oatuur
in maakt Indonesië
vrij en souverem
HET ROTTERDAMSGH PAROOL
In paleis te Amsterdam wordt
drie eeuwen historie afgesloten
m
bezigen diep onder de indruk
Batavia baadt zich in zee
van rood en wit
Hier en thans wordt de
vredeswil verwezenlijkt
l
IN HET PALEIS OP DE DAM:
Indonesiërs volkslied klonk van
het carillon
MAKSHALL-PLAN
Deense boter
Souvereiniteitsoverdracht zonder
een enkel incident
H. M. de Koningin
telegrafeert
president Sukarno
Wie niet en wie wel
Vu.
H.M. DE KONINGIN:
9e Jaargang, no. 303
Red. en Adra. Lcmge Haven 141, Schiedam
Tel. 69300" Abonn.prljs: par week ƒ0.32
per kvvartaal 4.10, lasse nummers ƒ0.09
Opgericht door de Stichting «Het Parool"
DE
Dinsdag 27 December 1949
Uitgave N.V. De Nieuwe Pers postgiro
398644 Bankier.- Amsterdamsche Bank
te. Rotterdam -Directeur; B-, de Vries
Hoofdredacteur: W. B. F. Schaper
■Nauwelijks is de laatste slag mn tienen verklonken, of dr.
Drees rijst op uit zijri zetel otn Koningin Jitlidna en de
aanwezigen de voorlezing van het eerste officiële stuk aan
te kondigen. Naast Koningin Juliana zit de eerste minister
van Indonesië, drs Mohammed Hatta; aan diens rechter-
zijde Sultan HamidII.'
(Van ome speciale verslaggever)
AMSTERDAM. „Wij Juliana, bij de gratie Gods, Koningin
der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
op heden de zeven en twintigste December negentienhonderd
negen en veertig in plechtige bijeenkomst op het Koninklijk
Paleis te Amsterdambevestigen de nieuwe rechtsorde,
zoais deze is vervat in de Mantelresolntie met ontwerp-over-
eenkomsten en briefwisseling
Het was met deze bevestiging, overeenkomstig artikel 311
tweede lid van de Nederlandse Grondwet, dat H.M. de Koningin
om 10.10 nar precies vanmorgen de Verenigde Staten van
Indonesië maakte tot de onafhankelijke soevereine staat waar
naar de volkeren van Indonesië in de voorbije jaren zo harts
tochtelijk hebben uitgezien.
Roerloos zagen de leden van de
Indonesische delegatie, zagen de Ne
derlandse ministers, dp volksverte
genwoordigers, de leden van het
corps diplomatique en de andere
genodigden in de indrukwekkende
Burgerzaal van het Koninklijk Pa
leis toe, hoe de Koningin de pen op
vatte, om langzaam haar signatuur
te zetten onder hetstuk, dat niet
alleen een besluit vormt van het
allerbitterste hoofdstuk van de Ne
derlands-Indische geschiedenis, maar
van die veelzijdige, vaak. heel scho
ne geschiedeniszelf. Toen de Ko
ningin haar handtekening tweemaal
had gezet, eenmaal op het stuk, dat
in haar Kabinet zal worden be
waard, en andermaal .op het' gelijk
luidend stuk, dat Hafta zal meene-
men voor de president der Verenig
de Staten van Indonesië, plaatste
min'' -osident dr. Willem Dr-ieS
het eerste contrasign iets lager en
ter linkerzijde van de handtekening
van de vorstin.
Uiterlijk was er aan de - -ii*n
meter lange tafel In de Burgerzaal
toen niet veel veranderd. Wij za
gen enige papleren, die weruoo
doorgeschoven naar andere mannen,
die in plechtig zwart gestoken aan
beide zijden van Koningin en Prins
waren gezeten. En toch, nu eenmaal
deze handtekening was gezet, was
de kleine donkere Indonesiër naast
het Koninklijk echtpaar plotseling
minister-president van een werke
lijk vrije, werkelijke souvereme
staat geworden. In Batavia en el-
Na het yaprtezeri*:van 'de 'Akte
van SouvereinitéitsoveTdracht en
Erkenning zetté Koningin Juliana
haar handtekening onderde vier
exeinplaren.
fors in Indonesië, waar' men kon
luisteren naar de uitzending van de
gehele plechtigheid, heeft men wel
licht de adem ingehouden om het
krassen yan de pen en de zucht van
deze kleine man te horen, teneinde
dit langverbeide moment tot in het
stilste ogenblik te kunnen meebe
leven.
Nog geen kwartier later vatte H.
M. de Koningin opnieuw de pen oo,
om de vier exemplaren te tekenen
van de Akte van Souvereiniteits
overdracht ea Erkenning
Op het ogenblik, dat Koningin
Juliana de eerste handtekening
plaatste onder het stuk van Beves
tiging, sloot zij een geschiedenis af
die 354 jaren tevoren, in deze zelf
de stad was ingeleid door een hand
vol kooplieden,..die een moedig ini
tiatief namen, om dit kleine land
aan de Noordzee een eind verder
te brengen op de weg naar zelf
standigheid. De handtekening van
de Koningin bevestigde, dat na ze
ven halve eeuwen, de volken van
Indonesië zijn uitgegroeid tot een
sterke-levenskrachtige eenheid, ver
langend, bereid en in staat het
eigen lot in handen te nemen. Deze
handtekening, langzaam, doch zon
der weifeling gezet, bevestigde dat
een. lange tijd aarzelend Nederland,
tenslotte de kracht heeft gevonden,'
over te laten. Een handtekening,
die de betekenis had, van het
woord: Besluit.
Maar de handtekening onder de
akte van Overdracht en Erkenning,
verstaande dat de Nederlands-Indo
nesische Unie tot stand is gekomen,
stelde even overwogen en beslist,
dat de volken van Nederland en
Indonesië, besloten zijn in deze ver
scheurde wereld elkander de steu
nende hand te blijven bieden, op
dat zij, ergens in de bajerd van kou
de berekenende belangen steunpun
ten zullen blijven vinden' van een
vertrouwen, dat ondanks alle ver
bitterde botsingen niet is weg-i
geëbt.
Even, het was tegen half elf,
kwam de kléine figuur van drs.
Hatia,,-de-„eerste_Indonesische .minis-'
'ter-président;"naar voren; om ook.
zyn handtekening onder de Akte te
schreven. Dat was om te verklaren,
namens de Républiek der Verenig-
de_ Staten van Indonesië, de souve-
reiniteït te aanvaarden en namens
haar in te stemmen -met de tot
standkomïng van de Nederlands-
Indonesische Unie. In de zijkamer,
waar de handtekening der overige
ondertekenaars werden gezet, be
vestigden dat de hoogleraar Supo-
mo, de sultan van Pontianak Hamid
II, dr Suparmo, Kusuma Atmadja,
Sukiman Wirjosnadjojo en Sujono
Hadinoto, die de laatste signatuur
j zette onder het laatste document.
Ia het
zoeklicht
- Mister - Paul Hoffman, - de uit
voerder van het Marshall-plan
heeft geen benijdenswaardige taak.
Onlangs maakte hij de Denen dui
delijk, dat zü huh dollar-export
moesten vergroten. Best. zelden de
Denen, en boden' 25' .millióen kg.
boter, een van de weinige artikelen,
waarvan zij voldoende produceren,
te koop. aan. Hoffman koclit de bo
ter" tegen een prils, dieaanmerke
lijk lager was dan die. welke de
Amerikaans* regering op de> bin
nenlandse .markt betaalt. Toen
greepHét Amerikaanse departe
ment van Landbouw.in-en maakte
gebruik van ziin
.'■'V bevoegdheid, de
invoer van vet-
ten te. verbieden.
Wij hebben, zelf
nog 50 millióen
kg..; in de koel
huizenliggen en de invoer van
Deense, boter zou tot enige gevolg
hebben, dat deze voorraad tot -75
millióen kg. stijgt, was het com
mentaar. En dus blijft Denemarken
met, 25. millióen kg. boter, zitten,
waarvanhet de tegenwaarde in
geld uitstekend; zou kunnen gebrui-
ken, liggen in de Amerikaanse
koelhuizen nog eens 50 millióen kg.
onverkoopbare boter en dit alles,
terwijl men in andere,delen van de
wereld grote behoefte aan dit vet
heeft En er is niemand, die de ar
me Hoffman- voor dit probleem, dat
in deze eigenaardige wereld, wer
kelijk niet alleen staat,- een oplos
sing aan de hand kan doen.
De Knesset", het Israëlische
parlement, is Maandag in het ge
bouw van het Joodse.agent schap te
Jeruzalem bijeengekomen ondanks
het besluit van de V.N. om Jeruza
lem te internationaliseren.
Aanhoudend zacht
'Weersverwachting,:, geldig van
Dinsdagavond tot Woensdag
avond:
Half J.tot zwaar bewolkt met
in bet Noorden van het land
plaatselijk enige .lichte regen,
elders overwegend droog weer.
In het binnenland mees^matige.
aan de kust vxii krachtige wind
tussen Zuidwest en West. Aan
houdend zacht weer.
2B Dec.: Zon op 8.48. onder 16.35;
Maan op 12.43, onder 1.37.
BATAVIA.Om precies 9 minuten voor 6 uur (Bataviatjjd) weerklonk
in de tuin van het Paleis het Wilhelmus en giitgr het road, wit en'blauw
aan dc vlaggemast plcrhlig omlaag. Onmiddellijk daarna werd het Indo
nesia Baja, het Indonesische volkslied, ten gehore gébracht, terwyl de
rood-witte vlag gehesen werd. In de tuin van het Paleis stonden opgesteld
een compagnie van de T.N.Ï., de muziekkapel van de T.NJ., een Neder
landse compagnie bestaande nit een peleton van de Koninklyke Marine,
een peleton van de Koninklijke Landmacht, een peleton van het K.N.I.L.
en de muziekkapel van het K.N.I.L. Vóór de tuin van het Palels, achter de
touwafzetting, hadden vele duizenden een plaats gezocht.
Zestien minuten eerder was in aanwezigheid van talrijke hoge Neder
landse, Indonesische en huitenlandse gasten het protocol van de bewlnds-
verdracht door de heer Lovink en de sultan van D jok ja getekend. Na de
ondertekening luisterden de in het Paleis aanwezigen naar de Rede van
H.M. dc Koningin, welke per radio werd overgebracht.
Reeds vroeg in de morgen van de
souvereiniteitsoverdracht stond Ba
tavia in-het teken vhn het rood-wit.
In. de winkelstraten werd vrijwel
huis 'aan huis gevlagd, terwijl ep
talrijke punten erepoorten waren
opgericht met opschriften als „Wij
vieren, van ganser harte de geboor
te van de R. I. S.". Er waren ook
practische opschriften, zoals:. „Wei
nig praten, hard werken"'. De stads
bussen waren met bloemen, en rood
witte vlaggen' versierd; ook de
trams zonder uitzondering
voerden vlaggen; In de Chinese wij
ken wapperde veelal de nationale.
Chinese vlag naast de vlag van de
R; I. S.; Nederlandse particuliere
ondernemingen vlagden rechts
rood-wit, links rood-wit-blauw,
sommigen ook de Sociëteit en de
Harmonie vlagden alleen rood
wit.
Tot 8 uur waren -de straten zeer
stil. Medé in verband met het feit.
dat dé Nederlandse militairen in de
kazernes geconsigneerd waren,
maakte, het stadsbeeld in vergelij
king-met andere dagen in de mor
genuren eenverlaten indruk. Na
achten echter dromde de Indonesi
sche bevolking naar hetKonings
plein, waar om IQ uur precies reeds
vele duizenden' op. het grasveld te
genover het Paleis een plaatsje
hadden gezocht, Tr.eineu uit Buiten
zorg brachten honderden naar Ba
tavia. Ookper 'voet kwamen Indo
nesiërs uit omringende kampongs.
Er waren jónge meisjes, gekleed m
rood-witte jurkjes. Verkopers v?n
rood-witte vlaggen en vlaggetjes,
die Op vele punten van de stad open
luchttoko's hadden geopend, deden
goede zaken.
In de ochtenduren was er weinig
militair vertoon. Er waren weinig
Europeanen op straata. De gehele
stad was zeer rustig.
Sibajak komt morgen aan
Het troepentransportschip Sibajak
zal'niet Vrijdag maar reeds morgen
in ons land aankomen. Het schip
wordt vannacht in de Waterweg
verwacht De ontscheping zal dus
morgenochtend reeds plaats vinden.
In ademloze stilte hebben van-
morgen de 250 gasten de plech-
tigheïd in de Burg eraaal van het
Paleis óp de Dam gevolgd. Hier
een overzicht van de zaal.
(Van onze speciale correspondent)
Indonesia Tanah" Airkü". Roerloos stónd M. de Koningin tegen
over de Prins der Nederlanden .en temidden Van de ministers van de.
Kroon en de Jpden van de Iridonesischo delegatie, toen van de koepel op
liet Kon. Talels op de Dam de eerste tonen van het Indonesische Volkslied
doordrongen tot van Campen's Hoge Burgerzaal. Aan haar rechterzijde
de Indonesische minister-president drs Mohammed Hatta, uiterlijk onbe
wogen; aan haar linkerzijde de grijzende minister-président dr Drees.
Achter haar de achttien leden van. de hoDiouding in groot tenue- Tegen
de achtergrond van de hoge wit marmeren westelyke zydé van dé burger
zaal vormden zjj tezamen een groep, die In haar eenvoud en haar kleu
renpracht deed denken aan oude schilderyen van de grootste 'zeventiende
eeuwse meesters. „Indonesia Tahah Alrku".
„Onmeetbaar groot is de voldoe
ning van een volk, dat zijn vrijheid
verwezenlijkt ziet," had juist H. M,
gezegd in een korte maar onverge
telijke rede. Nog diep onder de in
druk van haar woorden beleefden
allen, tn de Burgerzaal in de bron.
zen klanken uit de paleiskoep.el nu
eerst recht de zeïfstandigwordlng
van het Indonesische volk. Niemand,
dié aan de invloedvan dit aller
grootste ogenblik uit de:geschiede,
nis van Nederland' en .Indonesië ont
kwam. Wy hebben tranen gezien in
ogen v.an „Nederlandse Kamer
leden :én in dievan Indonesische
journalisten, In wier midden wij ons
bevonden. In -de aanvang was -alles
meer plechtig danindrukwekkend.
Buiten óp de. Dam. had zich "kort na
negen uur een kleine groep mensen
verzameld. Hét was daar alles wat
stil.':Een. enkeling gaf van-.zjjnVte
leurstelling blijk, toen de Indonesi
sche delegaties In auto's, voorzien
van de rood-witte vlag op de Dam
was gearriveerd. Maar zij' werden
overstemd door de kapel van de Ma,
rlniers, die .voor het eerst officieel
in Nederland het Indonesische volks,
lied- speelde, dat -wij enkele weken
"aden1 zó ontroerend hébben horen
zingen nadat de Indonesiërs hun
grondwet hadden geparafeerd,.: En
kele ogenblikken teyórën""had de
zelfde kapel by dèjucomst van dr
Dreies-het Wilhelmus gespeeld. '-
In -.de-weidse wit marmeren '.bur
gerzaal hadden, intussen de ledéh
vari de twee'Kamers, dér Stateiï-Gé-
neraal- yan -het corps diplomatique,
van. de Raad van State, de Hoge
Raad en andere hoge Colleges van
Staat zich verzameld. Sléchts aan
enkele particulieren, was de eer te
beurt gevallen van de Koningin;een
uitnodiging te ontvangen om by
deze plechtigheid- tegenwoordig te
zijn;
Tot deze enkelen behoorde'zij, dié
het Indonesische volk zo onnoeme
lijk tot steun ls geweest-in de tien
tallen jaren dat het de strijd voor
de vrijheid heeft gestreden: Hen.
riëtte Roland 'Holst,' dejuist 80-
jaar geworden socialistische
dichteres. ■- V
Het zachte wintëriichtj dat door.de
36 'ramen van1 de Burgerzaalnaar
binnenviel werd overstemd dóór .het
stralende licht uitde hogekronen
toen de. eerste bronzen slag van1 de
klokken in'de koepel het tiende uur
vol sloegen.
Op dit ogenblik traden ,uit de zij
deur. van ,£e troonzaal,-voorafge.
gaari door de. Kamerpresidenten
Kranenburg jen Kórtenhorst,' lang
zaam de ministers van de. Kroon
naast- de .'leden van dé Indonesische
delegatie binnen". Toen zij; gezeten
waren,.- bleven twee hóge' rode ze
tels aan de lange tafel voor-.de wes
telijke zijde van' de .saai open. Tus:
sen de heren- Drees en Hatta dié
voor de Koningin;, tusschen de Ka-
mervóorzittérs.'die voor de Prins
der Nederlanden'; -
L Op'het vallen vande laatste slag
van' het tiende uürvstónd' dr; Drees
op uit zijn zetel om 'het eerste :van
de officiële stukken - aan; tekondi
gen. Het protocol van aanvaarding.
Met- droge notariële "stem las mr.
Prinsen" de stukken' voor. Pennen
kwamen te voorschijn, .handtekenin
gen werden gezet. Alles., was; nu
voor; de overdracht gereed. Op,-de
hoge deur van de Troonzaal-onder
het,:;witte beeld van de Gerechtig
heid,; klonken vervolgens de drie
zware- slagen. De Koningin.-. Tussen
haar. twee ministers,. Drees - en
Maarseveen, schreed zij binnen, ge
kleed in een stemmige robe van
zwart velours. Achter haar, ausscn
de twee Kamerpresidenten, de Prins
der Nederlanden. Nadat zij waren
gezeten, ging het eenvoudige cere
monieel weer door: dr. Drees aan
kondigend. dr. .prinsen ^opsommend..
(Zie verder pag. 4j'
DEN HAAG.>—H.M, de Koningin,
heeft na afloop van de plechtigheid
der souvereiniteitsoverdracht het
volgende telegram :aan' president
Sukarno.gezonden;
„Op "deze aangrijpende dag. waar
op Indonesië haar onafhankelijkheid
heeft verworven, zend ik u, mijnheer
de president, mijn beste wensen voor
het geluk en de voorspoed van uw
land en volk. Moge de Unie, welke
thans onze 'beide landen verbindt,
strekken-tot zegen van Nederland en
Indonesië.":
(Van onze speciale.
verslaggever)
Niet alle leden van de twee
Kamers der 'Staten-Geheraal heb
ben gevolg gegeven aan de uitno
diging van dé Koningin óm de1
plechtige overdracht van de soü-
vereihileit bij te wanen. Dat wij
de communistische ajgeuoafdip-
deti zouden missen^, lag wél voor
de hand. Eveneens bleken echter
vrijwel alle anii-reuotutionnai-
re afgevaardigden afwezig té zijn.
-De.,heej.t
echter, in dëzé bijéénkomstvan
zijn. warme liefde voor het Indo
nesische volk door zijn tegen
woordigheid blijk gegeven. Af
wezig -mas uiteraard de heer. Wet-'
ter, maar ook een aahtal Chr.
Hist. Kamerleden hééft verstek
laten gaan. Zo hebben de heren
Schraal eh baron Van dér Feliz
voor de uitnodiging bedankt.
Prof. dc Zwaan, een der Chr.
Hist, leden uit- de Eerste Kamer,
die tegen de wet op de souvexei
ïriÉeitsoverdracht heeft gestemd,
is..echter tocl in de Burgerzaal
tegenwoordiggeweest. Na. afloop
van de plechtigheid werd het In-
donesia Rnja óp de. Dam gespeeld,
toen min.-pres. Hatta het paleis
HfifUet. Egh klein Indonesisch
meisje heeft Hem oij .hét verlaten
van het paleis een bouquet wif-
en-rode tulpen aangeboden. Dit
werd gadegeslagen door een toen
vrij. dichte menigte. 'r'. 'f
AMSTERDAM. De aan- tuiging ook, uit 'oeiae valkeren,
vaarding yan haat- souvercini- zoals die op ;deze .aarde nog
teit door de jonge staat, de Re- steeds de pioniers voor beter
pnbiiek der Verenigde Staten Kebleken^^n.zij het
ook, dat die soms tijdelriK WPr-
van Indonesië, alsmede het af- den miskend,'eh 'zelfssoms él-
stand doen daarvan door hetkaar aanvankelijk',nië£;.vinden.
Koninkrijk der Nederlanden, Onmeetbaar groot is de vol-'
eh het aangaan van een Unie, do,c;nin8" van een vólk, dat zijn.
is, één van de meest aangrij- - verwezenlijkt ziet
tb hoe immens zwaar-dé taak- ook
pende nn ingrijpende gebeurte- ia> die deze ^ongl;.nRti&op
nissen van deze.tijd die aan- de schouders tilt. In Nederland
grijpt .enerzijds door de onna- slaat men dat met bezorgdheid
tuurlijkheid van een verloop als j Sade- Maar °P dit ogenblik, én
dit, en anderzijds doordat nooit ^eKe 's j'K uj'drukke.
7 lijk constateren, dat'm Neder-
duidejjker naar voren ,s geko-jacd iedere?n m'ethBtbe g in-
men de, diepe sympathie der s e i van overdracht der souve-
beide volken voor elkaar. reiniteit instemt. En ik doe een
Niet langer staan wij gedeel- beroep op allén, loyaal in het
telijk t g e h o v .e r -elkander. ™euwe mee tn v-c-rkm.
Wij zijn ituna a s t elkaar gaan 1 ,r1 Nederland staat: tol helpen
-L1, - klaar, zodra en wanneer Indo-
staan, hoezeer ook geschonden nesië dar„. cm vraagt: Er
en gescheurd en vol van de spruit hier hulpvaardigheid
littekens van wrok en.spijt. voort uit eén diepgewortelde
Deze 'documenten vertegen-^^hdenheid.
Wpórdigèn een resultaat, dat in Net is eeii voorrecht," deze
beide landen langs demoerati- daad van, overdracht dér sou-
sche weg tot stand is, gekomen, vereinlteit te verrichten,.tegen-
Beide landen voelen, zich sterk over de geschiedenis,' of beter
en veerkrachtig genoeg om een -
nieuw begin te maken, in een y-, het aangezicht
aamengaan van Oost en West. "oas- "ie.weet, waarom dit sa-
De verwonderde wereld ziet dit mengaan in vrijheid niet eerder
aan, en constateert, dat, hier en ook niet later wérd bereikt
vredeswilvwordt verwezenlijkt. es' raaai: P». bok ziet, of
Wij vertrouwen voor' de .toe- "V bramen dietién in het plan
komst op al die goede cn ware voor de gang der mensheid,
elementen wan wat voorover- -Móge dit thans zo zijn.
