ONGUNSTIG BEELD
AAN HET EINDE
HOOFDSTUK
Kunstgebitten
EECE
Antwoord
van het
60 elementen
dag werken
Systeembouw in Arnhem
Biou Gevat?
4a
VVOmng; :!!saii!i|!ji:;ip.
Ambassadeur Stone
verlaat Den Haag
Extra-heffing in
Suezkanaal
Tléets zo-goeda£$
SPROETJE SPARKS
FR. NK "GODWIN
AVONTÜRE
7 VAN
KAPITEIN
Dinsdag 16 september 1958
HET beeld, tlat de begroting voor 1959 biedt, is rondweg ongunstig;
en wij vinden, dat minister Hofstra dat iets duidelijker had kun
nen zeggen dan bij doet. Natuurlijk is het belangrijk, datde
economische toestand des lands geleidelijk weer in-even
wicht kointi. maar dit'feit maakt een verschil tussen inkomsten en uit
gaven, in de .orde van anderhalf miljard nog geenszins aanvaardbaar. Wan
neer de minister stelt,, dat er op het ogenblik, sprake is van een samenloop
van ongunstige ontwikkelingen, kan dat moeilijk worden tegengesproken.
Daar is de ziiiyelcrisis, die het tekort van het Landbouw-Egalisatiefonds
tot ver over het half .miljard heeft doen stijgen, daar is de gang van
zaken in Indonesië, die de Nederlandse staat op verschillende wijzen geld
kost, daar is de noodzaak, zeer aanzienlijke bedragen uit te trekken voor
de voortgang; van de woningbouw. De vraag rijst echter, of de bewindsman
nièt^l.te zeer de nadruk legt op het tijdelijk karakter van deze omstandig-,
heden.
De Indonesische pensioenen en de rente en aflossing van de Indonesische
leningen zullen nog geruime tijd het Nederlandse, budget bezwareu. De
noodzaak van geforceerde w°óïngbpuw zal nog een reeks van jaren bestaan.
Misschien gelukt het, de uitgaven van het Landbouw-Egalisatiefonds Iets
«aar beneden te brengen. Het is een punt, waar wij nog op terugkomen.
Maar er blijft in elk. geval een serie uitgaven, die .niet door één langlopen
de lening kunnen worden. gedekt, aangezien zd in genen dele tot 1959 zullen
zijn beperkt. In hét algemeen trouwens moet men op tegenvallers blijven
rekenen, herinneren; ons hog wel de tijd, toen werd gezegd: als die
oorlogsschade maar' eerst betaald is. en: als de gevolgen van de waters-
noot^ maar eerst zijn overwonnen. Beide categorieën van uitgaven naderen
hun einde, maar Nederland'is', er toch allesbehalve bovenop. Integendeel!
k AT de-huidige begroting een slechte begroting is, zouden wij.niet
graag willen beweren. De militaire uitgaven zijn niet verder ge
stegen; de onderwijsuitgaven zijn dat wei, maar hoe kan dat anders
bij een zo groot aantal schoolgaande kinderen en een zozeer
toegenomen specialisatie? Het is met deze uitgaven als met diewoor.de.
woningbouw: direct productief zijn ze niet, maar ze zijn noodzakelijk-,voor
de; toekomst van Nederland als vakbekwame en geestelijk-gezonde natie.
Sociale Zaken, Waterstaat, Justitie en de andere hoofdstukken, ze bieden
geen van alle een schouwspel van onverantwoorde royaliteit. Voorzover er
iets hapert, is de oorzaak niet lichtzinnigheid of luchthartigheid.
De oorzaak van de ongunstige begroting is, naar onze mening, het feit
dat Nederland wordt;geconfronteerd met een aantal consequenties van zijn
demografische en sociaal-politieke ontwikkeling; consequenties, die bet tot
dusver te vee! uit de weg is gegaan. Wanneer onderwijs en volkshuisvesting
miljoenen'kosten, dan is het mede het gevolg van het hoge geboortecijfer.
Deze investeringen, wij zeiden het reeds, zijn wel noodzakelijk, maar niet
direct productief. De kosten moeten gezamenlijk worden opgebracht en
leggen, onvermijdelijk «n druk op de welvaart. Wij verbeelden ons wel
eens, dat Nederland zich dit onvoldoende bewust is. De 670 miljoen voor
woningbouw .op de begroting spreken echter een duidelijke taal. De kost
gaat voor de baat uit.
Het investeren vóór verteren beheerst ook het industrialisatiebeleid in-
Nederland, zij het, dat dit een zaak is, waarvan de weerslag meer op de
economische toestand in het algemeen dan op de staatsbegroting tot uiting
komt. De moraal van het geval is wel, dat de Nederlanders zich bepaalde
beperkingen moeten opleggen; meer beperkingen dan de volken die niet
zo snel in last en tal toenemen. Het is de uitsluitend economische benade
ring van het geval-
EN hier zijn wij dan ook bij de kernvraag terechtgekomen, n.l. die
of Nederland blijkens de buiige begroting niet boven zijn stand
leeft. Het is een vraag, die ook de orde komt door de hoge consu-
meatensubsicties." Het Landbou. Egalisatiefonds kent ook de produ-
centensubsidies: de bedragen die de staat betaalt aan de boeren wanneer
de prijzen van' htm produkten beneden de garantienormen blijven. Deze
subsidies komen neer-op de overheveling (via de belastingen» van een
welvarend naar een minder welvarend volksdeel. Met dg consumenten-
subsidies staat het anders. Zij dienen (op gemene kosten) tot het drukken
van de .prijzen.
De minister zegt, dat de regering zich in beginsel op het standpunt
stelt, "dat de produkten hun prijs móeten opbrengen zonder subsidie; maar
waar het gaat ora een 20 gevoelig punt als het levenspeil, kan ze er toch
niet aan denken, de subsidie zonder meer te laten vervallen. Hetzelfde
geldt voor de huurtoeslag, die voor een kleine vierhonderd miljoen op de
begroting figureert. De SER zal zich over de subsidies beradeir. de
consumentensubsidie op de melk in de eerste plaats (voor 1 januari a.s.)
maar dit lichaam zal stellig geen populair geneesmiddel vinden. En de
verantwoordelijkheid berust in .laatste instantie toch bij de. regering. Deze
zal ér zich van Bewust moet sdjn. dat de langlopende lening, die zij zegt
verantwoord te achten,, toch eén inflatoire werking zal hebben wanneer
de opbrengst mede dient om doorbetaling van de hoge subsidies mogelijk
te maken. »--•
Wie kennis neemt van de miljoenennota, verbaast zich een beetje over
do gelijkmoedigheid,- die de minister bewaart jegens tekorten, veel groter
dan. die, waarvoor in vorige jaren hij en zijn voorgangers zo ernstig waar
schuwden. Het is thatis moeilijk te zien, waarom juist dit tekort verant-
woord is en-het niet nog een honderd miljoen meer kan lijden. Voor het
overige heeft de. regering alle reden om zich af te vragen of de belasting
verlaging van een aantal jaren geleden niet-heeft getuigd van een te groot
optimisme. 7
liiililiiiiilLiiikil.tilil
Met een sleutel
bevestigt een ar
beider in een ko
lom de bewape
ning. Hierna
kan de laatste
handeling -— het
storten van be
ton waardoor de
elementen on-
derling verband
krijgen wor
den verricht.
Op de nokken
van de verdie-
pingshoge ko
lommen Zaten
ciüee arbeiders
een dakelement
gakken.
(Van een onzer verslaggevers)
Arnhem. is teel het een en ander
gewend op het gebied van weder
opbouw en stadsuitbreiding, mgar
can de Huissensesiraat bifjuen voor
bijgangers staan om te kijken naar
wat daar aan de hand is. Met ver
bazing rien zij, hoe hijskranen com
plete wanden en vloeren naar hun
-definitieve bestemming overbrengen
en hoe daar een blok van 24 taonin-
gen in vier woonlagen uit de grond
„spuit". De hierbij geplaatste foto's
Teerden gemaakt achttien dagen na
dat mét .de' bouw eert begin was
gemaakt.'
j Als alles vólgens plan. blijft ver-
lopen zullen deze huizen in het be
gin van de volgende week gereed
zijn om de huurders te ontvangen.
Ze zullen er drie- en vierkamer-wo
ningen vinden. De huurprijs, die nog
niet definitief is vastgeseld. zal lig
gen in de buurt van tachtig gulden
per maand. Deze zal dus niet veel
lager of hoger zijn dan die van tra
ditioneel gebouwde huizen. Het
grote onderscheid ligt dan ook voor
al in het tempo waarin deze huizen
kunnen worden gebouwd. Hierdoor
kunnen zij een belangrijke bijdrage
leveren tot de leniging vari de wo
ningnood.
Hierin ligt ook de verklaring, dat
de belangstelling niet beperkt blijft
tot voorbijgangers, maar dat er op
de bouwplaat in deze dagen een ko
men cn gaan is onder meer van ge
meentebesturen. vertegenwoordigers
van de afdeling systeembouw van het
ministerie van volkshuisvesting- en
wederopbouw erv van de stichting
Katiobouw uit Rotterdam.
TOKIO In Japan zijn circa
250.000 onderwijzers en onderwijze
ressen in staking gegaan uit protest
tegen; de nieuwe onderwijsmethoden
die de Japanse regering wil invoeren
en die de stakers beschouwen als
een aanslag op de vrijheid van me
ningsuiting.
(Advertentie I.M.)
Goed bericht voor de bezitters van
DENTOFIX een nieuw, Sangeuaam
en hygiëniïdi poeder brengt uit
komst voor- alle loszittende of losra
kende kunstgebitten. Een weinig DEN
TOFIX, s morgens op de plaat ge
strooid, houdt Uw gebit de gehele dag,
-onder alle omstandigheden, vast en
zeker op zijn plaats. Tevredenheid'ge
garandeerd. Verkrijgbaar in discrete,
neutrale plastic flacons, prijs f. 2.35,
bij apotheken en drogisterijen.
(Het oordeel van de laatste instantie: „De bouw volgens dit Azefc-
systeem heeft op ons een goede indruk gemaakt. Het doet enigszins denken
aan het Franse systeem Coignet, waarvan Dura de licentie in handen heeft,
maar waarmee we in Nederland nog geen ervaring hebben.")
i Azet :s zuiver Nederlands. Het is een systeem, dat tot ontwikkeling is
gebracm in zeer nauwe samenwerking tussen.de architect H. J* van Breda,;
„Schokbeton" in Kampen en de explcitatïemaatschappij „Arnhem Zuid".
1 Wie, om duidelijk te maken wat hier gebéurt, zoekt naar een vergelijking;
komt terecht bij de Mobaco bouwdozen, waaruit kinderen spelenderwijze
hun huizen optrekken.
Voor deze 24 woningen'zijn 1433 betonelementen nodig, wat betekent dat
er per woning gemiddeld 60 stuks nodig zijn. Daar zijn allemaal naar
gestandaardiseerde maten bij: kruisvormige kolommen van verdieping
hoogte, waaraan de andere elementen worden bevestigd, trapsegmenten,
binnen;,en buitenwanden, vloeren en schoorstenen.
Als éert van de twee machtige kranen een. element aan de haak slaat
waarvan we met geen mogelijkheid kunnen vermoeden waarvoor dat
bestemd is. blijkt het één van de 24 betonnen kolenbakken te zijn. die op
de loggia's naast de keukens gemonteerd moeten worden. Het grootste
onderdeel dat aan déze huizen te pas komt is'het vloerelement, dat 4.25
biï 2,75 meet.
OTTAWA. De Canadese ambas
sadeur in Nederland Thomas A.
Stone zal - zijn post gaan verlaten,
eldtis is van officiële zijde in Ca
nada bekend gemaakt.
Ambassadeur Stone, wordt opvol
ger van de aftredende ambassadeur
I>, £y Cole in Mexico. Charles Pierre
Herbert. .Canadees ambassadeur in
België en gezant in Luxemburg, zal
naar Den Haag worden overge
plaatst,
LONDEN Sinds maandag wordt
een extra-heffing van drie percent
geheven van schepen, die door het I
Suezkanaal varen. j
In een uitzending van Radio-Cairo S£a,?d uan zaken aan de Huis-
werd gezegd, dat het geld gebruikt
zal worden ter bestrijding yan de
„opruimingskosten". Gedurende drie .1
jaar zal de extra-heffing van kracht i
I zijn. i
Dit is dan tevens de afmeting van
de keuken en de -slaapvertrekken
in deze huizen. Vqor de woonka
mer (4.25 bij 5.50) - zijntwee van
deze elementen nodig.
Er zit een sportief element in de
ze bouw. Het is een-proef waaraan
jaien van wikken en wégen zijn
voorafgegaan en nu de tekeningen
bezig zijn tastbare realiteit te wor
den zit er ondanks de minutieuze
vootbereidingen toch nog spanning
in de' lucht.
Er is voldoening, -want nu
blijkt, dat men met schattingen
aan de te ruime kant is ge
weest. De bouw. 80 elementen
of 11/3 woning per dag, ligt
aanzienlijk voor op het gestelr
de schema.
Wegen
Voor dé drie initiatiefnemers is
echter het belangrijkste, dat zij hier
onder hun handen zien ontstaan,
wat naar,zij hopen ..een ge?
slaagde poging zal zijn om door
verder gaande industrialisatie dé
woningbouw een nieuwe bedding
te geven. Dit zegt de architect er
van. „Van- de oudste tijden af tot
in deze eeuw toe, werdendeuren,
kasten,; ramen én andere onderde
len van het huis met de hand ver
vaardigd. Hier heeft de rationali
satie zich in de laatste decennia
baan kunnen breken. In de fabriek
worden deze onderdelen nu gereed
gemaakt en verschijnen, klaar voor
montage, op de; bouwplaats., In -dé
bouw van het huis zelf is echter
in de loop der eeuwen maar bitter
weinig veranderd. Nog 8teeds ont
staan de meeste huizen in tijdro
vende handenarbeid door het aan
een metselen van duizenden stenen.
Pas door het gebruik van .geprefa
briceerde bouwelementen doet ook
ih de bouwde. industrialisatie ten
voile zijn intree."
Weinig arbeiders
Hoe anders deze bouw is dan de
traditionele, blijkt ook uit hét klei
ne aantal arbeider? ongeschool
de bovendien dat ervoor nodig
is: elf mannen, die de onderdelen
van het vier verdiepingen ..hoge ge
bouw- stellen; vervolgens met sleu-
tets er de onderdelen voor de be
wapening in bevestigen en de gleu
ven yol storten met het beton dat
de segmenten onderlinge vastheid
geeft.
Nóg een onderscheid is, dat de
meeste onderdelen, rechtstreeks' van
de vrachtauto, die ze van de fa-
i briek naar de bouwplaats b mgt.
I via de hijskraan verhuizen naar
i hundefinitieve plaats van bestero-
ming De tussenhandelingen vanop-
j slag bij de bouw zijn tot een mi-
nimum beperkt en ook daardoor
- is een grotere arbcidsproduktivi-
teit bereikt.
Als de huizen klaar zijn. zullen
zij zich in uiterlijk niet veel meer
onderscheiden van duizenden an
dere nieuwe woningen. Ook de be-
-weners .zullen niets ervaren van
het avontuur van het nieuwe dat
in de bouw van deze huizen schuilt.
Het zijn normale woningen, die in
i elk opzicht voldoen aan de nor
men, die hiervoo-r zijn aangelegd.
Wat nu?
Voor de' initiatiefnemer*, tot dit
bouwsysteem, evenals voor de vele
anderen die net als iti zochten cn
zoeken naar middelen tot rationali
satie van de bouw, breekt nu een
tijd van nieuwe spanningen aan.
Zullen ztf de kans krijgen dit ex
periment te laten volgen door nor
male bouwprojecten in ditzelfde
svsteem? Zullen de investeringen
die zij in deze proef hebben gesto
ken. vruchten gaan afwerpen? De
voorlopige reactie van RaUoboutv
wij citeerden deze reeds - is
i nice ongunstig.
(Adz? er ten tig I.Af.J
fp EN schoolblad in de proulncie
i-r heeft mij verzocht te willen
deelnemen aan een enquête.. Ik,hoef'
maar één vraag iebëan.twöqfdén;'
„Wie hebt u «V«te "leuën 'hét
meestbewonderd?";
Tussen haakjes staat er achter
,,'t Mag ook een vrouw zijn",'waar
uit blijkt dat de redactie moderne.
beginselen huldigt.
Ja, wie heb. ik eigenlijk het meest
bewonderd? .v'-TT.T?
De wereld bezit een paar mensen
die rich daarvoor erg goed. lenen.
Ik kan gewoon Schweitzer invullen,
dan-ben ik er zonder kleerscheuren
van af. Maar als ik, met de brief
in mijn hand, in mijn herinneringen
ga gra-oën, kom ik toch tot de con
clusie, dat ik eigenlijk zou moeten
attiaoqïden: ,;r.
".„Degene die ik in mtfn leveti het
meest - betoonderd heb, i$ een juf
frouw wier naam ik niet ken".
Ik zal mij nader verklaren. VT
.In de oorlog mozst ik eens met de
trein naar Utrecht. Het CentraalSta-
tion stond eivol, want er waren
weer alter lei treinen uitgevallen, zo
dat het aantal wachtende reizigers
was aangegroeid tot een onafzien
bare menigte. T .7:
■Óp - het tweede perron stond, een
klein transport Joden, 't Werén
oude, terneergeslagen mensen, mét
doddige bagage en ze werden be
waakt door Schalkhaar-agenten
botte boerenkinkels, die voor de
Duitse heren het vuile werk opknap-
ten.
Alle wachtende reizigers keken.
Naar die oude mensen, die gelaten
bijeenstonden, £ji naar .de bewa
kersdie probeerden 'een "bruikbare
houding te vinden, Tevergeefs
taant er viel niets te krachtpatsen en
er gaat een enorme, dreigende
kracht uit van 20'n menigte dié al
leen maar zwijgt en toekijkt.
Ik stond vlak bij de trap.
Er kwam. een aardig, blond meisje
van een jaar of zestien naar bouen.
Zij wandelde het perron op, bleef
staan:en zag het tafereel. Lang be
dacht ze zich niet. Met grote, vast
beraden stappen liep zij: naar uoren,
zette haar handen in de zij en riep,
met een stem als een klok, op z»
plat Mokums tegen de agenten;
Fuile rotzakken! Kennen jullie
wel? Ouwe mensen vangen, hè? Je
mot naar 't Oostfront gaan, dan ken
je dik op je donder krijgen".
Ze was zo driftig dat tranen oen
woede over haar wangen stroom
den.
Uit de zwijgende menigte op het
perron kwam een golf uan' sympa
thie op haar af. Iedereen beminde
hoar, omdat ze, zo maar, zonder
zich te bedenken deed, wat we geen
van allen dorsten
£ri ze tons nog lang niet tA'ge-,
sproken.
Een vlóed uau de meest.vinding
rijke, hier moeilijk te reproduceren
verwensingen stortte ze uif over de
Hoofden van de poliriekéreZs, die
toonderlijk genoegalleen maar.
grijnsden. Ze konden de situatie
niet aan. De haat en de verachting,
waardoor zij zich omringd wisten
hadden hun houding al' zo onder
graven, dat se met dit schreeuwende
meisje eenvoudig geen raad wisten.
„Een- beetje op je woorder. letten,
hé", zei er een. maar hij probeerde
er flirlerig bij te lachen.
Het meisje opende haar mond
uoor een nieuwe reeks vervloekin-
gen. maar een man met een aktetas
trok haar mee,-Ik liephet tweetal
na. Achter de krantenkiosk, waar
zij aan het oog onttrokken was, zei
hij vaderlijk tegen haar:
„Dat moet je niet doen, kind. Dat
is ge sa ar ttfk.
Het meisje droogde haar tranen.
„Ik ken me toch soms zo kwaad
maken op die etters", sprak zij. Zen
oueroloede.
De man opende zijn tas,
Hier een boterham", zei hij.
„Met .kaas".
Dat- was een heel geschenk in die
dagen;. Welwillend keken toe toe,
hoe ze het op at.
Kijk. geachte schoolbladredactie
déze juffrouw heb ik, in mgn le
ven, eigentijk het meest bewonderd.
Maar haar naam weet'ik niet. Soms
zie ik haar nog wel eens in de stad
lopen. Ze is allang geen meisje meer,
maar een orouiu met drie kinderen.
Misschien zou ze 't nu niet meer
dnruen. Maar ik groet haar -altijd
met de eerbied van een schuldenaar
en dan knikt ze terugmet een
glimlach, die betcijst dat ze 't zich
nog wel herinnert...
■KRONKEL
seiisestraat tn Arnhem na 18
bouwdagen.
BONN De 'Westduitse Bonds-
president Theodor Heuss heeft doen
j weten, dat het in de handel brengen
van gouden en ziK'eren penningen
mét zijn beeltenis in reliëf, buiten
zijn voorkennis is geschied. i
Door Nicholas Blake
inn/inn ztrren DeócmjRKtn huh mnmi
OP DC 6CHCIMC DtUR VOOPT. OPHRfiCHrCP
WRCHTStlÖPROETJt EH *0(/Wf StrPOUjUE"
RfltiortórtOötulTHij JCHijfireenr unmnwe,
/-MOEIl!JHH6D£ri/0P3CHItTfn!
MScHIEHWtr.
Maar Die KAfions
KOOtlS WERDEAVA511
MltTDOOR E£M
SPOOK GEÜ00ID-'
IltVE HELP!
H0JA ÏWOJtHtn'SPOOK
DOET 5R0ETJE SEEM
KWAAD
HOOR'
ER HOMTdCtnTÏ
BEWEómt
ID
62
3411. Het Is een klkvoremaa. die of Rob toe
schiet. De onbekende grijpt zich vast aan het
dresfilichaam van de „Chasseur". Bob probeert
de seinlïjn, die cm de neuskegei if geraakt, los
ie goolefi, raast* dat lukt fcsm met meer.
Maar dan worden opeens de lijn en de lucnt-
jj.as£ strak getrokken, Rob voelt een stevige ruk
eu meteen schiet de neuskegel los van bet draag-
lichaam. Hij houdt zich goed vast en voelt, boe
hfj door het water wordt gesleurd, naar de op
pervlakte. Ouwe Teus heeft zijn motor op volle
kracht gezel *n hoopt nu maar, dat hij Rob 20
meteen aan boord kan trekken. Op de viskotter
is geen man te zien. m.iar wel klinkt opeens het
geratel van een machinegeweer. „Kijk uit".' roept
Teus. Op hetzelfde moment gaat het raam van
de stuurhut in scherven. Maar het blijft bij die
ene vuurstoot. En even later kan Teus tot sijn
grote opluchting Rob binnen boord hijsen.
De trieste woede op Stephens ge-
zicht werd Intenser en hij sloeg met
'jn vuist op de vensterbank.
„Je zult spoedig merken waarom
die vrouw haatte. Het volgend'
[jaar "met Pasen kwam Peter naar
1 Londen voor de vakantie in een vre-
sclijke toestand. Hij had me er niet
[ovar duyven schrijven, maar ik heb
[het gauw uit hem gekregen. Milli-
[cent was al twee maanden onderweg
[en dreigde hem aan te geven bij
[de universitaire autoriteiten;'
„Als hij niet met haar trouwde?"
„Erger. Als hij haar geen abortus
bezorgde. Hij vertelde mij dat ze hem
op zijn zenuwen gewerkt had als
de duivel zelf. Ik ken het zien, hij
[huiverde van walging als hij over
[haar praatte. Maar. het praktische
[probleem leek onoplosbaar. Ontmas-
kering zou het eind van zijn car
[rière, .van zijn roeping betekenen.
Uiteraard décht hij niet eens over
het idee van een abortus. Een huwe-
t tijk, zelfs al zou zij 20 ver te krtj-
[gen zijn dat ze dat wilde aanvaar-
tden, zou betekenen dat hij zich voor
zijn hele leven zou binden San een
vrouw wier karakter hij reeds diep
[genoeg gepeild had. Er» bovendien
[was er geen schijn van ki.ns dat hij
j het zich financieel de eerstt tijd zou
[kunnen veroorloven; hij stvdeerde
[heel zuinig van een klein legcatje;
moeder was toen al weduwe en »-e£-
de van een pensioentje."
Stephen stak een sigaret op en
[deed haastige trekjes terwijl hij ver-
volgde.
I „Wel ik hoop nooit meer iets te
[hoeven door maken zo als die april
maand. Peter werd heen en weer ge
slingerd tussen paniek, schuldgevoel
en walging, Hij was verliefd gewor-
den op Millieent en ontdekte dat
hij in een put van van je weet
tiH half hoe een vrouw als zij een
i goeie vent treiteren kan. Peter was
[dicht bij zelfmoord. Ze had zijn lief
de in gruwel doen verkeren en hem
dat in zijn gezicht gespuwd zo
voelde hij het."
„En ben 3e er daardoor toe geko
men om Fire and Ash te schrijven?"
Stephens hoofd draaide zich plot
seling naar Nigel. „O, heb je het ge
lezen? Toen ben ik begonnen dat te
schrijven, om zelf niet gek te wer
den. M'llicent heeft me dat boek
nooit vergeven dat is zelfs door
haar dikke huid heengedrongen."
Er daagde begrip op Nigels ge
zicht. „Dus ze had een werkelijk
sterk motief" om met de proeven te
knoeien van Time to Fight. Ik heb
steeds jouw verzet tegen het her
drukken van haar romans niet vol
doende motief geacht. Ze deed het
óm zich te wreken voor Fire and Ash,
Ik veronderstel dat ze dacht dat men
jou wel verantwoordelijk móést stel
len voor het opnemen van die passa
ges. Of heeft ze gedreigd de com
pagnons te vertellen dat ze het je
had zién doen?"
„Ik heb geen flauw idee wat ze
van plan was," antivoordde Stgphen
een beetje ongeduldig. „Er is geen
bewijs voor dat zij het gedaan heeft,
wel? Als ze het gedaan heeft kun je
het idee uit je hoofd zetten dat het
was om Blair-Chatterley te ontmas
keren en Paul te wreken. In ieder
gevai."
„Waarom?"
„Omdat het haar nooit een zier
heeft kunnen schelen wat er met
Paul gebeurde," antwoordde Stephen
bitter. „Voor zover het haar aanging,
had Paul nooit bestaan. Dat was
deel van de afspraak."
„De afspraak?"
„Ja. Ik ben haar gaan opzoeken.
Veertien dagen nadat Peter me al
les verteld had. Ik dacht dat ik haar
zou kunnen overreden, haar op een
of andere wijze zachter zou kun
nen stemmen ik was al bijna net
zo'n or>u*-(f»nde ezel van eer» tdealist
als Pci f. Ik heb haar die maand
verscheidene keren ontmoet. Niet bij
haar thuis natuurlijk; in theehuizen
en dergelijke.. Het beeft me veel ge
leerd over vrouwen. Ze was pas ne
gentien, maar bij God, ze kende
alle trucjes. Vermoorde, onschuld, pa
thos, verontwaardiging, paniek, ont
wijkende antwoorden, letterlijk al-
les heeft ze geprobeerd. Wel, tenslot
te ha£ ik het zover, dat ze besefte dat
ze van Peter niets meer kon ver
wachten. Ik beb haar toen een voor
stel gedaan ik heb gezegd ervoor
te zuilen zorgen dat het kind in het
noorden geboren zou kunnen wor
den; voor alles te zullen betalen, met
haar mee daarheen te zullen gaan en
net te doen alsof ik haar echtgenoot
was, en de verantwoordelijkheid voor
het kind op mij te zullen nemen.
Ze verzon een verhaal voor haar
ouders dat de een of andere Londen-
se specialist hac verteld had dat ze
t.b. had en dat vrienden had- en
aangeboden een sanatoriumverple-
ging voor haar te betalen! Ha tr ou
ders schijnen dat te hebben geloofd.
Ze was de meest doortrapte leuge
naarster die ik ooit ontmoet heb. op
die leeftijd at."
Stephen Protheroe zweeg. De som
bere trek op zijn gezicht, in profiel
afstekend tegen het raam herinner
de Nigel aan die keer, meer dan een
week geleden, dat Stephen en hu
gepraat hadden over belangeloosheid.
„Misschien zijn we vergeten wat het
woord betekent," had hij toen ge
zegd. Nu, Stephen had tenminste
één daad van pure belangeloosheid
verricht in zijn leven. Hij wilde
dat zeggen, maar Stephen onderbrak
hem ruw, ,r v
„En geholpen dat het heeft. Het
heeft Peters geweten niet ontlast.
Hij is als zendeling gaan werken en
twee jaar later aan een tropische
ziekte overleden in het een of andere
van God «n mensen verlaten aord.
„En de jongen, Paul? Heb jij voor
hem gezorgd?"
„Er was niemand andetg." Stephen
stapte op een zijspoor. „Mühcefts
flair om verantwoordelijkheid te ont
gaan was ongelooflijk. Natuurlyk,
dat zei ik al, was het een deel van
de afspraak dat ik de verantwoorde
lijkheid op me zou nemen. Maar ze
had hem nog nauwelijks ter wereld
gebracht of ze slaagde er al op de een
of andere manier in zich helemaal,
van hem los te maken."
„Ah, dat woord gebruikte mrs.
Blayne ook,"
„Wie is'dat?"
Nigel legde het uit.
("Wordt vervolgd)
