Met twee flats wil Schiedam
probleem oplossen
Nieuws uit de wereld der
zwarte schijven
In Februari 168 woningen voor
kleine en onvolledige gezinnen
Pionierswerk van
onze stad
Ontwikkeling van Nieuw
Guinea
Verdwijning van 15.000 liter
jenever bleef een raadsel
Dr ir Klein spréékt
vóór Oost en West
I
„Aiet zorg bereid"
FILMS VAN DEZE WEEK
Zaterdag 12 November 1949
3
Verwarmingsradiatoren langs dè
wanden zyn er de zichtbare getui
genis van. dat er straks inderdaad
voor gèzorgd zal worden, dat er cok
op de galerijen en in de trappen
huizen eén hehaaglii^e- temperatuur
heerst. De galerijen met hun lange
glaswanden, die eèn prachtig uit
zicht over het polderland "bieden,
lopen op elke verdieping achter de
woningen, welke er niet een helder
geel geverfde voordeur op uit ko
men,
In enkele woningen was de sehil-
NIET alléén op hét Ministerie vanWederopbouw in Den
Haag:, maat- in alle gemeenten van Nederland zit mén uit
te kienen hoe op de snelste en meest radicale wijze voorzien
kan worden in de dringende behoefte aan meer woonruimte.-
Niét het bouwen van woningen alleen is aan de orde, maar
eigenlijk in de eerste plaats, hoe de bouw zodanig kan worden
aangepast aan de behoefte, dat met de toegewezen materialen
het meest nuttige effect kan worden bereikt. Zo is het dan ook
gekomen, dat het Schiédamse gemeentebestuur in 1918 bésloot
in de polder Nieuwland tussen het sportveld aan de Laan Ons
Genoegen en de R.K. begraafplaats, drie woonflats te bouwen,
waarvan de inrichting zodanig zou zijn, dat de woningen hierin
betrokken konden worden door kleine en onvolledige gezinnen,
waarbij allereerst was gedacht aan de ouden van dagen, die
nu vaak nog een huis bewonen, dat evengoed een groter gezin
zou kunnen bevatten. Het zijn er voorlopig twee flats géwordén,
met in totaal 168 woningen, waarvan de bouw zodanig is ge
vorderd, dat mén in Februari verwacht gereed tè zijn.
Schiedam was een van de eerste
gemêenten in ons land, die besloot
ovér te gaan tot de bouw van woon
flats voor ouden van dAgen. Het
was een experiment, waarvan nie
mand de uitslag kon voorspellen
omdat elke zekerheid omtrent de
vérdere mogelijkheden van woning
bouw ontbrak. In de bouw van de
flats mOchten we een gezonde po- j der reéds druk aan het werk, want
-- hoewel dè algehele voltooiing wel
niei voor Februari aan de orde zal
komén, wórden er thans toch rèeds
een tweetal woningen, exponenten
van de twéé typen, welke in de flats
te vinden z(jn, geheel gereed ge
maakt, Waarschijnlijk zullen enkele
Schiedamse meubelzaken deze wo
ningen stofferen om artspirant-huur.
derR pen indruk te geven van de
mogelijkheden van. woninginrich
ting, die men hier heeft.
De aangehaalde opmerking over
de te kleine woning en deze wo.
ninginrichting houden zeer nauw
verband met elkaar. Inderdaad valt
het de bezoeker van de flats cp, dat
de ruimte in de woningen wel zeer
krap is en dat dan ook de vrees.
dat vele ouden van dagen, voor wie
de woningen in de eerst plaats be-
stemd zijn. hierin geen plaats zou-
den kunnen vinden, jammer genoeg
maar al te gegrond is. Nog voordat
men tot verdere afbouw kwam, is
enkele maanden geleden daarom be
sloten, dat de bouwers van deze
flats, de firma's Schotel, Smits en
Noordzij, bij het flatgebouw aan de
De steigers verbergen nog veel
van de achterzijde van het
voorste flatgebouw, macr toch, is
reeds góed te zien hoe dc glazen
wanden van de galerijen straks
het gevelbeeld zitllen beheersen.
Verwonderd kijken de giraffe
halzen van de vuilstortkokers
vanuit de nog niet voltooide om
muring dc lucht in. Zij-vormen
een van de vele gemakken, die in
dc flats straks ie vinden zuilen
zijn.
ging vatt een gemeentebestuur zien.
dat niet draalde daadwerkelijk mede
te helpen èen van de grootste pro
blemen, waarmede on5 land. straks
zal komén. te zitten, de huisvesting
van de ouden van dagen, op te los
sen en tevéns voor de Schiedamse
ouden van dagen woningen te
scheppen, waarin zg op hun levens
avond nog zouden kunnen genieten
van alle gerieflijkheden, die eén. mo
derne woning kan bièdèn,
Een van de méést dóórslaggeven-
dé faötoren was echter wel het feit,
dat de aanstaande bewoners van de
flats een woning zoudenachterla
ten. waarin een aanmerkelijk groter
gezin weer een plaats zou kunnen
vinden. Dat op déze wijze in Schie
dam vêel woonruimte te winnen zou
zijn, moge blijken uit dc cijfers var-
de volkstelling, die in 194.7 werd ge
houden, "Van de inwoners boven de
v^jf en zeétig. jaar verbleven er 135
mannen en 226 vrouwen in rusthui
zen of gestichten, terwijl niet min
der dan 1794 mannen en 2090 vrou
wen nog beschikten over eigen
woonruimte. Niet in alle gevallen
zal dit tevens een eigen huls bete
kenen, doch bij de ca tweeduizend
gehuwden was dit toch zeker wel
het geval. Naast de ouden van da-
gen "Kwamen dan nog; de onvolledige
gezinnenen het grote aantal sJ-
-■-leenstaande mannen^etfvrouwen',
dat in Schiedam meestal steeds op
een deel -van. een woning is' aange-
wézen. In 1947 bedroeg het aantal
ongehuwden mannen, boven de veer
tig jaar: 576, terwijl er in deze cate
gorie 1007. vrouwen warem w
Er was dus allé. reden voor het
gemeentebestuur om tot wie bouw
van de -flats te besluiten en toch
zullen ep weinig woningen zoveel
'aan crïtiek onderworpen .zijn ge-
weest als juist'deze flats. Ze wor
den veel te klein, zei men, toen eni
germate bekend werd hoe de inde
ling- en de afmetingen van kamer,
slaapkamer en keuken zou rijn. Ze
worden te duur voor de ouden van
dagen, was de tweede grief, $lie te
berde werd gebracht, nadat wet
houder Kramers, die dit project van
wethouder Alberts overnam, in een
raadsvergadering had, medegedeeld,
dat dè huurprijs om en, nabij 9,50
zóu zijn. Is er werkelijk reden tot
klagen? Een bezoek aan de flats,
die ieder zes woonlagen zullen, tel
len, heeft óris. nog geen antwoord
kunnen geven, doch wel zijn we er
van overtuigd, dat het beoogde
doel, een massale huisvesting van
Schiedamse ouden van dagen, hier
zèkèr' niet zal worden bereikt. Wel
zal de'bouw van de twee flatgebou
wen een uitkomst betekenen voor
de vele alleenwonenden en talrijke
onvolledige gezinnen, die thans
veelal op zeer gebrekkige wijze zijn
gehuisvest.
Alleenwonende
Schiedammers vinden er
ideale woning
Zwaar klit de klei op het bouw
terrein nog,aan de schoenen vf!n de
bèzoekér, dié nu al eens eèn kijkje
wil nemen in de flatgébouwèn,
•waarvan de achterste hét verst is
gevorderd. Via een van de twee
trappenhuizen, waarin straks de
liften zullen rijzen en dalen, zijn we
op de galerij van de benedenverdie
ping terecht gekomen. 'Timmerlie
den waren er nog druk bezig met
het aanbrengen van het plafond.
zijde var. de Vlaardingérdijk, de bal-
cons zodanig zouden verkléinen, dat
dc slaapkamers bijna een meter lan
ger konden worden gemaakt en
hierin zodoende ruimte zou komen
voor een ledikant plus eventueel een
linnéhkast. Dit is nu geschiedt bjj
72 woningen. De twaalf woningen
aan de.uiteindcn van hèt gebouw,
öte met de indeling iets afwijken
van de. overigewoningen, blijven
onveranderd .evenals trouwens alle.
woningen in hét tweede flat.
De indeling van het
woonhuis
Btj het binnentreden van een flat
woning krijgt men vlak. achter de
voordeur allereerst de tóegang tot
de W.C., waarnaast dé deur van de
douche-cel is. Hierin, bevindt zich
een zitbad, een z.g. lavet, dat te
vens dienst kan doen bij de grote
was. Er komt wel een spiegel eii
een handdouche met mengkraan in,
öoch een wasbak zal men hier, even
als elders in het huis, tevergeefs
zoeken. Wel is er een bijzondere at
tractie, dié van groot nut kan zijn.
Door beide flats liggen buizen voor
de warmwatervoorziening en cen
trale verwarming, die hun oor
sprong vinden, in de gigantische
kelderruimte onder het tweede flat,
waarin vyf vérwarmingsovens staan
opgesteld. Vier hiervan zijn. be
stemd voor de verwarming van de
huizen en galerijen, terwijl.de vijf
de het gehele jaar door zorgt voor
warm water. Dit warme water kan
men in de douchecel door een kope
ren reservoir laten lopen, waardoor
in elk jaargetijde ook hier éen. goe
de temperatuur kan heersen.,Er is
bij de bouw, ook op gerekend, dat
men het wasgoed wel eens binnens
huis zal moeien drogen; Dit kan dan
ook gebeuren in. de douchecel, waar
voor voldoende luchtcirculatie is ge
zorgd,
In de woonkamer vallen op de ge
zellige lage en tevens brede ven
sterbanken, waarvoor ook bij het
opener, der ramen, die dank zij een
ingenieuze vinding gemakkelijk ook
aan de buitenkant kunnen worden
Een doorkijkje op een der gale
rijen, die met elkaar.niet minder
dan: een kilometer lang zijn. Aan
déze galerijen, die 'siuinters ook
op temperatuur worden gekou-
dén, kómen - de vócrrdeurèn van
de woningen uit.
Beton
baksteen
schoongemaakt door dé bewoners,
de bloemen kunnen blijven staan
zonder gevaar voor beschadiging of
naar buiten vallen.
Dé afmetingen van de wóonka-"
mer zullen de toekomstige bèwonêrs
zeker meevallen, want in een ruimte
zonder éen schoorsteen, die een be
paalde groepering van de meubels
vraagt, is cr op een oppervlakte
van 3.08 bij 4.86 m. nog* heel wat
te plaatsen. In dc niet verbouwde
flats, waar men beschikt over een
prachtig balcon op de zonzijde, is
de slaapkamerruimtc van 2.58 bij
3.01 m. r.let tc groot, doch voor al-
Ieenwonenden en bewoners zonder
slaapkamerameublement zal dit ze
ker geen bezwaren opleveren. De
keuken, die een matglasraam aan
dè galer-j heeft, raag ook niet op
veel ruimte bogen. De economische
indeling van het Bruynzeel-keuken-
tje moest hier de oplossing brengen.
Over last van de buren zullen de
bewoners straks niet behoeven te
klagen, want dc constructie van dc
vloeren en zolders is zodanig, dat
met het minste geluid uit de naast-
of bovenliggende woningen te ho
ren. is.
Als in het voorjaar de gemeente
lijke plantsoendienst een aanvang zal
maken met de aanleg van de groen
strook, waarin de flats komen te
liggen, zuilen er waarschijnlijk niet
veel ouden van dagen achter.de ra
men van dp fiatwoningen-van het
zonnetje zitten genieten. Voor de
meesten zal aan de flats inderdaad
het bezwaar van dc te kleine ruim
te kleven- Te licht heeft men waar
schijnlijk bi; het maken van de plan
nen gedacht, dat zij hun overtollig
geworden meubilair zouden willen
opofferen terwille van het bezit van
een nieuwe woning doch zo gemak
kelijk zal dit voor bejaarde mensen
niet zyn op te lossen. Meenemen
zal echter veelal onmogelijk zijn.
zodat slechts een zeer klein percen
tage van hen de droom van hun le
ven, eon van alle gemakken voorzie-
rie kleine woning, werkelijkheid
zien worden.
Blijven over als gegadigden de
alleenwonenden en kleine gezinnen.
Voor deze categories zijn de flats
uitermate geschikt en al wordt na
tuurlijk het doel, waarvoor zij wer
den gebouwd niet bereikt, toch zal
Schiedam zo op.de gunstigste wijze
profijt trekken van deze twee ge
bouwen
Voorlopig zal er van de bouw van
een derde flatgebouw niets komen.
Wanneer hiertoe wordt over
gegaan, zal' het zéker niet worden
gebouwd, als de twee voorgangers
waarvoor dc architecten Spruyt en
De Butter het ontwerp maakten.
De woonflats in de polder Nieuw
land komen, langzaam maar ze
ker uit de steigers.. Zullen zij
straks hun verwachte deel gaan
bijdragen in de oplossing van hèt
ujoninguraagstufc in Schiedam?
Dc opnamen die ik ditmaal in deze
rubriek ga bespreken zullen wel grif
aftrek vinden, want óm nu eens een
cliché-uitdrukking te bezigen: be
halve op het gebied der kunst met
een grote-K. -trok ook het gebied
waarop de kunst met de kleine-k
zich beweegt de aandacht.
Om te bèginnen:
Welke bewonde
raar van Beetho
ven's muziek zou
niet graag zijn
discotheek verrij
ken met het vijfde
pianoconcert ..The
Emperor" van de
meester, die men
in dit werk in al
zijn grootheid en scheppingsdrift
ka nhoren? De grote pianist Arthur
Schnabel is het die, prachtig gese-
cundeerd dóór de Philharmonia
Orchestra onder Alceo Galliere, ér
een meesterlijke, gespannen vertol
king vangeeft en het ècht-Beetho-
venlaanse karakter volkomen recht
doet wedervaren. His Master's
Voice maakte deze voortreffelijke
opname.
Wist u, dat Beethoven in dit con
cert voor hèt éérst heeft gebroken
mét de gewoonte de solist naar eigen
vinding en inzicht zijn spelbehèndlg-
heid te laten tonen,, hetgeen in die tijd
geschiedde in de vorm van een Ca
dens, d.i. een soort halte, waar als
het, ware de speler .vertoeft om op
-het' hoofdthema van het betreffende
deel, liefst met gebruikmaking van
alle technische middelen, te fantase
ren?
Niet'alleen heeft Beethoven deze
cadéns zelf geschreven, dóch hem
heel aan het begin van het eérste
dé el geplaatst, hetgèèn eveneens op-
merkingswaard is, omdat het gebruik
wilde, dat cadenzen aan het einde
van een deel ingelast werden.
Veel van de muziek die Felix Msn-
dèlssohn-Bartholdy 118091847) na
liet is van het repertoire verdwenen
als zijnde voor onze tijd verouderd.
HET langdurig verhoor van niet minder dan veertien getuigen ten
spijt heeft de Rotterdamse rechtbank Donderdagmiddag geen ver
klaring weten te vinden voor de mysterieuze verdwijning van, 15000 litér
uit een Schiedamse distilleerderij in het tijdvak Mei 1945~'49.
Terecht stond de 37-jarige meesterknecht van deze distilleerderij,' de
Schiedammer C; de H., die voor dé verdwijning van deze respectabele
hoeveelheid verantwoordelijk werd gesteld, maar die slechts toegaf on
geveer 400 liter in de loop der jaren verduisterd te hebben.
Vaten met water en 'n
vreemd raampje
De,distilleerderij van de Gbbrs.
d; Sch, aan de Lange -Heven
slaat het gerede product op in
eigen ruimten en in het zogenaam
de particulier, entrepot, dat onder
direct toezicht 'staat van de inspec
tie Invoerrechten en Accijnzen. De
meesterknecht-magazijnmeester al
léén ging over déze opslagplaatsen.
Vast is ;komen 'te staan, dat uit de
eigen opslagplaats 13000 liter ver
dwenen zijn eh uit het entrepdt
2000 liter. .De inspecteur van ac
cijnzen en invoerrechten, de heer
W. de Vries, als getuige gehoord,
verklaarde, datmen precies, kan
uitrekenen ,wat de voorradenvan
een distilleerderij op een gegeven
ogenblik zijn. Er is namelijkcon
trole op de ingaande grondstoffen
en uitgaande jenever,. Door roeden
peilen kan omen bovendien
steeds steekproeven doen op hoe
veelheid en alcohol-percentage.
Toegang tot het entrepot is slechts
mogelijk met medeweten van de
inspectie. Bij het peilen en roeden
heeft men tenslotte in de opslag
plaats van. de fabriek een aanzien
lijke ondermaat ontdekt. Het'bleek
nu, dat verscheidene vaten met
water waren gevuld. Mn hèt vat
-was een emmertje gevuld met je-
nëver geplaatst;'zo kon verd. De H.
bij controle met 'n gerust hart z'n
maatemmertje in- het vat (d.w.z.
juist in de jenevèr-emmer) laten
zakken. Deze vreemdsoortige va-
tenvullerij nam langzamerhand
zulke afmetingen aan, dat men em
mertjes tekort kwam- Het tekort
in het entrepot was nog mysterieu
zer, want hier heeft men achter de
rug van de ambtenaren, om moeten
zwendelen.
Geen contróle
Verdachte verklaarde, dat enkele
grondvaten in hét entrepöt lek wa
ren. Na een onderzoek bleken de
vaten echter geen druppel door te
laten, Wat de_-13000 liter uit de fir
ma-magazijnen betrof, die zouden
verdwenen zijn via een trap met
een deurtje en een luikje, dat toe
gang gaf tot het kantoor.
De verdediger mr P. van Boeho-
Ve wees erop, dat grote hoeveelhe
den drank voor personeel, vrienden
relaties en andere doeleinden hun
weg vonden via dit illegale gaatje.
De eigenaar, de hëer F. J. v. d.
Schalk gaf toe, dat er wel kleine
hoeveelheden jenevervoor eigen
gebruik aan de; accijnzencontróle
werd onttrokken, maar dat mèn
ook zo steeds' onder de anderhajr
procent korting bleef, die door de
inspectie ïs toegestaan.
De president, mr. van Vollenho
ven kapittelde de heer v. d. Scbalk
dat er geen enkele behoorlijke con
tróle was in zijn bedrijf. Béklaagde
De H. vulde zelf het peilboefcje In.
Dat verscheidene kruiken onders
hands aan dezelfde ambtenaren
van de i accijnzen waren geleverd,
die controle moesten uitoefenen op
het bedrijf, vond de president op
omkoperij lijken. De heer v. a.
Sch. schatte het bedrag, dat de
verdwenen jenever opgebracht
heeft, op circa 69.000 gulden. Vol
gens hem was het uitgesloten, dat
anderen dan verdachte bij deze af
faire betrokken waren geweest. De
volgende getuigen, meest leden vm,
liet personeel, gaven zeer uitèenlo.
pende schattingen over de totale
hoeveelheid jenever; die via het be
wuste privé luikje hun' bestemming
hebben gevonden.
De officier van justitie consta
teerde, dat er óp grote schaal ge
knoeid was in het bedrijf. Maar
zelfs als men het quantum voor
„eigen gebruik" zeer boog stelde,
stuitte men op een hiaat van 11000
liter. Waar zijn die gebleven?
Maar: in dubiis pro reo, daarom be
schuldigde de officier verd. De H.
tenslotte slechts van verduistering
van 409 liter. Dat wil zeggen,'dat
De H. elke drie dagen 1 fles ach
terover drukte.
De officier wilde rekening hou
den met de incorrecte sfeer, waar
in verd. werkte. Hij eiste 1 jaar en
3 maanden met aftrek.
De verdediger meende dat de
breedste stroom jenever door het
kantoor liep. Zijn cliënt was ten
slotte ook 'ri graantje gaan mee.
pikken en nu zat hij hier als de
kleine man in dit 'grote mysterie.
Pleiter herinnerde aan bet vele
goedé werk, dat De H. heeft ge
daan voor de Schiedamse illegali
teit. Hij drong aan op clementie.
De 27-jarige expediteur M. van
L. uit Schiedam, had 200 liter van
de verduisterde^jenever vervoerd..
Wegens heling eiste de officier te
gen hem eèn boete van f 100,
De rechtbank zal in. beide zaken
uitspraak dóén op Donderdag 24
November.
Er leven ook in onze wereld van
vandaag nog steeds mensen; diè op
het beschavingspeil zijn blyven
staan van hun voorouders - uit het
steenen tijdperk. Mensen, die niet
weten, dat er een zee bestaat, het
ijzer -niet' kennen eii die ineenkrim
pen van schrik bij het horen van
éen stoomfluit.- Zo'n volkje zijn de
Papoea's in Nieuw Giünea, waar
over dr, ir VV. C. Klein, bouwkun
dige en geoloog bij de.B-P-M., heeft
gesproken tijdens een -bijeenkomst,
die was georganiseerd Üoor de Ko-r
ninklijke vereniging Oost en West.
'De Bapoea met z'n wijd uitstaan
de kroéshaar-is-"evenals "de Kaffer
uit. Afrika.-, voor dev Westerling het
symbool -geworden -vahFdé bngeci-
viliscerdhaid. -In de nabije toekomst
zullen, we. onze opvattingen, over de
Papoeals echter, moeten herzien,
'want erbestaan grote plannen dm
deze mensen'in de kortst mogelijke
tijd op te heffen tot hét; gemiddelde
peil van de .Archipel of-zelfs daar
boven uit ,Er wacht in-.Nieuw Gui
nea een grote taak voor-de jonge
generatie van overbevolkt Nederl.,
een taak:, voor landbouwdeskundi
gen, waterbouwkundigen,' houtves
ters, mijnbouwers e-d. -Deze import
van vreemdelingen bergt vele mo
gelijkheden ih zich, doch betekent
aan de andere kant ook. een direct
gevaar voor de inlandse bevolking,
die licht de' meest kwade zijde, van
onze samenleving overneemt.
Aan de - hand van. een wandkaart
sprak dr Klein over dé: ligging van
enkele minder primitieve gebieden
eri over geografische bijzonderhe
den van het aan delfstoffenrijke
land. De afètand Sorong—Merauke
is dié van Landen tot Triest,
terwijl de totale oppervlakte
van 'Nieuw-Guinea bet vijfvoudige
van Nederland bedraagt. De nieuwe
hoofdstad is Kota Baroe op 15 km
afstand van Hollandia. Het vermoe
delijke aantal inwoners is een kwart
millioen.
Dat de stammen in het - Zuiden
het beslist nodig achten tej- zege
ning van het huwelijk eerst twee
koppen te snellen van een naburige
stam, is een van dè vele staaltjes
van bijgeloof waardoor dit volk ge
teisterd wordt. Toch kan gezegd
worden, dat vooral door het con
tact mét Amerikaanse troepen,
waarin ook veel negers waren, het
gevoel van eigenwaarde bij de Pa
poea's, die zich voortaan in 't Noor
den gaarne Irlans (hét jonge, uit
spruitsel} laten noemen, ontwaakt
De exploitatie Van Nieuw-Guinea
zal vè'el investeringskapitaal vragen
en brengt grote risico's met zich
mede, aldus dr Klein. Het laatste
woord zal over deze kwestie dan
ook nog niet zijn gesproken.
Het interessante betoog van dr
Klein, dat gevolgd wérd door de
vertoning van lichtbeelden, is' met
aandacht door de aanwezigen ge
volgd. De heer Du Mez sprak aan
hét slot van de avond een dank
woord.
Niét aldus o.a. zijn muziek, die hfj
voor Shakespeare's „Midsummer-
nightSdieam" schrééf. Men hoort
hierin de romantische meester op
zijn grootst: een vloeiende fijnzinnige
melodiek, eèn fraaie evenwichtige
orchestratie, muziek dus die ons ook
thans nog wel wat te zeggen heeft.
Het Concertgebouworkest, onder
Eduard van Beinum geeft er een.
prachtige vertolking van: het Scher
zo en de Nocturne klinken bijzonder
mooi. Dècca légde 'veel eer in met
deze registratie. -
Andre Kostelanelz and his Orches
tra geniet in Amerika een grote po
pulariteit. En dit is te begrijpen,
want In zijn genre is het een prima
en beschaafd muzikaal ensemble.
Luistert u maar eens naar -Strauss*
Thousand and one nights en Waltz
from Sari. Op voortreffelijke wijze
heeft Columbia er een opname van
gemaakt.
Dat Paul Robeson nog meer kan
dan politiek2 relletjes veroorzaken
(in Amerika heeft hij naar men zegt
veel van zijn succes ingeboet, omdat
men hem daar verdenkt van commu
nistische sympathieën) bewijst hy
toch weer met zijn plaat Plantation
Songs, opnieuw uitgekomen bij His
Master's Voice. Een zeer aantrekke
lijke opname dié thans in Nederland
wordt geperst, zodat iedere bewonde
raar van deze zanger, wiens bas uit
munt door een diep en warm timbre
en die prachtig tot zijn recht komt
tegen de achtergrond van de kpor-
en orkestklank, zich in de specifieke
sfeer welke er van deze songs uit
gaat zal kunnen verlustigen.
Hoewel niet rechtstreeks verband
houdende met het 2uiver muzikale
moet ik tot slot vertellen, dat ik het
niet kon nalaten nog even de platen
te laten draaièn van een viertal kant
jes van de zwarte schijven, waarop
His Master's Voice „Weekend in
Schevenïngén", „De voetbalmatch",
„In een bootje bij Schelling wou"
en de „Sweepstake" in heropname
vastlegde van de nimmer te vergeten
meester der kleinkunst Louis Davids.
Zoals bijvoorbeeld eén Jó Spier met
een paar lijntjes een rake karak
terisering weet te geven, van een be
paald type of bepaalde situatie, zo
wist Davids vaak in een paar cou
pletten dit met woorden te doen. Men
luistert naar hem met een stille glim
lach, omdat alles zo psychologisch en
in zeker opzicht wysgèrig beschouwd
wordt. Zal deze te vroeg heengegane
kunstenaar overtroffen, ja zélfs ge
ëvenaard kunnen worden? Ik geloof
van niet,
Herman van Born.
Anthony van Kampen
besprak eigen werk
De schrijver Anthony van Kampen
hield gisteravond in de Biavwe Zaal van
het Beursgebouw oen Icrlr.g onder
auspieièn van de boekhandels Hector Sc
Bazendijk Kramers Boymans en de
Wester Boekhandel.
Van Kampen, auteur van een aantal
jongensboeken en „boekon over de zee",
besprak zijn werk „Jungle Pimpernel,
controleur dat binnenkort zal
verschijnen. Dit boek is gewijd aan het
pionierswerk van Jean Victor de Bruyn.
controleur van 't Binnenlands Bestuur op
Nieuw-Guinea. die Jarenlang onder zon
derlinge en gevaarlijke omstandigheden
onder een pigmeeënvolk in het binnen
land van. Nieuw-Guinea heelt 'geleefd.
De causerie was onderhoudend 01
werd met lichtbeelden toegelicht.
CONSERVEN
SCHOON DERCA NIC
Lutusca
Ninotchka
ting Med.)
WALDO
Bu 6 ESN 6EH00X IEL 6WJS
Medische Zondagsdienst
Van Zaterdagmiddag 3 uur tot
Zondagavond twaalf uur wordt de
medische dienst' waargenomen door
dr J. van Buren, Buys Ballotsingel
16, tel: 09661; dr C. Duyster—Jamin,
B.K.-Laan 156. tel. 69991; drA.Hóo-
gendijk, Tuinlaan 74, tel. 68785.
Geopend is apotheek J.- H. Evers,
Lange Haven 81-,
KERKDIENSTEN
Ned. Herv. Gemeèntc: Gróte
Kerk 10.uur: ds J. G. Jansen: 5 uur:
ds H. W. Hemmes. Nieuwe Kerk
10 uur: ds K. de Bel; 5 uur: ds A.
Hoffman (Doop), Westerkerk 9
cn 10.30 uur: dr L.'J.' Cazemier. -
Vredeskerk 9 en 10.30 uur: ds A.
Hoffman. Jeugdkerk, Vereni-
gingslokaal, Nieuwe Haven 155, 10
uur: de'heer A. Gerritsen.
Nrd. Prot. Bond, kérk "Westvest,
10.30 uur ds J. B. Schouwink.
Evang. Luth. Gemeente, kerk L.
Nieuwstraat, 10 uur ds J. van Leëu-
wcn.
Chr. Geref. Gemeente, kerk Wa
rande, 10 uur, ds A, Zwiep, voorbèr,
K. Avondmaal; 6 uur.ds'A. Zwiep.
Oud-Kath. kerk, kérkDam, 10
uur H. Mis v. d. feestdag v; d. H.
Martinus, pair. aartsbisd.. Utrecht.
Oud Geref.Gemeente, Jeugd
huis, L. Haven, 10 en-, 5 u. ds W.
Boos,
Leger des Hcils, gebouw L. .Ha
ven, 20 uur: Heiligingsdiènst: 6 u.:_
Qpenluchtsamenkpmst G. Verboon-
straat; 7 u. Veriossingssamenkonist.
Evangelische Gemeente, gebouw
Broersvést, 10 en 7 uur dhr J. Se-
gaar.
Ned. Herv, (Geref,) Evangelisatie
gebouw Tivoli, Nwe Haven, 10 uur,
ds Kleené van R'dam;3.30 uur, ds"
Abraa van Delfshayèn.
Hèrv. Evangelisatie „Eber Haë-
zer", gebouw Pieterman, Westvèst,
10 en 4 uur, dhr.M. J. Middelkoop.
Kerk van Jezus/Christus van de
Heiligen der Laatste Dagen, 10.40
uur: ZondagsschaóF; 5 uur: Avond
diénst.
Stadsevangelisatie „Jeruël", 10
uur: Samenkomst.
Vóór de jongeren van thans Is Greta
Garbo een welhaast legendarische film-
figuur. Een vrouw, waarover men veel
heeft horen spreken, wier expressief
gezicht men weieens op foto's hèeft
gezien, wier- zware stem tot dc opmer-
Rèltjke effecten heeft behoord, maai
wier' vroegere briljante verschijning toch
eigenlijk alleen nog bij de ouderen
leeft. Aan het einde der dertiger jaren
lag feet hoogtepunt van de room reeds
achter haar; Ninotchka is een van die
opflikkeringen, die aan het doven van
de ster vooraf pleegt te gaan.
Nu, ha tien jaren, op een ogenblik,
dat wij afstand hebbèn kunnen nemen,
is hét weerzièn van -Garbo een curieus
geval, waarover men na afloop van de
voorstelling .nog evèn napeinst. Men
realiseert zich plotseling, dat zij tot de
zeer weinigen behoort, die van hun film
carrière iets hebben gemaakt, dat zij een
van die talentvolle vrouwen is, die niet
alleen iets konden betekenen, omdat de
natuur haar- met vele bekoorlijkheden
had getooid, maar ook, omdat zij be
giftigd was 'met egn rijk. speeltalcnt,
waardoor zij ver kon uitsteken boven
de "meesten van haar t{jdgenoter.*film-
sterren.
Wij weten het, zij 'lachte bedroevend
weinig én mèestal helemaal niet; haar
gezicht was als éen masker, een beetje
koud, onaandoenlijk en star en daardoor
schéén zy voorbestemd lot het spelen
van min of meer tragische roUen, In
Ninotchka heeft zij daarmee gebroken,
misschien wél, omdat Ernst Lubitsch het
*0 graag wildé, of ook wel, om een
retour mogelyk te maken. Lubitsch
houdt van pracht en praai, hy is een
vereerder van de luchthartigheid, een
aanbidder van hét romantische sprookje.
Daarom Is ook Ninotchka een sprookje
géworden, waarin men niets ernstig
moet 'nemen, zelfs niet de grollen op
het bolsjewisme en zijn diplomaten of
de barre' waanzin, die hij bet Sowjet-
Russische meisje Ninotchka ovér haar
marxistische beginselen laat zeggen.
Blijft alléén Garbo over en een.stukje
van dè glorie, die zij ondanks de opge
ruimde Lubitch, me; zich blijft mee
dragen. En eigenlijk is het alleen om dit
simpele feit, om de Garbo van tien jaren
geleden, wier ster dovende was. maar
die in deze film nog èeh gratlé tentoon
spreidt,-wélke een, beetje heimwee op
roept naar een verloren tijd., dat men
Ninotchka nog eens wil zien. -
Arena
De verstrooide profèêsor
Dat éen ingetogen, acterende Danny
Kaye even amusant is a3b de virtuoos
grapjassende, die wy .uit vorige films
kennén, kan men zien in De verstrooide-
Professor (A song ts bom), een muzikale
variatie op „Acht professoren en een
meisje". Men zal zich herinnerèn dat er
tn die vorige Samuel GDldwin productie
;acht professoren bezig waren een taal
geschiedenis samen te stellen en dat een
straatmadeliefje de geleerden op de
hoogte bracht van oe volkstaai. het
slang, .daarbjj de vrtjgezellénhuishOuding
van. dëbloedeloze heren op stelten'
zettend.
Thans rijn hèt zeven- prófessorën die
pp dè zelfde manier aan het werk zijn
om een muziekgeschiedenis te schrijven,
verlucht mét^ramófoonopnamèn. Hierbij
héèlt prbf. Rëbèrt Frisbee [Danny Kaye)
zoals die door negers en andere befaam
de bandleiders ten gehore wordt ge
bracht, te onderzoekcu. En het is de
eroonster Virginia Mayo, een juffie uit
de onderwereld, die het trage bloed van
de verstrooide professor aen het muiten
brengt. Men Iran zich voorstellen dat
het een veroverende geschiedenis is en
een van de grootste attracties van deze
film is wel het optreden van beroemde
koningen van de Jazz als: Benny Good
man. Tommy Dorsey, Louis Armstrong,
Charlie Barnet. Mel Powell, Lionel
Hampion «1 o.a. het Golden Gate Quar
tet. Een alleraardigste en leerzame lea
In Jazz vormt een der hoogtepunten van
deze interessante amusementsfilm.
Capitol
Stalen Haaien
Kenmerkend voor vele Amerikaanse
oorlogsfilms is dé behoefte om de wer
kelijkheid. die toch al spanniog en
.thrill" te over bood. nog een flink
tikkeltje te kleuren en er indien
inaar enigszins mogelijk een intrige
(liefst romantisch) aan toe te voegen.
Dlo extra-tikkeltjes blijken In de regel
juist voldoende om zo n film te declas
seren cn te verwijzen naar de dumps
voor overtollig oorlogsmateriaal. Het is
waar. deze „Stalen Haaien" van Archie
Mayo heeft momenten, die sfeer <n
spanning van het leven aan boord van
een duikboot voortreffelijk weergeven,
enkele ac'.ies zijn ook knap gefilmd,
maar het driehoeksgcvalletje Tyrone
Power-Dana Andrews-Anne Baxter, be
derft heel veel en de glamour, waarin
het militaire leven, is gedompeld, doet
de rest.
Deze hulde (in technicolor)- aan dè
Amerikaanse marine zal niaar weinigen
meer bezig kunnèn bóudèn.
Rex
De vrouw die terug kwam
„De vrouw, die terugkwam" -in Rex
is een griezelige geschiedenis vol spokerij
en. hekserij. Een jonge vróuw, afstam
melinge van een rechter, die in de
Middeleeuwen ean vrouw heeft laten
verbranden wegens hekserij, beeldt zich
In, dat zij voor dè schuld van de rechter
moet boeten. Een film met. tal van
lugubere vondsten voor de liefhebbers
van spookverhalen, John Lóder en
Nancy Xelly spelen de hoofdrollen.
Nieuws uit randgemeenten
OVERSCHIE
Óók dit. ja ar ls Övérschie weer verte
genwoordigd in de rally de Monte Carlo.
Het zijri dé heren: E. Speelman óp
Ford '38 met L. J. Savelkouls, die in
Oalo starten en H. P. J. de Jongop
Morris-B. Hun startplaats is: Stockholm.
De montage-woningen aan de Oost
Sidelinge, systeem Schokbeton; rijn na
genoeg gereed. De eerste bewoners heb
ben reeds hun intrek genomen.
Woensdag 23-Nov. nm. 7.30 komt de
wijkraad in zijn nieuwe samenstelling
byeën. Dè agenda .vermeldt dé bestuurs
verkiezing. De leden van de commissie
van voorberriding zullen dóór de geko
zen voorzitter worden aangewezen.
De doktersdienst' wordt voor dit
weekeinde waargenomen door Dr
de taak de hèdendaagse volksmuziek, W. J. dé Graalf.
