Verkiezingen maken P.v.cLA. tot de
grootste partij van ons land
der
fronten
Verlegenheid over grote
winst der socialisten
HET ROTTERDAMSCH PAROOL
Verlies voor KVP, AR en CPN;
winst voor VVD en Weiter
Doorbraak wint veld
meent P.v.d.A.-kamp
Prof. Lieftinck toch
naar Turkije
KIEZERS UITSPRAAK
Maarschalk Juin valt
'Amerika scherp aan
Coöperatie opgericht
voor de kustvaart
Dr W. Drees:
„Grote dag"
Zetels Stemmen Percentages
-
-J\
SENSATIE IN FHiNKRIJK
Bij geen begrip voor Franse positie in
Afrika: uittreden uit Ver. Naties
Textielfabriek failliet,
120 arbeiders zijn
ontslagen
Offensief tegen
gueriUastrijders
in Indonesië
Aanslag op Djakarta
verijdeld
Crediet aan flinke kapiteins, die
eigen schip ivillen hebben
Speciaal vertegenwoordiger
van de Wereldbank
Het wordt warmer
32e Jaargang, no, 148
Red. en Adm Lange Haven 141, Schiedam.
TeL 69300 - Ahonn prijs: per week ƒ0.47,
per kwartaal ƒ6,05, losse nummers 0,10.
DE SCHIEDAMMER
Donderdag 26 Juni 1952
Uitgave NV. De Nieuwe Pers - Poitgirtf
398644 Bankier: Amsterdamsche Bank
te Rotterdam Directeur: 8. de Vries.
DE weinig bewogen verkicrmgs-
stryd heeft zijn einde gevon
den in een uitslag, die waarlijk op
zienbarend mag heten Het systeem,
van evenredige vertegenwoordiging
registreert verschuivingen slechts
jmoeizaam Zetelwinst en zeteher-
lies vereisen wel zeer duidelijke
wijzigingen In de stemcyfers. Wan
neer dan ook de beide grootste par
tner,, welker zetellal onderling tyf
verschilde, nu met een gelijk aan
tal afgevaardigden in de nieuwe
Kamer zullen verschijnen, dan moet
zich heel wat hebben afgespeeld,
bij ae stembus, maar vooral in de
hoofden en harten van de kiezers.
Het feit, dat K.VJ» en P v d
A. nu geltfk staan, doordat de eer
ste twee zete2s verspeelde en de
tweede er maar even drie won. kan
men onmogelijk zien als een soort
incidentcel geval een toevalligheid,
die later vanzelf weer wordt ge
corrigeerd Daartoe spreken de fei
ten en cijfers een te duideliike
taal Het kan geen gnl van het
toeval zijn, dat ook de AJL-partij
een zetel kwijt raakte, dat de CHU
•en duidelijke terugslag ondervond
en de V.VJ) een zetel won. Er zit
hierin een duidelijke lyn.
Naar onze mening heeft het kie-
lerscorps dat an de weken voor
de stemdag zo moeilijk warm te
krijgen leek, nu revanche genomen
door blyk te geven van een ver
heugende mate van politieke rijp
heid. Het heeft Inzicht getoond ra
de verhoudingen en zich met van
de wijs laten brengen door ver
ouderde leuzen en een beroep op
beginselen, die ternauwernood in
het geding waren Vele jaren is
het in ons land gelukt, een groot
deel van de kiezers ervan te over
tuigen, dat godsdienstige gezindte
bepalend is voor de politieke rich
ting. Thans eindelijk voor het eerst
blyfct duidelijk, dat de tijd waarin
Zo iets mogelijk is» tea eir.de loopt.
cijfox* wijst.
X-» uit, dat de X.VJP naar twee
ïVrhtingen heeft verloren naar
Welter die nu met een secondant
iq de Kamer verschijnt en naar de
P, v. d. A„ die in het Zuiden des
Jahds nu een heuse bres heeft ge
schoten in het kiezerscorps van
Ecmme, maar ook elders stellig
haar deel heeft gekregen van het
verlies van wat tot nu toe de
grootste partij was. Romme heeft
het onverzoenlijke willen verzoe
nen; het falen van dit streven is
één van de merkwaardigste- en naar
(Zie verder pag. 3)
DE Partij \an dc Arbeid is tic sterkste
party van ons land geworden. Met dertig ze
tels zal zij vcrtcgenw oordigd zyu in dc nieu
we Tweede Kamer. De fractie van de Katho
lieke Volkspartij, die daar tot dusver 32 zetels
telde, heeft twee zetels verloren en zal even
eens uit dertig afgevaardigden bestaan. Maar
het aantal op de KVP uitgebrachte stemmen
bedraagt 15.950 minder dan het aantal, dat de
PvdA verworven hecEt. Dat is het terrassen-
de resultaat van dc gisteren gehouden ver
kiezingen, die overigens zetelwinst brachten
aan de Katholiek Nationale Party van dc
heer Weiter en aan de WD en die de Antï-
Bevolutionairen op een verlies van één en de
Communisten op een verlies van twee zetels
zyn komen te staan.
De Christelijk Historische Unie,
die bü de Kamerverkiezingen van
1948 919 procent der stemmen tot
zich trok, verwierf ditmaal niet
meer dan 8 02 procent Desondanks
heeft zij haar negen zetels kunnen
behouden. Ook de fractie der Staat
kundig Gereformeerde Partij van
ds Zandt zal geen wijzigingen onder
gaan. Maar het aantal der op haar
uitgebrachte stemmen Is van 2 SI
pet an 3948 tot 2.42 pet gestegen
De overige partijen en groepen,
die aan deze verkiezingen hebben
deelgenomen te weten de Partij
voor Recht en Vryheid, de Socialis
tische Unie. bet Jong Conservatief
Verbond, het Gereformeerd Politiek
Verbond en de Middenstandspartij
behaalden gezamenlijk slechts
2.01 pet der stemmen en kregen
geen van alle een Kamerzetel toe
gewezen.
Van deze uitslag ls eigenlek al
leen de achteruitgang der Commu
nistische Partij m overeenstemming
met de algemene verwachting De
tendenz, die zich reeds bij de Ka
merverkiezingen van 1948 openbaar
de, heeft zich verder voortgezet.
Daarbij is het opmerkelijke, dat
vooral ia Amsterdam, dat enige
jaren geleden nog een aanzienlijk
aantal communistische kiezers le
verde, de CPN thans een gevoelig
verlies geleden heeft van met min
der dan. ruim zeven duizend stem
men.
Voor het overige hebben deze
Kamerverkiezingen grotere ver
schuivingen gebracht dan gewoon
lijk in Nederland uit de stembus
tevoorschijn plegen te komen Steeds
duidelijker tekenden zij zich af,
naarmate^ ST» de Joop van de „ver
kiezingsavond meer r stembureau*
met tellen gereed waren en meer
uitslagen bekend konden worden
gemaakt
De eerste verkiezingscijfers reeds
spraken van een achteruitgang der
Kathol'eke Volkspartij, van een
duidelijke winst voor de PvdA en
van een teruggang der beide grote
Protestants Christelijke Partijen
uaarbu het opviel, dat de AR meer
klappen kreeg dan de CHU Zo
bleel het ook, toen de cijfers bin
nen kwamen uit ac provincies Bra
bant en Limburg met haar over
wegend katholieke bevolking. Bijna
overal in het Zuiden bleek de Part.J
van de Arbeid vooruit to zyn ge
gaan.
Het totaal aantal geldige stem
men dat gisteren werd uitgebracht
bedraagt 5 333 064 De kiesdeler be
draagt dus ruim 53 000 Het is voor
het eerst in de parlementaire ge
schiedenis van ops land, dat het
stcmmenaantal boven de vijf mti-
hoen komt
De officiële uitslag van de ver
kiezingen uordt pas bekend op 1
Juli Van diverse candidaten is nog
met zeker of zu gekozen worden
omdat verscheidene partijen in alle
kieskringen dezelfde lijsttrekkers
hadden, hetgeen tot gevolg heeft,
dat er tussen lager geplaatste can
didaten veel moet worden geloot
Party
Zetels
Lii gebrachte
stemmen
Percentages
Nu
1948
Nu
1943
Nu
1948 J
30
32
1 529 464
1 531 154
2S7
310 1
30
27
1 343 414
1 263 058
so
25 6
12
13
603 269
G51 612
lid
13 2
9
47li 173
453 225
so
92
9
8
471 005
391 923
S 8
SO
6
8
328 371
3S2O01
62
77
7 St Ger Party
2
2
129 184
116 937
24
241
8 Welter
O
1
144 483
62.376
2 7
13
9 Recht en Vryb.
18 073
03
30 Soc Unie
17 6b9
03
11 Joeg Cons Verb
9 982
02
12 Geref Pol Verb
35 510
07
13 Middetist Party
25 U3
40 949
0 5
0 S
Andere Pari yen
J9 731
OS
Elders in 'dit blad vindt de lezer de gedetailleerde
resultaten tan deze en vorige verkiezingen, gesplitst
naar de elf provinciën en de gemeenten uaarvoor de
meeste belangstelling zal bestaan, evenals de portret
ten tan de leden van de niewce Titeede Kamer.
(Van een bUiondere correspondent)
PARUS. De Franse maarschalk Juin, commandant van de geallieerde
landstrijdkrachten in Mldden-Etfropa, die Zondag Frankrijk verraste door
de loftrompet te steken over Petaln, bereidde gisteren de wereld een nog
grotere sensatie. Tijdens een besloten lunch van de „Club van Overzees
Frankrijk" besprak hU de problemen van Noord-Afrika en. Indo-China en
deed hU een ernstige aanval op Amerika.
Volgens sommigen verklaardede maarschalk na deze geruchtma-
maarschajk Juin die zyn privékende verklaringen bij zich en had
gehoor had verzocht, zyn woorden
niet op te tekenen of naar buiten
bekend te maken dat Frankrijk
op zekere dag de Ver Naties zou
verlaten, indien de VS geen be
grip tonen voor de situatie ra
Noord-Afrika De Franse minister
van Buitenlandse Zaken, die dit
besluit zou nemen, zou de geschie
denis ingaan als eon groot man
fjn andere versie is, dat hij ver
klaarde, dat hij de Amerikanen had
meegedeeld Indien u onze situatie
rn Noord-Afrika niet begrijpt zal
■"ankrijk; de deur der VN achter
zich dichtslaan
Beide versies hebben in en bui
ten Frankrijk sensatie gewekt na
tuurlijk ook In de Franse regering
zelf. De minister van Oorlog,
Pleven, had kort te voren van de
maarschalk verlangd, dat, wanneer
hy iets te verklaren had, de tekst
van rijn rede eerst aan hem moest
worden voorgelegd Deze eis van
-Pleven kwam na een interpellatie
t« P Nation*Ie Vergadering over
Juins lofrede op Petkm De minis
ters hebben opdracht, geen officiële
commentaar op Jutn's rede te ge
ven
In zijn rede van gisteren zei de
maarschalk nog. dat de nationalis
ten in Marokko en Tunis slechts
•en kleine minderheid vormen Hy
sprak over een .uitwendige samen -
zwering" blijkbaar doelend op
Amerika ten aanzien van Noord-
Afrika en beweerde, dat de Ame
rikanen er de Russen in de kaart
spelen
Over Indo-China sprekend 2eide
Juin, dat Amerika te lang de strijd
aldaar heeft beschouwd als een
Koloniale oorlog en dat Amerika
Frankrijk moet helpen Verder be
weerde de maarschalk dat de
Amerikanen in Korea de V.N. in
een belachelijke positie hebben ge
bracht door de weg der onderhan
delingen te kiezen In Indo China,
meende Juin maakt Frankrijk de
VN niet belachelijk
^•"nister-president Pinay ontbood
een onderhoud van enige minuien
met hem. Pinay vertelde aan de
pers dat Juin verkeerd was geci
teerd dat hu zijn rede in elk ge
val alleen maar had gehouden voor
een besloten gezelschap en dat hy
het incident als gesloten bescl ouwt
De linkse pers valt hedenochtend
de maarschalk heftig aan en vraagt
zich af, hoe de regering verder zal
reageren op dc politieke verklarin
gen van deze hoge officier Indien
de regering in gebreke blijft, zo
schrijft zij, zal het parlement ge
roepen zyn, dc militairen eraan te
herinneren dat zij de regels van
het democratische stelsel hebben te
eerbiedigen Het is duidelyk dat de
verklaringen van Juin die kort
geledon tot maarschalk is bevor
derd cn naar het schijnt daaraan
de bevoegdheid meent te kunnen
ontlenen tot een politiek oordeel
ongetwijfeld voortkomt uit zyn
sterke rancune tegenover de Ame
rikanen die zoals hy gisteren ook
zeide, niet naar zyn raad inzake
Tunis en Marokko wilden luisteren
HENGELO Honderdtwintig
Deldense textielarbeiders komen op
straat, omdat de firma Schrkder.
Tijert en Co failliet ls gegaan De
curator in dit faillissement, heelt het
ontslag geregeld volkoïien tn over
eenstemming met de vakbonden en
de bcdrijfskernen, er is met de be
langen der arbeiders ten volle reke
ning gehouden.
Er schijnt kans te zUn dat de mees
te ontslagenen, in andere bedrijven
aan de slag kunnen gaan.
Dr W Drees even te voren ova-
t toneel orU vangen tn het Volks-
gebowo can de Pnnsegracht,
bekijkt de verkiezingsuitslag van
Dèn Haag, welke, zoals imjwel
overal elders, duidelijk cdhaesie
betuigt aan de door de PvdA.
gevoerde politiek Naast hem
rechts wethouder Van den Oever
en het raadslid Diepenhorst.
In Finsterwolde nog
communistische winst
Tn Finsterwolde, het Gromngse
plaatsje, dat door zijn sterke com
munistische raadsfractie onbestuur
baar bleek en waar eind 1950 de ge
meenteraad buiten werking werd
gesteld door de benoeming van een
regeringscommissaris, is de invloed
der communisten by deze verkiezin
gen nog itoegenomen Behaalde de
CPN m 3948 rond 47 pet van het
totale stemmenaantaL gisteren bleek
het, dat dit percentage was ge
groeid tot byna 55 Dat wil dus
zeggen, dat indien er gisteren in
Finsterwolde gemeenteraadsverkie
zingen zouden zijn gehouden de
CPN in de gemeenteraad de absolu
te meerderheid zou hebben verkre
gen,
„Staatsmijn Beatrix1'
DEN HAAG Bij KB. is be
paald, dat de steenkolenmijn bij
Vlodrop, waarvan de ontginning zal
geschieden van staatswege, de naam
zal dragen van Staatsmijn Bea
trix",
DJAKARTA. Woensdag is
duidelyk geworden, waarom de
Indonesische regering de vliegvel
den van Bandung en Djocja heeft
gesloten De toenemende acties
van de guenllastryders hebben tot
deze maatregel geleid. Op de
avond van Lebaran (het Moham
medaanse nieuwjaar) hebben twee
honderd Mohammedaanse guenlla
stryders een poging gedaan om
Djakarta binnen te dringen. Zu
werden door Indonesische strijd
krachten tegehgehouden en konaen
hun plannen om enkele hoogge
plaatste regeringspersonen gevan
gen le nemen met uitvoeren Re
geringstroepen hebben in de buurt
van Tjianajur ongeveer tachtig
kilometer ten Zuiden van Djakarta
drie uur verbitterd gevochten met
een Moslembende Ofschoon het
ministerie van defensie geen uit
sluitsel daaromtrent geeft, menen
waarnemers, dat tegen de guenlla
stryders een grootscheeps offensief
wordt geopend
Waarborgsom verspeeld
De partyen met de lystnummers
9 tot en met 13 zullen de in elke
kieskring gestorte waarborgsommen
van vyfhonderd gulden met terug
ontvangen omdat zy geen 75 procent
van de kiesdeler hebben gehaald
(Van onze correspondent)
GRONINGEN Ten behoeve van jonge kapiteins ls te Groningen op
gericht een Coöperatieve Crediet vereniging voor de Kustvaart. ZU bedoelt
om zonder bet maken van winst, door het aantrekken van gelden uit depo
sito's ed het instituut van kapiteinseigenaren, dat eens de kustvaart heeft
groot gemaakt, met nieuwe en jonge krachten aan te vullen.
Doel is verder op deze wijze dergelijk schip noodzakelijk zyn
UIT de commentaren van verschillende prominente figuren
uit het politieke leven blijkt, dat zij voor zover ze niet uit de
PvdA afkomstig zijn, enigszins verlegen zijn met de grote
winst van deze partij De heren Oud en Weiter toonden zich
uiteraard voldaan over hun eigen stemmentoename, doch
waren merkwaardig sober m hun commentaar op de verkie
zingsuitslag in. totaaL Prof. Romme feliciteerde de PvdA als
-de grote winnares van deze verkiezingen. Doch hij ontwaarde
zelf, behalve het verheugend verhes aan communistische zijde,
alleen donkere kanten aan deze uitslag, In de PvdA daaren
tegen zag men m de uitslag algemeen een positieve uitspraak
ten gunste van de doorbraakgedachte. Prol Romme zei, dat in
zijn kring en bij de AR wel belangen-overwegmgen boven
begmsel-overwegingen waren gesteld, doch de katholieke een
heid achtte hrj met gebroken.
Op het succes van de doorbraak
gedachte wees vooral de fractielei
der van de PvdA, mr L A. Donker
Hy sprak de verwachting uit, dat
het doorbraak-elemert zich verder
zou doorzetten Gebleken is nu, dat
onder het stelsel van evenredige
•vertegenwoordiging zich toch wel
belangrijke erschuivxngen kunnen
voordoen
„Voor elke democraat', zo zei hy,
,ps het verheugende van deze uit
slag, dat de communisten terugge
drongen werden en dat de splinter-
partyen geen voet aan de grond kre
gen De uitslag wyst er op, dat het
progressieve deel van ons volk het
regeringsbeleid heeft goedgekeurd.
Hieruit blijkt hoezeer dr Drees ge
lijk had toen hy m een toespraak
welke Maandagavond door de Vara
werd -uitgezonden, constateerde dat
ons volk een zeer redelijk volk is
dat inziet, dat men yzer niet met
handen kan breken en het toejuicht
als toch gedaan wordt wat mogelyk
15.'
Minister Lieftinck:
Munster Lieftinck sprak op de
avond van de verkiezingsdag op een
bijeenkomst in het N V -huis te
Utrecht ,De uitslag van deze ver
kiezingen", zo zeide liij daar, „wekt
goede verwachtingen. Men heelt ge
hoopt, dat de PvdA by deze verkie
zing nog een stapje achteruit zou
gaan. Deze hoop is gelukkig met-
verwezenlijkt Integendeel. Deze
verkiezing opent belangryke pers
pectieven. Zy is een volkomen
rechtvaardiging van het beleid, dat
de regering ra de afgelopen jaren
heeft gevoerd."
(Zie verder pag. 3)
(Van een onzer verslaggevers]
DEN HAAG. ,JDe winst van
de Partij i an de Arbeid heeft rrujn
verwachtingen overtroffen. Bet
grote succes tn Amsterdamwaar
de Communisten ditmaal beslissend
werden verslagenacht ik een hocg-
depunt."Maar nog belangrijker ir,
dat de Partij van de Arbeid duide
lijk voet aan de grond heeft gekre
gen tn het katholieke Zanden."
Aldus verklaarde ons in een
vraaggesprek gisteravond laat dr.
W. Drees in het Volksgebouw in
Den Haag, waar zeer veel leden
van de Party van de Arbeid hem
met daverend gejuich begroetten.
Met grote spontaniteit werden so
cialistische strijdliederen aangehe
ven, die de triomferende lijsttrek
ker met een rustige glimlach aan
hoorde»
Zi/n indruk samenvattende, ver
klaarde ons dr. Drees JByna over
al is de P vd. A. vooruitgegaan.
Het vertolkt de duidelyke volks
wil naar ♦ooruitgang en het is eea
waarschuwing aan hen, die meen
den, dat de geestdrift en strijdvaar
digheid van het democratisch so
cialisme tanende zijn. De contro
verse binnen de KVP bleek ernsti
ger te zyn dan de politieke leiders
meenden. Dit blykt met alleen naar
de kant van de P. vd. Almaar ook
Weiter heeft er zijde by gesponnen.
Dat de doorbraak leeft is ook ge
bleken uit het verlies van de CHU.
De 25ste Juni is een grote dag
voor het democratische socialisme!"
mede te kunnen bevorderen, dat in
Nederland zich een groep van zelf
standige kapiteins-eigenaren in de
kleine handelsvaart zal kunnen
handhaven
Deze groep is nl vooral na de
oorlog sterk geslonken, doordat
enerzyds reders overleden of hun
schip als gevolg van de oorlog ver
loren, anderzijds weinig jonge zee
lieden de grote stap naar een eigen
kustvaartuig konden maken ten ge
volge van de hoge aanschaffings-
kosten, die na de oorlog voor een
Nadat de gebruikelijke schéeps-
hypotheken zullen zijn verkregen,
wil de vereniging trachten de laat
ste loodjes te verschaffen By de
oprichting van deze coöperatie, die
Woensdag geschiedde, was al
f 75 000 Pinnen. terwijl aan toezeg
gingen «cn bedrag van f 50 000 nog
to: ae directie mogelijkheden be
hoort.
Gelden zullen -alleen aan die
kapiteins worden verstrekt die in
dc afgelopen jaren hebben getoond
tot de flinksten te behoren.
DEN HAAG. Toen prof. Lieftinck Dinsdag in de Eerste
Kamer zei, dat hy er 1 Juli met meer zou zyn, werd reeds ver
moed, dat zyn dikwijls tegengesproken benoeming als speciaal
vertegenwoordiger van de Wereldbank in Turkije daarvan de
reden zou zijn. Woensdag, op de dag, dat hij, mèt de andere
ministers zijn ontslag heeft aangeboden aan de Koningin, is
deze benoeming een feit geworden Daarmee treedt prol Lief
tinck terug uit het Nederlandse politieke leven, waarin hy ze
ven jaren achtereen een figuur van groot formaat is geweest,
tot zegen van het Nederlandse volk.
PROF. LIEFTINCK
De benoeming gaat in op 1 Juli
as Op die dag zal de heer Lief
tinck naar Washington vertrekken
voor het voeren, van besprekingen
op het hoofdkantoor van de We
reldbank, welke besprekingen eni
ge weken zullen duren Daarna zal
hij naar Ankara vertrekken
Van Donderdagavond
tot Vrijdagavond
Aanvankelijk droog
en vry zonnig weer.
maar tegen morgen
avond kans op regen-
of onweersbuien
Zwakke tot matige
wind hoofd2akelyk
tussen Zuid cn West
Warmer.
27 Juni Zon op 4 u
22 m onder 21 u 4 m.
Maan op 9 u 32 m on
der 23 u 29 m
HET WEER VAN VANMORGEN 7 OCR
Station
Weer
wina m/a
Gisteren
in 24 u
Oslo
Half bev.
N 4
SlockHolm
Helsinki
Onbew
Edinburgh
Zw bew
WJnditil
0
Lenden
Zw bew
0
Ko pen hagen Licht bew N 5
13
0
Amsterdam Geh bew
N 2
17
c
Cenève
Half bew
Wlhdstll
0
Or.bCw.
N 2
27
0
Bordeaux
Nice
Half bew
NW2
0
BerlUn
Frankfurt
Geh bew.
N 4
15
Zw bew.
NNW 4
München
Regen
WN W 4
19
5
Wenen
W 6
27
Locarno
Half bew.
Windstil
27
0
Prof» Lieftinck zal optreden als
adviseur van de Turkse regering
inzake de uitvoering van ontwik
kelingsprojecten. die door de We
reldbank worden gefinancierd, als
mede inzake financiële en econo
mische vraagstukken, die verband
houden met de economische ont
wikkeling van Turkije.
In de loop van 1950 heeft een
missie met een gezamenlijke op
dracht van de Turkse regering en
de Wereldbank een diepgaand on
derzoek ingesteld naar de Turksa
economie en aanbevelingen gedaan
met betrekking tot ontwikkelings
plannen op lange termijn. De We
reldbank heeft reeds leningen aan.
Turkije verstrekt voor een totaal
bedrag van 50£ millioea dollar, ten
behoeve van ha ven voorzieningen,
voor de aanleg van water- en hy-
dro-clectnsche werken in de Sey-
han-rivier en voor deelneming ia
het kapitaal van de industriële ont
wikkelingsbank, die in 1950 werd
opgericht ter bevordering van klei
ne cn middelgrote industrieën.
Fr°f Lieftinck was reeds v*a
1946 af een van de „governors" vaU
de Wereldbank.