Moskou draait rollen om
i
HET ROTTERDAMSCH PAROOL
Onvast; temperatuur
aan de lage kant
l;di bum a—van mourik
Russen: CataUna Stockholm: Toestel
schoot het eerst was ongewapend
Russen betaalden spion
Enbom 10.000 kronen
Bewakingsdienst van
2000 Ambonezen
Westen toont zijn kracht
aan Europa's kusten
Jaloerse Chinees schiet
huisvriend door 't hart
Ver. Staten maken
thuisfront paraat
Brand aan boord van
de „Talisse"
Communistische sabotagegroep wilde
aanslag op vestingwerken plegen
Friezen eisen
nu tweetalig
onderwijs
Politie schoot
arrestant neer
Ford, Chrysler en
G.M. overwegen
sluiting fabrieken
Weer geheime zender
tegen de lamp
Plannen tot hermilitarisering
worden niet uitgevoerd
WAT VOOR WEER OP KOMST?
NA TO-vloot van 250 schepen voert oorlog
tegen „vijandelijke" duikboten
Bonn biedt Israël
drie milliard
mark aan
Geen accoord over
vier-mogendheden
conferentie
Enkele buien
Dader, na zwerftocht door Zaandam, in
overspannen toestand gearresteerd
McCIoy nog één
maand in Duitsland
12e Jaargang, no. 141
Eed. en Adm. Lange Haven 141, Schiedam.
Tel. 69300-Abonn.prijsper week 0,47,
per kwartaal ƒ0,05. losse nummers 0,10.
iWoensdag 18 Juni 1952
Uitgave N.V. De Nieuwe Pers - Postgirtf
398644 Bankier? Amsterdamsche Bank
te Rotterdam Directeun B. de Vries.
(Van onze Scandinavische correspondent)
KOPENHAGEN. De regering der Sow jet-
Unie heeft snel geantwoord op de Zweedse
protestnota in verband met de beschieting
van een reddingsvlïegtuig boven de Oostzee.
De Russische minister van Buitenlandse Za
ken Wisjinsky, ontbood gisteravond de
Zweedse ambassadeur in Moskou, Soblman
en overhandigde hem een scherp antwoord.
Hierin wordt beweerd, dat het Zweedse toe
stel Russisch gebied had geschonden en dat
het ondanks herhaalde aanmaningen van
Russische jagers had geweigerd te landen.
Verder, dat het vliegtuig zelf het vuur had
geopend en dat het daarna werd neergescho
ten. Van Zweedse zijde wordt hierover opge
merkt, dat het vliegtuig niet gewapend was
en zich ver buiten de Russische territoriale
wateren bevond.
fowjet gebïe
^OOSTZEE
Luchtdoelgeschut rond
'fabrieken en installaties
WASHINGTON, Het Amcrl-
kaanse leger heeft bekend ge
maakt, dat er in de Ver, Staten
luchtdoelgeschut ls geplaatst rond
fabrieken en installaties van de
luchtmacht. In de bekendmaking
werd gezegd, dat aan de maatregel
„geen bijzondere betekenis" diende
te worden gehecht.
Het doel 'ervan is „een grotere
operationele- paraatheid" te ver
krijgen.
Op 14 Juli zullen leden van de
"burgerlijke verdediging dag en
nacht de wacht betrekken by de
fabrieken en installaties.
Generaal-majoor Smith, plaats
vervangend directeur van -het
Commando Luchtverdediging, deel
de mede. dat de maatregel noodza
kelijk is, omdat „de Russen reeds
enige tijd in staat zijn ons aan te
vallen",
Op het Zweedse ministerie van
Buitenlandse-. Zaken had men de
afgelopen nacht nog geen officieel
bericht ontvangen van het over
handigen der. Sowjetnota. Men
weigerde commentaar te geven.
De Sowjet-Russische ambassa
deur in Stockholm, Rodionow,
heeft gisteren opnieuw een be
zoek gebracht aan de Zweedse
premier. Erlander. De toon, waar
op dit onderhoud werd gevoerd
was belangrijk scherper dan eer
gisteren het geval was.
De achtergrond van het scherpe
Zweedse protest vormden de me
dedelingen van de bemanning van
de Catalina-vliegboot, welke met
honderd procent zekerheid vast
stelden. dat de aanvallende ma
chine niet slechts was van het
Russische type MIG-15, maar ook
de Russische kentekenen droeg.
Hierop gaf de Russische ambassa
deur slechts het volgende ant
woord: „Dat kan niet een vlieg
tuig van ons zijn geweest. Zo iets
zijn wij niet gewoon te doen."
De Zweedse luchtafweer is aan
zienlijk versterkt, als gevolg van
de gebeurtenissen der laatste da
gen. Dit besluit werd in een re
geringsbij eenkorast genomen, waar
bij premier Erlander het voorzit
terschap bekleedde.
Aan de andere kant is vastge
steld. dat een Zweeds toestel
Vrijdag, dus op dezelfde dag,
waarop de eerste Zweedse machine
een Dakota was verdwenen,
per vergissing over Russisch ge
bied vloog. Door sterke mist en
dichte wolken en onberekenbare
windomstandigheden is dit Zweed
se toestel op ongeveer 125 meter
hoogte boven het eiland Dagö ge
vlogen. Het keerde onmiddellijk
terug, nadat de vergissing was
.bemerkt. Het toestel heeft zich.
hoogstens slechts vijf minuten bo
ven Russisch gebied; opgehouden.
De Zweedse, ambassadeur in Mos
kou heeft, de Russische regering
hierover een verontschuldiging aan
geboden.
Over het karakter van de he
dennacht overhandigde Russische
nota schrijven de Zweedse och
tendbladen zeer" opgewonden. „De
Russische regering liegt" heet hel
in het hoofdartikel van de. groot
ste Zweedse krant Dagens Nyhe-
ter. „De Russen weigeren niet
slechts hun daad te erkennen, zij
beschuldigen bovendien de Zwe
den nog. Wij hebben hierin een
sterk bewijs, dat de Russen tot
alles bereid .zijn, namelijk van
openlijke leugens tot brutale aan
vallen, om zodoende de buurlan
den angstaan te jagen."
DJAKARTA. In ruim twee van
het vrachtschip „Talisse" van de
Maatschappij Nederland, dat sedert
Zondag in de haven vanSurabaja
was gemeerd, is Dinsdagochtend
brand ontdekt. Het vuur woedde
in een partij van 40 ton sisal, die
te Cheribon was geladen met be
stemming Europa. Het vuur werd
met 21 stralen bestreden en was na
drie uur bedwongen. Naar het zich
laat aanzien is de schade niet, ern
stig. Over de oorzaak van de brand
kondenmog geen mededelingen,
worden gedaan.
[Van onze Scandinavische correspondent)
KOPENHAGEN, Bij de voortzetting van het proces te Stockholm
tegen de Zweedse spion Enbom vertelde deze, dat hij tot 1818 om psycho
logische redenen voor de Rossen had gewerkt, maar dat toen zijn pro-
communistische gevoelens aan het wankelen waren gebracht Daarna had
hij zijn splonnage uitsluitend om economische redenen voortgezet.
Bij elke samenkomst met de Rus
sische contactmensen in Stockholm
ontving bij 4 a 500 kronen, In to
taal1 kreeg hij ongeveer 10.000 kro
nen van de'.-Russische ambassade.
Hjj zelf betaalde 'zijn medewerkers
echter niet. Zij klaagden er vaak
over, dat de Russen zo gierig waren.
Een der advocaten-generaal van
het gerechtshof deelde later mee,
dat Enbom en zijn helpers het plan
hadden een aanslag op de vesting
Boden te ondernemen, waar een der
medebeklaagden als burgerlijk func
tionaris woonde. Enbom en hij wil
den samen een, vijfde colonne uit
burger-arbeiders organiseren en
meenden, dat .ongeveer 200 man ge
noeg zouden zijn geweest om het
arsenaal der vesting te bezetten on
de spoorwegverbindingen ingeval
van een grote aanval te desorgani
seren.
'.d moet wettelijk
jmrden toegestaan
*£ÜWARDEN. De raad van de
£nese Beweging wil gelijkstelling
van Pries met Nederlands alleen
aanvaarden^, als vólgende eisen
wr2r°i n in&eWilIigd: -
;£«Jgang vah.de volgende cursus,
moet Friesals, verplicht leervak
yP de kweekscholen' "wordenge-'
ni-Jfeteld met Nederlands.
friese lagere-en middelbare
moeten, wat hun finan-
cieie^eonsèquenties voor de on-
sers- betreft, moeten worden
Bemk gesteld. met die voor andere
«Hen;
met 6cn overgangstijd van
jvr' laar, op alle schooltypen in
-mesland tweetalig onderwijs wcr-
üen ingevoerd, met voor het L-O.
«weel mogelijkFries als basls-
_,st^teh van Friesland moeten
ze genschap krygén over het
rnese onderwijs en de verhouding
oaaryan tot het Nederlandse on-
aerwjjgf 'v
be*ofte en verklaring moe-
n wettelijk worden toegestaan
gevallen, waarin het af-,
-un Friesland wordt, vereist.
oL Fries .moet in alle ambtelijke
M rechlsverkoer binnen de gren-
zen der. provincie worden gelijv-
oerechtigd met het Nederlands.
Read verklaart met een minder
•[er gaande oplossing niet tevre-
te kunnen zijn.
Jongeman wordt verdacht
van ijzerdiefstallen
ENSCHEDE. De politie lieeft
Dinsdagnacht een 24-jarige arres
tant neergeschoten, die van zijn bed
was gelicht 1
De jongeman wordt verdacht van
diefstallen bij de Hengelose machi
nefabriek Dikkers en Co, waar vo
rige week Donderdag 200 blokken
ijzer van 50 kg uit een opslagplaats
waren ontvreemd.
By het overbrengen naar het po
litiebureau wist de jongeman, toen
hij voor het bureau uit de auto
stapte, te ontsnappen. Drie- agenten
zetten onmiddellijk de achtervolging
in. Na vergeefse sommatie en enke
le waarschuwingsschoten werd de
jongeman op het Wïndbrugplein
met een schot in de longen neer
geschoten.
Overbrenging naar een ziekenhuis
en bloedtransfusie was noodzakelijk.
De toestand van de patiënt is ern
stig, hoewel direct levensgevaar niet
meer aanwezig is.
DETROIT. -De autofabrieken in
de Verenigde Staten zullen in de
loop van de volgende week waar-1
schijnlyk beginnen de productie stil
te leggen, wanneer de staking in i
de staalindustrie dan nog niet zal
zfjn beëindigd. j
De General Motors heeft bekend i
gemaakt, dat zij de volgende week
een begin zal maken mei de sluiting
van de Chevroletfabrieken, daar de
voorraden van bepaalde staaipro-
ducten zijn uitgeput.
De Chryslcrf abri eken zullen de
volgende week de productie van mi--
lïtaire vrachtwagens moeten staken,
waardoor 4500 arbeiders zonder
werk zullen komen. De Ford-fabrie
ken hebben reeds bekend gemaakt,
dat zij over twee weken de produc
tie zullen moeten staken, wanneer
de staalstaking aanhoudt.
(Van onze correspondent)
EMMEN. -De politie heeft, in
samenwerking met de opsporings
dienst van -de PTT, een geheime
zender opgespoord, waarmede een
16-jarige jongen experimenteerde
tijdens afwezigheid van zijn ouders.
DEN HAAG.De regering Is bereid een belangryk aantal Ambonezen
onder te brengen in een van overheidswege voor dit doel tijdelijk op te
richten burger-bewakingsdienst van ten hoogste tweeduizend man, die zal
worden belast met de bewaking van bepaalde objecten In Nederland.
Ambonezen tussen 25 en 50 jaar kunnen hiervoor een arbeidsovereenkomst
afsluiten, voorlopig voor écu jaar met inbegrip van twee maanden proef
tijd. Dit besluit Is genomen om diegenen onder de Ambonezen, die niet in
aanmerking wensen te komen voor opleiding lot een burgerberoep, pas
sende krbeid te verschaffen en hangt daarmee samen, dat de regering niet
bereid is, zulks in afwijking van haar oorspronkelijke bedoeling, hun de
militaire status te verlenen.
Op 4= Maart j.l., toen.de regering
voorbereid was op een voor haar
ongunstige uitspraak in de zaak
der Ambonese voormalige KNIL-
militairen, hadrijmaatregelen ge
nomen voor Ejun militarisering. Zij,
dié,„op de militaire status, prijs stel
den',; zouden: ifnlïtairi worden'""'her
schoold, terwijl getracht zou wor
den om de anderen te bewegen tot
het" volgen van scholingscursussen
voor een burger beroep.
De regering is echter niet. voor
nemens om de heraiilitariserings-
platmen, die op 4 Maart bestonden,
nog tot uitvoering te brengen. Zij
is van mening, dat voortdurend in
het oog moet worden gehouden, dat
het verblijf ia Nederland van deze
Ambonese oud KNEL-militairen als
van tijdelijke aard moet worden
beschouwd.
Tegen het plaatsen van deze
personen in vredesdiensten. van
de Kon. Landmacht. bestaan
ernstige bezwaren. Voor de mees
ten hunner zou in de K,L. geen ge
regeld werk in militair verband
kunnen worden gevonden, hetgeen
enerzijds ernstige gevolgen voor
betrokkenen en voor de krijgstucht
met zich mede zou brengen en an
derzijds ren nodeloze belasting zou
betekenen van het militair appa
raat. Aldus blijkt uit een antwoord
van de ministers van Oorlog en
van Binnenlandse Zaken op schrif
telijke vragen van het Tweede
Kamerlid Bruins Slot (AR).
De Ambonezen die een vak
opleiding hebben voltooid, zullen in
kampbedrijven en werkplaatsen
werkzaam worden gesteld. Het ligt
in de bedoeling, dat aan de reeds
bestaande cursussen uitbreiding
wordt gegeven. In totaal zullen in
de hier genoemde mogelijkheden
1.500 man emplooi kunnen vinden.
In de interne kampdiensten kunnen
daarvoor in aanmerking komende
krachten op arbeidsovereenkomst
worden aangesteld.
LEDEN nan de Belgische konink
lijke familie (van links naar
rechtsprins Albert, prinses De
Rethy, koning Boudewtjn, prinses
Josephine Charlotte en prins
Alexander, wachten op het vlieg
veld van Briwseï op de aankomst
van koning Leopold uit Zuid-
Amerika.
•ü'~-ijk-*™ sn I*# '^s>. u.ii
KONING LEOPOLD, vader van
de regerende koning der Belgen
Boudewijn, kwam gisteren per
vliegtuig uit Caracas, in Vene
zuela, op het vliegveld van Brus
sel aan. De voormalige Belgische
monarch heeft deelgenomen aan
een expeditie langs de Orinoca-
rivier.
DE BILT. Het KNMI deelt
méde: Het weer in ons land ken
merkt zich sedert het einde van de
vorige week wel door grote en
snelle veranderingen. Konden wij
Vrijdag van een zonnige 'zomerse
dag genisten, reeds op Zaterdag
drong weer koudere lucht ons land
binnen en Zondag kwamen de tem
peraturen op 'vele plaatsen niet
hoger dan 12 graden, d.i. ongeveer
1 <t graden lager dah op Vrijdag.
Bovendien veroorzaakte een kletne
storing een laaghangend wolken
dekwaaruit bijna de gehele dag
regen of motregen viel. Deze sto
ring trok vervolgens snel naar Fin
land weg, zodat het weer Maandag
reeds aanmerkelijk verbeterde
Boven Duitsland en Polen ont
wikkelde zich een gebied van hoge
luchtdruk, waardoor^ boven West-
Europa een zuidelijke Iiichtetro-:
ming ontstond, die warme lucht
uit Frankrijk naar het Noorden
voerde. Hierdoor konden de tem
peraturen gisteren in het zuiden
van het land weer tot bijna 25
graden oplopen. Echter ook 'deze
weersverbetering was slechts van
korte 'duur. Een nieuwe depressie,
waarvan het centrum, boven Schot
land' ligt, deed. gisteravond haar
invloed reeds gelden en gaf aanlei
ding tot enkele onweersbuien. Ach
ter deze depressie om stroomt nu
koelere lucht naar West-Europa,
terwijl boven Midden-Europa de
aanvoer van warmte uit het Zui-
den nog onverminderd aanhoudt.
Ons land zal zich de komende da
gen dicht bij het strijdperk van
deze luchtmassa's bevinden, waar
door de kans op regen- of onweers
buien groot is. De temperaturen
blijven daarbij aan de lage kant.
BROEKMAN heeft 'n borstbeeld
van :Koningin Juliana en een
staand bééld je van prinses Ma
rijke gemaakt, welke Donderdag
zullen worden onthuld in het
Studenten-sanatorium in Laren,
dat die dag officieel in gebruik
wordt genomen
PORTSMOUTH, Vanmorgen vroeg, nog in diepe duisternis, zyn hier
drie convoolen koopvaardijschepen uitgevaren; in „oorlogstoestand", met
de lichten gedoofd en zwijgende radio's. Daarmede was de oefening „Cas
tanet", de grootste marine- en luchtmachtmanoeuvres sinds de oorlog,
begonnen.
BONN De West-Duitse Bonds
republiek wil Israel en de Joodse
wereldorganisatie goederen ter
waarde van 3.006 millioen mark
(ruim 2.500 millioen gulden) aan
bieden als schadevergoeding voor
de misdaden van dc nazi's tegen de
Joden. Het kabinet verklaarde zich
Dinsdag met dit plan accoord. De
West-Duitse delegatie by de be
sprekingen te Den Haag zal dit
aanbod aan de vertegenwoordigers
van Israel en de Joodse wereldor
ganisatie overbrengen, wanneer de
conferentie wordt hervat.
De Bondsregering zal voorstellen
de leveranties over twaalf jaar te
verdelen, en wel op de volgende
wijze: twee zendingen elk ter waar
de van 2 DO millioen mark (ruim 170
millioen gulden) vóór 31 Maart
1954 en van dit jaar af tien jaar
lijkse leveranties ter waarde van
250 millioen mark (meer dan 200
millioen gulden). Het resterende be
drag (100 millioen mark of ruim. 83
millioen gulden) hoopt dé Bondsre
gering te dekken door een buiten
landse lening of door geld „uit an
dere bronnen" - - -
Ongeveer 250 schepen en 400
vliegtuigen van de volgende landen
van het Atlantisch Pact: Amerika,
Engeland, Frankrijk, Nederland,
België, Noorwegen, Denemarken,
Portugal en Canada, nemen aan
„Castanet" deel. Onder de oorlogs
bodems bevinden zich een slagschip,
vijf vliegkampschepen (o.a. de „Ka-
rel Doorman"), drie kruisers en vijf-
en-veertig torpedobootjagers!
De oefening beslaat eon zeegebied
vau 500.000 vierkante myL Hierin
hebben „vijandelijke" duikboten ge
durende de laatste twaalf weken
mijnen gezaaid. De konvooien moe
ten door, dit gevaarlijke gebied,
waarin ook duikboten op de loer
liggen, zien heen te komen.
AU es is zo echt mogelijk. Er zijn
speciale mijnen vervaardigd, die
voldoende explosieven bevatten om
een goede knal te geven als zij wor
den aangevaren, maar weer net niet
voldoende om schade van enige be
tekenis te veroorzaken. De komen
de acht dagen zullen er nog meer
konvooien uitvaren.
Doel van de oefening is verster
king van de verdediging van West-
Europa's zeeroutes.
LONDEN. Een woordvoerder
van het Britse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft Dinsdag ont
kend, dat de V.S., Engeland en
Frankryk zijn overeengekomen, de
Russische regering uit te nodigen
tot een conferentie over de Instel
ling van een ineutrale commissie,
die een onderzoek zon moeten in
stellen naar de mogelijkheid van
het houden van vrije verkiezingen
in geheel Duitsland.
De woordvoerder verklaarde dit
naar aanleiding van een bericht uit
Parijs, waar gewoonlijk welinge
lichte kringen hadden .verklaard,
dat de VB. aanbevelingen van
Britse en Franse zijde inzake een
vier-mogend hedenconferentie op
ambassadeursniveau hadden aan
vaard. De besprekingen, over het
Westelijke antwoord op. de jongste
Russische nota inzake Duitsland
worden te Parijs en "Washington
voortgezet, aldus de woordvoerder.
Hij weigerde te zeggen, of er onder
de drie Westelijke mogendheden
verschil van mening bestaat om
trent het tijdstip van een uitnodi
ging aan de Sowjet-Unie voor het
houden van een vier-mogendbeden-
conferentie.
Schipperskind over hoord
geslagen en verdronken
(Van onze correspondent)
WORMERVEER Het vierjarig
zoontje van schipper H. P; v. Ber
gen is Maandagmiddag overboord
geslagen en verdronken. Het kind
speelde op het dek, toen de vader
in het ruim werkte. Op het ge-,
schreeuw renden de vader en eert
oom naar boven, maar zy; konden
het kind niet meer grijpen. -
Van Woensdagavond
tot Donderdagavond:
Veranderlijke bewol
king met enkele re
gen- of onweersbuien.
Overwegend matige
wind tussen Zuid en
West. Iets koeler.
19 Juni Zon op 4 u
19. m onder 21 u 3 m;.';
Maan op. i u 46 m on
der 18 u 52 tn.
HET WEER VAN VANMORGEN 7 UUR
Station
Oslo - Geh. bew. z.0.3
Stockholm Geh. hew. Z.Z.0.2
Helsinki Onbew, 2.W. 2
Edinburgh Regen Z. 3.
Londen Motregen Z.W. 6
KopenhagenZw. bew. Z.0.7
Amsterdam Geh. hew. Z. 6
Genève Zw. bew. W. 5
Parijs Zw. bew. Windstil
Bordeaux Regen WindstU
Nice Zw. bew. 0.6
Berlijn Zw. bew. Z.Z.0.1
Frankfurt Nevel W'ndsUl
MUnchen Halfbew. 0.1
Wenen Licht bew. N. 1
Locarno Mist - Z. 1
16 C
0,3 mm
19
0.1
17
O
17
5
19
17
0
22
0
28
3
27
0
28
2
TRAGEDIE NA GEZELLIG BIOSCOOPJE
CVan onze correspondent)
ZAANDAM. Vlak by het ge
meentehuis heeft Dinsdagavond laat
de Chinese mannfacturier Y. C. Chi
twee keer geschoten op zjjn huis
vriend, de kolenhandelaar J. Kok
uit Koog a. d. Zaan. De heer Kok
werd in de hartstreek getroffen
en viel levenloos neer. Zyn vrouw-
kreeg een schampschot in een bo
venarm.
Ondanks het nachtelijk uur ver
wekte het voorval grote consterna
tie -in de Savornin Lohmanstraat,
waar de Chinees zijn zaak drijft.
Toen de politie arriveerde bleek
Chi te rijn gevlucht. Hij zocht, zo
als later bleek, de fabrieksarbeider
Vleeshakker thuis op, met wie hij
nog diezelfde avond had zitten vis
sen. In gebroken Nederlands bood
hij geld, een horloge en ringen aan,
als V. hem maar voor die ene nacht
onderdak verschafte.
V., die kennelijk voelde dat er
iets niet in de haak was. heeft Chi
met een zoet lijntje naar buiten ge
loodst Toen is Chi maar weer naar
huis gegaan, waar de politie hem ar
resteerde. De man bleek totaal over
stuur en enigszins onder de invloed
van Jenever.
Voorlopig neemt dc politie aan,
dat jalouzie -hoofdoorzaak is-van de
ze tragedie. Het echtpaar Kok had
Dinsdagavond mevr. Chi meegeno
men naar een filmvoorstelling en
bracht haar Iaat in de avond weer
thuis. Chi stond then voor zijn win
keldeur en maakte de Koks er een
verwijt van, dat zij z'n vrouw mee
naar de bioscoop hadden genomen.
Na een korte woordenwisseling gin.-,
gen de heer en mevrouw Kok heen.
Toen zij slechts enkele meters wa
ren verwijderd loste Chi zijn nood
lottige schoten.
BONN. De Amerikaanse'Hoge
Commissaris in "Duitsland McCloyk
is na eenverblijf van veertien,
dagen in Amerika in Duitsland'te*
ruggekeerd. Hij heeft reeds een-on
derhoud met kanselierAdenauer
gehad over het Westelijk antwoord1
over de jongste Sowjet-nota betref
fende Duitsland, de ratificatie van
de Conventie van Bonn en" hfet ver*
drag voor de Europese' Defensie*
gemeenschap.
McCIoy heeft bij zijn 'terug
keer medegedeeld, dat hij -nog
ongeveer een maand in Duitsland
zal blijven om zijn zaken af-te-wik
kelen.
