Jile To zijn meer we dan thuis Tien Boy «.ns-zalen vol ongewoon kijkspul Holland Festival buiten Rotterdam KLEURENFOTO'S OVERMORGEN KLAAR PIETERS FOTOCINE Publiek kan op 'Sonsbeek 71' experimenteren met video Viscouli maakt film over liet leven van bodewijk de Strenge 'METAMORFOSE VAN HET OBJECT' BIEDT SCHILDERIJEN VAN NIVEAU IN OVERZICHT VAN 60 JAAR KUNST JAPANSE POP-THEATER COMMUNE' HIER: OP ZOEK NAAR UTOPIA Underground Oud sprookje Geweldige show Vechten en liefde door lex von Delden 'Boordmaat 15V£' (acrylverf met zand op linnen) door de Italiaan Domenico Gnoli: geen voorwerp denkbaar dat niet meer bij de kunst te pas komen kaR. daar niet tpe komt? En daarmee is de filosofische opzet van de ten toonstelling afdoende gerechtvaar digd. De catalogus liegt er evenmin om: een aantal gedegen en „moei lijke" artikelen die het thema van- uit verschillende gezichtspunten analyseren. De tentoonstelling geeft een uit voerig overzicht maar vertoont een voorkeur voor het surrealisme, wat niet verwonderlijk is voor een on derneming die van origine voorna melijk Belgisch is. Ook Dada krijgt (ADVERTENTIES) uitgezonderd nabestellingen eersié;V;: swindenstr.13 ruimschoots aandacht zodat er am pel gelegenheid is om zich te reali seren dat een groter verschil tussen de rol van het objekt bij het sur realisme en bij Dada nauwelijks denkbaar is: in het eerste geval ge schilderde drager van een per defi nitie niet precies te benoemen ge voel, en bij Dada de agressieve pre sentatie van het toen per definitie niet in.de kunst thuishorende ob jekt zélf, De tentoonstelling overziende kan men vaststellen dat er geen voorwerp denkbaar is dat- oid meer bij de kunst tc paa komen kan. 'Evenmin is er een grens aan de functie. De oude academie zou er vreemd van opkijken. Het voor werp om toegeëigend le worden, om mee te choqueren, om verfraaid te worden, om mee te betoveren, <J' de laatste consequentie om al leen maar gezien te worden, zonder commentaar. „Metamorfose van het object" 's een ongewone tentoonstelling, on gewoon door liet grote aantal schil derijen van niveau en ongewoon door de aanpak. Beide facetten,bid den 'de mogelijkheid van een inte ressant tentoonsteilingsbezoek. (Tot 15 augustus) (Van onze kunstredactie) ARNHEM, zaterdag -—Op de ex positie Sonsbeek 71" te Arnhem kan het publiek van morgen tot en met zaterdag elke dag tussen half elf en negen uur meespelen, in de daar in gerichte video-studio. De in Amster dam wonende Engelse filmer Joe Pa- tiniott experimenteert daar met tv- camera's en video, cl.i. bcetd-bandap- paratuur. Sonsbeek-bezoekers kun nen daar ook zelf met (kleuren) ca mera's werken. In een andere werkruimte wordt oen ex tra-dimensie aan het tv-me- diura gegeven door aan de vertoning van viden-banden geuren toe lo voe gen (bijpassende naam: „Smelly Tel ly"), In een dei-de werkruimte kan liet publiek discussiëren met Pati- nioli, niet rechtstreeks, maar ook weer via het vidcomedium. Dagelijks worden er tussen 12.30 en 13.30 video-films gemaakt, die dan later op de dag zullen worden vertoond. NEW YORK, zaterdag. Filmregis seur Luohlno Visconti (van (JDe verdoemden" en „Dood in Venetië") gaat een film maken over Lodewijk II van Beieren, bijgenaamd De Strenge: Deze koning, die leefde van 1228 lot 1294, liet u.a. zijn gemalin Maria van Brabant uit jaloersheid terechtstellen. De film gaat „Alles is maar speel goed" heten en wordt geproduceerd door Robert Gordon Edwards, de zelfdeman van „Dood in Venetië". Visconti werkt op dit ogcnbl k in Rome aan het scenario mei Enrico Medioli, met wie hg ook samenwerk te aan „De Verdoemden". Visconti heeft contracten afgesloten met Romy Schneider en Helmut Berger. Deze laatste speelt dc rol van de „strenge" koning. De Kid Brothers hebben nu vijf stukken op hun repertoire staan. Ze hebben zes maanden in New York gespeeld, ze zijn opgetreden in Rome, Brussel, Müncnen en Alge rije. Midden augustus gaan ze naar hun land terug en in het najaar ho pen ze Amsterdam opnieuw aan tc doen, omdat Nederlanders goed x-eageren, zeggen ze beleefd. Daar na staan Israël, Griekenland en De nemarken op het programma. In het buitenland hebben ze suc ces, op éigen bodem worden ze ver guisd. „Onze show is verschillend van het echte Japanse theater," verklaart Higashi, „In Japan zijn ze 'bang dat het publiek deel zal gaan nemen aan de voorstelling, dat de mensen te opgewonden raken, 6aan vechten. Bij ons is boksen erg po pulair De Kid Brothers, die propageren dat het goed is af en toe eens bui ten je land op le treden, draaien zelf de zaken om. Ze zijn meer weg dan thuis. „We houden niet van onze ouders. We willen weg uit hel gezin. Dat is te traditioneel. ïn ons land verlaten veel jongeren hun ouders. Iemand bij ons heeft eens een boek geschreven met ais titel „Ga weg van huis". Hij is er rijk aan geworden." Bij de surrealisten op de zamer- tentoonstelling in Museum Boy mans-Van Beuningen domineert de Belg René Magritte met 'De treden van de zomer'. door ADA VAN BENTHEM JUTTING Op de stoep van het gebouw Felix Meritis, waar Amsterdams Shaffy-theater is gevestigd, zit een Japanse jongen, het hoofd in de handen, somber van achter zijn verwarde haren voor zich uit te sta ren. Met ontbloot bovenlijf Amsterdam is al in de hondsdagen ribfluwelen broek en judoslippers blijft hij zitten, niet op- of om kijkend als'er iemand langs hem heen naar binnen gaat. Hetis Yutaka Higashi (26), lei der van de Tokyo Kid Brothers, een Japanse toneelcommune die' door de moeder van het avant-gar de-toneel, „La Mama" Ellen Ste- wai-t in New York gezien en be wonderd de trotse toevoeging „La Mama Tokyo" mag voeren. Ik heb een afspraak voor een ge sprek met een aantal mensen van de groep en merk dat ook onder jonge Japanners leiderschap nog steeds gelijk is aan macht. Ik zit met de anderen op de af gesproken tijd in het theater, Higashi zit nog op de stoep, maar alle inleidende en oriënterende vragen die ik stel worden afgewimpeld met een: „Wij mogen niets zeggen. We moeten op Higashi wachten." Hij laat zich bidden: twee meisjes uit de groep gaan na elkaar naar hem toe om hem te zeggen dat hij moet komen. Tenslotte verschijnt hij, haar ge kamd, overhemd aan. De leden van de groep hebben verschillende opleidingen achter de rug. Sommigen hebben gestudeerd, anderen komen van kantoor, er is een bokser bij, er komen een paar mensen van gevestigde toneelgroe pen, één heeft een toneélschoolop- ïeiding. In leeftijd variëren ze van twintig tot 26 jaar, vertellen ze na enig nadenken. Sommigen lijken ouder, anderen veel jonger. Hij is alleen het Japans machtig. Alle vragen dié ik hem in het En gels stel beantwoox-dt hij met een „lachend uitgesproken „yes". Het wordt een wat moeizame conversatie, gevoerd met hulp van een tolk en via één van de leden van de groep die Engels spreekt op zijn Japans, Vast komt te staan dat de Kid Brothers een Japanse underground- groep vormen, die twee en een half jaar geleden is opgericht. Er zijn zestien "spelers, twee rekwisieien- aandragers, volgens oude traditie geheel in het zwart, en eén stuk of zeven anderen actief bij de voor stelling betrokken. Met de aanhang schijnt de groep als „Tokyo Kid Travellers" tenminste veertig en ten hoogste zeventig mensen te tel len. Het precieze aantal wordt niet duidelijk. De Tokyo Kid Brothers geven tot 1 augustus in het Shaffy-theater elke avond, behalve maandag, voorstellingen van „Nspso-sulo-mi- Hakkehden" (Het verhaal van de acht honden), ïn de regie van Higashi en begeleid door hun eigen pop-groep. „The story of eight dogs", zoais het stuk wordt aangekondigd/is een oud Japans sprookje, bewerkt door Higashi en later door Improvisaties veranderd. Het speelt zich af tegen een achtergrond van hoge scher men met oude Japanse voorstellin gen. Het middendoek is een tradi tionele afbeelding van een sccne uit het Kabulci-theater, een oude to neelvorm in Japan. (Kabuki: ka is zingen, bu is dansen, lei is acteren.) Het middelste scherm symboliseert de chaos van deze wereld, de zij kanten staan voor het verhevene, voor dat, wat „ver van deze we reld" is. De voorstelling heeft als basis, vertelt Higashi, teleurstelling over en wantrouwen jegens deze wereld. Wat wij doen staat zeer dicht bij ons eigen loven, zeer dicht bij onze generatie, want die verloor de kunst, om te leven en te geloven. Ze verloor vrienden en de kunst om iets met passie te doen." Een tekst uit het stuk zegt het duidelijk: „Ik ben ongelukkig om dat ik nergens in geïnteresseerd ben. Maar als ik mijn ogen sluit, dan ben ik gelukkig." En verderop: „Ik ben Japanner. Ik wil jong zijn, maar ik kan niet. Ik wil geloven, maar ik kan niet. Ik wil sterven, maar ik kan niet. Hoe is uw leven, zeg het me, please." Het klinkt wat zwaar-op-de-hand allemaal, maar het geheel is een geweldige show. Fascinerend door zijn mengeling van oud-Japans en modern-Westers, door de vaart en Leden van da Japanse toneelcommune Tokyo Kid ters. Midden voor Yutaka Higashi, de leider. beweging, de soepelheid waarmee. hij wordt gebracht. Het doet nog het meest denken aan „Hair", maar dan veel universeler en meer uit het hart. Alleen het slot is ér helemaal' van afgeweken, als dc spelers het publiek uitnodigen mee te dansen. De tekst is voor een gx-oot deel Japans, maar door het invoegen van verklaringen in het Engels, is het geheel toch voldoen de duidelijk. Wie goed oplet vangt zelfs hier on daar Nederlandse schuttingwoorden op. „The story of eight dogs" is het verhaal van acht mensen die willen reizen en elkaar ontmoeten. Ze ver tegenwoordigen verschillende ge- voelcns, zoals liefdadigheid, teder heid. vertrouwen, vriendschap. Ze worden ahen gekenmerkt door het zelfde „teken"': een hond. Degcen die- de bond speelt is ook werkelijk een hond. Hij jankt erbarmelijk en rent de hele avond, op handen en voeten, met een zware halsband om, de vingers realistisch ge klauwd, over het toneel. Tenslotte worden de acht karakters tot één geheel verbonden als ze op zoek gaan naar'. Utopia. Het is een oud verhaal, in moder ne taal overgezet. Een oude manier van toneelspelen, aangepast aan deze lijd.- Traditionele kimono's maar ook spijkerbroeken. Japanse muziek, maar ook westerse pop. Wreedheid, maar ook lieflijkheid. Waaiers en parasols, zwaarden en dolken. Higashi: „We beelden menselijke moeilijkheden uit, zoals vechten en liefde. Onze generatie in Japan on dergaat een sterke westerse in vloed. Wij zoeken naar de oor sprong. De mensen in het verhaal, wij, willen uit de chaos van deze wereld ontsnappen. Wij willen ons zelf terugvinden, wij willen rust brengen." Dat Rotterdam onlangs be zwaren tegen zijn plaats en rol ïn liet Holland Festival heeft geuit, was niet verrassend. Ook in het verleden bleek de Maas stad met lang niet alles van de gang van zaken gelukkig. Als men louter en alleen op cijfers afgaat, lijkt het ook niet onlo gisch dat Rotterdam zich achter gesteld voelt hij Amsterdam en Den Haag, Want tegenover de 73 manifestaties in de hoofdstad en 39 programma's in Den Haag, staan slechts 18 in Rotterdam, Zo eenvoudig liggen dc zaken echter niet. Er is bijvoorbeeld ook nog zo iets als de verre van onbelangrijke vraag Avaar het geld voor al die Fcslivalconcer- ten en -voorstellingen vandaan moet komen. Tot nu toe subsi dieerden de gemeenten Amster dam en Don Haag het Festival elk met ongeveer ƒ250.000, Avaartegenovcr de gemeente Rotterdam cén ton bijdroeg. Over dat financrUe aandeel en Avat daarvoor aan culturele eve nementen te verkrijgen is, valt natuurlijk te praten» Ett dat gaat binnenkort dan ook gebeuren. Maar ook daarmee zullen de problemen niet Avorden opgelost. Want Rotterdam stelt zaken van ingrijpender aard aan de orde, Avaarvan de belangrijkste deze vraag is: kan het Festival niet vroeger plaatsvinden, te begin nen op Koninginnedag, 30 april dus. Kennelijk meent men in de Maasstad dat de zomermaanden Avaafin voor velen dc vakanties vallou, voor een Festival een on gunstige periode vormen. Maar zelfs indien dat inder daad Avaar mocht zijn, dan doemt toch direct een nieuw vraagstuk op. Het is immers een onmiskenbaar feit dat onze or kesten, toneelgezelschappen, balletgroepen en opera-instellïn- gen In mei en vaak nog in juni met hun seizoen bezig zijn, SchouAVburgen en concertzalen zijn in die tijd derhalve nog in gchruik en liet is niet in ie zien hoe daar dan een in eind april beginnend Holland Festival plaats zou kunnen vinden, laat staan dat ruimte gevonden kan Avorden voor de voorbereidende repetities (lie immers nóg vroe ger zouden moeten starten. Wat Rotterdam terzake aan snijdt, is dan ook een probleem dat zo diep in ons hele culturele patroon ingrijpt dat het de com petenties en macht A'an het Hol land Festival ver te boven gaat. Men mag bovendien niet blind zijn voor de toeristische aspec- door JAAP BOLTEN ten van het Festival dat juist in juni en juli voor buitenlandse bezoekers attracties kan opleve ren. Ik kan mij voorstellen dat dit laatste argument nauwelijks telt voor Rotterdam, omdat het vooral Amsterdam eit (in gerin ger mate) Den Haag zijn die vreemdelingen trekken. Rotter- iaw mikt kennelijk op eigen burgerij en dat is ziju goed recht. Maar of het Holland Fes tival in dezelfde richting moet denken, Is op zijn minst twijfel achtig. Het verwijt dat dc program* n' van het Holland Festival tc 'dig op Amsterdam en een -:'dams publiek zijn gericht, en in in moeilijk te A'olgcn. j Rotterdam van het Fcstl- ,ièér een publiek wervende functie venvacht dan een cultu rele manifestatie vnn onallc* daagse aard. Rotterdam Rjkt in derdaad in die richting te den ken, Daarop wijst bijvoorbeeld de reeds kenbaar gemaakte wens om meer populaire mani festaties (met behoud van de kwaliteit) te organiseren. Mocht Rotterdam inderdaad die laatst genoemde weg willen inslaan, dan vraagt men zich al of daarvoor nog we! een band met dit Festival nodig is. Want op basis A'an een zo gekozen uit gangspunt begeeft men zicli op een terrein dat Rotterdam reeds tot ecu manifestatie al» het rede lijk geslaagd gebleken Knaakfcs- tival heeft gebracht. Het lUkt er veel op dat de MaasstadAvaar dc belangstelling voor toneel en con certen in het gewone seizoen toch al duidelijk is teruggelopen, min der gebaat is mei een voortgezette deelname aan het Holland Festi val dan met de uitbouw van liet al jiositicf gebleken initiatief der Knaak festivals. Alleen om chau vinistische redenen partner in een Holland Festival tc blijven dat 111 Rotterdam duidelijk niet aanslaat, zou bijzonder Irreëel zijn. In Rotterdams Museum Boy mans-Van Beuningen heeft men zo'n tien zalen volgedragen met Kunstvoorwerpen uit de periode 19101970: zestig jaar kunst waarvan het onderwerp het .objekt' is, zestig jaar kunst die onder de wel zeer algemene noemer van „Metamorfose van het object" is samengebracht. De expositie, die in een zestal Europese musea wordt getoond, is een kijkspul van de eerste or de geworden. Uit de genoemde periode valt kwalitatief een aardige selectie te maken, vooral met een zo rekbaar thema. De bedoeling van de ten toonstelling is om aan te tonen hoe in de loop van de twintigste eeuw het object als onderwerp in de kunst aan veranderende visies on derhevig is geAveest. Dit laatste vooral is de reden dat men zich niet hoeft te vervelen. Met stijgen de verbazing wordt men gewaar hoeveel verschillende Avereldbe- schouwingen in de betrekkelijk kórte tijd van zestig jaar zijn „af gewerkt". De metamorfose van het objekt blijkt een graadmeter te zijn voor de gedaanteverwisseling \'an het wereldbeeld. Hoe komt een kunsten aai- er toe, de dingen zoals wij die „van ge zicht" kennen te vervoi-men, hun gedaante te breken en ons mei de stukken te laten zitten. Met meer recht kan men, de absui'dheid van het leven beseffend, zich afvragen:' hoe is het nog mogelijk dal iemand

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1971 | | pagina 1