RITTER
van de aestliet isclie figuur
Laatste boeren-reis van de
„Kota In ten"
.J
•Een mooi^sclirijver, maar
niet in slechte zin
ajgZEBSHI
Radio-programma
Qeen „New Lookmeer
Concerten in Stadion en in de
Nieuwe Zuiderkerk
Uitbreiding Diergaarde-Blij dorp en
herstel van Vroezenpark
StsWiSMpaJiadsi..*
Houten scholen op
komst
heöen
HINESE
PAPEGAAI
Vooruitzichten voor
nieuwe emigranten
Expositie van Poolse grafische kunst
in Boymans
Woensdag 8 September 1948
R. P. H. RITTER. Jr. ia eigen-
*-* lijk een mooischrijvcr. Dit njet
in de oeloristische betekenis die de
klank van dit woord voor velen
heeft. Wat is een moois chrij ver?
Een mooisrhrjjver is iemand die
graag' mooi wil schrijven, maar wie
dit niet gehikt, omdat hij te opzet
te ink of omdat hii alleen maar of
zonder iets te zoggen le hebben, of
zonder iemand te zijn. mooi wil
schrijven. RJttcr nu ic zeer gedeci
deerd iemand die mooi wil schriiven.
maar iemand die hierin ook siagigt
omdat hij en vul nu zelf
maar in, het tegenovergestelde is
van al wat hierboven is geponeerd.
Omdat hii met uitsluitend opzette
lijk. niet altiid zonder iets te «eg
gen, omdat hij iemand zijnde, zich
door oen aesthetisch streven Iaat
Ritter, een aeslheticus
Sttfltechmseh zekor. Strjltechniscft
is een ffguur als Dr. P. H. Hitter
Jr. volkomen ondenkbaar zonder
een voorafgaande Van Deyssel
aan wiens invloed hij in zijn jeugd'
zoveel te danken heeft gehad. Dit
was reeds bespeurbaar in zijn eer-
ste boek. „Kleine Prozastukken",
gepubliceerd onder het pseudoniem
kiidolf Atele. en waarvan ik on
gaarne esn specimen mis in het
werk, dat vandaag het onderwerp
der kroniek is: „Vertoog en Ont
boezeming, x'erzameld essayistisch
proza, ingeleid door Anton van
Duinkerken met een bibüographïe
door G. H. 's-Gravesande" (A. W,
Bruna Zoon Utrecht-Antwer
pen, z.j.)
M Tachtig
ET het bovenstaande wi! niet
gezegd Zijn, dat het proza
van Ritter door de naturalistische
eigenschappen van Tachtig en De
Nieuwe Gids bepaald is, do detail
overladingen, de woordkoppelingen,
enz. Maar uit die periode heeft hii
pen streven gehouden in meer
dere of mindere mate al z^n ge
schriften kenmerkend naar wat
op hot voetspoor van de gebroeders
De Goncourt genoemd werd de
.ëchriture artiste", de kunstige lit
teraire taal. zich onderscheidend
van de spreektaal en Op de schoon
heidswerking gericht, ia tegenstel
ling tot het meer of mihder nieuw
zakelijke proza van een haastiger
en efficiënter moderne tijd. Ritter
is een geestelijk flaneur, èen genie
ter. een eclecticus. Het is verwon
derlijk. dat de noodzaak, voor de
radio zo eenvoudig mogelijk en zo
natuurlijk mogelijk te spreken, de
aesthetische richting van zijn proza
onaangetast heeft gelaten. Terecht
is deze prozaschrijver een kunste
naar van de arabeske genoemd.
Soms, zegt Van Duinkerken, in zijn
groot opgezette, voortreffelijke en
gedegen Inleiding, „loopt de ara
beske spelenderwijs verloren in een
zinloze krul" doch de „arabeske
bloeit ter zijde van de groeilfjn,
maar groeit mee."
Zestig
Van afkomst en milieu behorende
tot de traditionele tijd van I860,
van deze moraliserende tijd enigs
zins losgekomen door de schoon
heidsdrang van de Nieuwe Gids
beweging, blijft Ritter een gesple
ten natuur, verscheurd door inner
lijke conflicten. Met zijn vrienden
en tijdgenoten van de groep rond
om Albert Verwey's tijdschrift „De
Beweging" (1905'191. zoekt hij in
zftn werk een vernieuwde, bezielde
rhetorlek. over welk onderwerp in
dat maandblad de Klassiek gewor
den gcdachtenwisseling verscheen
tus3en zijn vrienden Gossaert en
Bloem, en waaraan ook nog ande
ren deelnamen. Dit verklaart Rit-
ter's welsprekendheid in woord en
geschrift voor een groot deel. Ook
als criticus is hij ontkomen aan
de belangstelling van de Tachtigers
voor de formele wourdtechniek. De
eisen, van het publiek Zijner ge
sproken crïtieken zullen daartoe
hebben bijgedragen. Zijn littera-
tuurbeschouwing is gericht op le
ring en op uiteenzetten, zonder dat
de technische structuur van het
werk wordt ontleed: het gaat meer
om een samenvattende kenschet
sing.
In de grond komt de hierboven
weergegeven gespletenheid in Rit-
tcr's aanleg, nog versterkt ten ge
volge van zijn ontwikkelingsgang
door de cultuur van twee tegenge
stelde tijdvakken heen. neer op de
tegenstelling tussen individualisme
en dc behoefte aan binding tussen
aestheliek en ethiek. Zijn individua
lisme had in Van Deyssel en do
zijnen bevrediging gevonden, maar
hiermede verkommerde de moralist
in hem, dat ia in de Franse beteke-
Letterkundige kroniek
door
Victor E. van Vriesland
Advertentie I. M.
rn. mijn woonplaats
stil en verlaten,
Zonder Bar of
gezellige straten.
Zou ik in een wip,
Zonder Bootz fijne
Tip,
Mijzelf en 't leven
gaan haten.
Inz. Hr. J. M. Monnikendam ontv. 1 fL
TIP.
WOENSDAG 8 SEPTEMBER
AVONDPROGRAMMA
HILVERSUM I: 19.00 Nieuws; 1915
Actueel geluid; 19.30 Lond. symph. ork.:
21.CC Christen studenten hebben V iets
te zeggen' 21.20 Busch-strykork.21Ab
Orgelbespeling22 15 NecterL kamer
koor- 22.45 Avondoverdenking; 23,00
Nieuws; 23,15—24.00 Lond. symph. ork.
HILVERSUM II: 19.00 Vftftig jaar de
mocratisch socialisme19.15 Reg- uitz.;
19.30 Voor de jeugd; 19.40 Jeugdnleüws
19.45 Lezen in de bijbel; 20.00 Nieuws;
20.05 Dingen van de dag; 2015 Ram
blers* 20.50 De jonge Flierefluiters21.15
Hoorspel; 22.0D Radio Philph, orkest;
22,45 Lezing rar. G. J. van Heuven
Goedhart; 23 00 Nieuws; 23.15,Jan Cor-
duwener 23 35—24 00 Dansmuziek.
DONDERDAG 9 SEPT.
HILVERSUM I. - 3.— nws? 7.15 och
tendgymnastiek; 7.30 Bel Canto kinder
koor; 7.45 morgengebed: B.— nws; 8.15
pluk de dag; 9— voor de vrouw; 9.05
Alexander Brailowsky; fl-45 band of
HM. Royal Air Force; 10.— concertge
bouw ork.10.15 morgendienst; 10.45
geestelijke liederen; 11.— Zon,netlI®lI°0:
1145 Baehmuzlek; 12.— AngelUS; 12.0S
Klaas van Beeck; 12.30 weeroverzicht;
12.55 Zonnewijzer; 13.— nws; 13 20 ba
riton en piano; 13.45 hor5 d'oeuvre:
14.— Giaconda-easemble; 14.30 New
Mayfair orchestra; 14.40 causerie voor
de vrouw15; «&lex Schellevls met
koor; 15.30 pianorecital; 16.— bijbelle
zing; 15.45 Vnfhg jaar Nederl. muziek;
17.radio jeugdjournaal; 17.30 symph.
ork.; 18.15 land- en tuinbouw; 18.30
reg, uitz.
HILVERSUM II. 7.— nws; 7.15 gr.
pi.; 7.50 dagopening; 8.»WS; 8.15
gram. mui.; 8.45 muziek om 1775; 9.15
morgenwijding; 9.30 waterstanden; 9.35
gr. pl.10.30 van vrouw tot vrouw;
10 35 Kentucky Minstrels: 10.50 kleu
tertje luister; 11.— orgelconcert; 11.45
voordracht12,— Lyra-trlo; 12.30 weer-
praatje; 12.33 In 't spionnetje; 12.38
pianoduo; 13.— nws; 13.15 gr. pl.; 1330
Avroleans: 34.lezing B. S. C. van
der Weerd: 14.15 sohstenconcert15.—
voor zieken en gezonden; 16sym-
phonische muz.; 17.kaleidoscoop
17.20 welk dier deze week; 17.30 doe het
zelf- 17.35 oude bekenden; Jlï.aO reg.
intz.ï IR— nws; 18.15 gr. pl.; 16.20
sportpraatje1325 Franse gram, muz. gOOie
nis van het woord de beschouwelij
ke natuur die dc dingen des dage-
Jftkse levens gemoedelijk en leer
zaam overspiegelt, Van Duinkerken
wijst terecht op zijn ascend en tie
van hot betogende proza der vori
ge eeuw: Geel, Potgieter, Jacob
van Lennep, Beets, Hasebroek,
Kneppelhout; voorts Van Vloten,
Huet, Plerson, Vosmaer Ten Erink,
Taco de Beer, de oude Thijm,
Schaepman, Simon Gorter, Tièle,
Van Nlevelt, De Veer, en niet in de
laatste plaats de vader van de
auteur, de hoogleraar-predikant
prof, P. H. Ritter. Bij de uitsluitend
psychologische belangstelling van
van het naturalisme heeft Ritter
dan ook niet zijn gading gevonden;
hjj zocht „herstel dejj persoonlijk
heid door de herleving, der ziel."
Zevenentwintig
UIT een dergelijk streven is te
verklaren dat ziifl dagblad-
politiek op een „nationale unie"
toestuurde en een sterk nationalis
tische geestesgesteldheid vertoonde.
Ook deze overspanning van het na-
tionaLe gevoel was gedeeltelijk een
erfenis van de in dit opzicht on
machtige negentiende eeuw. In de
tijd van zijn hoofdredacteurschap
stond Ritter het dichtst bii de
uiterst rechtse partijen; in ziin
streven naar een eenheid om de
.eenheid der vakverenigingen te
doorbreken, ziet Van Duinkerken
een voor afschaduwing van het
corporatieve stelsel. De publicatie
van het vermeende of echte docu
ment inzake het Belgisch Verdrag
"('27) wierp veel stof op tijdens zijn
hoofdredacteurschap van het „Utr.
Dagblad". In hoever Ritter als poli.
ticus ernstig dient genomen te wor
den, blijve hier onbesproken; aan.
ziin goede trouw behoeft naar mijn
mening niet getwijfeld te worden.
Veertig
HET gevolg van de historie heeft
immers bewezen, dat Ritter in
ieder geval bij de ernstigste bedrei
ging der democratie, die zich nog
ooit had voorgedaan, zonder aar
zelen de goede zijde heeft gekozen.
In 1937 gaf hii zijn oppositie tegen
de liberale partii op en werd, stel
lig mede om ziin houding tegen het
na.tionaal-socialrame, in '40 als gij
zelaar naar Buehenwald gevoerd.
Doet zich dus ook in de loopbaan,
van deze schrijver als staatkundig
publicist het conflictueuze element
voor, waarop ik hierboven reeds
enige malen wees. het meest tra
gisch komt dat element wel tot
uiting in de tegenstelling tussen de
aesthetische „mooischrijver" en de
litterair-critische journalist en ra
diospreker. Iemand als Ritter is
vooral door de jongeren vaak op
schromelijke wijze miskend, door
dat de van schoonheidsdrang beze
ten kunstena-jr voor het oog der
wereld schuil girg achter de routi
ne-man, de publicist in het gareel
van de populaire litteratuurpraatjes
de „AVRO-toeter,'' zoals Ter
Braak hem ietwat onheus noemde,
(die echter later z\jn romans be
wonderde). De doem van een in ho
ge mate absorberend werk om den
brode, op een gebied, dat onrecht
streeks toch verband hield met de
contemplatieve en verstilde arbeid
die alleen de waarUike werkelijk
heid uitmaakte van deze in de
grond door een tomeloze hartstocht
voor het schone bezetene moet hem
een marteling zijn geweest. Men
moet respect hebben voor hetgeen
desondanks tot stand is gebracht.
Vijfenzestig
jVT EN leze dit boek, dat een keur
LVX uit circa veertig jaar litteraire
arbeid bijeenbrengt, tot stand ge
komen omtrent de 66ste verjaardag
van de auteur. Het is een indruk
wekkend getuigenis er van, dat een
werkelijke roeping ook door de on
gunstigste omstandigheden niet ge
dood kan worden. Een overzicht
van de inhoud bUive hier achter
wege; zijn veelzijdigheid is ontleend
aan essay's, karakteristieke, cause
rieën, reisimpressies, enz. enz. De
litterair-critische essay's zijn hat
uitvoerigst cn het meest door
wrocht: het goed geschreven stuk
over de Camera is vooral van bouw
zeer de moeite waard, al gaat mis
schien het korte opstel van Albert
Verwey dieper, en al heeft Ritter
geen oog voor de werkelijke bete
kenis en de achtergronden van
„Teun de Jager", gelijk die zo tref
fend ziin belicht door Dr. G. J.
Gfcrs. De afdeling „Portretten en
Karikaturen" bevat vele uitsteken
de, karakteristieke en pakkende
formuleringen, al blijft het genre
lichtelijk journalistiek. De frag
menten uit „De Legende van het
Juweel", het stuk over de redeneer
kunst en andere, geven een proza
dat leeft en fonkelt en sierlijk is
op het barokke af. De charmante
reisbeschouwingen ten slotte staan
op een hoog peil en zouden door een
opkomende generatie bestudeerd
kunnen worden om zich de struc
tuur van het Nederlandse proza
nader eigen te maken,
Deze ganse veelzijdigheid van
Ritter uit ,de romans zijn in deze
bundel geen fragmenten opgeno
men behoudt intussen voor mjjn
gevoel, hoe bewonderenswaardig ze
op zichzelf ook is, iets onbevredi
gends. Een rest, een kern van hoe
kige karaktervastheid in de zin van
onwrikbare persoonlijkheid zou zich
wellicht minder brillant versplin
terd hebben, maar meer concentra
tie en zelfbeperking, meer richting
en vastheid hebben vertoond. Men
betreurt hier. de afwezigheid van
een ongebroken lijn en moet daar
voor, behalve ongetwijfeld de le
vensomstandigheden en ook de ge-
ooorte in ,.de kentering der tHden",
een overgangsperiode, ook aanspra
kelijk stellen «en breuk in dc eigen
heid zelf van de auteur. Maar ge
grepen was hij ten diepste cn te
allen tijde door de demon der
schoonheid en om deze liefde zal
hem veel vergeven worden.
Op het tuchtmatje
Zeven stuivers voor *A. ei, in plak
jes, op een broodje, was meer dan de
Rotterdamse restaurateur K. mocht vra
gen. Niettemin vroeg hij het. Waarop
de tuchtrechter voor de prijzen hem
f 3 75,boete vroeg.
Te Nieuw-Lekkerland verkocht bak
ker v, E. lekkere koekjes voor 23 cent
per 100 gram op keuzebon en aller
hande en Arnhemse meisjes voor 15
cent met inlevering, hetgeen door de
tuchtrechter met een boete van 150,-—
gestraft werd. v. E.'s Nieuwlekkerland-
se collega d. O. kreeg voor een derge
lijk vergrijp 175,— boete.
Ook tc Rotterdam weet men weg
met de koekjes. Dc Rotterdamse bier
brouwerij R. deed in haar banketbak
kerswinkel te Dordrecht koekjes tc duur
verkopen en werd deswege beboet met
-450.—. Broodbakker H. te Rhcon
sloot de rij met eierkoeken van 10 cent.
Zijn boete bedroeg 100,—.
Twee Londensemannequins trachtten op een modeshow te bewijzen,
dat de dames niet meer terug kunnen. Een overdaad van tidle en zijde
was verwerkt, zowel in een avondkleed rechtsals in een namiddag
japon zoals men die, wandelend in de zon te DauuilZe, mil introduceren.
Lelijk saI niemand het kunnen vinden.
Dat er Zaterdagmiddag evenals dit bij
belangrijke sportgebeurtenissen het ge
val Is duizenden naar het Sladion-
Feijenoord zouden zijn getrokken om
de nationale muziekmanifestatie bij te
wonen kan men moeilijk verwachten en
dit temeer niet, omdat tegelijkertijd ook
andere feestelijkheden de aandacht
vroegen. Dit wil met zeggen, dat de be
langstelling nu zo schrikbarend gering
was. In e^n beperkter ruimte zou deze
waarschijnlijk zelfs enorm hebben ge
schenen Maar in een stadion, dat plaats
biedt voor 60 000 toeschouwers, maken
enige duizenden maar een povere in
druk. Tegenwerkende factoren waren
voorts het veel te lange programma en
het kille weer. Ruim drie uren te moe
ten luisteren in een te lage temperatuur
naar een voor een groot gedeelte aan
het oog onttrokken musiceren dat door
geluidsversterkers wordt overgebracht,
heeft spoedig iets vermoeiends De ge
luidsinstallatie deed het gelukkig uit
stekend, zodat de instrumentale en vo-
calj prestaties goed tot hun recht kwa
men. 1
De wijze waarop het programma werd
uitgevoerd verdient alle lof. Daar was
om te beginnen de Koninklijke Mili
taire Kapel onder leiding van kapitein-
directeur Rocus van Yperen. Het op
marcheren naar het midden van het
veld, de na de pau2e uitgevoerde taptoe
leverde, mede door de opvallende dis
cipline, een wel zeer aantrekkelijk
schouwspel. Dat de Kapel echter naast
deze zuiver militaire manifestaties, ook
tot uitstekende artistieke prestaties In
staat is, bleek uit de vertolking van
werken van Weber. Chabrier en Tans
man.
Natuurlijk ontbraken ook de philhar-
monie met Fliose aan het hoofd met
op het appèl. Zij voerden op soontane
en geacheveerde wijze de ouverture Eg-
mont van Beethoven, de Plet Hem
Rhapsodle en de Mars van de Erfprins
stadhouder van A Voormolen uit en
zorgden tevens voor een uitstekende
begeleiding van. enige opera-aria's.
Tvaartn de tenor Henk Noort en de ba
riton Theo Baylé volop gelegenheid
vonden hun fraaie vocale capaciteiten
te demonstreren.
Na de ouaze deed een koor. fevormd
door 2500 zangers, onder leiding van
Geruchten als zou Diergaarde-BIijdorp binnen afzienbare tijd uitgebreid
worden met het aangrenzende Vroezenpark, zijn zoals wij vernemen van
elke grond ontbloot.
Het Vroezenpark zal opnieuw
aangelegd worden; de plannen
hiervoor zijn gereed en wachten
nog slechts op goedkeuring door de
gemeenteraad, zodat verwacht mag
worden, dat nog dit najaar ein
delijk! met de restauratie zal
kunnen worden begonnen.
Niettemin heeft de Diergaarde
uitbreidingsplannen maar deze zul
len verwezenlijkt worden op ter
reinen, gelegen aan de overzijde
van de Ceintuurbaan. Hier hoopt
men eerlang wanneer de cein
tuurbaan in het kader van de uit
voering van de grote spoorweg
plannen is gesloopt de nodige
grond te kunnen vinden voor aan
leg o.m, van een quarantaine-weide
voor zieke of herstellende dieren.
Hiervoor is op het oude terrein
slechts een gebouwtje beschikbaar.
Tevens zal op het nieuwe terrein
een k%vekerij van bomen, planten
en bloemen worden ingericht.
Het bezoek aan Diergaarde-BIij
dorp is dit jaar verheugend groot
geweest. Tot op heden waren er
meer dan 600.000 bezoekers en
aangenomen wordt, dat dit aantal
in 194B tot in totaal 700.000 zal stij
gen, Want ook in de herfst en win
ter trekt de tuin vele stadgenoten,
vooral nu de zomerdrukte aanmer
kelijk is afgenomen.
Piet v. d. Kerkhoff, zich hoten in een
aantal werkjes van sen voor deze ge
legenheid» toepasselijk karakter Dit ge
deelte van het programma, dat a a.
..Neerlands Vreugde" van G, S. van
Krieken en het „Kroningslied" van Van
den Kerkhoff vermeldde en met het
plechtige Wilhelmus in de bewerking
van J. Vrankn Jrwerd geopend,
maakte eveneens een uitstekende in
druk.
Een grote attractie vormde voorts het
optreden van de Gorsselse Boerendan-
se Boerendansers Een aantal dansen
begeleid door een accordeonnlst.
Rtepe, RIepe Gorste, Horlepiep, Jan
Pierrewiet, enz. oogstten grote bijval,
IN DE NIEUWE KERK
Ook Maandagmiddag vond de orga
nist Pjet van den Kerkhoff voor ziin
concert in de Nieuwe Zuiderkerk weer
een aandachtig gehoor. Reeds vele ma
len hebben we het spel van de voor
treffelijke instrumentalist in deze ko
lommen besproken, zodat we thans
kunnen volstaan met te vermelden, dat
de werken van Bach. Handel en Louis
Vierne een boeiende vertolking genoten.
De medewerking van de bariton Theo
Baylé kan hogelijk gewaardeerd wor
den. Aria's van Bach en Handel en
enige liederen van Valyerlus zong liy
op een wijze, die een zeer hoge dunk
gaven vnn zijn vocale en artistieke be
gaafdheid
De improvisatie; ..Kroningsmars" die
v. d. Kerkhoff over het Kronigslicd van
eigen hatfd tot slot sDcelde en dat door
de toehoorders werd medegezongen
alsmede het Wilhelmus besloten het uit
stekend samengestelde programma.
TT ET is niet bedoeld als een hate-
*2 lijkheid. maar iedereen is de
Ronde van Nederland al lang weer
vergetenZo niet de heren van
„Nationaal SportgebeurenDie
zitten nog te piekeren en te zuch
ten hoe zij de eindjes aan eïfcaar
moeten knopen. En om deze eindjes
wat dichter tot elkaar te brengen
kwamen zij op de gedachte om een
„sterrenparade" te argajiiseren tn
het Stadion
Zo heeft meneer Barto het op
een persconferentie tegen Krls-
Krasser verteld cn zo vertelt K-K
het tegen. u. Anders zou u mis
schien er over gaan zitten piekeren,
wat Fanny Blankers—Koen in vre
desnaam met de wereldkampioen
op de weg Brik Schotte_ en met
onze achtervolgingskampioen Ger-
rit Schulte te maken heeft. Wij
krijgen dus Fanny Zaterdagmiddag
met de andere dames van de Olym
pische estafetteploeg a.a. tegen de
dames van Celebes. Op de 1500 me
ter zien we Frits de Ruyter, Groen
en van Gog en «op de 5000.nieter
Lataster, Walstra en.misschien
Slijkhuis. Voorts Zwaan, Lammers
en Scholte op de 100 meter. En
daarna komen de wielrenners in
een koppelwedstrijd met Brik
Schotte, Gerrit Schulte, Middel
kamp. Impanis, Kirschen, Janssen,
de Korver, Wim de Ruiter e.a.
K-K heeft aan het slot van de
(zeer rumoerige) persconferentie
gefluisterd, dat hij ook nog een
klein „defecietje" heeft, maar dat
heeft niemand meer verstaan, Wat
misschien ook maar goed'is....!
H.H, SECRETARISSEN
UJ T-T secretarissen van vereni-
-LmX x* gingen, wist u, dat Kxis-
Krasser eenvoudig verzot is op
clubbladen? U zou het misschien
niet geloven, maar hij kan nog in
bed in „De Spartaan", „de Feyen-
0 or der" of de „Neptunusrevue" zit
ten lezen, tot zij, die het *bed met
K-K deelt, van woede de lamp uit
trekt.
Ik ben er dol op om te lezen, dat
Son nevel d op 22 Augustus zijn
tweede doelpunt van dit seizoen
scoorde (vorig jaar was het Maart
voor hij z'n eerste en enige doel
punt maakte), dat Leen Wêlter en
Jos Koogje zijn aangetekend en op
14 October in het huwelijksbootje
stappen, dat m'n goede vriend Phi-
da Wolff Jr. zijn 999e gedicht aan
koning Voetbal heeft opgedragen
en King, die goeie ouwe King de
Feyenoordse j eugd de eerste begin
selen, van ons mooie spel probeert
bij te brengen.
Ik houd om met Lodewijk van
Deyssel te spreken van dat voet-
balproza, dat als een man op je af
stapt en daarom H.H. secreta
rissen denk eens aan hem, die
1 zich noemt
KRIS-KRAS SER.
P.S. Desgewenst ook te consulte
ren in moeilijke gevallen. Geen
koffiedïk-met-een-ei, geen dubbele
bodem, maar succes verzekerd.
Zes in bestelling voor
Rotterdam
Igen?
Toen ik gisteravond thuis kwam
vond ik mijn vrouw in ernstig ge
peins verzonken. Zit je te treu
ren dat vanavond de lichtjes voor
't laatst branden, vroeg 5kr kom,
kem, ga je maar vast verheugen:
't schiet al weer lekker op naar
Koninginnedag, 't is zó eind April.
Maar dat was bet niet. Kijk, zei
ze, en zij wees me op een bericht
in de krant. Nou. u zult het ook
stellig gelezen hebben: het was dat
stukje over die Hongaarse kinde
ren. Over een paar weken komen
er 350 naar Rotterdam, bleekneus
jes, maar gezond. Een half jaar
blijven ze bier om daarna zo flink
als Rotterdamse lieverdjes naar
hun verheugde en dankbare pa
tjes en poetjes terug te keren.
En? vroeg ik.
Als je 't goed vindt zou ik er
graag een in huis willen nemen, zei
ze, 't is zo'n dankbaar werk zo'n
hummel op te fokken tot een ste
vige jongen of nreid. Ik herinner
het me nog flauw van de vorige
keer, in '20 was bet geloof ik, een
tante van me had toen ook een
Hongaars kind te logeren, een aar
dig jongetje. Nooit heeft het zijn
pleegmoeder vergeten, een paar
maal per jaar komt er nog steeds
een dikke brief van hem. Wat denk
je.rr.aar doen?
1Nagyan jo, edes. (Heel best,
lieve) antwoordde ik met drie van
de twaalf woorden Hongaars die ik
ken. natuurlijk doen we dat: 350
moeten er worden onder gebracht
in verschillende gezinnen, en over
oen paar weken staan de kinderen
al voor je neus, dus we zullen er
maar niet lang over kletsen. Ik zal
even een kaartje schrijven aan het
bureau K.S.A., Westersingel 111, of
wacht. 51c kan beter 21905 draaien,
want hoe eerder die mensen het
weten hoe beter, er zal wel nog een
hoop te regelen zijn.
Zo ging dat bij ons cn zo zal het
wel in heel wat Rotterdamse ge
zinnen gegaan zijn, gisteravond, en
mocht u het er nog niet over eens
geworden zijn met mekaar, wacht
dan m ieder geval niet te lang er
mee.
Er zijn toch zeker wel 350 kinder
vrienden in Rotterdam! Nou dan.
Doet u mee? Zeg maar: igen....
dat betekent: ja.
DESIDERIUS.
Uit de Staatscourant
Tot rechter in dc arrondissementS'
rechtbank te Rotterdam Is benoemd
mr. C. A, de Meijere, raadadviseur bij
het Ministerie van Justitie. Tot substi
tuut-officier van justitie is benoemd mr.
J A. Hoek. thans ambtenaar van het
O.M. bij de kantongerechten io het
arrondissement "s-Gravenhage.
CBARL DERR BIGGERS
EEN CHARLIE CHAN-MYSTER1E
en zonk vermoeid in een stoel. De
stilte werd drukkend.
„Uw zaken afgedaan?" zei Bob
opgewekt.
„Ja", zei Thorn, en niet meer.
Eden stond op.
van versneller", legde hij uit. „Mis
schien u zodanige plaats gezien in
omtrek?"
„Niets, dat or op lijkt", antwoord,
de Bob. „Je denkt toch» ni.ct dat hij
het meisje kwaad gedaan heeft
„Nu, ik ga slapen", zei Bbb cn maar neen, Madden schijnt ervan te
ging naar zijn kamer. weten, en zij is zijn lieveling."
Toen hij binnenkwam, hoorde hij „Weer en probleem oprijzenzei
Gamble plassen in het bad, dat tus- Chan,
sen zijn slaapvertrek cn dat van de Bob knikte. ,.Och hemel, ik heb
professor stond. Zijn afzondering niet meer zoveel problemen by el-
was voorbij. Hij zon voortaan heel kaar gezien, sedert ik aan algebra
voorzichtig moeten zijn', deed. En nog iets, het is morgen
Kort nadat hij het licht aange- Dinsdag. De paarlen komen, hoera!
draaïd had. verscheen Ah Kim aan Tenminste, dat denkt de oude P. J.
was. toen de deu-r werd geopend cn
Madden op een voor hem ongewoon
geruisloze wijze binnentrad.
„Wel.,.." begon Bob,
zei Madden. Hij keek naar
,Kalm wat. Ah Kim,
No. 65
„Wacht even", zei Bob, warm
wordend.„Die vrouw heeft met
haar twee handen meer goed gedaan
in de wereld, dan u met al uw geld.
THSd,tHm 'dat vrijheid haar STtorSohTegYe zija"ViëSrTp Wö Sllea moreen w.t m.t hem te
f« Jv,Va-» +q ctoirpn'" vrnee de lippen en wees naar het bad. stellen hebben,
neus in mijn *aken te stek g De chinees knikte. Zij gingen naar Er werd zacht geklopt aan de
3e andere kant van de kamer en deur naai' de patio, on Chan had
spraken zacht. juist de tijd nasf de haard te gaan
„Waar is de kleine Evelyn nu?" om te doen, of hij met het vuur bezig
vroeg de jongen.
Chan haalde de schouders op.
„Meer geheimzinnigheid", fluister
de hij.
„Wat zou onze vriend Thorn in
deze paar uur uitgevoerd hebben?" de badkamer,
vroeg Bob. jij cr uit"
„Genieten van tocht door woestijn „Tn olde, baas zei Ah Kim en
«•Mi .vi 7bij maanlicht, denk ik", antwoordde ging heen.
blttJ hij wachten. Hij wilde zien, ChaJa „Toen grote wagen uitgaan. Madden liep naar dc badkamer cn
hoo dit afliep. Om tien ik kijken naar snelheidsmeter, luisterde. Hij drukte er tegen; de
Gamble op, en met een vriendelijke >j^aaif duuend ac^t honderd en deur ging open. Hij ging naar bin-
opmerking over. de woestijnlucnt, veertjg mijl. Vier mijlen nodig om ncn, deed de deur naar de kamer
ging hij naar zijn kamer. naar de stad te reizen en vier om van Gamble op slot, en kwam te-
Om vijf minuten over tienen ver- terug te keren. Maar toen grote rva- rug, na ook de andere deur te heb-
hrak het geronk van de auto de gen thuis komen, snelheidsmeter ben gesloten.
dieoe stilte op het erf. Bob ging wijzen rustig twaalf duizend acht „Ziezo", begon hij. „Ik moet je
rechtop zitten, zijn ogen dwaalden honderd negen en zeventig mijl." spreken. Praat zacht ik heb einde-
van de ene deur naar de andere. „Charlie, je denkt overal aan", zei lijk je vader aan de telefoon ge-
Daar gingen de glazen deuren naar Bob bewonderend. kregen, en hij zegt. dat morgenmid-
dp patio open Martin Thorn kwam „Vreemde plaats, waar Thorn ge- dag een man met de naam van
binnen alleen. weest zijn", ging Charlie voort. Draycott m Barstow zal aankomen
Zonder een woord te spreken, „Veel rode klei op grond.' Kijhet met de paarlen.
de secretaris zijn hoed neer een stukje aarde zien. „Geschrapt
Madden.
Boze woorden kwamen Bob op
de lippen, maar hij beheerste zich,
Maar wèl wist hij, dat hij meer dan
genoeg had van deze aanmatigende,
hardvochtige millionnair.
Hij keek naar de klok. Kwart voor
negen, en nog geen teken van Thorn
en Evelyn. Was haar trein over tijd?
Niet zeer waarschijnlijk, v
Ofiehoon hjj wist, dat hij niet bï-
2f>3vlor welkom was in de kamer,
(Wordt vervolgd)
In October zal tc Rotterdam
aankomen de eerste van zes
houten scholen die dc gemeen
te uit Finland heeft laten ko
men. Deze scholen kosten
f 15.000 per stuk en bevatten
zes klassen .e
Een totaal nieuw experiment
voor onze stad deze „nood"-scho
len. Zo kunnen geplaatst worden
waar men wil, omdat zc geen fun
dering behoeven. Op dit ogenblik
schijnt trouwens nog niet vastge
steld te zijn waar in Rotterdam
men deze gebouwen laat neerzet
ten. Het ligt in de verwachting
dat er tenminste een in Blijdorp zal
worden geplaatst. De geschikte
terreinen moeten nog worden aan
gewezen. Vastgesteld is wel, dat
enkele van de zes voor gewoon la
ger onderwijs, de andere voor bij-
zonder lager onderwijs "gebruikt gejouwd
zullen worden.
Dinsdag tegen de avond is het
cmigrantemchïp „Kota Inten" van
de Koninklijke Rotterdaxnsche
Lloyd dit jaar voor de zevende en
laatste maal naar Canada vertrok
ken, Aan boord bevonden zich bij
na 400 emigrerende Ncd. boeren
met hun gezin, o.w. 180 kinderen
beneden 10 jaar; verder ruim 100
Belgische, Zweedse, Deense ct» an
dere buitenlandse emigranten; en
tenslotte, behalve 13 Zwitserse stu
denten van het Interkerkelijk Bu
reau, 275 Amerikaanse studenten,
dir deze zomer ccn bezoek aan W.-
Europi brachten, In het kader van
liet Ncd. Bureau voor Buitenlandse
studcntcnbctrekïiïngen. Als geeste
lijk verzorger maakte de bekende
Dordtsc predikant dr. P. prins de
reis mee.
Hiermede is dan, althans voor dit
jaar, een, einde gekomen aan de
bóeren-emigraties naar Canada,
onder auspiciën van de Stichting
Landverhuizing Nederland, die
kans zag in 1948 een kleine 7000
Ned. boeren en hun gezin naar
„Het Beloofde Land'* te brengen.
Daar zat heel wat zorg en werk
aan vast, naar Drs. Huygens, van
genoemde Stichting, ons op de
„Kota Inten" vertelde. Voor dit
laatste transport b.v. moest de af
gelopen feestdagen door de heer
Huygens cn zijn staf worden door
gewerkt, Maar het is dan ook wel
een dankbaar werk, want onze Ned.
boeren zijn aan de overkant bij
zonder welkom. Daar zij in het al
gemeen in Canada worden be
schouwd als toekomstige grond
eigenaren, staan zij, in vergelijking
Wat er nu eigenlijk precies ge
beurt achter het ijzeren gordijn
dringt slechts vaag lot ons door. Mea
weet in West-Europa vrijwel met
wat zich daar op allerlei gebied af
speelt cn het is daarom zeer te lo
ven, dat de NederlandsPoolse Ver
eniging bet initiatief heeft genomen
om een tentoonstelling tc organise
ren van Poolse grafica. Deze tentoon
stelling maakt ccn tournee door
West-Europa en is thans in mu
seum Boymans.
In het prentenkabinet van het mu
seum zijn ongeveer 350 werken der
Poolse grafische kunst tentoonge
steld, waaronder zeer veel houtsne
den. Men is m de gelegenheid ken
nis te maken met de Poolde ïmpres-
siomstVozef Pankiewicz van de Kra-
kause school, die veel m Parijs werk
te. Zijn etsen getuigen hiervan. Het
merendeel ervan zijn afbeeldingen
van het Franse Jeven cn van dc
Franse natuur. Een ander impres
sionist van dezelfde school is Leon
Wyczolkowskl, die exposeert met en
kele litho's van bomen en één van
de kathedraal te Tot'im.
De Franse invloed heeft aanzien
lijk gewerkt op deze Poolse kunste
naars. Een zeer goed werk van Thad-
detis Cieslewski, voorstellende Een
raam te Parijs, getuigt hiervan. Tus
sen een paar lelijke gordijnen door
ziet men het silhouet van de Notre
Dame en enkele straten bij de Seine.
Ook de ïn ons land bekende gra
ficus Stefan Mrozewski staat onder
Franse invloed. Hij heeft een gevoe
lige en rake houtsnede gemaakt van
het Kolkje tc Amsterdam. Een ander
eveneens goed werk van hem is de
illustratie van Paicival.
Bij dc houtsneden is ook een stil
leven, van Waclaw Waskowskl.
waarop men een pistool, een stencil
machine, ccn bosje illegale bladen cn
een lamp ziet. Het is het enige werk
op de tentoonstelling met betrekking
op de heldenstrijd, die het Poolse
volk togen de bezetter heeft gestre
den. Van dezelfde graficus is cr ook
nog ccn aantrekkelijke houtsnede
van een vaas tentoongesteld.
Wladyslaw Skozylas was een veel
belovende jongeman, die reeds op 25-
jarige leeftijd een houtsnljschool
opende, hij studeerde later enige
maanden to Parijs bij Bourdclle en
vertrok toen naar Duitsland, waar
hij voorgoed het typerende karakter
van zijn werken zou vinden. Onge
veer een tiental van zijn boeiende
werken kan men op dc tentoonstel
ling vinden. Hoewel wij het gaarne
zouden doen, is het niet mogelijk alle
tentoongestelde werken der Poolse
grafici hier te bespreken. Als laat-
sten noemen wij nog twee houtsne
den, een Rendier cn ccn Korvet, van
de ook om zijn cx-libris zeer ver
dienstelijke Ostoja Chrostowski. Zijn
werken getuigen van een stoere in
gehouden kracht.
Dc tentoonstelling is geopend van
4 tot 10 September. Liefhebbers moe
ten zich dus v/el haasten.
met emigranten uit andere landen,
in behandeling onomstreden aan de
top. Dat bewijst ook .vel het feit,
dat tot dusver practisch niemand
teleurgesteld of onverrichterzake
is teruggekeerd.
Geen rust!
Rus^, komt er ook nu voor de
Stichting niet,»want reeds de vol
gende week, op 13 September, wordt
een aanvang gemaakt met de keu
ringen voor het volgend jaar. Deze
keuringen geschieden door de Ca
nadese Ambassade m Den Haag; de
namen der goedgekeurden worden
dan teb plaatsing naar Canada
doorgegeven, ditmaal met dc be
doeling, dat hifix' binnen 2 maanden
bericht van plaatsing zal zijn ont
vangen
Men hoopt In 1949 minstens 10000
Ned. boeren met gezin naar Cana
da te kunnen emigreren, waarvan
vóór Mei reeds 4500. De Canadese
Regering houdt evenwel vast aan
het getal van 20.000 gegarandeerde
plaatsen. Dan zou Canada echter
zelf voor schepen moeten zorgen,
want Nederland zal nauwelijks
srhccpsculmte voor de beoogde
10.000 beschikbaar kunnen stellen.
Op het ogenblik ziet dit er zelfs
heel somber uit, want de vastge
stelde eerste afvaart van de „Kota
inlen" op 3 Febr. a.s. is intussen
weer op losse schroeven komen te
staan, o.a. omdat bet niet zeker Is,
of de Ned. Regering, die dit schip
van de Rotterdamse Lloyd char
terde voor verschillende overheids»
transporten, het tot dit doel zal
kunnen afstahn-
Wcl zal dc „Kota Inten" dit na
jaar nog een reis met emigranten
wr Zuld-Afrika maken.
in de organisatie van een en an
der zim voor het volgend jaar enige
wijzigingen gekomen Zo zal voort
aan iedere Ncd. emigrant, ook in
dien hij zelf oen werkgever heeft
gevonden of naar familie gaat, eerst
moeten worden geregistreerd bij de
Slichting Landverhuizing; buiten
dc S+iehting om zal in Canada geen
enkele immigratie-aanvrage in be
handeling worden genomen. Boven
dien zal voortaan vóór de keuring
een waarborgsom van 100.moe
ten woidcn gestort, die echter later
in mindering van het passagegeld
wordt gebracht, indien men inder
daad vertrekt, maar die aan de
Stichting vervalt, indien men we
gens onvoldoend (f gemotiveerde re
denen van emigratie afziet. Dit is
om te voorkomen, dat zowel hier
als in Canada werk wordt verricht
kosffn worden gemaakt voor
niet-serieuze reflectanten. En ten-
clofte zal. goh eel op verzoek van de
Canadese Regering, ten aanzien van
gezinnen met meer dan 5 kinderen
beneden 14 jaar met tot keuring
worden overgegaan, zolang in Ca
nada voor de betrokkenen geen
ph.a+4 is gebonden.
The Great Marvelli Show
in de Schouwburg
Ha ccn tournéc door verscheidene
werelddelen qeeft de Marvelli Show
thans voorstellinqcn in Nederland, te
Rotterdam In dc Schouwburg op 8 Sep
tember. Blijkens aankondiging zal dus
vanavond „het mystieke Oosten gaan
leven'' voor het publiek cn ojn. Mar
velli, Handino en Betty Gray. Rasja-
nirska en het Parijse danstrio Corola,
Tonia cn Carnclo zullen dtt bewerk
stelligen in een show van „Ülusionnismew
suggestie en magie".
