Van BRIKETTEN-PUIN
naar SAHARA-ZAND
JT
Ned. Hervormd rapport over
oorlog en vrede
DE ZWARTE ROTS GING SCHEUREN
Mohammed Cham liet liever
zijn stenen in de zon bakken
Vlot zomerjurkje
voor warme dagen
MOEILIJKHEDEN?
s het prestatieloon wel
voldoend gewaarborgd?
Zijn tegengestelde inzichten kwamen
via compromis tot eenstemmigheid
L
Ueem
D*
In de maten 40 en 44
0333320 Wij geven raad
WEK DE GAL
!N UW LEVER OP
IN KERK EN WERELD
4
Zaterdag 19 Juli 1952
CHOCO CHICO is een Arabisch pleintje waar alle straten
van Tanger op uit komen. Langs de muren zitten Ara-
Achter de
horizon ligt
het paradijs
bieren en wachten. Geen toerist die niet onder de indruk komt
van dat mysterieuze wachten. Al duizend jaren zitten de Ara
bieren op Choco Chico onder de Afrikaanse hemel. Anton Ox
weet waarop ze wachten. Hij heeft het gevraagd aan zijn vriend
Mohammed Cham Sjati» en die zei dat ze wachten op het eerst
volgende Amerikaanse schip dat binnen komt, en dat de koer
sen en de prijzen met een ruk omhoog doet gaan. Hoe groter
schip hoe hoger koers.
Ox heeft een week lang thee ge
dronken in het huis van Mohammed
Cham Sjatt. Mohammed heeft zich
precies uit laten leggen hoe het zat
met dafc bakken van stenen. Je
moest een installatie hebben om de
klei te zuiveren, en een machine om
de klei te persen, en je moest een
machine hebben om de stenen te
persen, en dan moest je een oven
bouwen. Nu zijn er verschillende
typen ovens die een verschillende
capaciteit hebben
Ten slotte heeft Mohammed Cham
Sjatt gezegd, dat hij het toch maar
niet deed. Hij had gedacht dat je
gewoon wat klei en stro en water
m blokken kneedde, zoals zijn
vaderen al duizend jaar deden, en
dat je die dan even in een oventje
moest doen in plaats van ze in de
zon te* laten drogen.
OEN Ox drie weken nadat bij
uit Colomb Béchar vertrok Al
giers weer binnen reed, stond Van
der Loo nog op de kade, maar met
een wagen minder. Hij had een
vrachtwagen verkocht voor zesdui
zend gulden. Bayard zat nog in de
gevangenis, maar de Zwitsers waren
vrijgelaten. Van der Loo was blij
dat nü Ox terugzag, Niets stond hun
vertrek nu meer in de weg, behal
ve dan dat hij gedurende het opont
houd van die zesduizend gulden
had moeten leven, en dat er nog
maar tweeduizend gulden over was.
Maar dat was niet erg, zei Van der
Loo, want hij was een verzekerings
agent tegengekomen die Garrillon
heette, en die had hem gezegd dsi.
hij gek was dat hij die fabriek van
hem ingepakt aan de haven liet
staan, want-in Kenadsa, vlakbij Co
lomb Béchar, was een kolenmijn,
en misschien zou hij met rijn steen
persen briketten kunnen gaan per
sen uit het kolengruis"van die mijn.
Daar zit een aardige winst in.
De volgende dag reden ze met de
karavaan naar Colomb Béchar.
IE avond ontmoetten Van der
Loo en Ox voor het eerst de
ingenieur Barré van de mijn in Ke
nadsa. met wie zij moesten onder
handelen over het maken van bri
ketten. Een zonderlinge man met
een sterk pathetische inslag. Als hij
vrienden op bezoek had .stelde hij
er een eer in zijn -hele tafel met
flessen wijn te bezetten, zodat degia-
zen op de grond moesten staan.
Hij was getrouwd met een vrouw
die Marguerite heette, en vroeger
bij de opera was geweest. Ox maak
te zijn. eerste contact in het huis
van de man die zij nodig hadden
om het Kiwomeer te bereiken, door
Marguerite rustig te houden met
lange gesprekken over de opera.
Van der Loo' begon met Barré wijn
te drinken. In een minimum van tijd
had Van der Loo de hele briketten-
industrie in handen. In een half
jaar beeft hij daar twaalf miïlioen
francs (honderdtwintigduizend gul
den) mee verdiend. De beide Zwit
sers Rudi en Werner leidden de fa
briek. Die waren overigens in Co
lomb Béchar hun twee kameraden
tegengekomen die zij in de steek
hadden gelaten toen Van der Loo
ar Algiers
op
want Rudi en Werner hadden de
hen naar
jongens liepen op
hun
geroepen,
laatste bei
benen,
kas meegenomen, en 'cm niet hele
maal te verhongeren hadden ze de
kleren die de beide anderen hadden
achtergelaten, verkocht.
Om van hen af te-komen, gaven
Rudi en Werner hen aan bij de politie
■wegens diefstal van hun kleren. Ze
werden veroordeeld tot een jaar en
acht maanden, met de bepaling dat
ze die straf niet uit boef den te zit
ten als ze dienst namen bij het
Vr eemdellngenle gioen.
Intussen was heel Afrika te klein,
■want Van der Loo verdiende twin
tigduizend gulden in de maand. Hij
had zijn vrouw en kinderen per
vliegtuig vooruit gestuurd om maar
vast te gaan wonen fn dat huis op
bet eiland in het Kiwomeer. Hij zou
zelf na komen met Ox en de Zwit
sers.
Maar op een of andere manier
kwam het daar niet van. Het feest
dat die eerste avond in Colomb
Béchar was opgestoken, raasde
voort met bet geweld van een or
kaan. Barré was de keizer, en rond
om hem had zich een hofhouding
verzameld van 'n dertigtal vrienden.
Van der Loo betaalde.
Met een karavaan auto's reden ze
's avonds naar Chez Lulu, een nacht
huis in Colomb Béchar waar een
fles champagne als je binnen kwam
vier gulden vijftig kostte, en een
uur later vijfenveertig gulden, want
de prijzen stegen met de stemming,
en memand die daar aanstoot aan
nam. In de nacht of in de ochtend
reden ze dan naar Mecberia, een
stad die driehenderdtachtig kilome
ter verder naar het Noorden lag, en
waar een Turk- woonde die een
zwembad annex restaurant annex
bar annex nachthuis bad, dat vier
entwintig uur per dag open was.
En elke keer danste Barré diep in
de nacht voor zijn vrienden het bal
let Faust; een dikke man van twee
envijftig jaar die telkens om viel.
Wie laeh«e werd er uit geschopt „Ik
•was er elke avond kapot van" her
innert Ox zich. „Barré kon niet
dansen, en dat maakte het nog ver
schrikkelijker. Sommigen begonnen
dan te huilen, en dat was Barré zijn
grootste triomf."
In de ochtend vielen ze uitgeput
voor een paar uur op de bedden.
Op een van die ochtenden is Barré
er eens uitgehaald door een man
die Valentin heette, en met een
vrachtwagen vol koek uit Algiers
naar Colomb Béchar was gereden
om te proberen of hij die daar'ver
kopen kon. Maar niemand bleek zijn
koek te willen, en in Kenadsa kon
htf ook niets kwijt. Hij kwam nu
zij.3 nood klagen bij de machtige
Barré. „Meneer Barré lk heb ge
hoord dat u zo menselijk bent",
heeft hij gezegd: „*Wilt u mij uit de-
nood helpen?"
Barré was diep ontroerd. Hij ging
bij Valentin in de auto zitten, en is
met hem zijn hele hofhouding afge
reden. „Valentin moet van zijn koek
af! Help hem even!", beval hij.
Iedereen kocht koek. Valentin was
in een paar uur uitverkocht. Hij
voegde zich. bij de hofhouding om
nooit meer weg te gaan. Hij ging
mee naar Lulu, naar Mecheria,
naar Algiers om Garillon te halen,
naar Oran om vrouwen te halen.
Dagenlang heeft hij met rijn vracht
autootje in de stoet meegereden, tot
hij afknapte en uitgemergeld er
gens achter bleef.
ie
OP een middag reed Ox met zijn
amphlbiewagen langs het ter
rein van de mijn. Hij kwam daar
wel vaker langs. Er lag een grote
berg kolengruis, die elke dag klei
ner werd. De installatie van Van
der Loo stond er naast, en aan de
andere kant van de machine ston
den vierkante stapels briketten, die
elke dag groter werden. De laatste
weken was de berg kolengruis al
geslonken tot een onaanzienlijk
hoopje, terwijl de stapels briketten
de omvang hadden aangenomen van
een indrukwekkend rotsmassief. Het
karwei liep op zijn eind. Het werd
langzamerhand, tijd de aandacht
weer op het Krwo-mear te richten.
Van der Loo had echter kans ge
zien in zes maanden tyd honderd-
twinügdmzend gulden er door te
jagen, en bovendien nog voor een
bedrag van vierduizend gulden
schulden te maken. Hü had even
wel nog een -achtduizend gulden te
vorderen van de mijn. Het plan was
daar de schulden mee te betalen
en de tocht door de Sahara van te
bekostigen.
Toen Ox die middag langs het
terr'in reed zag hij iets vreemds
gebeuren. Van het rotsmassief van
steenkolenbriketten. kwam in een
zwarte stofwolk een kleine lawine
naar beneden. En toen het stof was
neergedwarreld werd een brede
scheur zichtbaar in de stapel.
Of het aan het kolengruis ge-
de steenpersen
legen beeft, of
O WD AT zij had
den gehoord
dot het door een
goed leven was,
waren Anton Ox
en Jaqnes van
der Loo naar
Afrika getrokken.
Zij wilden naar
het Kiwo-m.ee r,
dat ergens in de
Congolese oer
wouden moest
liggen. Van der
Loo had daar een
huis geërfd. Hun
eerste lotgevallen
op de tocht naar
dat meer publi-
zeerden ujy reeds.
Om hun droom
te verwezenlijken
hadden zij geld
nodig, en de man
die hun dit kon
verschaffen was
Barré. Ox maakte
ttfn eerste contact
in het huis van
de ze man via
diens vrouw,
Marguerite, die ix
op de foto hier
naast ziet. Van der Loo is met Bar
ré wijn gaan drinkenU ziet hen
tezamen zitten op de foto hieronder.
is niet duidelijk geworden, maar in
die week zakten de torenende sta
pels briketten langzaam maar zeker
m tot er weer precies zo'n berg ko
lengruis lag als zes maanden dertig
meter verderop had gelegen. Dé
mijn stelde een eis tot schadever
goeding in tegen Van der Loo, en
diens schuldeisers vroegen zijn fail
lissement aan. Een van de vracht
wagens werd publiek verkocht om
zsjn schulden te delgen.
Drie dagen later reden Van
der Loo en Ox de Sahara in,
met achterlating van de steen
fabriek, de Zwitsers, en de
laatste vrachtauto. Ze waren
samen duizend gulden rijk, en
ze waren dronken, want ze
hadden in de haast hun water
voorraad in vuile benzine-
blikken getankt, zodat het
drinkwater bedorven was' en
ze hun dorst moesten lessen
met wijn. Zevenduizend kilo
meter achter de trillende hori
zon lag het paradijs.
U legt om te beginnen het gehele patroon uit op de
te gebruiken stof pplgens nevenstaajpt* voorbeeld. Na
het patroon met 2 dm naad uitgeknipt te hebben, naait
u eerst de figuumaadjes in het rugpandDaarna rim
pelt u de gedeelten van het voorpand in, waardoor u
de figuurnaden verkrijgt.
Het armsgat werkt u af met een schuine bies van
de zelfde stofdie u eerst aan de goede kant opnaait
en later aan de binnenkant tegenzoomt.
Nu naait u de kraag aan de verkeerde kant van de
japon, slaat hem om, en werkt hem tegelijkertijd met
een schuine bies af. U rijgt de plooien in de achter
baan en het smalle voorbaantje, stikt de zijbanen en
naait de plooien hier weer op.
Het lijfje kunt u can de rok naaien en de onder
kant van de rok werkt u af met een zoompje van
pl.m. 3 cm.
Hierna stikt u de zijnaden van de bolero aan elkaar
en knipt u een schuine bies die aan de goede kant
van de bolero gestikt wordt en u aan de binnenkant
tegen moet zomen. Op de zelfde manier kunt u de
mouwen afwerken. Het kraagje zet it op de bolero
gelijk u het bij de japon gedaan hebt. Het is aardig
de bolero te laten sluiten met een strikje of een apart
knoopje.
Benodigde stof: 4.20 meter van 90 cm. breed.
Afgehaald aan ons Jcanfoor bedraagt de prijs van
dit patroon slechts 35 cent. Toezending per post is
eveneens mogelijk, de prijs bedraagt dan 50 cent. Bij
toezending per post gelieve u ons een postwissel toe
te zenden van 50 cent met de vermelding welke maat
er gewenst wordt.
sf fccA.
JiéfHfEN
Sf Al/fZift
voor?.
De foto's werden gemaakt door Ox.
Binnenkort publiceren wij het slot
van het verhaal over hun auonturert.
IN veel bedrijven wordt tegenwoordig een prestatieloon toegekend. Dat
wil zeggen, dat de hoogte van het loon varieert met de hoeveelheid gele
verde arbeid.' De arbeiders hadden vroeger vaak een zeker wantrouwen
tegen het prestatieloon, omdat het de werkgever gelegenheid bood tot
„afsteken" van de tarieven. Als de arbeider door hard werken een be
hoorlijk loon had bereikt, verlaagde de werkgever soms de tarieven, waar
door met evenveel arbeid een lager loon werd verdiend. Na de oorlog heeft
de Overheid bevoegdheden gekregen waardoor rfj op de prestatiebeloning
toezicht kan uitoefenen en het z.gm. „afsteken" kan voorkomen. Jammer
genoeg gebruikt zij die bevoegdheden niet altijd op zodanige wflze, dat aan
de arbeider het volle prestatieloon onder alle omstandigheden
borgd is.
Advertentie (l.M.)
K. L. schrijft: Ik ben bouwvak
arbeider, Wij werken op door het
College van Rijksbemiddelaars goed
gekeurde tarieven. Volgens onze
prestaties zouden wij zo ongeveer
35% overvei dienste moeten hebben.
Mijn werkgever peigert meer dan
25% uit te betalen. Hij zegt, dat hij
niet meer mag betalen. Is dat juist?
Antwoord: De situatie is als
volgt. De loonregeling voor het
Bouwbedrijf geeft basis-tijdlonen
j aan met de mogelijkheid van ma
ximaal 10% oververdienste bij ar
beid in tarief. Het College van.
Rijksbemiddelaars gec-ft nu aan ver-
Advertentie l. M.)
V xolt morden.» .kiplekker"
alt bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal
In uvr ingewanden doen stromen, anders
verteert uw voedsCI niet, bet bederft,
raakt verstopt, wordt humeurig en
loom. Neem de plantaardige CARTER'S
LEVERZTLLETJES dm die liter gal
op to wekken en uw spijsvertering en
stoelgang op natuurlijke wijze te regelen.
Een plantaardig zacht middel, onOver-
troffen om de gal te doen stroman.
I Elat Carter's Leverpilletjes.
schillende werkgevers toestemming
hogere lonen uit te betalen, mits de
beloning geschiedt volgens bepaalde,
door het College goedgekeurde ta
rieven. "Wij nemen, aan, dat uw werk
gever ook zo'n vergunning heeft
ontvangen. Deze zal vermoedelijk
wel zijn opgesteld op de wijze waar
op de meeste vergunningen voor het
Bouwbedrijf zijn geformuleerd.
D.wz. dat de vergunning nadrukke
lijk de bepaling inhoudt, dat aan de
gezamenlijke tarief-arbeiders ge
middeld niet meer dan 25% boven
het normale tijdloon mag worden
uitbetaald. Wanneer uw werkgever
dus zegt, dat hij niet meer mag be
talen, heeft hij, formeel theoretisch,
gelijk. De bedoeling is echter, dat
uw werkgever, indien zijn. arbeiders
door hun prestaties aan een hoger
loon zouden toekomen, het College
van Rijksbemiddelaars hiervan in
kennis stelt. Hij krijgt dan automa
tisch vergunning de hogere Ionen, te
betalen.
Deze vrij omslachtige methode is,
naar wij vermoeden, gekozen om het
College een inzicht te geven in de Icon-
hoogte van de In tarief werkende onder
nemingen. Het Is begrijpelijk dat de
Overheid In deze tijd van geleide
loonpolitiek toch wil weten hoe het
met de lonen in die ondernemingen
staat. Het valt naar onze mening ech-
■rounistische „kruistocht"-idee van be- wapening zozeer alle krachten en hulp-
paalde die-hards. Maar wanneer men. bronnen opslokt, dat het eigenlijke werk
^eE over^el(j bedreigd wordt.
„Enerzijds-anderzijds" ook in het ap
pèl op de militair. „Gij zijt bereid, uw
leven en. alles wat gij bezit op het spel
te zetten in dienst van het recht." Maar
tevens: de weigering van de dienstwei
geraar herinnert er ons aan, „dat er een
christelijke weerbaarheid is zonder wa
pen, tot welke wij allen opgeroepen zijn,
dat er een offerbereidheid is in de na
volging van Christus en dat wij op de
toe ontkomen dat het onderhavige pa en hun regeringen een neuiralitelts-
probleem met name onder Christenen politiek door slechts zeer weinigen mo-
wel altóós tot verschil van inzicht en gelijk of verantwoord wordt geacht" en
houding leiden zal? Maar het is ook de evenzeer wordt uitdrukkelijk gesteld:
DE MIJN IN KENADSA
voor een zwarte berg twaalf
millioen francs
Oorlog en vrede. Wat is daar
tegenover de houding der
serk? De in „Kerkten Vrede"
verenigde christen-antimilita
risten hebben die vraag bij her
haling aan de synode der Ned.
Hervormde Kerk gesteld. Aan
het geven van een
antwoord heeft die
synode zich niet
onttrokken. Zij gaf
een commissie op
dracht haar voor te lichten en
te adviseren.
Aan die opdracht, haar in No
vember 1951 verstrekt, heeft die
commissie gevolg gegeven. Een rap
port is aan de synode uitgebracht
door ds A„ J. Jörg, ds C. D,. Mou-
lijn, mr M. de Niet, dr K. E. H,
Oppenheimer; ds A. C. J. van der
Poel, dr A. J. Rasker mr. W. F,
Schokking en mr G. J. Scholten..
De synode zal het rapport, dat zij
met vier stemmen tegen aanvaard
de, aan alle ambtelijke vergaderin
gen der kerk sturen. De voorzit
ter van de commissie, die het rap-
port opstelde, deelde ter vergade- gaat. En dat is dan al dadelijk vooral „Terwijl wij als Kerk de absolute
zwakheid van bet stuk, dat als *t ware
voortdurend „met zich zelf discussieert",
dat weliswaar de gewetens „scherpt",
maar toch eigenlijk de concrete beslis,
singen aan de enkeling overlaat.
Zo beschouwd, kunnen vooral de man
nen van „Kerk en. Vrede" met het stuk
tevreden zijn. Het geeft allerminst een
volledig fiat op hun opvattingen, maar
wel stelt het de huidige Westerse poli
tiek van consequente weerbaarmakmg
der Atlantische gemeenschap zó proble
matisch, legt het die politiek zo uitdruk
kelijk „in de waagschaal", dat bij dege
nen die zich min of meer bewust ach-
oui van de aangehaalde
laatste als voorbeeld te nemen, aan een
bepaalde èndere geestesgesteldheid zo
ver en zo makke lijk tegemoet komt, dat
men suggereert dat -de Nederlandse pers
zich voor „leugenpropaganda" laat ge
bruiken, dan treft dit te onaangenamer,
omdat tegelijkertijd een veroordeelde
karakteristiek van het aanwijsbare
gevaar ener zeer bewuste christen
vijandige communistische en semi-com- M
mumsUsrti» Pta -ea voorlichting ont- -guur van dle oHerberciih=W -
breekt. Hier verleidt de bcgrtlpoltlEe be. me8r tnogen verwachten dan van ge-
gcerte tot onpartijdigheid de rapporteurs weid." En dan weer de reserve daarop:
tot een relatieverms van het democra- „vjfj geloven allen aan dcre ehristcHike
-Jsche willen, denken en doen, welke weerbaarheid: de vraag 0[ wij haar, met
reer gevaarlijk een bepaalde zucht tot uitsluiting van alle gewapende weer-
permanente zelfbeschuldiging nadert. baarheid. In deze zondige ejl van geweld
Wij zetten onze lectuur van het stuk en onrecht vervulde wereld in alle om-
voort. Steeds weer wisselt standpunt- stand Igbeden kunnen en mogen toepas-
enerzijds standpunt-anderzijds af. Zekere sen, durven wij echter niet bevestigend
aldus het rapport, „zoals de overheid beantwoorden,"
hei zwaard draagt opdat onder de on- W(j deden uit het rapport slechts
üerdaaen hun ten goede, hel recht enkele grepen.. Men 2iet het: het geeft
wordt gehandhaafd, behoort het ook tot geen antwoord. Duidelijk blijkt
taak, de onderdanen te beschermen te- dat uit het slot: „Terwijl wij als Chrla-
gen onrecht, dat hun van bulten af door tenen naar de Heilige Schrift de'over
een aaiwa soorlog zou kunnen worden ons gestelde overheid moeten gehoor-
aangedaan." Maar vlak daarop: „ont- zamen... ken het zijn. dat wd om
daan van alle glans van romantiek Is Chnstus' wil op de een of andere ttfd
de oorlog een massale moord en: „de onze solidariteit met de overheid en met
tegenwoordige vorm van oorlogvoeren net volk moeten bewhzen door onge-
is een middel dat tot bereiking van vre- boorzaamheid"
de, vrijheid en gerechtigheid uitermate
bedenkelijk is" en: „wij kunnen niet na- „vanwaar die paradoxale tegenstelling'»
laten ons met schrik af te vragen of de «E, uiteraard inhaerent aan een ge»
kelijkheid zonder voor be- ongerechtigheid waarmede gestreden ioyfegemeensehap die enerzijds (weer
wordt, met soms even erg of erger is .du veJ."
dan de ongerechtigheid waartegen de
strijd gaat,..* En dat is dan toch wel "dwzöds haar Jeden hebben te
zo'n geduchte reserve op het aanvanke- beslissen m^een „zon-
ltjk ingenomen standpunt van de over-
heidsphcht tegenover agressie, dat men
zich afvraagt of er nu nog wel iets an
ders dan tot een consequent anti-mtli-
tairlame kan worden geconcludeerd.
Maar dan gaan de meningen wéér uit
een „De schrik
er onder
ter zeer te betreuren, dat het middel,
waarvan het College zich bedient ont
op de hoogte te blijven, voor de arbei
ders niet bedoelde nadelige gevolgen
kan hebben, De werkgever is nJ. hele
maal niet verplicht een vergunning aan
te vragen om meer dan 25 overver
dienste te mogen uitbetalen. "Wanneer
hö verkiest zich te houden aan de tekst
van de oorspronkelijke vergunning, die
een oververdienste van meer dan ge
middeld 25 verbiedt, gaat hij volko
men vrij int. Hij overtreedt daarmee
geen enkel voorschrift en hij is dus ook
niet strafbaar. In theorie bestaat mis
schien de mogelijkheid dat de arbeider
voor de burgerlijke rechter zelf eea
vordering instelt cm het meerdere bin
nen te krijgen, maar hier doen 2ich
zulke Ingewikkelde bewijakwesties voor.
afgezien nog van formeel-juridische be
zwaren, dat de kans op succes niet
groot Is.
Veel beter zou het zijn, indien het
College zou afstappen van zljrt gewoonte
het werken in tarief per vergunning te
regelen en gebruik tc maken van zijn
bevoegdheid een bepaald belonings
systeem bindend op te leggen, desnoods
met de verplichting voor de werkgever
het College regelmatig van de lonen op
de hoogte te houden. Op de naleving
van zo'n bindende regeling kan de loon-
contrftledienst toezicht uitoefenen op
een meer doeltreffende wijze dan. bij het
vergunningenstelsel het geval is. Op
deze wijze zou het loon in evenredig
heid lot de prestatie onder alle om
standigheden gewaarborgd zijn en zou
aan het zo begrijpelijke wantrouwen te
gen hei prestatieloon de grond kunnen
worden ontnomen.
Wil A. E, die over een onder-
houdsquestie schreef, zijn volledige
naam en adres opgeven? Brieven
zonder deze gegevens worden n.I,
niet beantwoord.
„Ook wij, als West-Europess Christenen
i 01®t dmifoumii. n«i' vj«* u<aaiujj, „ui
^atLsche' Westen, en genieten vele daan van alle glans van romantiek
voordelen van de betere gereeh-
tigheid, meerdere vrijheid en welvaart,
waarvoor wy dankbaar zijn. of althans
te zijn", terwijl tevens de pas
lage treft: „Wtj verkeren,
ook als Kerk. in de noodza
kelijkheid zonder voorbe
houd te moeten kiezen te
gen ideologie en practij-
ken van het communistische
regime", doch hterop vol
gen dan een aantal reserves,
RE5ERVES
„Dit kan echter «let betekenen, dat
wij ons nu ook zonder voorbehoud Ver
eenzelvigen met alle ideologieën en
practjjken der democratieën."
„Wij mogen met blind zijn voor 't ge-
dige
dat
- - - -- „ija .iAItl, MiCUCIJ U<1uc
vaar dat ook wij, bewust of onbewust, oorlog door de christelijke kerk onder
flUe omstandigheden moet worden afge.
wezen:
ter die politiek stellen, door dit rapport bevangen zijn in ideologische voorstel-
op z'n minst bepaalde gevoelens var. Imgen. welke vanuit het Evangelie niet
onzekerheid aangaande de juistheid kritiekloos aanvaard kunner 'orden.'
hunner opvattingen kunnen worden op- zui;en om der wille
gewekt, ons ook niet tot het laatste t.
Dit ia In feite een op verontrusting schuldigen tegenover de critieK, die zo-
gerlcht en déArvan getuigend rapport, v/el uit het communistische als uit het
Het gaat af dadelijk uit van de angst Aziatische Oosten wordt ingebracht te-
die volgens de rapporteurs de wereld gen Westerse zelfverzekerheid en supe- staan en het niet strijden een grotere
vervult, van de bezorgdheid over rloritcitsbesef, tegen onchristelijkheid zonde zou zijn
toekomst waaronder men gebukt to onze levenswijze."
te beslissen in een
wereld", waarvan de Schrift zegt
steeds oorlogen zullen zijn tot
Christus' wederkomst. Hier ligt ter
zake van hel vraagstuk oorlog en vrede
„des Pudeis Kern", De christelijke kérk
zal zich daar nooit deflnitief-eenzydlg,
steeds to pararoxale tegenstellin-
zljn, die menen dat de °v«* ma*?n ^"ken
?o genen brengt het rapport
niets „nieuws" en kon het dat ook
de grote meerderheid acht het riet brengen. Daarom overbodig?
I hierover fs zo groot, dat
echter, ondanks deze ook haar beang-
ihristus stlgende vragen, de plicht der overheid
veront- zich tegen een gewapende aanvalsoorlog
te weer te stellenin een geval van
het uiterste gevaar, waarin de meeat
elementaire mensenrechten op h«t spol
ring van de synode mede, dat er in
de commissie aanvankelijk zeer te
gengestelde inrichten aan het licht
kwamen, maar dat men tenslotte
eenstemmig het stuk aanvaardde,
dat „een scherping van de gewetens
en een woord van troost" bedoelt te
zijn.
Wanneer ,,2eer tegengestelde inzich
ten" tot eenstemmigheid komen, kan
dat niet anders geschieden dan via hel
compromis. Geest van compromis adem*
het stuk dan ook Inderdaad. Dat is de
eerlijkheid van het stuk. want waar-
Een zelfde „enerzijds-anderzijds"-hou-
ding neemt het rapport t.a.v, de bewa-
politiek gezien, maar men moet zwart-vviMekening, zoals die ïn de com- d,®
kerkelijke getuigenIsaen ala dit nu een- munistische propaganda gebruikelijk is, derheid, „tot de taak der overheid -
maal niet politiek zien een minder verworpen, mogen wij daar zeen omge- aan
verworpen, mogen
keerde wit-zwart-
stellen."
Waarna dan „een zeer dringend be
roep {wordt gedaan) op hen die. werk-
zulk een
weer de reserve: de kerk
i politiek 3
positief begin dan een aanhef geweest
ware, waann inplaats van met bezorg
de angst met moedige vreugde gewag
zou zijn gemaakt van het gelukkig
groeiende besef van internationale ver- zaam "in pers en voorlichting, zulk een
bondenheid tegenover de agressie van enorme verantwoordelijkheid dragén,
een totalitarisme waaraan de door de zjcfc voor leugenpropaganda te la-
Christelijke kerk beleden gerechtigheid ten gebruiken."
vreemd is. Het is ongetwijfeld goed, dat to dit
'Voortgaande tn de geest van die aan- rapport de kerk zich aan.de hand van .- ,f>rTJ..uu.-
hef wordt dan ongetwijfeld geccmsta- al dte geciteerde reserves verzet tegen raat is^ ook een geweldige verweking
teerd, dat voor de volkeren van Euro- haar gelijkschakeling met de anti-com- gelegtn En; het is mogelijk dat de be-
-teienlnz tecenover moet steedi „waarschuwend vragen of
het overheid en onderdanen, en ook de
internationale organisaties der volke
ren inderdaad en ten volle om waar
achtige vrede en gerechtigheid te doen
Is." (Jammer, dit tussen haakjes, dat die
Internationale organisaties alleen in
deze critiache zin genoemd worden en
verder in het hele stuk ntet.J En: in
het bezit van een-militair maehtsappa-
MiSBcbien! Maar de aandrang op
enig kerkelij'k antwoord wag nu
eenmaal groot. Opportuun? Een
moeilijke vraag! Inopportuun zou
men het kunnen noemen, inzover-
re het juist in een tijd dat elk
bezwijken der democratischs kracht
elk nalaten der Westerse paraat
heid in de meest letterlijke zin „uit
den Boze" heten mag, zoveel ruim
te aan het anderzijds ten- koste van
het enerzijds laat, dat het nu niet
bepaald tot de versterking van het
Westerse „moreel" bijdraagt.
De Kerk echter, en van héér uit
gezien .terecht, zal zeggen dat dit
dan ook"'niet tot haar, aan de over
heid noch - „Staatsrason" gebonden
critische taak, behoort.
En gelukkig, zij kan althans in
het Westen die taak in vrijheid
vervullen.
Oplossing voor het
bromfietsprobleem
Naar myn mening is de brom
fiets een verschijnsel in het weg
verkeer dat nóch met de gewone
fiets, noch met andere gemotori
seerde vervoersmiddelen kan wor
den vergeleken. Waarom streeft
men er niet naar voor dit ver
schijnsel apart ook een aparte op-
lossi/ig tof stand te brengen?
Bijvoorbeeld, door langs de hoofd
wegen een streep fe kalken, waar
achter de auto's en motoren niet
mogen komen en waarachter de
bromfietsers kunnen brommen?
Daar waar fietspaden langs de
■wegen liggen, krijgt men op deze
wijze twee fietspaden: één voor
gewone wielrijders en een voor
brommers. Onze leuze zei: voor de
aparte fiets een fietspad apart.
Bromfietsers horen niet op het ge
wone fietspad en ook met op da
weg.
B. v. R.
Voorbeelddat ons ter
navolging strekt
Ik ben geen vriend van Sowjet-
Rusland en het Russische systeem.
Maar er is één ding, dat ik van
de Russen graag zou willen over
nemen, Elk jaar, aan het begin
daarvan, zo las ik in het boek van
oud-ambassadeur Visser over de
Sowjet-Unie, krijgt elke Russische
automobilist drie bonnen uitgereikt.
Begaat bi] een verkeersovertreding,
dan wordt één van deze bonnen
ingenomen. Maakt hy een tweede
verkeersfout, dan houdt men de
tweede bon in. Enzovoorts. Is de
automobilist alle drie zijn bonnen
kwijt, dan mag hij niet meer ryden
en moet hij wachten tot het nieu
we jaar, waarop wederom drie
bonnen worden uitgereikt. Zou iets
dergelijks, hier toegepast, er ook
toe kunnen bijdragen het ontstel
lend groot aantal verkeersongeluk
ken te verminderen?
ABONNEE.
Niet naar Zuid-Afrihal
In Zuid-Afrika wonend, zou ik
graag de vraag willen stellen: Zijn
er geen betere emigratie-landen
voor een Nederlander dan deza
Unie, waar de gemiddelde bewoner
een Nederlander een „vervloekte
Hollander" noemt? Zomin als ik
een Spanjaard zou aanraden zich
in Mexico te vestigen, zomin zal ik
een Nederlander aanraden naar
Zuid-Afrika te gaan. De bewoners
van de Unie hebben niets, met da
Nederlanders gemeen. Hun karak
ter en moraal is Bnders. Boven
dien: in Zuid-Afrika kijkt - men
achteruit, niet vooruit.
EEN NEDERLANDER-
