De Vletter-oproer 1869 doet denken aan rellen van onze tijd ROTTERDAMS DAGBOEK Historische instuif en andere acties BIJNA REVOLUTIE IN ROTTERDAM p" Drie jaar voor man die agent ontvoerde DEZE MAAND 100 JAAR GELEDEN BPM en Shell onderzoeken geluidshinder in Hoogvliet ROTTERDAM RIJNMOND C Kritiek Achtergronden Dr. H. J. Scheffer over een halve eeuw geleden: Beveiliging van nieuwe tramlijn naar Sehiebroek Burgemeester W. Thomassen over dc Maasvlakte mn In surveillancewagen onder bedreiging van twee pistolen door Zuid-Holland Informatie over bestrijding van rampen Kapitein 'Spray' schuldig aan aanvaring mjet Hopperzuiger zweedseH meubelstof -re»" Interkerkelijke actie voor christelijke nederzetting in Israël Voor liefhebbers van geschiedenis Paul Ruys met softswing uit jaren vijftig Kinder boekenweek - V i pag. 4 - dinsdag 29 oktober 1968 (Vaa een medewerker) Een eeuw geleden vonden te Rotterdam ernstige on lusten plaats, later bekend geworden als het De Vletter- oproer. Dit oproer verdient niet alléén de aandacht van locaal geiln teresseerde geschiedkundigen. Het verloop van de «ebeurtenisssen vertoont een merkwaardige over eenkomst met vele recente onlusten In binnen- en buiten land. De belangrijkste kenmerken waren een vrjj alge meen gevoel van politiek onbehagen, provocaties en con trapro vocaties, onbestemde doeleinden vaa de oproerlgen cn een duidelijk falend politicoptreden. T"VE laatste weken van ok~ tober 1668 was het 's avonds vaak onrustig in Rotterdams straten. Stude renden aan de Alcademie voor Beeldende Kunsten trokken, anti-politie leuzen roepend, door de binnen stad. De 28e oktober leidde dit tot molestatie van een agent. Ook onder de groen- tokwekers, die eon andere losplaats voor hun schuiten hadden toegewezen gekre gen, en de helers heerste ontevredenheid. Woord voerder was de zaakwaar nemer Jacob de Vletter die tot de zomer van 1868 veel misnoegen over Rotterdam se situaties had gekanali seerd in zijn functie van redacteur van het Rotter- danasch Weekblad. Toen deze de avemd van de 20e naar een ToonJcunstrepeti- tie -wilde gaan raakte hij op de Hoogstraat ongewild in één der groepen opgeno men. Op de Boompjes trachtte hij zich van de menigte te ontdoen door naar het bureau van de waterschout tc vluchten. Hier was de Vletter alles behalve welkom, vooral vanwege zijn veelvuldig ge schrijf tegen de politic die hij in een advertentie van dwingelandij en bullebak ken; had beticht. Zodra de buiten wach tende menigte had verno men dat men de Vletter vast wilde houden moesten dc ruiten het ontgelden. De Vletter -word bevrijd cn ln triomf naar huis gebracht. Zaterdag de 3 Zo oktober trokken nog grotere groe pen met stokken en mossen gewapende lieden door de straten. Do Vletter sprak r.c voor zijn woonhuis zowel vermanend als opruiend toe. Of h(j ook onder de menigte was die zich later op de avond naar de Kaas markt begaf Is niet gebel zeker. middernacht poogde een, grote me- JACOB DE VLETTER woordvoerder ^TEGEN A t>QO« nlgto het naast het stadhuis gelegen politicbureau te bestormen. De situatie werd hier kritiek toen de agenten naar de eerste ver dieping werden teruggedre ven en men er door brand stichting in het beneden huis, toe wilde overgaan de agenten uit te roken. De stodhularulten moesten er ook aan geloven. Agenten wierpen met flessen, stenen en dakpannen naar de me nigte. Eerst toen een agent er ln slaagde de alarmklok te luiden en cr een aan zienlijke politiemacht uit een ander kwartier arri veerde kreeg men do zaak weer in de nand. Minstens 15 agenten cn een gjoter nontal burgers werden ge wond. Uit Den Hang wer den militaire versterkingen ontboden. Een samenscho lingsverbod heeft er onge twijfeld toe bijgedragen dat er geen ongeregeldheden van enige omvang meer plaats vonden. Voor Jacob de Vletter en 25 andoren had de zaak minder plezierige gevolgen. Zij werden berecht en kre gen straffen variërend van boetes tot 10 Jaar tuchthuis voor de Vletter zelf. Ver schillende acties door zijn vrouw en door Multatuli gevoerd, mochten hem niet baten. In 1872 verliet hy lichamelijk geknakt de ge vangenis. Hij leefde nog slechts enkele maanden. TIE hele kwestie moet na- tuurlljk gezien worden in het licht van de ongun stige omstandigheden waar in de „werkende stand" van die tijd verkeerde. Toch was 1868 bepaald niet ongun stiger dan andere jaren; de cholera van 1866 bed won, gen een redelijke oogst, ta melijk veel werk. Men mag het gebeurde dan ook niet zien als een eerste uiting van het eindelijk ook in Nederland ontwakende so cialisme De Vletter vond zelfs steun bij do meest be houdende raadsleden Een andere verklarwig voor het feit dat de uitersten elkaar vonden lijkt waarschijnlij ker. Enerzijds werd het zicht op nieuwe, beter ge achte toestanden geopend terwijl anderzijds datzelfde proces gepaard ging met de vrees voor de gevolgen van het noodzakelijke openbre ken van de kleinsteeds HUterdamao gemeenschap. Hierdoor werd het gezag van het nog niet aan de veranderingen aangepaste bestuursapparaat ondergra ven. Vee] van de kritiek op het politieapparaat was te recht zoals zelfs door de hoofdcommissaris werd toegegeven. Het voeren van strijd tegen wet en over heid word echter als misda dig en goddeloos be schouwd, een opvatting die men ln de NRC van 3 no vember 1868 kan aantref fen Niet iedereen dacht evenwel in zo strenge cate gorieën Jacob de Vletter moge een anognnte en las tige figuur met vele frisse ideeën zijn geweest, het naar hem genoemde oproer stnat in leder geval nan het begin vati meer intensieve discussies over dc vele so laio wantoestanden die in het „goede oude Rotter dam" te vinden waren. (Van cm onzer verslaggevers) ROTTERDAM, dlruwlag. In no- ■vetnber 1918 had dc 8DAF In Rotter dam! enkele maanden tevoren 44 pro cent van do stemmen op zich verenigd. Er waren vijfduizend aoldatcn in de a (ad en allerwegen heerste spanning. Bo telefoongesprekken van dc socialis tische voormannen werden afgeluis terd door de militaire Inlichtingen dienst. TrMlstri en llcjkoop preekten -tegrn dc wil van een aantal be stuurder* in de revolutie. Bij no revolutie in Rotterdam dus. Ben halve eeuw geleden. Voor de le den vnn het historisch genootschap ,,Roterodomum" hield dr IJ. J. Schef- iter, adjunct-hoofdredacteur van het Rolterdnmsch Nieu vsblnd glslciavond •son lezing ln het historisch museum Ei) dat revolutie in Rotterdam heden ten doge een ongebruikelijke zonk is. bleek wel uit de belangstelling Het wen zo vol, dat de belangstellenden mei haastig aangesleepte stoolon in de gang genoegen namrn, om dr Scheffer over de woelige novemberdagen van 1818 tc horen. Dezer dagen verschijnt ccn boek van dr Scheffer over deze periode, waarin hij beeft getracht te reconstrueren wat precies achter en voor do schermen is gebeurd, Terugkijkend op detc voor de be trokkenen waarschijnlijk hoogst se rieuze periode, doet revolutie In Rot terdam toch wel enigszins lachwek kend aan. Troclslro en Hoykoop, die een geweldloze revolutie predikten. De NBC, die in een hoofdartikel ver klaarde maar weinig socialistisch ln de eisen to zien. Wal to denken vnn de afschaffing van de Ecrate Knmcr? Mi&'iwagicrlee Rotterdammers, die bij de wachtposten voor de openbare ge bouwen samendromden en aldus een zekere Opgewondenheid creëerden. Daar was burgemeester Zimmerman, die to eon gesprek met Brautlgam cn Kcykoop In feite nl voor do revolutie capituleerde. Dr Scheffer kan er boel end over vertellen en zjjn Rotterdam se gehoor hing gisteravond aan zijn lippen. (Van een onzer veistaggcvers ROTTERDAM, dinsdag Dc nieu- re tramlijn naar Sehiebroek zoi oj alle mogelijke mailloten worden be veiligd. Dit vertelde gisteravond voor de wijkraad van Hillcgcrsberg-Schlo- biock ti A. Swiobel van de pus opge richte Rotterdamse verkeersdienst, Nnnst een Ccnrtehtlngsleisel, dat thans reeds in Sehiebroek is Ingevoerd, wordt de vrije baan voor deze tram onder meer gemarkeerd door do op heffing van velschillende oversteken, de planning van de halte*, signalering door driehoeken cn afscherming van de baan door heggen wantin prikkel draad I* verwerkt. Dc wijkraad kon voor het grootste gedeelte akkoord gaim mot deze be veiliging, waarbij men echter wc) van mening was dat de schoolgaande kin deren in deze wijk op dit vervoermid del opmerkzaam moesten worden ge maakt (Van ccn onzer verslaggevers) OOSTVOORNE. cbmsdag Burge meester W. Thomassen van Rotterdam spreek* donderdag 21 november s*. over de Maasvlakte. Hij 1* hiertoe uil- gt?nodlod door het bestuur van de V W-Oost voon>c D« bijeenkomst ia In „Het wan van Marton" aan de Zeeweg 80 en d gmt om kwart over acht. (ADVERTENTIE. nubeduidend .goedkoper Voor lots moer dan twee rijks- daalders koopt U voor Uw kin doren eon lekker warme winter trui. LeUko kindertrui invlotmoder, halfgrof gebreid van een prach tig a kwaliteit wol, versterkt met kunstvezel». Deze sterke trui in do kleuren flesgroen en marine, met rood/ witto fantasierandjes afge werkt, koopt U nu voor Uw kindaren In do leeftijd van A t/m 14 Jaar, voor bfjna da helft van de normale prijs. 4 t/m 8 Jaar 10 t/m 14 jaar Morgenvroeg om 9 uur begint de verkoop van deze prachtig® kindertrulen Jn do kleuren fles- groen en marine, met contrast- randjes afgewerkt, voor prijzen dia voor niemand am bezwaar kunnen zijn. Ook mtêasfagmoivn cptn QUn f*t of tcArtft b*tt PERNIS, Bij dc laatst gehouden geldinzamelingen voor charitatieve doeleinden waren dc opbrengsten, kankerbeatrijdlng 2245,-— en voor de reclassering f 495, Een personeelslid van de Shell bezig met een geiuidsmeting m Hoogvliet (Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM, woensdag Technici van de Bataafse inter nationale Petroleum Maatschap pij N.V. en van het Koninklij' ke/Shell laboratorium Amster dam hebben een methode ont wikkeld om storende geluiden die door een raffinaderij worden geproduceerd te analyseren en tegen te gaan. Bij Shell Nederland raffinaderij N.V. (o Pernifl wordt momenteel een dergelijk onderzoek Ingesteld. Om een indrnk te krijgen van de door deze raffinaderij geproduceerde geluids sterkte werden gedurende een maand op twee plaatsen in Hoogvliet gelulds- metlngen verricht. Dit gebeurt met behulp van parabo- Iolische reflectoren die identiek zijn aan die van een radarantenne. Alle binnenkomende golven worden naar een punt teruggekaatst waar een microfoon Is geplaatst. Omdat de an tenne zeer rlchtingsgevoellg is, kan duidelijk worden aangegeven uit wel ke richting het geluid komt. Door proeven op verschillende plaatsen rond de raffinaderij kan de lawaai- bron nauwkeurig worden gepeild. De machines die dit geluld produce ren kunnen daarna worden onder zocht, Met sou de-microfoons bleek het mogelijk om bijna tot op de centime ter nauwkeurig vast tc stellen welk stuk pUp, welke klep, lager of motor het lawaai veroorzaakte. Na afzonder lijke Isolatie kon Ln bijna alle gevallen een einde worden gemaakt aan de ge luidshinder. De eerste proeven met opsporen van lawaai werden genomen bij de Shel- raffinaderij in Cressier (Zwitserland). Het geluid van deze in een zeer rustig dal gelegen raffinaderij werd door re flectie tegen de omringende heuvels hinderlijk voor de omgeving. Men boekte danr goede successen met de speciaal ontwikkelde apparatuur. (Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM, dinsdag. De 24-jarige lithograaf Rudolf Th. K. uit Rotterdam is vanmorgen wegens bedreiging met geweld van een hoofdagent van politie en wegens vijf inbraken door de Rotterdamse rechtbank veroordeeld tot een gevangenisstraf van drie jaar met af trek. Veertien dagen geleden eiste de officier van justitie drie en een half jaar met aftrek. De rechtbank heeft zich bij de be paling van het vonnis in eerste instan tie laten leiden door de psychiater die adviseerde K. in een kliniek een psy- cho-therapeutische behandeling te ge ven. Geen enkele inrichting wilde K, evenwel opnemen, waardoor de rechtbank gedwongen was hem een gevangenisstraf te laten ondergaan. K, ontvoerde op 1 juni in zön woonplaats, na met de 25-Jarlge Rus sische carrosseriebouwer A, B. een in braak tc hebben gepleegd, de hoofd agent W. 1L Hoogevcen onder bedrei ging van twee pistolen in diens pa trouillewagen. Na een wilde achter volging door een deel van Zuidholland gaf K. zich ten slotte over. Achteraf bleek, dat hij elf inbraken had gepleegd, waarbij hij een buit maakte van veertienduizend gulden. Hij had ln financiële nood verkeerd, doordat hij het grootBte deel van zijn salaris aan zijn vroegere echtgenote had gegeven. De rechtbank deed geen uitspraak ln de zaak tegen zijn vriend B., omdat zij eerst een psychiatrisch rapport over hem wilde laten opmaken. Te gen hem had de officier een gevange nisstraf van twintig maanden met af trek geëist. (Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM, dinsdag. Tij dens een openbare wljkraadsver- gadcring dinsdag 12 november In Hoogvliet zullen informaties wor den verstrekt over de getroffen voorzieningen voor het bestrijden van rampen. Het gaat met name over pre ventieve maatregelen tegen luchtverontreiniging, ontbranding van explosieve stoffen e.d. De in- formtalcs worden verstrekt door dr. L. Burema (directeur van de GG en GD), ir. R. Dijkshoorn (di- reotour van de ROTEB), M. J. K. Heinen (hoofdinspecteur van de dienst van bouw- en woningtoe zicht), L. Fonkert (hoofdinspec teur van politie) en O. J, Moojen (BB), de bUeenkomst begint om 20 uur. Raad voor de Scheepvaart (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM, dinsdag. De Raad voor de Scheepvaar acht kapitein F. de Jong van het 23' ton metende Ne derlandse motorschip „Spray" verant woordelijk voor de aanvaring tussen de „Spray' en de Engelse hopperzui- ger „W. D. Seaway" op 11 oktober 1967. De raad heeft daarom kapitein De Jong de bevoegdheid om als kapitein op zeeschepen, te varen voor de tgd van zes weken te ontnemen. De aanvaring had plaats voor de mond van de Nieuwe Waterweg. Ka pitein De Jong verklaarde aan de Scheepvaartinspectie, dat hij zich, als enige op de brug staande, een poos met kaarten en getijtafels had bezig gehouden en daardoor pas merkte dal hy op een aanvanngskoers met de hopperzuiger lag, toen zijn schip er al vlakbij was. Bovendien zou hy toen de knop, waarmee de automatische stuurinrichting ontkoppeld moest worden, inderhaast te ver hebben doorgedraaid, waardoor deze geblok keerd raakte. De machines op volle kracht achteruit zetten, hielp toen met meer. Kapitein J. M. de Koe van de „W. D Seaway", die nog had getracht met lichtsignalen de aandacht van de „Spray te trekken, achtte de Raad voor de Scheepvaart geheel onschul dig aan de aanvaring. KEULEN, Een scheepsbrand heeft de afgelopen nacht in Keulen voor miljoenen schade aangericht Kort na middernacht was door onbe kende oorzaak brand uitgebroken aan boord, van het passagiersschip „Frle den" van de KeulenDuesseldorfer Rynscheepvaartmaatschappij. In korte tüd breidde het vuur zich over het hele schip uit, Toen de brandweer ar riveerde laaiden de vlammen al hoog op. De brand was na anderhalf uur bedwongen. Twee andere schepen van dezelfde maatschappij, langszij ge meerd, hebben ook aanzienlijke scha de opgelopen. (ADVERTENTIE) Als Uw meubels die vervelende slijtplekken gaan vertonen, of als U wel eens uitgekeken bent op Uw meubelbekleding.,.,, dan zult U blij zijn met deze aanbieding. Morgon verkopen wij ean mo de ma Zweedss meubelstof van een prachtige kwaliteit, in drie fraaie tinten, 130 cm breed. Nu met vele guldens voordeel, per meter voor nog géén drie gulden. Morgenvroeg om 9 uur begint de verkoop van deze moderne Zweedse meubelstof, 130 cm breed, in 3 verschillende kleu ren, per meter voor CoAr maandagmorgen opan Géén tel. of schrift bast ROTTERDAM, dinsdag. Voor de internationale christelijke nederzetting in Israel Nes Airrnüm zal van 1 tot en met 11 november a.s. een actie wor den gevoeru die gericht is op het ver werven van vaste bijdragen en giften. De actie is interkerkelijk cn gaat uit van een speciaal voor dil doel ge vormd comité. Ztj bes'.nikt een groot deel van de Rotterdamse rechter Maasoever en wel voornamelijk het centrum. Tijdens de actie wordt op vrijdag 8 november om 20 uur een propagan da-avond gehouden m het gebouw „Atrium" aan de Karei Doormanstraai 143. toegang vrij. Het programma omvat: een toe spraak van de hoer J. B. Looijen naar aanleiding van zijn recent bezoek aan Israel en Nes Ammun-klankbeeld door de heer D. Lam, lid van het hoofdbe stuur Nes Ammim Nedetland. Verder treedt voor en na de pauze de dans groep Sho'Awiem op. yHct historisch genoot schap 'Uotcrodamum' dreigt uit Ie sterven. Dat Is mis schien wat kras uitgedrukt maar ccn feit is. dat maar weinig jon geren lid zjjn van 'Roterodamum' cn dat is niet bevordelijk voor de levenskracht van het vermaarde genootschap. Enige tijd geleden is een poging ondernomen om dc jeugd te iutcressercn voor het werk vnn het genootschap. Opge richt werd een 'jeugdcommissie', er werd een folder verspreid ('Wie heeft veel belangstelling voor geschiedenis') cn hot resul taat is zoor bemoedigend. Ongeveer 550 jongeren hebben zich al opgegeven voor het omvangrijke eenkomstcn van dezelfde aard worden gehouden. Een groot asotal instellingen neemt aan dit 'historische programma' deel. Op de instuiven zullen zjj n stand vertegenwoordigd zijn om te programma, dat bestaat uit de vol gende onderdelen: Instuif, gezamen lijke studie, kursus oud-schrift, kursus archeologie, kursus geschiedenis van Rot ter dam Morgen wordt de eerste Instuif ge houden. Jongeren tot dc leeftijd van 1(1 jaar komen In het historisch mu seum bijeen (van 14 00 tot 17 00 uur). Er worden enkele films van het oude Rotterdam vertoond en dc heer C. A. A. dc Graaf (in gemeentelijke kringen bekend als „Da Kluizenaar") zal wat vejlellen over dc geschiedenis van Rotterdam, over opgraving van histo rische gebouwen en over het leven in Rotterdam van voor 1940. Gp dondcidug 31 oktober is er een instuif voor jongeren vnn 17 jnar cn ouder, Zij zullen onder leiding *an de heer J- T, Smits van stadsontwik keling discussiëren over de aantrek kelijke cn minder aantrekkelijke kan ten van de oude en nieuwe stad. Do?c instuiven zijn voor ieder vry toegankelijk. In verschillende musea en in het gemeentearchief zullen bU- tonea wat ze op historisch gebied hebben te bieden. Een aantal jongeren heeft zich op gegeven om gezamenlijk van een be paald onderwerp een studie te maken, wat bijv. kan resulteren ln een werk stuk, artikelen, tentoonstelling, en?, andere 'aankomende historici' nemen deel aan een historisch sucui tocht, die ln de kerst- of paasvakantie wordt gehouden. Grote belangstelling bestaat voor de kursus oud-schrift. Voor de jongeren tot 16 Jaar worden ln het gemeente archief drie bijeenkomsten gehouden (van 10.00 tot 17.00 uur). Docent Is do heer Th. J. Spoclstra, hoofd van do studiezaal vim liet gemeente- arclitcf. Voor wie 17 Jaar of ouder is wordt een kursus van zes bijeen komsten gegeven (van 19.00 tot 21.00 uur). De eerste bijeenkomsten zijn op 28 november cn 19 december. Tijdens de kursus archeologie zullen de volgende onderwerpen worden be sproken:''Het lezen van de bodem', 'Het verhaal van het aardwerk', 'De resultaten van het archeologisch on derzoek in verband met de geschiede nis van het -MonsmondKebied', 'De burcht te Oostvoome'. Er zal een cxcurMe worden gemaakt naar het streekmuseum te Geen"liet. Als de gelegenheid zich voordoet ral ook c«n bezoek worden gebracht aan eer. terrein waar een opgraving plants vindt. De bijeenkomsten beginnen om 19.00 uur en worden gehouden in het gemee n te-a rchief Daar kan xnën ook terecht voor de kursus 'geschiedenis van Rotterdam' waarvan de eerste by eenkomst wordt gehouden op dinsdag J2 november. De kosten van een kursus zfjn f 5,— (Inclusief excursies, materiaal, en* Wie aan meer dan één kursus wil deel nemen hoeft slechte een keer vijf gul den te betalen. Wie alleen aan de kursus oud-schrift voor Jongeren deel neemt betaalt 2,50. Tenslotte het contactadres voor ai deze activiteiten; P, Ratsma, gemeente archief, Mathenesserlaan 315. tel. 254950. KWlOT» ■ft i' K iV'-ll Ast De succesvolle „revival" van de amusevicnts muziek uit de jaren. v\]j- ttg, gaat over een breder front door werk en. Verse platen ucm bijvoor beeld het Miller-sextct en de Ram blers worden zo goed verkocht, dat er door de platenmaatschappijen naarstig wordt gezocht naar meer Mede hierdoor is er onlangs een langspeelplaat verschenen van Mil ler-zanger-pianist Paul Ruys. De titel is ontleend aan een van Ruys' bekend- se songs „Don't sit On my bed". Dat de plaat meteen gedachten oproept nan de formatie van De Molenaar, i* niet zo verwonderlijk. Drie van de vier musici die Ruys begeleiden zijn Mil lers. namelijk vibrafonist Coen van Nassau bassist Arend Nijenhula en slagwerker Tonny Nüsser. Het viertal wordt gecompleteerd door gitarist Vic tor KaThatu. Alle succesnummeis van (de vooral tn Rotterdam zo bekende) Paul Ruys zijn opgenomen. We noe men „Little girl", 'That's my girl" en „UHctte". De el poo brengt geen ver rassingen, maar wel rustig en gedegen werk. Vriendelijke jazz, gebaseerd op successen uit het verleden die een eigentijds Jasje aankregen. HET kinderboekenweek en sommige boekhandelaren willen dat ook weten. Zo heeft Mazijk's boekhandel aan de Schieweg zijn etalage laten inrichten door scholieren van de Aliard Pierson- school (iagere schooi). Daarmee wordt tevens luister bijgezet aan de viering van het 50-jarig be staan van deze boekhandel. Don derdagavond 14 november houdt de auteur Wim Hornman een le zing over zijn boek „De Rebel". Kaarten voor deze bijeenkomst zijn gratis bij Mazijk verkrijgbaar. 'ADVERTENTIE!

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1968 | | pagina 1