Fascinerend kijkspel
Kijk op uw
Kies uit
de volei
koMtie!
'Troilus'
in model-
opvoering
RAPPORT
KUSTGEBIED
IN JAAR 2000
1
Hoe laat
is het?
feirlsp
Alwin Nikolais: doe-het-zelf goochelaar met theatervormen
Acte ur- regis seur
Han Kënig (57)
Herdenkingsboeken
over Friesland
MOEILIJK MAAR GENIAAL STUK VAN SHAKESPEARE IN FESTIVAL
overleden
iK,T>svtoMD1vteB vlier
peMiwsie isitcreke!
Miniatiuer 4Ö00
Met 135.000 auto's naar liet strand
AS. PC
les.
j pagina 2 - dinsdag 1 juli 1969
I
EEN SCENE uit Alwin Nikolais' theaterstuk „Imago", dat gisteravond avondvullend in de Amsterdamse Stads
schouwburg in première is gegaan.
•JgEN ILLUSIONIST van klasse,
goochelaar met licht, geluid,
kleuren, vormen, beweging, over
rompelde gisteravond de Am
sterdamse Stadsschouwburg: Al
win Nikolais. Zijn Dance Theatre
f ADVERTENTIE)
jm-
PRISMA'5'
chroom jongenshorloge
(verschillende uitvoeringen)
FR1SMAV
chroom, herenhorloge
Dolphin 100,
100% waterdicht 99,-
(verschillende uitvoeringen,
ook verkrijgbaar in edelstaal)
PRISMAV
gouden horehhorloge
met datum 275,-
(gouden herenhorloges reeds
vanaf 195,-)
Alle Prisma horloges
Incabloo Shockproof
uit New York bracht er een on
gewoon. kijkspel, dat slechts ten
dele te maken had met dans,
maar alles met theater, verbluf
fend en meeslepend. Bij deze
start van zijn korte tournee in
het Holland Festival waren er
dan ook ettelijke open doekjes en
tot slot ovaties, gejuich, bravo
geroep.
Ex-poppenspeler Alwin Nikolais
(57) is de doe-'t-zelver van het Ame
rikaanse theater: hij bespeelt niet al
leen zijn danseressen en dansers als
marionetten, maar heeft heel het spel
strak in de hand. Want ook de kos
tuums en dia-decors ontwerpt hij, de
belichting, de trucages, de elektroni
sche muziek eveneens. Hij werkt met
ongewone effecten: een surreëel ballet
bijvoorbeeld van zwevende vliegers,
die onzichtbaar verbondejf blijken met
armen en benen van dansers; hij laat
zijn mensen, al dansend, kleuren en
schaduwen projecteren op het achter
doek; hij mengt d«m de tinten van kos
tuums en belichting zo, dat een danser
nog maar voor 'n deel zichtbaar blijft
of van zijn reuzenschaduw op het ach
terdoek alles wegbelieht wordt behalve
een zwevende arm; hij laat zijn mensen
bewegen in ongewone situaties of met
vreemde proporties, hun lichamen op
gesloten in kegelvormen, hun armen
verlengd tot insectachtige suggesties
Een bizar kijkspel al met al, kleu
ren en vormen in voortdurende bewe-
ging, fascinerend als een kaleidoscoop
met veel snelle verrassende humor.
Opvallend is daarbij, hoe weinig Ni
kolais zich herhaalt: hij zit vol vond
sten, zodat de spanning erin blijft, ook
al heeft z:jn werk weinig substantieels
mee te delen, Er zit aan zijn voorstel
ling wel een modieuze kant; de ogen-
streling, het uiterlijke effect voert de
boventoon; maar soms bereikt Niko
lais toch een intensiteit die meer op
roept dan alleen maar een visueel ge
noegen: behalve sfeer kan er dan ook
bijvoorbeeld een stemming of een
mentaliteit overkomen.
Zijn groep bracht gisteravond
slechts één stuk, „Imago", in elf af
zonderlijke scènes: een vrijwel steeds
abstract bewegingsspel, dat enkele as
pecten suggereert van mens in sa
menleving. De prachtig gediscipli
neerd werkende danseressen en dan
sers gaan er bizar uniform-gekleed in
wisselende kleuren; hun bewegingen
zijn in het groepswerk meestal uniso
no en vaak zelfs verstard tot schema's,
waarbij wel weer tempi, richting en
intensiteit kunnen verschillen, Soms
lijkt het weinig meer dan edelturnen,
maar ui twee soli en een duet wijkt
de decoratieve overdaad en krijgt de
beweging vrije dans met soms oos
terse inspiratie menselijker gela
denheid en expressiviteit. In die poëti
sche ogenblikken laat Alwin Nikolais
zijn solisten een persoonlijke inter
pretatie toe, die In het simultane
groepswerk niet aan bod komt. Phyllis
Lamhut en Murray Louis die hun
eigen groep in de VS hebben achter
gelaten om hier als gastsolist op te
treden benutten die kans indruk
wekkend,
KAMPHOFF
LEEUWARDEN, maandag (ANP).
Ter gelegenheid van de 25-jarige
herdenking van de Nederlandse be
vrijd' ng zal de Friese Akademie
(Fryske Akademy) in Leeuwarden
volgend jaar het eerste deel uitgeven
van een trilogie over Friesland in de
bezettingstijd. De schrijver is de heer
P. Wybenga, chef-redacteur van hei
Fries Dagblad, die In 1965 voor de
Friese Akademie „Mei de rech tsjin
de muorre" (Met de rug tegen de
muur) schreef, met verhalen uit-het
Fr.ese verzet.
Nog vóór de eigenlijke bevrijdings
datum zal de Friese Akademie een
boekje uitgeven over de ondergang
van de joden m Leeuwarden, door de
heer S, de Jong.
DEN HAAG, dinsdag (ANP). De
Beroepsvereniging van beeldende
kunstenaars (BBK) in het gewest Den
Haag wil een actiecentrum inrichten.
Er is een plan dit te vestigen in het
Nederlands congresgebouw, in samen
werking met het schilderkundig ge
nootschap Pulchri Studio en de Haag
se Kunstkring. Het zal tevens een dis
cussiecentrum zijn voor andere dan
beeldende kunstenaars en een betere
communicatie met de bevolking tot
doel hebben,
DE laatste toneelbijdrage aan het Holland Festival, „Troilus and
Cressida" door The Royal Shakespeare Company, bleek gisteren
avond in Den Haag een modelvoorstelling van een van de moeilijkste
en tegelijk geniaalste Shakespeare-stukken. Moeilijk omdat de ma
nier waarop hier met de gegevens van de Trojaanse oorlog wordt
omgesprongen zich nauwelijks Iaat omschrijven als tragedie of ko
medie, als een heldenepos of als een parodie daarop. En geniaal voor
al omdat deze ontluisterende schildering van romantische liefde en
heroïsche strijd na drie en een halve eeuw voor onze tijd geschreven
lijkt,
Shakespeare stelt er zich niet mee
tevreden de keerzijde te tonen van
alle traditionele Homerische helden:
zo ia de eerbiedwaardige Nestor bij
hem een oude zwetser, Ajax een olie
domme krachtpatser en Ulysses een
gewetenloze tacticus; maar bovendien
Is het portret van de Trojaanse pries
terdochter Cressida op een aangrij
pend moderne wijze „oningevuld" ge
bleven.
Net zoals het literaire, naoorlogse
existentialisme van Sartre en de
zijnen wilde lijkt Cressida niet vanuit
een innerlijke bepaaldheid te hande
len, maar kiest zij door haar daden in
tegendeel telkens haar persoonlijk
heid; zij laat zich zo door haar tegen
spelers bepalen en ,,Is" dus eigenlijk
alleen wat de anderen van haar
maken en in haar zien, Ook voor He
lena, de oorzaak van de hele Trojaan
se oorlog, geldt in dit stuk het aan Pi
randello herinnerende principe, dat
haar wezen afhankelijk Is van de pro
jecties van haar omgeving. In Troje is
zij een vorstin, omdat Paris naar haar
opziet, in het kamp van de Grieken is
zij een hoer omdat zij Menelaos ba-
drogen heeft.
Zo zet Shakespeare al onze geijkte
noties over wat nobel is en wat ver
werpelijk, op losse ^fhroeven. Een
paar van zijn personages, Troilus en
Hector bijvoorbeeld, diet met alle ge
weld de morele orde gehandhaafd
wensen te zien, worden voor gek gezet
of gaan te gronde; de cynische Thersi-
tes die steeds ieders motieven relati
veert en ontluistert, krijgt daarente
gen (in dit stuk) van Shakespeare ge
lijk: heldenmoed is dwaasheid; alleen
list eh bedrog bepalen de overwinning
en wellust is laders voornaamste drijf
veer,
Ook voor een opvoering biedt het
stuk haast onoverkomelijke moeilijk
heden door de veelheid van gecompli
ceerde rollen, de kaleidoscopische
bouw en het haast onoplosbare Inter
pretatieprobleem. Tien jaar geleden is
het als Nederlandse toneelman ifestatie
dan ook geen groot succes geworden.
De nu in ons land vertoonde opvoe
ring overwint alle problemen met su
perieur gemak. De interpretatie van
regisseur John Barton ging in de rich
ting van een licht-spottende distantie,
terwijl voor de grootst mogelijke hel
derheid werd gezorgd bij het onder
scheid tussen het Griekse en het Tro
jaanse kamp. Er werd op een vol
strekt open toneel gespeeld, waarop
alleen een perfecte belichting sfeer en
plaatsbepaling schiep. Door een geraf
fineerde aan- (en dikwijls ont-) kle
ding van Timothy O'Brien wer
den de figuren al bij hun eerste op
komst gedefinieerd en daarbij werden
rauwe effecten niet geschuwd: Thersi-
tes droeg een schaamteloos masker als
schaamgordel omdat hij degeen is die
uitspreekt wat eigenlijk niet gezegd
mag worden en Achilles was (volgens
Kotts visie) getekend als verdrongen
homoseksueel, hetgeen tijdens een or
giastische scène zelfs tot een vergaand
transvestitisme leidde.
Grandioos en gedurfd waren ook de
effecten waarmee het realisme van de
opvoering soms werd doorbroken: het
telkens (heel even) betrekken van het
publiek bij een algemeen-geldende
uitspraak, ae slowmotion tijdens een
aantal gevechtsscènes van haast le
gendarische allure en de schitterende
muzikale en ritmische ondersteuning
die vooral het spottende optreden van
Thersites begeleidde.
Zonder dat men uit de rolverde-
lingslijst de indruk kreeg dat hier het
puikje van de Britse toneelwereld
stond aangetreden, werd elke rol toch
met een perfectie gebracht die het
wezenlijke en het karikaturale zeer
subtiel in elkaar liet overvloeieen.
Vooral de rollen van Hector (Pa
trick Stewart), Troilus (Michael Wil
liams) en Thersites (John York) wer
den op een niveau gebracht die funda
menteel deed wanhopen aan de moge
lijkheid ooit een Nederlandse opvoe
ring van een vergelijkbaar niveau te
zien. HANS VAN DEN BERGH
KRAAIENHOVE
DOOR WILLY LOHMANN
(Van onze correspondent)
HILVERSUM, dinsdag— De acteur
en regisseur Han Kömg is maandag in
de ouderdom van 57 jaar overleden in
het Sint Lucas Ziekenhuis te Amster
dam. Hij is slechts enkele weken ziek
geweest
Han Kömg begon zijn carrière in
1932 b(j het toneelgezelschap van Al-
bert van Dalsum. Later heeft hij de
leiding gehad van het Amsterdamsch
Klndertoneei. Na de oorlog werkte hij
mee aan bekende radioprogramma's,
zoals „Negen heit de klok" van de
KRO, de NCRV-steravonden en de
Bonte Dinsdagavondtreinen van de
AVRO. Hij verwierf ook bekendheid
als hoorspelspeler en-reglsseur.
DE2E.
i
l^DEMB&.GOOlDEZESrok
WeG Bi i \VE HcND, FJPTOR-
BROMMY EN TOMMY
DOOR J D. VAN EXTER
9 10
Horizontaal: 1 welgesteld, 8 gewel
dig, 9 zuiveringsmiddel, 11 bekende
opera, 13 bosplek, 15 verlaagde mu-
zieknood, 16 tuingereedschappen, 17
opstoot, 18 boom, 20 géén enkele uit
gezonderd, 22 naam van een meer bij
de Kaspische Zee, 23 ridder, 24 loog,
25 uniek.
Verticaal: 1 zeer goed, 2 gedenkpen
ningen, 3 meisjesnaam, 4 noot, 8 spoe
dig, 6 uitwijken uit het vaderland, 7
moerassig, 10 muziekinstrument, 12
Javaans dorp, 14 soort gravure, 17 zij
rivier van de Donau, 19 heizode, 21
plaats in Gelderland, 22 Engels bier.
Oplossing miniatuur 3999
Beheers uw gemoed als ge niet wilt
dat hetu zal beheersen.
239-36 In een villa, ergens in Frankrijk, zat een dame
een tijdschrift te lezen. Op een keker ogenblik legde ze
het blad open neer, stond op en- liep naar een boeken
plank. Daar pakte ze een foto-album vanaf. Even ver
geleek ze een foto met een illustratie uit het tijdschrift.
Haar man kwam binnen. 'Kom eens kijken', sprak de
dame. 'Zie je wie dat is? Dat hondje bedoel Ik.' 'Héél'
nep die meneer. 'Zeker zie ik dat. De schipbreukeling!
De rattenjager! De hond die geen jachthond wou wezen!'
'Er staat een merkwaardig verhaal bij', zei mevrouw. 'Hier,
lees maar eens.'
Een jongetje zat op hetzelfde ogenblik ook In zo'n blad
te lezen. En ook over die merkwaardige witte hond. 'Dat
ts die hond die die inbreker van de camping wegjoeg?'
riep hij.
'Mam, kom es gauw!'
HELEN MIRREN ais Cressida en Tony Church als Pandarus in Shake
speare's „Troilus Cressida"^ waarvan de Royal Shakespeare Company
gisteravond in de Haagse Koninklijke Schouwburg haar eerste voorstelling
heeft gegeven.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM, maandag. Als Nederland in het jaar 2000
achttien miljoen inwoners telt, zullen er daarvan 7.2 miljoen in
Noord- en Zuidholland wonen. Op een mooie zondag kan het aan
tal dagbezoekers aan de Noordzeekust dan worden geraamd op
600.000, die zich voegen bij de 200.000 logeergasten. Tweederde
van het totaal van 800.000 zal zich tegelijkertijd op het strand be
vinden: 540.000 zonners en pootjebaders. Van dit totaal zal 75
procent per auto komen. Bij een bezettingsgraad van drie perso
nen per auto betekent dit 135.000 auto's, die allemaal geparkeerd
moeten worden.
Deze cijfers staan in een nota,
samengesteld door drs, P. Ph. Dord-
regter van de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten in opdracht
van de Verenigarig' Contact Noord
zeekustgemeenten, waann alle
kustgemeenten samenwerken.
De problemen, drie zich over on
geveer dertig jaar zullen voordoen,
zullen gemeenten, rijk en provin
cies voor zeer grote uitgaven plaat
sen. Wanneer die enorme stroom
dagjesmensen namelijk binnen re
delijke tijd in twee uur moet
worden afgevoerd zijn daarvoor
zeventig rijstroken in één richting
nodig. Dat houdt echter ook weer
in, dat de meer landinwaarts gele
gen wegennetten en kruispunten
die stroom ook weer moeten kun
nen verwerken. Een aantal hinder-
n'ssen kan nu al uit de weg wor
den geruimd door betrekkelijk
eenvoudige voorzieningen, meent
het rapport, zoals het breder ma
ken van toeristische routes, het
verbeteren van de belijning, enz.
In Noordholland zouden enkele
6trandgedeelten beter kunnen wor
den ontsloten, wanneer Defensie
voor de opslag- en oefenterreinen
bij Groote Keeten (Batgat) en Ju-
Lianadorp en St. Maartenszee ande
re plaatsen zou kunnen vinden.
Om in de omgeving van Amster
dam en de Zaanstreek een ontlas
ting van het wegennet te bevorde
ren en om bovendien een spreiding
van de badgasten-A et-automobil'.s-
ten te st muieren zou kunnen wor
den gedacht aan een verbetering
van het openbaar vervoer ui de
richtiing Castricum. Een combinatie
van spoor- en busverbinding lijkt
tot de mogelijkheden te behoren.
we. eigen rijstrook naar zee kun
nen gaan. Zo zou men van Amster
dam ud b'nnen drie kwartier het
stra nd kunnen bereiken.
De verkeersafvoer nabij de Vel-
sertunnel levert nu al op drukke
dagen moeilijkheden op. In 1980
zal dit nog erger zijn. Een reden te
meer een tweede tunnel bij Velsen
te bouwen.
N euwe spoorontsluit'ngen ten
behoeve van de recreatie kunnen
voorlop g niet worden verwacht.
De investeringen z;jn door de ster
ke gebondenheid aan het seizoen
en daarm het voorkomen van
slechts enkele topdagen n et renda
bel te maken. Mogelijk is in een
verre toekomst nog eens een spoor
lijn naar Katwijk en Noord wijk.
Het rapport wijst ook nog op een
geheel nieuwe wijze van openbaar
vervoer, die hier en daar misschien
van dienst kan zijn: vervoer v«"
vleugelboot. Op de Nieuwe Water
weg is een proef genomen met een
Russ-sche vleueelboot en de Sp:-
do-maatschappij zou eventueel wel
iets zien m vervoer van dagjes
mensen naar Scheveningen en an
dere delen van de kust.
Drie kwartier
In Castricum zou dan een nieuw
perron aan de westkant van het
station direct overstappen op de
bus mogelijk kunnen maken. Deze
bus zou via een aparte rijstrook op
een bestaand slag of vla een nleu-
Plautseu
In de nota wordt een opsomming
gegeven van de belangrijkste
structuurveranderingen langs de
kust in de nabije tóekomst. Sche
ven'ngen en Zand voort zullen de
zwaartepunten van dag- en ver-
bl'jfrecreatie blijven. Daarnaast
zullen ook Noordwijk en (als meu-
wel!ing) IJmufden tot all-round
moderne badplaatsen met moderne
centrumvoorz!en' ntren u'tgroeien.
Als kleinere boulevardbadplaat
sen presenteren zich verder een
uitgebreid en vernieuwd Katw.jk
en Egmond aan Zee en voorts Ber
gen aan Zee, Door de aanleg van
de Dammenweg in het Deltageb ed
is ook uHbre'dlng te verwachten op
bv Goeree en Schouwen.
KERKELIJKE BEROEPEN
Hervormde Kerk: beroepen te Eemnes-Bui-
ten. Haaren, Kamertk, Mastenbroek, En-
ten-Nederlangbroek; G. C. Kunz, kandidaat
te Delft;
beroepen te Nes en Vieren: D. Nöen-
huis, kandidaat te Putten;
beroepen te Vollenhover P. C, Snoep te
Wagenborgen;
beroepen te Berllcum: P. van Waakeren
te Schalkwijk;
aangenomen naar Den Bommel: 3 Ou
wen dijk, kandidaat te Soeaterbexg, die be
dankte voor Meeteren en Est, en voor Was
pik;
beroepen te Genderen: A de Kebser,
kandiaat te Stad aan het Haringvliet.
Gereformeerde Kerken: beroepen te
Drachtster compagnie en te Helneooordt J.
G. J. van Echten, kandidaat te Eesteren.
REVOLVERHELDEN
cWHAUY HJHQPI ajTft^oid&j-zuvmumerMEe!
DOOR HARRY BISHOP
MX, PiLLQbii
Kixv( Mie*
EEAsI
6«vJ-ZO^CvJ
Wu-2£/£t?OflT
We op met goede
station .5-5
geittldh.
tw. bew
Amsterdam
23 11
De Bilt
1, bew.
24 0
b. bew.
Deeien
gh. bew
Eelde
h.bew
Eindhoven
Kh. bew,
Den Helder
Luchthui a
1. bew.
Twente
20
20 16
h, bew.
viissinsen
h. bew,
z, Limburg
Aoerdeen
21 11
28 18
w.stil
onbew.
Athene
Barcelona
1. bew,
Belgrado
22 u
20 12
26 14
24 12
onbew.
Bordeaux
Brussel
1, bew.
frankfort
i, bew.
23 12
WIN DAANDUiDI NOEN
Da pl]lt[*i wijlt* 1b da
Grenoble
W.BtJl
Helsinki
regen
18 12
srtv. bew.
Innsbruck
IS 10
wloflricMlog
IJfart bl| d* ttallon*
S»v*n ttmpvratm C
zw, bew,
Kopenhag
gh, bew,
Lissabon
24 18
ah. bew,
Locarno
25 15
Vrij krachKg
Luxemburg
onbew.
onbew.
zw, bew.
zw. bew.
zw. bew
h. bew.
mist
zw. bew,
h. bew.
regenbul
Madrid
w.stil
34 n
27 20
13
Malaga
Hallorca
OCCLUSIE
lucht wordl daar
leed» lucht gahaal vaa
da grand afatiMdtH
uunehen
os 10
Rome
25 15
27 15
15 11
Stockholm
Wenen
Zurich
