Kees Verwey is met
'echt eent|gtóg||
schilder' li."
VOLKS-
TUINEN
POËTISCH
GEFILMD
RADIO EN TV
KUNST
Dit
bracht
de t.v.
Schetsen
in aquarel
en pastel
punten van
expositie
in Singer
Museum
te Laren
door
W. D. KUIK
Miniatuur 3776
DOOR J. D. VAN EXTER
ipag. 2 - dinsdag 13 augustus 1968
"TH TS 'i '4'»"^4 f>V»»;>-*1^-c» rfSÉ KK<: 6
alleen fK
VANDAAG
XBDERLAND I. NTS: 18.S0 Barend de
B :r. NrS: 11».00 Journ. NCHV: 18.08 Tom
Jonea Show. 19,ai Lieberman Lieborman.
NTS: 20.00 Journ. NCRV: 20.20 Hier en nu,
£0.45 Toppers van en nu. 21.00 De zaak
Rchrbach, een gedramatiseerde reconstruc
tie van een gerechtelijke dwaling (dl, 1).
22,10 Amerikaanse koorzauvg. HIRO: 22.20
Samenwerkende suikerzieken. NTS: 22.40
NEDERLAND li, NTS: Barend de
Beer. NTS: 19.00 Journ, 19.03 De Verrekij
ker. 19.13 Van gewest tot gewest. 10.35 Wij
Europeanen, filmrcp. over Oostenrijk. 20.00
Journ. 20.20 Kleur: Dubbelspion. 21.10 Clo-
se-Up van de Franse Radicale Studenten-
Kw ging, 2' 85 De dood van Mijnheer Ser-
Jartsroon, TV-spel. 22.2522,30 Journaal.
DUITSLAND I, 18.00 Journ. NDR: 19.03
Aelu&t, 18.19 Non-dschau. 18.63 Zandman,
19,00 Actual. 19.28 FereVn in Liplzza, TV-
fllm. 19.89 Progroverz, "WDR: 18.03 Letterk,
progr. 18.10 Felix, TV-fUm. 10.25 Goeden
avond, 10.30 Journ. 19.10 Der kleine Vaga
bond, TV-fitm, 19,40 Piraten oder Plonicre?
TV-filml, 20,00 Journ, en weerber. 20.13
Toeristisch progr. 21.00 Der Nnchruf. TV-
spel. 22.10 Documentaire. 22.55 Journ. com
mentaar en weerber.
DUITSLAND II. 17.45 Nieuws en weer
ber. 17-50 Actualiteiten en muziek, 18.18 Al
les unter einem Dach, TV-film, 18.60 Ki
Die Globetrotter, TV-film, 1927 Weerber.
19.30 Nieuws en actualiteiten, 20.00 Sport-
splcgel. £0.30 Filmrcp. Aansluitend nieuws,
21,00 Gauner gegen Gauner, TV-fllm, 21,50
economische rubriek. 22.20 Nieuws, wear-
ber, en actualiteiten.
gNIGE gerenommeerde Nederlandse schilders en grafici houden
of hielden uitgebreid tentoonstelling van hun werk, deze zo
mer. Escher en Willink besprak ik reeds, ik ben nu toe aan een
heel anders gerichte kunstenaar, Kees Verwey. In het Singer
Museum te Laren kan men tot 29 september zijn oeuvre, aquarel
len, tekeningen en schilderijen, bekijken.
Portret van de
moeder van de
schilder, een
voorbeeld van
de gevoelige
en toch
krachtige wijze
van werken
die Verv/ay
hanteert In zijn
tekeningen en
aquarellen. De
schilder was
23 jaar toen hij
deze penseel
tekening
vervaardigde.
VANDAAG
HILVERSUM I, 18,30 Stereo: Dauadr-
keat en zangsolUten. 19.00 Zelfportret, 19.30
Nieuws. 19.35 Varittteitenkabmet t gevur.
progr. 20.43 Zeil in zicht, hoorspel, 21.15
Stereo: Metropole-orkest: amusementsmu
ziek, 23.50 Oud plaatwerk. 22.30 Nieuws.
22.10 Rüdlojoum. NRU: 22.55 Hot muziekle
ven in Nederland van vóór 1840, 23,6524.00
Nieuwe.
HILVERSUM II. 18.00 Metropol* orkest
cn zangsoliste. 1800 Nieuws. 18.46 Aetuall-
tilten. 19.95 Van ]e buren moot Je 't heb
ben, 20.00 Internationale zomercursus voor
vocalisten te 's Hertogenbosch. 21.00 Kerk
ann banden (U), gesprekken met Tsjeeho-
slowaokao prlo»torfl. 21.16 Limburgs symfo
nie orkest en soliste klassieke en moderne
muziek, 22.30 Nieuws. 22.40 Overweging,
22,46 Gewijde muziek, 23.00 Vergezichten:
vakantie-magazine. 23.30 Scereoi Lichte
gramm.musiek. 23.53.B24.00 Nlousv».
MORGEN
Verwey (geboren 1900) is één van die schilders waüTvan zwakke
vakgenoten, maar ook de middelmatige liefhebber hiet te lande ver
heugd zegt: „Kijk daar heb je nu weer eens echt een schilder, einde
lijk". Er komt dan een soort snoeptafel in de gedachten beladen met
heerlijke zaken als: vette verf, briljante streek, de mummie van
Frans Hals, de nooit goed bekeken Impressionisten, de bolhoed van
Breitner, schone niet al te opzichtige kleur, de net nog herkenbare
voorstelling.
Kortom, men trekt het schil-
derij in de eigen behaaglijke
middelmatigheid, waarin nu
eenmaal een. groot en benijd-
baar geluk schuilgaat: het geluk
van de onverstoorbaarheid. K
Benaderde men zo het oeuvre van 4
Verwey dan zou men. hem te kort
Men km by voorbeeld op deze ten-
toonstelling een aquarellist en toke- SHfcjvI
naar tegenkomen, die heel wat meer
is dan een handig traditioneel inge- jEaKa s*s3gi*?y> Tip.
stelde kuntenaar.
een huid te bezien, men vergeet ech
ter het totaal van het schilderij, voor
een loense blik of een verweerde
neus. „Het plttoresque vraagt opof
feringen ten opzichte van de na
tuurlijkheid of de uitdrukking,"
schreef weer Delacroix in hetzelfde
artikel.
T-TET is de moeite waard met ge-
-,l noemde twee opmerkingen in
gedachten de Verwey «tentoonstellin
gen te verlaten en een schilderij uit
de vaste collectie van het Singer
Museum met aandacht te vereren.
Het is een studie In wit van een
dame, geschilderd door Whistler. Ik
sla dat schilderij nooit over, omdat
ik het aardige Idee heb, dat de ge
portretteerde misschien eens een
keer Uit de lijst zal stappen.
Ook hier aandacht, zorgvuldige
schildering: hot schilderij berust op
een uitgekiend heel sober palet.
Whistier was een rekenaar, en
theoreticus.
Het is echter niet de toef haar die
u trekt, de streek op een japon, het
ovale matte gezicht, het is het totaal
van de dame met achtergrond, dat in
een flits overkomt en onvergetelijk
wordt. Die eenvoud haalt Verwey
zelfs In zijn beste momenten niet, al
thans dal was mijn ervaring.
YfERWEY komt er in de buurt met
een Portret van zijn moeder, het
is bulten catalogus geplaatst, het
hangt tegenover een vitrine waarin
een klein schetsachtig doekje opge
steld is, eveneens een portret van
2ljn moeder; het behoort ook tot de
beter geslaagde Stukken.
Het schilderij met de drie naakten
(no. IS) en het Sigaretje 2ijn nog te
noemen. Men kan dit laatste schilde
rij oppervlakkig vinden, maar het
heeft in ieder geval de eenvoud op
één gebaar te berusten, daar is alles
op gericht: de wijze van schilderen,
de lichtverdelfng, de aandacht die
aan het gelaat is besteed, de kleur-
verdeling.
Enfin, In vele opzichten staat dit
werk dicht bij de aquarelion van de
schilder.
■yERWEY is géén man, die precies
weet boe hij te behagen heeft;
integendeel 2ïjn tekeningen en aqua
rellen zijn hoogst experimenteel, zo
wel in materiaalkeuze als In uitvoe
ring. Zeker hij steunt op een tradi
tie, een traditie die echter ouder is
dan de middelmaat-droom van be
handelde snoeptafel.
Schelfhout, die Jongkind het teke
nen meegaf, is b,v. reeds zo'n mate
riaal- en handschrift-experimenta
tor, hoe glad hij ook verder mot zün
olieverf rondschaatste, "Wc kunnen
een dergelijke houding terugvinden
bij Isaac Israels, om eens een man te
noemen, die met zijn schetsboeken
dicht bij Verwey staat.
Ik zou alleen zeggen: Verwey is
opzettelijke^- en bewuster In zijn bla
den, hij kent er de waarde beter
van. Geen wor Ier, -went het aantal
goede tekenaars is dun gezaaid in
deze tijd, en dan krijg Je de eigen
waarde heel goed In de gaten.
Het is nog geen AOW-leeftijd ge
leden, dat men kleine weinig bijzon
dere schilders had, die verrassende,
haast onmogelijk verrassende, teke
ningen maakten; de kunstalbums
van Vosmaer met prachtige repro-
ductie's in photblltho kunnen het le
ren. Het is echter een verschijnsel
waar men nu mee op het dak moet
gaan zitten.
De middelmatige, aardige schilder,
liever decorateur, kan men nog
steeds bij de vleet aantreffen, maar
het geheime dagboek van zijn teken
kunst, experimenteerlust, is het in
kijken niet meer waard. Meestal is
er, wat dat aangaat, sprake van het
modellenboék van Skira trouwens.
Gezicht op de Notre Dame. Een bijzonder los in grote kleurvlakken gepenseelde studie ven Verwey uit 1966. De
ruimtelijke werking is hier niet verkregen door perspectief, maar vooral door de lichteffecten die zeer toevallig
aandoen, maar het zeker niét zijn. Men vindt dergelijke kwaliteiten in meer architectuur-aquareilen van Verwey- o.a.
een gezicht op het Forum Romanum en in de studie „Versailles".
De NTS zendt vanavond een docu
mentaire uit die onlangs door de NBC
is gemaakt onder de titel „Close-up
van de Franse radicale studentenbe
weging". De documentaire geeft een
beeld van de achtergronden van de
opstand in Parijs in mei en juni j.l. en
wil aantonen dat de Franse studenten
de strijd tegen het huidige bewind nog
niet hebben opgegeven. (Nederland 2,
21.10—21.35 uur).
De serie reconstructies van gerech
telijke dwalingen, waarin de NCRV
reeds „Het proces Carl von O." en
„De zaak Jakubowsky" uitzond, wordt
vanavond vervolgd met de gedramati
seerde rechtzaak tegen de Duitse
vrouw Maria Rohrbech, die op 13
april 1957 werd gearresteerd wegens
moord op haar echtgenoot. „De zaak
Rohrbach" wordt in drie delen uitge
zonden: het tweede en derde deel vol
gen op resp. 25 en 29 augustus. (Ne
derland 1, 21,00—22.10 uur).
Van Deyssel-portret hangt, en ge
werkt wordt met scherpe en soms
ironische aandacht, verstilling, hier
en daar grijzige droefheid, komt on
danks alle inzet de zaak niet uit de
verf.
„De schilderkunst is een beschei
den kunst." heeft Delacroix in een
van zijn beschouwingen geschreven:
„ze vraagt slechts een oogopslag".
Daaraan voldoet Verwey niet; zijn
geëlaboreerde wijze van schilderen,
zijn structuurachtige behandeling
doen de aandacht versnipperen.
Men trekt de loupe uit de vestjes
zak, men dribbelt heen en weer, ge
niet van details, spant de ogen in om
en aquarellen hangen er dan de
schilderijen, vooral portretten.
Tijdgenoten trekken aan het oog
voorbij.
T~)E schilderijen zijn zorgvuldig ge-
daan, heel bewerkelijk gedaan,
toch overtuigen ze mij voor een
groot gedeelte, 11a de ontmoeting met
de aquarellen en tekeningen niet.
In de eerste plaats hangt er teveel;
zeker in de laatste zalen waar een
bepaalde moderniteit zijn intree
doet, en. tegelijkertijd een niet be
doelde lelijkheid op gang komt, had
men stevig moeten wieden. Maar
ook in de zaal waar het bekende
TJTET zijn bij Verwey niet de
J--L bloemstukken waarmee hij pa
radeert in afleveringen-stijl, zij
brengen wat mij betreft teveel de
kerstnummers van de oude Haag-
sche Post In herinnering. Het zijn de
modelsehetsen in pastei of aquarel.
Portretten {SjoÖexna, portret van
zijn moeder. 1923). Dat bloemstuk
waar eigenlijk niets opstaat, waar
het vuile water de was moest doen
(no. 100). Het gezicht op het forum,
een groot gedane, bijna gestyleerde
tekening op karton van Anneke
Höfite als profetes. Wanneer Toorop
zijn mijnwerkers zo te lijf zou zijn
gegaan, was hij er beslist verteer
baar bij gebleven. Naast tekeningen
KERKELIJK BEROEPEN
Ned. Herv. Kerk: bef. te Zwijndreeht G.
van Estrik tc Genemulden. Ber. te 'Nieuw
Helvoet J. p. Smit, cand. te Lelden. Bcr.
door de generale synode tot predikant voor
b.w. Zijlstra. predikant voor h.w. te Voor
schoten. Aangenomen naar de Lier K, v.
de Sïuys te Herwfjnen die bedankte voor
Maasdijk en voor Schipluiden.
Gcref. Kerken vrij gom.; Ber. te Bergen-
theim J. M. Goedhart te Drachten. Ber. te
Berkum R .Hoogstean te den Ham. Ber.
te Hoogvllot-Spijkenissc A. Kooy te Etn-
3HE23B2"
LEG EVFkl NEEï?#CHAtïUE
■Bqoy/rJ... Hisbegikit Weet
th. "oaWRe.Le.tJ
KRAAIENHOVE
'WBTtSEF? C
GE-BEURD
DOOR WILLY LOHMANN
WW 6 OW
Noor. een merrier
GfiOTFGÖGXK) l
rexenextts J
WGacEwr.'
FCOW.ArSCCKETM
WATOVERKöM-T
iMcerreflEuw;!*
akWerNAiuoRLo*;
^OFTGELCep
Wh tl Zoüje^S
[W W INWCHTKitej
L VAsrHEELeceoJ
L.2EVAUEH.
(Stomme
Hchd;
BROMMY EN TOMMY
Horizontaal: 1 alleenzang, bevel,
riv. in Rusland, 2 bestrating, 3 nauwe
lijks, familienaam van Vlrgilius, 4 be
drog, afvoerbuizen. 5 zekere, aarde. 6
verfstof, meisjesnaam, 7 god van de
koophandel, 8 plaats in Gelderland,
heer, stekelvarken. 9 zwart aanslaan,
papegaai.
Verticaal: 1 stel, vat, 2 bomen, wa
ter In Friesl., noot, 3 verstellen, hert, 4
meer invloed, 5 reeks, zljriv. van de
Seine. G een der Kleine-Soeiidaeilan-
den, achten, 7 spil, Eng. bier, stad aan
de Oostzee, 8 grondsoort, maat, thans,
bijwoord. 9 lichtgeel, deel van de
haard.
Oplossing miniatuur 3775
J-2 genoeg, 2-3 graag. 3-4.git. 4-5
teint. 5-6 tromp. 6-7 pardoes. 7-8
stank, 8-9 kreek, 9-10 kopie, 10-11
energiek, 11-12 kraan, 12-13 nederig.
13-14 glazenier. 14-15 rouge. 15-16
enorm, 16-17 molm, 17-18 mandarijn.
Eidereend.
REVOLVERHELDEN
DOOR WILLY LOHMANN
nHie* WLJE
VoöRBoeTEkl,
V
J Ik" Zou v4'm! ©rove homo
aoUDEH.SFKtflCKl
8535. „Mim hartelijke dank voor Uw snelle hulp!"
sprak de kleine heer Korteling. „Vanzelfsprekend vergoe
den wij alle schade, die door onze onoplettendheid is ont
staan..."
,Jk geloof niet, dat ik schade heb," lachte de baron. „Het
ziet er echter wel naar üit, dat Uw bootje de zwaarste klap
n^pfr valrr,ppn ft
„De koker!" riep de lange meneer de Lange plotseling.
„Waar ie de koker?" „O jeemist u een sigarenkoker?"
vroeg de baron, „Misschien drijft die nog in Uw boot.
„Nee nee," zei meneer Kortcling, „Een grote kartonnen
koker is het.Ze keken In het zeilbootje, dat half onder
water lag, maar de kartonnen koker was niet meer te zien!
