D
oorzaak van verbreide
tuberculose in Sowjet-zone
Zware taak
volbracht
ILLEGAAL OP REIS DOOR OOST-DUITSLAND
SOMBER BEELD
Publiek vraagt zich af of liet
bij de neus is genomen
tp H H (B na
Belgische Koningskwestie door
alle partijen verknoeid
(j
Vijftien tot twintig procent
dei' kinderen besmet
Strijd wordt uitgevochten met
gemeenschapsgeld
Ook Katholieken hopen op een
aftreden van Leopold
Zaterdag ia Maart 1950
A AN de vooravond van prins
L 1 Bernhards terugkeer in het va
derland van een rondreis door Mid
den-, Zuid- en Noord-Amerika, past
een terugblik op hetgeen deze grote
tournée van zulk eon hoge vertegen
woordiger des lands voor Nederland
heelt betekend en stellig nog beteke
nen zal. Op 2 Januari vertrok de
Prins met het vliegkampschip „Karet
Doorman", begeleid door een smal
deel van onze marine, uit Rotterdam.
Hij bezocht Porto Rico, Aruba, Cura
cao," St. Eustatius en Saba, waar door
het onstuimige'weer de landing heel
moeilijk was. In Venezuela ontving
hij de pers en gaf uitvoerige inlich
tingen over het herstel van Neder
land en de Nederlandse emigratie-
politiek. De Curacaose en Surinaam
se handelsdelegatie vond door dit be
zoek haar pad zeer geëffend. In Su
riname bezocht de Prins ook de die
pe binnenlanden, tochten, die per
auto, trein en zelfs per korjaal, de
Surinaamse kano, o.a, naar de goud
mijnen voerden. In Brazilië heeft de
Prinsde eeuwen-oude banden tus
sen. dit land en Nederland nauwer
aangehaald. Op een persconferentie
heeft de Prins de Brazfliaanse jour
nalisten degelijke inlichtingen ver
strekt over de economische vraag
stukken, waarvoor ons land zich ziet
gesteld, en gepleit voor Nederlandse
immigratie van boeren. Behalve in
het Frans en het Engels beantwoord
de prins Bernhard verscheidene vra
gen in een daartoe' zorgvuldig ge
leerd Spaans. Wat de pers zeer voor
hem innam. Over het bezoek is
zeer geestdriftig geschreven, in
Mexico heeft de Prins voor de radio
gesproken; zün contact met de jour
nalisten daar heeft Nederland een
tot dusver ongekende publiciteit in
de Mexicaanse pers bezorgd. In de
Verenigde Staten heeft president
Truman de prins ontvangen; bezoe
ken aan industrieën versterkten be
staande contacten of legden nieuwe.
In Canada waren het Nederlandse
emigranten, die de Prins ontvingen i
als een persoonlijke groet uit het moe
derland. Het bestek van een artikel
als dit laat niet toe, alles, wat Prins
Bernhard tijdens deze reis voor ons
land heeft nagestreefd en bereikt,
recht te laten wedervaren, maar zon
der de geringste overdrijving kan
worden vastgesteld, dat hij bergen
werk heeft yerzet.
A*
ANGEBOREN beminnelijkheid
en een groot aanpassingsvermo
gen stempelen iemand reeds tot
een. goed vertegenwoordiger van
zijn land, maar lot de geestelijke
bagage van. Prins Bernhard behoort
meer. Gebleken is, dat de Prins deze
grote reis degelijk en intelligent
heeft voorbereid. Zijn kennis van de
vraagstukken, die hij in de bezochte
landen heeft ontmoet, heeft velen,
geïmponeerd. Vooral dp. economisch
gebied bleek de Prins zeer goed te
zijn geïnformeerd. In Suriname stel
de een deskundige inzake de rijst
bouw de vraag, of de Prins zich in
de problemen daarvan had gespecia
liseerd; met zóveel kennis van gaken
voerde Prins Bernhard het discours.
Vooral wat betreft de goede vej>
standhouding tussen Nederland
ener-, de Antillen én Suriname an
derzijds, kan de betekenis van het
bezoek van-de Prins der Nederlan
den niet te hoog worden aangeslagen.
In de binnenlanden van Suriname,
■waar de een al tot de ander had ge
zegd: „Hier zal de Prins wél niet
komen!", is door dit bezoek mééi
goedgemaakt,-<(dan iemand anders,
•wat 'hij ook aan beloften meebracht,
had kunnen bewerkstelligen. In de
Zuid-Amerikaanse landen, Mexico,
de Verenigde 'Staten en Canada is
deze rets voor ons land- propaganda
op het hoogste,,plan geweest dank
zij de overgave, waarmee Prins
Bernhard zich aan deze zware taak
heeft gewijd,
/-ƒ ONOER, ondervoedingtuberculose, ondermijning van de
godsdienst, geestelijke dwang. Dat is het sombere beeld
dat de Deense journalist Henrik
BondeHenriksen schildert in zijn
derde artikel over de Sovjet-zone
van DuitslandBonde—Henriksen
maakt met hulp van relaties in
Westers georiënteerde Oostduifse
verzetskringen een illegale reis door
de Russische zone. Hij vertelde zijn
wederwaardigheden reeds in twee
artikelen in ons blad. Er volgt
nog een slotartikel.
Dit zal gaan over de oppositie
tegen het communisme en de moei
lijke omstandigheden waaronder
zij voortlèeft, de terreur van de
„Volkspolizei' en de mannen die
naar men in de Russische zone ver
wacht, over enige tijd door de Rus
sen naar voren geschoven zullen
worden
DE PRINS was reeds bij sijzi ver
trek in een niet. al te goede
lichamelijke conditie.; De tournée
zelf is, naar .wie haar- meemaak
ten rapporteren, onménselijk-ver
moeiend geweest. Met groot begrip
heeft de Prins' zich telkens aange
past aan een 'ander geestelijk kli-
maat, om van de slopende aanpas
sing aan de snelle wisseling van
telkens een ander meteorologisch
klimaat nog maar te zwijgen. Toen
Prins Bernhard, lijdend aan influen
za, eindelijk móést rusten, slaagden
de artsen er niet in, hem langer dan
één da? te bed te houden. Hij be
schouwde zijn reis als- eenplicht
jegens zijn land.
Gezien de voortreffelijke en ge-
tr. ,)we wijze, waarop, hij zich van
die zelfgekozen plicht heeft gekwe-
ien. is ons land hem grote dank ver
schuldigd. Het moge Prins Bernhard
tot voldoening stemmen, dat onze
Rijksgenoten in de West met grote
waardering op zijn bezoek en de bete
kenis daarvan kan terugzien en dat hij
de naam van Nederland heeft hoog
gehouden in landen, waarmee het
onderhouden van de beste betrek
kingen, voor ons land vooral in de
huidige omstandigheden een levens
belang is van de eerste orde.
Rood Chini-.zet Engeland
onder druk
LONDEN De Chinese commu
nisten. hebben Groot-Brittannië
doen'wéten, dat zij verlangen, dat
dit land hun aanspraken op een ze
tel in de Veiligheidsraad van de
V.N, 'steunt.
De Chinese communisten dreigen
dat er anders geen voortgang He-
maakt zal kunnen worden met da
bevestiging van volledige diploma
tieke betrekkingen tussen beide
landen,'
In de Arnhemse parken Sonsbeek
en Zijpendaal wordt druk ge
werkt aan, de gebouwen, die de
komende grote tentoonstelling
Mijlpaal 1950 zullen huisvesten
De foto toont de hoofdingang tot.
net tentoonstellingsterrein.
Nederlandse leden
Europees parlement
aangewezen
DEN HAAG De Staten-Gene-
raal hebben aangewezen als Neder
landse vertegenwoordigers in de
Raadgevende Vergadering van de
Raad van Burdpa voor de gewonè
zitting 1950, welke op 19 Juli te
Straatsburg zal worden gehouden,
de heren Van dë Kiéft (PvdA) en
Kersteng (KVP), leden van' de Eer
ste Kamer, en Serrarens (KVP),
Van der Goes Van Naters (PvdA),
Bruins Slot (AR) en Korthals Altes
(VVD), leden van de Tweede Ka
mer. Als plaatsvervangende ver
tegenwoordigers treden op de heren
Beaufort (KVP) en. Rip (AR), leden
van. de Eerste Kamer, en mej,
Klompé (KVP), alsmede de heren
Burger (PvdA), Schmal (CHI7) eiri
Ruijgers (PvdA), leden van de
Tweede Kamer. De vertegenwoordi
gers zullen, evenals vorig jaar, ver
gezeld worden door mr M. F. F. A.
de Neree tot Babberich, commies
griffier bij de Tweede Kamer, die
onlangs werd aangewezen- als ver
tegenwoordiger van het secreta-
DE TREINEN die uit de-Weste
lijke zones komen, vormen een
dankbaar object voor de honge
rige kinderen. Met grage handen
nemen zij de gaven van de pas
sagiers in ontvangst.
WAT VOOR WEER?
Tijdelijke opklaring
Het weer in ons land uiordt thani
geheel bepaald door enkele randsto-
rtngen, die om het uitgestrekte lage
drukgebied op de Oceaan trekken.
Deze storingen bewegen zich met de
zuidwestelijke luchtstroming in de
richting van Wast-Europa en geven
in omze omgeving vooral aanleiding
windL arbeiders hier niét aan te pas komen.
winden. Het weer vertoont daardoor D c]jsntèip bestaat alleen uit tarten
O NZE reis door de Russische zone van Duitsland bracht ons
naar een stad in de provincie Mecklenburg", waar Heinz,
mijn begeleider, mij in contact bracht met een pastoor. Deze
toonde mij zijn kerk. Die was groot en indinkwekkend, maar
het was er ijskoud. In de oorlog waren de vensters vernield en
de kerk kreeg, geen materiaal om nieuwe vensters in te zetten.
Wind en regen hadden vrij spel op het altaar. Ook de banken
waren verweerd. Gedurende een strenge winter kon de kerk
niet gebruikt worden. Vaak werden eigendommen van de kerk
gestolen die geen financiële waarde hadden, maar die voor de
gelovigen een geestelijke betekenis hadden en niet gemist kon
den worden bij de kerkdiensten. Er was geen twijfel aan, dat
dit het werk van de communisten was. De politie legde bij haar
nasporingen een duidelijke onverschilligheid aan de dag.
Ziekenhuizen hebben
groot tekort aan
instrumenten
Zijn grootste probleem was de
jeugd, vertelde de pastoor. Het was
hem toegestaan, godsdienstonderricht
te geven na schooltijd, maar dat was
niet gemakkelijk, omdat de natuur-
kundeleraar in de school verkondig
de, dat er geen God was en „de pas
toors slechts een overblijfsel uit de
kapitalistische tijd waren."
Gesprekken met huisvrouwen en
moeders draaiden steeds om de zorg
voor haar kinderen. Die kregen on
voldoende t« eten, en er was een
schrikbarend tekort aan schoenen,
zodat ze een gemakkelijke prooi
vormden voor epidemieën. In vele
woningen heb ik ondervoede jon
gens en meisjes gezien, die tubercu
lose hadden.
De rantsoenen
De rantsoenen in Mecklenburg be
dragen voor volwassenen per dag
400 gr, brood. 30 gr. vlees, 35 gr.
bloem, 15 gr. vet, 25 gr. suiker. 30 gr.
jam. Kinderen tussen negen en vijf
tien jaar krijgen 10 gram vlees min
der, fi gr. yet en 10 gr. suiker meer.
Bovendien krijgen ze een kwart liter
taptemelk per dag. Kinderen onder
de vijf jaar krijgen een halve liter
volle melk en 20 gr. boter in plaats
van vet, -Tuberculeuzen krijgen eed
kwart liter melk per dag en boven
dien per maand een pond boter.
Zwangere vrouwen krijgen een liter
taptemelk per dag vanaf de vijfde
maand. Dit alles echter onder voor
behoud, dat ze het geld er voor heb
ben en de winkelier het heeft, want
ook dat laatste is niet altijd het ge
vat//
Buiten de bonnen om kan men
echter kopen wat men wi! in de zo
genaamde „H.O- Geschafte". Dit zijn.
speciale winkels, die. het eigendom
zijn van de staat, waar tegen hoge
prijzen (een pond boter voor 20
mark), de zeldzaamste artikelen te
koop aangeboden worden. Een soort
door de staat gedreven zwarte han
del dus. Onnodig te zeggen, dat de
EEN BEELD ALS UIT DE HONGER WINTER. Hoetoei het oostelijk
gedeelte van Duitsland rijfc is aan kolen, heerst er toch groot gebrek
aan örandstoj. 's Nachts trekt de bevolking de bossen in om clandestien
bomen te zagen.
nigingsmiddelen. In Saksen, waar
zich uraniutnmünen bevinden, heeft
ongeveer 30 van dc hele bevol
king tuberculose. Moderne sanatoria
zyn er niet.
De ziekenhuizen hebben een groot
tekort aan instrumenten, vooral aan
Röntgen-apparaten. In Jena wordt
in beperkte mate penicilline ge
maakt. Een dokter vertelde me ech
ter, dat, toen hij in een geval van
zware longontsteking een paar am
pullen penicilline nodig had. de bu
reaucratie de verzending zo lang op
hield, dat de patiënt al gestorven
was toen de penicilline aankwam.
Ook met eon medische student heb
ik gesproken. Hij vertelde, dat hij
lid van de „socialistische eenheids
partij" was geworden omdat hij an
ders geen kans had op een studie
beurs. „Mijn moeder is weduwe. Zij
heeft een pensioen van 52 mark per
maand. Ik krijg van de staat '150
mark per maand. Vijftig mark stuur
ik naar huis. Mijn kamer kost 30
mark, gas en licht vijf mark. verwar
ming 10 mark. Een abonnement op
de centrale gaarkeuken voor studen
ten kost 20 mark.
Toen ik achttien jaar was moest ik
soldaat worden. Wat vrijheid bete
kent weet ik alleen uit de boeken.
Wat heb ik voor toekomst? Naar
West-Duilsland vluchten als ik ov.er
een half jaar afgestudeerd ben? Daor
kan ik alleen maar een van de 18.000
werkloze artsen worden. En natuur
lijk wordt mijn titel daarginds niet
erkend. Hoe kan het ook anders bij
de wetenschappelijke standaard die
hier aangelegd wordt.
Het wordt hier steeds erger. Een
communist kan hier zo van de straat
in een cursus stappen, die hem in
een paar maanden klaar stoomt voor
de universiteit. Dan kan hij medicij
nen of een andere wetenschap ga&n
studeren."
World copy right by' Centropress
lo - Nadruk,
ook gedeeltelijk, verboden.
West-Duit;,'and weer in
Rijnvaartcommissie
BONN West-Duitsland heeft
een uitnodiging van de geallieerde
Hoge Commissie aanvaard, om weer
toe fce treden tot de controle-CDm-
missie voor de Rijnvaart. Daardoor
zal West-puitsland met de andere
oeverstaten zijn stem kunnen laten
horen bii de regeling van het Riin-
verkeer. Tot dusverre werden de
West-Duitse belangen door de Hoge
Commissie behartigd. De West-
Duitse regering weet evenwel nog
niet. of Duitsland in de commissie
een gelijkgerechtigde status zal
krijgen.
een wisselend karakter niet nu
dan buien, -terwijl ook flinke opkla
ringen voorkomen. Op de oceaan
treffen ten zuiden van New
Foundland reeds een volgende ac
tieve depressie aan, die zich snel
naar het oosten beweegtj. Tussen het
langgerekte lagedrukgebied, waarvan
het centrum vanmorgen ten westen
van Schotland lag en deze nieuwe
depressie, bevindt zich een zone met
hoQere barometerstanden. Aangezien
dit gebied in de loop van Zondag
ook tot ons land doordringt, bestaai
riaat-generaal van de Raad van de mogelijkheid dat morgen een tij
Europa in Nederland. I delyke toeersuerbetering optreedt.
De clientèle bestaat alleen uit leden
van de nieuwe bevoorrechte klasse;
de goedbetaalde partijfunctionaris
sen.
Geen moderne sanatoria
Dokters wezen mU op de wijdver
breide tuberculose onder de kinde
ren. Over de hele zone genomen
wordt het aantal slachtoffers op 15
tot 20 van bet totaal aantal kin
deren. geschat Het is moeilijk de
woningen helder te houden, want er
tekort aan zeep en andere rei-
MARGARINE-OORLOG GAAT NU PAS BEGINN
(Van onze landbouwredaoteur)
ROTTERDAM, Het einde van de margarine-oorlog is voorlopig
nog- niet.in zicht. Het lükt er eerder op, dat hij pas goed gaat beginnen,
nu ook enkele nieuwe en goedkope merken het publiek worden aange
boden. De margarine waaraan vitamine A en D is toegevoegd, blijft op
haar oude prijs van 34 cent per pakje. De fabrikanten hebben de win
keliers deze prijs bindend voorgeschreven, zij die er zich niet aan hou
den, worden van leveranties uitgesloten. Voor de goedkope margarine
hebben de fabrikanten een consumentenprijs van 30 cent geadvi
seerd; het is de winkeliers dus niet verboden beneden deze pr«s te
verkopen; enkelen doen dit ook, zelfs voor 25 cent per pakje.
Er zitten aan deze margarine-
oorlog een paar opmerkeliike kan
ten. De margarine wordt door de
overheid nog steeds gesubsidieerd
met 25 cent per kilogram, Iedereen
meende, dst dit beslist noodzake
lijk-was, om de margarmefabrikan-
ten in staat te stellen hun product
voor f 1.36 per kg aan het publiek
te leveren.
Ssl' 5 -
Toen in het voorjaar van 1949 de
regering de vitaminering van mar
garine niet meer betaalde, zeiden
de fabrikanten dat zij deze kosten
(maximaal 3,5 cent per kg) niet
voor eigen rekening konden nemen
als de margarineprlJs niet met een
geliik bedrag mocht worden ver
hoogd.
Sinds 8 .Maart is echter gebleken,
dat de fabrikanten de vitaminering
zelf wé] kunnen betalen. Stellig
gaat dit ten koste vafi hefc grootste
deel yan hun winst. Dat zii echter
met verlies werken liikt niet waar
schijnlijk. Het mag immers uitge
sloten worden geacht, dat zii
straks, wanneer de concurrentie
strijd is geluwd, de vitaminering
ongedaan zouden, kunnen maken.
Het onvermijdelijke gevolg zou dan
ziin. dat de regering haar subsidie
met 3,5 cent dot kg gaat verlagen.
Ook is het niet aannemelijk, dat de
regering bereid zou ziin de mar-
garinepriis te verhogen. Het staat
natuuriïik vast dat de fabrikanten,
alvorens niet de concurrentie te
beginnen, deze kant van de zaak
hebben overwogen.
Nu zou er voor de consumenten
alleen maar reden zijn deze marga
rine-oorlog met belangstelling te vol
gen, ware het niet, dat bij. voor een
deel wordt uitgevochten met ge
meenschapsgeld,n.1. met de over-
heidssübsidie van 25 cent per-kg., die
de consumenten gezamenlijk In de
vorm van belastingen opbrengen.
Onder deze omstandigheden Is
het begrUpeljJk, dat het bnplick
zich begint af te vragen; hebben
dB margarinefabrikanten ons tot
6 Maart 1950, bü ©en wekelijks
verbruik van 2400 ton margarine,
voor 84.000 per week fijj de
neus genomen?
Het lijkt er veel op; want was het
eerst niet mogelijk de margarine
goedkoper te produceren dan 1.08
per kg. (fabrieksprijs)mi blijkt, dat
de fabrikanten de vitaminering h 3,5
cent per kg. ook nog kunnen betalen..
Hieruit kan toch de conclusie wor
den getrokken, dat de subsidie 3.5
cent per kg. te hoog was. Het is al
thans niet bekend, dat de regering
de grondstoffenprija voor de marga
rine-productie heeft verlaagd.
De margarine-oorlog wordt ook in
de hand gewerkt door de 20 tan mar
garine, die iedere fabrikant weke
lijks. mag maken bóven zijn In. de
margarine-conventie vastgelegde
hoeveelheid. In Nederland zijn zes
tien margarinefabrikanten, die een
onderling overeengekomen percen
tage van de binnenlandse margarino-
behoefte produceren. De grootste fa
brikant levert hiervan 74 of 1.85
millioen kg. per week, de daarop vol
gende 8" of 200.000 kg. Voor de
overige veertien is de resterende
450.00G kg. bestemd. Een ietwat on«
gelijke verhouding dus. g
Onder de kleinste fabrikanten
schijnen er te zijn, die krachtens dc
conventie slechts 600 kg. per week
mogen produceren. Niettemin is ook
de laatste bóven hun 600 kg. een we
kelijkse franchise toegestaan van
20.000 kg. De bedoeling hiervan is,
dat dc fabrikanten met deze extra-
iroductie dé mogelijkheid hebben
;un omzet, tevergroten.
Het gevolg is echter, wan
neer zij alleen van de toegestane
franchise volledig gebruik tnakeri,
dat per week 16 maal 20 ton is
320.000 kg. margarine boven de bin
nenlandse markt zweeft, waar eigen
lijk geen vraag naar is. Dat deze res
pectabele hoeveelheid een zware
druk. vooral onder de huidige om
standigheden, op .de prijzen kan uit.*
oefenen, is duidelijk.
De koningskwestie in België is door alle partyen grondig
verknoeid. Deze aangelegenheid had, voor de rust van het
land, onmiddellijk na de bevrijding van de koning geregeld
moeten worden. Even onzeker en stuntelig echter als de poli
tiek van de Belgische regering na de capitulatie van Mei 1940
geweest is, zo was zij het ook weer in 1945. Weinigen van de
hoofdpersonen, onverschillig of zij later al dan niet te Londen
terecht kwamen, worden gaarne aan hun beleid in de voorzomer
van 1940 herinnerd. Men maakt elkaar daarover nu verwijten,
over en weer. Men zou heter doen die te laten rusten. Er zyn
grote fouten, op verkeerd inzicht en,niet op kwade wil berus
tend, doof beide partyen begaan. Zij zjjn niet de ware achter
grond van het geschil, zy vormen alleen maar materiaal in
een discussie, die rijkelijk onverkwikkelijk is geworden. Zeker,
er is in de strijd allerlei tegen de koning en zyn omgeving
aangevoerd, dat onprettig aandoet; niet eehfcer van dien aard,
dat zyn voornaamste bestrijders daarvoor Leopold zouden
willen disqualificeren. 'Daarom is het te ongelukkiger, dat
in de strjjd dergelijke dingen omhoog zijn gewoeld.
Geen goed vooruitzicht
voor rustig bewind
In waarheid staan de strijders in
het katholieke en in. hel libero-so
cialistische kamp niet zover uit el
kaar. Dezer dagen ias ik in een'
Belgisch blad: Als politieke tegen
standers nu erover in gesprek ra
ken. laait onmiddellijk een opge
wonden discussie op. Maar na 5 mi
nuten praat men weer kalm en ver
standig. en blijkt .men het niet eens
-door
Dr. M, v. Blankenstein
zo erg oneens'te zijn.
Niet lang geleden bevond ik mij
in het gezelschap van enige hoofd
figuren uit het katholieke kamp.
mannen die tot België's voornaam
ste staatslieden gerekend worden,
ïn volle overeenstemming zei men
mij het volgende: ..Dat wij op de
terugkeer .van.de koning staan.is.
omdat men van zijn aftreden een
politieke eis heeft gemaakt. Voor
ons is het een principieel punt. Wij
kunnen niet toelaten dat de socia
listen het weggaan van de koning
afdwingen, omdat daarmede het
beginsel zou hebben gezegevierd,
dat dynastieke kwesties door een
Parlementaire meerderheid van het
PRINS BOUDEWtiïN
Zal hij straks koning zijn?.
PAUL HENRI SPAAK
„Ondanks alles monarchist, maar..."
ogenblik zouden kunnen worden
bedisseld. Deze keer gaat het enkel
om de persoon van de koning. De
socialisten ziin mdnarchistisch.Maar
wordt de koning zo weggedrongen,
dan is een precedent geschapen en
als de anti-monarchistische .stro
ming in de partij weer de over
hand kreeg, tegen de dynastie als
zodanig kan worden gebruikt.
Daarom laten wii dé koning niet
los. Wii hopen echter vurig dat hij
zelf zo verstandig zal'zijn.' onmid
dellijk na zijn volledig herstel in
eer en waardigheid, af te treden."
Dit was niet bedoeld als een con
cessie aan de tegenpartij. Men
meende dat de persoonlijkheid van
Leopold, door zijn autoritaire nei
gingen en ziin gebleken toeganke
lijkheid voor constitutioneel onver
antwoordelijke raadgevers, geen
goed vooruitzicht bood op een rus
tig bewind.'
België is een land dat reeds voor
de oorlog zeer moeilijk te regeren
was. De parlementaire machine
PIERLOT
„In geen geval een precedent/*,-J
ziin tegenstanders In de Belgisch®
politieke wereld ook zéker genoe
gen nemen als zii zelf zich niet
reeds ïn een dwangpositie bevin
den door de geesten, die zij hebben
opgeroepen.
De zaak is grondig verknoeid. Ik
vertelde reeds.'hoezeer het stand
punt van de katholieke leiders
voortsproot uit principieel-monar-
chistische overwegingen. Maar kon
men heviger tegen deze beginselen
zondigen dan dóór het al dan met
aanblijven van de koning aan een
referendum te onderwerpen? Men
heeft dit met een constitutioneel
'sausje willen overgieten door de
bepaling, dat 't referendum slechts
zou dienen als aanwijzing voor da
volksvertegenwoordiging, aan 'wie
het laatste woord bleef. Dit omweg
je verhelpt niets.'Komt Leopold, te
rug dan is het dank zij het resul
taat van eenstemming. _En op
grond; van een' meerderheid, die
aanzienlijk te klein zou zijn voor
enige constitutionele beslissing. Het
onbegrijpelijk hoe Leopold zelf,
die toch een aanhanger schijnt van
het koninklijk": recht bi! de gratie
Gods. een stemming heeft kunnen
aanvaarden.
Nu is die stemming nog zo ongë*\
lukkig mogelijk verlopen. Had Leo
pold 66. pet, der stemmen gehaald,
dan zouden socialisten en liberalen
hem aanvaard, hébben. Een koning.'
die van de eenheid van het ypik de.
uitdrukking moet zijn, kan niet bii
eenvoudige meerderheid worden,
gekozen. Leopold zelf beeft dat in
gezien, en daarom heeft hii te vo
ren verklaard, slechts te zullen te
rugkeren als hii tenminste 55 pet.
van dé stemmen' verkreeg. Weer
een engheid van gebaar, die onge
lukkig v/as. Is het verschil tussen..
51'en 55 pet. van principieel be
lang? En nu heeft''hy. maar ruim
2% percent meer gekregen dan.het
door hem zelf gestelde minimum;
hii is dichter gebleven bii de fatale
50 pet. dan bii de 68 die.zijn tegen
standers eisten. En wat nog erger
is. de stemming heeft bevestigd, dat.
er ten aanzien van ziin persoon
diepgaand verschil van opvatting!
heerst tussen Walen en Vlamingen!
De stemming ware voor hem een
triomf geworden als eruit gebleken
ware. dat een grote meerderheid
van beide stammen ziin troon
schraagt, dat hii het vereni-
werkte slecht. Regeringen volgden gende element is in een, door taal
elkaar in snelle volgorde op. vaak
zonder dat de conflicten het parle
ment bereikten! Met wijze leiding
had koning Leopold veel. goed kun
nen do^i. Wij weten niét van enig
constitutioneel vorst in West-Euro
pa, die daarbij: niet méér opbou
wende tact zou hebben getoond dan
hii. Ziin houdinE uit die dagen, re
sultaat van een inmiddels nog ster
ker aan den dag gekomen geaard
heid. maken hern zelfs voor ziin
verdedigers tot een^hxmder bege
renswaardig koning. Men mag dan
ook gerust aannemen dat het ad
vies, dat hem thans door de hoofd
figuren in de katholieke partij ver
strekt wordt, in derichting gaat
van een aftreden, zeer spoedig na
ziin terugkeer. Daarmede zouden
en mentaliteit verdeeld volk. Het
tegendeel staat nu vast. Hij is
blootgesteld aan het verwijt, voor
namelijk de koning der -Vlamingen
te ziin.
Dit ware voor België een tragi
sche situatie. als zxi niet stellig on-
middelliik kon worden opgeheven,
door de troonsbestijging ..van zijn'
zoon. Zijn naaste: «omgeving dringt
bii Leopold aan op vasthouden. Is
dit verantwoord?
Men moet hopen dat hii de raad
aanvaard, van af te treden onmid
dellijk na ziin herstel. Dit kan ech
ter slechts ontspanning brengen, als
het de leiders 'van de oppositie
wordt meegedeeld; En deze mede
deling.. is een bittere bil. 'dié door
Leopold moeiliik te slikken zal zijn.
