Nederlandse troepen bezetten Djogja SOEKARNO EN HATTA GEÏNTERNEERD HET ROTTERDAMSCH PAROOL Veiligheids raad bijeen Ir Batavia 45 arrestaties Beeld van Batavia nauwelijks anders dan gewoonlijk Twee Indonesische premiers leggen hun functies neer Zitting verdaagd tot Woensdag Ridders in de MWO achter regering GEN. SOEDIRMAN GEVANGEN Militaire censuur te Batavia V akbonden bepalen huu standpunt Generaal Spoor was ooggetuige van luchtlandingen bij Djogja „Loyale nationalisten staan voor 'gewetensconflict Tweede Kamer hedenmiddag bijeen Generaal Spoor waarschuwt: Het verloop der operaties Legercommuniqué van hedenmorgen Merle Cochran te Batavia Weerbericht Maandag 20 December 1948 led en Adm, Lange Haven 141, Schiedam TeL 6930O Aborm.prijsi pai week 0.32 per kwartaal 4.10. losse nummers j 0,0? Opgericht door de Stichting „Hel Parool" DE CHIIRAl (MEE Achtste jaargang, No. 297, Uitgave M.V. De Nieuwe Pers Postgiro 393644 Bankier» Amsterdamse be Bank te Rotterdam Directeur: B. de Vries - Hoofdredacteur: Th. Ramaker Zaterdagmiddag vijf uur Nederlandse tijd zijn Nederlandse troepen operaties begonnen in het gebied der republiek Indonesia. Op ta] van punten op Midden- Java en Sumatra werd de voormalige bestandslijn overschreden. Nederlandse parachute-troepen bezetten het vliegveld Magoewo op acht kilometer afstand van Djokjakarta, waarna luchtlandingstroepen werden afgezet. Parachute-troepen hebben Zondagmiddag half vier Nederlandse tijd de republikeinse hoofdstad D jog- jakarta bezet. Soekarno, de president der Republiek en Halta, zijn minister-presi dent, werden geïnterneerd, evenals Sjahrir en een aantal andere republikeinse autoriteiten. In de nacht van Zaterdag op Zondag zijn te Batavia 45 arrestaties verricht. Aan een aantal republikeinen ter plaatse is huisarrest opgelegd. In Batavia is het rustig. Het gedreun van het veldgeschut is er echter duidelijk te horen. Zaterdagavond in de nieuwsuitzending van elf uur is door de radio een communiqué voorgelezen, waarin de Nederlandse regering mededeelt, dat zij zich genoodzaakt heeft gezien het bestand met de republiek op te zeggen en haar vrijheid van handelen te hernemen. Voorts werd in deze verklaring bekend gemaakt, dat de Nederlandse troepen tot actie waren overgegaan, in haar motivering deelt de regering mede, dat de republiek niet de gevraagde bindende verklaring heeft gegeven met be-- trekking tot het beëindigen der toenemende, bestandsschendingen en de evacuatie der geïnfiltreerde republikeinse soldaten in het niet-republikeinse gebied, waar bij voortduring moordaanslagen worden gepleegd op Indonesische bestuursambtenaren. De regering legt er de nadruk op, dat de Nederlandse actie slechts gericht is tegen de terroristische en ongedisciplineerde elementen in de republiek. De toezeggingen met betrekking tot de staat kundige hervormingen in Indonesië zullen volledig worden nage komen. De Hoge Vertegenwoodiger van de Kroon, Dr. M. Beel, heeft in een rade voor radio Batavia gesproken van een „zuive ringsactie", die vastberaden en grondig zal worden uitgevoerd MINISTER STIKKER met alle ter beschikking staande politionele en militaire middelen. Buitenlandse Zaken De chef van de generale staf, luitenant-generaal Mr. H. J. Kruis heeft Zondagavond een radio-rede gehouden tot de familieleden der militairen in Indonesië, waarin hij vaststelde, dat het gevaar voor onze soldaten thans wèl groter geworden is, doch dat het einde van het gevaar nu ook veel dichterbij is gekomen. Zowel generaal Spoorals Vice-admlrial Pinke hebben zich met een dagorder tot de Nederlandse strijdkrachten gericht, waarin zij hen op het hart binden doortastend doch waardig op te treden cn te beseffen, dat zij geen krijgsvolk zijn doch brengers van recht en veiligheid. Ook Soedirman, de Indonesische bevelhebber, heeft een dagorder gericht tot zijn troepen. Tegen allen, die zich zou den schuldig maken aan de tactiek der verschroeide aarde heeft generaal Spoor de strengste maatregelen aangekondigd. De Tweede Kamer der Staten Generaal komt vanmiddag om vier uur bijeen. De regering zal dan een verklaring nopens de Indonesische kwestie afleggen. Misschien kunnen reeds vanavond de debatten over deze verklaring een aanvang nemen. De Veiligheidsraad zal zich met spoed gaan bezig houden met de Indonesische kwpstie en is flaartöe voor hedenochtend half elf in' een vergadering te Parijs bijeen geroepen. De Nederlandse regering acht de Veiligheidsraad in deie kwestie echter niet'be voegd, daar het volgens haar een binnenlandse aangelegenheid betreft. Dit deelde Dr. J. H. van Royen, de voorzitter van de Nederlandse delegatie bij de Veiligheidsraad Zondagmorgen mede in een persconferentie te Parijs. In verband met de Nederlandse actie in de republiek heeft het kabinet van de staat Oost-Indcmesië aan president Soekawad zijn ontslag aangeboden. Ook de president van de staat Fasoendan op West-Java is afgetreden. Daarentegen heeft Mansoer, de minister-president van de staat OostaSumatra zijn instemming met de Nederlandse actie betuigd, die hij noodzakelijk achtte om te geraken tot vrede, veiligheid, geluk en welvaart. Het congres van India heeft de groeten gezonden aan de leiders en het volk van de Indonesische republiek. De premier van India, Pandit Nehroe, heeft verklaard, dat, ofschoon zijn land de repu bliek geen effectieve steun kan geven, het toch geen nietsdoende toeschouwer kan blijven. Het bestuur van het Nederlands Vakverbond heeft in verband met de gebeurtenissen in Indonesië een verklaring aangekondigd, doch wekt in afwachting daarvan de arbeiders op het werk ge woon voort te zetten en geen onberaden stappen te doen. Ook de besturen der Katholieke ë?n Christelijk Nationale Vakcentrales manen de arbeiders daartoe aan en zij vragen hur zich krachtig te verzetten tegen alle pogingen de arbeid te~ belemmeren. MINISTER SASSEN Overzeese Gebiedsdelen De Veiligheidsraad is heden morgen te 10.30 uur in bijzon dere zitting bijeen gekomen om de Indonesische kwestie te on derzoeken. Het verzoek tot het houden van deze zitting is geschied door de Amerikaanse afgevaar digde, dr. Jessup. De Australi sche gedelegeerde verenigde zich met dit verzoek. Aangezien drie van de elf afge vaardigden niet aanwezig waren (nl. de Sowjet-Unie, de Oekraine en Colombia), is da zitting van de "Veiligheidsraad verdaagd thans tot Woensdag. Of zij dan zal kunnen worden gehouden is nog twijfelachtig, want minister Molotof heeft namens de Sowjet-Unie verklaard, dat dc ver eiste termijn voor het bijeenroepen van de raad (drie dagen) niet in acht genomen was. De Russische vertegenwoordiger in de raad zou eerst op 26 December aanwezig kunnen zijn, aldus de mededeling uit Moskou. De koninklijke vereniging van of ficieren, ridders der Militaire Wil- lems-orde heeft, naar aanleiding van de gebeurtenissen in Indonesië, een telegram aan HM. de Koningin ge zonden. Zij betuigt daarin aan de Koningin haar aanhankelijkheid en onwankelbare trouw cn deelt mede fcich gehee] achter het door de rege ling genomen besluit te stellen. Zij noopt op een spoedige vestiging van een gezag, waarbij orde, rust en vei ligheid van persoon en goed in ge heel Indonesië zijn gewaarborgd. Aan de minister-presjdent werd een telegram van soortgelijke strek king gezonden. De commandant van 'iet Indone sische republikeinse leger, generaal Soedirman, ïs, volgens heden te Batavia ontvanger Nederlandse be richten, te Djokjakarta gevangen genomen. Enkele republikeinen kregen huisarrest De politie te Batavia heeft tegen over Aneta verklaard, dat in de nacht van Zatërdag op Zondag een 45-tal arrestaties zijn verricht en dat aan een gering aantal republi keinen huisarrest is opgelegd. Hier bij deden zich geen incidenten voor. „De arrestanten, zijn, verdachte elementen, omtrent wie de politie aanwijzingen heeft, dat zij zouden kunnen deelnemen aan revolution- naire acties", zo zeide de politie- zegsman. Zij zijn naar de gevange nis Tjipinang overgebracht. „Het huisarrest, dat is opgelegd aan re publikeinen, die in contact staan met de republikeinse regering is een veiligheidsmaatregel van be perkte duur", aldus de woordvoer der. Near Reuter meldt, hebben de Nederlandse autoriteiten te kermen gegeven, dat zij in het republikein se gebied geen personen zullen ar resteren enkel en alleen op grond van hun republikeinse gezindheid. Republikeinse tijdschrijftén rul len te Batavia mogen verschijnen, mits zij zich beperken tot het ge ven van feiten. Voorts is bericht, dat Darmase- tsawan, de persoonlijke vertegen woordiger van Hatta te Batavia, en enkele andere republikeinen gear resteerd zijn. Officieel Is medegedeeld, dat met Ingang van 19 dezer ln verband met de genomen maatregelen een suur is ingesteld onder meer op alle perstelegrammen, krachtens de ver ordening Militair Gezag 84. Er Is opdracht gegeven, het Ingestelde preventieve toezicht bp vlotte en soepele wijze te doen uitoefenen. Er zal naar gestreefd worden elke ver traging te voorkomen. \/f 1LITAIRE waarne- mers te Batavia achten het, nadat de landmacht contact heeft gemaakt met de lucht- landingstroepen bij Djogja het meest waar schijnlijk, dat de Neder landse strijdkrachten zullen spreiden naar het Oosten, naar de grootste stad van de republiek, Soerakarta en naar het Noord-Wesfennaar Magclang. Verwacht wordt dat de Nederlandse troepen die te Gombong op 55 mtjl ten Oosten van Djofcja. over de demur- katie-lijn oprukten, zich zullen verenigen met de Nederlandse strijdkrach ten, die zich in de rich ting van Magelang uit spreiden. Het voo'maamste ob stakel voor een snel Ne derlands oprukken zcm kunnen zijn Soerakarta, dat volgens militaire waarnemers een republikeinse sterkte is. Het is ook mogelijk, dat de Ne derlanders naar deze stad zullen oprukken uit Salatigadat aan de DjogjaSe mar an g teeg ligt. HET REPUBLIKEINS GEBIED OP OOST-JAVA JAVA ^VT/ XV3 DJOCJAKARi. yX»lCUl LIJN NED. POSITIES VAN 4 OP 5 AUCUSTU5 DEMARCATIE LIJN E2 ONDER NED CONTROLE SPOORLIJNEN RIVIEREN og. OCEAAN Aanmaning om icerk normaal voort te zetten Het bestuur van het N.V.V. heeft ter bestudering van de situatie ln Indonesië hedenmorgen te Amster dam een bestuursvergadering be legd. ,Het N.V.V.-bestuur wekt de werkers van Nederland op in af wachting van een nadere verkla ring de werkzaamheden gewoon voort te zetten, en geen onberaden stappen te doen. De voorzitter van de Katholieke Arbei ders Beweging, de heer A. C. de Bruyn, heeft op de vergadering te Arnhem over de Indonesische kwestie gezegd dat de arbeidersbeweging als zodanig zich met deze actie, die in de politieke sfeer ligt, niet heeft te bemoeien. Voor het geval communisten zouden trachten de arbeiders in een politiek tegen de regering gericht avontuur te werpen, zal de katholieke arbeiders be weging zich daaitsgerv met alle haar diénste staande middelen verzetten. verband met de gebeurtenissen in Indo nesië het vertrouwen uit, dat iedere Nederlander zi]n arbeid op een normale wijze zal verrichten. Mochten des ondanks pogingen worden gedaan om een geregelde gang van het werk te belemmeren, dan zal Iedere bonafide arbeider zich tegen zulke pogingen met kracht dienen te verzetten. Afgezien daarvan, dat men in Batavia uit de verte het gedempte dreunen hoorde van kanonvuur, wees weinig er Zondagmorgen in deze stad op, dat de Nederlandse troepen tot actie waren overge gaan. Bij het Nederlandse hoofd kwartier was het nauwelijks druk ker dan op andere dagen en in de omgeving van de Republikeinse gebouwen in Batavia vielen slechts Nederlandse militaire posten OP, die de gebouwen onder strenge be waking hielden. Het vaste Zondag- avondse symphouieconcert, dat immer veel belangstelling trekt, vond normaal plaats. Aansluitend aan nevenstaande samenvatting der militaire opera ties kan worden gemeld, dat gene raal Spoor het eerste_gedeelte van de actie van zijn troepen, nabij het vliegveld.-, van Djogja, Magoewo, vanuit de lucht gadesloeg. Toen bleek; dat de operaties volgens de plannen verliepen, vloog de com mandant naar Semarang, waar hij getuige was van het vertrek van versterkingen naar het operatieter rein bij Djokja. Later keerde gene raal Spoor naar Batavia terug. De Nederlandse luchtlandingen moeten de republikeinen volkomen hebben verrast. De correspondent De minister-president van Oost-Indonesië, Anak Agoeng Gde -Agoeng, heeft in een rede voor radio Makassar, in de Indo nesische en de Nederlandse taal sprekend, aangekondigd, dat zijn kabinet is afgetreden. Hij deelde verder mede, dat de regering bp verzoek van president Soekawati dé lopende zaken zal afhandelen. Aneta virnwmt te Bandoeng, dat de premier van do Fasoendan, Raden Adlt Poeradiredj^, ls afge treden. Het parlement van do Pasneo- dan zal 22 December een bijzondere openbare zitting houden in verband met de politieke toestand. In de radiorede, waarin de minis ter-president van Oost-Indonesië zijn besluit mededeelde, zeide htf onder meer: „De regering heeft de verwach ting gekoesterd, dat haar arbeid, welke zl1 ln het afgelopen jaar ln nauwe samenwerking met de rege ringen en besturen van de andere delen Van Indonesië in uitvoerig ovefleg" met de Nederlandse rege ring verrichtte, met succes zou warden bekroond, ook omdat zjj door geregeld' informeel contact met de regering van de Republiek tot oplossing trachtte te komen. Nu deze verwachting niet in vervulling is gegaan en de ar beid en het streven van de re gering derhalve niet hebben geleid tot het resultaat, dat zij in uitzicht stelde, heeft de re gering gemeend verplicht te zijn, haar mandaat tot beschik king van de president te moe ten stellen en het parlement van deze stap op de hoogte te moeten brengen. De president heeft het ontslag van het kabi net aanvaard, doch het kabinet zal de lopende zaken behande len." In het begin van zijn rede ver klaarde Anak Agoeng: „Het spreekt vanzelf, dat elke Indone sische nationalist, -waar hij zich ook bevindt, gewapend optreden moeilijk kan waarderen en dat hij de voorkeur geeft aan. een oplos sing tussen alle groeperingen in Indonesië, welke leidt tot de ge zamenlijke en onafhankelijke Ver enigde Staten van Indonesië." „Verloop en uitslag van de hui dige gebeurtenissen kunnen geen verandering brengen in de beteke nis van het ideaal, dat iedere na tionaal voelende Indonesiër voelt. Zij kunnen evenmin het vaste ver trouwen verminderen, dat deze na tionale idealen in vervulling zullen gaan. De vervuiling is echter af hankelijk van'de vaste wil, de po sitieve krachtsinspanning en het constructief vermogen om een waarachtig, vrfj en onafhankelijk staatsbestel op te bouwen", aldus de premier. „Het spreekt wel vanzelf", zo vervolgde hy, „dat de regering het haar plicht acht in de huidige eri- tieke omstandigheden er zorg voor te dragen, dat de gezonde en onge stoorde ontwikkelingen van Oost- Indonesië niet zullen worden bena deeld en belemmerd en zij acht het daarvoor noodzakelijk, dat het? recht strikt wordt gehandhaafd. Ieder zal zich hebben te onthouden van provocerend optreden. Men hechte geen geloof aan de onrust- verwekkende berichten, van welke zijde zij ook mogen komen. Derge lijke geruchten worden als straf baar feit beschouwd." De voorzitter der Tweede Kamer heeft de leden telegrafisch opge roepen voor een vergadering, wel ke hedenmiddag te vier uur zal worden gehouden. In deze open bare vergadering zal de regering een verklaring nopens de Indone sische kwestie afleggen. Vermoed wordt, dat deze verklaring niet veel langer dan een half uur in be-r slag zal nemen. Uiteraard kan thans nog niet beslist worden, wan neer de debatten over de regerings verklaring een aanvang zullen ne men, doch het moet niet uitgeslo ten geacht worden, dat dit reeds in een avondvergadering op dezelfde dag zal geschieden. De Kamer was aanvankelijk voornemens a.s. Dinsdag voort te gaan met de behandeling van de begrotingen van Sociale Zaken en O. K. en W., welke dan in deze week tot een eind zouden" gebracht moeten worden. De mogelijkheid om aan dit voornemen gevolg te geven blijft bestaan, doch de de batten over de regeringsverklaring zullen in ieder geval voorgaan. van United Press, Arnold Brack- man, seint hieromtrent, dat zij blijkbaar geen Nederlandse actie verwachten, zolang de Commissie van Goede Diensten te Kalioerang verbleef. In kringen van buitenlandse journalisten houdt men er re kening mede, dat de Neder landse landstrijdkrachten bin nen ongeveer twee dagen con tact zullen hebben gemaakt met de luchtlandingseenhecen. De bezetting van Djokja had een zeer snel verloop. Slechts hier en daar deden 'zich korte schermutse lingen voor en slechts op één plaats brak een brand uit, die men echter spoedig meester was. Om trent de verliezen die hierbij aan beide zijden ta betreuren zouden zijn, zijn nog geen cijfers verstrekt Na de bezetting van het vlieg veld van Djokja landde hier een door een Amerikaan bestuurd Ca- talina-vliegtuig, met aan boord zeven republikeinen. Zij ^werden onmiddellijk na aankomst geïnter neerd. Het radiostation van Djogja, „De Stem van Vrij Indonesië", die aan vankelijk communiqué's en oproe pen, afgewisseld- met Westerse klassieke muziek, had uitgezonden, verdween om 10 uur uit de aether. Toen enige tijd daarna de zender van Batavia, „Radio Indonesië" melding maakte van de bezetting van Djogja en hel staken **an d uitzen dingen van Radio Djogja, deed men dit met een verwijzing naar de „voormalige republi keinse regering". Omtrent het verloop van de strijd op Sumatra zijn minder bij zonderheden beschikbaar, dan met betrekking tot die op Java. Het radiostation van Boekat Tinggi, de republikeinse "-oofdstad van Su matra, deelde Zondagavond mede, dat het _;he!e eiland is geplaatst onder de eonfróle i _:n de Repu blikeinse defensieraden. Alle burgerlijke autoriteiten die geen uitdrukkelijke opdracht heb ben ontvangen zich bij de nade ring van Nederlandse troepen terug te trekken, dienen ter plaatse te blijven wanneer de Nederlanders binnenrukken. Het is hun echter ten strengste verboden met de Ne derlanders samen te werken. In Boekit Tinggi bevinden zich de vroegere vice-premier van. de republiek, A. KL Gani en de mili taire leiders Soehardjo en Hassan, „Geen toepassing tactiek der verschroeide aarde Generaal Spoor heeft via radio-- Indonesia een waarschuwing geJ richt tot allen, die „zich mochten schuldig maken aan toepassing van de tactiek der verschroeide aarde." Hij zeide, dat het hem bekend was, dat hieromtrent plannen bestonden in het republikeins gebied. Ieder, die aan dergelijke plannen uitvoe ring geeft, stelt zich bloot aan de strengste strafmaatregelen, aldus generaal Spoor. De Nederlandse luchtlandings troepen, die op 13 December des ochtends te 6.45 uur Java-tüd landden In de omgev;ng van Magoewo hebben het vlieg veld nabij deze plaats onbescha digd in hande-. gekregen. Van hier rukten zij op naar Djogja, welke stad vzlj ruim acht uur later, om 15 uur, even eens meester waren. Gelijktijdig met de luchtlan dingen zette de landmacht zich in .beweging en overschreed zowel op Java als Sumatra de demarcatielijnen. Vavens 'werd door mariniers een landing uit gevoerd op de Noordkust van Java. bij Toeban, 80 kilome ier ten Westen van Soerabaja. De grootste vorderingen maak te' dé landmacht vanuit Gom bong aan de Westelijke de marcatielijn. In dit gebied heeft zij de plaatsen Keboemenen Karanganjar reeds achter zich gelaten. In Oost Java bezetten zü de plaats Pandjeng. In Noord Sumatra werd on geveer honderd kilometer ten. Zuiden van 'Tandjongbalef de plaats Rantaup r ar at bezet. Volgens een heden te Batavia uitgegeven legercommuniqué zijn in de eerste 36 uur van de actie tegen de Republiek Indonesia aan de zijde der Nederlandse strijd krachten zes doden gevallen en acht man gewond. In het commu niqué werd geen gewag gemaakt van verliezen aan Republikeinse rijde. Het communiqué bevestigde de gevangenneming te Djcgjakarta van generaal Soedirman, de opper bevelhebber van het Republikeinse leger, en maakte melding van de inneming van Poerworedjo, een kleine plaats op ongeveer zestig kilometer1 ten Westen van Djogja. Deze plaats was „onder weinig te genstand" ingenomen. ,Er werd geen gewag gemaakt van actie op andere fronten en er- werd niet toegegeven, dat de Ne derlanders gebruik maakten van zware wapenen of luchtbombarde menten, zoals van sommige zijden was gemeld. In. het communiqué werd gezegd, dat een Catalina-vliegtuig, dat gis teren op het vliegveld bij Djogja- kqrta is buitgemaakt, had moeten dienen voor evacuering van de Re publikeinse regering, van welke de meeste leden gisteren werden ge vangen genomen. Het communiqué bevestigde dat de Catalina door een Amerikaanse piloot werd b-stuurd, en verklaar de, dat de andere zeven personen, die zich aan boord bevonden, zes Republikeinse officieren waren en een Indonesische tweede-piloot. Andere leden van CvGD ie Kalioerang Van de leden van de Commissie van Goede Diensten bevindt zich momenteel de Amerikaan, de heer Merle Cochran, te Batavia. Hij vertrok Zaterdag in de loop van de dag per speciaal vliegtuig der waarts vanuit Kalioerang nabij Hjogja, waar de Commissie mo menteel verblijf houdt. Omtrent het doel vdh het onverwachte ver trek van de heer Cochran is niets bekend gemaakt, De beide andere leden van de Commissie, de^elg Raymond Herremans en de Austra liër Thomas Critchley, bevinden zich nog steeds t= Kalioerang. DICHTE VORST Weersverwachting, gel dig tot Dinsdagavond Meest zwaar bewolkt, maar droog weer. Tijde lijk iets afnemende wind, hoofdzakelijk uit richtin gen tussen oost en Noord. Zowel vannacht als mor gen -overdag bijna overal lichte vorst. 21 December: Zon op 8.4$. onder 16.30; Maan op 22 49, onder 12.28. 21 Dee.: Hoog iVater te Botterdam: le tij 7.59 uur i 2e tq 20.40 uur.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1948 | | pagina 1