Mathias Kemp's gedichten
meer dan „vergulde stof"
L Directies vochten 'n kwart
J eeuw geleden om onbekend
trapezenummer „Los Codonas"
In Geervliet en Heenvliet sluimert het
grote verleden
Puur goud oordeelt een dichter,
strikt metrisch in zijn lof
VAGEBONDEN LANGS DE SEINE
Voor de Bernisse verzandde,
waren het bloeiende steden
4
Maandag 20 Juni 1949
De tragedie
n circusnummer
ONGEVALLEN
EX JALOEZIE VERNIETIGDEN
WERELDROEM
(Van een bijzondere medewerker)
T"~\CODSTIL is hel m hel machtige Farijse circusgebouw. Hon-
derden oeer. staren angstig naar de nok van het theater, waar
drie m strak tricot gestoken figuren in het licht van de schijn
werpers voorbereidingen treffen voor een groots nummer, een
nummer, waar de kranten uitbundig over hebben geschreven: de
driedubbele saito-mortaJe aan de zwaaiende trapeze. Lang heeft
het drietal daarboven moeten werken, voordat het zover kwam,
maar eindelijk staat dan toch de naam van hun troepje met vlam
mende letters op de affiches: De drie Codonas.
I
Lalo ah laatste in
de piste
Heen en weer gaan ae arts-
ten aan hun toestel, neen en
weer gaan de hoofden van de be-j
zoekers, die hun adem inhouden.
„Hop", klinkt het dan door de
ruimte. Een der athleten schiet
door de rook van sigaren en siga-
rellen, een-twee-öriemaal gaat hy
over de kop en komt dan veilig m
de handen" van de vanger terecht, i
Een oorverdovend gejoel stijgt op,
als toejuiching voor de tot op he-
den nog nooit gee venaar de presta- j
tie, deels ook als ontlading van de J heid voor Clayton haar ook parten.
1A/ORDT een groot staat? nan
of een bekend letter kun
dige ut de kranten vermeid op
zijn verjaardag of na zyn
ov erin den om de vijf of hen
jaar als herdenkingeen artist
wordt ro limp getierd en be
sproken als ryn nummer daartoe
aanleiding gecji. Vijftien jaar
lang vochten circusdirccties oju
.Los Codnnas", rnfm tien jaar
geleden verdween de iaaiste Co
dona uit de piste en werd het
glansnummer slechts een her
innering.
zelfs de twee-eu-Cen-half-voudige
salto maken Opnieuw wierpen de
heh tree la mes de naam van „Los
Codonas" m de hoofdstedelijke stra
ten. Totdat, ruim tien jaar geleden,
hot e.nde van dn sensatie-nummer
definitief aanbrak.
Het circus Medrano te Parijs zat
.veer tjokvol. Weer vormde het Co-
dcinas-nummer de hoofdschotel van
hot programma Tromgeroffel kon
digde de mnpdieo sprong aan. Mot
een grote snelheid schoot de vlieger
door" de lucht, correct als steeds op
Lalo af. die op het juiste moment
had afgezet om de volt.geur op te
vaneen
Lalo ung goed. doch op hetzelfde
moment verrekte hij zijn rechter
schouder Het publiek hield angstig
zou adem ïn" slechts met een nand
hield Lalo zon partner vast. De an
dere hing krachtloos omlaag leder
zag het van pijn verwrongen gezicht
ian de laatste der Codonas, die de
voltigeur moest loslaten. Hel vang
net deed zyn plicht, doch Lalo was
een gebroken man. Slechts met
moeite kon tuj langs de touwladder
het zaagsel m de piste bereiken
de laatste man van het eens zo be
roem ie trio was ook uitgeschakeld.
Zaterdagavond bracht dc
bakl... geen brood
De Rotterdamse Brood- en Banket
bakkerij J W J Hyneti utt de Gonver-
nestraat le\ert haar klanten, behalve
biood er. banket, ook enkele malen per
Jaar een variétéprogramma; dat daar
\oor animo Is. \alt te begrijpen 2a-
terdaga\ ond was de grote zaal
Odeon dan ook lot de laatste plaats
geMild Van het programma, dat werd
gebracht door een anatal bekende ar-
tisten. w erd genoten Cees de Lange
voeide de conference en kondigde
daarbij aan" Fantaste. de Wania's de
twee Conta's. The Swinging Nightin
gales met Gerard van Krevelen en
Aait Boenders Wailma Hawaiians. die
ttc.1 later nog eens in Zuid-Afrikaners
veranderden. Tot diep m de nacht
werd er, nadat hel programma afge
werkt was. gedanst. ..The Wilsons"
zorgden daarbij voor ae muziek.
ZONDAG WINDHONDEN-
KENNEN
De wmdh on deuren vereniging
.Rotterdam" zal op Zondag 26 Juni
op de gemeentelijke sportterreinen
aars de Abraham van Stolkweg een
ren organiseren, waaraan vele
snelle honden deelnemen. De wed
strijden bestaan uit races voor
Greyhounds over de vlakke baan
en over de hindernis, en races voor
whippets over de vlakke baan. Op
het hoofdterrein van het complex
sportvelden zal een baan van 350
meter worden uitgezet.
De wedstrijden beginnen om half
drie: de ingang van het terrein is
naast het Neptunusveld.
tot het uiterste gespannen zenu
wen. Parits heeft de primeur ge
had van een meesterlijk nummer.
Na Parys volgen New York, Ber
lijn. Wener., Chicago, overal treden
de Codonas op om tenslotte in Pa
rijs terug te keren, waar hun num
mer een sensationeel einde vindt.
Een kwart eeuw is het geleden,
dat de Codonas voor het eerst de
artistenwereld met hun nummer :n
beroering brachten. Met taaie vol
harding hadden de Mexicanen Al
fredo en Lalo Codona. samen met
hun krtappe Amerikaanse partner
Vera Bruce, geoefend voordat de
circusschijnwerpers op hen werden
gericht; het succes was die moeite
waard. Gages van 30.000 gulden
per maand waren geen uitzonde
ring. Maar er was een splijtzwam
in de troep gekomen.
Het was een algemeen bekend
feit m de circuswereld, dat Vera
verliefd was op haar partner Al
fredo, zonder dat deze laatste er
ook maar het minste vermoeden
van had. Behalve als collega
schonk hij dan ook geen aandacht
aan haar, in tegenstelling tot zyn
houding ten opzichte van Lilian
Leitzel- destijds de beroemdste
solo-trapezewerkster ter wereld.
Vrij kort na hun kennismaking
trouwden zij. Lang duurde hun
huwelijksgeluk niet, want Lilian,
die was blijven optreden, stortte
op 13 Februari 1921 in het Valen
cia-Etablissement te Kopenhagen
omlaag. Het feit, dat dj ïondernet
had gewerkt, werd haar noodlottig.
Nog dezelfde nacht overleed zij
aan haar verwondingen.
Het tweede ongeval
A LFREDO, ontroostbaar, wilde
niet meer in Europa optreden,
doch toen hij twee jaar later toch
met Vera trouwde, kwam hij hier
van terug.
Heel Wenen, Parijs, Berlijn en
Londen stonden weer op stelten;
nog nooit had men zulk een num
mer gezien. Steeds driester werden
de Codonas, totdat Alfredo op een
avond viel. Hij kwam in het vang
net terecht, maar zo ongelukkig,
dat hij beide armen kneusde en
nooit meer zou kunnen optreden.
Terwijl Alfredo knarsetandend
met zijn armen in verband liep
werd een nieuwe partner inge
werkt: het nummer moest blijven
bestaan. Nauwelijks was de nieuwe
„vlieger" ingewerkt of „Los Codo
nas" prijkten reeds weer op de
aanplakborden van de circussen.
Alfredo raakte verbitterd, bracht
meer tijd in kroegen dan thuis door
en de weinige tijd, dat hij thuis
was maakte hij Vera's leven tot
h®L Hij kon niet verkroppen",
dat Clayton Behee zijn plaats in
genomen had, terwijl HIJ slechts
tussen de toeschouwers mocht zijn.
Korte tijd daarna nam Vera wraak
voor de achteruitsteUing, die zij
steeds had moetent ondervinden van
d£ reeds lang overleden Lütan Leït-
zei. Wellicht speelde haar genegen-
Hoe het 2ij. plotseling wilde zij van
Alfredo scneiöen en wat voor de
troep veel erger was zy eiste een
enorm bedrag als schadeloosstel
ling. Dit bedrag betalen 2ou bete
kend hebben, dat Alfredo en Lalo
straatarm geworden zouden zijn.
Het spei van jaren m£t de dood zou
nutieloos zyn geworden.
Het e.ndc was dramatisch. Alfredo
en Vera verschenen bij de advocaat,
waar ook een laatste verzoeningspo
ging mislukte. Vera wilde, koste
wat het kost. scheiden. Alfredo
trok m uiterste opwinding zyn re
volver en schoot zijn vrouw neer;
een tweede kogel maakte een einde
aan zijn eigen leven.
Lalo Codona hield de reputatie
van het nummer hoog toen hy een
nieuwe partner had, Clayton kon
„De hemel op aarde'
Ter afsluiting van het zilveren
priesterfeest van rector Maas heb
ben leden van de Rotterdamse ka
tholieke jeugdorganisaties Zondag
avond in de Schouwburg een opvce-
ring gegeven van het blijspel „De
helmel op aarde". Herman Pgfers,
die o.m. verantwoordelijk was voor
Passio ChristI 1949, schreef dit stuk
in opdracht. Die opdracht bleek niet
gemakkelijk; tot driemaal toe zette
de schrijver zich aan het stuk, dat
„midden in de hedendaagse werke-
lijkheid moest staan, waarin actue
le jeugdproblemen ter sprake zou
den komen en de figuur van de
priester op de voorgrond zou tre
den. Het moest modern zyn en tot
jonge mensen spreken'1.
De vierde poging heeft men dan
nu op het toneel gezien en men kon
zich indenken dat dit niet de laat
ste had behoeven te zijn. Het schets
matige overheerste teveel om wer
kelijk toneel tot zgn recht te laten
komen. Eerbied voor de gewoonste
dingen, die een houvast moet bieden
in een,wereld waar alles ondergra
ven en wankel js, heeft de schrijver
als boodschap willen meegeven,
maar het wordt wat moeilijk daarin
te geloven, als die gewone dingen
ook enkel en alleen maar „gewoon"
zifn en niet geprojecteerd kunnen
worden op een hoger vlak. De mid
delaar tussen God ert de mensen,
een filmspeler, die „met de hakken
over de sloot" de hemel is binnen
gekomen, maar graag op de aarde
terugkeert om de mensen wat te
helpen wordt zo teveel een soort
wonderdoener, die sigaren te voor
schijn tovert en de tijd stilzet. Toch
klinkt in het spel een toon van op
recht geloof m het goede, een stem,
die verder draagt dan de wat ge
zapige tekst doet vermoeden.
Onder regie van Jan Sengefs"
heeft de katholieke jeugd een goed
figuur geslagen met de opvoering
van dit blijspel, die door het publiek
enthousiast is ontvangen.
Clochards verkiezen vrijheid en zon
jfODRA DE ZON de lage kaden langs de Seine verwarmt, komen de
zonnebaders opzetten; studenten, kantoormeisjes, breiende moeders
met kinderenarbeiders in schafttijd. De jongeren, liggen in badpak op
de kademuur of laten hun benen boven 't water bengelen, starend naar
de Pont Neuf of naar de voorbijglijdende schepen. Boren raast het ver
keer voorbij over de Quai du Louvre
En de jonge schilders zwermen uitop alle kaden en in alle plant
soenen in de omgeving van de beide eilanden, van de Notre Dame, al
tijd met het gezicht op de Seine, staan ze achter hun ezels
matras, als deken en als bergplaats
dienst doet. 2e liggen uren in de zon,
schuilen bij regen 01 .der de bruggen,
slapen bij koud of nat weer 's avonds
op de banken van de ondergrondse
tot^ ze er uit gejaagd worden. Er zijn
duizenden van deze vagebonden in
Parijs, ze „wonen" overal, maar het
beste is het toch langs de Seme, be
sthut tegen Noordelijke winden, ge
koesterd in de zon. onder de oude
kastanjebomen, Ze zijn zindelijk deze
clochards aan het water; ze wassen
hun kleren regelmatig op het muur
tje met zeep en Seinewater. ze sche
ren zich m de open lucht.
Ze zijn geen misdadigers. 2e trek
ken geen mes, ze beroven niet, 2e
breken niet in. Ze hebben slechts
het land aan de tredmolen van een
arbeidzaam leven: ze prefereren de
vrijheid en de zon. Ze hebben wei
nig nodig: knap als ze zijn m het
..vinden", zijn er altijd genoeg oude
kleren, schoenen, een kammetje,
tijdschriften om zich op een jutezak
behaaglijk te kunnen voelen. Pro
beer met hen te fotograferen, zij wil
len dat niet en maken TT dat op dras-
Zo leven de clochards tische wijze duidelijk.
TV/T AAR ER IS een soort bewoners
van de Seine-kaden dat er al
tijd is, onafhankelijk van de zon, al
vinden ze die wel prettig. Het zijn
de clochards; mannen en vrouwen
die men „landlopers in de stad" zou
kunnen noemen, Hun enige vaste
bezit is een lange jute zak, die als
Het is goed bij de Font Neuf in
de zon je benen bonen, de Seine
te laten bengelen
Geld voor drank en eten verdienen
ze met kleine karweitjes, vooral
's nachts by het lossen van de
vrachtauto's voor de markthallen;
wat eten valt er ook wel af.
V)E AVOND is gevallen. De zonne-
L~y baders hebben uren geleden
hun hemd weer aangetrokken en zit
ten thuis aan de maaltyd. De laatste
schilders sluiten hun schilderkisten
en zoeken hun kornuiten op in de
artistencafé's alvorens een sober
avondeten te genieten. De vreemde
lingen dineren of kleden zich voor
de avond. De Parijzenaar is huis
waarts gekeerd. Enige clochards en
clodhardes hebben hun potje ge
kookt tussen een paar stenen. Het
was goed vandaag, en er waren wat
slokjes rode wijn. Een vrolijke stem
ming maakt zich van hen meester,
en een man en een vrouw raken aan
het dansen. Ze zijn, zor's trouwens
de meeste clochards, niet jong meer.
En ik bedenk, dat in een dancing
vaak minder correct geflanst wordt...
Gehuwd zijn de clochnrds meestal
niet. althans niet voor de wet. Maar
er zijn vaste paren, en ofschoon ik
wel eens een scheiding in de open
lucht, onmiddellijk gevolgd door een
nieuwe verbintenis van da vrouw,
heb bijgewoond, is het aantal schei
dingen onder hen geringer dan in dc
b ur germaatschapp y
Veel clochards zijn ongeletterd of
zeils analphabeet. Maar verbaas U
niet als U enige hunner een cultu
reel weekblad ziet lezen of een be
schaafd Frans hoort spreken. Vage-
bondage komt immers in alle krin
gen voor.L. Hornstra.
op de markt van het dorpje Heenvliet. ongeveer 25 km ten Zuidwesten
van Rotterdam gelegen, op het eiland Voornc-Putten, staat een A.N.W.B.-
wijzer. die op de ene arm vermeldt: Geervliet 1 km. Dat is oj het eerste
gezicht niets bijzonders; het 2al wel meer voorkomen, dat twee dorpen op
een kilometer afstand van elkaar liggen. Interessant wordt het echter,
wanneer men weet, dat zowel Geervliet als Heenvliet in de Middeleeuwen
bloeiende steden waren. Want twee steden, die slechts een kilometer van
elkaar vcrwyderd zijn. treft men niet zo vaak aan. De verklaring is een
voudig. en brengt ons midden in de grote historie van deze beide stadjes:
ze waren vroeger gescheiden door de, nu grotendeels verzande, rivier de
Bernisse, eenmaal dc 'oelangrtjkstc verbindingsweg voor de Vlaamse koop
vaarders. die Holland bezochten. Maar daarnaast vormde de Bernisse. die
een kilometer broed was, ook de scheiding tussen Holland en Zeeland,
en herhaalde malen kwamen de Hollanders en de Vlamingen hier met
elkaar in botsing. Talryk zyn in Heenvliet en Geervliet de overblijfselen,
die aan het grote verleden herinneren. Het was daarom van het Historisch
Genootschap „Roterodamum" een uitstekend idee een excursie na?- "t
gebied te maken.
Excursie van
„Roterodamum"
Een vijftal autobussen bracht het
grote gezelschap Zaterdagmiddag in
korte tijd naar Geervliet, waar ie
burgemeester van de beide dorpen,
tnr W. H. Sprenger, als gastheer fun
geerde. In dc kerk, waar hy zijn be
groetingswoord sprak, en het een cn
ander over het doel van de excursie
vertelde, bevonden we ons al direct
op historische grond. Deze. nu Ne
derlands Hervormde, kerk, werd in
het jaar 1307 als kapittelkerk door
een tiental kanunniken in gebruik
genomen. Bij de reformatie kwam ze
er met onbeschadigd af; het zeer
oude praalgraf van Klaas van Putten
en Alijda van Sryen werd bij de
beeldenstorm zwaar geschonden.
Toch is het nog altijd in het koor
van de kerk te zien; alleen heeft
men het bij de restauratie in 1937 in
een nis geplaatst om het voor ver
dere vernieling te behoeden. Het is
het oudste bewaard gebleven voor
beeld m ons land van een praalgraf,
waar de liggende figuren levensgroot
rusten op een sarcophaag. Tijdeus de
restauratie werden twee prachtige
eiken koorhekken ontdekt die met
de kansel, het doophek en enkele
koperen bogen naast de kansel tot
de bezienswaardigheden uit latere
eeuwen behoren.
Tussen 1200 en 1400 was Geervliet
een zeer belangrijke havenstad. Bur
gemeester Sprenger verleide het
ons, maar we konden het bijna niet
geloven toen we de vroegere haven
zagen. Een vies modderslootje, be
dekt met kroos, is alles, wat er van
deze haven is overgebleven. De oor
zaak van dit verval is het verzanden
van de Bernisse geweest. En ook de
geul, die werd gegraven om Geer
vliet voor de koopvaarders bereik
baar te houden, heeft ap de duur
niet mogen baten. De „toegangspoort
tot Holland", waar eens Florïs III de
bekende tol stichtte, heeft deze stryd
Oostvoorne ligt in het
Westen van Voorne
Velen zullen zich zoel eens afge
vraagd hebben hoe het komt, dat
Oostvoorne Oost-V oome heet,
hoewel hef in het Westen van
het edand Voorne ligt. Begrijpe
lijk wordt ditals men weet, dat,
voor in de dertiende eeuw het
Haringvliet ontstond, Coeree aan
Voorne vast zat. De scheiding met
Putten werd gevormd door de
brede Bernisse. Oostvoorne lag
toen dus werkelijk in hef Oosten
van het eiland. Goree heette in
die tijd WestvoorneDe naam
Bernisse of Bomisse betekent
grensrivier. Dit water is in de
vuftiende eeuw en later groten
deels verzand. In 1602 werd er
een ophaalbrug over geslagen, zo
dat eigenlijk van die tijd af
Voorne en Putten in één adem
genoemd kunnen worden.
tegen dc elementen niet kunnen vol
houden.
Raadhuis als museum
Het gemeentehuis van Geervliet
lijkt wel een klein museum, zo tal
ryk zijn daar de voorwerpen uit vo
rige eeuwen. Het gebouwtje, dat
binnenkort een hoognodige restau
ratie zal ondergaan, dateert uit de
dertiende of veertiende eeuw. In de
benedenverdieping w?i eertijds de
woning van de stadschirurgijn geves
tigd; daar vinden we ook nog een
oude waag. De wanden van de
raadzaal zijn bedekt met wapenbor
den-uit de 16e, 17e en 18e eeuw. De
neonverlichting vloekt echter wel
erg met de historische omgeving. Op
een oude kaart van Jacob van De
venter konden we duidelijk zien,
hoe Geervliet, dat in 1381 stadsrecht
kreeg, ommuurd is geweest. Een deel
van de oude stadsgracht bestaat ook
nu nog. Het slot, waar de Ruwaard
van Putten eens zijn zetel had, is
echter niet meer terug te vinden;
het werd in het begin van de negen-
tiende eeuw gesleept. De plaats,
waar o.a. Cornells ae Witt heeft recht
gesproken, konden we dus niet be
zoeken.
Na de rondwandeling aoor Geer
vliet liepen de leden van „Rotero
damum" door de vroegere bedding
Bernisse naar Heenvliet. De rivier is
nog niet helemaal verdwenen; er lag
zelfs een schip in. Mr Sprenger ver
telde echter: „Dat is het enige schip,
dat hier ooit komt." Was Geervliet
in de Middeleeuwen vooral een be
langrijke havenplaats, Heenvliet
kreeg zijn grote betekenis als markt
stad. Het verleden is hier nog niet
helemaal verdwenen; de markt is
ook nu nog vrij belangrijk, al ko
men er dan geen Vlamingen meer.
Ook Heenvliet had zyn bolwerk, het
kasteel Ravestein, waarvan we de
ruïne bezichtigden. De cel, waar eens
pastoor Morula van Heenvliet, die
door de Inquisitie werd gegrepen,
gevfmgen heeft gezeten, is er nog
nog, met ketenen en aL
Een ander gebouw met historische
betekenis ïs het huis van de Am
bachtsheer van Heenvliet. Ook hier
herinneren talrijke voorwerpen aan
het verleden. De gevelsteen vertelt
van het bezoek van Amalia van
Solms en koningin Maria de Medici
van Frankrijk. De tegenwoordige
bewoner, dr G. A. Lamaison van den
Berg, was met de archivaris van het
Nederlands Belastingmuseum, de
heer G. 't Hart, de initiatiefnemer
van de excursie van .Roterodamum".
Het laatste deel van de tocht voerde
naar Nieuwersluis, dat vroeger
Nieuw-Heenvliet heette. Deze plaats
werd in 1592 gesticht toen de Ber
nisse al zo ver verzand was, dat de
schepen niet meer tot Heenvliet en
Geervliet konden komen. De be
woners van de steden bleken zo
honkvast te zijn, dat het animo voor
vestiging niet groot was, en Nieuw-
H een vliet nooit grote betekenis heeft
gekregen.
De excursie van Roterodamum
heeft er zeker toe bijgedragen de be
langstelling voor de historie van
Rotterdams omgeving aan te wakke-
ren. Velen zullen, na dit bezoek van
enkele uren in groepsverband, nog
eens naar Geervliet cn Heenvliet te
rugkeren om op hun gemak daar
rond te neuzen. Want voor belang
stellenden is er nog veel meer te
zien, dan wc hier opsomden. En zo
als burgemeester Sprenger terecht
opmerkte, gebouw en landschap
prikkelen hier tot onderzoek naar
het grote verleden, dat in deze rus
tige dorpjes ligt begraven.
RADIOSTERREN BIJ
„VERBLIFA"
Dc personeelsvereniging van de
Verenigde Blikfabrieken in HiUe-
gersberg, kortweg Verbbfa geheten
was Zaterdagavond met haar grote
aanhang in Lommerrijk om het
dnc-jarig bestaan te vieren. De pro
gramma's, die de leiding van Ver-
blifa haar leden voorzet, zijn allyd
af. Zo ook deze keer. Men had het
feest zelfs aangekondigd als Ver-
büfa's Radio-Sierrenprogramma. Het
gezelschap van Max van. Praag
zorgde er wel voor, dat men niet
teleurgesteld werd. „Accordeola"
bleek zich m haar korte bestaan al
flink populfur te hebben gemaakt.
Eddy Christiani zingt zijn liedjes
met ccn verbluffend gemak, Dp
samba is zyn specialiteit. Zo had
men het raspaard Maria de Bahia
weer eens van stal gehaald, De ac-
cordeonnist Jaap Valkhof met zyn
dwaze liedjes en de guitarist Bert
Visser met zijn imitatie van Paul
Robeson, hadden eveneens veel
succes. Dan was daar het zang-duo
Johnny van Zwicten-Martin van
Hedsbergcn, dat nog steeds uit
blinkt in het lied „Schenkt matin
sich Rosen, in Tirol". „The jolly
players" toonden zich ware konin
gen der lach. Max van Praag als
conferencier en in zijn repertoire,
had enkele hoogtepunten. Meester
Jan Oradi deed het aantal radio
sterren. dat op deze avond optrad,
verdriedubbelen door zijn meester
lijke imitaties Men hoorde o.m.
Paul Vlaanderen, dia misgreep (Ina,
Sir Graham, tuinpad, hekje, wind,
kreunen, enz.), e<en Amerikaans
sportverslaggever bij de paarden
rennen. sterren op ander gebied als
de stem uit Lake Succes, de repor
ter van het strijdkrachtenprogram
ma tijdens een militaire parade
(doedelzak, commando's, marche
ren) en vele andere „Hilversumse"
figuren. Joop Schreuder toonde zich
een rustig begeleider, Tot diep in
de nacht was er bai met medewer
king van het orkest van Cor van
der Graaf.
Stopzetting woningbouw
in plan-Kralingen
De heer A van Kranenburg, lid van
de gemeenteraad, heeft naar aanleiding:
van de mogelijkheid van. knoeierhen hij
de uitvoering van een complex m aan
bouw zijnde woningen in Plan Kralin
gen, schrift el y ke vragen gesteld aan
B en W. Zoals bekend zijn bij een der
woningcomplexen ernstige afwijkingen
van de bouwvoorschriften geconsta
teerd B en W deJen mede dat nu
het onderzoek nog gaande is en de
zaak bovendien in handen is van de
justitie, in dit stadium nog geen na
dere mededelingen gedaan kunnen
worden. Zodra het tijdstip daarvoor is
aangebroken, zal de raad volledig
worden ingelicht. Op een desbetreffen
de vraag van de heer Van Kranen
burg. deelde B en W mede dat meer
gevallen van slechte uitvoeringen aan
het Ueht zijn gekomen. Hangende ^iet
onderzoek In het onderhavige geval
acht B en W de afbouw - van. de wo
ningen van het bedoelde complex niet
verantwoord. Hoe groot de vertraging
in de aflevering van de woningen zal
zijn, kan nu bet onderzoek nog met is
geëindigd niet met nauwkeurigheid
worden bepaald- Dit neemt niet wrg
dat alles in het werk zal worden ge
steld de vertraging zo veel mogelijk te
beperken.
Van Otterloo ook dirigent
Haagse toonkunstafdeling
Met ingang van 1 September is
de eerste dirigent van het residen
tieorkest, Willem van Otterloo, be
noemd als directeur van de Haag
se afdeling van toonkunst als op
volger van. mr. Johannes den Her
tog.
EEN bundel poëzie van de Maastrichtenaar
Mathias Kemp: zijn achtste, in vier en dertig
jaar;
Doch reeds in 't „Wijnroode Uurzich episch
openbaarde
Met „Zeven Broeders", wild gewekt int loome slaap:
Oe winden: Herder, Hageldrager, Donderknaap,
En Ramensmijter, Korendorscher, Schoorsteenbruller
5n Danser! Feest van wie, verfijnder dan de smuller
Pallieter, doch, als hij,'genieter, deelgenoot
Aan 's levens disch, ontvmg, maar mild en gul ook
bóód;
Wiens tweede bundel ,J<Jcar den Uchtend" een
„Vertelling"
Van droefheid in zich sloot: van ziekte en stille
kwelling.
Van zomerschen overvloed en herfstlijke peinzen vol;
Een ware dichtersprook. i
Vbopp1 ZW° Waarbij tot proza-dretm mijn metrum-der-critiek
Zyn lyrische aandrift in „De e Achter Verstart! De ontroerde stem vertolkt in teder
Hendrik de Vries
De kalmte", „Leeuwrïk", ,,'t Wilde Zusterke"De
zachter
Gestemde verzen: ,,'t Kleine Leven." en „De Zoeker"
Zijn schoon van edele bezinning. Struischer, kloeker
Doch even innig is „De Droomer en zijn Stonden".
In Stroomversnellingen" barst woest en ongebonden
De vreugde uit van „Bravour", „Papaver"; de
overtocht
„Ad Mosara", door een volk dat 's aardrijks einden
zocht;
Onstuitbaar zegelied van heerschen en bedwingen;
Waarnaast een scbemerdans, in schuwgebroken
kringen:
„De Vleermuis", rustloos doolt.
Van Doortochtzij vermeld:
Een maalstorm, 't menschlijk lot en *t wreed
natuurgeweld
Vermengend: „Schim op Schim". Een luchtramp en
een mijnramp.
't Macaber carnaval, 7t gelal door bier- en wijndamp
Der „Februalia"
Zijn zesde werk: „Seringen
En Schrootverrast opnieuw: De laatste mijmeringen
Eens r00vers, hangend boven den afgrond, wijl zijn
hand
Van pijnkramp raakt ontkracht. Een drama van
fazant
En haas. Veel meer dan ik mag roemen in dit losse
Verband.
Doch de oorlog kwam in 't land
„Onder de Rosse
Komeetzoo heet het werk dat in bezettingstijd
Gewrocht werd, en verscheen toen Limburg was
bevrijd.
De chaos brult; de bommen barsten, vlammen
loeien
De Dithyrambe ruischt„maar bloeien moet het,
bloeien!"
schromen
De liefde om wat nog bloeit, de zorg om wat kan
komen:
Trots zengende wraak van gekneusde atomen,
zoolang nog onze aardbol de ruimten doorzwiert
zal loover ontluiken op heesters en boomen,
zullen lentewinden de dalen doorstroomera,
geruchten klinken van argloos gediert.
Misschien worden ook nog wat menschjes geboren,
misschien, misschien
doch daar is weinig aan verloren.
Wellicht blijft de betere mensch toch nog oue»-,
als de haat der bezetenen uit heeft gewoed,
doch zeker laait de zon nog met onverbrnken toover
in spinrag en bloemkelk, op sneeutvveld en over
de brekers der branding in rossigegloed
De leeuwerik tatert zoo dol als tev 1 m,
maar de mensch, de mensch
Och. daar is niet veel aan verloren.
Gelijk had de God die Prometheus eens boeide,
die redden wouvoordat het kemvuur verslond
wat zorgloos in dal en langs waterkant stoeide,
wat mild tegen heuvel en rotswand bloeide,
die daarom den vuurdief met ketenen bond.
Nu vrees ik om eekhoorn, om klaproos en koren
maar de menschde mensch?
Och, daar is weinig aan verloren.
De oerkracht der schepping werd roekloos
geschonden,
maar als ik iv ver en verlaten oord
Meiklokjes zie weemlen op geurende gronden,
dan vreet ik clat straks rond verqifligde wonden
der aarde dat bloeien, weer rustig gaat voort.
Misschien worden ergens nog menschjes geboren,
misschien, misschien
doch daar is weinig aan verloren.
Waar het Angelus tïmpt in den morgenstond,
waar door klokken met bronzen en zilveren mond
Gods glorie bij dag en nacht wordt verkond.
Waar nog heiligen waren uit vroegeren tijd,
waar de duiuel het duizendste jaar verbeidt,
de heksendans onder hongerden reit.
Waar van iederen landweg, van elke Straat
een wondere sage geschreven staat,
een duister vertelsel van liefde of haat.
Waar de sproke om oude kasteelen bloeit,
waar de Wilde Jacht, als de stormwind loeit,
over bosch en ven langs de wolken stoeit.
Zij liggen daar goed in dat oude land,
waar de nieuwe tijd toch ten allen kant
ontluikt met geweld van gedaver en brand.
Mathias Kemp
uit zieke longen
of prevelden schrale gebeden
om wraak, om hulp en om vrede.
In puin van gebroken bosch
Brak een der profeten los,
uloekend de rassen en stammen.
De trillingen, vonken en vlammen,
het brein van den dwazen mensch,
dat steigerde boven zijn grens.
Een ongeduldige kreet er:
allen maar weg, dat is beter
Maar de fijn-gestileerde Yoïanda,
en de grove, stompzinnige Wanda,
giebelden wild iti den tcind
om een man, een hol eiteen kind.
(Vloog, met zij'n zestigst jaar juist eind
neg entienhond era
En vijftig deze bard, zoo vrij en afgezonderd
Van elke kliek of kring, zoo wars van 't zoet vergift
Der wederzijdsche lof, die zong uit eigen drift
Gelijk de Ieeuwrik: niet voor vitters noch voor vleiers
Wien Herman van den Bergh, baanbreker der Getijers
Waar de droom van 't verleden wel bleef bewaard Erkende, als vurig, rein: vertolker van zijn land:
al werd. ook de drift uan het komende aanvaard; Supreme koelte, en brand van binnen: 't hecht t
waar de Hemel vereenigd lijkt met onze aard.
Waar Europa's grootste kolenkuil gaapt,
waar men reukwerk en wijn uit gesteente raapt
en bliksem uit eeuwige traagheid kaapt.
Berusting, bang gepeins, verlangen, handen
wringen Aldus „Berceuze", Aldus 't requiem der soldaten
De Muze vindt u toch: „en zingen zult ge, UR Canada, te ruste iti 't massagraf: „Margraten":
zingen!
Een zang van klaar azuur, van ongebroken gloed,
Van bonte bloesems, van bedwelmt .de overmoed.
Vereerder van den drang des levens: hoort ge een
dreigen
Met wereldondergang? ïs dit geen tijd voor zwijgen?
Neen: tijd voor taal van 't hart; voor 'tzweven van
muziek
verband
Van dronkenschap in 't hart met nuchterheid in 't
oog
Moog, zeg ik, deze bard, die somtijds, Jaag, soms hoog
Zijn snaar gestemd heeft soms, naar Van den
Bergh ook toegaf.
Mirakels-raar maar nooit meestrompelde in de
koedrai
Der kudden moge hij, zijn zestigst jaar voltooid.
Niet alles is van zulk een diepte en zulk een eenvoud 2yn beste werken, schaars verkrijgbaar thans;
(Die de iidele literaat voor vlak en algemeen houdt -». verstz-ooici
Of afkeurt als „antiek: hem is 't vergulde stof J» zóóveel deelen: al hun feestmuziek en kleurbrand,
5jcer ^an gedegea goud) Verzameld zien m een azuurgetinte keurband
Ik dacht aan Slauerhoff wolken bii een zomerdag tenzij ook hier
Bij deze als droomtooneel der slaap gecomponeerde (De Vreemde Vogel zingt vergeefs waar kraaien
Capriccio „In den Nacht»' waaruit nochtans men kryschen.)
De Romantiek weer wijk voor wat practijk mag
Ze liggen daar goed in dat wondere land.
waar ieder graf vond een dankbare hand.
die bloemen strooit op het blanke zand
waaronder zij rusten tot ruimte en tyd
verbloeien in Liefde en Eeuwigheid.
Ze liggen daar goed in het Limburgsche land,
op dien heuveltop, en ten allen kant
van goudelend graan den golvenden brand.
Zij hielden van zotternij en van lach,
nu rusten zij uit bij een volk, dat dag
aan dag'weer zingen en dwazen mag.
meer de
Bezieling proeft van 't steeds uit niets hernieuwd
begin
Dan 't spel van levenshaat, of doffen wreveïzin:
Rondom wat woeste fiamboixioen
dromden donkere horden
die hongerden en morden;
dan zeven gesluierde vrouwen
zittend in wankle karos,
zij hijgden en zongen
eischen.
Ook dan zal 't welkom zijn: dat boek, waar eens
voor-goed
Uit blijk, wat schat hij schonk, vanuit zijn rijk
gemoed.
HENDRIK DE VRIES
Naar aanleiding van: „Schimmen, uit het Pluto-
aium" door Mathias Kemp. Verschenen bij uitgeverij
,Veldeke", Maastricht; 1949.
