AR VOOR
I Wie ons ontvielen
Dit jaar toonde talrijke belangrijke
feiten in het kerkelij ke leven
Voorts
storm m een
porseleinkast
Storm in Hilversum
Politieke storm Storm op de beurs
Sociale storm
Economische storm
Storm in de Kamer
Storm in de AVRO
Storm in Fryslan
Storm in een
glas water
Storm over bet Storm in Alphen
gratiebeleid
IN KERK EN WERELD
8
Woensdag 31 fiecember 1952
P'roj. dr
K, Schilder,
theolüoa
VDOR Nederland begon 1952 in de meest letterlijke zin des
woords stormachtig. De zwaarste storm, die sinds een halve
eeuw in West-Europa had gewoed, deed z\jn intrede in ons land
tegelijk met het nieuwe jaar. Op Oudejaarsdag 1951 was het
weer fiog betrekkelijk rustig, maar in de ochtend van de eerste
Januari schoof een depressie binnen, die windstoten veroor
zaakte van 80, later zelfs van 100 km. per uur. Schepen strand
den op of kwamen in nood te verkeren voor onze kusten. En
zoals het die eerste dag was, zo bleef het de eerste weken van
een jaar, waarin de reddingbootPresident Jan Leis" van Hoek
van Holland een record aantal schipbreukelingen veilig aan de
wal bracht, niet echter zonder dat haar bemanning een zware
tol moest betalen aan de zee: Zondag 20 Januari spoelde het lijk
van schipper Arie Brinkman aap, die twee dagen tevoren over
boord was geslagen by een heldhaftige poging'mensenlevens te
redden uit het geweld van wind en golven. De storm was toen
juist bedaard.
Maar het was niet de enige, die wij in '52 zouden beleven. Telkens en
telkens opnieuw heeft het gestormd in de twaalf maanden, die nu achter
ons liggen. Begin Juni trok een windhoos een'vernielend spoor door Noord-
Brabant. om.enorme schade aan te richten in Volker en'Boekei. Felle wind
vlagen'joegen over plassen en meren.
Half Juli moesten onze watersportliefhebbers het opnieuw ontgelden:
zeilen scheurden en masten braken tijdens de „Braassem '52". En half
Augustus richtten storm en hagel grote schade aan op Zuid-Beveland.
Eind October teisterde een windhoos, Oud-Schoonebeek: bomen en tele
graafpalen knapten af, pannen gingen de lucht in en van één woning werd
het gehele dak afgerukt. Iets dergelijks was in ditzelfde jaar ook al eens
eerder gebeurd, De'storm waarmee 1952 begon blies opde laatste dag
dat hij woedde het dak van elf montagewoningen in Tuindorp-Kethel bij
Schiedam. November tenslotte bracht a*
een storm, die nog heviger was
dan die van Januari. Een gieren
de Noordwester legde de scheep
vaart iam en weer braken me
tershoge golven op onze stranden.
Tot-de schepen,'die op de Neder- IV IET minder - stormachtig dan
landse kust werdén geworpen bè- 1 voor Nederland is. 1952 voor
het verre Indonesië geweest.
Baron Michiels
uan. Verduynen,
diplpmoat
P. J. Schinidt,
politicus
n geworpen
hoordé o.a- de „Faustus", die
dwars door de pier van de Hoek
sloeg, zonk in de Nieuwe Water
weg en een ernstig obstakel vorm
de voor het scheepvaartverkeer
naar en van onze grootste haven
stad.
TJE stormen, die het lot be-
zegelden van het Pana
mese s.s. „Faustus", de „Had-
mar'* op de Maasvlakte joegen
en de „Frammeggen" op de
Hondsbosse zeewering deden
stranden, zijnniet de enige,
die in 1952 in Nederland heb
ben gewoed. Wij hebben óók
nog stormen van geheel ande
re aard beleefd eri .waarlijk niet
in gering aantal. Een
had men dus ook in 1952 nog te
maken met de gevolgen van de
bezettingstijd. Daaruit sproot ook
de
voort: gevolg van het feit, dat de
voormalige Ortskommaadant van
die plaats, als handelsreiziger in
ons land toegelaten, zo tactloos
was uitgerekend in een hotel al
daar zijp intrek te nemen en er
zes dagen lang zijn nog niet ver
geten gezicht te vertonen. Nasleep
van bezettingsjaren wasook de
waren de verkiezingen, die de
P.y,cLAitot de grootstepartij
van ons land maakten en een
opmerkelijk succes vormden
voor de doorbraakgedachte!
Voordien en nadien woedden
kleinere politieke stormen. In de
Katholieke Volkspartij,, waar de
rechter- en de linker vleugel af
zonderlijke drukgebieden bleveh
vormen; Niet altijd waren dé ge
volgen daarvan duidelijk zicht
baar voor de. buitenstaander. Maar
af'en toe waren er krachtige ruk
winden. Eén daarvan deed nog
zéér onlangs .een (dag)blad uit
prof. Koinme's handen waaien.. In
dit stormachtige jaar wag er bo
vendien:
In het Groningerland werd de
coöperatieve zuivelfabriek „De
Ommelanden" tot een belegerde
veste toen een koppige, werkge
ver zijn tijd niet bleek te verstaan
en daardoor het grootste arbeids
conflict ontketende, dat ons land
sinds de bevrijding heeft gekend.
Daarnaast was er een staking in
de haringvisserij, die zich een.
ogenblik ernstig liet aanzien en
die ons een Vlaggetjesdag zonder
loggerrace bracht, hoewel die la
ter tóch werd gehouden.
Moeilijkheden bij afzet en pro
ductie leidden tot een reeks van
ontslagen bij kleine en grote be
drijven. waardoor het werklozen-
cijfer met '174.916 in Januari het
maximum van na de oorlog be-
reikte. In Februari verminderde
het iets, tot 165.000, maar de, on
gerustheid die het gewekt had,
verminderde niet. „Op 1 Mei zul
len, het er. nog maar 100.000 zijn",
zei de minister van Economische
Zaken. Maar zijn „verwachtingen
wérden; danig beschaamd. Dat
lokte niet alleen een scherp pro
test van het N.V.V. uit, maar. ook
een
waar d.e regering duchtig aan de
tand werd gevoeld. Het was -trou
wens de enige storm-niét. die dit
jaar in de JCamersopstak.-Hevig
spookte het daar ook toen de
Christelijk Historische professor
G err ets on een overzicht gaf Van
de: ontwikkeling in Indonesië. Zijn
/Uiteenzettingen werden door de
woordvoerders van de Partij van
'de Arbeid „bedrog" genoemd. De
wijze, waarop de hoogleraar meen
de wijlen minister Van'Maarsse-
veen te moeten aanvallen wekte
felle verontwaardiging. In 's lands
vergaderzaal woedde tenslotte óok
nog een
Uit. protest tegen een beslissing
van de Raad van. Rechtsherstel in
zake effecten uit voormalig Joods
bezit, legde de Amsterdamse Ver
eniging voor de Effectenhandel er
het bijltje bij neer. Zij besloot tot
nader order geen officiële note
ringen meer vast te "stellen bet
geen haar een scherpe afkeuring
van de minister van Financiën be
zorgde. die overigens detoezeg
ging deed, dat de regering zo
spoedig mogelijk licht zou schep
pen in de kwestie der Joodse ef
fecten. Hetgeen het effect had, dat
de handel ter beurze werd her
vat. Nederland beleefde ook
met het gevolg dat de heer Wil
lem Vogt, de man, die men als.de
stichter van deze omroepvereni
ging mag beschouwen, min of
meer buiten de deur werd gezet.
Dat geschiedde in een vergadering
te Maastricht, waar een beklem- m
mende stilte heerste op het mo
ment, dat hij "de zaal verliet. Maar
dit bleek achteraf de stilte voor
een nieuwe storm te zijn, die
ontketend werd door een aantal
AVRO-leden, dat de geldigheid
van het >aan Vogt verleende ont
slag betwistte en dat voorts een
aantal grieven tegen de
naar voren bracht, die allemaal
hier od neerkwamen, dat dit een
dictatoriale omroep zou zijn. Was
de kern van deze storm in Maas
tricht gelegen. Nederland beleefde
in 1952 natuurlijk, zouden wij
haast zeggen ook nog een
Dat was er een met felle uit
schieters. De Friese Beweging ver
langde tweetalig onderwijs en eis
te. dat de eed of belofte in. het
Fries wettelijk zou worden toege
staan. De regering sprak van „ge
rechtvaardigde eisen", waarover
zij zich zou beraden. Op dezelfde
dag hoorde de dichter-joumalist
Fedde Schurer veertien dagen te-,
gen zich eisen en mocht de jour
nalist Wybenga geen eed in het
Fries afleggen. Dat alles ging ver
gezeld van huiszoekingen en ar
restaties. waarvan Fedde Schurer
zei, dat hij weigerde ze te kwali
ficeren. Toen de heer Wybenga
klaagde over een vorig optreden
der politie, kon de justitie er geen
nota van nemen, omdat de klacht
in het Fries was gesteld. De Leeu
warder politie nam echter wel
notitie van klachten van de heer
"Wybenga en weigerde inlichtingen
te verstrekken aan zijn krant en
een ander blad in de Friese hoofd
stad, Behalve.deze storm rond
culturele belangen,Veroorzaakten
zedelijkheidskwesties het afgelo
pen jaar ook de nodige beroering.
Zij leidden tot een
Goudse kunstenares Sonja E.
Meyer ontworpen plastieken, het
dansen in Avifauna en de rokjes
van een kinderballet, buiten
gewoon veel stof deden opwaaien,
zowel onder de burgerij als in de
raad. Wat hier gebeurde was Ne
derland op zijn smalst. Daarenbo
ven kon men in 1952 Nederland
óók op zijn malst aanschouwen.
Want Nederland zou Nederland
niet 'zijn. wanneer het niet ook
een -
had beleefd. Wellicht verbaasde
het U niet, dat ex-kapitein Ray
mond Westerling daar dé held van
was, de man, die'Nederland „apa-
tisch."' noemde,, die aankondigde,
dat hij. de Kamers langs legale
weg zou wegjagen en de Repu
bliek Indonesië langs illegale weg,
niaar die. dat .allemaal .niet per
soonlijk op een vergaderingkon
kómen,toelichten, ómdatde.-N&?
derlandsè justitie een arrestatie
bevel tegen hém had .uitgevaar
digd, reden., waarom hij maar in
Nederland .onderdook.. Hij. dook
zelfs de kelder in, toen de justitie
hem kwam arresteren op hetAch-
terhoekse kasteeltje, waar zij al
lang wist dat hij zich verborgen
hield. Maar die arrestatie bleek
eigenlijk een wassen neus, omdat
hij terstond weer op vrije voeten
DE STORMrond ex-kapitein
Raymond Westerling bereikte zijn
hoogtepunt, toen. deze in April j.t.
werdgearresteerdop het land
goed van 'graaf Van Rechteren
Limpurg in Huritthelo. - -
werd gesteld! waar overigeris'geéh'
mens iets van begreep. De graaf
Het
nieuwe jaar was nog maar nauwe
lijks begonnen toen het rijke rijst-
en suikerrietland van Midden-Java
plotseling het toneel.v/erd van... een
verbitterde gtrijd tussen hét Indo-,
nesische leger en de gewapende ter
roristen van dé Daroel Islam. De
drastische "wijze! waaróp de mili
tairen optraden, lokte in partij
kringen ernstig misnoegen uit. Voor
de (Mohammedaanse) Masjoemi
was het aanleiding om te spreken
van „flaters", dié begaan werden
in „een politieke porceleinwinkel".
Hoé broos die, niet alleen, in Mïd-
den-Java, maar in het hele eilan
denrijk wel was, bleek in de ver
dere loop van het jaar.
Toen het stormcentrum zich ver
plaatste van de culturele hoofdstad
Solo naar de staatkundige hoofdstad
Djakarta, werd de regering Soeki-
man in moeilijkheden geraakt
door een overeenkomst inzake Ame
rikaanse hulpverlening als een
veertje weggeblazen. Weken later
trad het. kabinet-Wilopo op, dat het
tot aan deze- Oudejaarsdag, heeft
uitgehouden, maar. dat de storm om
zich heen. voortdurend heeft voelen-
aanwakkeren. Teiïs lotte zag het zich
op 17 October tegenover een tie
rende menigte geplaatst, die. ontbin
ding van' het parlement eiste:, de
politieke barometer had zijn laagste
stand bereikt. Van: dat, ogenblik af
gierden de stormvlagen door de
gehele .Indonesische archipel. 'Op;
Oost-Java, op Geiebesien "in Züid-:
Sumatra verzetten zich. legercom
mandanten tegen de regering éri als>
sombere regenwolken boven de ho-'
3;!Lm„Xnét vArsrhaft h=d "zon verrees het spook van de bur-
die hem onderdak verschaft had. aa+ru\r]r>cr riaf- Hnn- sommiwn rini-
moest terecht staan, maar werd
vrijgesproken. En zo bleven dus
gastheer... en gast' op ■vrije voeten.
En de laatste zal het blijven ook,
omdat de Hoge Raad heeft uïtge-
geroorlog, dat door sommigen dui
delijk werd herkend. Maar het is.
gelukkig bij een spook gebleven. Al
is de politieke hemel dan nog lang
niet helder, hij is opgeklaard en de
volkeren van Indonesië gaan 1953
maakt dat hij Nederlander is en- met iets meer vertrouwen tegemoet,
dus niet kan worden, uitgeleverd dan het er nog kort geleden uit-
aan' Indonesië".zag
TAL van bekende, bekwame
en bqfninde Nederlanders zijn
ons in de loop van 1952 door
de dood ontvallen. Wij kunnen
hen op deze plaats ntet alle
maal gedenken. Maar reeds
een zeer onvolledige opsom
ming laat zien, dat wij op tal
van terreinen, zowel in de sec
tor, van het bedrijfsleven, als Profdr Ph. a.
op het gebied van wetenschap K^aidtgo<^'
en politiek, gevoelige verliezen
hebben geleden.
Tot hen,- die van ons heengingen
behóren o.a.:
Mathilde Wibaut-Berdenxa van
Berlekom, die een vooraanstaande
plaats heeft ingenomen in de voor
malige'SDAP':mr E. F. M. J. Baron
Michiels van Verduynen. de Neder
landse ambassadeur in Londen: prof.
dr Ph. A. Kobnstarmn, oud-hoogle
raar in de paedagogie; Jhr ir O- C.
A. van Lidt de Jeude. oud-minister
van Waterstaat: mr J. Terpstra, oud-
minister van Onderwijs: prof., dr K.
Schilder, theoloog te Kampen:. C- J-
van. Ledden Hulsebosch, politie-des-
kuridige; Emilie C. Knappert, maat
schappelijk werkster; P. J. Schmidt.
Nederlands politicus, werkzaam bij
de Verenigde Naties; generaal - H. G.
Winkelman, oud opperbevelhebber
van land- en zeemacht; generaal J.
W -van Oorschot, chef van. Ne
derlandse Inlichtingendienst te Lon
den; prof. dr H. A. Kramers, hoog
leraar in de theoretische natuurkun
de te Leiden; mr W. T. F. Enro». van
Versehuer, lid G-ed. Staten van. Gel
derland; ds G, W. Mclchcrs. óud-lid
der Tweede Kamer voor de SDAP.
één der oprichters van d? Blijde
Wereld-groep; prof. dr J. A Cramer,
oud-predikant en hoogleraar in de
theologie; mgr B. J. Eras, oud-procu
reur van het Ned. Episcopaat bij de
H. Stoel en rector van het Nederl.
college te Rome: A. H. Verkade. oud
directeur van de Verkade's Fabrie
ken NV. te Zaandam: ir W. Blanke-
voórt, sdj.-dirëcteur -van de N.V.
Philips Gloeilampenfabriek te Eind
hoven: - J. GoedkoopJr., directeur
van dé N.V. Rederij Gebr. Goedkoop
te Amsterdam; B. G. Dorhout Mees,
2e part. seer, van Z.K.H. Prins Bern-
hard en jagermeester van de Konin-
ging voor Zuid-Holland: ds G. W.
Goedhart; theoloog en wandelsport
liefhebber;. P. F: Kremers, de op
richter van de Nederlandse Vereni
ging van Wereldfederaüsten; ir S.
G:' Langedam. hoofd van de. verbin
dingsdienst der Nederlandse politie
en secr. vaïi het hoofdbestuur van de
Nat. Fed. Raad van- het Voormalig
Verzet; ir A. Fokker, oud-directeur
Van .de Billitpnmij.r- ir.: J,Osinga.:-;
hoofdingenieur" 'Via Werkspoor en*,
directeur -van. de Delfts.é.:machinefa-^
briek; Gi Vigevenó.*Joud-yoorattKri,'
van de Arójlerdamsé. diamantbeurs^
A. W. P. Ahgenent, oprichter van
..Onze Marine"; mr J. Fabius, oud-:
hoogleraar;" L. E. Poütsma, piloot
yan de KLM, die om hét leven
kwam bij hét ongeluk met de „Ko
ningin Juliana" te. Frankfurt; F. L.
D. Strengholt. bekend figuur uit de
bioscoopwereld en. mr H. J. Knotten
belt, oud-lid" van. de Tweede' Kamer:'
Jhr uan Lidt de- Mr J, Terpstra,
Jeude. Kamerlid
oud-minister
C. J. van Ledden H. C Winkelman',
Hulsebcsch, oud-opper.
speurder bevelhebber
willen wij u op d»e pagina, geheel ge
wijd aan de stormen, die in het afgelo
pen jaar over ons land gevaren .zijn.
niet onthouden, dat 1^52 ook het jaar
geweest is. waarin kapitein Kurt Carl-
sen, na een heldhaftige strijd van -der
tien dagen en nachten op rijn zwaar slag
zij makend .schip, rnet stuurman Dancy
van de .Turmoil" op het laatste nipper
tje nog van de zinkende „Flying Enter
prise" kon komen om daarna in twee
werelddelen, overat als een held te wor
den ingehaald. Iets, wat met Nederlands
wel. en wee inde afgelopen twaali
maanden eigenlijk weinig te-maken,
heeft, maar dat hier toch nog niet ver
geten was, toen de wakkere kleine ka
pitein een bezoek aan Rotterdam hradht.
Voorts rijn de stormen, die op deze
Pagina in uw herinnering worden terug-,
geroepen waarachtig niet de enige, die
wij Nederlanders te doorstaan kregen.
Er was nogeen storm in de Amster
damse raad over de wijze; waarop -de
Februaristaking moest worden herdacht;
een storm in de aannemers-wereld, door
de strijd, die de justitie tegen de z.g.
..opzetjes" aanbond; een storm In Ae
kringen der exporteurs, omdat Amerika
onze kaasinvoer aan banden legde: eea
storm in Putten over de heffing van
kampeergelden; «n storm over een
vliegveld; Ypenburg of Schiaveen; een
storm rona de roulette; een storm in dé
kringen der natuurliefhebbers over dé
vraatzuehtigheid van oorlog; een. storm
rtmd de televisie, die wél duur, maar
niet goed zou zijn en lajt not Ie»st
een storm lp de Benelux over de Ne
derlandse concurrentie, die echter niet
zo krachtig was. dat zij het wederzijdse
vertrouwen der partners vermocht te
sonokken. Zij blijven het oog gericht
houden op de toekomat.
nadat eerst een storm van ver
ontwaardiging door bet land zelf
was getrokken, toen bekend werd,
dat - de over Wply Lages uitge-
- sproken doodstraf in levenslange
gevangenisstraf was gewijzigd.
Dat was trouwens niet de eerste
keer dat zulks gebeurde, want
ongeveer zeven maandeneerder,
in Maart, had zich zoals in die.
maand trouwens gebruikelijk is
eeriifbnke bui ontladen naar aan
leiding van de aan Christiansen en
"Kotalia verleende gratie. En zo
EÈN van de stormen van het af-,
gelopen jaar woedde iri het klei
ne plaatsje Huissen, waar de pa
rochianen de deur van de Paters
kerk bestormden en forceerden,
nadat .de. aartsbisschop had be-
schikt, dat deze .kérk zou. wor-
dèn gesloten. Sindsdien Is het be
sluit genomen de Paterskerk als
biechtcentrum te handhaven.
aan de Rijn. waar de ter versie
ring van het badhuis door de
ALS resultaat uan de in Juni.
gehouden verkiezingen kwam on
der leiding van dr. Drees tenslot
te dit kabinet tot stand. 'Maar het
duurde lang uóor het zich,aan de
kamer vpor fccm stellen. Diverse
politieke figuren waren voordien
als formateur opgetreden. Achter
eenvolgens beproefden Drees,
Beel, Donker en Staf hun krach
ten, waarna, eindelijk, na ongeveer
8 weken van onzekerheid, Drees,
die voor de tweede maal formateur
werd (nadat hij ook al een keer
eén benoeming tot formateur had
afgeslagen, euenals de katholieke
leider Rammc), slaagde. De libe
rale politicus Oud, wiens partij
van het begin af aan, niet by de
formatie werd betrokken, zei uau
het nieuwe ministeriedat er „de
rode vlag boven woei". Het kabi
net zélf kwam al korte tijd na zijn
optreden midden, in de politieke
stormen te staan, zulks ïn verband
met de toekomstige status van de
West, waarover een fel-omstreden
standpunt werd ingenomen door
de nieuwe bewindsman van Over
zeese gebiedsdelen.
Een korte .tenagblik op de
arbeid der kérken in het afge
lopen jaar is gewettigd, ook al
kaii niet als in het -zakenleven
worden gesproken van „resul
taten". Misschien zelfs niet van
„vooruitgang", omdat de posi
tie van kerk en Chris
tendom in een zich
steeds verder saecu-
lariserende wereld,
steeds 1 moeilijker
wordt. Toch mag op enkele fei
ten worden gewezen, dié van
betekenis blijven. Allereerst in
óns eigen land.
Een fëit, - dat alle kerken raakte,
was in het begin van dit jaar, de
verschijning van de 'nieuwe verta
ling van-de Bijbel, vanwege het Ne
derlands Bijbelgenootschap. De bre
de vertalingscomjhissïe, samenge
steld uit geleerden uit vrüwel alle
protestantse kerken, is er in zekere
zin waarborg voorgeweest, dat deze
nieuwe, gemoderniseerde vertaling
al spoedig officieel werd. erkend
door enkele kerken. Met néme door.
de Evangelisch Lutherse en door 'de
Gereformeerde kerken, terwijl;dit
ongetwijfeld voor de Hervormde
kerk in 1953 het geval zal worden;
In elk gcvaL ia de taal van de 'Bijbel
en daardoor ook zijri inhoud, door
deze niéuwe vertaling véél'meer
toegankelijk geworden voor moder
ne mensen, dié in de gewenninz aan
de taal der Statenvertaling (van
1627) niet meer zijn opgegroeid en
opgevoed. Het evangelisatiewerk
der kerken is hiermee zeer gehol
pen.
Bij alle verdeéjdheid. die helaas het
Nederlands protestantisme kenmerkt,
mag ook. telkens geweren worden od
ernstige pogingen tot herstel -van ver
loren gegane eenheid. In het afgelopen
Dit jaar
openheid en bereidwilligheid worden ge
constateerd.
Binnen d« Hèmonstrantse Broeder
schap en.de Ned. Herv. kerk warden de
stemmer duidelijker, die aandringen op
een wezenlijk contact, teneinde het ook
hier in 1618 gedwongen verbroken ver
band, te herstellen. Indien dit te eniger
tijd tot resultaat leidt is dit mede een
gevolg van de oecumenische samenwer-
kirtg dezer geloofsgemeenschappen, Een
eenmaal aangedaan ernstig
Onrecht zou daarmee wor
den tenietgedaan. De. Re
monstranten hebben daar
op récht én de Hervormden
kunnen dit in feite niet mis-
Jasr vond een hereniging plaats na
scheiding van meer dan een eeuw
van de Evangelisch Lutherse- en de
Hersteld Evangelisch Lutherse Kerk.
Ook. hier is de nieuwe kerkorde, die in
gezamenlijk overleg werd* ontworpen en
vastgesteld, evenals In de - Hervormde
Kerk, het grondvlak, waarop men samen
in de toekomet één kerkelijke weg wil
gaan.
Tegelijkertijd moeten -we dan consta
teren, dat' een oprechte poging van de
fenerale synode der Gereformeerde ker
en om, ingesprek te komen met de
Gereformeerde kerkenvlg. aft. 31, weer
is mislukt en dat de horizon hiervoor
wel zeer. duister is gekleurd. Toch zul
len, en dat piet alleen in Nederland,
pogingen als deze moeten worden voort
gezet. Zij kunnen mede worden gediend
dpor deelneming van alle;.-Protestantse
kerken aan de oecumenische arbeid. Dit
laatste" ia door de synode der Gerefor
meerde kerken ook dit jaar nog van d®
hand gewezen, maar velen in én bulten
deze kerken weten tooh, dat. tenriotte
ook de Gereformeerde kerkeneen ge--
spreks. en arbeidscentrum als de We
reldraad van Kerken .te-Geriëvè, niet
zullen passeren. Er kon in de synode
vergaderingen naar deze rijde een grote
sen,-
Ook het meer „kerk" worden Is bij de
Remonstranten in discussie, zoals het
ook bij de Doopsgezinden nu en dan
naar voren komt. En overigens, binnen
deze geloofsgemeenschappen, wij denken
ook aan de Baptisten, 'is een levendtge-
activiteit je bespeuren met betrekking
tot de jongeren. Dit geldt eveneens voor
de Oud-Katholieken die de laatste Ja
ren .een opgewekt gemeenteleven doen
rieri.
De Ned. Herv. kerk worstelt om de
Deginselen van haar kerkorde, in 1S5X
ingevoerd, te verwerkelijken. Het schijnt
soma, dat de oude rictitingEstrijd, die
kerk en vo]k hebben verwoest (kan men
wel zeggen), weer zal oplaaien, nu een
enkele groep !ter uiterste rechterzijde
meent, dat zij bij uitstek is aangewezen
om „de Kerk te reddert". Vergeten
wordt dan daarbij, dat een reglement,
dat 130 jaar van kracht" is geweest eh
geestelijk weinig of geen vermogen had
om iets uit te "richten, niet in nauwelijks
twee Jaar kan zijn overwonnen en dat
zich opnieuw kerkelijke kinderziekten
kunnen voordoen, waar men. doorheen
moet In het algemeen kan echter wor
den gezegd, dat de. ingeslagen weg ge
zamenlijk wordt b-wandeld en dat, er
zeer vele gemeenten zijn die, blijkens de
geldelijke offers idle rij rich daarvoor
Ktroosten van Jaar tot jaar, begrip héb-
n voor het vele nieuwe werk; dat So
Hervormde Kerk op diverse terreinen
der. sa.menlevtA aanpakt en voortzet.
Gewezen mag ook worden op' tw<t
belangrijke „herderlijke brieven" van
de Hervormde kerk. Het herderlijk
schrij ven over" het huwelijk geeft con
crete antwoorden op concrete vragen Ln
de hedendaagse venhoudingen voor
het eerst misschien wel in d« geschiede
nis van een reformatorische kerk; bot
herderlijk schrijven over „Oorlog en
vrede" tracht de gemeente te dienen
«oor haar te bevrijden van haar angrt
en door het spreken van een- helpend
woord tot overheid gn volk In verband
o.m. met. de dienstweigering. Het
spreekt vanzelf, dat aan het totstand
komen var. dergelijke boodschappen
soms een arbeid van enkele jaren stiidié
en overleg.is voorafgegaan.
Nog een enkel woord over dé
kerk in de wereld, De Wereldraad
van Kerken bereidt reeds rijn grote
assemblee voor. die in 1954 in Ame
rika (Evanston) zal worden" Behou
der. Zijn huidige sectie voor „Geloof
en Kerkorde"" kwam te Lund (Zwe
den) bijeen, terwijl de Lutherse Raad
van Kerken (wèreldconvent) een
belangrijke bijeenkomst had te Han
nover. De arbeid -van een Centrum
als dat te Genève, onder leiding .yan
de Hervormde predikant dr W,*A-
Visser 't Hooft, kan niet met zoveel
woorden in resultaten worden weer
gegeven. Maar feit is. dat naar da
stem van een verband waarbinnen,
bijna 200 kerken uit zeer vele lan
den bijéénkomen ook op het grot»
vlak der wereldpolitiek steeds meer
wordt geluisterd. Het kon wel eena
zijn en velen zijn althans van de
ze overtuiging dat houding eri.
arbeid van de Wereldraad van Ker
ken, de beïnvloeding van'hieruit van.
bepaalde kringen, een preventiev*
oorlog tegende. totalitaire machten
van het Oosten, tol nu toe heeft we
ten te voorkomen;
Daarom is het van zoved beteke
nis, dat mïUioéneri protestantse
Christenen vlg de Wereldraad "toch.
een zekere eenheid vormen," die haar
stem in. en desnoods -tegen, de we
reld kan verheffen-
