Pauselijk
pronuntius
afwezig bij
opening concilie
Premier Suriname zoekt
in Den
Haag
extra
steun
Bankkrediet voor
particulieren mag
duurder worden
d
k
GEDETINEERDE WACHT
OPERATIE NA SLIKKEN
STUK KLEERHANGER
Aangespoelde potvis
verkocht aan museum
voor natuur historie
n
ONDANKS HERHAALD AANDRINGEN ALFRINK
Verdachte van
verkrachting
door 5 jongens
overmeesterd
Jongen (17) komt
onder sneltrein
Lan dbou w schuu rin
Limburg uitgebrand
tffimmÊim
«,v<
WIJZIGING STATUUT NIET TER SPRAKE
MET 10 OPCENTEN
Robert Sinclair met
messteken gedood
V ertegenwoordigers
van nieuw bewind
Bejaarde man (74) in
douchecel gestikt
Bomaanslag in Turijn
Elke Nederlander
dronk in 1969
gemiddeld 250
glazen 'fris'
Stakende meisjes
sigarenfabriek
posten voor poort
Politie vraagt
tevergeefs om
inlevering
schiettuig
Lessen hervat
volgens oude
lesrooster
Auto-industrie
in arme landen
lijdt verlies
rtr 'x
i pagina 4 - maandag 5 januari 1970
Kardmaal Alfrink tijdens zijn
openingstoespraak tot de deel
nemers aan het pastoraal con
cilie.
<Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM, maandag. V«f
Jongens hebben vannacht de 28-jarige
fabrieksarbeider G. T. aangehouden
en overgegeven aan de politie, nadat
hti In Amsterdam-Oost onder bedrei
ging: met een mes een 17-jarig meisje
aon hebben verkracht.
Het meisje kwam omstreeks mid
dernacht thuis en belde aan. Omdat
haar ouders nog niet thuis waren,
werd er niet opengedaan. Terwijl zij
voor de woning wachtte, aldus de po
litie, kwam T. tevoorschijn. Hij dwong
haar onder bedreiging met een mes
mee te gaan paar een .stil laantje.
Nadat hij haar daar zou hebben
verkracht rukte het meisje zich los
toen ze een echtpaar zag aankomen,
en rende er naar toe. Ongeveer tege
lijkertijd naderde een bromfietser,
terwijl uit een woning de vijf jongens
kwamen, die T. overmeesterden. De
bromfietser waarschuwde daarna de
politie.
(Vap. een onzer verslaggevers)
NOORD WXJKERHOUT, maandag, De pauselijke pronuntius in
Den Haag, mgr. A. Felici, is gisteravond weggebleven bij de opening
van het Pastoraal Concilie in Noordwijkerhout, waar de afgevaar
digden van de Nederlandse katholieken de komende dagen onder
meer de kwestie van het verplichte priestercelibaat 2ullen behan
delen.
Kardinaal B, Alfrink zei in zijn
openingsrede de afwezigheid van
mgr. Felici zeer te betreuren. „Ik
heb herhaalde malen er op aan
gedrongen, zowel bij hem als in
Rome, dat hij als vertegenwoor
diger van de Apostolische Stoel
deze concilievergadering zou bij
wonen, zoals hij dit ook bij de
voorgaande zittingen heeft ge
daan. Ik kan u verzekeren, dat ik
de laatste dagen alle pogingen
heb gedaan om de nog resterende
misverstanden rond ons Pasto
raal Concilie uit de weg te
ruimen", aldus de kardinaal.
Hij voegde hieraan toe: dat de paus
zelf hem gisteren persoonlijk heeft la
ten weten, dat hij het Nederlandse
concilie met zijn gebed en met intens
meeleven volgt
De afwezigheid van mgr. Felici
werd door waarnemers ouder meer in
verban^ geb^cht met het telegram
dat de redactie van het blad Confron
tatie - de spreekbuis van de behou
dende katholieken in Nederland
hem op 21 december had gezonden en
dat luidde: „Wij vrezen dat uw even
tuele stilzwijgende aanwezigheid op
het pastoraal Concilie de indruk zal
wekken, dat de voorgenomen beslui
ten hoewel positief in strijd met uit
spraken van paus en wereldepisco
paat, toch door, de katholieke gelovi
gen kunnen worden aanvaard". Met
de „voorgenomen besluiten" werd
hierbij gedoeld op een door velen
verwachte uitspraak van het concilie
tegen het verplichte priestercelibaat
Kardinaal Alfrink vertelde nog, dat
gistermiddag boven zijn huis in
Utrecht enige tijd een reclamevlieg-
tulgje had gecirkeld met de tekst
„Eenheid met Rome". „Als men geen
humor had, zou men kunnen denken:
wat kent men zijn aartsbisschop na
zoveel jaren toch slecht", merkte de
kardinaal op. Hij kreeg een langdurig
applaus hiervoor. Hij vond, dat
men het geld heter had kunnen beste
den aan voedsel voor de kinderen in
Biafra.
De kardinaal wees er op, dat, hoe
de discussies van het concilie ook uit
vallen, aan hem en zijn medebis
schoppen krachtens hun ambt de defi
nitieve besluiten blijven voorbehou
den. „Zelfs geen besluit van een
meerderheid kan de bisschoppen hun
eigen verantwoordelijkheid afnemen",
zei hij. Hij verdedigde het recht van
een nationale katholieke kerk als de
Nederlandse, een beleid te voeren
waarin de eigenheid in tucht en spiri
tualiteit tot uiting kan komen.
„Dat dit wel eens kan leiden tot
spanningen met de wereldkerk en
haar centrum, Rome, is duidelijk", al
dus de kardinaal. „Maar een conflict
mag men alleen dan riskeren, als men
bij de wederpartij en vooral ook in
het eigen hart zulk een sterke verbon
denheid erkent, dat de gemeenschap
er door niet vernield maar gelouterd
wordt".
UTRECHT, maandag (ANP) De
17-jarige Gerrit Wtilems uit Rijssen
zaterdagavond bij Wierden onder de
sneltrein naar Enschede gekomen en
op slag gedood. Het ongeluk gebeurde
omstreeks elf uur op een dienstover-
weg bij het station in Wierden. De
jongen maakte van deze overweg ge
bruik omdat hij de laatste trein naar
huis wilde halen.
BERGEN maandag (AP) -
In het Noordlimburgse Hamert is in
de nacht van zaterdag op zondag een
landbouwschuur door brand verwoest.
Met de schuur is 60.000 kg hooi en
33.000 kg stro verbrand. Het naast de
schuur gelegen woonhuis bleef ge
spaard, De schade wordt geschat op
ongeveer 25.000 gulden. De oorzaak is
waarschijnlijk kortsluiting.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM, maandag.
De 23-jarige Amsterdamse gede
tineerde Johnny N. zal worden
overgebracht naar het gevange
nishospitaal te Vught voor een
operatie. In het Amsterdamse
Huis van Bewaring slikte hij dit
weekeinde een stuk van een kle
renhanger in, nadat vrijdag de
officier van justitie bij de recht
bank zes jaar gevangenisstraf te
gen hem had geëist.
Johnny N. wordt ervan verdacht na 'o
inbraak in Wageningen opeei politie
man te hebben geschoten en onder
meer een aandeel te hebben gïhad in
een Inbraak bij een juwelier in de
Oudebrugsteeg te Amsterdam, vaarbij
voor 140.000 aan sieraden wem buit
gemaakt.
Gisteravond is N. onder politiebe
waking naar het Wilhelm ina Gasthuis
gebracht. Hier zijn foto's gemaakt Dm
na te gaan of een spoedoperatie was
vereist. Volgens de artsen was onmid
dellijk ingrijpen niet noodzaketij a
zodat N. naar het Huis van BewariK?
■werd teruggebracht.
Hij zegt: „Gedetineerden worden bij
voorkeur behandeld in het gevange-
MIDDELBURG, maandag.
(ANP) Op de Spijkerplaat ln
de monding van de Wcsterscheldc
is zaterdag met het vallen van de
eb een 16 meter lange cn naar
schatting 30 ton wegende dode
potvis aangespoeld. De vinder,
schipper J. van der Velde van de
Brcskens 23, heeft het kadaver
gisteren op handslag verkocht
aan prof. dr. L. D. Brongcrsma,
directeur van het Rijksmuseum
voor Natuurlijke Historie in Lel
den. De prijs is niet bekendge
maakt.
Het kadaver is zaterdag door
vissers naar de wal bU Bresbens
gesleept en daar op de stikken
gezet Het dier zal nog een paar
dagen bij de dijk blijven liggen
zodat belangstellenden het kun
nen bomen bekijken. Gisteren
was de belangstelling al enorm.
Na de „kijkdagen" sullen me
dewerkers van het Rijksmuseum
voor Natuurlijke Historie het ka
daver komen „slopen", zodat al
leen hot skelet overblijft. Dit kar
wei zal naar schatting 10 dagen
in beslag nemen.
Het vlees en het spek van
het dier hoopt men te verkopen.
Volgens prof. Brongersma is het
mogelijk er thnls margarine en
traan van te maken.
Het geraamte zal In het mu
seum In Leiden worden tentoon
gesteld. Waarschijnlijk zal het
voor het vervoer gedemonteerd
moeten worden.
De potvis ligt nog een paar dagen te kijk voor de kust bij Breskens.
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIPHOL, maandag. „Suriname heeft extra financiële steun
nodig. Het vinden van een oplossing hiervoor staat bij mijn bezoek
bovenaan." Aldus dr. Jules Sedney, de nieuwe premier van Suri
name, die zaterdagmiddag op Schiphol arriveerde voor een bezoek
van een week of drie aan Nederland.
(Van onze economische redactie)
DEN HAAG, maandag. Het lenen van geld bij een bank of an
dere kredietgevende instelling zal dit jaar duurder kunnen wor
den. De staatssecretaris van cultuur, recreatie en maatschappelijk
werk, rar. H. J, van de Poel, heeft toestemming gegeven om vanaf
1 januari de tarieven te verhogen, die maximaal mogen worden be
rekend bij geldleningen die onder de bepalingen van de Geldschie-
terswet vallen.
J
nishospitaal te Vught, zeker als de
officier van justitie, mr. H, E. van Re-
nesse, achtte permanente bewaking
van Johnny N. nodig vanwege 2ijn
vluchtgevaarlijkheid.
Hij werd niet in het WG opgenomen
omdat dit ziekenhuis zich op het
standpunt stelt dat politiebewaking bij
opname geweigerd moet worden. De
mogelijkheid van een vlucht er in zit.
N. werd naar het WG gebracht voor
het geval een spoedoperatie nodig
was. In dat geval zou hij in het WG
zijn geopereerd. Medisch was er ech
ter geen bezwaar tegen zijn terug
brenging naar het Huis van Bewa
ring."
SANTA BARBARA, maandag
(AFP) De film- en toneelregisseur
Robert B-Sinclair is zondag door mes
steken in de borst dodelijk gewond In
zijn woning in Santa Barbara, Calf-
fornië. In de woning is de 25-jarige
Billy McCoy Hunter aangehouden, die
van moord wordt verdacht.
Sinclair heeft in de jaren veertig
verscheidene films geregisseerd voor
Metro Goldwyn Mayer.
Hij werd verwelkomd door mi
nister Bakker, belast met konink
rijkszaken en als zodanig in Den
Haag de eerste gesprekspartner.
De premier was in gezelschap
van mr. J. Lachmon, voorzitter
van het Surinaamse parlement
(de Staten). Dr. Sedney: „Dit is
een toevalligheid. Het bezoek van
de heer Lachmon was al lang
gepland. Het mijne heb ik ver
haast, met het oog op de vakantie
van minister Bakker."
Mr. Lachmon verduidelijkte dat
hij niet door de Staten is afgevaar
digd, maar op eigen initiatief is ge
komen, „om op parlementair niveau
te praten met vooral de fractielei
ders in Nederland." De Surinaamse
regering bekostigt, aldus de premier,
de reis van mr. Lachmon.
De financiële moeilijkheden,
waarvoor Suriname staat, komen
vooral voort uit het feit dat het land
zoveel moet betalen aan aflossing en
rente op leningen, aldus dr. Sedney.
„Zij maken zeven procent van de
totaaluitgaven uit". Een punt
Is ook, verklaarde h(f, dat die
leningen, gestoken in diverse projec
ten, ook nog niet dat rendement op
leveren dat er in het begin van ver
wacht is.
Dr. Sedney: „Ben aantal grote
projecten is nu zover ontwikkeld,
dat ze rijp zijn om aangepakt te
worden. Alleen, daar is geld voor
nodig en dat hebben wij niet". Be
halve over financiën zal de pre
mier overleg plegen over sociaal
maatschappelijke en militaire vraag
stukken (vorming van een eigen Su
rinaams leger). „Ik ben hier niet",
vulde hij aan, „om over wijziging
van het Statuut te praten of zo'n
wijziging voor te bereiden. Althans,
het initiatief zal niet van mij uit
gaan".
Het doel van mr. Lachmon's be
zoek: „De verstandhouding tussen
Suriname en Nederland verbeteren.
Ik kom vertellen hoe het er werke
lijk voorstaat in Suriname", aldus
mr. Lachmon, Hij zei dat de rege-
ring-Pengel eraan heeft meegewerkt
het beeld te vertroebelen, „Ik heb
altijd gezegd: Pengei is Suriname
niet, wel, dat is bij de verkiezingen
De Surinaamse minister-presi
dent, dr. J, Sedney (rechts) en
Staten-voorzitter Lachmon zater
dag op Schiphol,
bevestigd. En nu, na die verkiezin
gen, hebben wij heel wat op te rui
men. Het is een Augiasstal".
Er is, meent mr. Lachmon, In Ne
derland te veel op gezag van de rege-
ring-Pengel aangenomen, „Ik ben
hier om te proberen de zaak weer
recht te zetten", Al vóór premier
Sedney en mr. Lachmon is drs. A. A.
Biswamitre, minister van arbeid en
vakbondswezen in het nieuwe Suri
naamse kabinet, in Nederland aan
gekomen. Gisteren arriveerde dr. D.
Polanen (PN~P) op Schiphol. Hij is
de nieuwe gevolmachtigde minister
van Suriname in Nederland en volgt
mr. Lim A Po op.
BU de Surinaamse verkiezingen
in oktober kwamen de Hindoe-
staande partij VHP van mr. J.
Lachmon en de (Creoolse) Pro
gressieve Nationale Partij als de
grote overwinnaars uit de bus. De
VBP klom van 11 tot 19 zetels in
de Staten (het parlement), dat er
39 telt, De PNP klom van 3 tot 8.
Grote verliezer was dc Nationale
Party Suriname van Pengei die 6
zetels moest missen en er nu nog
11 heeft. De VHP cn PNP hebben
de nu aan het bewind zijnde coa
litieregering gevormd (mr. Lach
mon was formateur) met dr. J.
Sedney van de PNP als premier).
HU is ln die functie Pengei opge
volgd.
(Van onze correspondent)
VENLO, maandag. In de douche
ruimte van zijn woning te Blerick is
zaterdagmiddag de 74-jarige H. Rod-
deman door verstikking om het leven
gekomen. Een ventilatiegat in de bad
kamer was dichtgestopt in verband
met de kou. Hierdoor ontstond zuur
stofgebrek.
TURIJN, maandag (AFP) Gister
ochtend is in Turijn een bomaanslag
gepleegd op een filiaal van de Banca
d'America e d'ltatia. Door de bom
werd alleen geringe materiële schade
veroorzaakt
De toegestane verhoging be
draagt 10 opcenten, wat inhoudt
dat de huidige rentepercentages
met nog eens10 procent mogen
worden verhoogd. Voorbeeld:
Voor een lening die tot nu toe 15
procent kostte, mag nu worden
gerekend 15 procent plus 10 pro
cent van die 15 procent is l6Vè
procent.
Voor de leningen tot en met ƒ5.000
betekent de verhoging dat het oor
spronkelijk rentepercentage nu met 25
opcenten (dus met 25 procent) mag
worden verhoogd. Sinds 1953 is name
lijk al een verhoging met 10 opcenten
toegestaan en va paf I september 1069
mocht daar nog eens 5 opcenten by
worden geteld. Tezamen met de nieu
we verhoging dus 25 opcenten.
Tarieven
De maximum tarieven voor leningen
niet langer dan 24 maanden zien er nu
als volgt uit:
ff» Leningen tot en met 1.500: 19
procent plus 25 opcenten, wat neer
komt op 23% procent
0 Leningen vanaf ƒ1.500 tot en met
ƒ2.500: 15 procent plus 25 opcenten,
wat neerkomt op 18% procent.
0 Leningen vanaf 2.509 tot en met
ƒ5.000: 12 procent plus 25 opcenten,
wat neerkomt op 15 procent.
0 Voor leningen boven de 5.000:
5.000 van de lening mag 12 procent
plus 25 opcenten (dus 15 procent)
kosten en b. het bedrag dat boven d)
5 000 uitgaat mag 12 procent plus 20
opcenten kosten, wat neerkomt op
14 2/5 procent.
Verder heeft de staatssecretaris
goedgekeurd dat voor leningen met
een looptijd langer dan 24 maanden 12
procent plus 25 opcenten (dat is dus
15 proeent) c.q. 20 opcenten (dat is
dus 14 2/5 procent) wordt herekend.
De Goldschieterswet bepaalt dat de
maximum-tarieven, die voor leningen
door de banken mogen worden bere
kend, „bij een degelijk beheer een re-
deHike winst mógelijk moeten ma
ken". De staatssecretaris meent-dat de
huidige tarieven daar niet meer aan
voldeden.
(Van onze economische redactie)
DEN HAAG, maandag. Het
verbruik van frisdranken heeft
het vorig jaar in ons land een
nieuw record bereikt. ïn 1969
zyn ongeveer 650 miljoen liter
„fris" gedronken, tegen 550
miljoen in 1968.
Dit heeft de heer W. M. F. Wester
man, directeur van Coca Cola-Ne
derland vandaag gezegd m een
nieuwjoarstoepsraak.
Het cijfer 650 miljoen liter houdt in
dat in 1969 ieders Nederlander, van
baby tot grijsaard, meer dan 250
glazen frisdrank heeft geconsu
meerd, tegen „maar" 215 het jaar
daarvoor.
De heer Westerman merkt op dat dc
stijging van de frisdrankconsumptie
nog niet wil zeggen dat de toekomst
er voor deze bedrijfstak rooskleurig
uitziet. „De merkfabrikanten onder
vinden scherpe concurrentie van de
eigen merken der grootwinkelbe
drijven en andere arganisatles", zei
hij. „Bovendien leiden concentraties
in de brouwerijwereld er toe dat
steeds meer horecabedrijven voor
de merkfabrikant verloren gaan."
Ook is volgens de heer Westerman
een negatief punt, dat veel horeca-
ondernemingen door de invoering
van de BTW op de rand van het
faillissement zijn geraakt.
(Van onze correspondente)
NIEUWE PEKELA, maandag. Van-
voor de sigarenfabriek
Champ-Cl ark van de firma Koning te
Nleuwe-Pekela worden gepost. De
ruim dertig meisjes die in staking gin
gen en door de directie wegens con
tractbreuk waren ontslagen., gaan niet
met dit ontslag akkoord. De meisjes
knjgen bij het posten door de fabriek
steun van enkele mannen van het ac
tiecomité, om te verhinderen dat
werkwillige meisies het fabriekster
rein kunr.en betreden. De firma Ko
ning heeft de vorige week in enkele
dagbladen een advertentie geplaatst
om meisjes aan te trekken.
In ivoonwagencentrum
(Van onze correspondent)
MAASTRICHT, maandag. De
politie in Heerlen heeft de inwoners
van het woonwagencentrum in die
plaats gisteren gevraagd, voor 6 uur 'fl
avonds hun vuurwapens ln te leveren
bij de kampbeheerder. Deze zoo de
wapens dan, zonder namen te noemen,
Inleveren bij de politie.
Ondanks deze belofte was gister
avond nog geen enkel wapen^ ingele
verd. De oproep van de politie werd
gedaan naar aanleiding van recente
schietpartijen in het woonwagencen
trum. Daarbij vielen één dode en één
zwaargewonde.
De Heerlense politie kon vanoch
tend nog niet meedelen, welke maat
regelen nu genomen zullen worden.
Vandaag zal hierover nader beraad
plaats hebben.
Op academie in Beverwijk:
(Van een onzer verslaggevers)
BEVERWIJK, maandag. Op de
Katholieke Pedagogische Academie In
Beverwijk, waar begin november vo
rig iaar ccn conflict tussen studenten
en bestuur ontstond, zfjn vanmorgen
de lessen hervat volgens het oude les
rooster, hoewel overeengekomen was
dat volgens een nieuw lesprogramma
gewerkt zou worden.
„Onderwijsvernieuwing is voorlopig
wettelijk een onmogelijke zaak", zei
waarnemend directeur G. Merz van
morgen. „De onderwijsinspectie ver
langt een bepaalde verdeling van les
sen. Nu kun je die lessen wel anders
groeperen, maar dat komt op hetzelf
de neer". De heer Merz zei wel dat
„binnen de grenzen van het mogelijke
alles gedaan zal worden om onder
wijsvernieuwing door te voeren".
Een aantal leerlingen heeft zich, al
dus de heer Merz, wel tegen hervat
ting van de lessen volgens het oude
rooster verzet, „maar zag zelf wel in
dat iets anders niet mogelijk was".
Vervroegde vakantie
Voor de kerstvakantie heeft men
geprobeerd met een nieuw lesrooster
te komen, maar „daar viel niet mee te
werken", aldus een andere vertegen
woordiger van de academie. De leer
lingen zijn toen vervroegd met vakan
tie gestuurd.
Het conflict over de onderwijsver
nieuwing op de Beverwijkse academie
begon indertijd met een „condoom-in
cident". Een leerling, die tijdens de les
met een condoom speelde, werd toen
van school gestuurd. Dit was voor de
andere leerlingen aanleiding, een
schoolstaking te beginnen.
WASHINGTON, maandag (AD).
Robert S. McNamara, president van
de wereldbank, heeft in een redevoe
ring gewezen op het feit dat de ont
wikkelingslanden v-.ijwel uitslui
tend in Zuid-Amerika !n 1965 naar
schatting 2,1 miljard dollar binnen
landse middelen hebben uitgegeven
om automobielprodukten te vervaar
digen waarvan de waarde op de we
reldmarkt slechts 809 miljoen dollar
was.
„Het is leerzaam er bij stil te staan
dat dit „verlies" van 1,3 miljard dol
lar in één enkel jaar het totaal bena
dert dat de wereldbank in haar 23
jaar van bestaan heeft geïnvesteerd ïn
de industriële ontwikkeling", zei hij.
Met uitzondering van de kleinere
hebben vrijwel alle Zuidamerikaanse
landen hun eigen autoindustrie, welke
bestaat uit assemblage-fabrieken van
Amerikaanse en Europese fabrieken
die allerlei modellen auto's en ook
vrachtwagens en bussen bouwen.
Zuidamerikaanse economen hebben
betoogd dat het aantrekken van au
to-industrieën een goede manier was
om de werkloosheid te bestrijden en
de industrialisatie aan te moedigen. Er
zijn echter aanwijzingen dafc facilitei
ten voor de uitvoering van dit beleid
van beslissende betekenis zijn geweest
voor de teleurstellende economische
prestaties van Zuid-Amerika in de la
ren 60.
JU
S<
is
le
lit
dt
bt
Sf
k<
kl
H.
bc
kl
sti
de
Ci
hc
