1
H,M, de Koningin doet na jubileum
afstand van de troon
HET ROTTERDAMSCH PABGOL'
Ernstig vermaan om vooral
eendrachtig te zijn
Koningin Wilhclmina stond pal
in bewogen tijden
j,Staat schouder aan schouder met Juliana"
Móéder des Vaderlands
r
Mij." „Zeeland" terug
naar Vlissingén
Wens, die werd.
vervuld
Sterke persoonlijkheid, die het
gevaar niet schuwde
Weerbericht
BONNENLIJST
:4!
Donderdag 13 Mei 1943
Red. en Adm. Lange Haven 141, Schiedam
T*L>49301 Abonnprijii per week 6-31
pei kwartaal f V—, losae nummers ƒ0,09
Opgericht door de Stichting „Het Parool"
DE
Mitste jaargang, No, llï^
Ultgerv® N.V. De Nieuws Per» Postgiro
39M44 Sanklen Amsterdamscho BanE
te. Rotterdam Directeur: B. do 'Vrlee
Hooldrsdacteur: Th. Ramaker
H.M. Koningin Wilhelmina, die Vrijdag 14 Mei het bewind tijdelijk overdraagt
aan Prinses Juliana, Jioopt het op 30 Augustus, tot na de jubileumfeesten, weer
van de Regentes over te nemen.
Na de viering van het regeringsjubileum zal H.M. de Koningin afstand doen
van dé troon ten behoeve van de Kroonprinses.
Deze mededeling heeft de Koningin gedaan in een radio-rede, welke zij Woens
dagavond om halfzes over de beide zenders hpeft uitgesproken voo.r Nederland en
de Overzeese gebiedsdelen.
MET welk een ".genegen én-
liefdevolle aandacht heeft
geheel het Nederlandse volk ge
luisterd naar de toespraak van
de 'Koningin. Haar stem is óns
zo dierbaar geworden, zo ver
trouwd; hoe is zij, die krach
tens haar hoge waardigheid, op.
een majesteitelijk-eenzahje post
'staat, vooral in de jaren van
druk, toen we'haar aanvuring,
haar vertrouwen, haar troostend
geloof zo nodig hadden, dichtbij
ons gekomen. En wij bij haar.
En nu, hu zij haar voornemen
heeft aangekondigd om afstand
te doen ten behoeve van"prinses
JtiHana, nu is zij ons dierbaarder
dan ooit te voren. .Want alleen
een vorstin, die geheel .een is
met- haar volk, Jkan zo spreken,
•zo sober, zo rustig, zo openhar
tig, zo 'bemoedigend.' Alleen een
Oranje heeft de moed-de toe
komst zo nuchter ohder het oog
te zien. Alleen een Oranje heeft
de moed om te zeggen: Vooraf
heb ik het ingewikkelde samen
stel van hangende vraagstukken
aan, mijn geest doen voorbij
trekken en zowel deze als ,de
zeer moeilijke tijdsomstandig
heden trachten te peile'n, ja ik'
heb alle gezichtspunten Jn be
schouwing genomen, die daar
uit kunnen voortvloeien... Dus
ben ik tot de slotsom gekomen,
dat niet ik, doch een jonge
kracht op mijn plaats moet me
dewerken om het zeldzame sa
menstel van problemen, die ons
en de gehele mensheid in hun
greep houden, tot een goede op
lossing te brengen;"
DE oorlogsjaren en de jaren
daarna hebben van onze
koningin het uiterste gevergd.
Zij heeft zich volledig gegeven;-
vollediger dan ooit.geelt zij zich
riu. Een -vorstin, die zich'zo vol
komen wijdt, aan de belangen'
van haar volk, dat zij zeggen
kan: ga nu samen verder op de
weg, dieJk gewezen heb, zulk
een vorstin is meer dan dat.; Zij
is moeder* Moeder des- vader
lands. v
Het parool,dat zij oiis geeft,
:is: trouw jegens hen, die voor
de vrijheid vielen, Die trouw al--
leen kan de eendracht scheppen.
Hun trouw zij onze trouw, als
wij. ons te weer stelljèn tegen d'e
onder ons volk' rond warende
geest yan.slapheid en verdeeld
heid. Alleen krachtens hun en
onze trouw (aan de vrijheids
idealen van-de gevallenen kun-
nen wij als volk de verworven
Waardering behouden en opge-
wassen zijn tegen de grote tijd
en onze plichten vervullen je-,
gens onszelf, ons land, onze
bondgenoten en de volkerenge
meenschap.
DEZE trouw, waarvan de
koningin het verheven
voorbeeld is en nog heel lang
moge blijven deze -trouw
maakt Koningin Wilhclmina der
U. M. Koningin 'Wilhclmina. heeft
Haar aftreden aangekondigd. In
September ral. zij Haar: taak over
dragen,aan Haar dochter H. K. H.
Prinses Juliana. Vijftig-jaar geleden
titerd .H. M,. als Koningin inpchul'
digd. De Beëdifjinq van. H. M. in
1S93,
Nederlanden tot de Moeder des
Vaderlands: -
Toen de koningin op 6 Sep
tember 1898 het bewind aan
vaardde, zeide zij„Laat ons sa
men arbeiden voor het geluk en
de voorspoed van hel Neder
landse v'olk. Dat zij ons allerv le
vensdoel."
Aan dit devies is cjekomngin
trouw gebleven. En vandaag
zegt zij ons hetzelfde.1 Stand
vastig is haar hart gebleven in
|egenspoed, standvastig is het
vandaag. Deze standvastigheid
maakt onze koningin tot de
Moeder des Vaderlands.
Omdat zij de Moeder des va
derlands is, onze moeder, van
ons vaderland,daarom hebben
wij haar op deze dag; liever.dan,
ooit. En juist op deze dag, nu
haar besluit genomen is, juist
nu willen wij haar zeggen: Ma
jesteit, ons hart is bij U; het ge
hele volk leeft met U mee, wij
zouden «U op de handen willen
dragen, om Uw liefde, om Uw
standvastigheid, om Üw trouw,
om Uw voorbeeld, om Uw
troost. Indien ooit, dan zouden
wij nu Oranje willen dragen, om
onze verbondenheid met- U. te
tonen.
DeMoeder- des Vaderlands
heeft ons getroost in de zwaar-»
ste dagen van ons volksbestaan,
indien wij haar, op deze dag,
behalve onze woorden van.
tróuw aan Oranje, van' dank
baarheid en hulde, een woord
van troost zouden mógen geven,
dan moet het zijn dit eeuwige
woord uit de bijbel: „Als een,
die door zijn moeder .wordt ge
troost, zo zal ik U troosten,
spreekt de Heer onze God."
(Sp-)
m ij- g e g e-ve n. örl -z ij-n
itus de teugels van
te neme n- tot. na de
af s t an d -Ee haren -be-
De beslissing van de minister in
zake de terugkeer van de Mij, „Zee
land" naar Vlissingcn staat thans
vast. Daze-terugkeer, is geprojec
teerd -op het begin van 1949. De
vaargeul naar Folstestone is geheel
geveegd, zodat de vaarroute geen
bezwaar kan opleveren.
Men zal aangewezen "zijn op een
.dagdienst. De rijkswaterstaat treft
voorbereidingen om de havenoutil-
lage tijdelijk te verbeteren.
Het douaneverkeer zal. geen hin
der ondervinden.
Tegenover de bedrijfseconomi
sche bezwaren! die dé directie van
dé „Zeeland" naar voren bracht,
staat een redelijke verwachting
voor het toeristenverkeer op de lijn,
terwijl ook in groente- en fruitte-
lerskvingen wordt verwacht, dat de
lijn gofde diensten aan de export
2al bewijzen.
Hare Majesteit zeïde: „Land- en rijksgenqoten,-
Als den dag van gisteren herinner ik-mij nog den 12den Mei
J889, toen het veertig jaar geleden was, dat mijn onvergetelijke
yader'in Amsterdam werd beëedigd en ingehuldigd.
Waar ïk u over het wederom instellen van het regentschap van
mijn dochter en daarmede verband houdende plannen voor de
toekomst wil spreken, meen ik" daarvoor geen beteren dag te
kunnen uitkiezer? dan dezen op één jaar na honderdjarigen her-
iijneringsdag. Overgroóte vermoeienis, die tioch mijn, werk, noch
mijn gezondheid ten goede komt en die onder den druk van de
uitoefening van mijn zware taak, geen kans k'rijgt over te gaan^
noopt mij ten tweeden male mijn toevlucht te nemen tot een re
gentschap. - -
Maar er is meer!
Er is de last van het klimmen der jaren, een achteruitgaan van-
veerkracht, weerstands-^ en arbeidsvermogen, van de krachten
-welke 'den geest onontbeerlijk zijn vqor'het nemen van verant
woorde beslissingen in dé 'diepgaande en ingewikkelde vraag
stukken, die erin den tegenwoord-igen tijd maar ai te vele zijn.
Voor deze-nuchtere werkelijkheid ben ik gesteld en ofschoon ik
mij steeds ten vol/C bewust ben, dat de mensch sléchts wikt ej
God beschikt,, meen ik toch in het weKbègrepen belang van u
allen en van het Rijk te h'andejen door het' regeertngsbeleid toe
te vertrouwen aan Juliana, die naast wjjs inzicht ook haar leeftijd
voorgeeft en over jonge, frissche krachten beschikt.
Het is op haar dringend verzoek, dat ik de troonswisseling
uitstel tot het begin van September. Zij ovetwoog'hierbij geen te
leurstelling- te willen wekken'bij hen, die mijn jubileum willen
herdenken. v
-T k - h oio. p, -da t h et
dén 30 sten A u g u
het bewind - o y'e r
leesten om daarna
h o e v e t e« d o e -n.
Gij kunt ervan verzekerd zijn, dat ik eerst na rijpe overwe
ging tot dit besluit gekomen ben cn dat aileen uw belang en "mijn
plichtsbesef den doorslag hebben gegeven.
Vooraf heb ik het ingewikkelde samenstel van hangende.vraag
stukken aan mijn geest dqèn .voorbij trekken 'en zoowel deze als
de zeer moeilijke tijdsomstandigheden trachten te peilen, ja ik heb
alle'gezichtspunten in beschouwing genomen, die daaruit kun
nen» voortvloeien.
AI deze problemen hebben dit eene gemeen, dat zij nog langen
tijd onze aandacht zullen vragen. f - -
Dus ben- ik tot de slotsom gekomen, dat niet ik, doch een jongé
kracht op mijn plaats'moet medewerken om het zeldzame samen
stel van problemen, die ofi.s:en de geheele menschheid in hun-
greep houden, tot een goedé oplossing, te brengen.
1 Hoeveel zoude ik tot u kunnen zeggen op een dig als deze,
na al wat in den laatsten tijd door hoofd en hart is gegaan, maar
dan zoude.ik veel te veel geduld van u moeten vragen.
Slechts wil ik u zeggen, dat mijn gedachten steeds zullen blij-'
ven uitgaan"naar hen, die hun leven gaven in den strijd iegèn „den
overweldiger eii naar- al degenen, die nog lijden, door wat zij
verloren hebbeh. v
Wij moeten tezamen den geèst overwinnen, die spreekt uit de
handelingen en nalatigheden, welke in de jareip van oorlog en
bezetting den weerstand hebben belemmerd-en zelfs vele goede
Nederlanders het leven hebbén gekost, en die ook thans nog in
ons volk rondwaart.
Doch op dit oogenblik roep ik u met den méester: ernst toe:
in dezen tijd van geweld-én gevaar, sluit u nauw aaneen, een
dracht en nog eens eendracht.
De' goede eigenschappen, die 'wij in en na den oorlog konden i
ontplooien hebben buiten,onze grenzen bij allen, die van goeden
wille zijn, waar ook ter wereld,- vertrouwen en waardeering
gewekt.
Dit vertrouwen en déze waardeering zijn een kostbaar bezit,
dat-wij niet verloren mogen Jdtén gaan door verdeeldheid of het
vooropstellen van ons persoonlijk belang.
Toont opgewassen te zijn'tegen den'grooten tijd, waarin wij
leven, met een wijden blik voor hét wereldgebeuren en 'met begrip
voor'het wezenlijke, waar het Voor ons allen om gaat:
En vervult .zoodoende uw plicht tegenover uzelf en tegenover
het vaderland, tegenover onze bondgenooten en de groote gemeen-"
schap dér volkeren.
Gaat de toekomst tegemoet schouder aart schouder met Juliana,
God zegene u en mijn geliefd kind." -
Prins Willem de Zwji-
srer tot Koningin Wil
helm i n a: ..Ik geef -ns volk
mijn kraelr.cn. miin, fortiun. mijn
leven. Geef Gij, hcoe des Vader-
lar.ds, het Uw hart. en Gtf zult
millioenen ten zegen z«n."
(Onder ccn olaat van Braa-
kensiek In de ..Groene"' van
4 September 1898).
\A ANNEEH het zo straks aan Koningin Wilhelmina en aan ons volk
VV zal-zijn gegeven haar gouden regeringsjubileum te vjeren
zeldzame gebeurtenis aan de vorstenhoven van Europa zal er geen
uitbundige vréugde heersen In onze harten. De dankbaarheid en
blijdschap worden gemengd met een gevoel van weemoed, omdat
Koningin Wilhelmina meent, .dat. voor .haar het ogenblik is- gekomen
om het bewind neer te leggen. Een leven van ontzaglijk harde arbeid,,
j aren vaneen onnoemelijk zware verantwoordelijkheid wie nam
die zo ernstig als zij? hebben' ha^r naar dit moment geleid. Dank
baarheid vervult ons - volk voor haar hoge voorbeeld, haar nauwge
zette plichtsbetrachting en liefdevolle medeleven met alles wat haar
volk. betrof. Zij kende als constitutioneel vorstin -de haar gewezen,
grenzen,- maar wist nochtans een persoonlijk stempel 'te drukken bp
haar leven,, dat een dienst was aan haar" volk.
HET is een aangename plicht,
maar ook een voorrecht, op dit
tijdstip, nu de Koningin haar voor
nemen -te kennen heeft gegeven
zich van de Troon terug te trek
ken, enige feiten uit dat werkzame
leven in de herinnering terug te
roepen.
Als jonge vorstin toonde zij baar
onafhankelijkheid en haar moed
door, president Krüger haar krui
ser „Gelderland" aan te bieden,
om hem weg te voeren uithet
land met,, welks strijd ons volk zo
intens meeleefde. Het was in die
zelfde tijd,, dat-de Duitse keizer
geen .tijd had de grijze staatsman
te ontvangen. En telkens weer in
de. loop van haar regeringsperiode
zou zij voorbeelden geven van een
dergelijke fierheid.
Haar bewind begon in jaren,
waarin een wijziging in het poli
tieke en staatkundige leven op de
voorgrond trad. Zij was nog maar
enkele jaren aan de regering toen
het land werd beroerd door de
spoorwegstaking, de eerste kracht
meting met het vakverenigingswe
zen. En nog weer een tiental jaren
later stak die storm over Europa
op, die in deze jaren- niet te over
treffen scheen, maar die toch in
het niet zou verzinken, vergeleken
bij die nog vee! zwaardere' periode
aan het -eind van haar bewind. De
Koningin trotseerde, kou en regen
en' vertoefde vaak onopgemerkt
met het iegpr te velde. In 1914
stroomden honderden Belgische
vluchtelingen over de grenzen om
in het naburige Nederland een vei
lige schuilplaats te vinden.
Watersnood 1916
En alsof deze zorgen niet ge-"
noeg waren, trof in 1916 een zware
watersnood de provincie Noord-
Holland. Alleen op Marken al wa
ren zestien doden te betreuren. De
Koningin spoedde zich naar het
bedreigde gebied, waar .burgers en
militairen'dag én nacht in de weer
waren om het gevaar te keren. En
toen vluchtelingen hun heil in Am
sterdam zochten, aarzelde zij niet
haar paleis op de Dam onmiddel
lijk ter beschikking te stéllen. Ook
bij latere gelegenheden gaf zij bij
overstromingen van- haar me«le-
leven blijk en smalle noodbrugge-
tjes konden haar niet afschrikken
om bijkans onbereikbare gebieden
te bezoeken. Hét was dan ook ver
vóór de laatste oorlog, dat A. B.
Kleerekoper in een" „Oproerige
krabbel", naar aanleiding van der
gelijke bezoeken, van zijn grote
bewondering blijk gaf-vöor het
moedige optreden vap de" Konin
gin., die plaatsen durfde te bezoe
ken, waar menige man zou aarze
len haar te volgen. Ook hier bleek,
dat de Zuid-Afrikaanse karakte
ristiek, dat Koningin Wilhelmina
de enige map. was op de;; tronen
van Eurbpa, -wel .zeer goed getrof
fen was.
De overstroming van 1916 had
één goed gevolg, namelijk, dat
werd besloten tot de inpoldering
van de Zuiderzee, al zou het dan
ook nog twee jaar moéten duren
voor het wetsontwerp werd gete
kend.
Na 1918
Maar in 1918 waren er ook nog
andere zorgen: de overspannen
Walen vergaten de gastvrijheid,
die de Belgen hier hadden genoten
en eisten een deel op van ons
grondgebied- Het was echter niet
twijfelachtig aan welke kant de
bevolking van het Zuiden stond-
Overal waar zij zich vertoonde
viel haar een hartelijke huldiging
ten deel-De grote mogendheden
vielen onze regering lastig cn ver
langden de uitlevering Van ex-kei-
ser Wilhelm, die een toevlucht had
gevonden in Doorn. Maar met bet
zelfde fiere zelfbewustzijn waar
mee' zij eens "de Zuid-Afrikaanse-
president liet halen handhaafde zij
thans het asylrecht, waarop ons
volk altijd groot was gegaan- Ook
een binnenlandse zorg drukte
zwaar: de Spaanse griép»eiste-niet
minder clan 40-000 slachtoffers.
De staatkundige ontwikkeling
schreed voort, politieke verschui
vingen deden zich voor en weer
was hèt de Koningin, die daarvoor
ejin open dog bleek te hebben
Tpen de S.D.A.P. noa lang geen
regeringspartij was en de kans
ook allesbehalve groat was! dat cr
een weg zou worden gevonden,
waar langs 2;ij mee draagster zou
leunnen worden van het regerings
beleid werden toch telkens weer bij
kabinetsformaties haar leiders in
audiëntie ontvangen.
In de oorlogsjaren is die on by ik-'
keling voortgegaan en -tlekens weer
werd het duidelijk, dat Koningin
Wilhelmina nieuwe verhoudingen
zag eh tot de eerste behoorde om
gewijzigde .toestanden te erkennen.
Ja, wat meer is, van haar is me
nigmaal" daartoe'het initiatief uit
gegaan-
Naarmate de nood en het
lijden groter werden, Werd dé
band met- haar volk in nood
hechter. Zij was het» die in de
oorlogsjaren de Engeland
vaarders ontving, toe niemand
•tijd had voor deze moedifiè
IETS WARMER
OVERDAO
Weersverwachting,
geldig tot Vrijdag
avond.
Aanvankelijk zwaar
bewolkt met. hier en
daar nevel of mist.
Morgen overdag min
der bewolking en.
Iets hoger? temp era-
turen, daji vandaag.
Droog weer en wel-
nig wind.
Vrijdag 14 Mei: 2on op 4.4S, onder
29,25; w^ari op 9 06. onder 1.41
14 Mei. Koog wal er te R'd'am le tij
8.3.1 uur: 2e tij 20.32 uur.
Waarnemingen hedenmorgen 8.40 uur
te Rotterdam, -,
Luchtdruk 763.0: wind Noord 2;-temp.
10.U; max. temp, 15.2 t'gistermiddag 3.40
uur); min, temp. 9.B üiedenmorgen ?.40
uur). Weersgesteldheid: betrokken.
mensen; zjj was het die na de"
bevrijding telkens weer be
langstelling toonde voor hem
die zich offers hadden ge
troost in de strijd tegen .de
overweldiger. Ontroerend on-
vergetelijk zijn de. ogenblik
ken, waarin zij bü de Woeste
Hoeve en in Apeldoorn tijdens
de stille rondgang temidden
was van haar volk,,.dat hei*.:,
herdacht, dié huh Ièveh had
den gegevenvoor onze vrij
heid.
En wij zijn er zeker van, dat zjj
ook na haar aftreden ons volk tot*
een voorbeeld zal zy» en het tel
kens weer zal herinneren aan zijn.
ereplicht tegenover hen, die alles
gaven om de bezetter :*te weer
staan. v -
Zo'bljjft dan tussen haar en haar
volk
.het krachtigste ciment,
Dat,harten bindt, als muuren
breecken
Tot puin in 't end.
"Voor het tijdvak van 16 t/m 29
Mei 1948 zijn de volgende bonnen
geldig en geven recht op het kopen
van:
BONKAARTEN KA, KB. KC806
Algemeen: 200 gram brood (gel
dig t/m 22 Mei).
381 Algemeen: 400 gram brood of 1
rantsoen gebak.
Algemeen: 16QQ gram bróód
(geldig.t/m 22 Mei).
Algemeen: 750 gram suiker, bo
terhamstrooisel enz. of 1500
gram jam. stroop enz.' óf 750
gram versnaperingen.
385 Algemeen: 1Ö0 gram bloem qf
zelfrijzend bakmeel of kinder
meel.
387 Algemeen: J2Q gram spijsolie.
389 Algemeen: 2 eieren,
379 Algemeen: 250 gram waspoeder.
375 Reserve: 800 gram brood (geldig
t/m 22 Mei).
378 Reserve: 400 gram brood (geldig
t/m 22 Mei)^"
BONKAARTEN KD. KE 806
879 Algemeen: 500 gram waspoeder.
880 Algeméén:' 200 gram brood (gel
dig t/m 22 Mei). -
881 Ateemeen: 400 gram brood of; i
rantsoen gebak.
882 Algemeen: 40O gram brood (gel
dig t/m 22 Mei)
883 Algemeen: 500 gram suiker, bo
terhamstrooisel enz. of 1000 gram
jam, stroop enz.,.of 500 gram
versnaperingen.
885 Algemeen: 190 gram. bloem of
zelfrijzend bakmeel of kinder
meel of kinderbiscuits.
887 Algemeen: 120 gram spijsolie.
889 Algemeen: 2 eicran.
875 Reserve: 400 gram brood (gel
dig t/m 22 Mei).-
878 Reserve: 500 gram bloem of
zelfrijzend bakmeel ot kinder
meel of kinderbiscuits.
TABAKS- EN VERSNAPERINGEN-
KAARTEN ENZ. QA, QB, QC 802
40, 50. 53 Tabak: 2 rantsoenen siga
retten of kerftabak.
51 Versnaperingen: 200 gram ver
snaperingen of 200 gram suiker,
botorhamstrooisel enz. of 400:
..gram Jam, stroop enz...
54 Versnaperingen: 100 gram ver
snaperingen of 100 gram suiker,
boterhamstrooisel enz, 'of 200
gram jam,"stroop énz.
'Niet-aangeweren en vernietigd
kunnen worden: de bonnen 332, 334,
335, 834. 835 Melk; 340, 341, 342, 344,'
347, 844, 846 en 847 Reserve; 300, 33Q,
300, 830 Algemeen.
■■Ti
'k:
