JEAN-LOUIS pisuisse; zanger
I Dichter-componist DIRK WITTE
I
Twee groten van het Nederlandse Cabaret
DEZE WERELD - DEZE WEEK
RECEPTENHOEKJE
OTHELLO": Orson Welles9 strijd
tegen het toneel
Aandacht
r~ -
VJ
Na hun dood verviel
Nederland tot een
zangers-armoede
waarvan het zich
nu nog niet heeft
kunnen herstellen
Ontwerp-kieswet in
Indonesië gereed
ROTTERDAMSE BIOSCOPEN
Krachtige film vol vaart, maar
Shakespeare komt tekort
r
Verkiezingen in
Amerika
Ongerustheid in
Europa
Boodschap aan de
Fransen
Het kan toch nog
meevallen
Wie worden Ike's
medewerkers
V
Ht&rtHrtm
vmm
Zateri3ag 8 November 1952
Jean-Louis Pisuisse is be
graven op Oud Eik en Duinen
te 's-Gravenhage, Dirk Witte
te Naarden. Aan Pisuisse's be
grafenis was een enorm af
scheid voorafgegaan, in het
Concertgebouw te Amsterdam
Waaraan geen Kunstcoryfee
ontbrak; ook Dirk Witte's be
grafenis had heel de Kunst-
Wereld op de been gebracht.
Van de zangers-armoede, waar
toe Nederland verviel na hun
dood heeft het zich, 25 en 20
jaar na dato, nog niet hersteld.
Dat Nederland zo'n armoede voor
zag, bleek uit de kolommen vol
ontsteltenis en uit de woorden
waarin de beste vrienden van Pi
suisse hun gevoelens trachtten weer
te geven. Het wonderlijke lot wil
de, dat Dirk Witte de eerste spre
ker aan Pisuisse's baar zou zijn;
hij zeide; „Nu jij weg bent, Zwiep,
is de goede, de gouden tijd voorbij
Zwiep, ouë makker, goede reis!"
Pisuisse was ieders kameraad ge
weest, er viei altijd .ontroerende
pret met hem te beleven, hij zat
vol snaaksheden en kwinkslagen
en durf. vóór hij zanger werd met
een zwart-fluwelen boulevard-buis
aan met de wapperende lavalière,
was hij zwervend journalist ge
weest (o.m. ten bate van het Rot
terdamse kinderhuis Weikom, dat
toen aan de Kortekade lag), en
dóarvoor had hij in de grote re
portage gezeten. Zijn stukken over
de ramp met de Berlin, toen hij
tot zeven malen toe bij vliegende
storm met een sleepbootje in zee
stak, "Om naar die arme bliksems
die daar In het want boven het
gammele wrak bungelden" toe te
gaan, werden verslonden, Zijn va
der. inspecteur bij het Loodswezen
te Vlissmgen, had niets van al die
veelzijdige aanleg vermoed, toen htj
enige jaren vroeger tamelijk mis
moedig had gezegd: „Als jij ooit
«en draaglijk hulponderwijzertje
wordt op het Zeeuwse platteland,
dan kan de familie haar handen
fijn-knijpen van gelukt"
Wereld in lied-vorm
NJiJJT het Zeeuwse platteland doch
de wereldkou Jean-Louis PL
suisse opeisen en hij zou die we
reld aan zijn vaderland in lied
vorm teruggeven. Hij.zat in Parijs,
de haard van het goédgezangen ie*
venslied, hij zwierf naar ïndië
om er het vaderland te ontmoeten,
hij kwam terug „als een senti
mentele spreeuw op een smeltende
zomeravond", en als hij gehuldigd
werd, konden hem oprechte tra
nen in de ogen schieten en dan
kon hij, ineens hees, vragen: „Aan
WIE de stem van Pisuisse
nog. eens WEI noren, moet
Zondagavond 30 November naar
bet A.V.R.O.-programma „Uit
de Schuifla" luisteren, Alex do
Ha3S zal dan in een speciale
Pïsuisse-herdenktng het prach
tige repertoire van de grote
zanger belichten. Ale* de Haas.
dje ook de foto's by dit artikel
welwillend ter beschikking stel
de, zal uit zijn eigen collectie
een voortreffehjk-gecenserveprfle
plaat met de stem van Pisuisse
laten horen,
Het Gezelschap waarmee Jean-
Louis Pisuisse omstreeks 1326 op
trad1 Van links af: Jan Hemsmp,
Jenn'J Gilliam*, Pisuisse en Paul
L?NKELE mensen van mtddclbare leeftijd zitten
A-r bi/een, in gespannen aandacht verenigd bezig
met een moeilijk merk, een moeilijk, viftnnelijk
precisie-tvcrk. Onverwacht begint een hunner te
neuriën„Travaillef". Intonatie en weergave van
de typische dictie waarmee het ons allen 25, 30,
35 jaar geleden toegezongen moet sün door een
van de boeiendste, bewogensto liederstemmen tmn
Europa, roepen iets in ons wakker en zonder eni
ge afspraak zetten wij het ,Mcns. durf te leven!"
in en het geheimzinnige, wrange lied van de jonge
man, die zijn mooie vrouw moet afstaan aan de
koning in ruil voor het maarschalkschap van
Frankrijk, maar zijn hart breekt; de jonge vrouw
sterft door het geraffineerd ingrijpen van de ja
loerse koningin, en de enige, die nog dansen kan
om al dat menselijk leed, is de nar, die het geluid
van schrille trommen nabootst, „rataplan-plan-
plan-planDan, na een stilte, komt onwille
keurig de naam van de zanger als levend op ons af: Jean-Louis
Pisuisse, Zoals hij met s'h plttig-Zeeuws uiterlijk innemend voor het
doek kwam en met zijn sonore stem, aankondigde „en nu, dames en
heren, kom ik met een gewoon Hollands liedje van een gewone
Hollandse jongen met een gewone Hollandse naam: „M'n Eerste
van Dirk Witte",
Hu. achtera/, heeft het nog niets van z'n melancholische by smaak
verloren, dat beide begaafde mannen aan de Nederlandse Kunst
ontvallen zijn, beiden op een noodlottige wijze, betden toen zij 47
jaar waren, beiden in een November-rr.aand. Want het was 26 No
vember 1927 toen Amsterdam, Nederland en de wereld opschrokken
van een serie achter elkaar afgevuurde revolverschoten op het
Remorandtylein, waarmede Jean-Louis Pisuisse en zijn vrouw,
Jenny Gilliams, werden vermoord, en het was 15 November 1932
toen Dirk Witte met zijn auto tussen Amsterdam'en Diemen in de
■Rtngyaart uan de W"'ergraafsmeer reed en jammerïfjfc omkwam.
^Het laatste is deze rw^nd 20, het eerste 25 jaar geleden.
DJAKARTA. De Indonesische
minister van Binnenlandse Zaken,
mr Moh. Roem, heeft medegedeeld,
dat hei wetsontwerp voor de alge-
mene verkiezingen vandaag aan het
kabinet wordt voorgelegd. Hij noem
de de voltooiing van deze wet de
sleutel om tot de normale toestand
terug te keren, Mr Moh, Roem was
van mening, dat het kabinet voor het
bestuderen van het 120 artikelen tel
lende ontwerp ongeveer een week
nodig zal hebben.
fAdvertentie LM.)
Een middeltje tegen griep
en verkoudheid
Dit receptje "is werkelijk uitstekend.
Neem- liter kokend water, los er
1 eetlepel suiker of stroop in op en
30 gram dubbel .geconcentreerde
Vervus (verkrijgbaar bij Uw apo
theker of drogist; prijs slechts 90
'et.): Even roeren en het is gereed.
Neem na elke maaltijd 1 eetlepel,
kinderen van 36 jaar 1 theelepel,
van 812 jaar 1 dessertlepel. Haal
'n 30 grams flesje Vervus in huis.
Snelle verlichting van spit
en jicht
Wij kennen tegen rheumatïek. jicht
en. spit in de rug geen beter middel
dan dit receptje, dat U beslist moet
proberen. Haal bij Uw apotheker o£
drogist 15 gram Rheumagic-olie,
prijs slechts 80 cent, en 85 gram
brandspiritus.' Vermeng beide in hx
schone fles. U heeft dan 100 gram
prima linament,. waarmede u de
pijnlijke plaatsen bet Dit ouder
wetse huismiddel doet de pjjn snel
verdwijnen.
jj
Prinses
Humphrey Boe art groeit weer lot «en
sxanletharde figuur in zijn rol ven
hoofdredacteur van The Day, het blad
dat met felle hoofdartikelen de strijd
snhindt tegen een „gang", terwijl het
bestaan van da krant door Intriges van
de eigenaren-familieleden nog slechts
een kwestie van dagen is. De kram gaat
er aan, maar voordien wint Humphrey
de stevige robber tegen de misdaad, „De
wie behoor ik nu toe?, aan de Pers,
aan de Kunst, aan mijn vrienden,
aan mijn vrouw, aan mijn kinde
ren, aan Jullie, of aan allemaal te
gelijk?".... Daarom was hij zo ge
steld op het land van Aristida
Brunnt en Xavier Privas, omdat
alles bij hem uit zijn ziel kwam,
en uit zijn impulsieve zuivere hart
dat aan geen enkele opwelling
weerstand kon bieden. Daardoor
ook werd zijn „Debout des Morts"
gruwetijk-beklemmend. zijn „Ser
res les rangs" geweldig, zyn „Durf
te leven!" veroverend.
Het was Zaterdagavond 26 No
vember 1927, dst een vroeger 'id
van pisuisse's gezelschap, toen Jean
Louis en zyn vrouw van Schiller
overstaken naar de andere zijde
van het Rembrandtplein, hen en
zichzelf neerschoot bij het beeld
van Rembrandt. De moordenaar,
stierf het eerst, Pisuisse een half
uur later in de politiepost van de
Halvemaansteeg. Jennny Gilliam s
anderhalf uur later in het Binnen
gasthuis. „Debout des Morts" speel
de ergens een orkest, gegrepen door
de ontzettende gebeurtenis. Privas'
Chanson des Heures de stemmen
stokten in de keel.
Onoverkomelijk verlies
VOOR Dirk Witte die door Pi
suisse ontdekt was en die een
tijdlang in het gezelschap van Pi
suisse meewerkte, was de dood van
Jean-Louis iets bijna onoverkome
lijks. AI had Witte zich van Fisuis-
se-als-chef losgemaakt, zijn werk
(hij dichtte en componeerde) bleef
hij voor de zanger met de wonder
baarlijke stem bestemmen. Witte
was al lang houthandelaar en di
recteur-inkoper van de Mijnhout-
maatschappij, toen-nog Iedere noot,
aan- zijn inspiratie ontsnapt, uit het
Gooi naar „Zwiep" ging.
Tijdens de langjarige mobilisatie
19141813 had de' Zaanse soldaat
Dirk Hermanus Witte een spotlied
je „Asperine-asperïen" gemaakt
waaraan de legerkamp-entertainer
pisuisse de grotpre bekendheid ver
leende, die het verdiende, De twee
werden vrienden en wel in die zin.
dat de „Franse" zanger ook gele
genheid kreeg naast het Nederland
se ..levenslied", waarvan" een Koos
Speenhoff wel het monopolie scheen
te bezitten, een ander genre te
„brengen", waardoor de cabaret
programma's aan kleur, fleur en
variabiliteit wonnen. Zelden heb
ben twee mannen met een grote
kunst-aanleg elkaar zó goed be-
grepen-en-aangevuld. als Pisuisse
en Witte. Pisuisse zocht de vrje
wereld om te kunnen ravotten en
stoeien met het Leven en om daar
van te zingen, en Witte „zocht het
dichter bij huis, op een lief brok
heid in het Gooi om te kunnen ra
votten en stoeien met een paar
uitgelaten kinderen en een paar ge
zellige honden."
Als hout-inkoper voor de Staats
mijnen reisde Witte wiens hart
zich verpand had aan Noord-Hoi-
iar.d naar Polen en naar Finland,
hij kende alle havensteden van de
Oostzee, voelde zich frère en com
pagnon van ieder die zijn hout naar
Holland voer en als de houtschepen
in de Rotterdamse haven losten,
bleef hij er tot het laatste bij;
slechts één ding kon hem 'ervan
weerhouden terug te rennen naar
het Gooi: dat was, als „Zwiep" op
trad in het Rotterdamse Pschorr.
Als hij dfm binnenkwam kon -Pi
suisse ineens het programma onder
breken door zonder enige inleiding
In te zetten: „Je leeft maar heel
kort, maar 'n enkele keer, En als
je straks anders wilt, dan kan je
niet meer", om zijn vriend Dirk
Witte daarna warm de band te
schudden: „Zo, ouë "orst op
vierkante meter!"
Op een mistige avond, in Novem
ber 1932, verdronk Witte in de
Ringvaart, een tegenligger had
hem verblind; toen men de auto
(Advertentie I. M.)
HOOFDPIJN!"
Miïniufdt HoofdoiinDoederi. Doos 47
Miiahardt Hoofdei j arable tten- Koker SÜ et.
optakelde stak uit het venster een
om hulp zoekende arm. Men be
groef Witte te Naarden, bevangen
over zoveel coïncidenties van slagen
voor de Kunst, want net verspreidde
zich de tijding, dat Carry van Brug
gen overleden was
U ET is wederom November,
en wederom stemt het
wonderlijke, grillige najaars
weer van Holland tot na
denken en her-denken. Als er
geen mensen waren geweest
als de Botterdammer Alex de
Haas zou het niveau van de
totKunst verheven Kleine
Kunst door de dood van
Pisuisse, van Witte en later
ook van Louis Davids voor
goed omlaaggetuim'eld zijn.
Allen die nog weleris gaarne
en Ket zijn. er gelukkig velen
het lied „Toen 'k een jongen
was van amper 18 jaar" aan
heffen, mogen zich dat deze
maand weieens even realise
ren, nu het 25 jaar geleden is
dat wij de Zeeuw Jean-Louis
Pisuisse, en 20 jaar dat wij de
Zaandammer Dirk Hermanus
Witte, beiden op een nood
lottige wijze, verloren.
Ieder ander lied uit „de goe
de gouden tijd" is ook goed.
zowel Het Land van Noord
Scharwou, als de diep-melan-
cholische Bretonse liederen
van La Paimpolaise, en Brave
Marin revint de guerre.
Orson Welles'
tweede po
ging om Shake
speare op het
witte, doek te
werpen is één
verbeten strijd
geworden om
alles te-vermij
den, wat maar
zweemt naar to
neel-imitatie.
Na zijn reeds
zeer persoonlij
ke, interessante
maar niet be
vredigende in
terpretatie van
„Macbeth" is hij
met de verfil
ming van het
machtige drama
der jalouzie
„Othello" wel héél ver ge
gaan....
Men zou het aldus kunnen uit
drukken: op basis van Shakespeare
heeft Welles een uitermate krachti
ge film van het zuiverste water ge
maakt, met enkele zeer schone epi
soden.
Of dit resultaat echter beant
woordt aan de geest en de drama
tiek van „Othello" is een .andere
zaak, die minder gemakkelijk is op
te lossen. Want Welles heeft „Othel
lo" zo geheel losgeweekt uit de sfeer
van het toneel, dat men aan de
maatstaven van piankénland in dit
geval bepaald niets heeft. Maar
pleit dit juist niet voor de integri
teit van de regisseur-hoofdrolspeler
als filmkunstenaal-? Wel is hü zeer
eigenmachtig met de tekst omge
sprongen; vele Shakcspeare-liefheb-
bers zullen weinig bewondering kun
nen hebben voor de wijze, waarop
hij het origineel besnoeid en aan de
volgorde geknoeid heeft.
Het kan in dit verband ook niet-
toevallig zijn, dat met uitzondering
van hemzelf vrijwel alle acteurs: o.a.
Michael Mac Liammoir (als de
boosaardige intrigant Jago) de onbe
tekenende „ontdekking" Suzanne
Cloutier In de rol van Desdemona,
Rodrigo en vooral Cassio eigenlijk
ver onder de maat blijven.
In andere richting
Welles heeft z'n kracht Immers In ge
heel andere richting gezocht: de uiter
lijke middelen, die op het toneel een
secundaire rol spelen, verhief hij tot de
man zonder angst" levert u niet alleen
bijzonder knap spel en spanning, maar
toont ook nog Keel wet facetten v*n het
krsntenwerk in de States. Richard
Brooks, de regisseur, maakte van het
typisch Amerikaanse verhaal''n knappe
en zeer onderhoudende film, die van
begin tot eind prat kan gaan op een
hoog tempo.
Victoria
Orson Welles als de Moor van
Venetië in zijn film „Othello",
waarvan de vervaardiging drie
jaar vergde. (Cineac),
drama zouden bepalen 'Wild schiet -
camera door gangen en zalen van Vene-
tiaanse paleizen, in al hun authentieke
pracht verfilmd tot décor en broedplaats
van heilloze plannen- Het middeleeuwse
Cyprus met de ruige vestingwallen
(daarvoorkoos men een Marokkaanse
stad), dB doolhof van trappen en kel
ders, de opzwepende werking var* stor
men en kolkende zeeën, van verblindend
licht en diepe echo duwen, dit alles ver
schafte de machtige omgeving, nodig
voor de voltrekking v*n het drama,
Bekroond
Niet zelden drijft die voortdurende
strijd tegen „verfilmd toneel" Welles tot
Bezochte beelden, tot opzettelijkheden
m de regie, die aan de schildering van
de Othello-figuur bepaald geen goed
doen. Het voortdurende geexperiroen-
normale" horizontale, niet steeds-stet-
gerende opnamen waren gestrooid in de
overigens schitterende fotografie (veel in
tegenlicht) van de Italianen Lavignino
en. Berberis.
Suggestief gebruik maakte de regis
seur van dreigende, extra-versterkte
piano- en claveclmbelaccoorden en als
't nodig was. werd ook de menselijke
stem vervormd tot een speciaal effect.
„Othello", die op het Festival te Cannes
met de eerste prijs en ln Nederland met
de ere-titel „Film van de maand" be
kroond werd, mag dan Shakespeare niet
ten volle recht doen, zij bewijst onom
stotelijk het talent van Orson Welles als
cineast pur sang (in CINEA.C)
„Wens niet teveel, want dat wordt Je
ondergang", is de diepere zin van d«
geschiedenis vaii „Aladln en zijn lamp".
Van de bekende fabel maakte Mono
gram een nieuwe versie, waarin Ala din
de wonderlijkste taferelen voortover:
wanneer hi) maar even zijn toverlamp
wrijft en een wena uitspreekt. Schone
vrouwen, griezelige geesten en een blin
de bedelaar, die allea opwerkt wat er
in de stad gebeurt, xtfa slechts enkele
van de 1001 figuren die u in technicolor
toestralen. Patricia Medina is de schone
prinses en John. Sands de diefachtige
Aladin.
Schiedammers hebben dubbel
reden zich over hun stad te
verheugen. Nu denk ik niet aan
de „dubbeï-yebeide". Wel denk
ik en dat is één aan hun
Sint Jan, zo schoon hersteld, een
van de weinige Hervormde
kerkgebouwen, waar ge alle dag
kunt binnengaan (want het ker-
kekantoor ligt ertegenaan). Daar
komt een mens uit deze t^d,
waarin zijn leven wel in atomen
lijkt te versplinteren, tot bezin
ning. Zelfs wie er een snipper
dagaan besteedt, wordt er uit
de versnippering van zijn be
staan getildGa daar eens zitten,
misschien speelt de onde dokter
hoog achter u op het orgel en
kijk1 dan voor u uit naar hst'
koor. Daar gloeien de ramen van
onze glazenier Marius Richters.
Zelfs op een trieste November
dag stralen daar de gestalten
van Johannes de Doper, de apos
telen en profeten, rondom het
Kind Jezus, dat ih het centrum
van de vijf ramen, het al in
glans overtreffend is geworden'
tot.het Lam Gods, dat de zonde
van de wereld wegneemtDaar
te zitten, dat te zien is dubbele
vreugd.
Het enige wat u nodip hebt,
daar i» de Sint Jan, zo goed als
in uw 'dagelijks, tot hoog tempo
opgeuoerd bestaan; voor uzelf en
voor tote u het naast'staat; voor
urn medemens en voor GodIe;
aandacht.
OBERMAN
DE aandacht van de wereld was deze week feitelijk slechts op één zaak
gericht: de verkiezingen in de Verenigde Staten. Begrijpelijk, want
van de vraag, hoe de Amerikaanse kiezers zouden stemmen, hangt voor een
groot deel het toekomstig wel en wee der mensheid af. Dat is de logische
consequentie van een situatie, waarin de wereld in twee kampen is ver
deeld en Amerika, door economische en militaire macht, de aangewezen
leider is van die groep van staten, waartoe op grond van haar levenswijze,
haar traditie en haar geografische ligging ook onze natie behoort. Zo kon
het gebeuren, dat in veie Westelijke hoofdsteden het regeringswerk, in
afwachting van het besluit der Amerikaanse kiezers, in zekere zin stilstond.
Intussen is de vraag, wie de vrije
wereld in haar strijd om het be
houd van de vrede en haar verde
diging tegen de communistische
dreiging zal voorgaan, beantwoord.
Met een onverwacht grote meer
derheid verkoos het Amerikaanse
volk de republikeinse candidaat ga-
neraal Dwight D. Eisenhower boven
de democraat Adlai Stevenson. Maar
nog is de vraag open en zij zal
het nog maanden "olijven of de
nieuwe leiding van zodanige aard
zal zijn, dat al die stromingen in het
Westen, welke, ondanks talrijke on
derlinge verschillen, ten aanzien van.
de werkelijke grote doelstellingen
eensgezind zijn, haar vol vertrou
wen zullen kunnen volgen.
HET is deze onzekerheid, om
niet te zeggen ongerustheid,
die in brede kringen in West-Euro
pa heeft geleid tot teleurstelling
over het feit, dat Eisenhower en
niet Stevenson is gekozen. Met Ste
venson had men geweten, waaraan
men toe was. De democratische
candidaat immers had er geen twij
fel aan laten bestaan, dat, welke
veranderingen hij ook in het wat
door corruptie aangetaste bestuurs
apparaat in Washington zou aan
brengen, het buitenlandse beleid
van de regering-Truman in grote
lijnen zou worden voortgezet. En
dit beleid, afgestemd op inperking
van het communisme, onder ver
mijding echter van te grote oor
logsrisico's, en steunend onder an
dere op militaire en economische
hulpverlening aan de vrije staten,
die dergelijke steun behoefden, ge
noot de instemming van de over
grote meerderheid der West-Euro
peanen, welke bezwaren men soms
ook tegen hepaalde onderdelen van
de Amerikaanse buitenlandse poli
tiek mocht hebben.
Het niet te miskennen gevoel van
onbehagen is een gevolg van de
wijze, waarop Eisenhower zijn ver
kiezingscampagne heeft gevoerd, en
van de bondgenootschappen, die hij,
omdat hfj zulks ter. behaling van
een overwinning nodig achtte, met
bepaalde gematigd tot extreem re-
actionnarie - *- ■*-
groepen ln da Ver. Sta
ten sloot. Begonnen met plechtige
beloften en het verkondigen va;»
hoge doelstellingen, geheel in over
eenstemming met de werkelijk
heidszin, de gematigdheid en het
begrip voor de inzichten van bui
tenlandse geallieerden, waarvan
Eisenhower in zjjn vroegere hoge
functies steeds had blijk gegeven,
liet de generaal zich in het verdere
verloop van zijn campagne in toe
nemende mate verleiden tot het
doen van weliswaar vage con
cessies aan zekere Amerikaanse
groepen, wier drijven men in Eu
ropa en ook in brede kringen in
de Verenigde Stalen, als uiterst ge-:
vaarlijk beschouwt. De in het voor
uitzicht gestelde „onbloedige" be
vrijding der Oosteuropese satelliet-
staten alsof dit mogelijk ware!
werd natuurlijk toegejuicht door de
McCarthy's en Jenner's in Ameri
ka en in het fpheirt door neo
nazi's la Duitsland, maar wekt*-in
Europa grote ongerustheid. Met de
belofte naar een onderzoek van de
mogelijkheid ener vervanging van
de Amerikaanse soldaten door Zuid-
Koreanen in Korea en een alge
mene inschakeling van anti-com
munistische Aziatische strijdkrach
ten in de worsteling om het Verre
Oosten gedaan ter wille van de
steun van moeders, die hun zonen
thuis willen hebben en van die
Amerikanen, die heil 2ien in de
ontketening van een nieuwe Chi
nese burgeroorlog was het even
zo gesteld. En wat Eisenhower's
verzoening met de leider van de
oude republikeinse garde. Taft, be
treft: de door Taft vertegenwoor
digde groep Amerikanen speelt met
de idee van een terugtrekking der
Amerikaanse troepen uit Europa,
zodra een Duitse strijdmacht,in
het kader van een Europees Leger,
is opgebouwd.Achter deze borst
wering zou Amerika dan als een
soort enorm vliegtuigmoederschip
moeten fungeren, met bases in
.Spanje, Engeland eh Noord-Afrika.
Maar zo'n politiek zou de Duitsers
automatisch tot de sterkste endaar-
om beslissende macht in het Wes
ten van Europa maken. Men kan
er daarom van opaan, dat Eisen
hower's verkiezing de Fransen nog
afkeriger zal maken van een rati
ficatie van het Verdrag over de
Europese Defensie Gemeenschap
dan zij al zijn en dat zij daartoe
zeker niet zullen overgaan, indien
Eisenhower zich op dit punt alsnog
niet duidelijk van Taft distan-
cieert. Nu is zijn speciaal tot het
Franse volk gerichte boodschap in
dit opzicht hoopgevend, maar ken
merkend voor de situatie van het
ogenblik blijft, toch,' dat buiten
Amerika Eisenhower's verkiezing
slechts in Spanje en Formosa (na-
tionalistiech-China) zonder voorbe
houd is toegejuicht,
*7 EER wel mogelijk is natuur]yk.
dat ten slotte alle ongerust
heid ongegrond zal blijken. Eisen
hower heeft nooit behoord tot die
rog altijd invloedrijke groep Ame
rikanen, die sinds het einde van de
Oorlog eigenaardig genoeg op twee
zo verschillende gedachten, als iso
lationisme tegenover Europa en sa-
belgekletter in Oost-Azië hinkten
Integendeel: gedurende zijn gehele
vroegere carrière, heeft hij zich doen
kennen als een man,die men in
het gehele Westen om .zijn onge
twijfeld grote gaven als bemidde
laar en om zijn gematigde opvattin
gen gaarne ih het Witte Huls had
gezien. Ais geen andere vooraan
staande Amerikaan ia. hij opde
w-fW
hoogte van Europa's bijzondere no
den en mogelijkheden. En steeds
heeft hij zich verzet Legen het duis
tere drijven van de „China-lobby"
in Washington, die ten aanzien van
het Verre Oosten een politiek be
pleit, welke zo goed als zeker in
een oorlog zou eindigen. 'Al deze
inzichten, die welhaast algemeen in,,
de vrijs wereld worden gedeeld,
kan Eisenhower maar niet eenvou
dig in de verkiezingsstrijd hebben
verloren.
DE vraag,, welke men zich thans
moet stellen,-is deze: zal Ei
senhower zich kunnen ...losmaken
van de meer reactionnaire elementen
3o het Amerikaanse politieke leven,
waarmede hjj zich na zijn bende-
mins tot republikeins president-
schapscandidaat verbond? De uit
slag der verkiezingen kan hem dat
niet moeilijk makm. De „aardver
schuiving" in het ki«erscorps 15,
daar de gelijktijdige verkiezingen
voor het Congres heboen aange
toond, niet zozeer een overwinning
voor de republikeinen alswel eec
persoonlijke zegepraal 'van o' Eisen
hower geweest. De velé .millioencrt
„kleine luiden", die hem hun stern
gaven, deden dit zeker niet, omdat
zij wensten, dat de rampzalige
Tafi's en McCarthy's de Amerikaan-"
se politiek zouden gaan bepalen. Zö
„Kan een olifant vergeten?" vroeg
Nicky", de caricaturist van de
,Jfew$ Chronicle" en schetste'
met deze vraag en de hierbij af
gedrukte tekening de onzekerheid,
waarin Eisenhower's verkiesing
Europa bracht. (De olifant is het
symbool van. de Republikeinse
Partij in Amerika, zoals de ezel
het is van de Democratische Par
ty van StevensonJ.
stemdenop hem, omdat zy ver
trouwen hebben in zijn integriteit,
omdat.zij geloven,: dat hij bekwaam
is om de" vrede te bewaren en de
welvaart te handhaven en waar-
schijnlijk, omdat-de eigenlijk on
Amerikaanse Intellectuele aristo
cratie van een Stevenson hun wat
vreemd was. Kiest Eisenhower zich'
als naaste "medewerkers de libe
rale politici, dit hém op de conven
tie in Chicago de overwinning Op
Taft bezorgden, dan is er weinig
aanleiding voor vre°-s, dat hij deze
kiezers,.'door het voeren van een
reactionnaire polit:, in het binnen
land en het.volgen van een riskan
te, egoïstische koers in het buiten
land,..zal teleurstellen. En buiten
Amerika zal men. dan opnieuw het
oude vertrouwen in „Ike" kunnen
«tellen.
