WIFBERT
In hetStaelduinse bos,onderstoel
beuken, kleurende zwam men
WILLEM DE JONG
We gaan voort op de ingeslagen weg
Wiskundige bezetenheid als inspiratie
Vrijdag 21 October 1949
Waar goudhaantjes en pimpelmezen herfstmelodietjes zingen
DE LAATSTE DAGEN VAN DË
HOORNAARS ZIJN GETELD
Zwerftocht met verrassingen
Gemeenteraad van Rotterdam;
Sylvia zet de Pool
in gloed
Ahoy is een technisch uitvoerbaar plan
dat met langer mag worden uitgesteld
urn
Besluit nakomen
Nieuwe gramofoonopuamen
van Ravel's composities
pracht sortering platen
„Sportplem" roept de conductrice ien ze
jrijkt onze kant uit Als wij uitgestapt zijn,
trekt de bus wéér op en daar staan wij dan,
op de kop af drie kwartier nadat wij uit Bot
terdam vertrokken, op het vroege Zondaguur
in het stille Westlandse plaatsje Westerleè.
Na een minuut of tien lopen zjjn wij aan de
Dijk, die yan Maassluis naar Hoek van Hol
land.voert en kijken wij uit op de landerijen
met kassen, .warenhuizen en schoorstenen en
wat er verder nog behoort tot het bedrijf van
de tuinders, die hier Wonen. Op de achter
grond groepen de huisjes van Westerlee, een
paar kerktorentjes steken er bovenuit. Wij
passeren nog een heel oude sluis met een bij
zonder Schilderachtig huis erbij en dan zien
wij een paar honderd meter verder het Stael
duinse Bos in de volle glorie van zijn bonte
herfstpracht voor ons liggen.
Direct zpn wy in de sfeer als wij het aardige
weggetje met linden inslaan, dat van de Dyk
af naar het bos voert, en wij zo opeens, de
vreugden van de herfst beleven.
(Ingez. Med.)
Spoedig zijn wij dan aan het "bos.
Eiken en beuken, berken, essen,
populieren en kastanjes, getooid
met herfstbont lover, staan er in
rijke afwisseling dooreen,, prachtig
opgaand hoüt met een weelderige
ondergroei van allerlei struikge
was. Daartussen renst hier en daar
her naaldhout. En al dadelijk be
ginnen hier de heuvels, die aan dit
bos zo'n bijzondere bekoring geven.
Oude duinen zijn het, ontstaan in
vroeger tijden, toen hier de zee nog
golfde. Het'bos is pas van later tijd;"
niet op natuurlijke wijze ontstaan."
dus aangeplant, maar intussen zo
verwilderd,, dat men zich op som-,
mige plaatsen in een oerbos waant.
Al spoedig lokt ter rechterzijde
een knus paadje met brede, groe
ne grasrand en aan weerszijden
fraaie beukebomen, dat verder het
bos invoert, maar wij houden nog
steeds het weggetje aan de-buiten,
kant. want eerst moet er bij de
rentmeester een toegangsbewijs
gehaald worden. Wij passeren nog
een prachtige,' diepe beukenlaan
en dan worden een paar gebouw
tjes tussen de bomen zichtbaar.'
Daar moeten wij zijn. Tegen het
luttele bedrag van een kwartje
wordt ons een vergunning ver
strekt en dan kunnen wij op stap
gaan, het bós in.
Elfenschermpjes
Terugkerend naar de laan, die
wü zoeven gepasseerd zijn, wande
len wij dan al spoedig tussen de
hoge, gladde, grijsgroene beuke-
stammen over het brede, met zon_
neglanzen overdekte pad, waar
iedere schrede door het dorre blad.
de lucht met zacht geruis vervult-
De vinken, die' tussen het afgeval
len blad naar beukenootjes zoeken,
gaan met heldere geluidjes voor
onze voeten, op; .even zoeken, zij
de veiligheid van het dichte onder
hout, maar direct daarop strijken
zij achter ons weer neer. Wat ver
der gekomen in de groen en gou
den tunnel wordt het uitzicht op
eens veel vrijer, want daér is in de
oorlogsjaren veel gekapt. Inplaats
van bomen zijn er indertijd bun
kers én onderkomens verrezen en
die staan er nog, helaas, én wij'
zoeken dan ook gauw een ander
gedeelte van het bos 0£!
Op en bij de oude stronken
groeien nu een massa zwammen,
vooral de prachtig geelbruine, dom
ker geschubde honingzwam en de
aardige, blokvormige glimmerinkt-
zwam. Ook zyn er een aantal stom
pen dicht bedekt met die aardig
v getekende, zijig -glanzende elfen
bankjes. De streepsteelmycena met
zijn' grysgrauw hoedje en fijn ge
groefde steel vinden wij er even
eens en op de open stukken, tussen
mos en dorre bladeren ontdekken
wij nog. enkele van die kleine, tere
paddenstoeltjes als het. melksteeL
klokje en het prachtig rose ge
kleurde elfenschermpje.
Langs smalle paden verder door.
het bos dwalend vinden wij telkens
weer nieuwe soorten: prachtig ge
kleurde melkzwammen en ook de
nauw verwante russula'B, waarvan
het vlees, zoals bjj de braakrussula
bijv., een scherpe smaak heeft;
proeven kan geen kwaad, als je er
maar om denkt de stukjes weer Uit
te spuwen, want er Zijn. onder de
russula's enkele giftige soorten. Er
zijn ook parasolzwammen. te be
wonderen, het stinkparasolletje
bijv. een klein maar bijzonder fraai
paddenstoeltje, dat zijn prozaïsche
Dr. Feller veer: jaar
Rem. Geref. predikant
De nestor van de Rem. Geref. predi
kanten, van Den Haag, dr. J C, A. Fet
ter. viert Maandag zu" veertigjarig
ambtsjubileum.
De jubilaris werd 12 October 1885 te
Stadskanaal, waar zijn vader predikant
was, geboren. Op 24 October 19081 aan
vaardde dr. Fetter het predikambt bij
de Neb. Herv. gemeente te Schoort.
Vandaar vertrok hij in 1913 naar Zut-
phen. In. 1919 promoveerde hij tot doc
tor in de theologie. Datzelfde jaar leg
de hij zijn ambt om studieredenen neer,
om. in 1923 over te gaan tot de Rem.
Broederschap en predikant te Avoroen
te Rotterdam. Twaalf, jaar diende hij
deze gemeente waarna hjj 18 September
1932 Intrede deed in Den Haag als op
volger van prof. G. J. Sirks.
De jubilana geniet in brede kring be
kendheid omdat hij elke Dinsdagmor
gen de ochtendwijding van de AVRO
leidt. Ook door zijn geschriften ward
hjj bekend.
Dr. Fetter, die geruime tijd .ongesteld
is geweest mag. kalm aan zijn arbeid
weer verrichten. Zijn jubileum zal zich
beperken tot een gedachtenisrede, die
hij Zondagmorgen 30 October in dc
Rem. kerk noopt te houden. Na afloop
daarvan ontvangt de gemeente gelegen
heid. de jubilaris te complimenteren.
naam dankt aan zijn onaangenaam
visachtlg luchtje, en daa de grote
parasolzwam, een reus onder de
paddenstoelen, waarvan wjj enkele,
exemplaren vinden, die ruim 30
centimeter hoog zijn! P
Muizenoortjes
JSJaTUURLIJK vinden wij af en
11 toe zwammen, over welker
Identiteit wij het onderling niet
eens zijn of die wij zelfs niet. bij
benadering thuis weten ie bren
gen; die gaan 'dan de mand in om
s avonds thuis opnieuw bekeken
en betast,, geproefd en beroken te
worden, net' zolang tot, de vreem
deling herkend is of als „de onbe
kende paddenstoel" een eerzame
begraafplaats in de tuin vindt. Als
wij nogjmeer in de luwte van het
bos konten, blijkt de temperatuur
ain -een woord heerlijk! Spraken de
bonte kleuren- van het lover niet
zo'n duidelijke.taal. wij zouden ons
nog in de zorner zwanen.
Ieder ogenblik ./zijn i er nieuwe
verrassingen: daar. zijn die fijne
kleurt j és in hét struweel van - de
vruchtjes, die nu tot rijpheid' zijn:
gekomen: rood: de meidoom. lijs
terbes en kamperfoelie, rose en
oranje: de kardinaalsmuts en
egelantier, zwart en violet: de
liguster, vlier en braam. Iedere dag
komen er meer vogels zich tegoed
doen. aan die rijke overvloed en.
helpen zo onbewust mee om aller
lei zaden te verspreiden. Op de
open gedeelten gloeit tussen het
glanzend groene mos het roodver-
kleurde fluitekruid en schitteren
de gele zonnetjes van muizenoor
tjes en herfstïeeuwentand. Met
lynrose bloemen bloeien er het
zeepkruid en het duizend gulden-
kruid; gele leeuwenbek en paarse
dovenetel zorgen voor een liefelijk
contrast.
Jonge Koninginnen
Opmerkzaam geworden door een-
zoemend geluid ontdekken wij een
aantal bijzonder grote wespen,
hoornaars, die in een holte van een
machtige beukestam, een. meter of
vier van de grond, hun nest heb
ben. Aan "de ingang van de holte
zit er een, die zijn vleugels voort
durend in snelle - beweging houdt
en zo voor de luchtverversing in
het nest zorgt. Voortdurend vliegen
wespen af en aan; de grootste, on
geveer 3 tot 4 cm lang, zijn de_ jon
ge koninginnen, de iets kleinere
exemplaren, zijn dan de mannetjes,
de allerkleinste zijn de werksters,
maar zelfs die zijn dan toch altijd
nog een stuk groter dan bijv. de
'koninginnen van de Duitse wesp,
dat is die algemeen voorkomende,
lastige klant, die altijd in de zomer
om U heen zoemt wanneer
fruit eet of mee komt drinken van
Uw limonade.
De laatste dagen van de hoorn-
aargem eens chap daar boven in de
beuk zijn geteld. De oude koningin,
de stichtster van de staat, vis
waarschijnlijk reeds dood, de man
netjes en de werksters, nu nog aan
wezig, zullen^spaedig het nest ver
laten en in het bos rond gaan
zwerven, steeds lomer, steeds tra
ger, tot de eerste flinke nachtvorst,
de laatste levensrestjes weg zal
knijpen. Voor die tijd hebben de
wijfjes, de jonge koninginnen, na
de paringsvlucht een gunstige plek
uitgezocht om te overwinteren, een
plek, waar zij beschutting vinden
tegen vocht, regen en pheeuw. De
koude zal henin een ;verdoving
brengen, waaruit zij pas Sin de len
te door de zonnewarmte weer ge
wekt worden. Als enige overleven
den van het eens zo machtige wes
penvolk zullen zij, ieder voor zich,
hetzelfde werk van de oude konin
gin opnieuw beginnen, weer van
voren af aan.
Een bekend wespenspecialist, P.
Beniio, schreef eens zo' treffend:
„Klein aanvangen, grpots opbloeien
en tragisch eindigen, dat is de ge-,
schiedenis van elk wespennest, de
geschiedenis van een seizoen". Kort
vergeleken, bij de honingbijen of
de mieren; waarbij de staat in zijn
geheel overwintert en dus constant
blijft voortbestaan;
Eén-maus-paadjes
EEN paar maal zijn wij al -op
geschrikt door het geschreeuw
van gaaien en eksters,maar dan
klinken hoge, Ijle lokgeluidjes tus
sen het hout van rondzwervende
troepjes koperwieken; even laten
zingt een roodborstje een luchtig
herfstmelodietje. Daarna is het
weer een poosje stil; alleen is er
gestadig ruisen van de .wind in de
boomkruinen en nu en dan een
doffe plof van een neervallende
eikel of kastanje. Opeens klinken
overal-om ons heen de fijne ge-
De grote jjarasclzwam, een reus
onder de paddenstoelenwaarvan
men exemplaren uindt die dertig
centimeter hoog zijn.
luidjes van een aantal mezen, die
van boom tot boom vliegen, naar
stig zoekend naar insecten en lar
ven, poppen en eitjes. Het is een
zeer gemengd gezelschap: kooi
en pimpelmezen, raatkopmeesjes,
staart- en kuifmezen, en ookeen
paar goudhaantjes zite er bij; te
korte tijd Is het troepje voorbijge
trokken, verdwenen in het dichtst
van het bos. Wij volgen dra hun
voorbeeld. -
Tot nu, toe hebben wij ons aan
de- hoofdpaden gehouden maar nu
gaan wij langs nauwelijks te her
kennen. eenmanspaadjes dwars
door het bos. De met allerlei gras
sen en laag struweel bedekte bo
dem doet ons vaak vergeten, dat
het bos op düinterrein is opgesla
gen, maar op enkele plaatsen zijn
de heuvels hun beschuttend kleed,
kwijt geraakt en zien wij een hel
dere plek van duinzand tussen de
bomen oplichten. Een mooie plek
om onze zwerftocht even te onder
breken voor een korte rust.
i'VWat een- prettig gevoel door
stroomt je,, als je lekker lui ligt
uitgestrekt op het fijne zand van
een zonnige helling, al je kleine
of groie zorgen, zo ze je mochten
plagen, eens helemaal vergetend
om echt te kunnen genieten van
de vreugden van het ogenblik, van
het licht en de warmte, .--van de
rust en de eenzaamheid.
Opblikken! naar het blauw van
de hemel kunnen wij de blanke
meeuwen over zien. wieken op hun
weg naar de zee en het strand. Nu
Op een zonnige herfstdag in he*
StoeZduinse bos is de oude Beu
kenlaan mooter dan ooit.
HELSINKI. Sylvia van dei
M,, de Nederlandse, die. thans al
hier gevangen, zit in verband met
onbetaalde hotelrekeningen, ziet de
toekomst niet donker in, want hoe
wel zij in verschillende Finse bla
den is afgeschilderd als een goud
zoekers-avonturierster, heeft zij
reeds zoveel harten voor zich inge
nomen dat haar bedje gespreid
schijnt, zodra zij weer vrij zal zijn.
Zijheeft zelfs tal van huwelijks
aanzoeken gekregen! Vele Finnen
hebben zo met haar te doen, dat
zij hebben aangeboden al haar re-
keningen te betalen
Al worden de rekeningen ook
dadelijk betaald, toch zal zij over
eenkomstig de Finse wetten nog
een week moeten brommen.
Wordt niets betaald dan loopt zij
kans te worden gestraft met 70 da
gen gevangenisstraf. Die kans is
echter niet groot want in vele
kranten is reeds een beroep ge
daan op de hulpvaardigheid vail de
lezers. Een. glad drukte zelfs een
puntdicht op haar af.
Men noemt haar een figuur voor
Zane Grey of Oliver Curwooö:
beeldschoon, blond, onschuldig, lief
kuisen dat alles temidden
van Poolsneeuw, Poolijs, 'gebaarde
goudzoekers en woeste eenzaam
heid
Die Sylvia heeft 't wel „gescho
ten".
(Ingez. flfed.)
Gelukkig Is de tijd van de grond-
j'.offensdiaarste voorbij en kunt U
©weer volop W ybert krijgen.
Steeds heeft Wybert zijn
kwaliteit gehandhaafd,
Het beste voor Uw keel I
Alléén in originele dozen.
eens zijn er glanzende kraai vogels,
die zich over de boomtoppen naar
de wijde polders reppen, dan wee
stuift met roffelende vleugelslag
een troepje houtduiven naar het
dichtst, van het bos. Mogelijk dat
zq dadelijk een sperwer langskomt
jagen, of het roodbruin torenvalk-
je{ en ieder ogenblik verwachten
wij de buizerd, die telkens klagend
mauwend zijn aanwezigheid ver"
raadt, op brede vleugels over te
zien zeilen. En ondertussen luiste
ren wij met een glimlach naar het
liedje van de wind in de dennen
kruinen en naar het speels geroep
van de vogels in het bos.
Het is herfst in Staelduinen.
SIMON DE WAARD.
Da beer H. C. Kranenburg (C.H.),
als eerste spreker, heelt in navol
ging van het blad „Dc Rotterdam
mer", zijn bezwaren tegen het voor
stel in één adem met zijn bezwaren,
tegen de gehele tentoonstelling aan
gevoerd. De Nenyto-hal heeft destijds
f 125.000 gekost, zei hij, terwijl thans
voor verplaatsing en herbouw een
bedrag van bijna een millioeo gul
den wordt genoemd. En hij verge
leek de gemeente met iemand, die
bet stuurwiel van een nieuwe auto
en er toen de auto hy ging ko
pen.
Spr. wees er op. dat de loods komt
te grenzen aan het nieuwe Dijkzigt-
ziekenhuis; in de tuin. van dat zie-,
kenhuis wordt de parkeerplaats aan
gelegd van de tentoonstelling. Ver
der vreesde spr. moeilijkheden voor
de speelterreinen op Dijkzigt en had
hij klachten vernomen van de le
raren van het Erasmiaans Gymna
sium. Tenslotte vond hij de hal daar
een ontsiering van het stadsbeeld.
Hij vroeg of Dijkzigt wél een goede
plaats was. Stond de hal niet beter in
een stille stadshoek, Het Beursplein
bijv.?
TJit het genoemde dagblad citerend,
merkte de heer Kranenburg op, dat
het bedrijfsleven zeer sceptisch te
genover het plan. staat. Misschien
kunnen we beier een geheel nieuwe
opzet maken, want het gaat niet om
een paar gezellige dagen, maar om
onze haven.
De heer J. Wilschut (A.R.) heeft
hem in een knap betoog van repliek
gediend. Het is
moeilijk voor een
raadslid, zo be
gon spr., bij dit
voorstel zijn gees
telijk evenwicht
ie bewaren. Eerst
was er de waar
schuwing van de
architect Kraay-
vanger, vervol
gens het pessimis
me van een dag
blad en tenslotte
de klacht van het
Gymnasium. Dit
lijkt op een georganiseerd verzet' en
we zullen dus moeten proberen de
zaak op een nuchtere manier te be
zien,
In Maart van dit jaar heeft de
Raad na ampele overweging tot
deze tentoonstelling besloten.
Spr. gelooït, dat zulks juist was,
omdat de expositie een -gercede
aanleiding is„,de, .aandacht-- yan
binnen- en buitenland op de stad
te ves tigen. Men kan het hier
mede eens zjjn of niet, het be
sluit is nu eenmaal genomen.
Het gaat niet om een armoedig
Yer-LDninlsje, maar om een ge
slaagd beeld en daarom zou spr.
Het was te voorzien, dat, :jiu B. en W. meenden de grote haventen toon- j
stelling „Ahoy" een bescheidener opzet te moeten geven dan zij aanvanke- I
lijk van plan waren geweest en derhalve aan de Raad een voorstel hadden
doen toekomen tot de stichting over te gaan van een semï-permanent
tentoonstellingsgebouw, waarbij de oude Nenyto-hal opgeknapt en wel nog
goed dienst zou kunnen doen, de tongen der vroede vaderen in beweging
zonden komen. Dit Is dan ook prompt gebeurd, ofschoon de critici wel niet
verwacht znllen hebben, dat de bijval der pro-gezinde raadsleden zo over
weldigend zou zijn. Het voorstel werd tenslotte in broederlijke eensge
zindheid, met alleen de stemmen, der communisten tegen,' aangenomen.
willen zeggen: Right or wrong,
my city!
Tijdnood?
De heer Wilschut was er van over
tuigd, dat het bedrijfsleven naar de
ze woorden zat handelen. De pers
heeft tot taak, zolang niet van het
besluit is teruggekomen, mee te wer
ken. Wal de verplaatsing van de Ne
nyto-hal betreft, ze moet toch weg.
Als ze op Dijkzigt staat, zullen we
een grote zaal voor het houden van
vergaderingen winnen, Zo'n zaal
hebben we zelfs hard nodig. Het is
dus fout als we deze gelegenheid niet
benutten. Verheugend is nu. dat het
park gespaard zal blijven; dit wordt
een attractie voor de bezoekers. Van
het bouwplan Dijkzigt kan voorlo
pig toch niets komen, spr. kan daar
om onmogelijk stedebouwkundige be
zwaren hoog schatten. Hoogstens is
hij bang, dat we te tijdnood zullen
geraken.
Na dit betoog bleef er voor de ove
rige raadsleden niet zo heel veel
meer over om nog iets nieuws te
zeggen. Toch hebben zij niet versaagd
en zowel de heer v. d. Linde (WD),
A v. Kranenburg (Arb.) en Laeff
(KVF) betraden achtereenvolgens
het strijdperk.
De heer v. Kranenburg verklapte,
dat het plan heeft bestaan de hal bij
de schouwburg te zetten. Dit was ste-
öebouwkundig helemaal verwerpe
lijk. Misschien zijn we te optimistisch
geweest en Is de belangstelling niet
zo groot als we hadden verwacht,
maar dit wil niet zeggen, dat er geen
belangstelling is. Voor Rotterdamse
zaken, aldus spr., is de burgerij altijd
actief geweest. Mr. Loeff beriep zich
op zijn jonge raadslidmaatschap, wel
ke omstandigheid het voor hem min
der gemakkelijk maakte met kennis
van zaken te oordelen. Hij vond het
plan uit Het oogpunt van propaganda
aanlokkelijk, maar was een beetje
geschrokken van de financiële con
sequenties. Er kan slechts iets van
komen als het bedrijfsleven mee
werkt en hier is nog veel te doen.
Kan de wethouder werkelijk de ga
rantie geven, dat er van de zijde van
het bedrijfsleven voldoende mede
werking is om tot oen. representa
tieve tentoonstelling te komen? Fer-
soorlijk gaf spr. de voorkeur aan een
Rijn- of Scheepvaartpaviljoen, dat
desnoods over enkele jaren verwe
zenlijkt kan worden.
Alleen de heer van Halm (CPN)
was van mening, dat het plan
groeiende financiële kosten met zich
zal meebrengen. Zijn fractie was niet
bereid medewerking te verlenen.
Wij kunnen niet terug
Wethouder v. Tilburg beantwoord
de de sprekers-bp rustige wijze;- Hij
constateerde een krachtig geluid om
voort te gaan op
de eenmaal inge
slagen weg, zij
het dan op andere
wjjze. Dit nieu
we plan houdt re
kening met de
realiteit van het
heden. Sinds
Maart is er in de
wereld weer het
een en. ander ge
beurd. Het oor
spronkelijke
Parkplan was
zeer kostbaar:
Spr. wees er op, dat er voortdurend
overleg is geweest met het bedrijfs
leven en dc gemeentelijke technische
dienst. Dit plan is niet uitsluitend
van de gemeente uitgegaan. Reeds in
'40 en na de bevrijding heeft de
voorzitter van. de Kamer van Koop
handel deze gedachte uitgesproken;
het is in de eerste plaats een initia
tief van het bedrijfsleven.
De wethouder was er van over
tuigd. dat wij het moeten doen.
Na talrijke besprekingen met hei
bedrijfsleven, heeft hjj de leker-
J. WILSCHUT
my city
Na. de tentoonstelling „Drie eeuwen
prentkunst" hebben thans drie tijd
genoten-grafici hun intrede gedaan
in het prentenkabinet van museum
Boymans. Grafici met zeer eigen op
vattingen en met werk, waaruit blijkt
hoe volkomen, verschillend zü op
plaat steen of hout hun bekwaam
heid benutten om de in hen levende
idee tot uitdrukking te brengen. In
vele opzichten zijn zij aan elkaar te
gengesteld en juist dit is een ele
ment, dat deze tentoonstelling zo be
zienswaardig maakt, omdat men er
uit kan Ieren, dat de materialen
slechts middel zijn tot het resultaat.
Overigens is de kennis van het ma
teriaal een absolute voorwaarde om
tot resultaat te komen.
De tegengesteldheid van deze drie
kunstenaars uit zich wel heel sterk
door de aanwezigheid van M. C.
Eseher, in wiens werk zich een
voortdurende worsteling openbaart
met mathematische problemen.
Escher begint niet, eer hij dB voor
stelling geheel en al doorgedacht
heeft. De voorstelling krijgt daardoor
een geprononceerd cerebraal karak
ter, waarin geen enkele plaats is voor
toevalligheden. Hij toont een grote
voorliefde voor de architectuur, die
hem.-in. de gelegenheid stelt met wis
kundige zuiverheid een meetkundige
problematiek te bedrijven, die hem
persoonlijk wel genoegdoening zal
verschaffen, doch die op de duur in
een soort bezetenheid ontaardt.
Zo is hij geobsedeerd door bollen,
beukenhouten bollen met vissen,
grotesken, engelen en duivels, rep
tielen in relief, die in elkaar grijpen
en zich daardoor congruent herhalen,
hoc men de bol ook keert. Deze zelf
de Idee zet zich voort in houtsneden
en litho's; uit de regelmatige'vlak
verdeling van een bepaald gegeven
ontstaan de figuren opkomend en
vervagend, die zich in elkaar herha
len met een gekweldheid, die op
het griezelige af is. Ook het conflict
tussen twee en drie dimensies heeft
hem geboeid en de plaats van het
verdwijnpunt in de perspectief. Soms
gaat van deze prenten een sombere
onaardse bekoring uit dan weer be
zitten ze een ongevoelige nuchter
heid en zijn ze steriel door een tot
het uiterste doorgevoerde verstande
lijkheid, waarvan de.technische pres
tatie ongetwijfeld zeer knap is.
De schilder-graficus H, van Krui-
ningen gooit het over een heel an
dere boeg, hoezeer bok hij gebruik
maakt van abstracties. De lithografi
sche steen moge, evenals etsplaat en
kopshoiit, grenzen stellen aan. de
de spontaneïteit en de opwellende
emoties van de~ kunstenaar, deson
danks wist "Van Kruiniogen, vermoe
delijk door zijn niet geringe .kennis
van de kleurendruk, frisse prenten te
vervaardigen. Door een speciaal pro
cédé bleven de kleuren dof, terwijl
proeven uitwezen, dat ze tegen de
inwerking van. het licht bestand zijn.
De technische prestatie is dus in or
de. Voor het overige, maar voor ons
het belangrijkste, blijkt, dat v. Krui-
ningen beschikt over oen speelse
fantasie en een vaardige hand. Hij
werkt voort op aan het expressionis
me ontsproten motieven, die hun har
monie vinden in compositorische
verbindingen, waarin de kleur'het
onmisbare element vormt. Het ge
volg is, dat vele van .deze prenten
alleen maar decoratief zijnen te wei
nig beeldend.
Tenslotte onze stadgenoot Wout
van Heusden. Er is oud en nieuw
work bij, dat op het eerste gezicht
simpeler aandoet dan van zijn mede-
exposanten, wat niet wil zeggen, dat
het geen geestelijke spanningen zou
verraden. Die heeft het zeker en
vaak nemen ze de vorm aan van
macabere verbeeldingen. De lijnen
staan diep in de plaat gebeten en
komen dan intens zwart terug op het
papier; door het aanbrengen van
toon bereikt hij allerlei schakerin
gen, die aan het geheel een dienst
bewijzen. De gebogen, emotionele lij
nen verraden een vaste hand, die in
.de dierstudies een treffende expres
sie tot stand brengt. Een enkele 'maal
blijven de bedoelingen duister en
lost het beeld zich op in symbolen.
Van Heusden zoekt en vindt; achter
de eenvoud verbergt zich een kun
stenaar, wiens talent naarstig speurt
naar de grondeloze diepten achter de
levende werkelijkheid.
B. SCHMIDT.
J. v. TILBURG
doen
heid gekregen, dat het plan zal
slagen. Dat de Me taalbond geen
cent geeft, is pertinent onjuist.
De kans Is zelfs gToot, dat de in
schrijving aanmerkelijk overte-
kend zal worden. Spr. merkte op,
dat er geen andere plaats be
schikbaar is als wü de tentoon
stelling bü de haven willen hou
den. We moeten ook de L.M.O.-
bewoners tegemoet komen. De
nevengebouwen zullen na afloop
verdwijnen en het adres van het
Gymnasium was ongeschreven
geweest als men de moeite had
genomen zich van de zaken op
de hoogte te stellen. Het is de be
doeling de hal zo dicht mogelijk
tegen de Wcstzeedtfk aan te
plaatsen. De herbouw van de hal
is geraamd op 350.000, maar er
komt nog zoveel bjj en dat wordt
vergeten. De tuin van het zie
kenhuis zal gespaard worden en
de bouw van het ziekenhuis niet
gehinderd.
Vergeet niet, zei de heer v. Tilburg,
dat 1950 het jaar is, dat ons allen
voor ogen staat; wij kunnen daar niet
van terugkomen. Het plan is tech
nisch uitvoerbaar, we mogen het dus
niet langer uitstellen. Aan een per
manent paviljoen is ook gedacht,
maar de uitvoering is kostbaar en
vergt tijd. De gedachte heeft echter
zoveel medeleven gevonden, dat er
zeker nog weieens over gepraat zal
worden. Wat door de discussianten
niet is aangeroerd, is het feit, dat
Rotterdam buitengewoon gunstig ge
legen is als touristisch centrum. Spr.
vroeg hiervoor aandacht, omdat wij
tot nu toe de ruimte misten om be
zoek aan. te trekken.
De klem, waarmede al deze argu
menten. werden aangevoerd, scheen
op de heer H. C. Kranenburg diepe
indruk gemaakt te hebben. Hij ver
klaarde tenminste zich „opgeheveld"
te voelen door de woorden van bei
de wethouders en sprak de hoop uit,
ook al waren al zijn bezwaren nog
niet weggenomen, dat het plan zou
slagen. Btet voorstel werd toen mat
vlag en. wimpel aangenomen.
Poging tot opklaring
Het voorstel tot regeling op de be
groting 1949 van crediet als bijdrage
in het aanvullingsfonds van het Aï-
delings Ziekenfonds Rotterdam on
dervond critiek van de zijde 'van de
heer Goudkuil (CPN), die meende
dat de subsidie dit jaar aanmerkelijk,
was verlaagd, terwijl de premiever
hoging 4 ct. per lid en 2 ct per gezin
zou bedragen. Weth. Hogeweg heeft
geduldig uitgelegd, dat er geen spra
ke was van subsidie-verlaging omdat
er in '47 en. '48 overschot ter» zijn ge
weest, die nu meetellen. "Verder be
stond er geen enkel voorstel of be
sluit, dat de premies verhoogd moes
ten worden.
De heer Goudkuil hield voet bij
stuk. Als de ziekenfondsen in aan
merking wilden komen voor subsidie,
moest de premieverhoging per 1
Nov. Ingaan, Hij deed het voorstel de
zaak van de agenda af te voeren. Dit
werd' verworpen.
Over hetvoorstel om het leerplan
van de Ambachtsschool aan de Beu-
kelsdijk uit te breiden met een op
leiding voor bakkers heeft de heer
Kranenburg (CH) -het woord ge
voerd. In andere plaatsen zijn vak
scholen, waarin allerlei richtingen
samenwerken. Alleen In Rotterdam
niet en dat doet meer kwaad dan
goed. Spr. drong aan op een vak
school. Van weth. v. d. Vlerk kreeg
hij te horen, dat deze bereid, is in
zijn richting te werken.
Tenslotte heeft de heer Bavinck
(AR) gesproken over het weigeren
van vergunning tot het aanbrengen
van een uitbouw achter het pand Da
Costastraat 24. Hij noemde dit een
typische illustratie van de woning
nood en drong aan de verschillende
bouw-, en woningvoorschriften op
nieuw onder de loupe te nemen.
Weth. Meertens betoogde, dat de ver
bouwing onaanvaardbaar was. Er is
een bouwvergunning in voorberei
ding met het oog op de gebieden, die
aan Rotterdam toegevoegd zijn. Hij
verzocht hem in de gelegenheid te
stellen voor dit gevaLeen oplossing te
vinden.
Het liep tegen half zes, toen de zit
ting werd geslmen.
De discophiel die zijn hart heeft
verpand aan de muziek van Maurice
Ravel zal het veel genoegen doen te
weten, dat er de laatste tijd ook weer
verscheidene werken van de meester
worden en. reeds zijn vastgelegd op
de plaat, Hij zal zich zeker dikwijls
willen verdiepen in deze exclusieve
kunst, die culmineert in een verruk
kelijk klankraffteeroent en dan tel
kens weer genieten van het rijke, on
uitputtelijke Rnvclliaanse kleuren
palet.
Er zou heel veel te zeggen zijn
over het karakter van deze muziek.
Zü die het oor en de psychische aan
leg ervoor missen, horen niet veel
meer dan een objectief eu exact
klankbeeld dat ten hoogste overrom
pelt. Niets "is echter minder waar,
want de objectiviteit is slechts schijn
baar. Er achter schuilt een diep ge
voelsleven op aristocratische wijze
beheerst, een gevoelsleven ook van
oen eenzaam mens die zijn schep
pingsproces en geestelijk leven im
mer aan de openbaarheid wist tc
onttrekken cn waarvjan men zich pas
na veelvuldig horen van zijn wer
ken een begrip kan vormen.
Een. biograaf heeft
eens' zeer terecht
geschreven: Ravel
zelf heeft nooit veel
nagelaten om de
oriëntatie van het
oordeel over zijn
persoon en zijn
met zijn persoon zo
zeer congruente
muziek op velerlei wijze te mislei
den.
Kavel componeerde twee piano
concerten. Beide ontstonden in 1931.
Zij zijn sterk contrasterend. Het ene
is sprankelend van karakter, 'dat
slechts kort onderbroken wordt door
een langzaam in zichzelf gekeerd
middendeel. Het andere echter
draagt een sterk tragisch accént. Het
is het concert pour Ja main gauche,
geschreven voor de in de oorlog ge
wonde Duitse pianist P. Wittgen
stein.
Columbia maakte er, behoudens
enige kleine onduidelijkheden te dc
registratie een goede opname van
met de meesterpianist Robert Oasa-
desus, in het fraai spelende Fhiladel-
pha Symphony Orchestra onder
Eugene ormandy.
De hartstochtelijke-liefde die Ra-
vel voor de Spaanse aarde koesterde
zijn moeder was een Baskiscbe
leeft sterk in zijn oeuvre. Daarvan
getuigt bijvoorbeeld de brillante,
warm tintelende en van jeugdig vuur
doortrokken Rhapsodie Espagnole.
Het Brusselse Symphonieorkest
onder leiding van Fr. André speelde
het stuk met veel esprit en technisch
geacheveerd voor Ultraphon, die er
afgezien van enige minder doorzich-
telijkhederv in de klank een zeer te
waarderen opname van maakte.
En ten slotte zou ik in het bijzon
der de aandacht willen vestigen op
de fraaie opname, die Decca van La
Valse maakte. Een boeiend, rijk ge
ïnstrumenteerd stuk, waarin de
meester de grote verscheidenheid
van aspecten der Ween.se wals mot
haar liefkozend, elegant maar vaék
ook sensueel en aïiimalisch karakter
op onovertrefbare wijze realiseert.
Deze geniale compositie, wordt fraai
cn vol beheerste spanning verklankt
door l'Orchestre de la Société de:
Concert du Conservatoire, gediri
geerd door Ernest Ansermct.
Herman van Bom
(ing. Me dj
Wij bieden U wederom een
zowel klassiek als modeni
Wytemaweg a/d Math en .laan
kruispunt Rochussenstraat
Telef. 28098 - Rotterdam
