NADERE BESCHOUWING
Planning op lange termijn in de
Zweedse woningbouw
1
$mgp f
Eerst verkeerswegen
clan nieuwe wijken
mms
OPGEVANGEN
VOOR U
Lijk verongelukte
vlieger gevonden
Vliegtuigbotsing in
VS eist 18 doden
;iwaren
Bei
'RADIO
cn TV
Geen krotten
Karweigeklaard
Radi o *wed strij d
Ili geloof dat
Chroesjtsjew thans
alleenheerser
SPROETJE SPARKS door FRAfgK OOD^I
AVONTUREN
VAN
KAPITEIN
r-^: Speelse Speurtocht
Vrijdag 28 maart 1958
HET loont "de moeite, enkele aapeeten van de verkiezingsuitslag nog
aan een beschouwing te onderwerpen. Daar is allereerst de vraag
of de politieke doorbraak verdere vorderingen heeft gemaakt, dan
wel feitelijk tot staan is gekomen. Maar onze meuing zou het zeer
onjuist zijn* uit de gegevens een afgrendejlng van de doorbraak al te lezen.
Wel kan de K.V.P. op een goede 'verkiezing'terugzien, maar de A.R.P. en
C.H.U. hebben gezamenlijk zeven Slatenzetels verloren. Deze zetels zijn dit-
maal niét terechtgekomen bij de P.v.d.A.; het is de V.V.D„ die met de
winst is gaan strijken. In de vroegere' jaren is het karakter van de V.V.D.
als doorbraak-partij (naar rechts) Wel eens onderschat, liet is thans echter
overduidelijk aan het jicht getreden.
Er i«. blijkens c!e commentaren, vooral in A.R. kring een neiging om
hoera te. roepen. Er tekent zich een ommekeer af. verklaart Trouwhet
'begin is er, en de nieuwe ontwikkeling moei nu maar krachtig verder
worden bevorderd. Wie óp de feiten lel, begrijpt deze kreten «iet helemaal.
Zeven zetels verlies van,de protestantse partijen aan de V.V.D. dat lijkt tui
juist geen bemoedigende inzet van een periode, waarin weer sprake zou
moeten zijn yah een „duidelijk kiezen voor een eigen christelijke politiek".
Wij vrezen, dat'de voldoening over het teruglopen van de P.v.d.A. (niet
twee hele StatenzeteJs in elf provincies) de blik van sommige politici van
A.R. huize iet of wat minderscherp heeft gemaakt.
IS'aar onze mening is er niets, wat er op wijst, dat .de neiging tot een
duidelijk kiezen voor een eigen christelijke partij is versterkt. Vergeleken
met de laatste. Kamerverkiezingen zijn de protestantse partijen er niet zo
slecht afgekomen, tnaur vergeleken bij de Statenverkiezingen van- 1954
(de enig juiste maatstaf) neemt de afbraak verder haar loop. Bij de
verkiezingen van woensdag was a) zeer weinig sprake van berouwvolle
terugkeer der verloren zonen in de schoot van de christelijke partijen. De
hoofdstrekking was van economische aard: ontevredenheid over de lerug-
gang en een zich wenden naor de meest consequente oppositiepartij, die tege
lijkertijd een doorbraakpartij is. Elke andere uitleg doet. geloven wij. de
feiten geweld aan.
DE opmars van de V.V.D. naar de derde plaats roépt belangwek
kende problemen op: vooral voor de confessionele partijen. Wat
moeten zij met de V.V.D.? Er zijn zónder twijfel velen in de
A.R.P. die, wat hun economische inzichten betreft, de V.V.D.
veel nader staan dan de P.v.d.A.; en ook in- de C.H.U. en K.V.P. ont
breken zulke figuren allerminst. De zaak is echter, dat een samengaan
van de confessionele partijen met de V.V.D, hun werfkracht vermoedelijk
aanmerkelijk zou schaden. Dit nog niet-eens op'grond van de oude tegen
stelling tussen „rede" en. „dogma", tussen politieke yrij(zinnig) heid en
kerkelijke gebondenheid. Deze controverse is niet. meer van deze tijd, al
zou ze zich in sommige kwesties nog kunnen laten gelden. De moeilijkheid
ligt elders en wel in het feit dat. hoe het kader van de confessionele par
tijen ook mag zijn samengesteld, het kiezerscorps toch voor een groot deel
uit arbeiders bestaat. En arbeiders plegen nu eenmaal geen vertrouwen
te hebben in de liberalen, die immers zo hardnekkig één bepaalde klasse
_blijven vertegenwoordigen.
Hierin ligt het risico van een toespitsing van het streven, de socialisten
„in bedwang"-ie, houden. De. heer Van Doorn heeft onlangs uiteengezet,
dat de K.V.P. dit op een hoogst verdienstelijke wij2e doet, maar het is
wei zeker, dat het de heer Bruins Slót en zijn vrienden toch lang niet ver
genoeg gaat. De./beer Bruins Slot wenst een emancipatie van het parle
ment, een zich vrijmaken door de volksvertegenwoordiging van de „rege
ringsdwang". Geen dingen, die men niet wil, aanvaarden omdat de rege
ring er aan vast houdt; de kop er voor houden, jandorie, en desnoods een
regeringscrisis riskeren. Het lijkt ons toe, dat de jongste verkiezingsuitslag
de lust tot schipperen bij de P.v.d.A. niet heeft vergroot en dat men aan
die kant geneigd is om te zeggen: als de heer Bruins Slot zijn crisis wil,
welnu, dan kan hij die krijgen! Voor de P.v.d.A, kan het geen ramp zijn,
wanneer de confessionele partijen zichzelf uitleveren aan de V.V.D.; want
daar zou het op heérEonien.
ZO staan de zaken, en er is reden om aan te nemen dat de K.V.P.
toch niet zo erg belust zal zijn op het volgen van de heer Bruins
Slot en de zijnen in het avontuur. Er zit duidelijk een element van
wanhoop in dé houding van de A.R. leiders. Zij zien, dat het zo niet
gaat,, en. zij zijn meer en meer geneigd om te geloven dat alle andere con
stellaties beter zijn dan de huidige. De K.V.P. echter kan zich veroor
loven, de dingen rustig te bekijken. De V.V.D. wint, maar niet te haren
koste; en zij heeft zich voor het ogenblik de P.v.d.A. weer van het lijf'
weten te houden. Onder zulke omstandigheden bega je geenvdomheden,
ook al draag je de A.R.P. een beter hart toe dan de P.v.dJi.
Al met ar la er"reden genoeg-pm'aan te nemen, ;dat de positie van de
P.v.d.A. in de regering niet is verzwakt. Deze partij kan onmogelijk zeer.
gebrand zijn op een met alle geweld blijven dragen van de regerings-
verantwoórdélijkEeidT eh juist "dit feit moet de K.V.P. tot voorzichtigheid
manen. De heer Bruins Slot mag in Trouw wel oproepen tot een duidelijke 1
christelijke politiek, waaronder hij verslaat een duidelijke anti-socialis-
tische politièk, doch in de prakrijk is zo'n politiek slechts mogelijk
met de steun van de V.V.D.; een handel waarop weinig kiezerszegen kan
rusten. Ziedaar, waarom in Den Haag schokkende dingen wel zullen uit-J
blijven. V
HOORN. Het stoffelijk overschot
van reserve tweede luitenant-vlieger<
J. C. van Zonhoven, een der beide'
gtra al jagervliegers, die op 17 maart
hoven het IJsselmeer vermist werden,
is vijftien kilometer ten zuidoosten
van. Hoorn opgedregd.
BRIDGEPORT. Twee militaire
transporttoestellen, een Globemaster
er. een kleiner tweemotorig vlieg
tuig.- zijn na een botsing in de
lucht donderdagavond ten noorden
van Bridgeport in Texas neerge
stort. Er zijn geen overlevenden.
(Advertentie LM,)
ECHTE medicinale bloed wijn ATLAS
Verhoogt Uw weerstand
1 en... de smaok is heerlijk!
ALLEEN VERKRIJGBAAR BILDE SLIJTER-WUNHANDEtAAK;
.Vóór do haiidol ,TMCOVINOSStb»-d.\W
(Van één onzer verslaggevers)
STOCKHOLM, Er Is echter nog
iets aan dit hele proces voorafge
gaan. Een treffend voorbeeld daar
van kan. op het ogenblik worden
waargenomen in de Stockholmse bui
tenwijk Salra. De gemeente Stock
holm heeft nog maar zeer weinig
bouwgrond tot haar beschikking. An
nexatie van omliggende gemeenten
is onder de huidige Zweedse wet
geving vrijwel onmogelijk. Men is
dus nu al bezig aan het bebouwen
van alle mogelijke stukjes grond. Er
is echter nog één vrij groot terrein
over. Dat ligt in Satra.
Nu heeft het Stads Planning Bu-
reau echter besloten, dat het geen
zin heeft ook maar één huis in Satra
1 te bouwen als de ondergrondse
spoorlijn daarheen nog niet gereed
is. De mensen moeten vervoer heb
ben. anders valt er niet te wonen, is
de redenering. Men werkt nu dus
aan de „Tunnelbana" naar Satra: de
ze zal omstreeks 1954 klaar zij». In
19S3 begint men te bouweu in Satra.
Een soortgelijke politiek is indertijd
gevolgd met de bouw van.de satel
lietsteden Blackeberg. Vailing by en
Hhsselby.
Het peil van de nieuwe Zweedse
woningen is. we hebben het eerder
betoogd, het hoogste in geheel Euro
pa de kwaliteit is meermalen ver
geleken met die in de Verenigde
Staten. Een geheel ander punt is
echter het uiterlijk van de huizen,
dat volgens expertsaanzienlijk
aantrekkelijker is dan in Amerika.
Dank zij een bijzonder intelligent ge
bruik van kleuren en verschillende
bouwmaterialen, hebben de Zweden
hun nieuwe wijken en steden een
opmerkelijk levendig aanzien gege
ven. De kille, neutrale nieuwigheid
die wij hier kennen (en waar ook
West-Duitsland zo sterk in is), de
moderne monotonie ook, ontbreken.
Door het toepassen van talloze va
riëteiten in de bouwmethoden (en
vooral ook in de hoogte van de ge
bouwen) hebben nieuwe buurten al
bij hun geboorten een zeker „patina"
gekregen, dat tenslotte iedere stad
haar schoonheid moet geven. Schrij
ver dezes heeft de schoonheid van
een centrum als Vallingby nog ner-_
gens in Europa zelfs maar benaderd"
gezien.
In enkele artikelen hebben w(j nu
getracht een kort overzicht te geven
van een aantal prijzenswaardige fac
toren in de Zweedse woningbouw.
Er *(jn ook minder gunstige facetten
van die woningbouw aan te wijzen.
Wij hebben daar met opzet geen spe
ciale nadruk op willen leggen, om
dat de fouten van Zweden, voor Ne
derland tenslotte niet zo interessant
z(jn. Wat voor ons belangrijk Is, kan
uitsluitend worden' gevonden In die
zaken, die mogelijk in ons land zou
den «tin over te nemen.
Ter wille van de objectiviteit moe
ten wij hier toch echter nog eens
vaststellen» dat ook in Zweden de
woningbouw niet, zoals vaak wordt
gesteld, ideaal is, Daar is in de eerste
plaats, de vrijwel absolute afhanke
lijkheid van de overheidsfinanciën;
de staat speelt bij de financiering
van de woningbouw een zodanig in-
ijpende rol, dat hij volstrekt, on-;,
misbaar is: zowel door zijn, eigen
directe subsidies en hypotheken, als
door zijn rentebijslag, als door de
feitelijke staatsgarantie die de com
merciële banken als zekerheid voor
hun leningen accepteren.
Hoewel er voor wat de woning
bouw betreft, bepaald geen bezwaren,
zijn tegen een belangrijke invloed
van de staat, kan men zich afvragen
of in Zweden de staat niet zóver is
gegaan dat de gehele woningbouw
een schrikbarend conjunctuur-gevoe
lige zaak is geworden. Er zijn op het
ogenblik aanwijzingen voor een ook
in Zweden iets achteruitgaande con
junctuur; een verdere achteruitgang
en de daaruit resulterende verslech
tering van de positie van de staats
kas zou de woningbouw wel eens
ernstig kunnen gaan belemmeren. Als
de staat kostbare garanties wil geven,
moet die staat ook kunnen betalen.
Nu kan dit nog.
Maar als resultaat van dit diep
gaande overheidsingrijpen heeft men
in Zweden het idee van een woning
als aantrekkelijk beleggingsobject
Hoog op hei Slockhol-mse eiland
Kepmersholme torenen de zeer
hoge jlfltoeboiMren, waar zo lang
zamerhand vele Zweden hun hart
aan uertören. hebben. De bezwarén
uit de beginperiode tegen deze
hoogbouw zyit nu geheel over
wonnen; ten dele ook door het
voortreffelijk effect dat hoogbouw
heeft op net stadsbeeld.
(Advertentie LM.)
ubastirve
voor het ophangen
van zware voorwerpen!
V»rpthklr*z vtn 434" grim /I.JO -'.
UllAlTINt HOLLAND UIOUSHKNT» UtSTHBlli
lift y' L.,5
bijna vergeten. De zweedse woning is
niet of nauwelijks rendabel zake
lijk gezien.
Een I-tweede factor, die niet voor
de Zweedse woningbouw pielt, Is ge
legen In dé "ondanks de kleine
gezinnen wel erg geringe omvang
van de woningen. Van de 41,891 In
1956 gebouwde etagewoningen: had
23,8 pet. slechts één kamer, plus keu
ken en badkamer, 40,9' pet. twee ka
mers, 25,6 pet. drie kamers en 9,7 pot.
vier of meer kamers. Van de 15.015
ln dat jaar gebouwde ééngezinswo
ningen had ruim 4 pet. twee kamers,
32 pet. drie kamers en 60,9 pet. vier
of meer kamers.
Daarenboven kan men dan nog
wijzen op het ontbreken van een
zeker noodzakelijk comfort in een
aantal oude huizen zulks vooral
in het hoge noorden, waar uiteraard
zeer hoge eisen aan comfort (warmte-
isolatie bijvoorbeeld) moeten worden
gesteld. Omdat de meeste ontbreken
de voorzieningen' op betrekkelijk
eenvoudige wijze zijn aan te brengen,
kan men deze woningen niet het
predikaat „krot" geven.. Zij zijn .voor
verbetering vatbaar.
Tenslotte in daar dan nog het punt
van de commercieel opgezette bouw
bedrijven, die in hun concurrentie
met de coöperaties en de gemeenten
vaak een nauwelijks gelijke strijd
moeten voeren. Slechts het feit, dat
beide groeperingen ook voor een
groot Meel gebruik maken van de
diensten van de commerciële aan
nemers, doet deze aannemers zich
verzoenen met het huidige beleid-
Hun onderlinge concurrentie is tot]
op het uiterste gescherpt. J
Samenvattend kan echter wórden i
gezegd dat de Zweedse woningbouw-1
politiek, die -in- 1933 als werkver-]
sehaffingsobject werd begonnen, een,
succes is geworden. In deze drie ar-
tikelen hebben wü een aantal pun-'
ten vermeid, die voor andere lan-]
den— waaronder het onze de
moeite van het overwegen waard
zijn; het technisch - comfort van de
huizen, de rente bijslag, de heilzame
invloed van de bouwcoöperaties. de.
afwezigheid van „opzetjes", hoog
bouw, woningbouw door de toekom
stige bewoners zelf, "de praktische
iafwezigheid van „onwerkbaar weer",
prefabricate, de administratieve
procedure en hetuiterlijk van de
nieuwe woningen.
De Nederlandse woningbouw kan
bij een vergelijking met deze on
derwerpen en een daaruit voort
vloeiende navolging van sommige
methoden slechts baat. vinden.
(Voor de vorige artikelen in deze
serie verwezen wij naar de krant
van 15. 18, 19, 20, 21, 22, 25, 26 en
27 maart).
fpR zal vandaag een zucht van
L/ verlichting door Bussum zijn ge-
gaan: het karwei is geklaard. De
I maandenlange voorbereidingen zijn
tttïet vergeefs geweest. De Neder*
nandse televisie heeft zich bij het
'Britse kontnkïyk bezoek op 'n scnit-
terende wijze van haar taak gekwe-
>ten. Het afscheid mos niet zo opge-
'tvefet als de aankomst dinsdag, «et
regende en vuurwerk zo lang
we geen kieuren-tv hebben, een
t spektakel dat zich «lecftt leent voor
1 „televisionering". Maar het laatste
1 beeld, Koningin. Elizabeth en Prins
Philip, Totztuerid aan boord vttn de
Britannia, maakte veel goed. De re.
portages van dinsdag, vooral die -
I's avonds uit liet Concertgebouw,
i zullen in ovze herinnering blijven
als voortreffelijke televisie-uitzen-
i dingen.
Men kan zich afvragen of de tele-
visie op den duur een bepaalde in-
vloed zal hebben op de „regie" van
i luisterrijke officiële evenementen als
dit staatsiebezoek. Zal het anachro.
nïstische element eruit verdwijnen,
of zal het grote publiek zo verzot
'blijken te zijn op de praal enschit-
tering; dat op. het kijkspel nog meer
de nadruk wórdt gelegd dan thans
reeds gebeurt? Het is gevaarlijk
voorspellingen te doen. Daarom wil
len we slechts vaststellen, dat voor
ons de gewoon-menselijke trekjes in
de reportages de boeiendste waren:
Koningin Juliana, die op het balkon
van het Amsterdamse Paleis spon
taan naar het venster liep, waarach
ter Prins Bemhard stond: Van Bei-
nuro die zich door het hoge gezel
schap dat bij het galaconcert de
grote zaal van het Concertgebouw
bevolkte niet liet imponeren, maar
zich van zijn lessenaar afdraaide en
zijn hand pas hief, toen het volko
men rustig was in de zaal; mevrouw
Drees die zorgvuldig de stofjes van
de rug van haar man klopte, ter
wijl de minister-president in 'n ge
sprek was gewikkeld met de Britse
majesteit. H. S.
Radio Nederland wereld
omroep heeft een opstellen
wedstrijd uitgeschreven tussen leer
lingen van de Muloschool te Tilburg
en de St.-Paulusschool te Paramari
bo. Onderwerp voor de Nederlandse
jongens en meisjes is „De toekomst
van Tilburg". De Surinaamse scho
lieren zullen schrijven over „De toe
komst van Suriname". Het ligt in de
bedoeling ook voor andere scholen
dergelijke wedstrijden Uit te schrij-
ven.
Or dinsdag 1 april eindigt de
AVRO-»erie „Ik geloof dat..."
waarin tot dusverre op uitnodiging
van redacteur J. J. van Herpen 125
Nederlanders een credo hebben uit
gesproken. In de laatste vtff minu
ten-causerie komt de dichter dr, mr.
Herman van den Bergh, privaat-do
cent voor Italiaanse cultuurgeschie
denis aan de Universiteit van Am
sterdam en eindredacteur van de
Winkler Prins Encyclopedie, aan het
woord.
Vervolg ran pag 1
witsj en Malenkow, die aanstuurden
op het ontslag van Chroesjtsjew als
partijsecretaris.
Chroesjtsjew slaagde erin zich van
deze tegenstanders te ontdoen. Zij
kregen onbelangrijke posten, ver van
Moskou.
De afloop van de zaak-Zjoekow
versterkte de positie van ChroeBj-
tsjew nog meer. De beslissendste
overwinning behaalde hij echter in
februari van dit jaar, toen zijn voor
stel tot reorganisatie van de collec
tieve boerderijen op een voltallige
zitting van het Centrale Comité werd
aangenomen. Vanaf dit ogenblik
bleek duidelijk, dat Chroesjtsjew in
het Centrale Comité over een abso
lute meerderheid kon beschikken.
De periode van collectief leider
schap. op 6 maart 1953 begonnen, is
nu voorbij. Door de functies van
premier en partijsecretaris aan één
persoon te geven, is men in de Sow-
jet-TJnie teruggekeerd tot de be
proefde methode van machtsconcen
tratie.
De meeste deskundigen zijn van
mening, dat de Russen deze machts
concentratie toegestaan hebben op
dat Chroesjtsjew op een eventuele
topconferentie, waarvan Chroesjtsjew
een. vurig voorstander is, met een zo.
groot mogelijk gezag de Sowjet-Unie
kan vertegenwoordigen.
Na zijn benoeming hield Chroesj
tsjew een rede van ruim tweeëneen
half uur. Hij las een rapport voor
over het overbrengen van landbouw
werktuigen van de tractorstations
naar de collectieve boerderijen.
Premier Chroesjtsjew daalde in
zijn verslag over het plattelandsleven
tot in bijzonderheden af, waarbij hij
onder meer aandrong op een grotere
produktie van mest, door de vee
stapel uit te breiden. Hij Wees de
„dogmatici" onder de landbouwdes
kundigen terecht en zong uitbundig
de lof.van de collectieve boerderijen.
In het presidium van.de Opperste
Sowjet zijn donderdag 33 leden be
noemd. Chroesjtsjew en Boelganin
zijn daar niet bij. Het is niét bekend
waarom Chroesjtsjew niet herkozen
is in dit lichaam.
Voor het Westen is de verandering
in de Sowjet-Unie niét als een ver
rassing gekomen. Chroesjtsjew werd
daar al lang als de enige werke
lijk belangrijke wpordvoerder be
schouwd. zowel op het gebied van-
de binnenlandse als de buitenlandse
politiek.
DAGELIJKS FEUILLETON DOOR ANN BRIDGE
WAAftHfcH? I£>,DAT
IdfltTUirDt&tVAriGL
«16 KOM
HtLttrtb En op
ntri ttR riOftTon.iK
JA.lK HtB VtELNE'
GtWE&KT
OP&fcRt« VttDlEVEtt? KinDfcRtri.VFtAA&
BETER «lETi PRO
Bfctt TUctn
tCHTfcCOWBOY
ntnEER&ARTort?
GEJAAGD?
rilfcTZOVttL
BEREN IE VÊRBtRücn
J269. Hank beschikt voor zijn filmopnamen
over de meest moderne apparatuur. Hl] heeft een
csmera, die op eeh drijver is gemonteerd en he(
geheel weegt precies zo veel als het water, dat
door het toestel wordt verplaatst. Een elektro-
motor, die aangedreven wordt door een batterij,
stelt hem in staat onder water heel gemakkelijk
te manoeuvreren. Ook Donald Power heeft ple
zier in het werk en voelt zich in zijn duikkos-
tuum al weer geheel in zijn element. Aan boord
van de „Sea serpent" wordt ondertussen voort
durend scherp uitgekeken, want Hank en Rob
vermoeden, dat er vandaag of morgen wel iemand
zal opduiken, die belangstelling heeft voor de
netten met Lutonium. En ja. op zekere dag ziet
de uitkijk in de verte een scheepje naderen. Rob
maakt direct alarm. Aan een van de meerkabels
is onder water een scheepsbel opgehangen; het
geluld verplaatst zich door het water nog veel
sterker dan door de lucht en 20 worden Hank en
Donald gewaarschuwd, dat er onraad is.
Toen richtte ze zich opr beide
mannen waren opgestaan en stonden
nu bij de lage balustrade terwijl ze
neerkeken op de mensenmassa be
neden. De één wa3 de roodharige
man die ze twee keer had gezien in
Furcell's Bar; evenals voorheen
droeg hij een witte flanellen broek
en een donkerblauwe blazer. Maar
de ander? De ander was een stuk
jonger, lang van gestalte en had heel
donker haar; en Julia, die haar ogen
niet kon geloven» meende ineens Co
lin Monro te herkennen. Ze tuurde
en tuurde door de glinsterende, ver
blindende zonneschijn;, de afstand be
droeg ongeveer zeventig meter en
bovendien was Colin vier jaar jonger
geweest toen ze hem voor het laatst
had ontmoet en dit was een volwas
sen man. Maar. de soepele ongedwon
gen gang, de slungelige houding, die
zozeer geleek, op die van Edina wa
ren precies zoals zij zich die van de
charmante jongeman op Glentoran
herinnerde; en wat ze op die afstand
van zijn gezicht kon 2len was het ge
zicht van Colin. Ze sprong op van
haar keukenstoel en liep het stoepje
af waarbij ze de Amerikanen opzij
duwde die luid begonnen te proteste
ren niet zonder reden overigens.
Want op datzelfde ogenblik ver
scheen er een grote, crème-kleurige
wagen, die bijna zo lang was als een
autobus,, aan het boveneinde van de
place 'en bewoog zich langzaam
omlaag; do Arabische lijfwacht
sprong in de houding en de twee
rijen oude mannen: trokken haastig
de kappen van hun witte gewaden
over hun hoofden en stelden zich cp
in eerbiedige houding; de politie joeg
de opdringende kinderen weg en
deed hun geschreeuw verstommen.
Ze salueerden toen de Mendoub. de
plaatselijke vertegenwoo vliger van
de sultan, die weer Allah's vertegen
woordiger is op aarde, voor zover
het Marokko, betreft tenminste, voor
reed om 2ijn heilige plichten te ver
vullen tegenover Allah hierboven.
Hulpeloos, woedend, ingesloten door
de enthousiaste, Trans-Atlantische
toeristen en ondaks haarzelf onder
de indruk van de plechtigheid, stond
Julia met één oog gericht op de twee
mannen op het dak toe te kijken. Er
was overigens weinig te zien een
aantal bejaarde grijsaards in lange
gewaden steeg uit de wagen om on
middellijk te worden ingesloten en
aan het oog onttrokken door de po
litie; hierna schuifelden ze een hob
belig zijstraatje in dat naar de mos
kee leidde. Tegen de tijd dat ze
binnen waren, waren de twee man
nen op het dak ook verdwenen, ze
hadden de stoelen met zich meege
nomen. Zodra ze" er kans toe zag
trachtte Julia zich door de menigte
van vrouwen en kinderen heen te
wringen om de ingang te vinden van
het huis op welks dak ze Colin meen
de te hebben gezien; maar het duur
de even voor ze. haar doel kon be
reiken, en toen ze zover was stond
ze voor een onoplosbaar probleem.
Slechts één van de huizen had een
deur die uitkwam op de lager ge
legen uithoek van het plein en die'
lag aan de zijkant; ze klopte aan en
na lang wachten deed een gesluierde
Arabische vrouw met schele ogen
open. De binnenplaats die door de
deuropening te 2ien was. was zo vuil
en smerig dat het uitgesloten moest
worden geacht dat het huis bewoond
werd door de roodharige man met
de smetteloos witte broek; en even
min slaagde Julia erin een woord te
wisselen met de vrouw, die noch op
Engelse, noch op Spaanse noch op
Franse klanken reageerde. Julia gaf
het op. Op enige afstand van Het
huis gaf een poort toegang tot een
hobbeiig zijstraatje, dat de eigenlij
ke uitgang van de Kasbah was; hier
beproefde Julia opnieuw haar geluk.
Er was een warwinkel van deuren
gesloten deuren in blinde muren,
niet alleen aan beide zijden van het
hoofdstraatje, maar ook in een soort
binnenplein dat ervan afleidde ze
telde er 0zijn, minst acht. Maar in
het onontwarbare aamenstel van ko
nijnengangen dat oen oude Moorse
stad gewoonlijk ia, was het onmoge
lijk vast te stellen welke van de acht
de deur was van het huis dat ze
zocht. Ze probeerde éi* één op goéd
geluk hij werd geopend door weer
een andere Arabische vrouw, hoewel
dit keer niet scheclogig. en gaf weer
toegang tot een andere smerige bin
nenplaats, maai' ook deze vrouw ver
stond alleen maar Arabisch, De ar
me Julia begon zich wanhopig te voe
len. Het was verschrikkelijk, te be
denken dat Colin misschien met meer
dan een paar meter van haar af was
en dat ze hem niet kon bereiken. Ze
ging weer naar de place, prentte
zich de ligging van het huis met de
laurierbomen zó goed ze kon in en
keerde terug naar het zijstraatje. Een
huis op het binnenpleintje dat naar
beneden leidde scheen het best met
die ligging overeen te komen bo
vendien was de deur* gemaakt van
helder gevlamd hout en niet bedekt
met afbladderende verf, de klopper
was netjes zwartgeschilderd; Julia
gebruikte deze om hard op de deur
te kloppen.
De deur werd 'onmiddellijk ge
opend; langs de keurig geklede Ara
bier met zijn betreste jasje die in de
deuropening stond ving 2e een blik
of; van een helder binnenplaatsje met
witgekalkte muren cn geraniums die
in grote aarden vaten groeiden. Dit
leek er meer op dacht Julia, en het
was met hoop in haar hart dat ze de
elegante bediende aansprak.
Het is altijd de vraag in Marokko,
en vooral in Tanger, waaróp bedien
den reageren, op Spaans of op Fran*
voor deze gelegenheid liet Julia
haar keuze vallen op Frans,
„Is Monsieur thuia?" vroeg ze.
„Ik zal het voor u vragen,- Made
moiselle," gaf de Arabier beleefd ien
antwoord; hij sprak uitstekend
Frans. „Zou Ik Mademoiselle's visi
tekaartje mogen hebben?"
Nu behoren visitekaartjes tot die
dingen die in Engeland praktisch
verdwenen zijn sinds de tweede we
reldoorlog. toen ze alleen maar met
spGciale vergunningen gekocht kon
den worden door diplomaten en olfi-.
cicle figuren Julia die zonder dezs
dingen was opgevoed, had er geen.
Ze zei dit, maar gaf haar mumi; da
bediende maakte een elegante bui
ging terwijl hij de naam zorgvuldig
herhaalde blijkbaar goed geïn
strueerd, dacht ze. En toen gebeurde
er iets nog vreemder*» Het schoot
haar te bittnen. dat ze net zo goed di
rect naar Colin kon vragen en ze zei
op rustige toon ,&n effect, de
persoon die ik graag zou spreken ia
Monsieur Monro. Ik meen dat hu
hier verblUft." 'X
Toen ze dit zei, deed deze welopge
voede Arabische bediende, zonder
iets van zijn elegante manieren
verliezen e« zonder een woord >e
zeggen, de deur heel rustig voor haar
neus dicht.
Een kort ogenblik stónd Julia op
dat beschaduwde maar niettemin he
te pleintje volkomen vérslagen.
(.wordt vervólgd)