RUSSEN HALEN AMERIKANEN
Wie heet er nu Wouter?
VOORLOPIG NIET
*kVc
cte éM&ktè mdirn
V&ikculk
CAROL
DAY
Qstella-Parels
«BW»
m
„WÜ zullen
Amerika
inhalen7'
pöïï&©'
SPROETJE SPARKS
IdteftóNKMOJWi
tak 1 zeil met
NEDO-MEX transparant® kSeariak
door
David il
Bij aankoop van 2
pakken (of één dubbel pak)
I
WoensdaaS oktober 1958
(Advertentie l.M.)
{Advertentie LM.)
Kwilttaltsproduck van da Wybtrt-Fabrlakan. 70 «n 90 ct alléén bi] Apotheken »n Drogisten
HET GENOOTSCHAP „Onze Taal" heeft verleden week in Scbe-
veningen een congres gehouden, waarop vele behartigenswaardige
dingen zijn gezegd over het taalgebruik in pers. radio en reclame.
Of het helpen zal? Wij weten het niet, maar het nut en de nood-
i, ak van dergelijke bezinningsconferenties zijn buiten kijf. Aan de andere
kant mag men niet vergeten, d3t zich in de taal zowel als op andere
gebieden van het leven processén voltrekken, die men mf eenmaal niet kan
keren. De versnelling van bet levenstempo brengt bovendien vervlakking
mee; men heeft geen tijd zich rekenschap te geven van vorm en plasticiteit
der taal, wanneer men op de chronometer moet spreken of schrijven. Niets
is gemakkelijker dan zich. vrolijk te maken over de slordige taal van een
radioreporter, maar de opmerking van Jan van Herpen, dat men zo iemand
geen praatzucht mag verwijten wanneer hij de opdracht heeft verslag te
geven van de tewaterlating van een schip, dat niet te water wil, was vol
komen op zijn. plaats.
Men is, vooral in onderwijskringen, geneigd uit te gaan van een statisch
taalbeeld, een norm, waaraan men zijn mening kan toetsen. Maar het
eigenaardige van deze norm is juist, dat ze voortdurend in beweging is,
een beweging die zich richt van het klassieke naar het populaire, en die
minder door taalwetenschap en taalkunst dan door de mode wordt bepaald.
Zo was het veertig jaar geleden beslist onbehoorlijk, de uitdrukking „als-
maar" voor „herhaaldelijk" in het openbaar te gebruiken. Tante Betje
heeft de strijd bier echter glansrijk gewonnen, en haar formulering klinkt
nu dagelijks van kansels en katheders.
j fJ et ig thans nuttig de capaciteit
A van de economie van de Sow-
jet-Unie om 't levenspeil van haar
inwoners te verhogen, nog eens van
J een andere zijde te bekijken, door
[namelijk uit te gaan van de verde-
ling van het nationaal produkt. In
[onderstaande tabel is wederom voor
r 1955 een vergelijking tussen cie eco-
[nomie van Busland én die van Ame-
rika in dit opzicht gemaakt.
Verdeling nationaal
produkt in 'Sé Sowjet-U. Amerika
Particul. consum .a 49 65
Overheidsdiensten 8 4
Overheidsadministratie 2 1
Defensie en verw. uitg. 14 11
Bruto-investcringen 27 19
Deze tabel laat zien, dat in
de Sowj et-Unie een groter per
centage van de jaarlijks gepro
duceerde goederen en diensten
dan in Amerika aan defensie,
politie, enz. wordt besteed. Het
hogerepercentage in de Sow-
jet-Unïe van de overheidsdien
sten, in hoofdzaak uitgaven
voor gezondheid en opvoeding,
t.o.v. Amerika kan een ver
keerde indruk wekken., indien
men vergeet dat dergelijke uit
gaven in een land als Amerika
voor een groter deel uit parti
culiere middelen, dus uit de
particuliere consumptie, wor
den bestreden.
Het hoge peil der investeringen,
speciaal in de zware industrie <30-
60 pet. van de investeringen gingen
BISCUITS
UITERAARD HEEFT Godfried Bomans op dit congres een aantal
aardige dingen gezegd. Maar een ding was erbij, waarmee hij
zeker het Nederlandse taalbesef, dat toch verband houdt met
groeps-, in zekere zin familiebesef, geen dienst heeft gedaan. Zijn
kritiek richtend op ouderwetse schoolboekjes, sprak bij nogal misprijzend
over de daar gebezigde eigennamen, waarbij hij als voorbeeld Wouter en
I ié'beth noemde.
..Wie heet er nu Wouter?"
Wij kennen heel veel integere lieden die Wouter heten, ook zelfs wan-
neer wij zwijgen over Wouter Lutkie, en vermogen niet te zien welke
belachelijkheid er in de naam Lïesbeth schuilt. Hier hebben we nu juist
met een zinloze mode-norm te doen, die gedicteerd wordt vanuit een diep
minderwaardigheidsgevoel ten opzichte van eigen naam en afkomst.
Men zou de wedervraag kunnen stellen, wie er nu Godfried heet; was
dat niet een bekende bouillon-firma uit de middeleeuwen? Joyce en Bob
zullen zich uit de geschiedenis wel zoiets herinneren.
Gepaster had ons op dit congres geleken een pleidooi voor goede I
Nederlandse eigennamen. Want juist door deze namen wordt het beeld
van een gemeenschap bepaald. Gebrek aan zelfrespect, valse schaamte'
voor eigen afkomst en kring drijveu tot het zoeken van uitheemse namen. J
A.I.!
r:r. de is van dat van een Amerikaan-
middelen voor de trodSgf™ -.«erker.. He, is
nieuwe kapitaalgoederen aan. te
dat men deze weg zal volgen, om-
EEN ERNSTIGE bedreiging voor de gaafheid van de taal ligt in een
slordige en ondoordachte beeldspraak. Maar ook hier is sprake van x 5„ ,-c-
tv» i i--i - i im de na-oorlogse periode in de Sow-
een soort stollingsproces. Wat eens oorspronkelijke, geziene beelding j jet-Unie naar industrie, mijnwezen
was, verstijft tot cliché, de dichterlijke uitdrukking is een begrip Jen openbare nutsbedrijven; in Ame-
geworden, en daarmee tevens in algemeen gebruik-gesteld. Men moet, oro|f^a Was het overeenkomstige per-
te kunnen spreken en schrijven, het recht tot een 'zekere gedachteloosheid x-ln "dt reële l°on Per arbeider en employé,
stellen. Bij een woordals „laagheid" bijv., denken weinigen nog in verti- J economieDoor ^dVweer d.3t ,thans s,.echls ongeveer ee° v«f-
cale benedenwaartse richting: laag is een ander woord voor „gemeen", en
wanneer een spreker in het vuur van zijn rede zich opwindt over een
bepaald „toppunt van laagheid" dan lachen alleen die. weinigen onder
zijn gehoor, die een bepaalde, bijna nerveuze gevoeligheid voor de taal
behielden en zij hebben waarschijnlijk ongelijk.
Toch zijn er altijd weer de verantwoorde taalmeesters en de kunstenaars,
die het materiaal niet alleen gebruiken maar ook in diepe zin kennen,
om hier waarschuwende lichtjes te doen branden. Ook om door woord
en voorbeeld aan te dringen op beperking in het gebruik van vreemde
woorden. Want wanneer een taal vreemde woorden kritiekloos overneemt
en ze niet weet te ..verteren", niet in de eigen vormen te doen versmelten,
dan wordt ze een wildernis.
rrancisco
p.lOOgr.
'SSS
k-rou - Frou^^fll
P-ifiOgr
L.,-S*.
jAc?
Chobisco
65 ct
P-100 gr.
e zijn heerlijk t
Russische velden met golvend graan.
Voldoende oni Amerika in de toe
komst te overtreffen?
wmaenJWg men speciaal een jj£ pld Si
snelle uitbreiding van de industrie- ui
sector, die toch ook de mogelijk- "--1,
heid schept de produktie van som-
mige duurzame consumptiegoederen.
om politieke redenen moeilijk zal
het waarschijnlijkst, dat de econo
mische planning voorlopig op de
oude voet zat worden voortgezet, als
gevolg waarvan de voorspellingen
van Chroesjtsjew omtrent het over
treffen van het Amerikaanse levens-
Een expansie van het consumptie- Peil naar een ver verwijderde toe-
goederenpakket hangt ook af van komst worden verschoven.
een stijging van de landbouw- en Maar daarmee is de kous niet af.
f veeteeltproductie, die tot 1955 wel- Zijn uitlatingen zijn uiteraard een
I licht de meest statische van alle pro- reflectie van de spanningen, die in
i ductiesectoren is geweest. Over de de Sowjet-Unie heersen en van de
periode 1928-1955 zijn de per hoofd sterker* wordende drang van de mas-
beschikbare hoeveelheden voedsel- sa, of van een toenemend aantal
I granen en vlees t.v. afgenomen, groepen, een stijging van de lcvens-
d.w.z. de desbetreffende productie- standaard te getiieten, die in over-
takken hebben de bevolkingsgroei eenstemming is met de groei van
niet bijgehouden. Zoals reeds ge- de Sow jet-economie. Deze wens van
j zegd, het is thans nog niet te be- intellectuelen en werkers wordt in
i zien welke invloed de voorgestelde toenemende, mate gearticuleerd, en
maatregelen in de landbouwsector Chroesjtsjew en eventuele opvolgers tenlandse politiek van aa^ land.
j zullen hebben op het productieresul-
taat.
Ook andere factoren: de beteke
nis van de decentralisatie van de
leiding in de industriële sector (het
zullen gedwongen worden haar
vroeg of laat te honoreren.
Het is zinloos te trachten te
voorspellen, wanneer en hoe 't
zwaartepunt in de industriële
structuur van de pro dak ten
van de zware industrie naar
die voor de consumptie zal
worden verlegd, maar zij zal
m.i. ongetwijfeld plaats vinden.
Daarmede zullen zodanige wij
zigingen in het leven van de
Sowjet-Unie gepaard gaan, dat
zij niet zullen nalaten ook een-,
voor het Westen gunstige in-;
vloed uit te oefenen op de bui-
(Advertentie IM.)
zoals we zagen, in de laatste jaren
sterk op te voeren. Men mag aan
nemen, dat deze tendentie zich in de -
toekomstige Sowjet-planning zal o£„ toezicht op
voortzetten, maar zal men op deze M LrregJonj£f ecQr
wijze in de nabije toekomst de nJ!1 StT?ïie* Z?1
Amerikaanse levensstandaard even a - SVili ?n de, ministeries m
Moskou) van de grotere nadruk op
Hhet streven naar economische ratio-
ET lykt twijfelachtig om ver- naliteit (de poging prijzen en kos-
schillende redenen. Een her- ten een reëler inhoud te geven, de
oriëntering- van de economie met eem afschaffing van subsidies en. de aan-
grotere nadruk op de produktie van sporing aan bedrijfsleiders om de
consumptiegoederen zou betekenen winstmarge op te voeren1), en het
een gedeeltelijk opgeven van de uit- effect op de doelmatigheid van de
breiding van de zware industrie en planning, en een eventuele verho-
daarmede de snellere toeneming in ging van de productie, kunnen thans
het defensie-potentieel van de Sow- nog niet gewaardeerd worden.
jet-Unie ten opzichte van Amerika. Men moet ook de fysieke moei-
Een snelle stijging: van het aandeel Ijjkh eden niet onderschatten van. een
van consumptiegoederen in de na- overdracht van productiefactoren
tionale produktie zou ook meebren- Van de sfeer van de kapitaalgoe-
gen een drastische verhoging van het deren- naar die van de consumptie-
-.i u ■-» x goederen, gezien ook de organisato-
1 3 riscbe moeilijkheden verbonden aan
ide uitbreiding van het distributieap-
j paraat in de tegenwoordige struc-
ftu.ir van de So wj et-economie.
3 Met de huidige kennis die wij
hebben van de Sowjet-TJnie lijkt het
jlK GA NIET NAARM'N W JE SENT'N PELJG-
KAMER IK GA ME VERSTOP-)NIET,JENNIFER
PEN - DOE IK WEL MEER. M AAR ND MOET IK
ACHTER ONZE TTJlN LOOPT^3*p»l WEG
PE RW1ÉR.TANTE EDITH
DèNKT DAN WEL DAT IK
ME VERSTOPT HEB.MAAR
ZE ft Tut' ilOOVT ZEKER
OF IK NiÊT INt>E RIVIER,
GEVALLENÏJ~~
bcn:
MOET ZE MAAR NIET ZO ^!K KANT NIET
I GEMEEN TEGEN ME DOEN'. BELOVEN,
JE GAAT TOCH NOG NIET A MAAR.ALG
WEG? JULLIE' DRINKENEERStJ? KAN..
THEE- KUN JE NA PE THEE^#,W
NET VN DE TUIN KOMEN
ALLEEN? DAN ZAL IK JE
TIMMV LATEN ZIEN x'v"-
LEUK KIND... MAAR WAT
Zg »N HEKEL AAN
EDITH! IK GELOOF DAT
&ILUAN GELUK HEEPT,
DAT KIND HEEFTJT
MAKKELUK
iv^v
BONN Toestellen van de Ameri
kaanse luchtmach* in West-Duiisland
zullen verfbanden krijgen, waarin
licht wordt weerkaatst. Dit is ge
schied om het aantal vliegtuigbot
singen te verminderen.
(Advertentie l.M.)
Shanden
ruw of schrool
HAMEA-GELEIfr^H^i
fiasHAMEA
DAMASCUS. Aan de Syrisch-
Turkse grens zijn 65 mensen ge
wond oij een botsing tussen een per
sonen- en een. goederentrein. De
meeste gewonden komen uit Irak;
de andere zijn van Syrische of
Turkse nationaliteit. Zij zijn in
ziekenhuizen in de Syrische stad
Aleppo opgenomen.
(Advertentie LM.)
rt"
JPROtTJE IKWNDHtr HttRUjKOM I
die MtnsiiD oi/tR vRoefitRte vtRjentrd
"fdAANOtn LATER KljnróPROtTjt TOttfOt OUkHt GtTROUWZ t&1 OfiOtP TO£RióT£f1
D00^tT HtASTLLÜt fORT ROtlDLtlDT.
1 tfl DAT OUWt 6TUK ótiCHUT
«06 MO OR cm flu OOK f DIJ AlLL
M I
ÓA&eL5 tM PlSroUN 1
DAfiR Hturdcft öROTt ROL
ÊöPtELDUittil Vtu»LA6 Dit.
3430. John trekt zich bliksemsnel onder een
overhangende rots terug, wanneer de omgeving
opeens fel wordt verlicht Nog eens gooien de
bewakers van de gevangenis een fakkel naar be-
neri-n. Van de ontsnapte man is niets te zien,
maar ha- daar zien ze een krokodil wild rond-
f spartelen. Daar moet. half onder water, een zwaar
gevecht worden geleverd en wie dat verliest
kunnen zij wel begrijpen! Maar de bewakers we
ten niet, dat zij met hun lichtfakkels John goed
hebben geholpen, want door al dat licht hij
nu goed de omgeving verkenneh. En nu ziet hij
de koffer, die door het gespartel van de krokodil
uit een rotsspleet is losgeraakt. Zodra de laatste
fakkel dooft, doet hij een snelle greep en trekt
de koffer naar zich tce.
O v44"X'
door URSULA CURTISS
gelopen had. Iedereen had zijn eigen
nachtmerries. Voor sommige mensen
was het armoede, voor anderen de
oude dag. Voor Martin Fennister was
het een lange, ongeneeslijke ziekte
geweest, opgesloten te zijn in een
kamer, een steeds groter wordende
hulpeloosheid vrienden die zachtjes
binnenkwamen om dezelfde, trieste
leugens te verkondigen. Als hij een
sombere bui had, hoopte hij altijd
door de bliksem, getroffen te worden.
Het mooiste einde voor een mens.
Als iemand hem verteld had, dat
de dood al in hem begonnen was,
zou hij het proces zeker verkort
hebben.
Torrant ging naar zijn hotel terug
en pas toen hij uitgeput in z'n ka
mer 2at, realiseerde hij zich, dat hij
bijna vijf kilometer door de sneeuw
had gelopen. Hij ging naar de bar
beneden en nam. de borrel, die hij
gehoopt had met Martin en z n vrouw
te drinken. Daarna nam hij nog een
borrel, zomaar in zfn eentje, en toen
een sandwich. Hij bewoog zich auto
matisch en was zelfs in staat het
gesprek met dé barman gaande te
houden. Denken kon hij niet. tot het
ineens tot hem doordrong, dat hij
iet» volledig vergeten was, namelijk
te informeren naar de vrouw van
Martin. Hij moest contact met haar
opnemen om te vragen of hij iets
voor haar kon doen.
Brieven bewaarde hij zelden en
pas toen hij in bed lag, herinnerde
hij zich haar naam. Martin had zijn
huwelijk per briefkaart aangekon
digd. Dat was trouwens hun gewone
communicatie-middel.
Achttien maanden geleden.had hij
die briefkaart ontvangen. En de naam
was Anncbelle. Annebelle Blair
Om twee uur 's nachts deed hij
het licht weer aan. haalde een boek
uit zijn koffer en begon verbeten te
lezen tot zijn ogen brandden. Hij
viel in een lichte, onrustige slaap
en droomde steeds opnieuw, dat hij
rol verlangen op weg was'naar een
dode vriend.
v vv<°v
1 Torrant's gezicht werd wit van
woede en ze zweeg abrupt Die ene
sekonde nam hij kleinigheden in zich
op. die lang in z'n geheugen zouden
blijven: gebloemd behang, een vaas
groene, glanzende bladeren bij de
trap, een koperen asbak in de vorm
van een vis op het haltafeltje
Toen hoorde hij mevrouw Westing
een beetje boos zeggen: „Nou ja,
tenslotte heeft hij zelfmoord ge
pleegd." Ze zweeg even. „Hij heeft
zich van kant gemaakt," herhaalde
ze alsof ze zich moest verdedigen.
Zich van kant gemaakt. Zou er,
vroeg Torrant zich af en er was een
koude stilte in zijn brein, zou er een
afschuwelijker zinnetje bestaan dan
dat? Maar hij kon er niet tegen
vechten, hij kon bet niet ontkennen
in een razende uitbarsting. Niet te
gen deze vrouw, die zo kennelijk
herhaalde wat ze voor waar aannam.
Ze had Martin niet gekend, ze wist
niet hoe levend hij was, hoe spran
kelend levend in weerwil van z'n
verlegen, bijziende ogen. "Martin met
z'n grote belangstelling voor men
sen, z'n subtiele ironie en z'n plezier
als ze hem aanzagen voor een ern
stige, wat onhandige geleerde, omdat
het zo nuttig was. omdat ze niet op
hun hoede waren met Martin achter
een camera...
Z« wist het allemaal niet, maar
plotseling zei ze precies datgene,
waardoor alles geloofwaardig werd.
Ze zei: „Hij... meneer Fennister.,.
was ziek, weet u. Hij was bij een
dokter geweest en had gehoord, dat
hij ongeneeslijk was."
Om vier uur had hij op de Bolton-
weg gelopen. Nog geen half uur la
ter liop hij dezelfde weg terug. Het
was gaan sneeuwen en de vlokken
schenen het laatste licht op te drin
ken. Hij had zijn handschoenen la
ten liggen in het huis, waar Martin
gestorven was, maar hij voelde de
kou pas toen hij al een heel eind
De plaatselijke krant van een jaar
geleden had vrij veel ruimte besteed
aan de zelfmoord van Martin Fen
nister. Er stond ook een foto van hem
in. een verlegen onbekende met een
bril. Verder dc inhoud van de twee
briefjes die hij achtergelaten had.
Het briefje voor zijn vrouw bevatte
maar twee woorden: vergeef me. De
andere brief was een -nauwkeurige
omschrijving van de slaappillen die
hij genomen had en de hoeveelheid,
eindigend met de zin; de oorzaak
van mijn daad houdt verband met
mijn lichamelijke toestand. Hierna
kwam het hele verhaal: dat Martin
die dag met .zijn vrouw- naar New
York was gegaan. Ze zouden wat
winkelen en later bij vrienden
dint ren. Hij had haar echter alleen
geïa.en voor een zakelijke bespre
king en gezegd, dat hij wel lang op
gehouden zou "kunnen worden. In
plaats van de zakelijke bespreking
had hij de volgende trein terug naar
Greenwich genomen om te doen
wat hij van plan was te doen.
Over Annebelle Blair werd nage
noeg' niets vermeld. Ze werd een
paar maai genoemd als „de aantrek
kelijke echtgenote", maar dat kon
in krantenberichten niets en alles be
tekenen. Over haar toekomstplannen
geen letter.
Aan het eind van het verslag stond
de man, die hem voortdurend vaag
had beziggehouden: Dr, William
L. Davies.
Torrant duwde de krant opzij en
ging op zoek naar. een telefooncel.
Dr. Davies was om en nabij de
zestig, met 'n smal gebruind get cht
en "n minimum aan sneeuwwit hiar.
Hij verontschuldigde 2ich kort, dat
hij Torrant had laten wachten. Na
dat hij zich voorgesteld had, legde
Torrant de reden van zijn komst
uit, maar Davies schudde langzaam
zijn hoofd. Nee, hij had niets meer
van mevrouw Fennister gehoord. Hij
wist, dat ze het huis had verkocht,
maar waar ze freeh gegaan was wist
hij niet. Een heel treurig geval, zei
Davies, al bijna weer verdiept in de
papieren die vobr hem lagen. Een
heel treurig geval.
Hier heeft Martin gezeten, dacht
Torrant, op deze zelfde stoel heeft
hij de diagnose aangehoord, die hij
niet kon verwerken..
(wordt vervolgd)
