,Werd een onjuist weerbericht
Parmentier noodlottig?
HET ROTTERDAMSCH PAROOL
Bij liet aftreden van Marshall
Britse ministers bespraken
houding jegens Israël
11
Truman vraagt het Congres
om 42 milliard dollar
Suikeroorlog is ten einde
Duits nationalisme steekt de
kop weer op
ONDERZOEK NAAR VLIEGRAMP BIJ PRESTWICK
Drie-en-dertig landingslichten tekort
onjuiste hoogtekaarten
Scherpe en spannende
verhoren
Soekarno c.s. niet
meer op Bangka?
Guerilla-activiteit in
Oost-Java
Israëli's verlaten
Egypte's gebied
Kerkbrand Middelharnis
schuld van kosteres?
Zwendelaar lichtte
duizenden op
PvdA organiseert
congressen
Weerbericht
Truman kan niet
rondkomen
Ongeveer de helft
voor defensie
OCH JA,
zo gaat het
V J
Dinsdag 11 Januari 1949
led. en A dm. Lönge Hcrvon 141, Schiedam
Tel 69300 Abonn.prlJ»« per week 0,32
per kwartaal 4.10, loss® nummer» 0,09
Opgericht door de Stichting „Het Parool""
DE SCHIEDAMMER
Negende jaargang, No. 3
Uitgave N.V. De Nieuwe Per» Postgiro
398644 Bcmkleri Amsterdamsche Bank
te Rotterdam Directeur» B. de Vries
Hoofdredacteur; Th. Ramaker
,,Wij hebben iets geraakter is brand uitgebrokenwij
stijgen seinde KoeneDirkParmentier enkele minuten
voordat de „Nijmegen", de KLM-Constdlation, bij Prestwick in
schotland neerstortte. Even later vroeg hij nog aan het grond
personeel van het vliegveld: „Weet U waar wij zijn?" Voordat er
antwoord kwam klonk er een daverende explosie, een felle steek
vlam verlichtte het Schotse heuvelland en... enkele seconden
tater waren veertig mensen óf reeds dood óf zo zwaar verwond,
oat zij later overleden.
In de sombere zaal van het gerechtshof van Ayr, een stadje
aan de Westkust van Schotland, zijn enkele honderden mensen
dij een, die als getuige of als belangstellende het officiële onder
zoek willen volgen, dat Engelse luchtvaartdeskundigen instellen
naar de oorzaak van deze vreselijke ramp.
de verkeerstoren te Prestwick, dat
van twee landingsbanen 33 lan
dingslichten ontbraken. Het grond
personeel had die dag opdracht ge
kregen de ergste gapingen aan te
vullen met draagbare electrische
lampen; deze waren echter niet
aanwezig.
En daar staat nog op de tafel
van Thomas Mc-Donald, die
het onderzoek leidt, een model van
de hoogspanningslijnen, die de „Nij
megen" noodlottig werden.-Van
daag zullen de onderzoekers zich
waarschijnlijk hiermee bezig hou
den.
Drie advocaten
Tjjdens het onderzoek heerst er
een sfeer van hevige spanning in
de zaak Daar is eerst de bepruikte
procureur Leslie, die aller aan
dacht vraagt In.de rede, waarmee
hij het onderzoek inleidt, spreekt hg
woorden van oprechte bewondering
voor het knappe vakmanschap van
Koene Dirk Parmentier, die met
zijn bemanning en de dertig nassa-
Op de eerste dag zijn al enkele
feiten aan het licht gekomen, die
er op wijzen, dat er waarschijnlijk
fouten zijn- gemaakt. Het is vooral
de Engelsman John Edwards,
sou-chef van de operationele af
deling van de KLM, die scherp op
deze fouten wijst.
Edwards is een oud-oorlogsvlie
ger. Hij kent zijn vak door en door,
dat blijkt voortdurend. Met on
verstoorbare kalmte staat hij de
deskundigen van het Britse minis
terie van luchtvaart te woord als
die trachten een leemte te vinden
in zijn betoog. Nu en dan wijst hü
op een kaart iets aan met zijn lin
kerhand, want zijn rechter is van
leer, gevolg van de oorlogshande
lingen.
Minstens onvolledig
Wat wil deze man bewijzen?
„De weers-inlichtingen, die Prest
wick aan Parmentier gaf, waren
onjuist, op zijn minst onvolledig.
Toen de „Nijmegen" van Schiphol
opsteeg gaf het Schotse vlieg
veld een windsnelheid op van 31
K.M. per uur, toen Parmentier bo
ven de startbanen verscheen bleek
de windsterkte op de grond veel
groter, wel ongeveer 80 K.M. per
uur. Bij zijn eerste landingspoging
heeft Parmentier zich natuurlijk
ingesteld op die vrij matige wind.
Had hij van tevoren geweten dat
er een storm raasde over het vlieg
veld, dan had hij ongetwijfeld an
dere maatregelen genomen, en had
hit zijn machine hoogstwaarschijn
lijk veilig aan de grond kunnen
zetten. Nu dreef hij af, raakte uit
de koers en raakte later de hoog
spanningskabel, die zijn machine
in brand zette!"
Dit heldere betoog doet bij velen
in de rechtszaal de vraag rijzen:
„Wie is er verantwoordelijk voor,
dat Parmentier deze verkeerde in
lichting kreeg? Ofwas misschien
op het moment dat de „Nijmegen"
van Schiphol opsteeg, de wind-
slerkte bij Prestwick inderdaad 31
K.M. en is later de wind aange
wakkerd tot een storm? Waarom
is dan Parmentier niet op de hoog
te gesteld van deze verandering?"
Nog meer vragen rijzen er in
de hoofden van de vele luisteraars:
,.Hoe is het mogelijk, dat op de
kaarten van Prestwick, die vrijwel
alle piloten gebruikten, een heuvel
van 135 meter hoog stond aange
geven als een kleine oneffenheid
in het landschap van slechts 13,5
meter?" Verantwoordelijk voor
deze kaarten zijn de luchtvaart
maatschappijen, dus in dit geval de
KX.M. Maar de K.L.M. maakte
haar kaarten naar het voorbeeld
van de plaatselijke kaarten.
Verder blijkt uit het logboek van
De Nederlanders hebben de drie
republikeinse leiders Soekarno,
Sjahrlr en Agoes Saïim van het
eiland Bangka verwijderd, aldus
meldt Keuter uit Batavia, Naar
Reuter verder bericht, zou dit me
degedeeld zijn in een antwoord op
een verzoek van de Commissie voor
Goede Diensten _pm. de. drie ge
noemde leiders té "bezoeken. Het
antwoord zegt niet, waar de drie
personen zich bevinden, maar be
vat wel een aanduiding, dat Hatta
nog steeds op het eiland is.
Vongens onofficiële kringen be
vinden de drie republikeinse leiders
zich in Noord-Sumatra, niet ver
van de vroegere verblijfplaats in de
bergstreek van Brastagi ten Noor
den van het Tobameer.
Naar Reuter verneemt is de heer Ro
nald Mecpherson, de Engelse admini
strateur van een rubberonderneming,
gelegen op ongeveer 60 km Oost van
Malang. op 5 Januari bij een aanval
op de onderneming gedood. Drie Ne
derlandse employé's wieten zich te red
den, Van gewoonlijk betrouwbare 7.1,1-
de wordt verder vernomen, dat de gue-
riila-actie tn hevigheid fs toegenomen
fn het gebied van Tasikmalaja en van
Soekaboemi.
Ter gelegenheid van het 25-jarig
bestaan van bet Museum van de Arbeid
wordt in ..Art! et Amlcitiae" te Am
sterdam een tentoonstelling gehouden
van schilderhen van Herman Heyen-
brock, de stichter van het museum.
Engeland heeft besloten, niet in
de Veiligheidsraad te, protesteren
tegen het neerschieten van vijf
RAF-jagers door Israëlische vlieg
tuigen, zo werd gisteravond van
Britse diplomatieke zijde te Londen
vernomen. Men acht het zenden van
Britse troepen naar Akaba reeds
een voldoende waarschuwing aan
het adres van Israel.
Te Tel Aviv werd echter ver
nomen dat Israel wel een klacht
zal indienen tegen Groot-Brit-
tannië omdat het van oordeel is.
dat het optreden van Britse
vliegtuigen boven het Egyp-
tisch-Palestijnse strijdgebied
een schending van de wapen-
1 stilstand tussen Egypte en Is
rael betekent.
Enige ministers uit het Britse ka
binet zijn gisteren onder leiding van
Br vin bijeen geweest om de toe
stand in het Midden-Oosten te be
spreken. Ook de voornaamste leger
leiders waren aanwezig. Wat er be
sproken is, werd niet bekendge
maakt, maar men neemt aan dat
het overleg voornamelijk gehandeld
heeft over de Britse militaire be
wegingen in het Middellandse Zee
gebied.
Ook Washington houdt zich 'aan-
lachtlg met het vliegtuigincident
bezig en men tracht van Ameri
kaanse zijde zowel Engeland als Is
rael ertoe te bewegen, het gebeur
de slechts te beschouwen als een
..betreurenswaardig incident" zon
der verdere complicaties, opdat niet
de vredesonderhandelingen tussen
Egypte en Israel,* die morgen op
Rhodos beginnen, erdoor kunnen
worden verstoord.
Ook Trygve Lie, secretaris-gene
raal van de UNO, heeft Groot-
Brittannië en Israel geadviseerd,
geen vooroordeel te laten rijzen
tegen de komende vredesonderhan
delingen tussen Egypte en Israel.
Het Britse protest, dat, Zondag
door de Israëlische regering was
geweigerd, is Maandag opnieuw
Alle Joodse troepen zijn u!t
Egyptisch grondgebied terugge
trokken. Dit Is gisteravond te Tel
Aviv meegedeeld in een officiële
Israe.ische verklaring. Ook uit
Cairo mei*, een AFP-bericht dat
zich kennelijk op Egyptische in
lichtingen oaseert, „dat er zich op
Egyptisch grondgebied geen enkele
Zionist meer bevindt."
Zoals Bekend, wordt morgen op
Rhodos de eerste directe bespre
king tussen Israel en Egypte ge
houden over het sluiten van vrede.
aangeboden. De Britse consul-gene
raal te Haifa, Marriott, heeft de
nota vergezeld doen gaan van een
brief aan de Israëlische vertegen
woordiger, waarin hij verzocht, de
brief aan ..de Israëlische regering"
te doen toekomen. Zondag was de
nota geweigerd, omdat men het
adres „Joodse autoriteiten in Pa
lestina".niet aanvaardde.
De kosteies van de Ned. Hervormde
Kerk te Middelharnis heelt bij het on
derhoek naar de brand in de kerk me
degedeeld dat zij Donderdagmorgen 30
December voor de brand in het koor
was geweest, waar zij de kachel had
u.igehaaid en de sintels op een oude
jute zak In een gangetje van het koor
had gedeponeerd. Vermoedelijk is bier
door de brand ontstaan. De kerk was
verzekerd voor f 460 00D,
Victor Kravtsjenko. de schrijver van
,.Ik verkoos de vrijheid", is Zondag
avond te Parbs aangekomen voor het
proces dat hij het pro-communistische
blad „Les Iettres Frangaises" heeft aan
gedaan wegens smaad. Het proces be
gint 24 JanuarL
giers zo'n. gruwelijke dood vond.
Daar is verder de advocaat M a-
n u e 1 K i s s e n, die de belangen
behartigt van nabestaanden van de
slachtoffers. Een klein, dik manne
tje, dat snel uit zijn slof schiet als
hij denkt een belangrijke ontdek
king te doen. Wat wil hij? Bewij
zen, dat de Klm schuldig is aan
deze ramn? Voortdurend botst hti
tegen de schijnbaar onberoerde rust
van Edwards, wiens verklaringen
eerder wijzen op schuld van het
Prestwickse grondpersoneel. En
deze K.L.M.-man wordt kalm ter
zijde gestaan door mr. Cameron,
de rechtsgeleerde die de K.L.M.
vertegenwoordigt
Na een urenlang verhoor schorst
president de zitting. Wat zal
de
het volgende verhoor opleveren Zal
ooit de oorzaak van de Ngmegen-
ramp geheel worden, verklaard?
De Hilversumse recherche heeft
gistermorgen door de arrestatie van
de 62-jarige G. K., eigenaar van een
commissiebureau voor staats- en ge
meente-obligaties, een eind "gemaakt
aan een zwendelpraktijk waarvan
duizenden goedgelovige spaarders in
het gehele land het slachtoffer zijn
geworden en waarmee de bedrijver
van deze praktijk tienduizenden
guldens heeft verdiend ten koste
veelal van mensen met kleine inko
mens.
K. verkocht obligaties, waarop hij
nummers aantekende, die betrek
king zouden hebben op de staatslo
terij. De nummers bleken echter fic
tief te zijn en de kopers, meestal
kleine spaarders, zagen van hun
spaargelden niets terug. K. had vijl
of zes agenten in dienst die voor
hem het publiek bewerkten.
K_ liet ook obligaties van de stad
Amsterdam en de N.V. Nederlandse
Sportpark verkopen. Om. het aan
trekkelijk te maken, stelde hij een
soort afbetalingssysteem in en maak
te het zijn cliënten tevens mogelijk,
een twintigste lot in de staatsloterij
le kopen. In plaats van loten gaf hi]
echter een kaart met het nummer
van het lot. Viel er inderdaad een
prijs op een van de nummers, dan
vroeg hij de kaarten op zoge
naamd ter contröle en werkte de
nummers weg. De opbrengst ver-,
dween in zijn eigen zak*.
De Partij van de Arbeid organiseert
dit voorjaar een aantal congressen. Het
twee-jaarlijkse algemene congres wordt
op 7, 3 en 9 April in Amsterdam gehov
den, terwijl er op 4 en S Februari in
Utrecht een landbouw-congres plaats
beeft. Dit congres zal speciaal zijn ge
wijd aan de betekenis van de Benelux
voor «Je Nederlandse land- en tuinbouw.
Op Zaterdag 12 Februari houdt de P.
v d. A. in Amsterdam een congres spe
ciaal voor haar gemeenteraadsleden.
Daar zal men een concept-program voor
de gemeenteraadsverkiezingen die
in Tuni van dit jaar worden gehouden
vaststellen.
Verder ligt het m de bedoeling een
midctnstandsconf eren tie te organiseren.
De datum hiervoor is nog met vastge
steld.
De Vrouwenbond van de P v d. A.
houdt op 24 en 25 Maart in Rotterdam
haar jaarvergadering Daar zal de mi-
nister-president d r. "W. D r e e s spre
ken over .,De taak, waarvoor wij
gtaan".
IETS KOUDER
Weersverwachting
geldig tot Woens
dagavond.
Wisselende bewol
king met plaatse
lijk enkele braen.
Aan de ktist
krachtige en wel-
i'eht tijdelijk har
de. in het binnen
land vrij krachtige
Westelijke wind.
Iets kouder.
12 Januari: Zon op 8 44. onder 16 53:
Maan op 13 52 onder 6 53
12 Jan. Hoog water te Rotterdam:
le tn 2 16 uur, 2e tn 14 35 uur.
m
WIJ ZIJN NIET BANG! Liever zal Jumbo de hele avond op zijn ach
terpoten blijven staan dan zijn aardige circus-vriendinnetjes tnadr één
haar te krenken. Het zou me dan ook een gewicht zijn, wat op hen neer
zou komen. Maar rustig steken zij een sigaret op; het is een kwestie van
vertrouwen,
Waarschijnlijk zal het congres deze
week een wetsontwerp behandelen om
het salaris van president Truman te
verhogen. e
Het salaris van de president bedraagt
op het ogenblik 75 ODD dollar waarvan
hij ongeveer 35,000 dollar belasting
moet betalen.
Zowel de democratische als de repu
blikeinse leiders zijn het «r over eens
dat het salaris van de president ver
hoogd irxor't worden.
ven- De vennootschappen dragen
via de directe belastingen 28 cent
aan die dollar bij, de omzetbelas
ting 19 cent, invoerrechten en an
dere belastingen 8 cent, terwij! de
resterende 2 cent verkregen zullen
worden door nieuwe belastingen.
Wat de uitgaven betreft zal van
elke dollar 34 cent besteed worden
aan de landsverdediging en 16 cent
aan internationale aangelegenhe
den en hulpprogramma's.
Generaal Clay waarschuwt:
President Truman heeft gisteren
het Congres een begroting voorge
legd, die de grootste is welke
Amerika ooit ir» vredestijd heeft
gekend. Het bedrag beloopt 41,9
milliard dollar, dat is 1,7 milliard
meer dan de behoeften van het lo
pende jaar.
De president .kondigde aanV-'dat
hij in de loop" van het jaar, nog
meer geld zal vragen om wapens
voor Canada en West-Europa te
kopen. Tezamen met de kosten die
voor defensie zijn uitgetrokken
ongeveer een derde van het totaal,
namelijk ruim 14 milliard zullen
de buitenlandse uitgaven die de
president wil doen, de kosten van
de „koude oorlog" op minstens 22
milliard dollar brengen, ongeveer
de helft van het voorgestelde bud
get. Het grootste deel van de 6-709
millioen dollar die voorbuiten
landse uitgaven worden gevraagd,
zou naar West-Europa gaan voor
het tweede jaar van het plan-
Mnrshall.
Indien Trumans begroting door
het Congres wordt aangenomen
zal gemiddeld oer hoofd door de
bevolking 282.82 dollar moeten
worden bijgedragen, tegen 271.04
dollar in het lopende begrotings
jaar. Van elke dollar die in het
fiscale iaar, dat van Juli 1949 tot
.Tuni 1950 zal lopen, in de staatskas
zal vloeien, zal 43 cent afkomstig
zijn van de directe belastingen, die
van de gewone man worden gehe-
Terug naar 75 cents
per kilo
Vertegenwoordigers van alle Rot
terdamse kruideniersbedrijven, be
horende tot het groot- en klem-win
kelbedrijf alsmede de coöperaties,
hebben Maandagmiddag In ver
gadering bijten vrijwillig beslo
ten met ingang van Woensdag 12
Januari de prijs van het artikel
suiker wederom te stellen op 75 ct.
per kg., de door de overheb! nood
zakelijk geachte prijs. Onderling is
overeengekomen, alle toelaatbare
middelen aan te wenden ten einde
een eventueel nieuwe prljsovertre-
ding te voorkomen.
Met dit besluit is dan het einde
gekomen van een periode van vijf
weken, die hoewel niet belangrijk
genoeg voor het Jaartallenboekje,
niettemin wel enige tijd in de her
innering zal voortleven als „de sui
keroorlog te Rotterdam".
Op e n bijeenkomst van verte
genwoordigers van de pers met die
van de Vakgroep Detailhandel
Kruidenierswaren, de Inkoopvere
niging (groothandel), de suikerfa
brikanten, Chr. Kruiden iersbon d
en bet vrije bedrijfsleven, werd ons
bovenstaand besluit meegedeeld
door de heer J. van Es. Deze gaf
een toelichting op het besluit waar
aan, zoals hij zeide, één niet met
name genoemde kruidenier te Rot
terdam ztch niet wenste te houden.
Maar, zo werd opgemerkt, deze af
vallige zal wel moeten capituleren.
Stilzwijgend werd geaccepteerd,
dat de firma Jamin voor 72 ct. per
kg. blijft verkopen, daar haar ge
dragslijn in deze reeds dateert van
vóór de oorlog '40-'45, zoals wij
reeds hebben uiteengezet. Jamin
werd dan ook niet als de „schul
dige" aangewezen van de suiker
oorlog, maar wel enkele kleine
filiaalbedrijven, die de prijsonder-
bieding hebben aangegrepen als
lokmiddel ter vergroting van hun
omzet.
Tegen een gezonde concurrentie
is natuurlijk niets in te brengen.
Het publiek zou in deze dure tijd
niet anders kunnen wensen en. die
concurrentie zal zeker binnen en
kele jaren in volle omvang terug
keren.
Zuid Asahan wordt deel
van „Sumatra's Oostkust"
De vertegenwoordigende raad van <ie
negare Sumatera Timur (de staat Su
matra's Oostkust) heeft eenstemmig
besloten een verzoek, tot aansluiting in
te willigen dat was ontvangen van de
bevolking van Zuid Asahan en Laboe-
ban Ba toe. Het besluit is telegrafisch
ter kennis gebracht van de wali negara
van Sumatera Timur dr. Mansoer, die
te Batavia vertoeft.
Generaal Lucius Clay, de
Amerikaanse militaire gouverneur
m Duitsland, heeft in zijn rapport
over November gewaarschuwd, dat
nazi-gezinde nationalistische groe
pen opnieuw in Duitsland de kop
opsteken. Hij zei, dat de democra
tische Duitse leiders ongerust wer
den over de herleving van de natio
nalistische groepen. „Hoewel deze
groepen nog klein zijn, herinneren
democratische Duitse leiders zich
met ongerustheid, dat het nationaal-
socialisme tot 1929 zelf een onbe
duidende beweging was" aldus Clay
Otto S'rasser's beruchte
„Zwart Front" onder de schijnbaar
onschuldige naam van „Liga /oor
de herleving van Duitsland" is een
van deze bewegingen, de nationale
democratische partij, welke op 20
November te Stuttgart een bijeen-
komst hield., is een andere, zo zegt
generaal Clay
Strasser's „Zwart Front" was een
rechtse radicale beweging. Strasser,
die thans in Canada woo.it, is, naar
wordt gemeld, van plan m -Maart
naar Duitsland tt:ug -e keren Hij
ging in "933 naar.-tiet ouncuk>mi In
1930 was hy u.t ue na/.< partij ge
stoten. Hij ri°p lanna zijn „Zwart
Front" in het bvn
In het program van de „Liga voor
de herleving van Duitsland" worden
zowel kapitalisme als communisme
verworpen cn wordt „solidariteit"
voorgestaan. Het verzoek om erken
ning als politieke beweging werd
door het Amerikaanse militaire be
stuur van de hand gewezen.
Over de nationale democratische
partij zegt het rapport: „Hoewel hei
program van deze partij alleen con
servatief leek. werden haar natio
nalistische tendenties duidelijk, toen
dr He in ricrh Leuchtgens,
haar voorzitter in de staat Hessen,
op de bijeenkomst (op 20 November
te Stuttgart) mededeelde, dat zij
het herstel van het Duitse „Reïch"
binnen zijn voormalige grenzen
eiste, de Oder-Neisse-grens noch
het afstaan van Oost-Duitsland aan
Polen en de Sowjet-Unie kon er
kennen. en protesteerde tegen de
afscheiding van het Saargebied."
De in Clay's rapport genoemde
Strasser. die de laatste vijf jaar op
een boerderij in Bridgetown. Ca
nada, woont, heeft de Canadese re
gering vergunning gevraagd om te
rug te mogen keren naar Duits
land. Hij ontkende Clay's bewering,
dat hij de leider was van een partij
Zijn beweging was een vereniging
van Duitse democraten, die te ver
gel ij ken was met De Gaulle's bewe
ging in Frankrijk. „Onze groep is
een soort vrijmetselaarsloge", zei
Slrasser.
De Canadese regering zal met de
V.S., Frankrijk en Engeland over
leg plegen voordat op Strassen s
verzoek tot terugkeer zal worden
geantwoord.
In dit geval was echter veeleer
sprake vart een ontoelaatbare prijs-
afbraak, waarmee uiteindelijk nie
mand was gebaat. Dat deze prij
zenoorlog juist bij het artikel sui
ker aanving, is niet toevallig; de
suiker is namelijk niet gequoteerd.
m.a.w., de winkelter kan er zoveel
van inslaan als hij maar wenst. Dit
is met de meeste andere artikelen
niet het geval.
Dat thans, na onderling overleg,
dus zonder ingrijpen van de over
heid, vrijwillig door de betrokke
nen een einde is gemaakt aan deze
suiker-geschiedenis, stemt tot vol
doening,
Sjoerd Hoogterp, tijdens de be
zetting enige jaren hoofdredacteur
van het „Algemeen Handelsblad",
heeft Maandag voor het Amster
damse Bijzondere Gerechtshof te
recht gestaan.
Zondagmiddag is het gebouw van
dc Deventer padvinders geheel door
brand verwoest.
TOEN brak dat boterhambordje
■met de kippetjes en we had
den er nog maar twee overEn het
is zo ongezellig om te zeggen: Even
wachten, kind, tot Pa klaar is, Aan
mag jij.
En daarom gingen we boterham
bordjes kopen, in alle ernst.
De juffrouw in het grote waren
huis zei vriendelijk: Nee, boter
hambordjes hebben we niet. Mag
liet oolc iets anders zijn?
Nee, het mocht helemaal niets
anders zijn en daarmee ging de
noodlotstocht verder.
Drie uur liepen we door de stad
te banjeren, winkel in, winkel uit
en hadden de neiging om treurig te
gaan biateit. Boterhavibordjes!
Toch was er in al die winkels
veel te krijgen:
Et waren hkeurstellen en borrel
stellen en boiüIsÉellen en bitterstel-
len en bonbonstellen en roomstel-
ïcn en koekstellen en rookstellen.
Er waren mil Koenen asbakjes in de
meest waanzinnige en de meest on-
practische vormen en ellendig veel
beeldjes en hele rissen porseleinen
klompjes en vaasjes tot je er van
duizelde en genoeg sierbloempotten
om de vegetatie van heel Europa in
te potten en honderden blinkende
metalen dingen, waarbij je je af
vraagt waar die in hemelsnaam
voor moeten dienen.
Maar zoiets primairs als boter
ham-eten Waarom zou je dat
eigenlijk doen, zo zeiden al die
«unfceïs zwijgend maar duidelijk, 't
Mag toch zeker wel iets anders
zijn?
Goed, we konden een ontbijtstel
kopen. Men denkt blijkbaar in stel
len. Maar daar was een kaasstolp
bij en vleesschaaltjes en een thee
pot cn een broodschaal, alles fraai
pebloemcj, maar die hele boei had
den we nou juist niet nodig.
Eindelijk kwamen we in een eta
blissement, maar alle dingen na
drukkelijk het woord KUNST
ademden en de meneer die geacht
werd ze te verkopen had de hou
ding van een museumconservator.
We durfden dus de bordjes die hij
ons aanbood, niet te iveigeren. Ze
kostten per stuk f 6.75; ze waren
natuurlijk handgebakken; 't waren
bordjes met een soort beefdhottto-
werk. cn ze waren zó zwaardat je
ze moest tillen. Je zou er makke
lijk iemand mee de hersens kunnen
inslaan.
Wc gebruiken ze nu, maar de
jam blijft tussen het beeldhouw
werk ritten en we moeten na de af
was altijd even rusten.
Waarmee we maar zeggen wil
len Dit is een landwaar je ttit net-
zen soep moet eten en stamppot uit
porseleinen klompjes je boter-
ham van verzilverde fruitschalen.
Waar moet het lieeu. als liet met
dc textiel ook zo ver komt?
Dat je geen hemden en broeken
meer kunt kopenmaar alleen kan
ten jabofjes en kraagjes en zilveren
ceintuurs.
Ik zie ons allemaal al, omhangen
met sierlijke wissewassen in een
cafetaria zitten.
Een hemd, dame? Hebben we
niet, maar mag het ook een aardig
haarstrikje rijn?
A. S.
Marshall toeft plotseling zijn
ambt neergelegd. De waar
schijnlijkste reden is dat de opera
tie, de verwijdering van een nier,
hem harder aangepakt heeft dan
hij zelf ha.' verw 'cht.
Het is mogelijk dat Marshall, die
tussen beide partijen stond, niet
kan instemmen met de, zo beslist
naar links gericht" politiek, welke
president Truman aangekondigd
heeft. Maar men heeft niet nodig,
naar een dergelijke reden te zoe
ken. Want Marshall was man voor
een taak. Die taak lag op het ge
bied der buitenlandse politiek. Hjï
had het gevaar, dat uit Moskou
dreigde, leren beseffen. En wan
neer een figuur als hij zoiets be
seft, dan zal hij in de strijd ertegen
niet licht de leiding uit handen ge
ven. In beveiliging -an de wereld
tegen i-t gevaar zag hij zijn taak.
Daarom verliet hij onlangs plotse
ling Parijs voor enige dagen, toen
president Truman, in zijn afwezig
heid, het plan had opgevat de, in
internationale zaken onervaren
voorzitter van het Opperste Ge
rechtshof, Fr cd Vinson, al. onder
handelaar naar Moskou te zenden.
Hoe gemakkelijk spel zou Moskou
met deze man hebben gehad. Dat
was een stap, die Marshall tot af
treden had kunnen bewegen. Voor
het overige: Zou de. vader van het
Plan-Marshall, uit economisch con
servatisme, zijn post in de steek
laten?
De gezondheidsredenen zijn in
dit geval waarlijk geloofwaardig.
|h EN monumentale figuur verlaat
de internationale staatkunde,
een man, eenvoudig en fors van
lijn, ontoegankeLJc, voor bijkom
stigheden, voor drijfveren als per-
soonlijk belang of eerzucht, en
vooral ook voor vrees. Bijtijds
heeft k;j het gevaar beseft dat
Duitsland voor de hele wereld op
leverde. Roosevelt had hem, over
de hoofden een van tientallen
hoger geplaatsten op de ranglijst, in
1939 tot Chef van 'de Amerikaanse
Staf benoemd. En onmiddellijk toog
hij aan het werk, dat Amerika bij
tijds onvergelijkelijke militaire
macht en de wereld daardoor haar
redding geschonken heeft. Voor
menig ander zou de verleiding
groot zijn geweest, zelf die militai
re macht aan te voeren in de be
slissende strijd, cn aldus de lauwe
ren van de veldheer in te oogsten.
Generaal Eisenhower heeft in zijn,
zo openhartige gedenkschriften, het
grote en onzelfzuchtige van Mar
shall sterk in het licht gesteld.
Maar zrfn invloed op de loop van
zaken was groot Hij zag in, dat bet
Oosten verwaarloost' noest worden
terwille van het Westen, omdat in
het Oosten niet, maar in het Wes
ten wel onherstelbare dingen kon
den gebeuren. Hjj heeft geloofd, in
tegenstelling tot Churchill, in de
overwinning door een invasie van
West Europa. Churchills invloed
op zijn nnen is in sommige op
zichten heilzaam geweest. De over
winning is er misschien door ver
traagd, maar des te zekerder ge
worden. Het was echter het mili
taire „plan-Marshall'* dat aan onze
bevrijding ten grondslag lag,
MARSHALL was nu de voor
naamste exponent geworden
van de strijd tegen het Russische
gevaar, dat door de gebeurtenissen
van de laatste jaren 70 onmisbaar
duidelijk is geworden. Men kan
hem echter niet verdenken van de
bekrompen geaardheid, die zich in
de actie tegen het ,.on-Amerikaan-
se" in Ge Verenigde Staten open
baart.
Toen Marshalls taak als Stafchef
afgelopen was, ging hij in opdracht
van president Truman naar China,
om daar een vergelijk tussen de
-door
Dr. M. v. Blankenstein
beide strijdende partijen tot stand
ie brengen, en tc bestuderen, op
welke wijze Amerika het best bet
Chinese volk te hulp kon komen.
Na ruim een iaar van krachtige be
moeiing keerde hij zonder hoop' op
de oplossing van het Chinese "pro
bleem terug. Zijn verzoeningspo
gingen waren vooral gestrand op
de bekende onhandelbaarheid van
Tsjiang Kai Sjek cn diens corrupte
en heerszuchtige omgeving. Gene
raal Marshall vor.d het blijkbaar
zonder nut, de dictator te Nanking
te stounen met grote middelen, die
als in een danaïden vat zouden-ver-
dwijnen. Zeker heeft toen vooroor
deel tegen de communisten hem
niet gedreven. Het mislukken
van zijn verzoeningspogipgen heeft
hij veeleer aan Tsjiangs onwil
toegeschreven. Het is goed daaraan,
te herinneren, nu zijn ervaringen
met het Kremlin hom tenslotte zo
zeer tegen het communisme van
Moskou in het harnas hebben ge
bracht. Langzaam is dat gekomen.
Toen echter Marshall overtuigd
was geraakt van het kwaadaardige
en heerszuchtige van de politiek
van Moskou was hij ook weer er
de man naar om heel zijn beleid
daarnaar te richten. Niets kon hem
daarin meer aan het wankelen
brengen. Komt er nu een machtige,
Atlantische eenheid tot stand, dan
zullen wij die te danken hebben
aan de stuwkracht, die van bet
Department of State onder zijn lei
ding uitging. In het openbaar cn in
het verborgene heeft die stuw
kracht gewerkt.
TTurOPA zal hem wellicht nog
dankbiar zijn voor de verkre
gen eenheid, als de reden daarvan,
het Russische gevaar, niet meer te
vrezen is. En zeker zal Europa zijn
naam nooit meer vei geten door het
plan-Marshall, waaraan het naar
alle waarschijnlijkheid zijn econo
mische herrijzenis te danken zal
hebben. Hoe revolutionnair, hoe
strijdig met Amerikaanse begrip
pen scheen dit plan, toen hij het
voor het eerst in de Harvard Uni
versity verkondigde; hoe weinig
kans schee het te hebben op aan
vaarding in het republikeinse Con
gress. Het was een gedachte als
eens Roosevelts leen- en pacht-
systeem. Maar hoe onaannemelij
ker nog leek het door de omstan
digheden!
Marshall heeft het doorgezet, met
zijn forse eenvoud van betoog, die
de feiten gelegenheid geeft op hun
allerduidelijkst te spreken.
Marshall kan met vuur betogen,
maar toch is hij eer de zwijgzame
figuur, waarvan zijn portretten
schijnen te getuigen. Hoe groot de
eerbied van de Amerikaanse jour
nalisten voor hem zijn moge, op
persconferenties mochten zij hem
niet, tegenstelling als hij daar
vormde tot de slagvaardige 'en me
dedeelzame president Truman, die
geen vraag uit de weg gaat.
Voor Nederland heeft Marshall
zich een vriend betoond. Neder
landse staatslieden, die hem over
ons Indonesisch beleid kwamen
raadplegen, vonden in hem een
welmenend waarschuwer voor on
bedachtzaamheden. Hij sprak zo,
niet uit wanbegrip voor onze posi
tie en bedoelingen, maar uit zijn
inzicht 111 de, in Amerika almachti
ge openbare mening. Geen Neder
lands bezoeker is er geweest, die
hem niet dankbaar was voor zijn
heldere, oprechte, vriendschappe
lijke taal, hoe onwelkom de inhoud
daarvan zijn mocht.
I E Washington in omloop zijnde
berichten uit betrouwbare bron
wijzen erop, dat het aftreden van
Marshall in ieder geval niet een
verzachting in de houding van pre
sident Truman inzake Rusland be
tekent. Daarin zou de president zo
beslist gestemd zijn als ooit. De
benoeming van Dean Acheson tot
Secretaris van Staat, is daarmede
7.eer zeker niet in tegenspraak.
Men heeft te Washington wel eens
gevreesd dat de nobele, maar zeker
niet op Russische manoeuvres be
rekende rechter Vinsor. Marshall
zou vervangen.
