelt, In 1932 weer aan de macht. Zijn loop baan als president vertoont een op vallende overeenkomst met die van Wilson. Ook hy begon als eert her vormer met zyn „New Deal"; het wereldgebeuren en éigen voorkeur dreven ook hem In de positie van wereldleider staatsman. Wy overdrijven niet, als wjj be weren, dat de democraten heden ten dage een Jackson, Wilson of Roosevelt nodig hebben, maar ze niet onder hun leden tellen. Het ge mis aan leiderschap is op 't ogen blik hun grootste probleem. Wat hun politiek betreft, zijn zij nog aanhangers van de New Deal principes, wat tegenwoordig wil zeggen, dat zij graag zouden zien, dat de Nationale Regering rechten en verantwoordelijkheden aan zich trok, die vroeger alleen individuele rechten en bezit waren. Verder noemt de Democratische Party* zich sinds de dagen van Wil son, de „Internationalistische" par ty. Sinds in de laatste drie jaren echter in de Republikeinse Partij eminente figuren, als senator Ar thur Vandenberg en John Foster Dulles een zeer actieve rol zijn gaan spelen bij de koersbepaling van. de buitenlandse politiek der V.S., kun nen de Democraten niet langer het monopolie voor zich opeisen van zich. bewust to zijn van de verant woordelijkheid van de V3 ten op zichte van de gehele wereld en van de bereidheid die op zich te nemen. Tenslotte en geheel in overeen stemming met haar historische tra ditie, ondervindt de Democratische Partij geen geringe steun van de georganiseerde „arbeiders" In het land. Onder Roosevelt hebben de vakverenigingen meer wetteigke macht verkregen dan zjj ooit tevo ren bezaten. Maar zelfs vele Demo craten geven toe, dat de vakvereni gingen misbruik maken van hun rechten en macht, in 't bijzonder door de alles lanalcggende Stakin gen Zelfs dreigt de „radicale OP de fiets, in ae boot. bij het kamperen, altijd komt zo'n tvïnd- jacket van pas. Het woedt gemaakt van waterdichte stof. heeft een extra opgestikte schouderpas en het moet goed ruim riffen. Natuurlijk mogen een paar flinke zakken niet ontbrt- ken. Voor ftef eertfe model heeft U voor een jongen van 14 15 jaar ongeveer 130 meter stof van 140 cm. breed nodig. Aan de hals stikken we het van boven 1}4 cm. brede bij' sefminertje en zetten - tegen de voor kanten het beleg. Aan het zakspht naaien we de voetingzak en de Heksluiting, Na het stuiten van de schoudernaad wordt het schouderpas opgestikt. Aan de binnenkant zetten we van anderen tegen de zijkanten repen stof. die enkele malen in de lengte doorgestikt worden. Door de zo ontstane schuifxomen halen we elastiek, waarmee we de onderkant op iaillebreedte brengen. De onder kant ven de mouw wordt van een split voorzien en ingerimpHd tussen de dubbele manchet gezet, die knoopsluitirtg krijgt. We naaien de mouw met de naad 2% cm. vóór de zijnaad in het vest. De halsopening zetten we tusen de dubbele stof van de kraag, Önd#ekrnag en inlegsel schuin knippert. we 6'cm. af en zetten deze tussen een dubbele band van 82 cm. lang en 6 cm. breed. De grote opgestikte zakken krijgen een plooi in het mid den gestikt en lopen van boven even wijdig met het «cfiouderp&s. Bij de beide vesten kunt u vanzelfsprekend ook andere opgestikte of ingezette zakken nemen. Laat daarin de toe- Voor het andere model knipt LI komstige eigenaar ook een woordje meesprekenwant hij moet ar per slot dan tekening plezier van hebben. aan de midder.voodijn een overslag van 2 cm aan. Het btjschuinertje kan vervallen. Van de onderkant nemen niet waar? ELLA BEZEMER. Ol PAS MOUW Si li ZAK V - ft'1 vis-J MANCHET (4 0.15 JAAR nenplaats buldert: „Plaats van de rechter voorste man. hier vóór my. Rechter voorste man.,., vóór!!" We zijn weer soldaten, ten minste, het gaat er zo'n beetje op lijken. Trouwens: wij brengen onze dagen niet in ledigheid door! Des morgens kwart over zes luidt de kazernebei, ten teken dat de dag begonnen is, en wanneer de mees te onzer lezers zich nog even lek kertjes omdraaien, hebben wij al ontbeten. Vier lesperioden van drie kwartier des morgens en een ge lijk aantal des middags zorgen, er voor dat wij \an achten tot vijven in touw zijn. Een morgen- en een middagpauze geven gelegenheid, in de cantine van koffie of thee met twee koeken te genieten, tegen de vooroorlogse prijs van 17 centen. Zo worden wij in snel tempo ge reed gemaakt voor de taak, die ons in Indonesië wacht. Strijd tegen dc slaap Ongeveer de helft van het onder wijs is theoretisch, en dat brengt bepaalde moeilijkheden met zich mee. Want de stem van de leraar, gestadig en in hetzelfde tempo door het lokaal klinkend, heeft op velen de uitwerking van een slaap liedje. Steeds zwaarder worden de oogleden, steeds verwarder de beelden, die uit ons onderbewust zijn opduiken. Vaak dromen, wij met open ogen, zijn mijlen ver wèg, totdat de stem, die ons in trance bracht, plotseling wegvalt en een onheilspellende stilte ont staat, die ons plots'klaar wakker maakt. Vooral het eerste en laatste lesuur na de middagpauze zijn in dit opzicht berucht. Onze sergeant Huitïnga heeft een probate wekker in de vorm van een lange lineaal, waarmee hij op de voorste tafel slaat; wie wegsukkelde springt een meter hoog als die knal tot zijn verdoofde hersens doordringt. De luitenant B, heeft een ander middel. Hij vraagt midden onder «de les: „Willen de heren even op staan?" Meestal blijven er dan twee of drie zitten die quasi pein zend voor zich uit staren, tot ze nog volkomen verward door de anderen mee opgetrokken worden. „Gaat u weer zitten, heren," zegt de luitenant. „We gaan met frisse moed verder." Ja, ook daarin zijn we weer soldaat, we kunnen op elk wille keurig uur van de dag slapen, zelfs thuis, als we met verlof zijn. Een nog niet zo lang getrouwde vaandrig op onze kamer vindt dat niet prettig, en. gaat nu Donderdags en Vrijdags vroeg naar bed, om te voorkomen, dat hij Zondagsmid dags bij de thee begint te snurken. Fris als een hoentje komt hij thuis. Dat bezorgt hem intussen een standje van onze handels-attaché die zeer terecht opmerkt: „Ik vind dat niet de ware geest. Doe als ik: ga Zaterdag en Zondag vroeg naar bed, dan kom je des Maandags fris en uitgeslapen bij de dienst." De huichelaar! Over slapen gesproken.,., hoe men zich toch in. de mensen ver gissen kan. De candidaat-notaris op onze kamer ontpopt zich als een warm voorstander van met open ramen slapen, ook al vriest het zo dat de ryp op de dekens Kgl. Maar onze bioloog, een echte natuur vriend die op een kilometer af stand een mees van ean vink kan enderscheiden, brult: „Dicht, dat raam. Hebben jullie ooit gehoord, dat er iemand van de stank ge storven is?" 'n Boos heertje Hoewel we nu allemaal voorzien zijn van werkpak en battle dress, wil het met onze kledïngvoorzïe- ning niet erg vlotten. Hoewel de winkels uitpuilen van «schoenen, is er in het militair magazijn alleen schoeisel voor dwergen en reuzen. De middelmaat van 40 tot 43 schit tert door afwezigheid. Trouwens, van de meeste artikelen is de voor raad zeer gering, er schijnt iets te haperen aan de samenwerking tus sen de betrokken militaire instan ties. Dat alles is natuurlijk een prach tig argument om te kankeren, want ook daarin zijn we weer echte sol daten. In ons stamcafé aan de Strandboulevard wordt de zaak breeduit besproken en de critiek niet gespaard. Een oude heer aan de leestafel hoort het aan en windt zich kenne lijk op. Je ziet hem als 't ware den ken: „Die verdraaide kerels! Nog net zulke redeloze kankeraars als vroeger." Maar hij bedwingt zich rekent af en slaat de deur nijdig achter zich dicht. „Meneer was boos", zegt de ober. „"Waar bemoeit hij 2ich mee?" vragen wij. „Hij is gepensionneerd generaal, en oud-minister van oorlog. Uit Den Haag geëvacueerd in de oor logsjaren." Tja, alles weten, is al les vergeven. De generaal zal zijn borrel op de Witte missen. En dat geklets van die reserve-officieren, j T~)E BRyiNE RAT heeft een beroerde winter achter de rug, en het had juist alle maal zo prettig voor hem kunnen zjjn. Strenge koude bleef uit en. de vochtigheid liet evenmin te wensen over. De mensen heb ben hem echter een poets gebakken. In Wageningen is een Plantenziektenkundige Dienst, deze meent, dat de goederenwaarde van dertig millioen gulden, die deze ratten per jaar oppeuzelen toch eigen- ljk wfel een beetje de spuigaten uitliep. De gemeentebesturen van 610 gemeenten werden ingeschakeld en tussen half December van het vorige jaar en Februari van dit jaar was de rat geen ogenblik zijn leven veilig. De ruim zeshonderd gemeenten die aan de actie deelnamen hebben intussen hun rapporten bij de Dienst in Wage ningen ingestuurd, zo dat dr. L. "W. D. Caudri zoöloog van deze instel ling een inzicht heeft verkregen in de resul taten. Welnu, hij is hierover niet ontevre den. In 109 gemeenten werden zeer goede re sultaten bereikt, in 253 was het effect goed. ïn de overige plaatseri had de bestrijding minder effect. Tot de gebieden die aan de actie deelne men behoorden Lim burg en Noord Brabant, het Rijn- en Maasge bied, een deel van Utrecht de Kop van Noord Holland, Zee land en Groningen. Was er dan een rat- tenplaag? „Och", 2egt de heer Caudri. „niet in de afmetingen dat het publiek er veel van merkte. Maar eerlijk gezegd verdroot het mij, dat de ratten jaar in jaar uit een groot deel van ons voedsel, dat wij zelf zo bar nodig hebben, opvraten." De rat brengt schade toe aan de te velde staande gewassen, aan de on ge dorste voorraden in de schuren, aan de meel- dat zich in de~ aan staande zomer een veld- muizenplaag zal voor- doem Een dergelijke plaag pleegt zich om de vier tot vijf jaar te openbaren. De laatste was In de jaren 1943— 1944. Zo gezien zouden we dus deze zomer Schurk J pakhuizen en aan de huisvoorrad en. Hy tast bouwwerken aan en is een gevaar voor de volksgezondheid. Denk slbchts aan de ziekte van Weill en aan de rattenbeetziekte en an dere ziekten waarmede de rat ons vee belaagt." Nu de winter-actie is beëindigd blijft het zaak de behaalde resul-. taten vast te houden. Daartoe is particuliere medewerking nodig om die plaatsen waar zich nog ratten bevinden, zo als riolen, vuilnisstort plaatsen ea slachtplaat sen te zuiveren. Met de strijd tegen de rat is de taak van deze dienst niet afge sloten. Bij het begin van dit jaar was het aantal veldmuizen, ook wel kortstaarten ge noemd. groter dan nor maal. Dit doef vrezen, weer aan de beurt zijn. De muls richt grote schade aan in het wintergraan, het win- terkoolzaad, het gras- en hooiland en diverse landbouwgewassen. Bij de vorige muizenplaag was onder meer het Westelijke deel van Utrecht hun operatie gebied. Het publiek heeft daar toen niet veel van gemerkt-want in die jaren woedden In ons land behalve de muizen en ratten an dere veelvraten, die nog oneindig gevaarlijker waren. Dezen zyn nu verdwenen, de ratten én muizen echter niet. In Wageningen zetelt het hoofdkwartier van onze defensie, waarop wij ons vertrouwen ge vestigd houden, mits wij ons aan haar bevelen houden. over schoenen en interlockjes aap# te moeten horen, wanneer je ai zes jaar in de verbanning leeft Hé, die korveeërs Vier man van,, de F-cursusf die straks als majoor'of overste naar Indië zullen gaan, belanden in hun. werkpak in de kantine van de ka zerne te Erxnelo. Ze hebben een oefening in de buurt en gaan er even een kop koffie met koekea halen. Maar het is er druk, alle stoelen zijn bezet en dus gaan ze maar op de rand van het biljart zitten. De kantinebaas intussen heeft scherpe ogen en waakt over zijn spullen als een kloek over haar kiekens. Zijn stentor stem davert door de zaal: „Hé, die korveeërs daar achteraan, ga als de weerlicht van dat biljart af!!" Be schaamd staan de a.s. hoofdofficie ren op. De een is houtvester, de ander accountant, de derde be stuurt een groot landbouwbedrijf in het Zuiden, dé vierde is inge nieur. Maar het bronsgroen werk pak kent geen graden, geen rangen, geen standen „Ik moest er toch mee lachen," zegt gul de man uit het Zuiden. „Weet zo'n kantinebaas veel!*' Ingezonden mededelingen Vier beroemde genees middelen in één tablet. BI! griep, verkondheid, tegen alle pijnen enz., Is CHEFARINE „4" een bijzonder krachtig maar toch weldadig middel, wanthetbevat vier werkzame bestand delen, sluk voor stok in de gehele wereld al beroemd. Eén bestanddeel Chefarox - zorgt dat, al is de werking zeer krachtig, zells een gevoelige maag niet van streek raakt. Prijs t 0.7S per 20 taMetlen. Brits-Russiscli onderzoek naar vliegtuigincident In een brief van. greneraai Robert son aan maarschalk Sokolofsky heeft de Engelse nuhtaire gouver neur zich accoord verklaard met een gemeenschappelijk Erits-Rus- slsch onderzoek naar het vliegincl- dent van Maandag te Berlijn. fin gezonden mededeling i Daacbreffcefcjfc* veHichWng, oofc bij d« kavjgste k>e*f4- pQn dow onX« van ©cds HOetWUHFOEDERS heel ver dat wij rijden- r 'r i. de in een auto op een een tonige weg onze echtgenote thuis kunnen opbellen en zeggen dat zij de aardappe len op kan zetten, want dat wij over een goed half uur thuis zijn. Of als men op een eenzame weg ergens op de Vei uwe tussen Apeldoorn en Amersfoort plots merkt, dat de benzinetank leeg is. even vlug van uit de tvagen een tankstation opbelt om een paar liter van dat on misbare goedje te laten aan rukken. T DEZE conclusie kwamen wij toen wij een dezer dagen, dwalen de over de jubileumbeurs, natuurlijk ook terecht kwamen op de. zoals steeds, interessante Phi lips stand, waar men de gehele dag door demon straties geeft van de nieu we Phüips-mobilofoon. Maar wij werden hiervan nog meer overtuigd 1001 wij het experiment zelf beleefden, tijdens een auto tochtje rondom Utrecht en daarbij geregeld ie telefo- nzsch contact stonden met de Philips-stand op de Jaarbeurs. Het gaat allemaal zo dood eenvoudig of het de gewoonste zaak van de wereld is. Men haalt een knopje om en men hoort i-tt.- de man op de jaarbeurs- \AAT men doen heeft stand, die belangstellend v traai posten opgevangen en doorgegeven aan elk willekeurig telefoonnum mer, Zo is het natuurlijk Ondertussen snelt onze ook in omgekeerde volg- wagen met een vaartje van' orde.mogelijk, terwijl het 50 km. over de weg voort wederzijdse zenden en ont- en babbelen wij rustig als of wij thuis bij de telefoon «itten met de spreker in telefooncel op de jaar- beurs. informeert of de zon schijnt of dat het soms regent en prompt vertellen wij de jaarbeursbezoekers, dat noch het een noch het ander 't geval is maar dat het ondanks dit toch heel behoorlijk weer is. „We passeren juist de brug over het Over!' moment springen een aan tal lampjes op een grote plattegrond van Utrecht, welke boven de stand hangt aan, precies waar de Rondweg het, op de kaart met een brede zwar te streep aangegeven, Am- ster d amRij nk anaal snijdt. Zo kan men op de Jaarbeurs de wagen op <Je „voet" volgen, vangen plaats heeft door middel van een'ultra korte golf van ongeveer vier me ter, waarbij gebruik wordt gemaakt van het moderne systeem der frequentie modulatie. rj ET is op het moment nog niet te zeggen welke mogelijkheden de Mobilofoon, biedt. Zij zijn vrijwel onbegrensd. Wij denken slechts aan genees kundige diensten, politie, brandweer, wegenwacht verkeers- en havendienst om nog niet eens te spre ken over de grote waarde welke een dergelijke in stallatie voor doktoren heeft. Maar deze demon stratie, die wij als oog- en oorgetuige hebben meege maakt. sterkte ons in de - overtuiging dat hier een schillende pynfen van ons belangrijke stap is gedaan land (elke zendinstallatie in de richting van de ver heeft eén actie radius van volmaking van snelle ver- ongeveer 40 km) door de bindingen ia onze samen- P.T.T. op te stellen een- leving. Om zo'n apparaat in zijn wagen te doen plaat sen? Bij de radiodienst van de P.T.T. ligt de zorg voor het civiele gebruik van de Mobilofoon, en deze distribueert de aanvragen. Hoe het werkt? Ook al met zo ingewikkeld. In. de rijdende auto wordt als Merwedekanaal. mobiele post een PhUips-N. En op hetzelfde S.F. zendontvanginstallatie geplaatst, met bedienings kastje, luidspreker, ge monteerd onder het dash- bord, microfoon en een zeer kleine antenne op het dak van de auto. Het ge luid wordt door de op ver- Volledige roman in 50 pagina's Herman Besselaar heeft een ro man geschreven, in 1945, en deze is nu in de Bayard-reeks van de uit geverij Kroonder te Bussum in 1948 verschenen. Het is een zeer goede roman van nog geen vijftig bladzijden en daarom dient hij zich aan als no velle; het is echter een model-no velle .geworden, want zij bevat al les geschreven en ongeschreven wat een volledige roman zou hebben moeten bevatten. Ogenschijnlijk is „Het Oude We- relt-proces" (zo luidt de tited) een zielkundige studie van een pleiter, die iemand te verdedigen krijgt, die een daad van geweld heeft ge pleegd op een andere man. De pleiter zoekt naar het waarom en het waardoor van „de moord, sub sidiair doodslag, meer subsidiair opzettelijke zware mishandeling, de dood ten gevolge hebbend" ,en aan het eind van de novelle weten wij, dat de pleiter gevonden heeft; helaas wonen wij het pleidooi niet meer bij. De schrijver geeft ons letterlijk en niets dan (de drama tische) stof tot denken en begrijpen; hoe wij verder deraken, a Iaat hij aan ons over. De „moordenaar", Gregorius Timmerhout, is een Tolstojaansé, Dostojewskiaanse figuur; als kind magisch-zinnelijk bekoord door het wilde dier (i.e. tijgers); later zal hij in zichzelf en in andere mensen steeds weer wilde dierlijkheden ontdekken, en die waarheid en obsessie „moet" hij doden om der wille van het waaraehtig-men- selijke en het waarachtig-onschul- ^ig-lieve (het kind van Evelicntje in het verhaal) en om der wille van yijn eigen opgekropte liefde voor Evelientje's moeder. Twee vrouwen staan, aan het begin van dit drama: de grote Eve lien die niet met Gregorius doch met de dierlijk-begeerlijke To 171 Pinksterblom trouwt, en Paula Zijm, die Tom Pinksterblom in haar strikken vangt. Als er een maal bloed gevloeid is, wordt Eve lien een vrouw van waarde en Paula zakt in haar onechte waar deloosheid weg. De ene dus ver edelt, vergeestelijkt, de andere verdierlijkt. doet en blufferig lacherig z'n tan den zet in al wat hij begeert; 'n bravoure kerel zonder diepte, man van daden, daden zonder ziel. De schrijver is het, die aan alle fi guren (Evelientje het minst) diepte en relief verleent door op het dier lijke te zinspelen. Hij is een ken ner van de kinderziel, van puber teitsmoeilijkheden vorig werk, de Reis naar de Volwassenheid en Wie Weet? hebben dit bewezen en een kenner is hij van de Een zacht, gevoelig verhaal is het geworden over vreselijke din gen. Daarom, dat men er, al noemt „Het Oude Werelt-proces" zich een novelle, over oordelen, moet als over een volledige psychologische roman, zeer gunstig oordelen. de B. Muziek-aUerlei Het zal velen onbekend zijn, dat hier te lande een particulier in stituut onder leiding van Franz Aufrecht bestaat, hetwelk onder motto „Een Uur Muziek" school- concert en geeft. Ter gelegenheid van het tienja rig bestaan heeft Aufrecht thans een brochure he* licht doen zien, waarin de remiltaten zijner Sehool- concerten 2ijn vervat. Dat deze in hoge mate bevredigend mogen worden genoemd, blijkt wel uit het feit, dat een groot aantal Ne derlandse musici gedurende die tijd 1460 concerten, welke zij zelf inleidden, op 250 scholen hebber, gegeven. Een ieder, die in het cultureel streven van dit instituut belang stelt zal in dit geschriftje veel we tenswaardigheden kunnen vinden. (Uitgave ..Een Uur Muziek", opvoedende concerten. Randwijklaan 31. Amsterdam). Natuurlyriek De bekende jonge dichteres Hella S. Haasse heeft in een door Jettie Olivier keurig-geillustreerde bundel allerlei lyriek vertaald van natuurvolkeren. De oorspronkelij ke verzamelaar, W. Muensterber- ger heeft z'n collectie van een in leiding en aantekeningem voorzien, Tom is de gewone man, die groot I en Vair Loghum Slaterus te Arn hem kan er zich op beroemen de uitgave te hebben verzorgd. De belangstelling voor de kin derlijk-eerlijke uitingen der na tuurvolken is nog jong, de bewon dering ervan en de genegenheid er voor zijn nog jonger, en het aller jongst is de erkenning, dat de cul turele waarde van „natuurkunst" voor de blanke beschaving onmis baar en op verfrissende wijze, be zielend kan zijn. Ook de hier bijeengebrachte ver zen zijn ongekend: direct en krach tig van expressie: de „onbewuste" inboorling overtreft meermalen de XX-de eeuwse overbeschaafde ge routineerde Westerling, zowel in haat, als in liefde. Een voorbeeld van wat in menig westers tijdschrift best zou kunnen paraderen als „Tijdzang", mc?ge volgen, het is een lied uit Nias: Iedereen drijft rond ah op ceh stuk drijfhout. De zoom van het uitspansel aan beide kanten Is omhooggcvlogen gelijk een vleermuis, Is voorbijgeschoten als de wervel wind. De dorpspoort is in elkaar gestort. Het dorpsplein staaf vol mos. Van elkaar vervreemd zijn de mensen. De wereld is al te oud Om als dansplaats dienst te doen. De wereld staat op het punt te vergaan" Ken u self! Wat is instinct? Wat is spel? Wat is vrees? Wat is haat? En: wat is een minderwaardig heidscomplex? Deze, en nog tal van andere, tot iedereen doorgedrongen modern- zielkundige vragfen heeft prof. A. L. Mander behandeld in een boek je van honderd bladzijden „Psy chologie voor Iedereen", vertaald door dr. J, H. Schuurmans Stekho ven en uitgegeven bij A. J. Lui- tingh, Amsterdam. Een zeer nuttig boekje, want het kweekt begrip aan, begrip voor de medemens. En begrip vermeer dert, volgens die hooggeleerde schrijver,* ons geluk. Hy kon daarin wel eens gelijk hebben, mits ons gewin niet -tot begrip beperkt blijft, doch ver der voert tot verdieping van ons vermogen tot 2 i e f d e tot de naas te.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1948 | | pagina 4