Sectierapport van dr Hulst is geen
bewijs voor zelfmoord
C
V elen laten licht schijnen over
1 voortoneel
I
MOEILIJKHEDEN?
Wij geven raad
Onvoldoende
„Evangelischer Kirchentag" in Essen
j
Dinsdag 5 September 1950
Heel Heel leefde mee met film
van Ytzen Brnsse
Justitie heeft onderzoek ook na
de lijkschouwing voortgezet
Raadsels road de
dood van
Schailenberg (6)
Eenzijdig verhoor van
huisgenoten
Aruba niet tevreden
over zetelverdeling
Wereldrecordpoging
van Fanny Blankers
Cineast enthousiast
over 't natuurtalent
van de boeren
De PEN in Schotland bïjjeen (2)
Bedekte aanval op
T.S. Ëliot
Lonen en
prijzen (V)
Stem van het volk: Preek ons niet
doodmaar levend!"
s
HMD OKGANrmRfiff tntódtft t*
de roggeoogst «en airochronirtttche
IKwrdenmarlrt met colbloedt en ge-
staf jaste boerenloven en bieden en
allee wat er by hoort. En de film-
équipe maar draaien..'.!
ZES dagen nadat het stoffelijk overschot van de Rijksduitser
Friedrtch Schellenberg uit een vijver bij de Groot
Hertoginnelaan in Den Haag was opgevist, heeft Dr. J. P. L.
Hulst uit Leiden lijkschouwing verricht Zijn integriteit is zo
xN boven elke twijfel verheven.
zijn bekwaamheid en autori
teit op dit gebied zijn zo alge
meen bekend, dat wij er niet
over behoeven uit te weiden.
Het kan, dunkt ons, niet an
ders dan als vaststaand wor
den aangenomen, dat aan de
juistheid van zijn conclusies niet behoeft te worden getwijfeld
In zijn sectierapport stelt hij nadrukkelijk vast, dat hij geen
enkel spoor van geweld of van vergiftiging heeft kunnen ont
dekken en dat er niets, maar dan ook niets is, dat op misdrijf
wijst. Integendeel: de aanwezigheid van water in de maag van
de dode beschouwt hij als een duidelijke aanwijzing, dat deze
zich van het leven heeft willen beroven. En tochtondanks
deze zeer positieve uitspraak van een man als Dr. Hulst, wagen
wij het de zelfmoordtheorie nog niet bewezen te achten.
veillerend agent het ontzielde li
chaam van Schailenberg in de vij
ver van het park Zorgvliet drijven.
Kij belt onmiddellijk bet hoofdbu
reau aan de Laan Copes op en stelt
zich in verbinding met Hoofdin
specteur Kalt Die spoedt zich, sa
men met rechercheu? Van der
Weerd, direct naar de Groot Her
toginnelaan. Eén uur nadat de
Met, omdat er ook bekwame
gerechtelijke deskundigen zijn, die
zijn laatste conclusie niet zonder
meer zouden willen onderschrijven.
Want dat lijkt ons in de allereerste
plaats een kwestie voor een acade
misch debat. En ook niet. omdat de
sectie hetgeen Dr. Hulst zelf uiter
aard als hoogst nadelig zal beschou
wen pas na zes dagen geschiedde.
Maar wèL omdat de justitie zelf
zonneklaar heeft laten blijken, dat
het ook bij de gegeven stand van za
ken nog wel de
gelijk zin heeft
aan de zelf
moord van Frits
Schailenberg te
twijfelen. Im
mers. nadat sec
tie had plaats
gevonden ja
zelfs vele, vele
dagen daarna
heeft Mr. J. Ver
steeg de Haag
se procureur-
generaal, ver
klaard. dat het
onderzoek, in da
zaak Schailen
berg voortduur
de. En van
tweeën één: of
het resultaat Dr J. P. L. Hulst
van de - lijk-
schouwing maaktop ondubbelzin
nige wijze een einde aan elke twij
fel en dan is héél dat voortgezette
onderzoek een zinloze vertoning
of het was wel degelijk noodzakelijk
het onderzoek ook dsfarna nog met
kracht voort te zetten, maar dat
houdt dan meteen in, dat het sectie
rapport voor zelfmoord géén po
sitief bewijs leverde.
Natuurlijk zou de Haagse procu
reur-generaal kunnen opmerken, dat
Dr. Hulst niets heeft gevonden, wat
in strijd is met de conclusies, waar
toe de officiële instanties tenslotte
zijn gekomen. Maar zou Mr. Ver
steeg in alle ernst willen beweren,
dat dit voldoende is? Bij al wat er
op de keper beschouwd van de voor
zelfmoord aangevoerde argumenten
overblijft?
Wij zijn van mening, dal het onder-
zoek van Dr. Hulst alleen maar nega
tieve resultaten heeft gehad. Er is niet
komen vast te staan, dat Schailen
berg vermoord is, maar er is
evenmin met zekerheid uit gebleken,
dat hij vrijwillig de dood is in
gegaan. En Mr. Versteeg zal wel de
laatste zijn, om dit te betwisten, na
dat hijzelf destijds nadat het rap
port van Dr. Hulst gereed kwam
niet alleen mededeelde, dat de justi
tie haar nasporingen voortzette,
maar er zelfs nog aan toevoegde,
dat zulks „met grote ernst" en „uiter
aard zonder aanzien des persoons"
geschiedde.
Mr. Versteeg heeft ook te kennen
gegeven, dat deze toevoeging eigen
lijk overbodig was. Dat is iets, wat
wij niet graag zouden willen onder
schrijven. nadat de Haagse politie
haar oordeel over Sehallenbergs
dood gereed had niet alleen zes da
gen voordat uiteindelijk de lijk
schouwing zou geschieden, maar
zelfs luttele uren nadat hij was
gevonden.
Woensdag 14 September 1949 om
half twaalf 's mrrgens ziet een sur-
ORANJESTAD De leider van
de Arubaanse Volkspartij, Henny
Èman, heeft een telegram aan mi
nister Van Schaik gezonden met be
trekking tot de voorgestelde wijzi
ging in de zetelverdeling der Ne
derlandse Antillen. Hierin zegt hij,
dat het mogelijk is, dat de regering
de zaak alleen theoretisch bekijken
de. een objectieve houding aan
neemt De staatsrechtelijke discus
sies met de regering kan Aruba ge
rust met vertrouwen overlaten aan
de Eerste Kamer, Aruba wil echter
wel van hart tot hart de regeling
verzoeken er rekening mede te hou
den, dat Aruba zich bewust is van
zijn positie, in alle opzichten op
eigen wieken te kunnen drijven,
onafhankelijk, van Curacao, en dat
het hierop principieel gesteld is.
ht u nog onder de indruk ver-
dat het niet de gehele bevol-
van Aruba is, die een zetel-
friing, waarbij Curacao twaalf
zetels en Aruba er t acht krijgt,
vreest, dan verneem ik dit gaarne
per omgaand", aldus de heer Eman.
„Fair Sea" uit Priok
vertrokken
DEN HAAG. Het troepen-
schip „Fair Sea" is op Vrydag 1
September met 1547 passagiers uit
Tandjong Priok naar Nederland
vertrokken. De gezinnen, welke
zich aan boord bevinden, tellen te
zamen 129 babies. Het aantal ba-
bies aan boord van de „Ranchi'Y
die op 29 Augustus vertrok, is in
middels gestegen van 109 tot 115.
Haagse agent zijn lugubere vondst
beeft gedaan rijdt over het zwarte
kolenpaadje langs de vijver een
auto van de C.GD. Een politiedok-
ter heeft de dood geconstateerd en
het stoffelijk overschot van Schai
lenberg wordt overgebracht naar
het lijkenhuis je op de Algemene
Begraafplaats aan de Kerkhoflaan.
Hoofdinspecteur Kalf en Adju
dant Wal der begeven zich daar
eveneens naar toe om een nader
onderzoek in te stellen en proces
verbaal op te maken. Dat is om
ongeveer één uur 's middags. Klok
slag twee vervoegen rich een paar
rechercheurs van de Haagse politie
aan de woning van Frits Schailen
berg in de Piet Hein straat- Als zij
op hun gebruikelijke vraag of
Schailenberg soms thuis is een ont
kennend antwoord krijgen, vertellen
zij omzichtig hoe hij enkele uren
tevoren is gevonden. „Een duide
lijke zelfmoord", zeggen zij.
Vanzelfsprekend hebben de beide
politiemannen de huisgenoten van
Schailenberg een aantal vragen ge
steld. Of hij m financiële moei
lijkheden verkeerde, of hij wel eens
ruzie met zijn vrouw had, vorsen
zij. Als men bevestigend antwoordt
(vanwege de belastingschuld van
f 1300.— en omdat tenslotte ook In
zijn huis wel eens scènes voorkwa
men, die zelfs in goede huwelijken
niet plegen te ontbreken) willen rij
weten of Schailenberg wel eens
de bedoelde opmerking maar even
tjes zes jaar geleden. Maar dat is
een detail, dat de rechercheurs ont-
gaat, omdat zij er toevallig niet i
naar informeren
Is het wonder, dat de heer Trim-
bach zich er later over beklaagt,
dat hij en mevr, Schailenberg aan
een nogal eenzijdig verhoor rijn
onderworpen?
Nee, de verzekering van Mr. Ver
steeg, dat het voortgezette onder
zoek met grote ernst geschiedde
was: niet zo overbodig als hij zelf
tussen haakj« meende te moeten
constateren.
Maar waarom heeft de procureur-
generiial het bij deze ene verzeke
ring gelaten? Waarom heeft hij tot
op de huidige dag verzuimd mee te
delen, welke ernstige aanwij
zingen voor zelfmoord dit ernsti
ge onderzoek aan het licht beeft
gebracht? Waarom bevatte zijn ver
klaring geen enkel ernstig ar
gument om de aanwijzingen in een
andere richting te ontzenuwen?
In dit peboutc aan de Catharijne-
singel te Utrecht was tijdens de
oorlog een der afdelingen van de
Feldgendarmerie gevestigd* Hier
lag zeer tegen zijn zin'in
die dagen het werkterrein van
Friedrich Schailenberg.
over zelfmoord heeft gesproken.
„Ja", luidt het antwoord van de
geheel uit het veld geslagen huis
genoot. En hij denkt daarbij aan
een uitlating van Schailenberg in
1943, toen hij gevaar liep in Duitse
dienst te worden geroepen, toen hü
vreesde naar het oostfront te .wor
den gestuurd. Schailenberg maakte
taTaUdltoltiwet
rtTlrle procedure*
uMfivit us.
drage v
Algemene opmerking. El
ke vraag wordt rechtstreeks schrifte
lijk beantwoord. Bovendien worden
in deze rubriek de vragen, welke
van meer algemene aard zyn, ia
het kort weergegeven en beant
woord.
Wij antwoorden:
Vraag: L. J. begrijpt niet.waar
om hij een afwijzend antwoord heeft
gekregen op rijn verzoek om de
aanvullende bijdrage voor de oor
logsschade te mogen ontvangen.
Antwoord: In dit geval is van
toepassing lid 16 van artikel 10 van
de wet op de materiele oorlogs
schade, welk lid luidt:
met toepassing van deze re-
berekende aanvullende bij-
wordt niet uitgekeerd, indien
rij minder dan f 50,bedraagt"
Vragenstelier kan over deze zaak
in beroep gaan, maar wij veronder
stellen, dat dit weinig succes zal
.opleveren.
Vraag: P. A. M. vraagt inlich
tingen omtrent de juistheid van de
beloning, welke aan rijn zoon
wordt uitgekeerd.
Antwoord: In de loonregeling,
welke in die gemeente voor het
door vragensteller bedoelde bedrijf
geldt, is het minimum uurloon voor
een geschoolde werkman, van 20
jaar vastgesteld op f 0,53 en het
maximum uurloon op f 0.6L De
weeklonen rijn dus f 25,44 en
f 29,23. Wanneer nu de zoon een
lager loon ontvangt, dan is het mo
gelijk. dat hij ongeschoold is, dan
wel, dat op een of andere wijze de
patroon aanleiding vindt hier min
der te betalen. Bij de werkgever
ware te informeren waarom deze
afwijking plaatsvindt. Krijgt men
geen bevredigend antwoord, dan zal
het wenselijk fijn de vakbond in te
schakelen.
Vraag: J. G. H. stelt enige vra
gen omtrent de regeling, waarbij
vrijwillig de ziekteuitkering aan
tb.c. patiënten is verlengd.
Antwoord: Het betreft hier
een vrijwillige regeling, aangegaan
tussen de uitvoeringsorganen, bij de
Ziektewet betrokken, nJ. de be
drijfsverenigingen "en de Raden van
Arbeid. De regeling heeft de goed
keuring verkregen van de Minister
van Sociale Zaken. In de overeen
komst is bepaald, dat deze zal gel
den voor Lb.c. riektegevB Hert, wel
ke op af na 1 Januari 1950 voor de
verplichte verzekering waren uit
getrokken. Zoals men weet, gaat het
hier om een verlenging van 52 we
ken in 3 x 52 Weken.
Vraag: A, v,T ti. "Wi is niet ge
heel voldaan over de wjjze, waar
op de Voogdijraad-een* bepaald ge
val behandelt
Antwoord: Gevallen, als waar
het hier otn gaat. zijn bij de Voog
dijraad in goede handen. Deze Raad
heeft slechts één belang op het. oog,
dat is het'belang van het minder
jarige kind. Eerst, na, heel ernstig,
onderzoek enna voorlichting tc
hebben, verkregen van alle kanten,
beslist de Voogdijraad. De leden
van deze instelling zijn mensen,
die geheel belangeloos het alge
meen belang dienen. Nu is het mo
gelijk. dat men van oordeel ia, dat
de Voogdijraad wellicht bepaalde
feiten niet kent In een dergelijk
geval doet men goed eens met de
Secretaris van de Voogdijraad te
gaan spreken, danwel schriftelijk
de feiten voor te leggen.
Vraag. H. v. A. stélt enige
vragen omtrent de collectieve ar
beidsovereenkomst (C.AO.) vóór
het maatkledingbedrijf.
Antwoord: I. Loon.
De C.A.O. voor het tnaatkleding-
bedrijf kent geen beloning naar
leeftijden, doch naar leerjaren,
welke aanvangen op 14-jarige leef
tijd. Normaal zal een 21-jarige
werknemer!ster) in het 8e leer
jaar zyn ingediend. Loon Se leer
jaar 55 ct per uur, cLi- f. 26.40 bij
43-urige werkweek. Wanneer op
tijdloon (uur- of weekloon) wordt
gewerkt, mag maximaal 10% nieer
worden betaald (L 26.40 4- 10%
f. 29.04). In de maatkleding be
staat tevens de mogelijkheid om
in tarief of op stukloon te werken,
waardoor een hoger loon kan wor
den bereikt Uit het loon van dat
vragensteller opgeeft, zou kunnen
worden afgeleid, dat betrokkene in
tarief of stukloon werkt.
H. Gratificatie.
Het uitkeren van een gratificatie
is tot nu toe niet wettelijk voorge
schreven. Overeenkomsig de be
schikking van het College van Rijks-
bemiddelaars d.d. 29 April 1950
(Ned. StCrt van 2 Mei 1950 no, 84)
is het geoorloofd een extra
uitkering of uitkeringen toe te ken
nen tot een gezamenlijk bedrag van
ten hoogste 2% van het jaarloon
van de betrokken werknemer.
In de C.AO. voor het maatkle
dingbedrijf komt geen enkele bepa
ling voor inzake het toekennen van
een vacant! e-gratificatie.
(Eigen bericht)
DEN HAAG. Tijdens de natio
nale athletiek wedstrijd en op Zater
dag IR en Zondag 17 September in
bet Stadion te Utrecht, georgani
seerd door het district Utrecht van
de K.N.A.I., waarbij de Vijfkamp-
Ihm« en de Tienkamp-Heren
wordt verwerkt, ral Fanny Blan
ke rs-Koen een poging doen het we
reldrecord vijfkamp te verbeteren.
Dere bestaat uit 200 m. bardlopen,
80 m. horden, boog- en verspringen
en kogelstoten.
Ere-promoties aan Vrije
Universiteit
DEN HAAG Ter gelegenheid
van het 70-jarig bestaan van de
Vrije Universiteit te Amsterdam op
20 October zullen drie ere-doctoraten
worden uitgereikt. Als promotor van
prof dr Bohatec te Wenen zal optre
den prat dr K. Dooyeweerd, reetor-
magnificus; als promotor van prof dr
Huber te Zurich mevr. prof dr G- v.
d. Molen en ais promotor van het
Tweede Kamerlid, de heer J. Schou
ten, prof dr A. M. Donner.
(Van een oneer verslaggeefsters! ren, die meteen begrepen en ook
De cineatt t ren S rasse heeft co- deden wat ik wilde, de medewer-
juist tn. opdracht van de ECA-misste king die ik had was enorm' De
te Parijs, de opnamen beëindigd van mensen hadden er plezier in. Neem
een korte documentaire speelfilm, j nu zon waard van 't „Witte Paard",
die de mechanisatie der Nederland- ren pracht van een cafeetje in Heel,
se landbouw, coals die door de Mar- Hjj keek wel even raar op toen ik
shallhulp na de oorlog mogelijk hem vroeg of rijn gelagkamer siu-
werd, uitbeeldt. j dio mocht worden, maar hij zei toch
Brnsse heelt voor de opnamen al heel gauw: ..Als jij niet buiten
ran dit filmpje, dat ..Boer Petersen j mijn cafe kan. dan mot 't maar". En
schoot m de roos", heet het urien- i toen kon alles. Je kon het zo gek
delyfce Midden-Limburg gekozen e«niet vragen of Heel leverde het
de gulle boeren en burgers uit Heet.i Een paardenmarkt nodig? Ja. diey
Voerendaal en Boezem u-aren z\jn wordt daar midden in oogsttijd niet
acteurs. En hij ij érg over ze te gehouden, daar hebben re andere i
spreken. jaargetijden voor in Limburg. Maar
„Niet alken, dat er om hef? nu j geen nood. op het rustieke pleintje
maar eens mei ren afgezaagd woord organiseerden de boeren tien paar-
te zeggen „natuurtalenten" bij va- denmarkt met zeker dertig brie
sende weldoorvoede krollen en boe
ren in stofjassen en petten op. De
burgemeester vond alles best en als
derlandse PEN-lld A. den Hertog
uit Den Haag een opmerkelijk
boeiende en doordachte lezing
In een volgende zitting van het P.E.N.-congres in deze Schotse stad kwam j over ..de toneelschrijver en de
onder meer de oprichting van nieuwe centra aan de orde. Daartoe behoorde 1 werkelijkheid" Hy had een goede
ook Pakistan. Ik had gelegenheid, een Juist die ochtend in Edinburgh ont- P*1"5-
vangen brief uit Djakarta voor te lezen, waarin m# de oprichting van
een Indonesisch IMLN.-Centrma werd gemeld, en waarin van die zijde
een begroetïngstetegram aan het Congres werd aangekondigd.
dat witte huis soms in de weg
stond, het moest toch worden ge
sloopt. dan was burgemeester best
bereid een paar weken eerder met
de afbraak te beginnen.
Zes weken heeft Brnsse er ge
draaid met cameraman Bert Haan
stra en h« heeft er fijn gewerkt,
zegt hij. Waar vind je zo'n prachi-
acteur als wethouder Hamaker van
Heei
Ytzen Brusse is nu begonnen met
de montage van zijn film, die naar
hij verwacht behalve in Amerika
ook in ons land in roulatie zal wor
den-gebracht. En als hij er mee
klaar is, begint hij in het najaar
aan ren documentaire over de Rot
terdamse haven, opdracht van de
Stichting Havehbelangen. en gesub
sidieerd door het Rijk ea de ge
meente Rotterdam.
De afgevaardigde van Algerije,,
de bekende romanschrijver Marcel
Sauvage, gaf uiting aan een aan
tal grieven die waren terug te
brengen op de, van vele vroegere
congressen bekende, tegenstelling
tussen Frankrijk en de Angelsak
sische landen. Dat neemt niet
weg dat hij zakelijk ia vele op
zichten gelijk had.
Hij bracht drie punten naar
voren:
dat in het nieuw benoemde
zevenhoofdige vice-presidium van
de PEN (tot nu toe was er maar
één vice-president geweestJ, het
Franse element bijna niet is ver
tegenwoordigd.
Voorts, dat het zelfde 't geval
is in de redactie en de uitvoering
van het driemaandelijks interna
tionale Bulletin, dat de vertaal-
mogelijkheden van de auteurs der
verschillende nationale Centra
behartigde, en dat door de Unes
co gefinancierd, in Juli voor 't
eerst is verschenen.
En als derd: punt, dat auteurs
tot het congres hadden toegang
gevonden die, do>,r hun litterair
onvoldoende prestaties, daartoe
niet bevoegd waren. i
Na repliek van een van de t
nieuw benoemde
de invloedrijke en slimme Robert
Neumann, ging de vergadering
over tot de orde van de dag.
Daarop verliet Marcel Sauvage
boos en ostentatief de zaal.
Ik heb gemerkt dat het in be
paalde gevallen moeilijk is uit te
maken, of iemand zoiets doe: als
door;
Victor E. van Vriesland
een principiële manifestatie of al
leen hoe zal ik t .zeggen
om even zijn neus te poederen. In.
elk geval was Sauvage 's middags
weer op 't congres aanwezig, ul
was t dan met een sarcastische
lick om zijn mond.
Daar valt tne nog iets in dat
eardig is voor Holland. Er werd
een tocht naar Glasgow en een
boott' rh' op de Clyde aangeboden
door de burgemeester van Glas
gow.
Als eregast van het Congres
had ik het genoegen met de bur
gemeester te lunchen, en die
haalde prettige herinneringen op
Amsterdam's
aan het bezoek van
burgemeester d'Ailly,
Onder de vele andere sprekers
ice-piesidenteh, over „het Drama" hield het Ne-
in Kerk en Wereld
Indien wij nóg niet wisten waartoe organisatie door Duitsers tn staat
is, heeft Essen uan 22—27 Augustus daar een nieuw bewijs voor
gegeven. Een talent, dat zelfs en ook in rfc Kerk haar uitwerking vindt
heeft kunnen maken dat in de stotsamenkomst t?an deze dagen, op
Zondagmiddag, in het enorme stadion der stad zeker 200.000 Protestan
ten aanwezig waren, uit alle delen van Rijnland en West/alen en ook
verder uit geheel Duitsland. In het stadion, dat uit het puin der stad
in weinig maanden is gebouwd, en waar in het midden een groot kruis
stonddat eenmaal en tot lSi3 op een kerk stond, die met de stad tn
vlammen onderging.
Essen, dat 200 bombardementen
verdroeg, is een ruïncstad. Er leven
nog steeds enkele duizenden (van de
600.000) in kelders en bunkers, was
versierd met vele vlaggen en span
doeken, die met de warme zon de
ellende wat maskeerden. En in het
grote Grugapark was het centrum
d»r pntwoetinsea. In drie hallen die
elk 3.000 mensen konden bevatten,
werden de verschillende voordrach
ten gehouden, met dc. vier werkgroe
pen. Rondom het algemene thema:
Redt de mens, en dan. verdeeld in
„werkgroep" voor een dergelijke
menigte,- onbruikbaar is. Discussie
was vrijwel onmogeïyk of volkomen
improductief en de resoluties, die
tenslotte uit deze besprekingen
voortkwamen, brachten het dan ook
niet verder dan getuigenissen, die,
mede door hun traditionele klank,
weinig of geen uitwerking zullen
hebben, naar binnen noch naar bui
ten.
Intussen, er was ook voldoende
substantieels. En het trof om. dat dit
vooral naar voren kwam. wanneer
de leek sprak. Zoals, in de ope-
ningssamenkomst, een mijnwerker
uit Essen, die in enkele korte zinnen
de predikanten het dringend advies
gaf: Preek ons niet dood,
maar levend, daarin feitelijk
uitsprekend dat een Kerk, die tezeer
geïntroverteert leeft, zonder vol
doende kennis van en bewogenheid
met de situatie van het heel gewone
volk, haar woord en getuigenis niet
meer hoorbaar kan maken.
Ook de politieke spanningen tra
den duidelijk aan de dag. In dit ge
val vooral de juist gestelde vraag
van de herbewapening van Duits
land. Een spreker, die een zeker ge
zag beeft in Duitsland, dr Gerste-
maier, ondersteunde deze noodzake
lijkheid zeer. Hij kreeg alleen kri
tiek te horen, en velen liepen weg™.
Maar Niemöller, die in de jeugdmee-
ting, op Zaterdagmiddag en in de
openlucht ten aanhore van zéker
30.009 jongeren deze herbewapening
van Duitsland van de hand wees. op
bybelse- en practische gronden,
werd in ademloze stilte aangehoord
en oogstte een ovatie. „Geld en wa
penen", zo zei hij o.m., „beslissen niet
alléén. Wij moeten nu eindelijk als
christenen eens uitscheiden met
alleen la het uur van onze dood in.
Christus te geloven en, voor de rest
van ons leven met de atoombom te
rekenen."
Naar onze indruk beeft zich in het
midden der Duitse Protestantse Kerk
op tal van punten een nieuw pacifis
me baangebroken, dat zeker niet te
vergelijken is met wat b.v. Kerk en
Vrede in ons land betekent en utt
een ander vlak komt, waarbij ten
laatste de beslissing dezer dingen
wordt voorgelegd aan het geweten
van elk persoonlijk, nadat het getui
genis der Kerk heeft geklonken.
Wij kunnen van dit alles, uit een
overladen programma, slechts enke
le indrukken weergeven. Daarom
nog een enkel woord over de slot-
samenkomst in het stadion. Op zich
zelf indrukwekkend, hoe een derge
lijke menigte, onder klokgelui haar
plaatsen inneemt. Hoe blazerskoren
van zeker 500 man en een kerkkoor
van duizend mannen en vrouwen, de
gemeenschappelijke zang onder
steunen. Hoe en op een Nederlan
der maakt dat een bijzondere indruk
deze geweldige massa samen en
hardop het „Onze Vader" bidt. We
moeten zeggen, dan openen zich toch
geestelijke vergezichten, die men
eerst later kan verwerken. Dan weet
men in elk geval, dat er een ge
meenschap is, in Duitsland cn in de
wereld, die leeft uit hetzelfde gebed
Maar daartegenover staaf, dat de
Kerk bedreigd wordt door de ver-
massalisering. Dat ook zij niet ont
komen kan aan het gezag der menig
te en de kans loopt te vergeten, dat
Evangelie en Bijbel juist de enkeling
in het oog vatten cn dat God die éne
mens miljoenenvoudig herhaalt
verkiest tot Zijn heil. Een gevaar
dat er zeker is, wanneer nu een heel
bureau aan de arbeid is getrokken,
om het hele jaar door Kirchentag te
maken- Een tweede gevaar: dat juist
door «cn dergelijke manifestatie op
Zondag te houden, velen van de
Kerk worden weggevoerd, die zich
door haar htm Zondag zien onthou
den: de honderden extra politie
agenten, trein- cn trampersoneel «n
wat er allemaal van openbare dien
sten wordt gevraagd, tot het leger
van verpleegsters en verplegers en
ziekenauto's toe, In Nederland zou
zoiets op Zondag niet kunnen, en
ook nfet moeten, plaats vinden. Wat
wfj wél eens zouden willen, is dat de
Kerk zozeer haar vermogen vond
allen het besef bij ie brengen bijeen
te behoren, als hier toch is geschied.
Dat was het waardevolle van deze
dagen. Dagen, die ons evenwel, van
wege «De mensen cn ontmoetingen,
vermoeider ea vermoeider maakten...
Een van de belangrijkste refe-
iten_hield de uitgever Sir Stan- I
ley tmwin. Die zei buitengewoon
rake dingen over de funeste in-
vloed van de „best sellers" en
van de boekenclubs op de kansen.
rstiuit Ctrlyikk<wrl2 X3* de 3itte~ Herstel van het evenwicht tussea
ra tuur. II A-m bijzonder te waar- j de lonen en de kosten van levens-
deren hoe hier een van de groot- i onderhoud kan men niet van de
ste Engelse uitgevers durfde te kant van ren automatische veria-
waarschuwen tegen dit gevaar, i smg van de prijzen verwachten. In-
Het is t gevaar, dat het onmiddel- ternationaal ziet men alleen maar
lijke commerciële voordeel in deze j dcjiryzen stügen.
Wat kan er dan gebeuren ten be
hoeve van evenwichtsherstel?
Men kan:
L prijsmaatregelen nemen;
2. de subidies verhogen;
3. belastingmaatregelen nemen;
4. de lonen verhogen-
Het is nuttig eerst de onder twee
en drie genoemde pinten af te
doen. Subsidieverhoging kan zonder
twijfel gunstig werken, maar de po
litieke mogelijkheden verzetten zich
er tegen. Men. behoeft maar een
ogenblik aan Benelux te denken,
(om van de afspraken te Parijs bij
de Organisatie voor Europese Eco
nomische Samenwerking maar niets
te zeggen) om dit in te zien. We
vrezen bovendien, dat de begro
tingsplannen van minister LieftSck
weinig voor deze weg voelen.
Bela.stingra.aatregele n brengen in
theorie natuurlijk ook verlichting.
Maar hier stuit men op het zeer
grote bezwaar dat belastingverla
ging pas op lange termijn door
werkt. En met ren lange termijn
doen we op dit ogenblik niet veel
Blijven dus prijsmanipulatles en
loonwijzagingcn.
Het dringend noodzakelijke even
wichtsherstel (de lonen liggen 4.6"
tijd oplevert voor de betekenis
en waarde, om niet te zeggen
waardigheid, van het uitgevers
vak en voor de toekomst van de
letterkunde en de cultuur.
Ook is een Schotse motie aan
genomen waari i werd betoogd,
dat de geestelijke volksgezondheid
eist dat film, radio en televisie
voor een groter deel in handen
van bonafide litteratoren zouden
zijn, gezien hun overweldigende
invloed op de gemeenschap.
Bij een discussie waarin de
hartstochten hoog oplaaiden: een
discussie over de redevoeringen
van Sherwood en van de ambas
sadeur van de Verenigde Staten,
verliet de Canadese gedelegeerde
uit protest de zaal. Later kwam
hij op het spreekgestoelte zijn
verontschuldigingen aanbieden,
dat hij was heengegaanmaar
hij vond wéér later opnieuw aan
leiding uit de vergadering heen te
gaan, nu definitief.
Dan waren er weer zeer vele en
verscheidene redevoeringen over
..het drama", aan het slot meester
lijk door Denis Saurat samen
gevat in het Frans en het Engels.
Ik herinner me speciaal een
geestige en gerechtvaardigde uit
val van de Engelse gedelegeerde
John Brophy tegen dc gevaren,
voor het hedendaags toneel gele
gen in het ster-systeem en in een
ondichterlijk streven naar dich
terlijkheid. Dat streven uit zich
in holle beeldspraak en rijmloze
verzen die zo ondichterlijk zijn, in belangrijke mate" om laag te^druk-
dat de schrijver alleen aan het keu. f
belletje van de schrijfmach ine I Loonsverhoging dus. Maar niet al-
merkt, wanneer hij aan 't eind iee" loonsverhoging: men kan im-
van een versregel is, Dit was t m£^ direct wel vaststellen, dat een
blijkbaar een bedekte aanval op omhoog lopen van de lonen met a
M *- eCn eveneens omhoog lopen van de
prijzen met b te zien geeft Men
kijke slechts naar het sinds de fa-'
cultatieve loonsverhoging vna Janu
ari gebeurde: Men vindt in de stij
ging van de prijzen de invloed van
de devaluatie cn die van de loons-t
verhoging terug.
Indien men dus het nemen van*
Prijsbeheersende maatregelen, na
heer J. A. Rispens zegt in xiin wfiT-J!?!3 men twce dinEcn te zietl
„Woord vooref' tol de bundel ,J)e krijgen.
Geest over de wateren" dat zfln boek het weer Uit elkaar lopen van
lonen cn prijzen in het binnenland..
------- ----- 2. de invloed daarvan op onze
zetfbehoud. Kil mag echter o.i ge- buitenlandse prijzen en dus onze
rust aanspraak maken op de belang-
«telling van. alle wetenschappelijk ge-
vormden, die zich bezig houden met
de stof, waarover hij schrijft Deze zul
len dan constateren dat ij in Rispens
ren uitermate kundig en belezen ver
tegenwoordiger van de Calvinistische
tUoaofie In Nederland kunnen zien. Ztln
verhandelingen over literaire en wijs
gerige tmderwerpe getuigen van een
grote eruditie, zijn helder en met pun
tige pen geachrevcn en dragen, wegens
het strikt-vooringenomen standpunt van
de schrijver, vaak een polemisch karak
ter. Dat verhoogt de aantrekkeltikheld
van het werk. temeer, daar Rispens
sterk de Indruk maakt zich meer be
wust te zijn vati zijn onopgedragen taak
de ondeugdelijkheid te bewiiwra van de
theorie, als zou een beginselvast Cal
vinist op het stuk van de filosofie eti
in de polemiek met moderne schril vers,
een zwakke positie innemen. Het boek,
bij Kok te Kampen uitgegeven, zal me
nigeen uren van belangwekkende stu
die kunnen verschatten,
procent achter bij de kosten" van le
vensonderhoud! maakt allereerst
een loonsverhoging nodig. Men zal
da ar by wei moeten uitkomen in de
buurt van de door de Raad van
Vakcentralen geëiste 5 Natuurlijk
kan men ook stellen, dat iets der-
gelijks niet nodig is. pmdat men via 1
prysbehecrsingsmaatregelen "n prijs-
verlaging zou kunnen bewerkstelli-
gen. wij geloven hierin niet: het is,
in het verleden gebleken door prijs
maatregelen reeds bestaande prijzen
CHERBOURG - De eerste scheeps
lading tanks, die in het kader van
de Amerikaanse wapenhulp aan
West-Europa wordt geleverd, is
hedenmorgen te Cherbourg aange
komen.
fct spreekt van zelf dat onze
betalingsbalans positie vooral dit
laatste niet toelaat. Tenzy door een
merkwaardige samenloop van om
standigheden de prijzen van onze
buitenlandse concurrenten ook om
hoog zouden gaan. Maar wie zich
herinnert d«t binnen de internatio
nale positie van de kosten van le
vensonderhoud juist Nederland
sinds September 1949 die kosten
yeel meer zag stijgen dan andere
landen, kan zich moeilijk gerust
voelen.
En wat het opnieuw uit elkaar
Jopen van lonen en prijzen betreft:
loonsverhoging schept nieuwe koop
kracht cn dus een grotere vraag,
wat steeds weer resulteert In. hoge-
prijzen.
Het ia dus duidelijk, dat wij zon-
der prijsbeheersing: Internationaal
schade kunnen verwachten voor on-
export en binnen het land zelf
s inflatie spiraal nog steeds op ons f
ze exp
de inflj
vinden wachten.
De vraag: komen wc er mei loons
verhoging is geen vraag. PriJsbc-
heersing is evenzeer nodig-
